Book Title: Putra Dharm
Author(s): Durlabh V Shyam Dhruvsut
Publisher: Durlabh V Shyam Dhruv and Sons
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034590/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhruvamALA tutIya puSpa svargastha mAtA "kuzalinI" nA smaraNArtha, putradharma. zrIyuta sujJa zeTha amaracaMda mAdhavajInI anumati tathA sahAyatAthI lakhanAra vidyakavi durlabhe vi. zyAma dhuvasuta jIvana. mAtRdevo bhava / pitRdevo bhava / prakAzaka, vikavi durlabha vi. zyAma yuvA enDa sansa, khristAbdi 1998-vikramabda 1964 jagadIzvara presamAM mudrAMkita karyuM, mUlya:-AnA daza. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva hakka prakreTakartAe svAdhIna rAkhyA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A aNapatrikA. Sensorsors zrIyuta sujha zeTha, jIvanadAsa pItAMbara. ApanI mAtapitabhakti, satyaparAyaNatA, sujanatA viveka vicAra zakita, ane janahitapara vRtti mArA ApanI sAthanA dIrdhakALanA paricaya dvArA re 2 AnaMdasaha avalekI, ApanuM nAma A putra pustaka joDe saMchata 1 karavA keTaloka vakhata thayAM mane sahaja phuraNA thaI hatI ane Aje tenI 6 saphaLatA thavAthI huM mane dhanya mAnuM chuM. akSaya tRtIyA ) bhavadIya prakaTakarta. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha jIvanadAsa pItAMbara, K><>K ES -- 15 is : dAdA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustakane mATe keTalAka vidvAneAnA maLelA abhiprAyA. Apanu' manAvelu' putradhama nAmaka pustaka me' vAMcyuM che. je uddeza thI lakhAyaluM che te yathAsthita pAra paDelA che. dharma, dharA ane dhenu pratye pUjyabhAva ne bhikata utpanna thaze tyAreja ApaNeA uddaya thaze; temAM jeTallI zithiLatA thai che teTaluM du:kha pratIta thAya che. Ape lIdhele zrama saphaLa thayA che. AdhAro aMgrejI tathA saMskRta sAhityamAMthI zeAdhI uttama rUpamAM mUkelA che. sarva zAstranA siddhAnta mAtRpitRbhakita rAkhavAno che. ApanuM pustaka dareka varNanA strI, purUSa, khALa, yuvAna, tathA vRddhane vAMcavA lAyaka che. bhASA saraLa che. sthaLe sthaLe tamAre mAtApitA pratinA pU jyabhAva prakaTa dekhAya che. paramAtmA tamArA prayatna saphaLa karI ane saddA tamane vijaya Ape! eja icchuM chuM. merathI Aya sumedha nATaka ma'DaLI. subai, kAranezana thIeTara. tA- 22-12-1977 zubhecchaka, zi'kara mAdhavajI bhaTTa; (bhakatarAja a`kharISa na nATakanA prAjaka, , "tamArA A prayAsa ghaNAja stutya che. gurjara bhASAmAM je pustakanI kharekhara khATa hatI te A putrama " pustake purI pADI che. sAmprata samayamAM kuLa, vaNu' Azrama, pati, patnI, rAjA, prajA, sevya, sevaka tathA putrAdinA dharmAMnI praNAlikA kevaLa truTI gai che. hAlakALa atyupakAraka mAtApitA pratye putra apakArI nIvaDe che e kAMi jevA tevA zaiAca nathI. jo sujJa zrImAnA A pustakanI vizeSa prata kharida karI yuvakAmAM lahANI kare teA keTalIka lAkaka tathA pAraaAkika duHsthiti thatI aTake, evA mArA svataMtra abhiprAya che. pustaka sArI zailIthI lakhAyu che. tathA tamArA ata:karaNamAMthI nIkaLelA udgAro draSTAMta siddhAntathI paripurIta che. eka ucharatA yuvakane AvA samayamAM AvuM upayogI pustaka lakhavAnI sUja paDe e pUrvanA parama saMskAranuM ja phaLa kahevAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e chevaTe mAre jaNAvavuM joie ke tamArA pitAne vAraso temArAmAM uttarelo joI huM vaLI vadhAre saMtoSa pAme chauM; ane chuM ke tame tamArA AvA yanamAM sadA saphaLatA meLave." muMbaI, tA. 7-1-1908. zAsI jIvarAma lallubhAI (rAyakavAla) - eka mAsika patramAM kaTake kaTake prasiddha thayela A lekha tenA caMcaLa sRjana ucharatA lekhaka taraphathI jovA maLyuM hatuM. lekhane viSaya e vizALa che ke tenA para ghaNuMeka lakhI zakAya. enA para najara karatAM jaNAya che ke A lekha taiyAra karavAmAM lekhake ghaNI mahenata lIdhelI hovI jaIe.. aMgrejI ane saMskRta graMthamAMthI je avataraNa TAMkalAM che te kALajIthI pasaMda karelAM che. mAbApa ane saMtati vacce judA judA saMgamAM kevuM vartana thavuM joIe te viSe sAre badhuM bApele che. hiMdu kaTuMbamelAnI moTI khAmI e che ke kaTuMbanA pratyeka aMganA judA svArtha hoI teo vacce kalaha pedA thAya che, ane mAbApa ane putrenAM mana ghaNIvAra eka bIjAthI UMcAM thayuM che. A pramANe banavAthI temane saMsAra duHkharUpa nIvaDe che. A nhAnA lekhamAM batAvyA mujaba mAtA, pitA, putra, putravadhu sarve potapotAnuM kartavya ane darane vicArI varte te kuMTuMbameLA sAme je vAMdhe levAmAM Ave che te kamI thAya. bhASA zuddha ane AIbara vinAnI che. viSayanuM samarthana karavAne je nyAnI vArtAo mUkI che te draSTAMtarUpakamAM hovAthI upadezaka thaI paDaze. amane AzA che ke A tarUNa vidvAna sAhityanA sAgaramAM bhaviSyamAM AthI vadhAre lAMbI saphare karaze. ' vizvanAtha pra. vaidya 9-1-198 bI. e. ema. Ara. e. esa che"khArIsTara eTale Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtApitAnI potAnA bALakone ucheravA, pAvA tathA saMtoSavA mATenI zarIrasevA tathA aMtaHkaraNanI kALajInuM evuM sAruM varNana karavAmAM AvyuM che tathA temanA Atma-samarpaNayukta alokika "vahAlanuM evuM sacoTa tathA rasIla citra ApavAmAM AvyuM che ke kaThora haiyAnA putranuM hRdaya paNa A pustaka vAMcIne AddhathayA vinA ane tenAmAM kutajJatAnI lAgaNI uddabhavyA vinA ane jAgRta thayA vinA rahe nahi ema mArU mAnavuM che. vaLI saMskRta lakenA pada lAlityathI temaja aMgreja ka viyenA bhAvanAsaMdaryathI e pustakane alaMkRta karavAmAM AvyuM che, te thI temaja vidyakavi dulabha zyAma dhavanI manaharapadya vANIthI te vadhAre si varSa thayuM che tathA tenI upayogitAmAM vadhAre thaye che. ucharatI prajA mAM jAye ajANye paNa pAzcAtya vicArenA saMskAra paDavAno saMbhava che keje A graMthanuM manana karaze te ApaNA prAcIna ane pUjya RSi muniyAnI deva-vANI tathA divya bhAvanAthI teonAM hadaya pavitra thaze tathA raMgo. taNA kuTuMbamAM adhika Aryatva ane avibhakatapaNuM sthapAze; ane jeTale aMze e pramANe thaze teTale aMze ukata lekha saphaLa thayele gAze, " have ahiMthI AgaLa vadhI sUcanA karavAnI rajA lau chuM ke cALI koma samajI zake evI sAdI ane saraLa bhASAmAM kuTuMba vAtsalya tathA deza vAtsalya upara kartA eka ATalAja kadane nibaMdha racaze te hAlanA samaya mATe te adhika phaLaprada nIvaDaze evI AzA baMdhAya che." surata pa-ra-108 gaNapatarAma anuparAma travADI. "putradharma' e viSaya para racAyeluM gadyAtmaka pustaka meM saghaLuM vAMcI joyuM che, kartAnI ummara tarapha lakSa detAM AnaMda thAya che. e pustakanI bhASA saMskAra pAmelI, zuddha ane saraLa che. viSayanI zailI UMcA prakAranI ane zanaiH zanaiH vAcakavargane UMcA raNa upara laI jAya evI che. daSTAMte anubhavayukata tathA kasAyelI kalamathI lakhAyelA hoya tema lAge che. A pustaka gurjara bhASAmAM lakhAtAM pustakomAM eka sArI jagyA zake cheane nIti rIti saMbaMdhI sadupadeza kare che. AvAM pustakanA vAcanathI AryamahilA tathA AryabaMdhuone aneka rItiye jJAnane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAja maLI zake tema che. AvAM pustakane su taraphathI utejana maLavuM joIe, sI pI. keraDa18-ra-08 mApamAna muMbai saMdharma bhAskara mANekalAla amRtalAla dave, "putra dharmanuM ApanuM pustaka vAMcI ghaNe AnaMda thaye che. Ape Apa nA hRdayanA sadudgArene je svarUpa ApI putra dharmarUpa kuMDamAM paMDayA che tene AsvAda dezadvAranI jIjJAsu ApaNI hiMdanI prajAne avazya A mata tulya thazeja. ApanI bhASA zilI ane temAM vacce vacce ApanA supitAnA kAvya jANe suvarNatAramAM mukatAphaLa zobhatAM hoya tevAM lAge che. huM te mAnuM chuM ke A pustakanuM eka vakhatanuM paNa vAMcana hRdayanA jA bhAgamAM pahoMcI savRttine jAgRta karyA vagara rahe tema nathI. Apa ke prayAsa saphaLa che ema aMta:karaNapUrvaka IcchuM chuM. mane lAge che ke, ApanA pitA tarapha dharma bajAvatA putradharmaja A uttama pustaka Ape nI pAse lakhAvyuM hoya. zubhaciMtaka 1Na gulAlavADI, paMDita lAlana; muMbaI, bAlu pannAlAla punamacaMda hAIskulanA "tA. 23-2-1908. | dharmadhyApaka. s,, "putra dharmanA prapha meM vAMcI jayAM. nibaMdhanI upayukatatAviSe be mata hoI zake ema cheja nahi. lekhakanA mAtApitA taraphanA ucca bhAvanAnA saMskAre ThAma ThAma pratIta thatA jaNAya che. je adhikArIne udde zIne nibaMdha lakhyo che temanA upara mAbApa prati bhaktibhAvanI chApa pADavAne yatna ghaNe sAre thayela che. je dvitIyAvRttimAM AthI paNa nA SA vadhAre sarala karavAmAM Ave te lakhanArane hetu adhika yazakara nIvaDache ema huM mAnuM chuM. zubhaciMtaka, harikaNu lAlazaMkara dave, ' (goMDalanA nAmadAra ThAkora sAheba sara bhagavatasiMhajInA mAjI prAIveTa sekreTarI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putradharma pustaka vAcIne atyAna thayela che. kaputranAM kucaritranuM nidarzana emAM mane hAraka rItyA karAvavAmAM AvyuM che. gRhasthAzramamAM prathama pagaluM bharatAMja dareka tarUNe A pustakane khAsa A bhyAsa kara ghaTe che ane emAM darzAvyA pramANe putradharmanuM pAlana karavuM gha Te che. kAraNa ke IhalokamAM mAbApa e dareka putranA paripAka sa cha de che. - pustakanI bhASA viziSTa prakAranI che. dareka viSayavastumAM UMDA u. ' tarIne mArmika daSTIthI vivecana karavAmAM AvyuM che. kayAMka kayAMka je cinavika daSTAMte apAyelAM che te atizaya upayogI che. putradharma jevA agAdha viSayamAM tame tamArA je vicAre darzAvyA che te sarva tAtvika tathA dhArmika siddhAntone anurUpa che. ki banA? mAbApa ane putrane diya saMbaMdha, mAbApanI sevAmAM pratirodhaka tathA anudA kAraNe, I tyAdiparanI carcA mananIya che. A pustaka pratyeka grahanI pustakazALAmAM hevuM joIe ane zrImaharge acukata cayathI aTakI, AvAM pustakane pracAra janasamAjamAM karavuM joIe ke je kArya paNa puyaprada ane dharma che. zivama, pITaraDa-kAlabAdevI bhATiyA mahAjanavADI zAstrI naraharizamAM viSNu goDase. zrImadbhagavadgItA pAThazALAnAM adhyApaka tA-5-3-108, U muMbaI tA.6-3-1908, tamArUM lakheluM pustaka huM vAMcI ne chuM. tamArA jevA nAnI umaranA lekhakanI kRti jotAM, tame bahu uttama rIte lekha lakhele che ane dareka rIte utejanane pAtra che. ' 1 li. kRSNalAla mehatalAla jhaverI. ema. e. ela. ela. bI. (muMbaInI mAlakajharTanA jaja) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntisudhAkara aiSadhAlaya. amArA taraphathI lekanI sagavaDa mATe nIce lakhele ThekANe eka davAkhAnuM kholavAmAM AvyuM che tyAM daradanI kharI parIkSA karI yogya davA tathA salAha ApavAmAM Ave che eTaluM ja nahi paNa zAravidhithI taiyAra karelAM himmatI auSadho je jIdagIne vadhAranArAM tathA jaDa ghAlI beThelA rogane maTADanArAM anubhavathI siddha thaI cukelAM che te paNa vAjabI kismate vecA tAM maLe che. TUMkAmAM ame eTaluM ja jaNAvavAnI rajA laIe chIe ke lAM A vakhata sudhI kaMTALIne nirAza thayelA daradIce phakata ekaja vakhata rUrUmAM amane maLI jaI agara tema na banI zake te ghera bolAvIne paNa amArI salAha levI. . . . DeTa, heLIcale, jIvarAja bAlune mALe.. ratilAla DI. muva. ja upara lakhele ThekANe taiyAra maLatAM oSadhanI DIka yAdI. - jIvana-bALake, strIo tathA vRddhane eka sarakhuM upagI A eka svAdu caTaNa che. ApaNI svadezI vanaspatimAMthI te banAvavAmAM Ave che ane nAma pramANe guNa dharAvanAra je koI paNa auSadha hoya te te eka Aja anubhavasiddha cATa che. durbaLatA, ratanAla, pAMDu, viryazrAva, pittavRddhi, gata maraNazakita, pradara, baM dhakAza, kamapiMDanA cAdhi, saMgrahaNI Adi aneka rogone mATe kadi paNa niSphaLa na janAra utama upAya che. TuMkAmAM azakitane mATe tathA je daradIne kAMI paNuM khorAka mAphaka na A vate hoya tyAre A oSadha AzIrvAda samAna che, athAta te e ka utama kherAka (Food) nI garaje sAre che. bhita ardhA ratalane rUApAM eka-eka ratalanA paNa be. drAkSArasa-pAcana zakitane madada karanAra, lehIne sudhAranAra, chAtI (sInA) ne majabutI ApanAra, nabaLAI tathA sustAne dUra rAkhanAra ane savapna vagaranI UMgha lAvanAra A eka nirdoSa pravAhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. enA sevanathI kabajIyAta, dama, zaradI tathA khAMsI bilakula maTI jAya che ane caDate thAka paNa utarI jAya che. jenA zarIra para azaktine lIdhe sIta DhaLe che tenA agamAM pUrva vata punaH purti lAve che, dArUnA vyasanathI kaMTALela mATe A Asava khAsa upayogI che. ' kismata bATalI ekane rUpiyA do . " makarAvaja guTikA-(senerI gALI) AmAM kasturI, senAnAM pAnAM, codayAdi uttama ane kismatI oSadhe Ave che. A eka zAkata vAjIkaraNa auSadha che. ethI paMDhatvane nAza thAya che ane guma thayelI sarva prakAranI zakti pharI prApta thAya che. - pAMca rUpiyAnI goLI pacAsa. baLavardhaka pAka-dhAtukSINatA, maMdAgni, arUci, vAyu, aMgaka5, aza kita tathA jIrNa javarathI AvelI nirbaLatAne maTADe che ziyALA tathA mAsAnI Rtu mATe vaidakazAsathI nirmita che. . . - ratala ekanA rUpiyA . pAyana-A svAdiSTa caNa levAthI moMmA AvatI miLa, hamezanI bArI tathA arUci tarata maTe che. musApharI tathA ghara AgaLa eka sAdI davA tarIke tenI hAjarI bezaka kismatI che. * bATalInA AnA ATha. . . sudarzana-junA tathA navA tAvane mATe A eka nirbhaya ane prasiddha upAya che. dareka gRhastha pitAnA gharamAM avazya rAkhavuM joIe. satata je Ane ukALo pIvAya te marakInuM bhaya rahetuM nathI evI khAtrIe maLelI che. , ratala pAne rUpiyA eka ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA tarathI prakaTa thayelAM pustakA ( bIjI AvRtti dhruve pachI) ( chapAya che. ) kanyA vikraya niSedha da ka tathA vividha viSayanuM jJAna ApanAra asara upajAvanArU' nATaka. sAkSaro nA abhiprAya maLelA che. cAra darzana:-prAcIna arvAcIna AcAra vicAronuM tAdaza bhAna karAvanAra nATaka (chapAya che. ) prabhuprArthanA-- bIjI AvRtti ( chapAya che. ) brahmacaya mahimA. bhArata zataka. hiMdunI hAlata. anAya strInAM lakSaNu, anArya purUSanAM lakSaNu. sanmArga mahimA, kaipha niSedhaka svadeza zataka. zikSaka:-- durlabha dravya premakAra: khAra AvA RSividyA mAsika patra 2-0-0 .2-0-0 1-0-0 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 1-0-0 0--6-0 dharma tathA svadezAnurAgI zrImAna gRhasthAe jaththAbaMdha kharIdI maphta vaheMcavA lAyaka leke payegI. dareka so pratanA mAtra cAra rUpIyA pratyeka mAse prakaTa thAya che. varSa vaizAkhathI bese che, dharma, nIti, AcAra, vicAra, vyavahAra, paramAtha tathA svadezAya sabaMdhI aneka lekhA, nima"dhA, kAvya, nATaka, tathA kathAo lakhAya che. vArSika lavAjama TapAla suddhAM mAtra savA rUpiyA. vidhArthi, sI, lAibrerI, zikSaka tathA garIba pAsethI mAtra patra vyavahAra nIcene ziranAme karavA. vedyakavi dula bha vi. zyAma dhruva; bajArageTa, kATa; muMbaI. " jaina vijaya presa " www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putrAyarma maMgalAcaraNa. kalyANu dhruva. prathama. prathama namana karUM vizva bharane dvitIya namana pituJAta mavarane-- tRtIya namana sAra mAtAne, caturtha gurU sukhakarane; paMcatra vadana karUM" premathI, premala paDitaparane prathama SaSTha namana guNanA jJAtAne, sakSama sadguNi gharane, durlabha aThThama namana kare che, dezahiteSI tarate prathama, pa. namana karUM huM nayanAyakane; saphanA sAcA hvAyakanenAnA gupta prakAro cAjI, sukha prApaka zubhamatidAyakanecyAtmasRti A sRSTinA sA, javAnA hitanA dhyAyakanedaMDa kare che durjanane je, cAlana Ave je lAyakane- sujana sacIkSaka sneha sudhAra, AtmalakatanA guNa gAyakane saphaLa jIvanA jIvanarUpI, akSarAtmAnA ApyAyakane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat --RAS namana. namana. namana. namana. namUna namana. www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata samaya ke AvavA lAge che? yuvake pitAnuM kartavya keTale aMze bhUlI gayA che ane kevA ayogya prakArane vaza thaI varte che enuM digdarzana Ave vakhatamAM ati avazyanuM tathA ucita che. dharmanA sukhapada mAgethI lokone A mehamaya jamAnAmAM sarI paDavAne jarA paNa samaya lAgatuM nathI. vidyAnI gati aneka prakAre aniSTa dizAmAM vahana kare che. zivarAti vinAvidyA vinayane ApanArI chete te vinaya Aja kayAM che? Aje vidyAnI vyAkhyA keNa samajene pALe che? Aje vidyA meLavIne kaNa garviSTa nathI thato vidyA saMpAdana karavAnuM phaLa zuM? vinaya. A vinayanuM astitva luptaja thayuM che. hAlakALamAM vinayanuM zuddha svarUpa zuM bhUlAI gayuM nathI ? kadAca koI vidyAvALo puruSa vinaya rAkhe che te te zuM vinaya aMtaHkaraNamAMthI ubharAte vinaya che ? ane jo tema nathI to mAtra dekhADavAno vinaya paNa kevA prakArane, keTale ane zA kAraNathI te rAkhe che? A prazno bhaNI sUkSmadaSTithI dhyAna ApavAnI jarUra che. AvA prazno uThatAM, tenuM nirAkaraNa karavAnA hetuthI je vicAra AraMbhAye tenuM phaLa prastuta pustaka che. suzikSita athavA te azikSita paNa pratyeka putra pitAnA mAbApanI yogya AjJA pALavAne tathA tenI sevA karavA dharmathI, nItithI tathA sRSTinA sAmAnya ane vizeSa niyamathI baMdhAya che. A baMdhana prAcIna paraMparAnuM che ane zAstrakAroe e kartavyane mukhya agatya ApI che. ApaNI anAtha avasthAmAM ApaNuM bahu saMbhALa laI mAbApa ApaNane uchere che, ane te ja mAbApane pAchaLathI bhUlI 'javA e adhamamAM adhama anupAritva che. ApaNe kamAvA jevI sthitimAM praveza karIe tyAre mAbApanA parizramane badalo vALavAnuM AraMbhavuM joIe. bAlyAvasthAmAMthI ja eo prati ananya bhaktibhAva rAkhavAnI vAMchanA rAkhavI ane meTapaNe zatrutA AdithI na vartavuM. mAne gharanuM kArya karavAmAM azakata thayelI che ane bApane dravyotpAdaka udhogathI virAma pAmelo joI je putra teonI avagaNanA kare che te mAbApane saMpUrNa zatru che. e mAbApe e ApaNe mATe zuM zuM karyuM che te dhyAnamAM letAM ApaNuM mIMcAI gayelI AMkha ughaDe che. prathama to apatyane janma thAya che tyAreja mAbApa AnaMdanI parama koTi pAme che, gharamAM vividha utsavo kare che, snehi. varga tathA parijana varga taraphathI "vadhAvyA' nA zabdo sAMbhaLI pitAnI atyaMta prasannatA pradarzita kare che, nikaTanA vAsiyomAM goLadhANAM vaheMcAve che, pachI yogya ummare vidyAbhyAsamAM yoje che ane vidyAbhyAsa pUrNa thaye vyAvahArika nItimAM kazaLa karI gRhasthAzrama maMDAve che. A badhA upakAranuM smaraNa putre kAja karavuM. A vastu tenA hRdayamAM vadhAre ne vadhAre mAbApa pratye bhakti utpanna karaze. jagatamAM sarvaguNasaMpanna ke manuSya prANI nathI, te guNa mAtra vipaniyAmakamAM ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upasthita che, uta niyamane lIdhe mAMbApAmAM paTavA doSa hoya tadapi te pratye sApa bila lo ne ApavuM; eTaluja nahi paNa mArA mAbApanuM vartana ke che" evA bhAva paNa manamAM AvavA na de. mAtra sucaritAne smaravA ane te pramANe vartavuM e satyugane ghaTe che. ghaNIvAra pUjya purUSonA de pArakAne moDethI sAMbhaLavAthI ApaNuM te pUjya purUSo mATe halakuM mata baMdhAya che, AvuM banavA na pAme te mATe DAhyA puruSo, jyAM pitAnA pUjAnA ceSTitapara vAta thatI hoya tyAM gamana paNa nathI karatA ane tatsaMbaMdhI sAMbhaLatA paNa nathI; kAraNa ken kevalaM yo mahavo'bhASayate zRNoti tasmAdapi yaH sa pApabhAk / moTA pASanI niMdA karanAraja mAtra pAMpI thatuM nathI paNa tenI pAsethI sAMbhaLanArane paNa pApa lAge che, hamezAM manuSyo e pitAnuM lakSyasthAna zreya vastu tarI rAkhavAnuM che ke je AtmAnI unnatikartA thaI paDe che, mAbApanI pravRttio anekavA pitAnA bALakane khI karavA mATe hoya che ane putrae zreyasaMpAnArthe potAnI paNa sarva pravRttio mAbApane sukhI karavA javI joIe. eka nibaMdhakAra lakhe che ke 2" All their aims, all their hopes and all their efforts are centred in us. Would it not be the basest ingratitude on our part not to make some return for these favours and bene. fits ?............ Gratitude is the first step towards moral progress..........-ingratitude is one of the blackest crimes that we can be guilty of." teonI saghaLI lipsA, teonI sALI AzAo ane teonA saghaLA prayatno ApaNA mATe hoya che. A lAbha ane upakArone jarA paNuM badale ne vALave te zuM adhamamAM adhama anupakArIpaNuM nathI naitika utkarSe karavA mATe upakAravRtti e prathama pagaluM che. koIno upakAra bhUlI javo te ati niM aparAdha che. niyAnI dareka prajAmAM mAtApitA mATe bahu mAne che. adhunA bhAratavarSamAM leke mAtApitAnuM gaurava vismaravA lAgyA che. pazcimAtya apUrNa vivA laine taiyAra thayelA tarUNe sAmAnya aMze mAbApane majura varga karatAM vizeSa ucca gatA hoya ema daSTigocara nathI thatuM. teo sudhArelI prajAnuM jeke anukaraNa karavAnI himmata dhare che te paNa te tenuM anukaraNa ekataraphI che. teonA hRdaya ane svabhAva kSazvaka hoya che. cALaNInI peThe teonAM citta sArI sArI vastuo pAtAmAMthI kADhI nAkhe che ane cUluM, photarAM pite laI le che. Ama Ane na ' chAje tevA pazcima prakAranuM anukaraNa A dezamAM dAkhala thayuM che, jyAre te prajAnA sArA ane viziSTa guNanuM anukaraNa ApaNe jarApaNa karatA nathI e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevuM hAsyAspada, zoSaspada che? yuropIya sudhArAno kacaro te A dezanA sudhArAnuM. zikharA ane yuropIya sudhArAnuM sana te A dezanA sudhArAnI taLeTI! zuM e sudhAre ApaNane niroga thavA nirdo che? zuM e sudhAre ApaNane. mAbApanI sevA na karavA upara che? bhA rahyA tyAMnA sAkSaronA zabda. tenuM nirUpaNa karavAthI saMzaya dUra thaze. What is a Mothers Love ? To gaze upon that dearest sight, And feel herself new-born; In its existence lose her own, And live and breathe in it alone; This is a Mother's Love. mAtAne vAtsalya prema eTale zuM? te sauthI hAlA baccAne ekaTase jevuM ane jANe pote navI janmI hoya tema anubhavavuM. pitAnA bALakanA jIvanamAM pitAnuM jIvana bhUlI javuM ane tanmaya thaI tene mATe ja mAtra zvAsocchavAsanI kSiA karavI. A mAtAne premI Then while it slumbers, watch its breath, As if to guard from instant death; To smile and listen while it talks, And lend a finger when it walks;-- This is a Mother's Love. AgaLa cAlatAM, te bALaka jayAre nidrAgata thAya che tyAre kema jANe te hamaja mRtyuvaza thatuM hoya ane jANe kema te tenI rakSA karatI hoya tema te mAtA e bAlakane zvAsa dayAnamAM rAkhe che. jyAre te bAlaka AlApa kare che tyAre mAtA mita lAvIne sAMbhaLe che ane jyAre te hAle cAle che tyAre mAtA tene pitAnI AMgaLIe vaLagADe che, A te mAtAne prema. "kiMgsalI nAme eka aMgreja A pramANe lakhe che ke - This dark world looks bright, this diseased world looks wholesome, when we reflect that this world is full of mothers." jyAre ApaNe ema vicAriye chiye ke A jagata mAtAethI bharapUra che tyAre A aMdhakAramaya bhayanuM jagat prakAzita lAge che ane tyAre A dukhita jagata sukhI jaNAya che. - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vacano para daSTipAta karavAthI pratyakSa thaze ke e lokomAM paNa A viSaya saMbaMdhe AyezA sAthe ekamatya che. mAtAnuM gaurava siddha karavA zikhariNInuM mAtra ekaja caraNa ApaNA graMthamAMthI levuM basa che ane temAM ukta vAkayone niSkarSa sAra suvyakta thaze. kuputro jAyeta kacidapi kumAtA na bhavati / chorU kachorU thAya paNuM mAtA kayAreya paNa kumAtA thatI nathI. bApanA upakArathI te avadhija che. je pitRbhaktinuM varNana karavA mAguM mAyaNa Adikavi vAlmIkie racyuM te pitamaktivize A laghumativALe lekhaka vizeSa zuM lakhe?-topaNa nA rAjAbalipati rathapAe uttajaka vanine tharaNuM ApatAM hAthamAM lIdheluM kArya-lIdhela veSa pAra utAre evI IcchA te rAkhe che. udeza darzAvyo che. tene siddha karavAmAM lekhaka keTaleero sALatA pAse che te vAcakonI priyatA ane saMtoSapara avalaMbe che. sAmpata yuvakanA vismaraNamAM paDatI eka agatyanI vAta temanA smRtipathamAM lAvavA A kSudra prayatna che. je sadbhAgyavALo doSaSTi mUkI daI A pustakamAM pradarzita karelA vicAro pramANe vartAro te parama kRtAtAne pAmaze e A lekhakano AzIrvAda ane abhilASa che. je bAlaka nirdoSa che, je putra mAtapita bhakta che te ja jagatamAM amara nAma kADhI orall? 'Hely34 } 2461CH1 414 9. A good son makes a good husband and a good man. sAre putra sAre pati thAya che. sAre pati sAre mANasa che. have A pustakanuM utpatti kAraNa darzAvIe. zarIra prakRti sudhAravA mATe maMgalapura gayelA mArA pitAzrIe keTalAka kuputronAM carito joyAM. te pUrve paNa viSe samApattigata mArA pitAzrIe ghaNuM joyuM hatuM, paraMtu maMgalapuramAM tenI anubhavarasiktA udbhavavAne lIdhe - mAtApitAnI sevA tyAgI, tethI daza thaye durbhAgI, e kAvyavani kavi hRdaya hovAthI nIkaLyo. kArya kAraNa eja kAvya mAdhuM viSayanuM bIjabhUta banyuM. kiMbahunA! je mahAkavi kAlidAsanA zabdomAM kahuM to maNau vajUsamutkIrNe sUtrasyevAsti me gatiH / vathI vidhAyelA maNimAM jema dere praveza karI zake che tema malpitaviracita ukA kAvyarUpI bheda thavAthI putradharma e viSayarUpI ratnaviSe A lekhakarUpI sanI gati thavA pAmI che., je kharuM kahuM to Amaja che. mAruM svataH AmAM kAMi nathI. mArA udAra carita pitAtaraphathI aneka tatvapUrNa vicAro ane vAraMvAra maLatA AvyA che ane tenuM prayana mAtraja mata vistare che, te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) tema vaDanA TeTAmAM aneka bIjo che. ane te mATeluM eka bAja e samagra vaDanA jhADavuM kAraNabhUta che tema saMketa kAvya eja o AkhA pustakanuM sattva ane tattva che. jema khIja ane vaDa vacce abhinnatva che tema Avya ane pustaka vacce pazu ananyatva rahelu che. kapALe kapALe jUdI mati che. cattunA vastupA| A pustakamAM varNita vicArA kAinI rUcine anukULa paDe, kASThanI rUcine pratikULa paDe; prastuta viSaya AthI TalA vicAra udbhavyA te samagranI gaNunA AmAM karIne sthAna ApyuM che. vikalpamAM rahI gai haze tevu samAja tarathI sUcana thaye bhAvinI AvRttiAmAM gAjana nuM vicArazanu` sAhacaryuM ane kalpanAone anuba dha kyAMka kyAMka jema pAmelA jovAmAM Avaze; kintu kahevu eIe ke mArA abhyAsane lIdhe kayAMka karyAMka evI zIghratA karavI paDI che. sudhArA vadhArAnI jagyA atra tatra rakSita cage re sarvane mATe lekhaka vAcakavRMdanI aMtamAM kSamA icche che. pariziSTa prakaraNanA pUrvabhAga mAbApoe khAsa vAcavAneA che. jema kAi hitecchu kAIne khUNAmAM lai jai hiMtapadeza kare temaja e bhAgamAM lakhAyelAM vAkayAM mAkhApA mATe temanAM hitane sArja samajavAM. tA. A pustakanA keTalAka bhAga dharmAbhilASI tathA vidyAvilAsI maoNMgarALanA suprasiddha zeTha amaracaMda talakacaMda pAse vAcI saMbhaLAvyA hatA. te tene pasaMda paDavAthI temaNe ekadamaja sArI pratA bharI ApI; ane tenI kimmatanAM nANAM pustaka taiyAra thayA. pahelAM mAkalAvI ApyAM. vadhAre khuzI thavA jevu' te e che ke jeoe saMskRtanA sArA abhyAsa karI te gIrvANu bhASAnI vRddhi arthe parama prayAsa AghyA che, jeo eka uttama vyApArI, dhanADhaya tathA dAracarita purUSa tarIke sAre prakAre prasiddha che te porabaMdaranA vatanI smRne azrunA muMbApurImAM vAsa karI rahelA, sujanatAnA samudrarUpa zrIyuta zeTha devakaraNa nhAnajIe A pustaka savistara vaMcAvI sAbhaLyuM che ane ene viSe peAtAnuM avyuMyaM mata pradarzita karIne A pustaka thoDA pheraphAra sAthe khAsa karIne zALAmAM bhaNutA khaLakAnA hAthamAM pahelI take . mUkavuM joie evI icchA jaNAvI che; eTalu ja nahi, paNa A pustaka mudrAMkita thayA pachI tene pracAra karavAnA umArA emaNe kADhyA che jete mATe katA upakRta che. A pustaka jyAre mudrAlayamAM hatuM tyAre tenA keTalAka krUramA amArI jJAtinA bhUSaNurUpa zeTha abhaTTa mAdhavane khatAvavAmAM AvyA hatA. tee paNa A pustakanA vistRta pracAra InzyA che ane tadanusAra sArU anumAna Apela che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvarNamaya zabdo. he putra! A saMsAra je durlabha che te paNa mulama yaha jAya che. gata strI, gata dravya, gata mitra, gata vastu ke je eka vakhate tane priya hatA, tethI miyatara paNa punaH prApta thAya che; paraMtu kharA mAtA pitA ekavAra jo gata thayA to pharI koTi upAye tane tenA darzana thanAra nathI mATe temanI haiyAtImA temanA pratye tArI dveSabuddhi mA thAo. he Atmahita icchanArA taruNa! tuM haiyAta haiza vo tIrthanA sthaLo koI ekadama nAza pAmavAnA nathI. ziranuM chatra eka bhAMgaze to boju maLage. ApaNA janmadAtAne mATe tIrthasvarupa ane zirachatranI je upamA ApIe chIye te mane to nyUna lAge che! tuM devanA darzana karavA jAya che; parantu te deva pratyakSa vAta karatA nathI; chatAM tArI aMtaHzraddhA paramezvara sarva vyApaka hovAthI te dvArA paNa jue che vo pachI sAkSAt laukika devapratinI tArI zraddhAzuM te nahi joI zake? he tAta! tAro putra tAro anAdara kare, vane gharamAthI bahAra kADhI mUke, tane khAvA na de, tArI sAme dveSadRSTIthI jue, te vane phevaM lAge? evaM zaM tArA mAtApitAne tArA anucita vartanathI nahi lAgatuM hoya? he saMsArayAtrA saphaLa icchanArA bAlaka! tAre mA saMsAramA tArA sukhano mArga sarala karavo cha ? tane susaMtati joIye che? tane pAralaukika zAntine puSTi ApanAra koI uttama tattva mA jagatA mUkI javAnI icchA thAya che? tArAmA A amUlya bhane uttama manuSya deha dharI tene adhogAmI na karavAnI bhAvanAnuM prakaTIkaraNa thAya che ? jo e badhuM vane iSTa na hoya voja tuM vArA mAtA pitAnI sevA nahi krto| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArI matinalIdhe / pelI revApI Ayujya,dhana, dhAnya, putra,patI parivAra,yazaHane Ipara. kRpAe janmadAtAnI sevAyI pApta karI zakAya che ema Apta puruSo kahI gayA cha; ane evaM mAcaraNa rAma, parazurAma, zravaNAdi AcarI potAnAM nAmo mA jagatpIupara amara karI gayA che. e badhI vAta tuM sArI peThe jANe cha; chatAM tArA durbhAgyane lIdhe, tane emAMgeM thor3e paNa sAraM rakhatuM nathI e tArI mati A saMsAranA svArthika dugaMdhathI kevI dUSita thayelI che teno tuM vicAra kara. tuM pazupakSIonA jIvita bhaNI jo. ve malpasamaya jeTaluja mAbApatarapha, rakSaNa meLavI zake che. mane ema bhAse ke ke evA janmanuM kAraNa temaNe pUrva mAbApanI sevA nahi karI hoya ve che. tuM paNa A taka jo cUkyo to jarura te yonimA paDavAno. he mAyAvaza jIva! tuM tArA svArthane mATe kevaDo moTo prayAsa kare cha ? moDo vhelo AvI TADhU zILU kevo khAI le che ? svArtha sAdhavAnI ghaDatara ghaDavA mATe rAtriye kevA prakAranA ujAgarA kare che? bairIno eka badAmanI kimmatano bola sAcavavA keTalI badhI uthalapAthala karI nakhe che? tuM putra putrIne rIjhavavA keTaTuMba, sAhasa kheDe cha ? spAre mAtApitAne thoDI paNa vizrAnti ApavA sAru, tane jarA paNa samaya nathI maLato? Ate kaliyuganI balihArI che ke tArA potAnA bhAgyanI ? sAraM, narasuM jovA jANavAnI zakti bane izvare mApI che teno upayoga tuM jeTalo narasA kAmamA kare che veTalo sArA kAmamA nathI karato e tAre mATe mane ghaNuM Azcarya upaje ch| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada, deza durbhAgI kema thayo? rAga-mAlakoza. mAtapitAnI sevA tyAgI; tethI daza thaye durbhAgI-mAtapitAnI-Teka.. mAta pitAnuM vadana game nahi, dArAnA anurAgI; nArIne uzkeryo doDe, nijakara laI asi nAgI--mAtapitAnI, karyo ucherI mATe tenA guNanI dhUna - jAgI; AryabhUmimAM kayA pApanI, gALI Ate vAgI ?- mAtapitAnI vahu nAcI ke varajI nAgyA, ekaja lagni lAgI; durlabha vagara vicAre le che, leke mRtyu mAgI- mAtapitAnI Adhunika keLavaNIno pravAha nUtana prajA5ra kevA prakAranI asara karI rahyA che e jovA javuM paDe tevuM nathI. vRddha taraphathI sAMbhaLatAM jaNAya che ke sAmyatA samayamAM banatA banAva kautuka samAna ja che. junI AMkhe navA kautuka jovA paDe, prAcIna arvAcIna sthitimAM moTe bheda mAlama paDe, janasvabhAve vimArgamAM derAya e badhuM vaicitrayaja! manuSyanA svabhAvo vayathI karIne badalatA rahe emAM vismaya pAmavA jevuM nathI, paraMtu A svabhAvaviparyaya evo hovo na joIe ke jethI dharmanI sImA ulaMdhita thAya. AjakAla ApaNane A saMkaTa pratyakSa prAdurbhata thAya che ane enuM varjana karavAne satvara upAya levAya te ISTaja che. prathama to AryabALamAMthI upakAravRttija naSTa thaI gaI! upakArI pratye upakAra kare tenA mATe ja mAtra nahi, paraMtu anupakArI pratye atyakArI thavuM ane tema karI tene vazya kare ene mATe A bharatabhUmi eka vakhata mAnagarvitA zuM na hatI ? hatI ja. e adhyayana ane adhyApanathIja AryabALake, AryasubhaTa, Aryatatvavidda, AryagIo ane chevaTa Aryaputra sudurlabha upanAmane yogya thayA hatA; eja adhyayana tathA adhyApananI apratima sahAyatAthI teoe izvara sevA, svadeza. sevA, jJAti sevA, sanmitra sevA tathA aMtataH pitare sevAnA avicchinna bIjanuM AropaNa svahRdayamAM kareluM hatuM, paraMtu te adhyayana ane te adhyApanane eka sahastrAMza gurUbhAva ane ziSyabhAva Aja daSTigocara kAM nathI thatuM? AgalA AcArya ke vidyAthanuM udAharaNa Ajane kaIpaNa zikSaka ke vidyArthI ApI zakavA zuM samartha haze? Ama thayuM che zAthI ane thAya che zAthI? je mULa parIkSA karIe chIe te tyAM ja saDo dekhAya che, eTale jyAM buMdathI bagaDI gaI tyAM hAjane zuM upAya che?--A nirAzA AvIne ubhI rahe che. eka bALakanA putrarUpe zA zA dhame che, teNe eka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pati tarIke, koivAra mitra tarIke, kevAra mAtA tarIke, kekavAra pitA tarIke zA zA yukta karmanI anusaraNI para vahana karavuM, evuM adhyApana Aje lupta zuM nathI thayuM ? mAta, pita, gurU AdinI pUjanIyatAnI chApa vidyArthInA hRdayamAM saceTa paDe evA zikSaNanI praNAlikA adhunA zuM astitva bhagave che ? Aje rAjasa ane tAmasa prakRtimAMthI utpanna thayelA vicAre, lekhe, kAvya zuM eka Aryatanujane tenA dharmapathathI vegaLe laI janArA nathI banatA ? Aje kevaLa vikAsakramane vaza thayelA eka bALapara tene rUMdhana karavAnA prayogo zuM nathI yojAtA ? Aje manaHzakti ke je svabhAvataH praphulla thavI joIe tenA para agya ane akAla chedananA dhA nathI paDatA ? A badhA praznonuM uttara koI paNa vijJa satvara ApI de kintu tenI sAthe ja te AtmAvALo hoya te vaLI cAlatI sthitine mATe pitAno zoka paNa pradarzita kare. ApaNe je sAmAnya niyama tarapha vaLIne jozuM te manujano janma iha dharmAcaraNa karavAnuM che. tene badale je te virUddha vartana kare to te kartavyavimukha thayelo kahevAya. have te ApaNe pratyakSa nihALIe chIe ke A paripATI para to bilakula lakSa apAtuM nathI. navI prajA kaI bhASAthI vAkepha thaI eTale parama saMtoSa. koI kaLA, koI hunnara AvaDa eTale vadhu tRpti. sAyansanuM jJAna meLavyuM eTale te parama paMDitatA prApta karyAnuM abhimAna ! AvI jyAM zikSaNanI paddhati paDI gaI che tyAM eka bALakane pachI dharma zuM che-are dharma ke je paMca mULatatva ( pRthvI, jala, vAyu, AkAza ane teja) no AdhAra tenuM kevaDuM mAhAtamya che eno vicAra kayAMthI Ave ? ane tyAre ame nA milamAnAra . dharmarahita e pazutulya thAya ja. pazuomAM mAtApitA, baccAne AtmajIvana upArjana karavA zaktivALA thayelAM joI teonI kayAM saMbhALa rAkhe che ? ane A samaya paNa keTale TuMka hoya che ? pazu pakSI o indriya sukha je sthaLethI maLe te tarapha dhAvavA zuM yatna nathI karatA ? ane tethI teo mAtA pitAnA upakArano badale vALavAnI kadi paNa apekSA rAkhatA nathI. pukhta uMmare AvyA achI teo pati patnInI gAMTha anyonya bAMdhe che ane tyAre mane kayAMthI sukha maLyuM, mArA janmadAtA koNa, mArA upakArako keNu" e vagerene prajJAvAda zuM teone yatkiMcita hRdayamAM udbhave che? nahi. tyAre zu Aja pazuonI vartaNuka mAnavajAtie dhAraNa karI levI ucita che ? janmadAtA manuSya janma je janmamAM praveza kara ati muzkela che tevA janmanA nimitta. je mAtApitA e keTalA vaMgha che? zuM vizeSa jJAnathI ke vizeSa caturAithI koI paNa manuSya pitAnA mAtApitAne punaH meLavI zake che? kai priya vastu eka vakhata hastathI gaI te prayatna: bIjIvAra maLavA saMbhava che paraMtu mAtApitA e mahAdurlabha. AvA uttama lAbhano Adara karavA manuSya sayana nathI thato e tenuM keTaluM moTu abhAgya che? paramadhana mAtApitA, paramatIrtha mAtApitA, jenA darzanathI aneka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) ciMtA ane AturatAnA sapagheva vinAza thai jAya che evA je mAtApitA tenA upakArAnI saMkhyA agaNya che. eka bALaka avatare che tyAre je prasavanI vedanA mAtAne thAya che tenI kalpanA anyanA manamAM AvavI paNu azakaya che. peAtAnA tamAma sukhApara lAta mArI, peAtAnI tamAma vAMcchanAonA samUha peAtAnA eka janmelA mALapara nihita karIne eka mAtA peAtAnA baccAMne keTalI saMbhALathI uchere che? vhAya te! suvarNanA himAlaya parvata Ape| paraMtu mAtA jeTalA premathI ucheranAra eka bALakane mAtA vinA ojuM kANuM maLI zake? Ave! je mahA gaiAravavALe mAtRprema tenA badale kATI janme paNa vaLI zakatA nathI. jo rIyalI mAtA| bhAi! A leAkamAM moTu kANu ? mAtA. mAtA jeTaluM gaiArava traNa bhuvanamAM bIjI kai vastumAM rahyuM che? mAtAne prema bIje karyuM ThekANuM nivAsa kare che? kevaLa nisvArtha ane snigdha saMbadha mAtA karatAM manuSyane bIjo kayA hAi zake? mAtAnA amUlya snehanI kimmata karavA jeTalI jenAmAM buddhi nathI tee atra prazna karaze ke eka satI patnIne prema mAtA karatAM karyAM utaratA hAya che? paraMtu mAtAne sneha svabhAvajanya che ane kalatrane svabhAvajanya nathI. A lAkamAM praveza karavAne prathama mArga mAtA che ane tethI kema jANe sRSTi cAlake agrata: mAtA ane putrane apUrva sabadha niyukta karI dIdhe! hAya tema lAge che ! AthIja siddha thAya che ke prathama mAtA che. vaLI eka prANInuM astitva e mAtA vagara thaI zakatuM nathI; kintu bhAryA vagara thaI zake che. AthI bhAryAne saMbadha mAtAnA saMbaMdha karatAM kSudratara che e pratyakSa jaNAya che. vaLI bhAryAnA prema svArthamaya ane aneka lAlaceAthI sayukata hoya che. prathama pati ane patnInAM sabadhaja sAbIta kare che ke te prathama judA hatA paNa pachIja eka 6 patInA rUpamAM joDAyA che; iMdriya vizvAsa e pati patnInA saMbadhanu mukhya kAraNu- tyAre manasvI purUSA kahe che ke nA nA IzvaranA hetu sRSTi vadhAravAnA che ane tethI manuSyamAM vivAha prakaraNa ubhuM thayuM che. ane 6 patI putrAdikanI prAptine sArUM lagna kare che. atra paLavAra staMbhI ghaDIbhar ema mAnI laie ke putraprApti mATe patnInA Adara * karAya che; te paNa e putraprApti paNa eka prakAranA svArtha nahi te zuM ? svArtha! ane te zu vaLI nAnA sutA ? eka prANa dhArIne A pRthvInI sapATIpara astitvamAM ANI mUkavuM e kAMi jevA tevA svArtha ? mATe kare che ke pati patnInA prema svArthAdhAre che. vaLI kAi prazna karanAra maLaze ke tyAre zuM eka mAtA petAnA putra tarI potAne sukha maLe tevI icchA nathI karatI ? uttara-kare che. dareka jIva bIjA jIva pAsethI AtmasukhanI AkAMkSA rAkhe e svAbhAvika che. A svArtha nathI. mAtAnA svArtha tyAre kahevAya ke jyAre eka mAtA A bALaka mane sukha Apaze tethIja mAre enuM poSaNa karavuM. upayukta che" AvA vicAra-AvI dhAraNA, Ave. saMkalpa hRdayamAM aharniza rAkhIne peAtAnAM baccAMnuM pAlana karatI hAya tyAre; nahi ke anyathA, pazu ApaNe joie chIe ke jyAre eka mA potAnA eka khALakane ati bhAvanAthI pASe che tyAre tenA hRdayamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) AveAvicAra tA zuM paNu khyAla paNa AvatA nathI. eka mA jANe ke baccAMne dhavaDAvatI meDI che tyAre bIjo kAi tene kahe ke " huM strI tuMvRthA AyAsa vhAre che, e bALaka tane kaMi paNa sukhanuM kAraNa nathI thavAnuM paraMtu du:kha pedA karanAra che' Ave vakhate te mAtA zuM bALakanuM peSaNa karatI baMdha paDe che ke tenA pAlanaprati avajJA kare che ? nahi kardi nahi ! ulaTI te tevu kahenArane dhamakI Apaze ke " khabaradAra, mama saMmukha AvuM veNa uccAryuM che. te ! '" hajI A dIla nabaLI lAgatI heya te ApaNe bIjI tapAsIe, mAtAnA artha traNa thAya che. pRthvI, gAya, ane janmadAtrI. mAtA zabdaja e ema batAve che ke ni:svArtha premanI mUrti prazna-siddha pharI batAve. uttara-jamAnA evA byA che ke siddha karI batAvyA vagara cAle temaja nathI. tame kaheA ke na kaDDA tadapi mAre siddha karyAM vagara chuTake! nathI ema huM prathamathIja jANuM chuM. AmAM tamAre vAMka nathI. kALaja evA Ape che ke koi vAta dalIla vagara grAhya thavA detAja nathI. huM te mAtAno maddattA e sthApita karavA kalama ane sAhInA saMyoganI jarUra paNa zuM hoya ? paNa hu. buddhivAdanA jamAnAmAM e paNa akartavya che ema nahiM ! ! gaNuM ApIe ane mAtA eTale pRthvI te svabhAvataH udAra che. eka sahastragaNuM laie. vaLI te paMca mULatattvAmAMnuM eka tattva che. je prANI tenA talapara nivAsa kare che te khadhAM te mAtAnA ThekarAM ! sadhaLI vanaspatinI utpAdaka e che. ApaNA veSa-ApaNuM bhAjana, ApaNI hAlacAla, ApaNI sthiratA e sarva e meATI mAtApara AdhAra rAkhe che e asazaya che ane vaLI ApaNI peAtAnI krUra vartaNuka pratye ApaNe jarA dRSTi karI oie. ApaNe tene dAkhIe, tenApara yAdaprahAra karIe, ApaNe tene meTA moTA uMDA jakhama karIe, ( vAva, kuvA je khAdAya che te, ane jhaverAta meLavavA, dhAtu, kolasA ityAdi prApta karavA khANu khAdIe te ) ane AvAja bIjo aneka prayAge ke je prayogA niSThuratA mizrita hAya che, te badhA ApaNe te garIba pRthvI mAtApara karIe chatAM teja mAtA sarva prANInuM khAna, pAna, vasrA ane upayeAganI vastuo Adi utpanna karatAra che, AvI te svArtha rahita pRthvI mAtA khIjI mAtA ApaNI gAya. enI ni:svArtha buddhipaNa zu tame AchA lekhA che ? jenA mAtRtvanI zAstrapaNa sAkSI pure te gAya manuSyapara keTalA badhA upakArAnA varasAda varasAve che ? mAtra tRNa khAineja je sudhAsamAna dugdha dAna kare che te mAtA gAyanA paNa upakArA athanIya che. ApaNe tenu dugdha tenA putra putrIne na ApatAM ApaNA upayegamAM laie tApaNu te nirUpAya geAmAtA ApaNane parAkASTAe dugdha dohavA de che. dugdhamAM buddhi, dhana, zakita ane prANu saMsthitine vAseA che. vaLI janma denArI mAtA te mAtra theADAja varSa dugdhapAna karAve che paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) A te ApaNane ApaNI prajAne ane evI rItyA vaMzaparaMparA dugdha Ape che. te zivAya, chANa mUtra Adi pavitra vastuonuM pradAna te karatI rahe che ke je manuSyanI . azuddhi dUra karavA aneka prakAre upayogI thaI paDe che. are eTaluM ja nahi paNa te jyAre te marI jAya che tyAre paNa pitAnI pAchaLa carma choDI jAya che! khare prAdamaNuparyata paNa je ge manuSya para upakAra karavA kasara rAkhatI nathI te eka mAtAja tulya che e nirvivAda. tRtIya mAtA prastuta ullekhanoja viSaya che ane e upakArathI A niSkarSa sArapara AvI pahoMcAya che ke mAtAne prema sarvathA svArtha rahitaja che. . mAtAnuM mana sadedita putrahitamAM ja raTaNa karatuM hoya che. ApaNe banatA banAva laIe ane joIe ke mAtA ane patnIne saMbaMdha eka bIjAthI keTale aMze bhinna paDe che ane pachI tAtparyapara AvIe ke koNa zreyaskara che ? ! mAne prema sarvadA samAna che, jyAre patnI-prema bhinna bhinna sthiti,vicArAdine laI asama che. patnI ane pati jyAre vana dazAmAM hoya che tyAre keTalAka cekasa kAraNone lIdhe strI purUSapara vadhAre Asakta ane vadhAre prema darzAvanArI hoya che; paNa A prema kAmajanya che ane jyAM kAma-prabhave che tyAM kAmanA astitve te premane paNa saMkSepa sAthe ja thAya che. kAraNa ke jema jema jAyApatinuM vaye vadhatuM jAya che, kAma maMda paDato jAya che tema tema teonuM je vistRta premasara, vinamAM atizaya prabhAvavALuM hatuM tenuM pANI unALAnI peThe have zuSka thatuM jAya che ane pUrNa jarAvasthA prApta thaye tyAM nIrasatA chavAI rahe che. A kathananI anya pritIti ApavI ghaTatI nathI, kAraNa ke te manuSyanI dRSTimAM sAmAnya che. bhAtano parama sneha traNe sthitimAM samAna ja rahe che ane rahevAno che ke jenI virodha vyAkhyA atra karavI anucita che. | mAtA sadA ekaja svabhAvanI hoya che jyAre patnInA vicAra capaLa hoya che ane cirasthAyI nathI hotA. . guNAzrayaM kIrtiyutaM ca kAntaM pati ratijJaM sadhanaM yuvAnam // vihAya zIghraM vanitA brajanti narAntaraM zIlaguNAdihInam / / guNavAna, kItimAna, ratikriyA jANavAvALe, dhanavAna ane yuvA pati Asakti rAkhanAre chatAM vanitAe tene choDIne zIla ane guNathI rahita evA parapurUSane jAya che. - aneka jo ke satI strIo A rana prasava karanArI vasudhA viSe maLI Avaze paNa kahevAnI matalaba e ke mAtAne prema sarva prakAre patI prema karatAM caDIyAte che. ghaNIvAra ApaNe sAMbhaLIe chIe ke amUka strIe amUka pitAnA bhatAnuM khuna karyuM; Ama eka bhAryA pati sAthe kapaTathI vartI ( proved faithless) paraMtu mAtA kadi paNa pitAnA putranuM ahita nahi kare; ane tethI mAtAnI parIkSA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke kasoTI paNa koI kALe nirmAta thaI zakatI nathI. amUka potAnA mitranI parIkSA.. te keTalAmAM che e jevA kare; strIne kase, bhAInI kasoTI kare paNa. mAtAnI putra pratyenA premamATenI kasoTI koI putra karavA gayo nathI ne kadi gayo hoya to te mUrkha ja gayo haze! eka vidvAna kahe che ke - bipa6 barAbara sukha nahi, je thore dina hoya; . ISTa mitra baMdhu triyA, jAna parata saba keya, AmAM kavi mAtA kema na lakhI ? zuM mAtAne lakhavI bhUlI gayo ? nA. tyAre zuM ? mAtA kasoTIne lAyaka nathI. zuddha suvaNenI kasoTI karanAre maphatanoja parizrama kare che ! . mAtA mitraM pitA ceti svabhAvAtritayaM hitam / - kAryakAraNatazcAnye bhavanti hitbuddhyH|| - mA, mitra ane pitA e tripuTija svabhAvataH hitakara che. bAkI bIjA kaMi kArya ke kAraNanA bhAvane lIdhe hitabuddhivALA thAya che. AmAM paNa patnInI gaNanA kayAM karavAmAM AvI che paraMtu Aje vRddha mAtA thaI ane vaivana saMpUrNa strI AvI eTale patnIne agrasthAna ApavAmAM Ave che ane te anupama upakAranI mUrtimatI mAtA, putrane mATe sarvasva para udAra thayelI mAtA Aje putravaDe jANe eka kaDI sarakhI kismatanI gaNAya che. DekarI" e zabdathI laIne je je achAjatAM vacano putra mAtA pratye AkSipta kare che tethI Aje dareka gharamAM zoka ane trAsanI parisImAM AvI rahI che. patnInA dareka satyAsatya zabdanuM zravaNa karIne mohamUda mUrNa mAtA prati je je kaThera AcaraNa kare che te avaryu che. are! je vRddha mAtA have A saMsArano anubhava meLavI atizaya garavavALI banI che, jenI AzithI daMpatInuM bhayAviSTa pada jALavI zakAya che, te mAtAne A vakhate asukha, azAnti ane udvega ? hajI mAtA pratye ATalIja vipatti upajAvI eka pApI putra aTakatuM nathI kintu bahudhA daSTigocara thAya che ke mAtA ane pitAne teonI vRddhAvasthAmAM paraNyA pachI tyajI devAya che. jokalajjA, jJAtinI zarama Adi keTalAka vyAdhAta (!) ne laIne te putra jeke Ama karI nathI zakato ! paNa adhakeikaja evo suputra haze ke je potAnA mAtapitAne saprema pUjIne tenuM yathAyogya pAlana karato hoya ! Aje eka bhAI mAtApitAne bIjA bhAIne ghera dhakelavA utsuka rahe che ane bIje trIjAne ghera ! A vartana zuM apAra lajjAnuM Aspada nathI ? A bharatabhUminA prAcIna putra mAbApane potAne ghera rAkhavAne ekamekane gherathI balAtkAre teDI lAvatA, jyAre Aje tethI kevaLa virUddha vartana dekhAya che ! AmAM vAMka kone kADho ? mane lAge che ke vidyAno nAza tyAM duHkha ane adharmane abhibhava! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) manuSyanI vRtti meha ane svArthathI bharapUra che. yadyapi nirmala vRtti rAkhIne vaveka vicAra karavAnuM sAmarthya keka dharAvatA haze tApa AvI savRtti viralemAMja jinma le che. jyAM sudhI putra ema dhAre che ke mAtA mama pratye apratima prema dharAve che tyAM sudhI tenAmAM mAtRpUjyatA ane prIti nivAsa karI zake che ane AvI sthiti tenI avivAhita jIMdagI sudhIja Take che; kAraNa ke jyAre te ema samajavA mAMDe che ke mArI patnI mArI mAtA karatAM vadhAre premavatI che tyAre tena aMtaramAM mAtRmUlya nyUna thatuM cAle che ane tyAM upakAra vismaraNa ane niSThuratA Ave che. adhurAmAM pUrU pAtAnI premamUrtirUpa patnI taraphathI jyAre mAtAsa bA~dhI sAcA khATAM vAkaye sAMbhaLatA thAya che tyAre tenI vRtti tiraskArane upagamana kare che ane Ama mAtRbhakata kSIN thatAM mAtRsevAnuM svarUpa bhUsAi jAya che ane hRdaya darpaNupara mahApadyAta thavAthI Aryatva ane pAtaka tathA deSa zuM che enuM tene bhAna rahetuM nathI. AvI sthiti arvAcIna, mArI mati pramANe pratyeka putrama upajanma le che ane tenuM kAraNa ApaNA agAdha jJAnapUrNA RSi ema darzAvI gayA che ke " *jyAM sudhI eka putra patnInA vacanA ekAMtamAM sAMbhaLatA nathI tyAM sudhIja te pUjya pratye bhakitavALA ane prasannamukha rahI zake che." Aja mahAvANI nAsikA sAme dharIne jo putrA sadAcArI ane dharmalIna rahe te dezanuM durbhAgya ke je A tarapha potAnA bhinna bhinna agabyasane phelAvatA jAya che tepara eka sabaLa aMkuza paDe e asaMzaya che. eka gRhastha gRhabhaga thayA arthAt tenA gRhanI bhUSaNarUpa patnI mRtyunai prApta thai. te khacaravALa hatA. jarAvasthAthI grasta thatA jatA hatA, eTale anya vadhu paraNavAnI icchA na karI; pazu mAtAnI kheATa te nAnAM nAnAM baccAMone kaLAya nahi te mATe teNe eka upAya lakhyuM karyuM. mRta patnInA ardhA hastanuM chedana karI te kAhI na jAya te sArUM vividha masAlAthI tene yukata karIne gharanI maMjuSA sAcavI rAkhyA. nitya prabhAtakALe bAlakAne te bheAjana ApatA hateA. tyAre tenI pIThe A hasta te pheravatA hatA. e mAtRhastanA prabhAva vaDe te heAkarAMo baLavattara thatAM gayAM. AthI pADAzIone navAI lAgI ke mAtAnA maraNu chatAM A bALA jarA paNa nirbaLa thatAM nathI ane jANe tenI mAtA jIvantI hAya tema te divaseAdivasa nUtana vikAsa prApta karI rahyAM che! sajjane ! A mAtAnA eka avayava,hasta ke je te paNa zA camakAvanArA ArzI vaoNdatuM amUlya sthAna che ? loko zu mUkha nathI ke teo mASitArUpI atIva pAvana ane sajIva mUrti ene tyAga karI jaDavastunI pAvanatA sAdhya karavA vicare che ! je hajI sajIvAtmAnu tattva samAlAcita karavAnuM vijJAna nathI dharAvatA te jaDAtmAnA * tAvatsyAtsuprasannAsyastAvadgurujane rataH / puruSa yoSitAM yAvana zRNoti vaco rahaH // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka padArthone oLakhavAne azakata ja che! jIvatA devane choDane adhama puro pApa5kamAM patita thAya che. ane sAsu tIratha-sasare tIratha, aravuM tIratha sALI, mAbApa to ATA lUNumAM, sai tIratha gharavALI, AvA AvAtIthI vRddhimAM AvatAM jAya che. - aneka putra evA joyA che ke jeo mAtApitAne vRddhavayamAM tyAgI de che; paratu zuM avasthAnA vipariNAmane lIdhe koI paNa manuSyanuM mUlya ochuM vA vadhatuM thai zake che ? mAnava-mahatva jo liga ane vayathIja pramANabhUta gaNAtuM hoya to pachI sadAcAra, durAcAra, nIti, anIti, satya, asatya, sadaguNa darzaNa e sarvanI pratiSThAja lupta thaI javA saMbhava che. je yAvana ane rUpaje Adara athavA pUjyatAnA kAraNa rUpe hoya te kAdavamAM paDelAM ratnane grAhaka koNa thaze ? je kevaLa sukhAvaha sAdhano ja saMpAdana karavAnuM manuSya karma hoya te pachI indriyadamana tathA brahmanikA meLavI duHkha bhoktA keNu thaze ? ane tethI vadhAre, "sukha" e zAstrIya daSTithI jotAM kevaLa bhinna vastu che. jene lokonA samUhe sukha mAne che tene tattvavi purUSe duHkha gaNe che, ane je lokakalpanA zakitathI apara vastu che, je acinyavathI vyApaka che, je duranta che tevA eka paramAvadhinA satvane teo sukhavikipe oLakhe che! te sukha paMcendriyadvArA upamukata thaI zakatuM nathI; kintu yogArihaNa karanArAthI anubhUta thaI zake che; mATe mAnava je sukhane anurAgI che te aMte duHkha che ane te duHkha mAtra adharma anAcAra ane pUjyApUjyatAnuM phaLa che. surithati ke sudarzana kai sevA ke praNAmane pAtra nathI kintu tenI sAthe guNa eja eka evo padArtha che ke je koI paNa manuSya ke jaDapiMDane AdaraNIya banAvI zake che; ane guNanI mukhyatA pachI temAM liMga ane avasthAnA bhedathI karIne yazavRddhi thAya che. mAtApitAnA guNanI gaNanA karavA jatAM ja mati virame che temAM vaLI tene mahA sAMsArika gaMbhIra anubhava ane tenI mULa pUjyatA e AdithI eka putra badhI dizAe mAbApanI sevA karavAne baMdhAyelo che, ane mAtApitAnuM vRddhavaya e putranuM zAntisara che. te sarovaramAM putrakalyANanA taraMgo ahorAtra uchaLyAM kare che ke je eka adhamadhama putrane paNa nirbhaya mArgadarzaka jevA avazya thaI paDe che. __ abhivAdanazIlasya nityaM vRddhopasavinaH / catvAri tasya vardhante AyurvidyA yazo balam / / jene svabhAva hameza vRddhanI sevA ane namana karavAnuM che tenA A cAra Ayu, vidyA, kIti ane baLa vadhe che, A te sAmAnya Adeza che te pachI pitAnA mAbApa pratye AjJAnusAra vartana, praNAma ane sevA e keTalAM badhAM rUnA che e A parathI samajI zakAya tevuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . eka pAzcimAtya kavi mAnA tarapha saimyatAne upadeza karatAM kahe che ke, Be kind to thy mother for, lo I oni her brow, May traces of sorrow bel seen; Oh, well may'st thou cherish and comfort her now, For loving and kind hath shee been. tava mAtRprati tuM sAmya raheje. tuM joke tenI bhrakuTI para paNa duHkhanA cinha pratIta thAya che. are have te tene tuM sukha Apa ane rUDI rIte tenuM pAlana kara. te tArA pratye kevI mAyALu ane premALa che! te punaH kave che keRemeniber thy mother: for thee she will pray, As long as God giveth her breath. tArI mAne vismarato nA. jyAM sudhI tenI chAtImAM zvAsa che tyAM sudhI te tArA kalyANa izvara pAse yAcaze. pUrvakALa ane Adhunika kALa eTalo badhe pheravAI gayo che ke sarvatra viSamatAja anubhavAya che. pAMDavonI mAtranusAriNI buddhi ane Aje mAtR tiraskAra vRttinI tulanA karIe chIe tyAre hadaya sabhaya thayA vagara rahetuM nathI. keTalAka yuvakane te mAtApitAnuM mukha paNa jevuM gamatuM nathI! zravaNa samAna bhakta putro Aje kAIja AgRha dIpAvatA haze. hamaNuM ghaNe sthaLe putre pariNIta thayA pachI mAbApane jANe oLakhatA ja nathI vA teonI sAthe temane kaI vakhate saMbaMdha ja nahi te evo AcAra calAve che. kharekhara eka prAcIna vidvAnanI A vANI satya che ke- kRtArthaH svAminaM dveSTi kRtadArastu mAtaram / jAtApatyA pati dveSTi gatarogazcikitsakam // jenuM kArya sadhAyuM che te cAkara svAmIne jene strI maLI che te putra mAtAne, jene bAlaka avataryuM che tevI strI patine ane jene roga game che te daradI vaidyane TheSa kare che. - mAtAne dveSa! mAtAne dveSa e pitAnAja dveSanI barAbara che. kuvAmAM rahetA deDake kuvAne dveSa kare te zuM vyAjabI che? Ane sahAya te ajJAna kahe ke avinaya kahe, paraMtu jyAM sudhI mAtA ane pitA tarapha putranI abhakti nirmaLa thavAnI nathI tatpata ApaNI AMtara zAntimAM vRddhi thavAne badale bhaMga pADavAne. kaI eka putra yunivarsiTInI amuka parIkSAmAM pAsa thaIne sTImaramAM beThe. pitAne pitA je gAmamAM hatA te tarapha AvavA nIkaLavAne tene uddeza hete. putrane maLavAnA utsAhathI te pitA sTImarapara putrane utAravA gaye. te putra utaryo. pitA tene saharSa bheTa. AMsuo gaLyAM. thoDe ghaNe sAmAna hato te te vRddha pitAe uMcakI lIdho ema ke pitAnA dIkarAne bhAra na lAge! raste cAlatAM eka mitra te navIna grejyue Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tane maLe tenI sAthe A bhAI sAheba Iliza kanvarasezanamAM rokAyA. pitA bicAro pAchaLa pAchaLa cAlyo Ave che ! tene joIne pelA mitre pUchyuM ke A vRddha koNa che? ze uttara devo te vicAra thaI paDyo ! kemake phATelAM TuTelAM - lUgaDAM paherelAne, gheLA kezavALAne, pagarakhA vagaranAne, hAthamAM sAmAna lIdhelAne A mArA pitA che ema kahevuM e eka buTa sTokiMga paherelAne, goTapITa sITavITa karanArane, gaLe nekaTAI lagADanArane zuM apayazakartA nathI? teNe khulluM kahI dIdhuM ke "majura" ! pitAnA pitAne majura kahe ! zuM A lajajAspada nathI ? AvA AvA putro ke je IMgliza keLavaNuthI ahaMkAra ane sarvajJa hRdayamAM dhAraNa karI beThA che teo bahu sthaLe mAbApane evI te halakI paMkitanA gaNI kADhe che ke te vakhate e adhama putranA janaka ane jananIne aMtaramAM je kaMI kaTaka rUpa duHkha pedA thAya che tethI te narakagAmI putranuM ahita paLa vAramAM thaI javAnuM, je ke mAbApo buddhipUrvaka pitAnA bALakanuM aniSTa vAMcche e azakya che te paNa izvaranA gharano A niyama che ke jene duHkha amuka manuSpa upajAvyu hoya te manuSyane tenA badalAmAM teTaluM dukhavidhivazAta sahaja prApta thAya che, e pharI zakatA nathI. ethI ApaNe janamaMDaLamAM acAnaka maraNa, samApati, aNadhAryA saMkaTa, dehavyAdhi ityAdi sarvatra nihALIe chIe. AvI rIte sAMpratakALanA yuvake potAnA kartavyamAM bahu zithila ane malina thatA AvyA che ane teo Aja vartanazIlanuM anusaraNa karatA karatA chevaTe kayA kinArA para AvIne aTakaze e akalpanIya che. te paNa eTaluM te mananAM dhAraNuM karavuM ucita che ke svadharmazraya karyA vinA teo potAnA agya vartanathI khoI dIdhelI prAcIna putrIti punaH prApta karavA kadi paNa lAyakanA nahi thAya. ema AcaravAthI ja A bharatakhaMDa suputravALe pharIne karI zakAya tema che ane tyAre je putro hAla potAnA mAtApitAone asaMtoSa upajAvI bhAgyanAzaka zApa sAMbhaLatA thayA che teo potAnI pharaje zI zI che enuM yathArtha svarUpa samaje ane mAbApanI amUlya AzIrvAdanI kusumamAlA nija kacchamAM dhAraNa kare. je kharA putranuM lakSaNa zuM che ema pUchavAmAM Ave to je AtmasucaritathI pitAnuM mana 2jana kare teja putra A vANI bolAya che. hAla manoraMjananI vArtA te eka tarapha rahI paNa pitAnI sAmAnya AjJA pALavI ke tenA tAbAmAM rahevuM e paNa putre barAbara batAvI zakatA nathI. jyAre teo A eka anya dharmathI mukata thavAne bahItA nathI tyAre svayaMbhU brahmAe teo para mUkelA eka mahAdharmanuM pAlana teo zI rIte karI zakaze ? punnAmno narakAdyasmAttrAyate pitaraM mutaH / tasmAtputra iti proktaH svayameva svayaMbhuvA / / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putranuM kartavya pitAne narakamAMthI bacAvavAnuM che ke je narakanuM nAma pura karIne che. AthI ja tenuM nAma putra karIne paDayuM che. A kathana pramANe punarakamAMthI tAranArA keTalA putro atra vase che enI aTakaLa jarA kare ! jayo putra pitAne sudhAnA duHkhathI nivRtta karavA udyata nathI tyAM tene, mAre tenuM put narakamAMthI tAraNuM karavuM che e gahana dharmanI khabaraja kyAMthI hoya? koinuM duHkhamAMthI rakSaNa karavuM e kaMI Atara bhakti vinA banI zake tevuM nathI. jyAM mULamAM putrane pitA mATe lagAra Adara ke bhakita nathI tyAM te narakanA saMkaTone vahana karavAne sajja thaI pitAnuM tAraNa karavA deDe e kevaLa amAnanIyaja gaNAya. Aje kharAne mAna ApavAne badale juThAne mAna apAya che. devIne nirdoSI ane nirdoSIne doSI tarIke pichAnavAmAM Ave che. pUjyane tiraskAra ane apUjya Adara thAya che. paMDitene nirAzA ane mane uttejana apAya che. satyane dhikAra ane asatyanI pUjA thAya che. eka putranI sevAnuM pAtra patnI thaI paDI che jyAre pitAnI mAtAne dAsInI paTTIne pahoMcADavAmAM Ave che. bena, bhAI,pitA Adi sagAMone dUra karI tene badale sALI, sALA, sasarAothI pitAnA gRhane zobhita banAve che ke jenuM darzana hiMdusaMsAramAM pratyakSa dekhAya che. potAnI patnI ke saMtatinA kuzaLavartamAna, eka putra ghaNIvAra pUchaze paNa pitAnA mAtApitAo zuM kare che, zuM bhojana le che, kevI sthitimAM vase che, kema divasa gujAre che e kaMI paNa jANavAnI IcchA ja nahiM batAve. AthI mAbApanA aMtaHkaraNamAM kevA kevA prakArane duHkhanubhava thato haze, e pApI putranA dhyAnamAM zuM AvavAne saMbhava che ? e duHkhAgnimAM dagdha thaI rahele pitA ane zaka sAgaramAM nimama thaI rahelI mAtA A vakhate evo nizcaya kare che ke are huM putravinA kayAM beTho vA beThItI" ghaNIvAra juvAna putra mehAvezamAM AvI jaI pitAnA mAbApane mAra mAratA sAMbhaLavAmAM Ave che. are ! AvI buddhi AryaputramAM Aje vyAsa thaI rahI che. ziva ! ziva ! have AryanAma AvA putrone lagADavuM e te parama mUlyavatu nAmanuM bhUSaNa ghaTADavA jevuM bane che. bhaviSyamAM sukha Apaze evI jenA para AzA rakhAya che teo AvI rIte pitAnA mAbApane pAchalo janmAre dhULamAM meLave che. mAtapitAo jyAM sudhI potAnuM zarIra hAle cAle ane kAma karI zake tevI sthitimAM hoya che tyAMsudhI saMtatine khAtara Akho divasa Ama tema athaDAya che, zarIranA ane mAnasanA saMkaTa sahI le che. putraicchita vastuo pUrI pADavA aneka sAmagrIo pitAnI zakti na hovA chatAM, sAdhavA canAta rahe che; mAtra tenA hRdayamAM eka AzAdIyaka prakAzita hoya che, te e ke mArI vRddhatAmAM mAruM pAlana karanAra A che; paraMtu A AzAne dIva putranI niSphara vartaNukathI sahasA phelAI jAya che ane te vakhate keTalAka mAbApanI aMtaravasthA atizaya dayAjanaka bane che ke ahAhA ! jyAre lagna thayA tyAre zuM khabara hatI ke A pariNAma AvavAnuM che ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharU che ke AvA kruputranA janaka ane jananInA janma niSphaLa jAya che. teoe potAnu yAvana putrAdikanuM pASaNa pAlana karavAmAM vyatIta karyuM hoya che, eTale teo te samayamAM kaMI dharmopArjana ke vizvahitamAM potAnuM lakSa ApI zakatA nathI, kintu Ama karavAnA uddeza, te te kartavyakameM vRddha vaya para mUke che e che. pazcAt ghaDapaNamAM tenu jIvana nirAzraya thai javAthI, zarIragAtrA jarjarIbhUta thavAthI ane uddezamAM glAninA zakue khADAvAthI kaMipaNa uttama sAdhanane yogya thavA asamartha bane che. eka prasiddha agreja nibaMdha lekhaka A parathI eve niyama kheMcI kADhe che ke The noblest works and foundations have proceeded from childless men which have sought to press the images of their minds where those of their bodies have failed. 6 mahA udAtta kAryo ane saMsthApA aputra purUSAe bajAvelA che. jyAre dehanI pratikRti udbhUta karavAne teo niSphaLa thayA che tyAM teoe tenA mananI AkRti batAvI ApavAnuM anveSaNu kareluM che. " A phrAnsIjha ekananuM kathana prAyeNu satya paDe che.e ApaNe bahudhA joie chIe tapi ema Tharatu nathI ke avivAha e uttama che. gaiAvanamAM ethI samaya paratve AtmasaMyama na rahevAthI lokA ahitakAraka raste: utarI paDe e bhIti avivAhamAM saMbhave che ane tethI eka du:khanA nivAraNArtha yeAjita upAyA jema duHkha vadhArI de che tema AmAM thAya e lagAra paNa amAnya nathI. hAla pitAputra saMbaMdhI cAlatA banAvA ne lakSamAM laie te te AvA udAharaNAthIja bharapUra che. garvadAse paraNyA pachI pAtAnI mAne dAsInI peThe rAkhI che, kApacatura potAnI jananIne gALeA de che. adharmadAse potAnA bApane gharamAMthI dhakkA mArI kADhI melyAM lAladAsa potAnI mAnA dhareNA cArI nAsI gayA. jhulaNade potAnA bApanuM apamAna karyuM. maphtade bApane oraDImAM pUrI rAkhyA ane tripAdazaMkara peAtAnA pitAne khAvA nathI ApatA. AvA veSA navA nathI paNa bhajavAtA AvyA che ane hajI bhajavAya che. AvI sauMti A jamInanI sapATIpara kevaLa bhArabhUta nathI zuM? teo janamaDaLamAM zuM ayAgya upadravanuM kAraNu nathI ? zuM prAcIna RSimuniyAe ema kapyuM haro ke A bhAratavarSamAM AvA putra utpanna thanAra che? kAnane apavitra karanArA ane ati saMtApakara A vartamAne zuM A dezanI adhogatidazaeNka nathI ? mAbApanI sevA na karavI e zuM parAkrama che? mAbApanI asevA e kalabdha che. je putranA rAmarAmamAM mAbApa sevAnA avicchinna paramANuo bharyA che te putra kharA parAkramI ane bhAgyazALI che. je putra peAtAnA mAtApitApratye prema rAkhavAnuM zIkhyA nathI, je putra pariNIta thayA pachI svacchaMdI thaI varte, je putra peAtAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bA samIpa pitAnA mAtA pitAnuM pada, adhikAra, pUjatA vAgarava na jALave, je putra pitAnI patnI sAsarAvALA ke evAja koI pakSanI khAnagI rikhavaNIthI uzkerAIne pitAnA mAbApane mAna ApavAne badale tenuM apamAna na kare, je putra pitAnA mAbApanuM vRdavA je tenI cAkarI karavA TANe zarama dhare, je putra potAnI mAne gadheDI ane bApane mUrkha kahe, te putra game tevo vikAna dhAvAta ke guguvAna heya jitu te mAbApa sevAnA ane dvitIya guNathI rahita rahevAthI, Abha, nirdhana ane durguNIja che. kharI vi teja zIkhyo ke je mAbApanI vinayapUrvaka se kema karavI te yathArtha jANe che, kharuM dhana tereja meLavyuM ke je mAbApanA ane upakAranuM smara karo ke tenI AjJA uThAvavA tata para rahe che ane apUjapane namate nathI. je IDalekanA mAtapitAno saMtoSa saMprApta karI nathI zake te traNa bhuvananA svAmIne kema raMjana kAne ? "A wise son rejoicetli the father but an uugra. cious son shames the mother." A zabda selenina che. sujJa suta pitAne khuzI kare che jyAre nirdaya Atmaja mAtAne zarama pamADe che. je putra mATe nIkaLe che te pitA kIti meLave che, paNa je te janamaMDaLamAM kaMI dekhAva na karI zake te mAtA para doSa Ave che; mATe potAnA mAtA ke pitAnuM nAma amara karavuM hoya, potAnA vaMzane dIpAvavA heya duniyAmAM prasiddhatA meLavavI hoya te jarUranuM che ke eka putre nItipathe cAlI sadAcaraNI thavuM. dazaratha rAmacaMdra potAnI mAtA sallAnuM nAma jagatamAM prakhyAta karI dIdhuM che. bhAratakhaMDane zivAjI mAtAnA nAmapara prANa samapa Na karanAra mahAvIra hatuM ane mAtA bhavAnInA AzIrvAdathI te AraMgajeba bAdazAhanI satata hacamacAvI nAMkhavA samartha thayo hate. mahAna nepaliyana bonApArTa mAtAnI dareka AjJA pALavAmAM sajaja rahete hate. A da te ApaNane ze bedha kare che ? mAtra eTale ja ke e dareka putranI prathama pharaja che; ane te pUrNa vivekabhAvathI adA karanAra putra parama saphaLatAne pAme che. * Adhunika kALamAM ghaNA kAraNe evAM upasthita thAya che ke je eka putrane mAbApa sevAthI vimukha rAkhavAnA nimitta rUpe hoya che. keTalAka chokarAo dekhAdekhIthI vA bahu lAlana pAlananA aMzathI mAbApane halake nAme bolAvavAnI TevamAM phaselA che ane A Teva zanaiH zanaiHsthalatAmAM AvIne mAbApanI avagaNanA karAvanArI bane che. teo pitAnA samavaDIA dastadAre vAsAthIenI najaramAM halakA na dekhAya te mATe mAbApanI bhakitane hadayamAMthI tilAMjali ApatAM zIkhe che ane teonI kaMI ajJA mAnavI ke kAma karavuM e temane halakuM lAgatuM hovAthI jhajha vakhata mAtApitAnA sahavAsathI mukta rahevA manamAM icchA kare che. mAbApe te svabhAvataH hitI hevAthI nirantara putrA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dikane hitanitabodha ApavAne yatna jArI rAkhe che paNa AvA upadezathI bALake kaMTaLe che ane ApaNe pitA ke mAtA bakabaka karavAnI TevavALA che ema dhArI laI teonA mArgadarzaka vacanonuM vajana bahuja alpa kare che vA karatAja nathI. strIvALA putra pitAnA gharamAM navoDhA beThelI hoya tyAre mAbApanI koI paNa prakAranI zuzravA karavI ene atyaMta halakuM kAma mAne che e TaluM ja nahi paraMtu pitAnI kriyAne AtmIya moTAI batAvavA mAbApane a, yogya rIte dhamakAve che ane hAMsI kare che. A vatana zuM koIpaNa darajaje eka daMpatIne mATe zrepa 56 che ? Aja kAlanI udharatI prajA uMdhuM ja AcaraNa kare che. mAtApitAnI sevA karavI e halakuM kAma ane patnInA padanI pUjA karI e uMcuM kApa ! ekapatnIvrata pALavuM e adhama paNa gaNikAne nacAvavI e uttama ! saMtavANI uccAravI emAM zarama paNa yAvanI bhASA balavI emAM moTAI ! ! ke mANasa prabhAtamAM dUdha pIe te ema pUchavAnuM ke " bhAI tamane cAha vagara kema cAle che ? ApaNe te cAha vinA divasa na jAya, tamane evA TesTanI khabaraja nahi eTale zuM kahevuM " pite pUchanArA jANe badhA TesTanI pichAna karanAra! moTuM vaya thaI jAya ane putrInA lagna karAya te te mahA pAtaka. bALA hoya tyAre paraNAvAya che te sAmAnya, paNa gabhamAM hoya tyAreja AgaLathI arasaparasa kabulAta apAI jAya te to sottama ! kutarA, gheDA e vagara te manuSyathI bIje sthaLe gamana na karI zakAya paNa gAya vagara cAle ! gurU sAthe vAta karyA vinA petAnI vidvattA kema vyakata karI zakAya ?-paNa zatra pAse namana karAya emAM kaMI nahi ! satyamAM eka pAI kharcAI jAya te te vAstavika nahi; paNa durjana game teTaluM laI jAya !! vAdavivAda, gapasapa, niMdA emAM divasenA divase cAlyA jAya tenI phikara nahi paNa sajajana saMga eka kSaNa paNa karyo te moTuM aniSTa thaI gayuM ! ! pArakA dezanA lokone gharamAM ghAlI khUba gya bhojyathI tRpta karavA e te dharma, paNa pitAnA dezIo pAse eka keDI paNa gaI te maTe kharakhare ! A sthiti Aja A RSi muninA sthAnamAM pratA thaI gaI che, cotara vividhatA virUddhatAnuM darzana thAya che; meTA khekanI vAta che ke tema thatAM Arya dharmapara sajajaDa phaTakA para TakA paDatA jAya che, e Arya saMtati ! o Arya dezanI prajA ! bharatakalotpanna bALake ! A badhAnuM pApa tamArApara che. tame tamArI pharajo tarapha pAchuM vALI juo. tamArA pUrva AcAra vicArane jAgRtimAM lA. samaya bahu gayo che. tamArA pitRo mRtaprAyaH thaI mUcchamAM paDyA che. tenI punaH prakA zAvasthA mATe bhakita bhAvane Azraya lo. tamArA pitAnA utpAdaka vRkSanuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pAlana nahi karo tA khIjA tarUnI saMbhALa kema laI zakaze ! tamArI ekhamadArI kai nAnIsunI ke jevI tevI nathI. AkhA dezane tAranArA thAe pazu DubhAvanArA na thAo. sAyaMtha vAcA. temAM tamArA dharmanuM digdarzana barAbara karAvavAmAM AveluM che te pramANe cAlo. gatavartananI paddhati tyajIne vihita AdezAne anusare. mAtapitA nIce parataMtra rahI vyavahAra calAvavA temane gamatA nathI. mAtApitAnuM dhana meLavavA tee arniza utsuka hAya che. dhanika putrAmAM garIbatA chekarAo jeTalI ArdratA haitI nathI kAraNa ke jema saba dha ane prasaMga vizeSa tema snehanI granthi vadhAre majabuta. nikA peAtAnA putrA joDe jhAjhA sahavAsamAM AvatA na hovAthI putrAnA hRdayamAM pitaprema sthAyI rahetA nathI, jyAre garIbanA putra hameza peAtAnA garIba mAbApanI dekharekha ane Azraya nIce rahevAthI teemAM mAzipanA ghaNA kharA guNNA avatare che ane tenI sAthe tenA prema paNu ayaLa rahetA jovAmAM Ave che. AthIja ApaNe itihrAsArA spaSTa joI zakIe chIe ke rAja kuMvarAe peAtAnA pitA mRtyugAmI thAya ane pote rAjyAruDha thAya tevI peravI karavAnA yaMtna karela che. AnuM mukhya kAraNa pitA putranA ati prasaMgane abhAva e che ane prasaMga ke sahavAsanA abhAvathI snehagranthi barAbara jAmI zakatI nathI e nirdeda che. dhanavAnanA putrA paNa ghaNIvAra potAnA pitAnA mRtyunI vAMcchA rAkhe che kAraNa ke teemAM padavI lAbha, dhanalAbha, bhAMgaleAbha ItyAdithI satyajJAnA tirAbhAva thayalA hAya che. nirdhana leAkeAmAM AvA vyatirI nathI banatA. kAma, krodha, lobha, meAha, mada, mAtsaryAdithI paryAkula kANu nathI thatuM ! tArUNa kALamAM te A sarve guDDAne uSa bhAtu prakaTa thavA lAge che tyAre eka yuvAna putrane mAhAtpAdaka vastuepara meha, arUcita vastupara krodha, samAna sAthe mAsa, priyavastuo para kAma, laghu ne kSudratara 'gaNavAthI ma ane kSINatAnA bhayathI lAbha kema na thAya ? pachI A sarva avaguNAnI zra'khAte vidyAranAra je viveka, vicAra ane dharma te tA tenAmAM khIja rUpe paNa nathI ! have tenuM mana svakRtyanI sImA kudAvIde. akartavyamAM se ane pachI mAtapita premanA nAza, AmanyA, AMdarane abhAva e saheja janma le che. mAbApanuM gaiArava na jANanArA putra! kevI rIte pAyamAla Aya che e nIcalI kathAparathI vyakata thAya tevu che vardhamAna nAmanA eka dhanavAna nagarazeThane dhera vasaMta nAmanA putranA janma thayuM. vasa'tane kAmArakamAM bahu lAlana pAlana maLyuM tethI zarIre te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ harapuSTa ane baLavAna bane. zeTha vardhamAnane ekane eka putra hovAthI vasaM. tapara tenI mamatA atizaya vadhI. vasaMta nAnapaNamAM potAnA pitAne halake nAme belAve, tuM tuM kare, tenI mUcha tANe tathApi vardhamAna tenI A sarva ceSTAone bAliza gaNIne, pitAnA putrane maryAdA ke vinaya, zikSaNa ApavuM joIe ema jANavA chatAM, te pote ema kare to bALakane AnaMda khaMDita thaze evuM bhaya rAkhI emane ema calAvavA lAgyo. AthI thayuM ema ke vasaMta vecchAcArI banavA lAgyo ! tene pitAnI marajI mujaba dhana maLatuM hevAthI dhanane upayoga zI rIte kare te paNa kaI vakhata sujatuM nahi. dhanaharA mitra vasaMtanI pAchaLa pharavA lAgyA ane tene phelI phalIne khAvAnI zarUvAta karI. ahorAtra vasaMta ghaNuM kharuM bahAraja pharato ane rahete thayo. ane gharamAM eka ghaDI paNa dhairyapUrvaka nivAsa tene kaTu jaNAya. A vastugati pravartamAna hatI teTalAmAM vasaMtanuM A vakhate kaI sArA gharanI kanyA sAthe lagna karI devuM e vardhamAne megya vicAryuM. atulita dhata uDADavAne, AkhA nagaramAM aTala kIti prasarAvavAne ane meTI dhAmadhumavALe vasaMtavivAha samAraMbha thayo. paraNyA bAda vasaMte eka bIjeja sthAne gamana karavA mAMDayuM. kapaTarAja karIne eka daMbhI te nagaramAM moTA ThATha bhAThathI rahetA hatA. A kapaTarAje vasaMtapara pitAnI mohajALa pAtharI. te eTale sudhI ke vasaMtane dahADAmAM ekavAra tene maLyA vagara cAleja nahi. Ama vadhatA vadhatA prasaMgathI eka vakhata kapaTarAje vasaMtanuM mana pheravyuM. tene samajAvyuM ke game tema karIne tAre tArA pitAthI juduM rahevuM ke tethI huM tAre ghera vagara harakate AvI zakuM. ethI be lAbha thaze. eka te e ke tArA pitAne dravyane moTe bhAge ekI vakhate tArA svAdhIne Avaze ane bIjo eke tArI svataMtratAmAM ajAyaba vadhAro thaze. gyAyegya vicAravAnI jenAmAM zakti nathI tevA vasaMtane A kapaTarAjanuM kahevuM atyaMta priya thaI paDyuM. te parabAre gRpratye gayo. jatAM ja teNe vardhamAna zeTha je have vRddha thayA hatA tene pitAne vicAra jaNAvI dIdhe. A vacano pitAne vaja prahAra samAna lAgyAM; ane te gaga6 svare putrane kahevA lAge. - " ahe vasaMta, tane anya sthaLe javAno zo hetu che ?, ahiMyA tArA mAtApitAnI najara samIpa rahevAmAM tane zuM vizva naDe che ? tame jayApatI mArA daSTigocaramAM rahe; tethI mane tathA tArI mAtuzrIne sukha che, je cintA hoya te savistara vidita kara ke jethI huM tenuM satvara vivaraNa ' karuM." A bhAyAyukta pitRvacananuM zuM uttara ApavuM e vasaMtane palabhara te : sUjhayuM nahi. te te punaH pitAnA nizcaya vAkyanuM pratipAdana karavAnA uddeza thI ATaluM ja vadI zake ke "bApA, game te mane kahe paNa mane tamArI jaMjALathI chuMTu rahevAne IrAde thaI AvyuM che te huM pheravI zakanAra nathI." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 * vardhamAnaputra, huM tane ka MIpaNa jaMjALanu kAraNa Apu chu ema mArA khyAlamAM paNa AvI zakatu nathI. tArApara meM koi paNa prakAranA khAjo mUkelo nathI ane tuM svecchAnusAra vartana kare che e mArAthI ajJAta nathI tathApi meM kaDhipaNa tArA AnaMdamAM bhaMga pADavAne yatna sarakhA paNa karelo che ema mane yAda nathI. tuM AkhA divasa kayAM ane kevI rIte gujAre che e me` tane eka vakhata pUcheluM paraMtu jyAre te samaye tu` kepita thai gayA te dahADethI meM tane te pUchavu paNa mAMDI vALelu che. ATalI badhI tane mukita ApavAmAM AvI che te chatAM tuM vizeSa svAtaMtryaspRhA rAkhe che e vAstavika rIte jotAM anucitaja che, vRd vasaMta-( uccastare ) huM A ThekANe mArA vicAra tane spaSTa jaNAvI devA Avele . lAMbI TuMkI mUkIne mArA kahevAneA khulAsA kara. manuSyo bahu ekalA hoya che. TuMkuM ne Taca " e samajatAja nathI. vardhamAna-( savismaya ) Aja A ATalo badhA uzkerAya che kema ? hajI kAla te te ghaNA zAnta ane sarala hatA paNa huM guMcavaNamAM kema paDuM chuM ? saMghanA roSanuLA ! enI maitrI jo koi kutsita mANasa sAthe baMdhAI hoya te| A pariNAma AvavA saMbhava che kharA. ( prakAza ) bhAi, bApu, tu gAbharA thA mA. tArI icchA jo hamaNAM ekAMta nivAsa rAkhavAnI hoya to tema kara, paNa tAre mArI pAse be vAra te meDhu dekhADavA jarUra Avavu paDaze. vasaMta~( Urdhvamukha rAkhI hA. mane navarAza maLaze te AvI jaiza. vardhamAna ------ vicArapUrvaka ) gulAbanI sugaMdha levI heAya te kAMTA paNa vAge. `sa'vAda thayA pachI vasaMta tarataja kapaTarAjane ghera gayA jyAre vardhamAna putraviyeganA zAkathI karUNa svare vilapavA lAgyo ke: divAnA dIkarAnA duHkhanI vAta kayAM jaI kahIe ? hRdayapara muSTi mArI, nija aMtaramAM samajI rahIe- dhruva. dhare nA leza kAne, rhuitanA vacanA haeNta sAthe; kadApi jAya kAne, paNa nava rAkhe eka huie-divAnA. tAnyeA hAya rastA, te choDIne khIje doDe; ajANyA ApaNe kayAM, tenI pAchaLa deoDI jaIe ?-divAnA. savAre kAMika ele, sAMje geALA kAMika pheke, arere ! evAnI kayAM chAtI ThokI khAtrI daIe. ?-divAnA. vardhamAnanA cittamAM jyAM AvA vicAre dheALAya che, tyAM kapaTarAja ane vasuta jADhI dhaDatara dhaDavAmAM rokAyA hatA. vasaMtanI patnI candraprabhA paNa navI nivAsa sthaLamAM AvIne rahe evI gAThavaNa kavI e kapaTarAjanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 hetu hatA. vasaMte te tarataja kabula karI dIdhuM. khIje divasethI vasatanuM vartana tadana karI gayuM. eka be vAra teNe mAbApa sAme bahu ugra zabdAnu bhASaNu karyuM". candraprabhAnI icchA sAsusasarAthI dUra vasavAnI kadi paNa na hatI, te chatAM vasaMta tene haDAtkAre potAne mukAme teDI gayA. pahelA e divasa sudhI teNe parANe mAbApa pAse eka AMTA khAdhA hatA paNa kapaTarAje tene ekadama aTakAvyeA. mA zuM ane bApa zuM ? enI pacAtamAM paDI rahIe te bejana paNu karAya nahi. AvA AvA vAkayAthI vasaMtane sapUNaeN samajAvavAmAM Avye. vasaMte paNa pitRmaMdiramAM javu cheDI dIdhuM. kaTarAja rAtidavasa vasaMta sAthe paDI rahevA lAgyA. tenI eka burI mata%0ba ahiM rahevAnI e hatI ke vasaMtanI patnI caMdraprabhAne peAtAnI karI levI. caturI kapaTarAjane AMtara bhAva jANI gai. teNe tarataja vasaMtane sAsusasarAnI sevAmAM kALa gALavA che e nivedana karyuM. prathama vasaMte te nA pADI paraMtu caMdraprabhAtA potAne paNa kaMTALA AvavAthI tene tyAM mekalAvI dIdhI. kapaTarAjanI emAM anumati na hatI teApaNu teNe A iSTa samayamAM petAnu bIju kartavya sAdhI levAne yatna kra. vasa Mtane madhanA svAda cakhADI tenI pAsethI paisAnI meTI moTI rakamA hAtha karavA mAMDI. AthI vasaMtane vadhu dravya meLavavAnI jarUra paDI, A bAju candraprabhAe potAnA patinI manaHsthiti kevI hatI tenA kAMika khyAla sa'su sasarAne ApyA. vardhamAna bahu khedrita thayA. daramyAna vasaMtanu tyAM dravya prApti mATe AvavuM thayuM. pitAe putrane bahuja uttama upadeza ApyA, paNu vasaMte te tarapha durlakSa ApyuM. te vakhate teNe paisAnI meATI kAthaLI paTArAmAMthI kADhI ane candraprabhAte jo tu mArA mAtapitAne A viSe kaMi jaNAvIza tA mArI jaIza; evI dhamakI ApI palAyana karI gayA. "6 candraprabhAkArA putranA dhanaharaNanI khabara maLatAM vRddhe vardhamAna svarita vasaMta pAse AvyA. teNe vasaMtanI khAjumAM lAla meATAvALA ane karaDI AMkhA vALA paTarAjane joyA tyAre ekadama tenA hAtha pakaDI uDADyA. vasaMte peAtAnA pitAne sAph kahyu ke, khabaradAra ! mArA baMgalAmAM AvelA kAI paNa mANasanuM apamAna tamane karavAneA hakka nathI. sudhArAnI rItabhAta dharaDAM loko jANatAMja nathI ." vardhamAna gaI uThayA. " cAla, huM tArI sarve rItabhAta sArI rIte jANavA pAmyA . AnA jevA anAcArI mitrane gharamAM tuM dhAle ne huM muMgA muMgA joyA karU e kadApi banI zakanAra nathI. ( kapaTarAjaprati ) jA, tAre vasaMta sAthene saMga AjathIja teADI nAkhavA ane je--" vardhamAna vakatavya pUrNa thAya te pUrva kapaTarAja potAnA mAna lagathI sareASa thai khelyA asa vasaMta, tArA pitAnI khAmIbharelI vartazukathI huM kevaLa nArAja thayA chuM ane have chellI salAma che. " peAtAnA jAnI dAstanA Ama ekAeka cAlyA javAthI vasatane bahuja khATu lAgyu. teNe pitAne huMkArA TuMkArA karyAM eTaluM ja nahi paNa mArA makAnamAMthI cAlyA jAo, nIkaLI jAe " evA pAkArA karI tene dhakakA mAryA. varSo re tr Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 mAna zeTha AthI paDI gayA; ene svayaM uThavAnuM bhAna ke sAmarthya paNa rahyu nahi. jA AvIrIte vadhAre vakhata vItaze teAhAhA thaI jaze evI dhAstIthI vasaMte peAtAnA karane AjJA karI ke " jA A DeAsAne gADImAM ghAlI ghera mUkI Ava". pAThekagaNuM ! AvA vasatA AjakAla jo huM bhUlatA na heAu te dareka dharamAM tenA jevu theDu ke ghaNuM vartana dhAraNa karI vase che. jenA gharamAM sadAcArI putrAdika haze te mAbApa IzvaranA pUrNa rIte AbhArI che ; kAraNa ke sArI bhAryA, sArAM saMtAna ane sArI buddhi e mahApuNya vagara prApta thavAM muzkela che; ema je vipazcitpurUSA kahe che e akSarazaH kharU che. carama vicchehanI (last paragraph) aMtima pa MkitamAM dRSTigocara thaze ke pitAne mATe DIsA ke DeAhala e abhidhAna prayeAjAya che. ziva ! ziva ! ! pitAnuMe upanAma ? devapAda, Aya zrI, vaDIlazrI, paramapUjya, tIthaeNsvarUpa, pitAzrI evAM evAM abhidhAnA ApaNe kokaja suputrane mukhethI sAMbhaLatAM hAizuM. vaLI hiMdusaMsAramAM A eka kuTeva sAmAnya thai paDelI che ke eka putrane tenA pitA viSaye vartamAna pUchavA hAya tyAre A vAkayaprayAga karavAmAM Ave che ke kema, tamArA DeAsA (vA DeAhala) tA khuzImAM che?" AvA AvA zabdone ekajadamatilAMjali ApavA joie; kAraNu ke emAM khelanAranI teAchaDAI ne avinaya prakaTa thAya che ane sAMbhaLanArane paNu glAni upaje che. jyAM hajI vacana nirdezamAM Adara ne vinaya vyata nathI thatA tyAM karyuMmAM ApaNe e amUlya guNeAnI AzA kema rAkhI zakIe zeTha vardhamAnane dhare teDI javAmAM AvyA; teTalA vakhatamAM tene zuddhi AvI hatI. vAMsAmAM jarA kaLatara thavA lAgI ane tenA sAdamAM thoDA ghaNA phera paNa paDI gayA. gharamAM paga mUkatAM candraprabhAe zvazuranA vadana parathI AlekhI lIdhuM' ke jarUra kaMI bhAMjagaDa thai heAya tema lAge che. vasa'tanI mAtAne putranA akrAyanuM bhAna karAvatA vardhamAna khelyA ke " ApaNAja vAMka ke tene svacchaMde vatavA dIdhA. have te ene bhakSyAbhakSyanuM paNa bhAna na rahyuM hAya tema lAge che kAraNa ke dArUnA khATalA meM najare mejapara paDelA dIThA. dIkarA kaputa jAgyA che. hA have mane svayamanubhava thAya che ke, varaM garbhasrAvo varamRtuSu naivAbhigamanam / varaM jAtapreto varamapi ca kanyaiva janitA // varaM vandhyA bhAryA varamapi ca garbheSu vasati / rna vA vidvAnpadraviNa guNayukto'pi tanayaH // garbhazrAva thayA hoya te DDI, ceAgyatumAM strIsaMyAga naja thayA hoya teja sArUM, muelAja janmyA hoya tA ThIka, tene badale dIkarI avatarI. hata teja sArI, bhale strI vAMjhaNI rahI hAya teja sArUM', bhale e garbhamAMja rahyA hoya to ThIka, paNa kayAreya rUpa ane dhanathI yukta chatAM aviAna putra na hai. kintu e caturAi have nakAmI che. tenA sudharavAne samaya vahI gayA che. hAya ! mArA jevA zANA mANase paNa bhUla khAdhI; paNa bhAvi AgaLathI kAM nAzI javu ! vaLI, je Atmaja vidvattAvALA nathI ke mAbApa pratye bhaktivALA nathI tenA ko'rthaH putreNa jAtena yo na vidvAnna bhaktimAn / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janmathI karIne zuM ? basa, ApaNe putraja nathI e vicAra lAvI have saMteSa mAnavAne che; ane zeSa rahelAM chavitano bhAga IzvarasevAmAM gujAravAne che. Ama belatAM, te vRddha manuSyane netramAMthI azrubiMdu gaLI paDyA ane chAtI bharAI AvavAthI te rUdana karavA lAgyo. samIpa beThelI vRddha bhAryA paNa anya mukhI thaI gaI. sAdhvI caMdraprabhAe pANIno kaLaze bharI sAsu sAme lAvI mUko; ane tenuM madhura vANI vaDe AzvAsana karavA lAgI. sAsue candraprabhAnI tArIpha karI " vahu khArA pANImAM mIThI vIraDArUpa mAtra tame che." du:khathI adhomukhI thayelI caMdraprabhAe pachI teo mATe pathArI karI dIdhI ane pAdAvamardana karI pote paNa svapna vaza thaI. - vardhamAna eka bheLA dilano mANasa hato. putranA atyAcArathI tenA zarIrane AghAta thayo eTaluM ja nahi paNa have takavitakanuM tumula yuddha macyuM. jenA taraphathI teNe jarAmAM sukhanI AzA rAkhI hatI te tene dukha:rUpa nIvaDI cukayo hato tethI titikSA yoganA kaDavA ghUMTaDA pIdhA vinA zAti maLavI muzkela hatI. tene A jagata zunyavata bhAsavA lAgyuM ane manamAM nizcaya karyo ke vairya ane dharmamAM buddhinI sthiratA karavI; kAraNa ke dharmAcArI manuSyanI sAmeja kalyANa ane saMpattio nRtya karyA kare che evuM zAstranuM vacana che. janma, maraNa, jarA ane vyAdhi e pratyeka manuSya jIvananA saMgIo che. vardhamAne janma, jarA ane vyAdhinI aneka vyathAo bhogavI hatI. have e sarva vyathAone aMta lAvanAra maraNanI rAha joto te kALa yApana karate hate. kharekhara, sarva I Ta ane priya padArtho para aprIti upajyA vagara maraNa para prIti uddabhavatI nathI. jyAre koI paNa prakAre manuSyanI vipattine aMta AvatA nathI tyAre te maraNa pAse teno aMta aNAvavA Icche che. putra sukhanI lAMbAkALa sudhI sevelI spRhA vivaMsa jyAre teNe anubhavyo tyAre teNe khacita maraNa IchyuM. maraNanI IcchA rAkhanAra pAsethI maraNa dUra thatuM jAya che ane jIvavAnI saMpUrNa abhilASA rAkhanArane te pitAne rikAra banAve che. Ama jo ke vastutaH nathI to paNa manuyane ema bhAse che. jema virahiNI strIne eka prahara eka kalpa jevuM lAge che tema AmAM che. kharekhara rIte jotAM eka prahara te eka praharaja che temAM eka paLano paNa vadhAro ke ghaTADe thatuM nathI paNa patine maLavAnI utkaTa icchA te praharane kalpa samAna lAMbo banAvI de che; temaja nirmita AyumAM vRddhi ke nyUnatA thatI nathI paNa manuya ciMtAkulita hoya to tene tema jaNAya che. vardhamAna mRtyudevane zApa devA lAgyo ke te paNa tene sukhI jevAne icchatuM nathI. Ama ciMtArUpa roganA vadhArAmAM ane saMkalpa vikalpa jenuM kArya che evA mana nA kalahamAM tenI sarva zakitao divase divasa maMda paDatI gaI, A tarapha vasaMta jUdA ja prakAranA vahanamAM kheMcAto hato. tenI AMkhe tenA kAna, tenuM hRdaya, tenA hAtha, tenA paga e sarve kapaTarAjanA kabajAmAM hatA. kapaTarAja tene je batAvato te, te kapaTarAjanI AMkhathI jete hatA. ne je je saMbhaLAvate te te tenA kAnathI sAMbhaLato hato. te tene jevI rIte vicAra karAvato te pramANe te vicAra karata. vasaMtanA hAthamAM kapaTarAja je mUkata te te grahaNa karato hato. kapaTarAja tene jyAM laI jAya tyAM vasaMta parAdhIna thaI jate. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hato. candraprabhA pAchI vardhamAna zeThane ghera gaI e banAve paTarAjanA utsAhamAM ardhabhaMga pADo. khaLa manuSyanI moTAmAM meTI matalaba kAMcana ane kAminInA lAbhamAM pUrNa thAya che. teonI sarva kAryavAhIo A be vastune mATeja pravarte che. keTalAka baLa purUSo kAminI meLavavAnA kAmane kAMcana meLavavAnA kAma karatAM vadhAre phaLadAyaka ane agatyanuM mAne che jyAre bIjI paMkti kaviNa saMpAdana tarapha vizeSa dorAya che paNa kapaTarAja A bemAMnI eka paNa paMkitamAM mukI zakAya nahi. tenAmAM e banne vastunI sarakhIja lAbhajavALA ahaniza prakaTa rahetI ane e vALAnuM zamana karavAne game teTalA bhaya ke pApamAM paDavuM paDe tene mATe tene jarApaNa darakAra na hatI. vardhamAne kapaTarAjane vasaMtanA baMgalAmAMthI ekAeka kADhI mUkyAnuM vAcakane yAda haze. pitAnA pitAne gADImAM ghera ravAnA karI vasaMta utAvaLe kapaTarAjane bolAvavA de kAraNa ke pitAnA mitra vagara tenI rAta javI bahuja muzkela hatI. kharuM che ke meTA kuTuMbanA samudAyamAM ucharelA eka chokarAne ekAkI vasavuM e duSkara. vasaMtane patiprANu evI je pitAnI supatnI, tene paNa sukha kema meLavavuM te AvaDatuM na hatuM. tethI kapaTarAja vagara te calAvI zakaze nahi. thoDA vakhatamAM te tene laI pAcho pharyo. baMgalAmAM praveza karatAM teNe bhayAne hukama karI dIdho ke kapaTarAjasivAya koIpaNa strI ke purUSane pitAnI rajA vagara dAkhala karavA nahi, A navI AjJA kapaTarAje karAvI hatI ke jenuM kAraNa vAcaka ApoApaja samajI zakaze. keTalIka paracuraNa vAto thayA keDe kapaTarAjanA dilamAM ghaNuM divasa sudhI ghoLAI rahelI dhAraNA teNe cheDI. vasaMte caMdraprabhAnA saMbaMdhamAM belatAM jaNAvyuM "enA svabhAva joDe mArI prakRti maLatI ja nathI. e sAdhuDIne huM mArAthI dUraja rAkhavA mAguM chuM. tene mane raMjana karavAnuM AvaDatuM ja nathI" sAMbhaLatAMja paTarAjane eka vicAra phurI Avyo "emAM kSobha dharavAnuM sabaLa, kAraNa nathI. dhanavAnene eka karatAM vizeSa strIo sAthe saMbaMdha bAMdhavAnA hakaka che. strI hoya paNa te mane gamatuM na kare te puruSa anya strI sAthe kema na joDAya? 5nI hovA chatAM tArI vidhura jevI sthiti joine, mitra, mAruM mana dukhita thAya che. emAM mane zaramAvanArUM kAraNa bane che basa, mAre tane eka tArI nyAtamAMthI phuTaDI kanyA zodhI ApavI" vasaMta pulakitatanu thayo ane Ajavayukata thaI bolyo tArA jevA deteM thavAnA nathI. ahe, badhA jyAre mane duHkhane anubhava ApI rahyA che tyAre tuM ja mArI zAtine sAcavavA mArA saMkaTamAM ubhe che." kapaTarAje pitAnA kathananuM sAruM pariNAma AvatuM jeI AgaLa calAvyuM "vasaMta phakara nahi, gAbho na thA. thoDA divasamAM tuM badhuM bhUlI jaze ane A tAre baMgalo eka rAjAnA mahela samAna dIpaze, mAtra, zarUAtamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) teNe calAvyuM "huM ghare AvavAno Aja ja hato tyAM tame ahIM tasdI lIdhI. have tamAre ahIM ja AvI vasavuM." vasaMta jyAre saMbhASaNa karatA hatA, tyAre kapaTarAja nayana milanathI saMjJA ApIne pitAne mULa Azaya tene samajAvatA hatA. pachI teo sarva baMgalAnA vacalA oraDAmAM AvI beThA. tyAM vasaMta sAthenA vArtAsaMlApathI mAtA tathA patnIne bahuja saMtoSa maLe. kAraNa ke pite na dhArele sudhAre teoe vasaMtanI prakRtimAM che. te niSkapaTAtmAone thoDIja khabara hatI ke te sudhAre mAtra kRtrima hato ane tethI alpa samaya sudhI ja cAlu rahevAne hato. kharekhara ! kRtaka sudhArA evAja hoya che. teo niraMtara eka ja svarUpanA hoI zaktA nathI paraMtu judA judA uddezane adhIna hAine judI judI rIte darzana de che. teomAM vizeSataH caLatA, vyAjatA ane asatyatAnuM nyUnAdhika mizraNa thayeluM dekhAya che. teo AtmasAdhana saMpAdana karavAne mATe sAmA mANasane evo te aMdha banAvI de che ke pitAnA e kAryamAM teo sahelAithI phateha meLave che. teo na vA nA vAene pATha bahuja dhyAna daIne zIkhelA hoya che ane tene gya prayoga kyAre kare tenA jJAnathI paNa teo vimukha nathI rahetA. teo chaLa kapaTamAM pitAne sauthI nipuNa gaNe che, kAraNa ke teonA hRdayarUpI prakAzita ArasA para dhULanA paDa jAmI javAthI teone sarva vastuo aspaSTa ane ulaTI rItimAM bhAsamAna thAya che. ame anyane teonI jANavagara sajamAM dhUtI zakIe chIe emAM teonA svAbhimAnitvano samAveza thAya che. pote je nathI, teo pote che, ema batAvavAno yatna karavAmAM teonA Ayuno samaya vyatIta thayAM kare che. teo AMtara icchA nirbhaya thaIne kadi paNa sajajana AgaLa kahI zakatA nathI, paNa bIjAnA vicAromAM pitAnA vicAronuM AropaNa karavAmAM AtmAne teo dhanya mAnanArA hoya che. teonI vRtti ukhala ane ghaDI ghaDImAM chelle pagathiye besI janArI hoya che. teo sajjananA helI hoya che ane darzana sAthe paNa teo aikyanuM baMdhana bAMdhI zakatA nathI. teo para avizvAsa dekhADanArane teo bhayane dhamakI Ape che, jyAre teo para zraddhA rAkhI kAma karanArane teo prathamaja khADAmAM utAre che. jyAre teo koInA mitra bane che tyAre teo eka sahRdaya mitra karatAM paNa vadhAre anurAga pradarzita kare che ane koIne zatru banavAmAM teo nisIma jhUratAne Azraya karyA vinA bhAgyeja rahe che. pote azakata ane duzmana baLavattara hoya tyAre zaraNa kema zodhavuM e teone barAbara AvaDe che. teone pUrtatAnA jhADamAMthI pedA thatAM phaLo bahuja madhura ane svAdiSTa lAge che ane sAce raste cAlIne siddhi saMpAdana karavAnuM kArya teone virasa tathA vikaTa jaNAya che. teo gulAmane tAbe rahIne pitAne zeTha kahevaDAvanArA, ane anyAyanA bhakta banIne pitAne savAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) purUSamAM khapAvanArA hoya che. tene suprasiddha lakSaNu cApalya che; ane tenA maMnasAgaramAM kaThoratA ane vicitratAnA vamaLA pratikSaNa janme che. te mAnuSanA leALA cittane uMdara peDe phAlI khAya che ane prasaMgApAta tepara jhuka paNa mAratA rahe che ke jethI pelA tethI ajJAta rahe. te potAnI kSudhA zAMta karyAM pachI paNa nugarA vAdhanI peThe ahIM tahIM AthaDe che. teo pAse cAvavAnA ane dekhADavAnA ema be judA judA dAMtA hoya che. tenA aMta:karaNamAM nAnI nAnI vAsanA asabhyeya haiAya che ane tene pravAha vAMkA cUkA ane ADakataro hAvAthI sabaMdhamAM AvanArane bahu ahita kartA nIvaDe che. tene Azare paDelA abhAgI jIvane AkhA vakhata azAnti ane AyAsa veThavA paDe che. te dahImAM ane dUdhamAM paga rAkhIne kAinI bhUkhanuM zamana thavA detA nathI, teo zvAnanI peThe, peAtAnA kAryamAM vijaya maLyAM chatAM cAmaDuM khAvuM cheADatA nathI. teo prathama melApane vakhate hitaiSI thavAne DALa kare che ane kALayApana thatAM saMgata manuSyane samULa vadha karavAnuM cUkatA nathI. AvI rIte, A dheALA sAtheA paherIne kALAM kAma karanArA bagalA svArthane mATe bahujAtinA yeAgA lAvIne sarala mAchalAM chAnAM chAnAM chetare che. kuMpaTarAjanI moTAI svamAtApAse vadhAravAnA A avasara rUDA hatA. peAtAnA A mitranI sAthe pAte sahavAsa rAkhe ane temAM potAnI mA jarApaNu ADI na Ave, evA hetuthI vasa Mte kahyuM " mA, meM mArA AgalA sAbatI tyAga karela che have A mArA navA mitra sAthe huM rahu` chu' tethI mane bahuja phAyado thayA che. e mane harahameza sArI ane niSpakSapAta salAha ApatA rahe che" kapaTarAja-( taka na gumAvatAM ) sArA mitrane etA dharmaja chene ? pApannivArayati yojayate hitAya / mitrane pApamAM paDatAM bacAvavA ane hitamArge darzAvavA e sanmitranuM lakSaNa che. vasaMtanI mAe joyuM ke dIkarAne svabhAva ATalo maLatAvaDA ane vakhANavAlAyaka thayA che tenuM kAraNa A tene navA mitra hAvA joie. AthI te sAnaMda ekalI " tame te| zANA lAge che, amArA A vasaMtanI buddhi vacamAM ahu mAThI thaI hatI; tene tame sudhAryAM che, e tamArA mArA upara upakAra thayo che" tamAre vasata AgaLa AvatuM rahevuM. kapaTarAja--ApaNe te| maheAbatanA bhUkhyA chIe, bhAva dekhIe tyAM jaIe. vasa'tanA mana sAthe mArU` mana maLI gayuM che ethI huM ahiM rAta dahADA gALuM tenuM paNa bhAna mane rahetu nathI. khATu' kahevAya nahi, vasaMtanuM dila bahu bheALu che. ApaNI zIkhAmaNu mAne che emAM etI paNa meATAI che. ( vasaMtane caDhAvyA ) huM teA ghaNIye vAra kahuM chuM ke bhAi, mAkhApanI sevA karIza te mIThA mevA maLaze '' ( gapa mArI ). Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) vasa tane mAtAnI vizeSa vizvAsane lAgaNI utpanna thatAM te eTalI " ane eja tamArA kahevAnI asara huM tenA magajapara thayelI jouM chu sUryAMsta thavA AvyA hateA tethI sAsu vahu dharapratye ravAnA thayAM. vataeN khate tema thADA divasamAM peAtAne khagale AvI vasavA mAtAne vijJapti karI. e teNe svIkArI paNa kharI. dr pAMcame divase pAtAnuM mULa dharI cheADIne mAtA putrane agale vasavA AvI upayAgI mAlamattA tathA rAcaracIlu navA bhagAlAmAM ANavAmAM AvyAM. pati viyeAginI candraprabhAnA Aja sukhacandra virAjyA. vasaMte dareka rIte khanene satASa upaje tevuM AcaraNa dhAraNa karI lIdhuM. kapaTarAje bhAnumatIne gheADA divasa e bannenI dRSTie na Ave te mATe, bIjI jagAe nivAsa karAvyeA. vidhavA strInA patinA maraNanu ardhaduHkha visAre paDayu; ane te ema samajavA lAgI ke mArI AkhI jIMdagInu have sArthaka thayuM. manuSya jyAre zAMti anubhave che tyAre tene lAge che ke mane duHkha kyAreya paNa na hatu. jyAre te sahasA sakaTa ke zAkanA khADAmAM utarI paDe che tyAre te AtmAne duHkhI jIva mAne che ane peAtAnI AkhI jIMdagImAM pAte kAi paNu vakhate yatkiMcit AnaMda meLavyA hAya tema tene lAgatuM nathI; vA kadAca tema lAge che te te svapna jevu bhAsamAna thAya che. AmAM navAi nathI. manuSyasthiti evI AdithIja nirmita thai cukelI che. sukhanI lAlasAnA bANu enA hRdayamA kheMcI gayA hoya che te A vyApaka sthitinA sarvAMge saMpUrNa gulAma che. je dhIre purUSa sukha ke duHkhamAM aMtaravRtti samAna rAkhe che te A sthitithI jar pazu kartavyacyuta thatA nathI, jene sukha ke duHkhanI eka prakAranI, peAtAnI icchAne adhamestI sthitimAM gAThavAI rahevAnI Teva paDelI heAya che te mANasA madhyama kahevAya che; kintu teo prazaMsAne pAtra thai zakatA nathI kAraNa ke temAM icchAzakitanI maMdatA heAvAne lIdhe unnata kAryo karI zakavAne teo sadaiva azakta rahI jAya che; vaLI tenI icchA kadipaNa vyarye jatI nathI ema nathI; prAktana kamanA baLane lIdhe teonI dhAraNAthI ghaNIvAra ulaTu bane che ane Ama banavA chatAM teo potAnI icchAne lagAra paNa uccasvarUpa ApI zakatA nathI, paNa sthiti kheMce tyAM kheMcAya che. thoDAja dahADAmAM vasaMta ane kapaTarAja, A atene tenA nivAsasthaLathI ahIM kheMcI lAvyA. mAtAne vizvAsa AgaLathIja thayA hate ke mArA putrathI have mane kaMi zeka karavAnuM kAraNu maLaze nahi. vasaMtanI uttarAttara mAtRsevA, ke je kevaLa kRtrima ane sakAma hatI tethI ajJAta bheLI mAtAne putraviSe bahuja ucca mata baMdhAyuM. AthI yuti prayukti karIne vasate aMte mAtAnA hastamAMthI peAtAne je svataMtratA meLavavAnI hatI te saMpAdana karI. eTale e vRddha strInuM mUlya ochuM thAya temAM navAi nahatI ! tenA hAthamAM jyAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) dhanane kabajo Avyo tyAre tenI AMkhe aMdhatvanA paDaLa pharI vaLyAM. mAtAnA dilamAM utsAhabhaMga thaya. vasaMte dhanamAMthI meLavI zakAya tevA bhoge tarapha potAnuM lakSa dorAyuM. kapaTarAjanI maitrImAM tene AgaLa je rasa ane umaMga AvatA hatA te rase ane umaMge dhana AvavA pachI tenA hRdayamAMthI palAyana karyuM ! kapaTarAjathI paNa vizeSa khaLa ane zaTha mitronI saMgatimAM tene vizeSa AnaMda ane AlhAda jaNAya. kapaTarAja AthI coMkayo. te sArI peThe samaja hato ke eka mANasanI amuka mANasa parathI jyAre prIti kamI thavA mAMDe che tyAre te mANase pitAnuM sAdhya sAdhavAne satata yatna ane banatI tvarA karavI. kapaTarAja pataMganI derI kheMcatAM ane ApatAM bahu nipuNatAthI zIkhyA hatA. derI kheMcavAno vakhata have Avyo. vasaMtane meha pitA parathI jarApaNu lupta na thAya eTalA mATe te vasaMtanI marajI anusAra AcaravA lAgyA, ane tene duSTa nara tathA nArInA saMparkamAM laI jaI tenI kRpA potApara kheMcavA yatna AraMbhyA. A yukti vijayavatI nIvaDI. vasaMtanA gharamAM have te mitramaMDaLI bharAvA lAgI hAjIDAoe tenA dilanuM haraNa karyuM. paiso pANInA relAnI mAphaka gati karate gayo ke je tINa gatine kapaTarAja adhIrAI, irSyA ane saMtApathI bharelI daSTie nihALatA hatA. TI-pATI, ivaniMgapATa, gaNikAnA nRtya, nATaka ceTaka ityAdi bhogapabhogamAM vasaMta pitAne kRtakRtya mAnavA lAgyo ane tene potAnI janmadAtrI mAtA ane paraNetara patnI e bannenuM mukhadarzana paNa kalezakara ane viSama thaI paDyuM. te alpabuddhine te Ama jaNAyuM ke - (nathI cena paDatuM mune dilamAM yArI-e rAha.) hayAtI hatI bApanI gharamAM jyAre hato huM parAdhIna saMpUrNa tyAre- dhruva mArAthI mitrone na hatuM maLAtuM, sajoDe jamAtu ramAtuM na kayAre hayAtI khare huM have cheka chUTa tha I kare mitra-meLApamAM ja bhAre hayAtI javu che laI zu A saMsAramAMthI? karI nAmanA Avaze kAma mAre- hayAtI tyAdi ityAdi. bhAnumatInA kAma-pAzamAM vasaMta saMpUrNa rIte lubdha thayelo hovAthI candraprabhAne eka dAsI tarIke te gaNavA lAgyo. A niSphara atyAcArathI te kamala aMta:karaNavALI strInA aMtaramAM AghAta thayo. te potAnA divase AkaMda ane vilApamAM kADhatI hatI. kapaTarAja taraphathI tene moTuM bhaya upasthita hatuM. kAraNa ke e pApInI anucita kudRSTithI tenuM aMtara kampatuM hatuM. te nirUpAya hatI. pitAne svAmIja jyAM paravaza ane parAdhIna hatA tyAM potAnA sukhanI AzA rAkhavI vyartha hatI ! bhAnumati eka dravarNanI hatI ane temAM tene guhAdhikAra maLela Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hevAthI te garviSTha banI hatI. namra ane suzIla caMdraprabhAne te ADakatarI rIte raMjADavAmAM paramAnaMda anubhavatI hatI. A badhuM te zANI vahUe bhairya rAkhI khamI lIdhuM, paNa vasaMtanI mAthI A joi zakAyuM nahi. tenI AMkha phATI ane kalahano uddagama thayo. vasaMte mAtAne jarApaNa gaNakArI nahi. teNe potAnI patnI candraprabhAne tene pIyAra mokalAvI dIdhI ke jemAM candraprabhAnA zIla ane saTTaNanI rakSA thavA pAmI. azakta ane jAgrasta mAtA khATalAvaza thaI. te bicArIne have AkhuM ghara smazAna jevuM bhAsatuM hatuM kAraNake tenI AjJAdhAraka putrI samAna putravadhU ahIMthI trAsIne pIyara gaI tenA khAnapAnamAM paNa bhAnumatI vizeSa dhyAna ApavAmAM maMdadara thavA lAgI. calanavalananI zakti nahatI ane putra kulAMgAra jAgyo hato ane patine viyoga thayo hato tethI paramakRpALu paramezvara vinA e abaLAnuM zaraNa bIjuM koI na hatuM. vasaMta pitAnI moja majAmAM paDyo hato. tene potAnI mAtA chavatI che ke marI gaI che tenuM paNa bhAna na hatuM. eka vakhata te bhAi sAheba keika nAcagAyananA meLAvaDAmAM birAjyA hatA te vakhate kapaTarAje baMgalAmAM praveza karI saghaLI dolata svahastagata karI lIdhI ane bhAnIne palAyana karavA sUcavyuM. bhAnumatI ke je kapaTarAjane tenA kUTayaMtramAM eka Avazyaka sAdhanarUpa thaI paDI hatI tenI AkhamAM TheSanI chAyA prakAzabhUta thavA lAgI hatI. kapaTarAja ethI sArI rIte vAkepha hato, ane teno nIveDe kema lAvavo enI yukti paNa tenA manamAM ramI rahI hatI. eka mAtra te sArI taka takasatuM hatuM ke je have AvI pugI hatI. bhAnI nAnI sarakhI rakamamAM saMtoSa laI le e azakya hatuM tethI teja rAtrie kapaTarAja ane jAnIe gAma choDyuM. kapaTarAjanA hAthamAM Avela paise vasaMtanA bApanI AgalI askAmata sAthe sarakhAvatAM ghaNeja ocho hate. vasaMtane uDAu ane mele svabhAva tene bahu dukhakara nIvaDyo. teNe pitAnA dhanane meTo bhAga gharabeThe uDAvI nAkhyo hato ane teno avazeSa kapaTarAja laine nAzI chuTayA. vasaMte zaheramAM juduM juduM karaja paNa ghaNuM kareluM hatuM ke je karaja te pitA pAse rahelA paisA vaDe te kadi vALI na zake eTaluM hatuM. AvA prasaMgenI vacce teNe joyuM ke paTarAja tathA bhAnI mAtra pitAne gharethIja nahi paNa AkhA gAmamAMthI adrazya thaI cukyA hatA. leNadAre tenA baMgalAmAM aheniza AMTA mAratA hatA ane vasaMte joI lIdhuM ke kapaTarAja ane bhAnIe sAthe maLI pitAnuM sarvasva haraNa karyuM hatuM. have vasaMtane mATe tyAMthI nAzI chuTavA vagara anya gati vidyamAna na hatI. teNe potAnI mAtAne jIvitasaMzayamAM mUkI A nagarImAMthI sahasA palAyana karyuM. A tarapha kapaTarAja tathA bhAnInA aMtaramAM anyonya avizvAsa ane utkaMThA vidhita thavA lAgI. bhAnIthI kaMIpaNa rIte chuTA thaI javA 5TarAja Icchato hato ane hAtha lAgelA paisAthI pitAnuM jIvitazeSa sukhamAM vyatIta karavAnI tenI utkaTa icchA hatI. kapaTarAjanI A vRtti sAnIthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ('25 ) ajJAta rahI nahI. strIe anya manuSyanA bhAva tathA vikAra samajavAmAM atizaya prAvINya dharAvanArI hoya che. tethI teNe joI lIdhuM ke kapaTarAja mArA tyAga karavA Icche che. AthI tenA dilamAM have jhanuna AvyuM. eka teA te adhAvaNunI hatI ane vaLI kapaTarAjanAM vyakatabhAvAthI tenA dilamAM AmarpanI uzkeraNI thai- AthI te. eka ati sAhasa kAma karavAne unnata thaI. Akhara strIjAta, sAhasanI mUrtimatI ane malinatAnu te dhara. te niSThura srIe kukarmI kapaTarAjaneA rAtrie prANu lIdhA. tenuM susimAM khuna karatI vakhate te bahAdura ane caMcala banI; paNa kukarmanA dharma che ke te kayApachI manuSyanA aMtaramAM adhairya ane maMdatA dAkhala kare che. bhAnumatIne pachI kayAM javuM te sUjayu' nahi. game tema teNe paisAnI pApamaya pATalI lai rastA kApavA mAMDayA. bIjA divasanuM prabhAta paDyuM. peAtAnI janmabhUminA parityAga karIne nIkaLelA dukhita vasaMta jevA A rastethI nIkaLe chetevuM teNe kaTarAjanuM mADhuM joyu dhaNA vakhatathI paricayamAM AvelA mANasanuM mukha oLakhavAne jhAjhI vAra lAgI nahiM. te tenI pAse AvIne ubhe ane tenI AMkhe! teNe mIMcelI joi. rakatathI kharaDAyalAM vastra joIne tene aca o thayA ane teja samaye tene kaMpArI thai AvI. * A duHkha tathA kAmaya dekhAva joi na zakavAthI te tyAMthI jatA rahevAnA irAdo kare che. tyAM teNe tenI AsapAsa rAjapurUSo joyA. pote anaparAdha hAvAthI ema khAlI javAyuM ke hu aparAdhI nathI. Aja vAkaya parathI tene pakaDavAmAM AvyA ane teja vakhate vasaMtanAM tamAma gAtre gaLI gayAM ane tenuM AkhuM zarIra prasvethI bhIMjAI gayuM. AkhI rAtrinA satata calanathI bhAnI thAkI gai. prabhAte teNe eka zaiAbhita zaheramAM praveza karyAM. A zaheramAM zreSTha gRhamedhIne tyAM dAsya karIne rahevuM evA teNe vicAra karyo, bhAgyayeAge Aja zaheramAM caMdraprabhAnu' pIyara AveluM hatuM. bhAnIe teja dhare dAsya svIkAryuM. caMdraprabhAe joI lIdhuM ke potAne gher Ama anAyAsa AvI caDelI strI khIjI krAija nahi. paNa potAnA patinI adhamma nArI--peAtAnI sapatnI hatI. te zANI ane samajI strIe bhAnIne peAtAne gUDha maneAbhAva jaNAvavA dIdhA nahI, paraMtu bhAnInI vihvaLatA tathA pheravAyalI vRtti joine te tene viSe vadhu ane vadhu zaMkAzIla banavA lAgI. dinapara Tvina pasAra thatA gayA teTalAmAM eka divasa grAmamAM DhaMDherA pIDhaye ke vasaMta nAmanA eka manuSyane kapaTarAja nAmanA peAtAnA mitranuM khuna karavA mATe dehAMta daMDa karavAmAM AvanAra che. A vArtA sAMbhaLI ke caMdraprabhAnu citta cirAi gayuM. teNe A vArtAthI bhAnumatIpara kevI asara thai e pratyakSa beMka lIdhuM bhAnuMmatInA rUza myAna payeA. zarIramAM zyAmatA AvI ane tenA gaLAmAMthI zabdo aspaSTa ane apUrNa nIkaLavA lAgyA. A pheraphAra joI candraprabhAe dhArI lIdhuM, ke kaMIka pApakaryuM A kutsita nArIe AcaryuM che. te bicArInA cyutaHkaraNamAM A khedakara vartamAnathI acetana, bhrAMti ane cintAe tvarita praveza karyo ane kAi paNu prakAre peAtAnA tane bacAvavAnI yuktimAM te nimagna thai. A taraph Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAnI kevaLa dimUDha banI gaI. tene aMtarAtmA tene hIvaDAvavA lAgyo ane pitAnAM netranI sAme te kalpita bhayabhIta kare tevA dekhAva jovA lAgI. strI jAtanuM hRdaya bahuja kemala ane adhIra hoya che. jo ke te niSphara banI, eka ati kramAM krUra purUSa na kare tevAM kAryo ghaNIvAra sahasA karI nAMkhe che; topaNa temAM Izvare dayAdrava ane mRduva mUkelAM che ke je ati sajajana purUSanA hRdayamAM paNa darlabha hoya che. te divasanI rAtrae caMdraprabhAne nidrA na AvI. ardharAtre te Ama tema oraDAmAM eka ghelA manuSyanI mAphaka pharavA lAgI. te vakhate sarva jana zAnta nidrA anubhavatA hatA. gharamAM jhAMkhA dIvA baLatA hatA. A samaye prabuddha thayelI patiSANu candraprabhAe kAInI jalpanAne svara zravaNa karyo. tarata te bhAnumatInA adhyAgrahamAM gaI. tyAM teNe te strInA oSThamAMthI bhAMgATA nIcalA zabdo sAMbhaLyA. "ba...cA. meMthI bhUla thaI. mArAthI .. ajANapaNe khUna - thayuM che." jema eka komaLa latApara vijaLI paDe tema caMdraprabhApara A dArUNa zabdae, asara karI. te jamIna para teja sthaLe paDI gaI ane tenA mukhamAMthI "khUna" khUna' e zabdo maMda maMda nIkaLavA lAgyA. prabhAta sudhI teNe ardhanidrAnI sthiti anubhavI. jyAre te jAgRta thaI tyAre te eka smazAnamAMthI AvelI rAkSasI jevI jaNAvA lAgI. teNe jhaTapaTa purUSaveSa dhAraNa kIdhe ane bahAra cAlI. eka mANasanA be bhujadaMDane pakaDIne be manuSyo kALA pizAka paherIne cAlatA hatA. A mANasa vasaMta hatA. tene cheTethI candraprabhAe joyo. te vadhyabhUmipara deDI AvI ane amAtyane jaNAvyuM ke je mANasane matanI sajA karavAmAM AvI che ane je udAra dhairya rAkhI mRtyune maLavA nirbhaya thaI jAya che te eka nirdoSa manuSya che. huM rAjAnuM darzana karavA IcchuM chuM ane Ane bheda khulle karavAne taiyAra chuM. A sAMbhaLI uttama amAtya tene rAjA samakha teDI gayo ane sarvatra utkaMThA prasarI. vasaMtane lAgyuM ke "satyanA belI prabhue tenI bahAra karI, nahitara A aNanA vakhate koI paNa Ave ane mane niraparAdha TharAve ene saMbhava kayAMthI? te game tema paNa eka kulIna mAbApane putra hatuM. A samaye tene aMtarAtmA tene sAkSI ApavA lAgyo ke "A durasthiti mAtra mAtApitAnA anAdaranuM pariNAma che. je te pitAnA pitAnA AdiSTapathe cAlya heta te Aje te pitAnA nagarano eka samRddha vyApArI heta; paraMtu have tenA bhAgyamAM kyAMthI ke te mRtyumukhathI mukta thAya ane pitAnA pastAvAnA AMsuo eka vRddha mAtAnA khoLAmAM sukAve -are te vRddha mAtA-ke jene te ekAMta baMgalAmAM atyAtara dazAmAM choDIne cAlI nIkaLyo hato tene sApha mAluma paDI gayuM ke tenA dasto te tenA zatra hatA ane je tene zatru samAna lAgatA hatA te ja tenA kharA hitaiSI mitro hatA. teNe potAnA paramapUjya pitAno prANa lIdho hato_are tenA mRtyumAM te kAraNabhUta thayo hato. tenI premAla patnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 27 ) teno suzIla sAdhvI strI, tenA pIyaramAM krama divase| kADhatI haze! hA-teNe vadhirmathI vegaLe jai agamya pratye gamana karyuM hatu ane te patita thayA hatA. tenA hRdayanI ArasI A vakhate sarva sAkSI bhagavAna vinA kASTha paNa jovAne azakta hatuM. A vadhastaMbha para prANAMta je nirmita che / pachI tenAthI peAtAnI mAtAne kema khAtrI karI zakAya ke tene dIkarA vasaMta satya sutraNe sadaza che; kintu yeAgyanI saMgatithI te thIra rUpa nIvaDayA che ane peAtAnI patnIne te kema batAvI zake ke tene pati eka yuktapati che paNa saMgadoSathI peAtAnuM snUrUpa vyakta karI zakayA nathI! paNa hA! A sarva vicAra tenA jevA duSTane chevaTa AvyA che. bhAvine bhAgavyA vinA have chUTakA nathI." AvA vicArAnI UrmithI te vasaMtanuM mana bhramita thai gayuM; kharA aparAdhI ApIthI kAi tara che ane tenI jIMdagI mATe jo abhaya pradAna karavAmAM Ave teAja te manuSyanuM nAma ThAma te batAve ema caMdraprabhAe sUcavyuM. rAjA parama nyAyazIla hatA. eka niraparAdha purUSa peAtAnI khAmIvALI paddhatithI mAryAM jAya enAthI du:khatara zuM? candraprabhAnI mAgaNI teNe svIkArI; tethI teNe sarva satya vRttAMtanuM digdarzana rAjAne karAvyuM tyAre rAjAe bhAnIne khelAvI, te aparAdhI TherI ane vasa Mta peAtAnI zIlavatI strInI prAsagika sahAyatAthI kALapAzamAMthI bacI javA pAmyA. tene A lAkamAM jANe nUtana janma thayA hAya tema tenA AtmA tene sUcavavA lAgyA. peAtAnA nagaramAM AvI eka buddhivatI strI che e nirIkSI, rAjAe caMdraprabhAte eka sAlIyANuM bAMdhI ApyuM ane tenI bhAre stuti karI. candraprabhAnuM nAma ThAma ke je rAjAne nivedana karavAmAM AvyuM tenuM zravaNa karI vasa Mta te AbheAja banyA ane ekadama tenAthI kheAlI javAyuM ke " hA! huM teja kamanazIba manuSya ke je Ama mArA mAtA pitA ane patnInA kAi pUrvapuNyathI bacelA tamArI samakSa ubhA che. mArI atyaMta avicArI ane duSTa vartaNUkathI huM mArA peAtAnA jIvanA bhayamAM AvI paDayA hatA eTaluM ja nahi paNa me mArA pitA mAtA tathA bhAryAne paNa ati kaniSTa sthitimAM mUkelAM che. mArI jananIne hu vyAdhita sthitimAM tyAgIne nIkaLye, eja mArA apazaku nanuM mULa. eja karme mane A phrAMsInA mAcaDAnI pAse lAvI mUkyA ane temAMthI paNa khacAvanAra eja mArA mAtApitAnu kAI puNya ane mArI A sAme ubhelI priya patnInA prema.'' Ama khelatAM te du:khita jIvanI AMkheAmAMthI daDadaDa AMsu paDavA lAgyA ane te peAtAnI prANapriyAne tvarita bheTI paDayA. tyArapachI teja gAmamAM AvelA zvazuranA gRhe vasaMtane teDI javAmAM AvyA; jyAM te zaramathI kevaLa udAsIna ane narama rahevA lAgyA. candraprabhAe vicAryuM ke peAtAnA patine sudhAravAnI have jarUra jatI rahI che. tene pUrepurI sAna vaLI che mATe svadeza javu. vasaMta potAnI mAtAnuM mukha darzana karavAne bahu adhIrA banavA lAgyA; ane bIjeja divase te tyAMthI ravAnA thayAM. tyAM vasa Mte Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) pacAMja mAtAnI samakSa sASTAMga praNipAta karyAM ane dIna svare te khelyA ke huM mAtA, have mane mArA anucita karmanuM pUrUM bhAna thayuM che, A kapute tane ahu du:kha dIdhuM. are! meM tArA amRtasamAna zikhAmaNanA vacane para durlakSa Apyu ke jenuM phaLa huM bhAgavI cUkyA chuM ane bhAgavu chuM. ekavAra tu A pApI putrane tenA aparAdhanI kSamA kara, nahi te mArI siddhi kadi thavI nathI. ekavAra tu mA ajJAnI khALaka pratye snehabharI dRSTithI jo eTale huM samajIza ke mArA para sarva devatAo kRpAvatI thai che. ekavAra tu A adhama putranA mastaka upara tAro hAtha mUka ke jethI mane mArA bhAvi vyavasAyamAM unnati maLe" tenI mAtA A sAMbhaLI premAvezamAM raDI paDI. potAne putra ane vadhU pAchA AvyAM ethI e nirAdhAra strIne apUrva haSaeN thayA. ahA! kharUM che keH-- kuputro'pi bhavetpuMsAM hRdayAnaMdakArakaH / durvinItaH kurUpo'pi mUrkho'pi vyasanI khalaH // evaM ca bhASate lokazcaMdanaM kila zItalam / putragAtrasya saMsparzazcaMdanAdatiricyate // sauhRdasya na vAMcchanti janakasya hitasya ca / lokaH prapAlakasyApi yathA putrasya bandhanam // lokAne kharAba cAlavALA, virUpa, mUrkha, vyasanI, temaja lUcce kaputa pa hRdayane AnaMda ApanArA ane che. leAkeA kahe che ke candana e bahu zItala che paNa tenA karatAMpaNa putranA zarIrane sparze vizva zItala che. leAkeA jeTalA putrane saMbaMdha icche che teTalA pitAnA, mitratA, bhAinA ke rakSakane paNa icchatA nathI. * pachI vasaMtanI mAe putrane AzIrvAda ApyA ane vasaMta adbhurniza candraprabhAnI sahAyatA vaDe peAtAnI mAtAnuM pUjana karatA thakA gRhasa sAra dharmasahita calAvavA lAgyA ane mananI zAntine anubhavatA thayA. vAcanAra! mAtApitAnI avajJAthI AvAM purAM pariNAma Ave che e vAta saMzayathI aLagI che. kAipaNa dharma ave haze nAMdu ke jemAM mAbApanI IrSyA karavAnA Adeza lakhyA hoya. khristIonA dharmapustakamAM paNa lakhe che keH------ Give both thy parents honour due. 5 th Commandment 2 nd book of the Old Testament Exodus ChapterXX. tArA mA ane Apa e bannene yatheAcita mAna Apa. paMcama Adeza. ApaNA dharmazAstranA siddhAntA AthI paNa AgaLa vadhIne jAve che ke, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ). teja putra e tenA pitAne putra che ke je pitAnA akartavya tathA avartanathI khina thatAM tenA pratye sodita pUjya vRtti dhAraNa karI rahe che ane manamAM mA bApa mATe kadi paNa tiraskArane avakAza nathI Apate, kAraNa ke putra mahA duSTa thayo hoya topaNa potAnA putranuM mAtApitA aniSTa icchatAM nathI. A upadeza keTalo badhe AdaraNIya che? Aje sarala AcaraNa karIne rahenArA mA bApane paNa putra taraphathI jyAre tiraskAra maLe che tyAre ati dhI ane haThI mAbApanA hukama uThAvavAmAM ane tene saMtoSa pamADavAmAM udyata putra durlabhaja haze!* Aje kaI mAtA chAtI ThokIne kahI zakaze ke huM zravaNa, rAma ke evA putraratnane pedA karavA samartha chuM? ApaNe vivAhapaddhati tathA saMtati utpanna karavAnA prakAre vedavidhAnathI eTalA badhA vegaLA gayA che ke tene pAchA veda AdezanI sImAmAM lAvI mUkavA e bahu kaThina che. mAtra kAmavAsanAthI thayela daMpatI saMga kamI prajAne ja utpanna kare che ane bhakti, zraddhA, vIratA, kIrti, zrI, vAcA, smRti, medhA, dhati, kSamA ItyAdi guNe je purUSomAM svabhAvasiddha rIte jhaLakI rahelA che tenAM rUDAM caritAnI kalpanA suputra ke suputranI icchA rAkhanAra mAbApoe karavAmAM ArUDha rahevuM. A hetu ke udezane pradhAnatA ApI vara vadhUe pitAnI kAmavRttine evI guNasaMpanna saMtati labhya karavAmAM kheravI, ne temane avazya khAtrI thaze ke e prakAra sadaiva vijayI nivaDe che. potAnA bApanA ke mAnA poSaNa nIce rahIne je putre vidyA ane saguNa sampAdana karelA hoya che ane pote jyAre vaya thatAM kamAvA mAMDe che tyAre je putra pitAnA mAbApane vismarI jAya che ane ema mAne che ke mAre udaya meM piteja karela che, te putra ati gaMbhIra pApane bhAgI thAya che. are eka paLI paNa pANI pAnAranA upakAramAM ApaNe tene zatadhA upakAra karavA joIe evuM zAstranuM vacana che te mAbApa ke jenA upakAre asaMkhya che tenI pratyupakRti keTalI moTI hovI joIe? je putra potAnA sArA thavA pachI mAtApitAnI mahattA ghaTI gaI ema mAne che te svaraktaja + dhikkAra kare che. eka nokara pitAnA bhartAnI thoDA varSamAtra cAkarI kare che paNa te saMkaTanA samayamAM potAnuM jIvana apa RNamukta thAya che. eka zvAna eka roTalAne kaTako khAIne dAtAno upakAra bhUlato nathI, tyAre manuSya lakamAM janma, vidyA, piSaNa, buddhi, e sarvanA *tanA mAtu pitu panArA, durrama karanI caNA1 tulasIdAsa. + aMjAita ramavati miAyA AtmA vai putra nAmAsi saMjIva zaradaH zataM // bhAvArtha -he putra, tuM mArA pratyeka avayava tathA hRdayathI utpanna thAya che. putranAmathI mAruM svarUpa che. te tuM so varSa jIva.aMgrejImAM paNa AvI kalpanA che ke The child is Father to the man. putra e pitAnuM svarUpa che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 30 ) pradAtA evA mAtapitAnA upakArane badale zuM kaTi janma paNa vALI zakAya ema che? mAtApitAne dveSa karanAra putra AtmAno dveSa kare che; kAraNa ke mAtApitAnuM svarUpaja putra che. pitA putrathI bhinna nathI. putra e pitAthI apRthagabhUta che; ananya che. pitAnA AtmA, potAnA raktarUpa, pitaraprati je putra anupakArI nivaDe che te bIjA pratye te zuMja upakAra karavAno ? AvA putra pAsethI bIjAnA bhalAnI AzA zIja rAkhI zakAya? te putra durjana che. te putra pRthvIne bhArabhUta che. te putra mAtAne ko paNa lAbhakartA nathI. te janamaMDaLane ahitakara ane nipayogI che. tenuM jIvana eka kAgaDA ke kutarAnA jIvana karatAM paNa nIca che. te koI pUrvanA saMcitathI pazune AtmA dhAraNa karI manuSya dehamAM A pRthvIpara phare che. pazuomAM paNuM upakAra vRtti hoya che jyAre A kuputramAM te muddala nathI. te cakSu hovA chatAM aMdha che kAraNa ke te joI zakato nathI ke pitAnA astitvanuM apAdAna kAraNa koNa che? te izvaranA mahatvathI kevaLaja ajJAna rahevAne kAraNa ke je potAnA mAbApanI mahattA samajavAne samartha nathI thayo te tribhuvananA nAthanI mahattA kema oLakhI zakaze ? tenA jevo karajadAra A duniyAmAM bIjuM koI nathI. tenA je pApI, adhama, nirlajaja, dhUrta, nimakaharAma ane vizvAsaghAtI paNa maLe muzkela che. AvA putro potAnA putrothI paNa avajJAta thAya che, kAraNa ke AghAta sAmo pratyAghAta e IzvarI niyama temanI sAme AvI ubho rahe che. je putra potAnI mAtA ke pitAnA vArdhakathI tenuM piSaNa karavAmAM saMkoca dhare che vA te pratye tiraskAra rAkhe che te putra pitAnI vRddhatAmAM nirAdhAra rahevAnuM ane potAnIja saMtatithI tiraskRta thavAne. A vAta keTalAkane mAnavAmAM na Ave paNa Adhunika hiMdu saMsAramAM nAnAM nAnAM chokarAM pitAnI mAne ke bApane kAkI, vahu, bhAI, kAkA ItyAdi nAmathI nAnapaNamAM oLakhe che ane bolAve che enuM kAraNa zuM? bahu uMDo vicAra karatAM mAluma paDe che ke Ama belatAM chokarAMonA mAbApo pitAnA mAbApone paNa eja abhidhAnathI bolAvatA hovA joie ane ethI Avo abhidhAna krama vaMza paraMparAmAM utare che. AthI siddha thAya che ke jevuM AcaraNa ApaNe anya prati karIe tevuM AcaraNa ApaNuM pratye karavAmAM Ave. yasmAcca yena ca yadA ca yathA ca yaca / yAvacca yatra ca zubhAzubhamAtmakarma // tamAcca tena ca tadA ca tathA ca tacca / tAvacca tatra ca vidhAtRvazAdupaiti // jyAMthI, je vaDe, je vakhate, jevI rIte, je, jeTaluM ane je ThekANe eka manuSya sArUM agara narasuM karma kareluM hoya che tyAMthI ja, tevaDe, te vakhateja, tevI rIte ja, teja, teTaluM ja, ane te ja ThekANe tene vidhAtA meLavI Ape che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 31 ). A krama sarvatra cAlu che. karmane prabhAva e ja che. je jevuM kare che tene tevuM vidhAtavaza thaI bhogavavuM paDe che. dazarathe eka daMpatIne tenA prANa samAna putrane viyAga karAvyo to pitAne paNa putraviyoga sahana kare paDyo. e kathA sarvathI suvidita che, tema je putra pitAnA mAtApitAne kheda karAve che, te putrane tenA putra kheda upajAvaze, e nizaMka che. A nIca zleka ApaNane ke ene bheda khule kare che! apuSTvA pitarau putro bhaved vandhyo jarAnvitau / saMtatiryadi hInAyuH zatruvad vartate'thavA // jAgrasta mAbApanuM piSaNana karanAra putra vadhya thAya. je tene santAna utpanna thAya to te alpAyu rahe ane je te jIve to zatrusamAna vartana kare. kudaratI niyamothI A kanI satyatA pratIta thaI zake evI che. mAbApanuM je pAlana na kare te putra vadhdha thavo ja joIe, kAraNa ke te potAnA mAbApane saMtatisukha ApI zakyo nathI, tethI te paNa saMtatinuM sukha levAne yogya nathI. kadAca tene putrAdika janme che te cheDe kAlAja che ane saMtati viyeganA du:khanuM tene bhAna karAve, kAraNa ke te putre pitAnA mAbApane paNa dukhane anubhava karAvyo che. je tenA saMtAne lAMbuM AyuSya kADhe to te tenI sAthe duzmananI peThe cAla calAve, kAraNa ke te putra potAnA mAbApane lavaleza sukha nathI ApyuM paNa zatrunI peThe rAvarAvyA che. A zleka kAlpanika nathI, tene pratyakSa anubhava ApaNe saMsAramAM laI zakIe tema chIe. putranA saMtApathI dagdha thayelA mAtApitAone pUchI juo, vAMjhIA strI purUSone pUchI juo, je daMpatInA chokarAM jhAjhuM jIvatAM na hoya tene pUchI juo-tamane jaNaze ke AvA mA bApa ke daMpatI pote ja potAnA mAbApa pratye tiraskAra dharAvanArA che. jevI IcchA ApaNe bIjA taraphathI rAkhIe tevuM ja AcaraNa ApaNe ApaNuM prathama karavuM joIe. jo tame Izvara pAsethI mAyA ane prema icche te tamAre Izvara pratye prema ane mAyA rAkhavA joize. jo tame tamArA baMdhu taraphathI sArA AcaraNanI AzA rAkhe te tamAre prathama teo tarapha sArI vartaNuka calAvavI joize; temaja je tame ema icche ke amArI saMtati amArA hukama mujaba cAle ne amAruM kahyuM kare te tamAre tamArA mAbApanA hukama pramANe cAlavAnI ane teonuM kahyuM karavAnI prathama pharaja che. jo ke tethI ema huM kahevA nathI mAgato ke jeTalA loke A pRthvInI pIThapara vadhyA che, jeTalAnAM chokarAM jIvatAM nathI ane jeTalAonAM saMtAne zatru samAna varte che te badhA ja mAtapitRhI che, paraMtu eTaluM to kharuM ke mAtRpitRhI pote mAtA pitA tarIke kadipaNa saMtoSa ane AnaMda meLavI zakatA nathI. "Do unto others as you would wish them to do to you" Ane aMgrejImAM The golden rule sonerI siddhAnta kahe che. eno Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) bhAvArtha e che ke tame bIjAnI pAsethI jevA AcaraNanI icchA rAkhe tevuM tame teo pratye karI dekhADe. A je ApaNe yathAsthita samajI zakIe te ukta zlokanA satyanI yatkiMcita pratIti ApaNane thaI zakavA saMbhava che. saputra saMbadhI je ke daSTAMta ghaNuM che tadapi A nIce ApeluM nUtana hovAthI atra varNaveluM che. eka purUSa koI vakhata kAyadAnI cuMgAlamAM AvI javAthI tene pakaDavAmAM Avyo ane rAjAnI tepara itarAjI thaI. AthI rAjAe tenI be AMkha pheDI nAMkhavAnI pitAnA mANasane AjJA karI. A aparAdhIne eka putra hato tenAthI A joI zakAyuM nahi tethI te rAjA saMmukha AvIne bolyo ke che rAjana ! mArA pitAne Ape aparAdhI TharAvelA che temAM pheraphAra karavAnI ke hAtha uMcakavAnI mArAmAM zakti nathI; tethI Apa kRpALune mArI eTalI araja che ke tame mArA pitAjInI eka AMkha tathA mArI eka phoDIne ApanI zikSA pUrI kare, kAraNa ke mArA pitAne aMdha mArAthI joI zakAze nahi. rAjA A sAMbhaLI vicAramAM paDe; topaNa saMzaya AvavAthI teNe tene prazna karyo ke tuM tArA pitAnI eka AMkha phaDAvavA kema mAge che? jo tAre khare pitaprema hoya te AkhI sajA tuMja sahana kara. te bhaktimAna putre AnuM kAraNa darzAvatA kahyuM ke "je mArI be AMkho pheDavAmAM Ave te huM kevaLa aMdha banuM ane tethI mAruM tathA mArA pitAnuM gujarAna cAle nahi, paraMtu je baMnenI ekeka AMkha phoDavAmAM Ave te huM mArA pitAnuM pAlana karI zakuM ane mArA pitA paNa bilakula aMdha thatAM bacI zake" rAjA A sAMbhaLI bahu khuzI thayA ane tenA putranI AvI bhakita joIne tenA pitAne sajAmAMthI chUTo karyo. eka bIjI kathA vaLI evI che ke eka rAjA eka potAnA vizvAsu mANasa para zakanI najarathI jevA lAgyo ane tenA pariNAme teNe te mANasane kedakhAnAmAM nAkhe. kedakhAnAnA daregAne sakhta hukama karavAmAM Avyo hato ke te mANasane pAchuM ke kherAka kaMI ApavA nahi ane te uparAMta koI paNa mANasa tene maLavA Ave to te mANasane aMdara javA devuM nahi. sakhta baMdobasta rahyA. jyAre A vAta te kedamAM pUrAyelA duHkhI mANasanI ekanI eka juvAna putrIe sAMbhaLI tyAre te ekadama rAjA pAse gaI ane AjIjI tathA kAkaludI karI teNe rAjA pAsethI potAnA pitAne dararoja maLavAno paravAno meLavyo. daregAne A paravAne dekhADavAmAM AvyAthI teNe tene aMdara javA dIdhI. ema dararoja banavA lAgyuM. keTaleka divase rAjAe pUchAvyuM ke te mANasa jIvate che ke marI gayo? jyAre tene jaNAvavAmAM AvyuM ke te hajI jIvate che tyAre teNe potAnI navAI jaNAvI ane tenI putrInI dvArA tapAsa karAvIne tenA pitAne maLavA javA devI, evI AjJA te divasathI karI. A krama paNa ghaNA divasa sudhI cAlyo, Akhara rAjAne saMzaya thayo ke khAnapAna vagara eka mANasa ATalI mudatamAM to marI javo ja joIe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 33 ) mukta / kayAranI pasAra thaI gai, te chatAM A mANasa hujI kema jIvatI hrAlatamAM che, ane mATe rAjAne bahu navAi lAgI. AnA bheda kai paNa hAvA joie ane tenI jIjJAsA rAjAne thaI. Akhare teNe kedIne darAja maLavA jatI tenI putrIne melAvIne pUchyuM ke AnuM rahasya zuM che? te abaLA prathama tA gabharAi tathA zaramAi paNa jyAre tene jo te kharU kahe te tenI tathA tenA pitAnI jIMdagI salAmata che, ema jaNAvavAmAM AvyuM tyAre te ekalI ke mahArAja, kharI vAta Ama che ke thoDA divasa sudhI te meM mArI pAse chupAvIne kedakhAnAmAM mArA pitAnI pAse amuka khAvAnI vastu lai javA mAMDI, paraMtu jyArathI mArA jhADe levarAvavAne Ape hukama karyAM tyArathI meM mArA pitAnI amUlya jIMdagI TakAvI rAkhavA mATe bIjI yukti AdarI. meM stanapAnathI mArA pitAnu` jIvita Aja sudhI TakAvI rAkhyuM che. have Apa A bAbatamAM pramANurUpa che. A khelatAM te khALAnI AMkhamAMthI azrudhArA cAlI ane rAjAne paNa te joI uMDI asara thai. eka kho prema dharAvanArI abaLA jAti paNa peAtAnA pitAne kevI rIte jIMdagInA jokhamamAMthI ugArI zake che, enu sUcavana rAjAe peAtAnA darabArIone karyuM ane te kedIne cheDI mUkaye, putra ane putrI e samAnatAthI mAtAnI tathA pitAnI AjJA pALavAne dhAyalA che. eka putra para mAkhApanA pASaNanI jeTalI kataeNvyatA rahe che teTalI putrIpara nathI; kAraNake putrI svataMtra nathI. te eka navAja dharamAM jAya che, navAja kuTuMbanA AcAra vicArA tathA rItabhAteAnI te dAsI banI rahe che ane vaLI vizeSa tene mAbApAne madada karavAnA hakka nathI. mAbApAne tenI sahAyatA svIkAravAne paNa kazo hakka hoya tema lAgatuM nathI. eka kanyA mAbApa pAse kaMi paNa levAnA hakka dharAve che ane mAbApa tene devAne yAgya che, evAM Arya dharmazAstranA vidhAnA che. Ama hovA chatAM mAbApa pratye eka putra ke putrInI bhaktine khAdha lagAra paNa AvavA joie nahi; kAraNa ke bhakti eka evI vastu che ke tene devA ApavA sAthe kai paNa lAgatuM vaLagatuM nathI. jyAre e manuSya prANIo vacce bhakitabhAvanuM astitva hAya che tyAre ApavuM ane levuM agara dAna ane AdAna e sahaja che ane tenuM jhAjhuM mahatva ke gIrava vastuta: tyAM nathI; kintu e manuSyA vacce bhakita nathI ane tyAM dAna ane AdAnanA krama cAlu che teA zuM samajavuM? tyAM ApavuM ane levuM e kartavyane eka dharma tarIke mAnavAmAM Ave che ane pariNAmataH tyAM bhakitanI mahattA alpa hAya che ke muddala hAtIja nathI. bhakitathIja jJAna darzana ane tattva pravezane prApta karI zakAya che; mATeja kitane veda, tapa, dAna ke yajJa karatAM paNa uccatara mAnavAmAM AvI che. putrIee potAnA mAtApitAne, paraNyA pachI visArI mUvA joitA nathI; kAraNa ke kaMi paNa svArthe vagara mAtApitA peAtAnI AtmajAnuM pAlana karanArA che ane tenI yogya vaye tene gRhasthAzramamAM yAjanArA che, putrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 34 ) sAsare hoya che tyAre paNa mAtA pitA pitAnI sutAnuM sarvadA kalyANa Icche che, tene sukhI je saMtoSa dhare che ane duHkhI joI duHkha pAme che. sAhahA! evA mAtApitAnuM mana, enAM je prema ApaNane kayAM pratIta thavA saMbhave che? A saMskRta kavi zloka yathArtha che ke - sudhAmadhuvidhujyotirmuddIkAzarkarAditaH / vaidhatA sAmuvi nita jananamanaH || amRta, madha, candramAnuM teja, drAkSA, sAkara ityAdimAMthI sAra sAra kheMcI brahmAe mAtAnuM mana upajAvyuM che. kharekhara che te emaja, paNa AjakAlanA yuvakone mAbAponI kismata kayAM? pite bhale vividha paDavAnna jame ane mAbApane sukhI bhAkarI paNa khAvA maLe nahi tenI darakAra kuputrone nathI. mAbApane teo taraNanI mAphaka gaNe che. premathI teonI sAthe vAtacita karavAne paNa patro jyAM zarama dhare che tyAM teo mAbApane bhAna to kemaja Ape? mAtApitA aneka saMkaTamAM dahADA kADhe ane putra pote sukha bhogave e koI kALe paNa eka saputrane chAje tevuM nathI. A putra sukha nathI bhogavata paNa duHkhanI aMdhArI khINamAM bhaTake che. te anna nathI khAte paNa te dhuLa khAI eka pazuthI paNa kaniSTha jIdagI gujArI rahe che. A vacano jarA paNa khoTA nathI. zrImadbhAgavatamAM te A putra muA pachI potAnuM ja mAMsa khAnAra che ema sApha jaNAvyuM che. yastayorAtmajaH kalpa AtmanA ca dhanena ca / vRti na dadyAcaM pretya, svamAMsaM khAdayanti hi|| putra thaIne potAnA dehavaDe ane dhanavaDe mAbApanuM piSaNa na kare te te muA pachI pitAnuM mAMsa khAnAro che. skaMdamAM lakhe che ke pitro rozcazuzrUSA kartavyAzraddhayAnvitam / yathAzakti na tAM kuryAdyaH sa yAsyati rauravam // mAbApa ane gurUnI sevA zraddhApUrvaka karavI. je yathAzakita tema nathI karate te rorava narakamAM paDavAne. kAraNa ke- yammAtApitarau klezaM sahete saMbhave nRNAm / na tasya niSkRtiH zakyA kartuM varSazatairapi // chokarIone janma ApIne ucheravAmAM mAtApitAne je duHkha sahana karavuM paDe che tene badalo chokarAMo seMkaDo varSa sudhI sevA karavAthI paNa vALI zakatAM nathI. ukta maMjuma harSinI vANune zrImadbhAgavatanA A zlokathI puSTi maLe che ke - sarvArthasaMbhavo deho janitaH poSito ytH| na tayoryAti nirdezaM pitrormartyaHzavAyuSA // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) sarva arthane saMpAdana karI zakanAro A deha jeNe utpanna karyo che ane pige che tevA mAbApane badale koI paNa manuSya so varSa jIvIne paNa vALavA samartha nathI. kadi A saMsAramAM evA prasaMge banI Ave ke mAbApothI putrAdika duHkhI thAya vA tenI AjJA pALavAthI putrane alAbha ke avijya prApta thAya to paNa kharA putrane eja dharma che ke teNe mA bApanA hitakara ke ahitakara, khoTA ke sAcA vacananuM, pasaMda paDe ke na paDe te paNa pAlana karavuM. AnA dAkhalAo prAcIna pustakomAMthI asaMkhya prApta thAya che. rAmacaMdrajIe pitA taraphathI vanavAsane hukama thatAM te kevI rIte pALyo hate tenuM nivedhaka citra suprasiddha AdibhUta kavi zrImadbhAbhIkikRta rAmAyaNamAM barAbara darzAvavAmAM AvyuM che. e kathA ApaNane ze upadeza kare che ? mAtra ekaja ke mAbApanI game tevI AjJAne vaza thaI tene saMtoSa saMpAdana karavA eja putrane ananya parama dharma che. mAtRbhakti, pitRbhakita, jyeSThabaMdhu bhakita, patibhakti ItyAdi dharmonuM varNana rAmAyaNamAM bahuja AkarSaka ane spaSTa rIte karavAmAM AveluM che ane dareka yuvake halakALamAM potAnA dharmanA ucca siddhAntothI vinAta thavAne ane potAnuM akhila jIvana saddaguNothI vibhUSita karavAne e atyutama pustakanuM mAtra vAcanaja kintu adhyayana paNa karavAnuM cUkavuM nahi joIe. pitA e prajApatinI mUrti che. mAtA pRthvInI mUrti che ane teone priya evA kArya AcaravAthI eka putranuM vAstavika tapa tyAM ja saMpUrNa thAya che. eka putrane mATe mAbApanI sevA sivAya bIjI koI vidyA nathI, bIjuM koI tapa nathI, bIjuM kaI kartavya nathI, e basanI sevAmAM sarva karmanI samApti thaI jAya che evuM zAstranuM vacana che. hara koI prANInI sevA karavI e paNa kAMI ocho dharma nathI. sevAdharmaH paramagahano yoginAmapyagamyaH / sevA dharma bahu gahana. gio paNa tenuM yathAkrama pAlana karI zakatA nathI. A mAtra eka nItinuM tatva che ane RSimuniye ATalAja kAraNathI - sevAdharma vaDe anya manuSya pAsethI saMtoSa saMpAdana karavAnA guNane izvara pUjananI sAthe sarakhAve che. yena kenApyupAyena yasya kasyApi dehinaH / - saMtoSaM janayedrAma tadevezvarapUjanam / / bhAvArtha-he rAma, koI paNa upAya karIne koIpaNa dehadhArIne saMtoSa upajAve eja paramezvaranuM pUjana che. koI paNa dehadhArIne saMtoSa upajAve e eka sAmAnya ane sAdhAraNa nItinI vArtA che te pachI amuka upakAraka ane tethI paNa adhika mAbApa jevA upakAraka taraphathI saMtoSa meLavavAnI pharaja savaze eka putrapara avalaMbe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (as) che. mAtra nItinA dRSTibiMduthI nirIkSaNa karatAM ApaNane mAbApanA apratima gAravanI khabara paDe che. ane tenI zuzrUSA avazya karavI joie e nirvivAdarIte siddha thAya che. ekapaNa atithine jamADIne jamavuM' e gRhasthAne avazyatA dharma che. bhale putrA mAbApane jarA paNa pUjya na gaNe, eTaluM ja nahi paNa tenuM bharaNapeASaNa karavAmAM paNa pAchI pAnI kare, tApaNu A vihita dharma ( gRhasthe atithine Adara ApavA e) tene sApha AjJA kare che ke peAtAne bhale kevaLa zatru rUpa jaNAtA hAya tApaNa mAbApAne atithivat gaNIne tene yeAgya satkAra karavA joie ane je te A paNa dharmathI vimukha thayelA heya tA te gRhastha nahi paNa kevaLa gRharakSakanuM ja kAma karanArA che. Arya dharmanA siddhAntA eTalA badhA pramANabhUta, ceAkasa, suniCta ane pAyAvALA che ke amuka manuSya peAtAnI pharajonI parisImA ekadama kUdAvI zakavA pAme nahi, jo eka kaThAra putrane peAtAnA mAtApitAne mATe jarA paNa bhakti utpanna na thAya tA pachI tene mATe chelle eTaleAja Adeza karavA rahI jAya che ke teoe peAtAnA mAbApAne atithitulya gaNIne paNa teenuM pAlana karavu. jinone janaka aura jananIkA droha kInA, tinone kahiyeM pApa kauna nAMhi kInA he ? dhUrta, kapUta vo kyA aurakA bhalA karegA ? janmadAtAko jinone dagA aisA dInA he, pAtakameM pUrNa kou ghAtaka na vaisA dekhA, phaukaTa Una phaMdIkA jagatameM jInA hai, kahata he zyAmasuta, suno mere baMdhujana, mAtRpitRseva yehi putrakA gahinA he. e pApI putranuM jIvatara phAkaTaja che. che teNe kAnA Adara nathI karyo? mAbApane che. tenI sarva dharma kriyAe phAgaDha jAya che. na karyAM teNe kAinA manAratha pUrA nathI karyAM. jeNe mAtApitAnI vANI citte nathI dharI tene sarva zAstraparizrama vRthA samajavA, jeNe mAtRpitR pUjana na karyuM tenI game teTalI haribhakti zI kAmanI? jeNe mAta pitAne pUjyA nathI tene viSe ApaNA gurjara kavirAja vade che -- mA ane bApane jeNe Adara karyAM anAdara karanAra sarvanA anAdara kare jeNe mAtApitAnA maneAratha pUrA dhika saba sAdhanako, izvara ArAdhanako, dhika beda pATha puni, dhika brahmajJAnako, dhika tAko japa tapa, dhika tAko vrata nema, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 37) - dhika tAjo nitya, pinna dharma dhyAna, dhika yajJa yajanako, dhika prabhu bhajanako, tIrathako snAna dhika, dhika puNya dAnako, dhika tAke saba kAma, kahai dalapatirAma, pUjya jAni pUjai nahi mAtarapitAnako. putrane dharma upara kahyuM tema mAtra mAbApanI pUjAmAM ja samAptine pAme che. tene pachI tIrtha, yAtrA, upavAsa, japa, tapa, dAna ityAdinI jarUra nathI ane manu maharSi kahe che ke eka vinayazIla putre mAbApanI rajA vagara kaI paNa bIjI dharmanI kriyAomAM hAtha ghAlave nahi kAraNa ke tenI sarva kartavya dharmakriyAo mAbApanI bhakitamAMja AvI jAya che. pitA e gAIpatya agni che. mAtA e dakSiNAgni che; ane A agnidevatAnuM yathAsthita pUjana karanAra kaI. parama gatine pAme che? - dIpyamAnaH svavapuSA devavaddhivi modate / pitAnA dehanI tejomayI kAnti vaDe prakAzamAna eve te mAtApitAnI sevAmAM tatpara putra svargamAM devanI peThe AnaMdamAM rahe che. mAtRbhaktinA yoge karI putra A lekano vijaya kare che ane pitAnI bhaktinA prabhAvathI te madhya lekane prApta karavA samartha thAya che. mana, vANuM tathA kAyAthI je putra mAtApitAnI sevAmAM ramamANa rahe che te uttama putra gaNAya che. je pitAnA cAturyathI mAbApanI hRdayecchAo jANI laIne te pramANe AcaraNa kare che te putra bahu bhAgyazAlI jANo ane te saputrane maLatA sarva puNyane bhegavanAra bane che. je putra mAbApanA upadiSTa mArge vahana kare che ane temanA kahyA pramANe pitAnuM vartana rAkhe che te madhyama prakArano putra che. je putra mAbApe zikhApaNu dIdhA chatAM ADe rastA pakaDe che, magarUra banIne mAbApathI pitAne ucca mAne che, bApanI zuzruSA karavAmAM aprIti dharAve che, mAbApa pAsethI dhana haraNa kare che ane mAbApanI kIrtine lAMchana lagADe che te putra kaniSTha prakArane jANo ane te putranA rUpamAM yamadUta ane leNadAra che ema samajavuM. AvA putre tyAjya che; kAraNa ke te potAnA zarIramAM utpanna thayelA kIDA yUkA vA likSA jU ke lIkha jevA che. have vakhata e AvI lAgyo che ke mAbApa zizuone tyAge e vAta te eka bAju rahI paNa tarUNa chokarAo vRddhAvasthAthI gherAyelA evA mAbApano tyAga karI de che. smRtivAcanathI jaNAya che ke agAunA vakhatamAM nRpatio vRddha mAbApane tyAga karanAra putrane bhAre daMDa karatA hatA ane AthI evA nirlajja putrane mAbApanuM pAlana karavAnI parANe pharaja paDatI hatI. hAla Avo koI paNa prakArano aMkuza evA pApI putrapara nahi hevAthI jIvananI chellI paravaza dazAmAM tyajAyelA vRddha mAbApa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) pitAnA bharaNa poSaNano paNa dAvo evA adhama putropara karavAne azakata hoya che. AthI teone jAte kALe paNa ati parAkASTAe jIvanakalahanA kAryamAM guMthAvuM paDe che ke jenuM pariNAma teonA Akasmika ke akAla mRtyumAM Ave che. hiMdI prajA anAtha bALako, anAtha balAo, AMdhaLAo ityAdi pratye dayA batAvavAnAM sAdhane utpanna karavAne taiyAra thaI che ane tema karavAmAM keTaleka daraje vijyavatI paNa nIkaLI che tathApi jaipha nirAdhAra (vRddhane) Azraya ApavA mATe kaMipaNuM pagaluM haju sudhI bharAyuM nathI e pIDAkara che. zAstrakAro jananI janmabhUmizca jAnhavI ca janArdanaH / janakaH paMcamazcaiva jakArAH pNcdurlbhaaH|| A jagatamAM pAMca jakAra durlabha che *(1) jananI (2) janmabhUmi (7) jAhavI (4) janArdana (5) janaka. durlabha eTale je duHkhe karIne maLe te. prathama ane aMtima jananI ane janaka e benI paNa AmAM gaNanA karavAmAM AvI che. AvA durlabha mAbApe je sulabha hoya te pachI tene parityAga karIne ko mUrkha pitAnuM zreyas mAnaze? pitA pratye thayelA upakArano badalo vALavAne zakitamAna thayelA je putranA mAbApa jIvatA hoya te putra mahetA bhAgyazALI che. vidhie apelA e sukhAvita bhAgyanI upekSA karIne je putra pitAnA mAbApane A vakhate tiraskAra kare che ane pite vidhivazAtu prApta thayelA calita sukhanA vahamAM kheMcAI jAya che te putrAne lAkha balake karaDe dhikkAra che. sukha ke duHkhanA taraMge A saMsArasamudramAM palakabhara TakI rahe tevA che, paNa AvelI vA hAtha lAgelI takano lAbha laI je puruSa durjanone daMDa, sajajanene satkAra ane potA para upakAra karyA hoya tene badale, AvA samayamAM ApI de che teja khare catura nAvika che, kAraNa ke gayelI taka (vyatIta thayelA suvarNamaya avasara) puna: AvatA nathI, mATe bApanI vRddhAvasthAmAM teone zAMti ApavI e putrano parama dharma che, ane are e zAMti, sarva manuSyonA mastakapara talpI rahelo kRtAnta, kayAM jhAjhe vakhata sudhI anubhavavA devAne che ? sarva zAMti ane azAMti, vipada ane saMpa, sukha ane duHkha e sarvane aMta mRtyu devI atulya ane ananya zAnti bharI uMdhamAM AvavAno che, hA eTalA TuMkA vakhatamAM he sajajana putra! tuM tArAthI banatuM karI le. e avasara tAre mATe atyaMta AzIrvAdAtmaka che. temAM tArAthI thAya teTalo puNya saMcaya .... * (1) mAtA. (2) potAne deza. (3) gaMgAjI. (4) paramezvara. (5) pitA , Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAnI jagadIzvare tane taka ApI che. * e avasaramAM tArA pitA mAtAnA hAtha gayA che te brAnta thayA che ane tene puSTa ane baLAta bhujadaMDa prApta thayA che. tArA mAbApanA karNo have maMda thayA che. tArI karNa zakti have tINa thaI che. tenA paga ke je eka vakhate nimaya ane majabUta hatA tenA para have karacalI vaLI che ane temAMthI zakti gaI che. tene badale tArA pagamAM jera AvyuM ane te sateja che. : TuMkAmAM tArA mAbApanI sarva zaktionuM nidhAna jANe tArAmAM thayuM hoya ane jANe tuM have teono pitA che ane teo tArA bALaka che e vakhata AvI lAgyo che ema samajI basa, tuM have tArI pharaja adA karaje ane A smaraNamAM rAkhaje ke - Be kind to thy father for when thou wast youug, Who loved thee as fondly as he ? He caught the first accents that fell from thy tongue, And joined in thine innocent glee. B@ kind to thy father for now he is old; His locks intermingled with grey. His footsteps are feeble once fearless and bold; Thy father is passing away. tArA pitA pratye mAyALu thA, kAraNa ke tuM jyAre nAnA hatA tyAre enA sadaza tane koNa cAhato hato? tArI jIbhamAMthI je je zabada paDyA te teNe jhIlyA che ane tArA nirdoSa AnaMdamAM bhAga lIdho che. tArA pitA pratye mAyALu thavAnI huM tane pharI yAda ApuM chuM, kAraNa ke te have vRddha thayA che ane tenA vALa zveta thayA che. tenA paga je eka vakhata bhaya vagaranA ane himmatathI bharela hatA te have nirbaLa thayA che ane tenAmAM * tAta tava pAvako pratApa mere pAva vasyo, dRSTiko daivata merI dRSTimeM dekhAyo hai dAMtako daivata tava Ayo mere dAMtanameM, kAnako daivata mere kAnameM milAyo hai| tava bhuja bala saba bhayo mero bhujabala, jaise tava saMpAdita saMpati maiM pAyo hai| zauca na karahu tAta kita nahi gayau tava, , zarIrako sattva mere zarIrameM Ayo hai, zravaNAkhyAna. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ erathI cAlavAnI zakita rahI nathI. tAre pitA cAlyA javAnI taiyArImAM che. vaLI mAtAne prema paNa ochA nathI. Unlike all other Earthly things, Which ever shift and ever change, The Love which a fond mother brings, Naught earthly can estrange. With pure self-sacrificing light, A holy flame it glows, A current ever clear and bright, Deep, deep and strong it flows. All that by mortal can be done, A mother ventures for her son. duniyAnI sarva pheraphArane pAmanArI vastuothI aLaga evuM eka premALa mAtAnuM heta kazA paNa duniyAdArInA kAraNathI viraktine pAmatuM nathI. te vizuddha ane Atmabhegamaya jyoti sAthe eka pavitra agni samAna prakAze che. te eka svaccha, zAbhita, gabhIra ane sadA josathI vahatA pravAha samAna rahe che. A jagatamAM manuSyakoTi jeTaluM karavAne zaktimAna che teTaluM karavAne eka mAtA kadi paNa AMcakA khAtI nathI. mAbApanI ATalI yogyatA jaNAvyA pachI nIcalA be banelA banAvo ahIM utArI levA huM yukta dhAruM chuM. eka vakhata eka gADIne ghoDe unmatta ane niraMkuza bane. hAMkanAra tene kAbumAM zakhI zako nahi. AthI teNe lagAma pitAnI kammare vIMTALI ane te ghaDAne majabUta pakaDI rAkhavAne yatna karyo. pAse ubhelAoe joyuM ke hAMkanAra tema karI zakavAno nathI tethI teoe moTe sAde pikAra karyo ke tene javA de! javA do. tene kema javA detA nathI. paNa hAMkanAre A pikAra para bikula lakSa dIdhuM nahi. ghaNuM muzIbata ane takalIpha vaDe Akhara te tephAnI gheDa pakaDA khare paNa tema karavA jatAM pariNAma e AvyuM ke te hAMkanAra mANasanA nAka ane moDhAmAMthI lehI paDavA lAgyA. tenI AsapAsa loka pharI vaLyA ane khinnatAthI teoe tene pUchayuM ke "tame tene kema javA na dIdhe? tamArI jIMdagI AvA seMkaDe gheDAnA tulyanI che" A sAMbhaLI te mANase uttara ApyuM ke "gADInA pAchalA bhAgamAM juo. tyAM ke mAre nA chokare beTho! amAre te ekaja chokare che. te vagara huM tenI mA pAse jaI zakta nahi ane tene mATe mArA jIvanA jokhame A kAma karyuM" AhAhA! AmAM pitAnA premanuM pradarzana karAvavAmAM AveluM che. pote je pitAnA putranA jAnane bacAvI zake che te mANase pitAnI jIMdagIne mAtra taraNAtulya gaNune jokhamamAM jhIMpalAvI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ) pazcimAtya dezamAM zizira rUtunA madhyapachI je kaDakaDatI ThaMDI paDe che te tyAM bahu trAsa vartAve che. eka vakhata me mAsamAM tyAM eTalI badhI ThaMDI paDI hatI ke te mAsanI TADha keAI vakhata paNa, pUrve na anubhavelI hAvAthI tyAMnA legna haju te vakhatane The great May storm e nAmathI oLakhe che. A vakhate kaMi paNa tAkAnanI agamacetI na ApanAra evI eka prakAzita savAramAM eka vidhavA strIe pAtAnu ghara cheDayu. tenI sAthe tenuM e varasanuM khALaka hatuM. madhyAnha thatAM pUrve ekapade tAphAna zarU thayuM. AkAza ekaddama kALuM thai gayuM ane pavana jorathI jhukAvA lAgyA. varasAdane tIvra vega, karAM ane barapha e badhAM eka pachI eka AvyAM. thAkI gayelI, bhIMjAyalI ane TADhathI vepamAna thatI e strI pAtAnA kAmala bAlakasahu AgaLa vadhI; tene khabara hatI ke eka krozanI upara eka nAnuM sarakhuM jhupaDuM AveluM che ke jyAM te Ajane tAAnanA divasa kADhI zake paNa tyAM pahoMcavuM teja eka muzkelI hatI; kAraNu ke na kalpI zakAya tevI jhaDapathI teAAnanuM svarUpa pracaMDa ane prabala banatuM gayuM.. AgaLa javuM ke pAchaLa haThavuM e bane samAnatAthI azakaya hatAM. bhaya ane ciMtAthI te bicArI Apata amaLA gAMDI jevI thaI gai, sAMja paDI; maravA zivAya bIjI gati nahatI. peAtAnA ekanA eka te nAnAM baccAM mATeja te vicAra karatI hatI. pAtAne maraNanI bIka na hatI. paNa te bALakane kema bacAvavuM eja tenI mATI khIka hatI. adhArU thavA lAgyuM. te eka garIba vidhavA hAvAthI kevaLa ciMthare hAla hatI. bihAmaNI rAtrI bhaDakAvanArI kALa rajanI, bhISaNa dekhAvAthI bharapura misrA AvI pahoMcI pachI te sAkA strIe maraNanuM teDu avazya AveluM hoi, zrAMta, mukte zarIra lagabhaga khatAnA sarva kapaDAM kADhyAM ane eka phrATI chUTI garama zAlamAM peAtAnA zizune suvADIne tenI AAsapAsa sarve kapaDAM vIMTALI tene eka nAnI kheAlamAM dhImethI mUkayuM. chelluM stanapAna karAvIne ane peAtAnA tharatharatI jA Mge jaNelA che.te chellu mAtRsukhana daine, te strI khullI chAtIe teAphAnamAM cAlI. bIjI savAramAM sadhaLuM zAnta thai gayuM. bhayaMkara tAkAna pachI svAbhAvika rIte je cinhe dekhAya che te sarve A nirjana aTavImAM hatA. vidhavA ane tenuM bALaka e e khAvAtA hatA. pADIAmAMthIja bharavADe lAMbA daMDa lai nIkaLI paDayA hatA. eke tyAM kAdavamAM paDeluM eka strInuM zava joyuM. teoe tene oLakhI: te khAvAyalA baccAnI mA hatI. tenA hAtha lAMkhA paDelA hatA ane tenA mukha para ciMtA ane utsukatA pratyakSa pratIta thatA hatA. te bharavADee tyAM baccAMnA rUdana--svara sAMbhaLye ate zeAdhatAM e bALaka sahI salAmata maLI Avyu. te divase tyAMnA vRddha bharavADe te putravatsala mAtAnI yAdamAM grAmasja bharavADane ekaThA karyA ane izvara pAse te strInA AtmA mATe duvA cAhI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnA baccAM mATe mAtApitAoe pitAnA prANu khAyAM che. duHkhanA vAdaLa sAme bAtha bhIDI che. zatruonI sAthe saMgati karI che ane pitAnA kAyika, mAnasika ane AdhyAtmika sukhane paNa tyAga karelo che. teo pratye AMtara satya prema rAkhavo e te eka tarapha rahyuM paraMtu teonuM anAtha avasthAmAM piSaNa karavuM e paNa duSTa putrane bhAre thaI paDayuM che. keTalAka putro te pitAnA bApane vAraso maLavA mATe teo pratye kRtrima premabhAva dekhADe che ane jevA teone nirdhana dekhe che ke -- tyaktvA janayitAraM svaM niHsvaM gacchati duurtH| pitAnA pedA karanArane dhana rahita joIne, tene tyAga karI dUra bhAge che. pitAnI strI, putra, sALo, sasarA, mitra AdinI suzraSAmAM game teTaluM kharaca thAya che te jaNAya nahi paNa mAtapitAnI sevAmAM eka dekaDe gayo to te gaLe vaLage. gRhiNIne mAne gurU, kare saMtati-seva, bhartuhari eka ThekANe vade che ke jyAM sudhI manuSyane nArInAM hariNInAM jevAM tetranAM bANa nathI vAgyAM tyAM sudhI ja tenAmAM vivekabuddhi rahI zake che ane te pitAnA karavAnA kAma barAbara karI zake che. eka kavi gAya che ke, mAtapitA japa yoga rasa tAM mani mayalama joi| . nayanabANa nArItaNAM jAM navi lAgA hoi|| purUSoe dharmAcaraNamAM rahevAne mATe strInAM vacana ekAMtamAM zravaNa karavAmAM mATe deSa mAnavo joIe. pUjyanI niMdA sAMbhaLavI ke karavI e bemAM pApa raheluM che. Aja kAla strIne sarva bAbatamAM prabhutva ApavAmAM Ave che ane purUSo paNa aiNu jevA banI gayA che paNa A lakSamAM rAkhavuM joIe ke ajJAna ke mUkhanA hAthamAM Apele adhikAra e pariNAme zekatpAdaka che. bApane tIrtha svarUpa, zirachatra evA vizeSaNe kAgaLapatramAM ApavAM ane te pramANe vartana karavuM nahi e eka prakAranuM juThThANuM che. mAbApanI bhakti karavAno je prasaMga Ave te vadhAvI le kAraNa ke rAMDyA pachI jema eka strIne DahApaNu Ave che tema mAbApanA maraNa pachI zoka thAya ke "hA, meM pUte mArA mAtapitAnI sevA karI nathI!" te pahelAM evuM vartana dhAraNa karI rAkhavuM ke jethI e pazcAttApa karavAne vakhataja na Ave. jo mati pIche upaje, so mati Agala heya kAma na bigare Apake, durjana hase na keya, te mATe game teTalA kAma paDatAM mUkIne kIDInI peThe zanaiH zanaiH dharmane saMcaya kare, eka putrane mAtApitAnI sevA zivAya ata5ra bIje dhame nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 43 ) vRddhau ca mAtA pitarau sAdhvI bhAryA zizuH sutaH / apyakAryazataM kRtvA bhartavyA manurabravIt // gharaDAM mAtapitAnuM, pativratA strInuM ane bALaka putranuM sA kAma cheADI daIne paNa peSaNa karavuM Ama manue kahyuM che. gharaDAM mAbApa nirAdhAra che ane kAma karavAne asamartha che. sAdhvI bhAryAM pativratA haiAvAthI parapurUSane icchatI nathI ane peAtAnuM bALaka nAnu hAvAthI teya paNa peAtAnI meLe zArIrika ke mAnasika vyavahAra kema karavA te jANutuM nathI tethI, A traNe vyakita pAlanIya che. Aja kAla lokA kamAIne mATe kAM kAM mAre che. AnuM prayAjana zuM che ? enA sama buddhithI vacAra karanArA le kAkaja haze. ane je vicAranI saMkaLanAne lakhavIne tAtparya kheALI kADhazuM tene jaNAze ke puNyanI ochapa e Apatu' mULa. prathama eka manuSya peAtAnI vizeSa krUrajothI vAk thaine AcaraNa karavu joie. A krama tene nizciMta ane sAmAnya sukhavALI jIMdagI bakSe che ane tethI paNa sukhIyas thavuM hAya tA teNe puNyakAryamAM mane preravuM ghaTe che, je leAkeAne kharI kamAI karavAnI utkaMThA hAya, pratiSThita gaNAvuM hAya, jagapravAsamAM sukhI thavuM hoya, paraseAkamAM paramAnaMda prApta karavA hAya, ane nazvara dehathI amara kIrti potAnI pAchaLa cheDI javI hAya, te leAkAe prathama vizeSa dharma AcaravA ane pachI sAmAnya, jema eka pativratA peAtAnA pati pratye bhakita rAkhe che, jema eka nimakahalAla sevakanA peAtAnA dhaNI pratye bhAva hoya che. tema eka kuLadIpaka putrane ananya prema mAbApa pratye hAveAja joie. je putre peAtAnA mAbApanI AMtaraDI kacavAvI nathI ane mAbApane koi paNa prakAre kAi paNu vakhate zApa sAMbhaLyA nathI te putra eka parama purUSArthanuM sa MpAdana kareluM che. te putre peAtAnI jananIne navamAsane bhAra sakAraNa ApelA che. te putra parama bhAgyazALI che. te putre AkhA janmanI eka AnaMdamaya vadhAi meLavI che. jeoe purANa, bhAgavata, rAmAyaNa, mahAbhAratAdi graMtha vAMcelA haze te leAkeA sArIpeThe jANatA haze ke mAtApitA, gurU, pAlaka ke sata purUSAnI AMtaraDI ThAranAra bahu sukhI thaI gayA che ane ethI virUddha vanAra du:khI ane pAyamAla thayA che. AyuSya, AnaMda, udyAga ane AgyamAM vRddhi karavI hAya tA zAstramAM kahyuM che tema manovADhAyarmami mAtApitAnuM ananyabhAvathI pAlana karavuM. kamAi dhaMdhAmAM kharakata lAvavI hAya, smRti zruddhi vadhAravI hAya te| ekavAra dharmAcaraNI thai kuTuMbane AnaMdamAM rAkhavuM; kAraNu ke Charity begins at home ane temAM paNa je gRhamAM mA ane khApa pUrNa sukhamAM rahe che te gRhastha, pUrNa sukhI che. sukhI kANu che? javAbamAM Aja uttara sarvamAnya gaNAya che ke jethI bIjA sukhI teja sukhI " He is really happy who makes others happy. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) nAsti mAtRsamaM devaM nAsti pitRsamo guruH| tayoH pratyupakAro'pi na kathaMcana vidyate // AryasaMsAramAM ghaNIvAra ema bane che ke putra je ke mAtRpitRbhakta hoya che paraMtu vadhu (vahu) ethI ulaTI hoya che. Ama jyAre bane che tyAre putranI gerahAjarImAM mAbApanI putravadhU vaDe avagaNanA thAya che. A eka atizaya dayAnajaka vAta che ke ghaNI putravadhUo pitAnA zvasura ane zradbhaprati ati ati kaThera hRdaya rAkhI nAnAvidha kaleza kare che ane tethI mAbApanA chUpA zApa putranA udayamAM ADe Ave che. dareka putravadhUnI e khAsa pharaja che ke teNe pitAnA sAsu sasarAne koI paNa rIte kheda utpanna na thAya tema AcaraNa karavuM. pitAnA patimAM mAtApitAnI bhakti na hoya te utpanna karavI paNa kyAreya paNa patinI mAtRpitRbhakitane ucheda nahi karo, kAraNa ke eka putravadhUnA zvazura ane zvazra e tenA bIjA bApa ane mAnI samAna che. sAsu sasarAna hameza prathama bhejana karAvavuM ane tenuM rUDI rIte AjJA pAlana karavuM. Ama karavAthI gharamAM saMpad vadhaze ane patinI unnati thaze. keTalIka strIo saMtAna prApta karavA vividha vrata Acare che, upavAsa pALe che ane bAdhA le che paNa teonuM kharUM vrata sAsu sasarAnI sevA che. ghaNuM suzIla strIoe paramabhAvathA sAsu sasarAnI sevA kIdhelI che ane dhana, dhAnya, saMpatti ane saMtatinA lAbha enA AzIrvAdathI meLavyA che. putravadhUo potAnA vaza patine teonA kAna bharI uddhata kare ane pitAne pati mAbApa sAme vacana prahAra tathA kaI vAra daMDaprahAra ke muSTiprahAra kare te joI teo khuzI thAya e teNIonuM ati aghaTita karma che. AvI strIo pitAne mATe kaMI lAbha saMpAdana nathI karatI eTaluM ja nahi paNa teNIo pitAnA patine pApamAM prere che ane Akhara e pApanA vege e daMpatI kaDavA pariNAmane cAkhe che. AvI strIo ghaNuM karIne vAMjhaNuM rahe che ane teonA gharamAMthI lakSmI hoya te te paNa palAyana kare che. keTalIka putravadhUo sAsu vA sasarAne mAthe paDelA be pArakA mANasanI peThe lekhe che ane tene peTa pUratuM khAvA paNa nathI ApatI! ziva zivA! ghaNAka sAsusasarApara pitAnA patio na jANe tema keTalIka adhama chekaDu strIo aghaTita trAsa vartAve che; ghIne badale jaLadhArA (pANI) pIrase che! je rasoI karelI hoya che te pitAnA zvasura, zvazrane nathI ApatI ane TAThA TukaDA khavarAve che. gharanuM kAma karAve che ane taDataDa sAmA uttara de che. dareka putre bArIkIthI tapAsa rAkhavI joIe ke AvA anartho gharamAM na thavA pAme, kAraNa ke mAbApanA aMtaHkaraNamAMthI nIkaLelo azAntine agni putranA aneka janmanA saMcita puNya karmone bhasmIbhUta karI nAkhe che; tene kharAba vicAra sUjhADe che ane agamya rate utArI pADe che mAnI gALa te ghInI nALa" ema je kahevAya che tenA guDhArtha ema che ke mA gALa paNa . tene eka AzIvAda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) 5 gaNIne saputre vadhAvI levI, kAraNa ke mAbApa putrAdikane gALa kyAre dIe che? nahi ke putra teone apriya che tethI teo tema kare che paNa teo pitAnI saMtatine sudhAravAnI, teone udhe rastethI aTakAvavAnI ane teonuM bhaluM karavAnI parama divya IcachAthI teo tema kare che. vaLI pitAnA janaka ane jananI AgaLa eka manuSya pitAnI game teTalI moTI padavI, saMpatti, vidyA ane sattA bhUlI javAM; kAraNa ke mAbApa AgaLa te sarvathA ane sarvadA laghuja ane laghuja che. meTA moTA RSio, munio, yoddhAo ane cakravarti rAjAo suddhAM mAbApa AgaLa dIna ane namra banIne ubhA rahe che. kAraNa ke mAbApa manuja dehadhArI be apratima prabhAvazAlI devatA che. mAbApanI maryAdAmAM rahevuM e eka zANuM putre kadi paNa vismaravuM nahi joIe. hAlanA ghaNuM yuvako ke jeo pAdhimAtya eka taraphI kelavaNI laIne taiyAra thayelA hoya che ane jeo sudharelI prajAnuM anukaraNa karavAnI latamAM paDelA hoya che teo prAcIna kALathI cAlatI AvelI mAbApa ane putra, sAsu ane vahu zvazura ane vahu ItyAre vaccenI maryAdAne nijIva gaNu lupta karavA lAgyA che paNa teoe jANavuM joIe ke A prakAranI maryAdAnuM pAlana eka evI pavitra lajjAne janma Ape che ke je eka manuSya agara cIne tenA dharmapathanI sImAmAMthI atikramaNa karatAM aTakAve che ke je pavitra lajA eka Arya gRhiNI agara gRhasthanuM sarvotkRSTa bhUSaNa che. A lajAnuM baMdhana keIpaNa strIe ke purUSa choDavAne ke eka bAjue melavAne yatna nahi kare joIe ane tema karavAmAM sahAyatA paNa nahi ApavI joIe, kAraNa ke e baMdhana cheDavAthI aneka kulIna kuLAmAM anIti ane kalie praveza kIdho che ke jenAM aMtima phaLa adhogatie pahoMcADanArAM nIvaDyAM che. jo ke mArI ema kahevAnI matalaba ke icchA nathI ke dareka mAbApa sarala ane zANA hoya che. mAtApitA paNa ghaNIvAra avaLI khoparInA thaIne putra nA putravadhUne duHkha vA saMtApanuM kAraNa bane che ane keTalAka te putravadhUpara geravyAjabI bhUlamAM paNu gujAravAne pAchuM vALI jotA nathI. A vakhate paNa putre saMbhALa rAkhavAnI che ane potAnI patnI pitAnA mAbApanA ayogya julamane bhaMga na thAya te mATe mAbApa sannidha sanmAnapUrvaka kathana karavuM ghaTe che, te paNa AvA banAvo juja bane che kAraNa ke duniyAnA anubhavathI ghaDAI ghaDAIne pakava buddhizALI thayelA mAbApe ayogya vartana karavAmAM vagara vicAre nimagna thatA nathI. mAbApa ane putrane paraspara dharma che ? se putrA ye piturbhaktA sa pitA yastu posskH| je mAbApapara bhakita rAkhe teja putra ane je piSaNa kare teja pitA. keTalAka rogagrasta, padavIbhraSTa vA alasa pitA kaMI kAma karI zaktA nathI ane tethI tene barAbara pitAnI saMtatinuM piSaNa karavAne azakta bane che ane tene vidhAdAna paNa daI zakatA nathI. AthI mAbApa viSenI bhakita putranA hRdaya para Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) karavAne dharma mAbApe! dveSathI yukta che. mAtA khAkhara jAmI zakatI nathI, kAraNa ke peAtAne poSaNa yathAtathya khajAvI zakatA nathI. manuSya vyakti guNu ane pitA paNa e manuSya vyakitanA vizALa peTAmAMja AvI jAya che teA pachI te sarve vAte guNuyukata hAya e azakaya che. AthI sArA putrAe ' gAyanI lAta sAmu' na jovu' paNa tenA dUdhanI sAthu' jevu... " e kahevatane anusarI banatA lagI sarva saMbhALI levu... . ane AmanyA jALavavI; ane emAMja tenuM zreyas samAyaluM che; kAraNa ke titikSA yAga e paNa sAdhAraNa zakti nathI. A jagamAM sarve sahana karavuM e paNa mahAtmAonuM lakSaNa che. kalApI kekArava kare che ke " khAkhA ! mArI sahana karavu eya che eka lhANuM !' gItAmAM paNa eja upadeza che ke titikSamApta / hai bhArata ! tu` sahana kara. kAi aNu aNucitavI Apa6 Ave ke kalaha utpanna thAya tyAre sahana karavAnI Teva pADavI. ApaNAmAM A kiMvadantI cAle che ke " doDha vAMka vagara kayA thAya nahi." mAbApa ane putra ke putravadhU sAme kalahu thAya tyAre baMnenA bhale thoDA ke vizeSa aMzamAM paNa dASa hAvA joie. pachI mAbApane ardha ane putrane AkhA heAya ke putranA ardha ane mAbApaneA AkhA hAya paNa saravALe doDha vAMkanA Ave! A vakhate jo emAMthI eka pakSa mAna pALe ane sahana kare, tA te kalaha te TANe zamIja jAya mATe kAma, krodha Adi vikArAne vaza na thatAM tene niyamamAM rAkhavA ane sahana karavAnI Teva pADavI. C kudaratanA A eka prasiddha kAnuna che ke je bIjAnA tAbAmAM rahI zake che te anyane tAme rAkhI zake che. A kAnunanI kharI khubI yuddhasa grAmamAM ApaNane kharAkhara maLe che. jyAre ekAda lazkaranI TukaDInA vaDe dhasA ' e hukama peAtAnA sainikAne Ape che tyAre vagara valakhe, vagara vicAre, vagara javAe te sainikAe ekadama dhasArA karaveAja joie ane tema na karanAranuM mastaka teja pale tenA dhaDathI judu paDavuM joie. AvA sakhta kAyadA yuddhavizArada purUSAe ati dIdhe dRSTi karIne ghaDelA che ane te ApaNane kharA paNa jaNAya che, kAraNa ke jo eka hIcakArA lazkaramAM nIkaLe teA te bIjA hajArane peAtAnA jevA kare mATe tevAnA vilakhita vadha karavA e praznakArya che. putre paNa mAbApane AvIja rIte sarvadA adhIna rahevu joie. jepenamAM eka dharagatu niyama che ke putrIe ane putre mAbApanI samakSa vizeSa bhASaNa karavAnI jarUra nathI. teee mAtra tenA pharamAna mujaba dareka kAyaeN sAMgopAMga karavu ja joIe ane tema na karanArane mAbApa aparAdha pramANe zikSA kare. A prakAranuM mAnA pAlana jepenanI unnatimAM sahAyabhUta thayuM che. tyAMnI prajA peAtAnA rAjAnA hukama bahAra paDe ke tarataja te pramANe vartana kare che. tyAMnA lazkarA potAnA saradAre AjJA kare te pratyakSa kALamukhamAM paNa javAne AMcakA khAtA nathI. tyAMnI kuLavadhUe patinA ke sAsu sasarAnA eka paNa vacananuM utthApana karavu` emAM peAtAnA kartavyanI gaNutA mAne che,teone paradharma adhInatA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) (Obediance) che. nAIlanI bhayaMkara laDAImAM kesAkhyAMkA nAmanA eka nAnI ummaranA chokarAoe khAsa pitAnA pitAnI AjJAne vaLagI rahI pitAnA prANa kheyA hatA. te eka hANupara hatA tyAre tenA pitAe tene hukama kIdhelo hato ke tAre huM AvuM tyAM sudhI ahIM staMbhavuM. pitAnA pitA tyAM Ave te agAu vahANapara Aga lAgI ane te vahANu sarva loke vaDe tyajAyuM. kesAkhyAMkAno pitA Aja yuddha naukAne adhyakSa (Admiral) hatA. kesAkhyAMkAne pitA haju Avyo nahi ane te vIra bALake naThA cheDI nahi. Akhara te agnine bhoga thayo. pitAnI AjJAno bhaMga thAya te karatAM pitAnA jIvananI kismata teNe atya5 gaNu. jAmadanya parazurAme paNa pitAnI AjJAthI pitAnI mAtAnuM ziracchedana kIdhuM hatuM, ane pachI vara meLavIne tene punaH sajIvA karI hatI. badhA dAkhalAo eka evA guNanuM sUcavana kare che ke je guNa je sarva prajA vartamAnamAM mUke te saMsAra ghaNo ja saraLa ane zAnta thaI jAya. adha aparAdha echA thAya ane adha anIti thatI aTake. hAla kALa je tarapha kaleza ane bhrAnti pratIta thAya che tenuM mukhya kAraNa dareka manuSyanA aMtaHkaraNamAM rahelI ayukta svAtaMtryanI burI lAlasA che. alabata svataMtratAnuM saMpAdana karavuM e mahatvAkAMkSIono eka anupama guNa che kharo paNa anupapanna (achAjatA) svAtaMtryanI IcchA koIpaNa strI ke purUSe karavI ucita nathI. ApaNAmAM IrSyA ane deSanuM baLa bahu vadhI gayuM che. agAna strIo tathA purUSo aneka saputronA aMtaHkaraNamAM tathA svadAranirata sajanamAM bahemake zaMkAnA bIje repe che ane te bIjenAM phaLo jeIne bahu khuzI thAya che. pArakAnuM sukha dekhI na zakanArA kAmadhaMdhA vagaranA strIpurUSone A prakAranuM eka . ceTaka lAgeluM hoya che ane teo pArakAnA ghara bhaMgAvIne harakhAya che. temAMnA mAlakeza, navarA beThA nakhoda vALa kuva. navarAonI eja nizAnI, divasa nakAmA gALe; zuM bhUMDuM che zuM rUDuM che, te nahi najare bhALa- navarA, AghI pAchI karI avarane, khUba caDAve cALe, pachI tamAo cheTA ubhI, jAte sarva nihALe-- navarA, raMka, rAya suddhAMnI niMdA, karatAM nava kaMTALe, dhaDa, mAthA vina gophaNagoLA, amathA adhama uchALe navarA. dIvAsaLI mukIne chAnA, bIjAnAM ghara bALe; thaI ajANyA hasI hoThamAM, pITha jaI paMpALe- durlabha AvA navarAone, navarA leke pALe; sarSa taNuM bhArane bIjA, kezu kahe saMbhALe ke navarA, navarA.. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) keTalAka pArakAnuM ghara saLagAvIne temAM rahenArAone AganI khabara ApI pote pazu Aga ThAravAnA upAyamAM kRtrima prayatna kare che ! keTalAA pitA putra vacce ke daMpatI yuddha ubhuM karI tenuM pariNAma jevAne atyAtura banI rahe che ane pachI jyAre te yuddha pravartImAna hoya che tyAre gupta rIte tenu avaleAkana karI kRtakRtyatAne pAme che! AvA leAkAne joi bhartRharine saMsArapara pUrNa abhAva AvyA hatA ane te mahAtmAe chevaTa thyA vacana lakhI rAkhyuM che keH-- ye nighnanti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe || je pArakAnuM levA devA vagara smakalyANa kare che tene zuM nAma Apavu te ame jANatA nathI. tene rAkSasa paNa kahevAya nahi! kAraNa ke rAkSasa tA peAtAnA svArthane mATe parahita bagADe che paNa A duSTA, narAdhame tA kADInA lAbha vagara pAskAne mahAdu:khanA khADAmAM utAre che. keTalAMka srIpurUSa pAtAnA paga pesArA pArakA dharamAM karIne mahA anA utpanna kare che; te vakhate putranI pitA pratyenI bhakitane nAza kare che; bhAi bhASamAM vaira utpanna karAve che; vA dapatInA premamAM bhaMga pADe che. AvA mAsA Akhara sarvathI yajAya che kAraNa ke te sarpanA bhArA samAna hAine pArakAmAM vagara kAraNe aMTasa utpanna kare che. tee tapatA retInA DhagalA jevA hoya che. pArakA manuSyane AnaMda, sa MtoSa ke sukha joine peAte baLI rahelA hoya che ane peAtAnA saparkathI teo bIjAne dahana kare che. DAhyA mANase AvA manuSyAne dUrathIja namaskAra karavA ane tenuM calaNa peAtAnA gharamAM thavAja na devuM. x kAcI buddhivALA putro ke patie ekadama calita thai jAya che ane te mAbApate ke strIne doSaSTithI jue che. durjananI khUrI zikhavaNIthI keTalAkA mAbApane kADhI mele che ane nirdoSa patnIne pIDe che paraMtu tema karyo-pahelAM vivekabuddhine anenyAyamuddhine vicAraNA ane nizcayanukAma soMpIne malhAra. x calaNa thayuM jo paranuM dharmAM, sthiti gharanI te| bagaDI jANe! meLa viSe bahu bheLa paDe che, nathI rahetI bAjI karamAM; dhruva. '' para te para che, ghara te dhara che, judAi jevI vAnara naramAM sthiti. dharanI vAte dharamAM zeAbhe, javA na devI avara jaTharamAM vAve che.niSa khIja parAyAM, sarala saheAdarana! aMtaramAM~~ leza dveSa paLamAM upajAve, Apa, mhena, mA, suta vahu, varamAM durlabha me" teA khATa nihALI, anucita AvA para AdaramAM sthiti. calaNa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) kAi paNa vyAjakhI pagaluM bharavu' joie. pakava buddhivALA purUSa kAinA raheva para DhAravAI jatA nathI paNa sAMsArika jIvananI zarUAta karanArA juvAniyAoe durjananA DhArapara kadi paNu cAlavuM nahiM. te durjanA te narakagAmI thavAnAM che paraMtu te bIjAne paNa pApamAM uttAre che. pitroH putrasya kArayedyo daMpatyostathA'ratim / bhavedrogeNa pIDitaH prApnuyAd viSamAM dazAm // je mAbApa ane putra vacce ke pati patnI vacce prema utpanna kare che te rAgathI pIDAya che ane khahu duHkha bharelI sthitine pAme che; mATe ajJAna strIpurUSoe AvA aTita svabhAvanA tyAga karIne AtmAnuMja kalyANa ke parakalyANu karavAmAM mana vALavu joie. saputrAnuM lakSaNa zuM che? uThi mita brahmamuhUrtameM, kari zarIra saMskAra; mAta pitara pUjana kare, saji SoDaza upacAra. prIte caraNodaka piyai, dhoi mAtu pitu pAda; juktisahita jimAike, pAvana ziSTa prasAda. jugala pAni puni jorike, stavana karata nita vAhi: jyoM kau rAdhAkRSNako sevana karata sadAhi. ' '' A 6ThThA zravaNu khyAnamAMthI lIdhA che ke je pustaka dareka yuvake avasya vAcavu joie. upara lakhelA duhA pramANe jo putra AcaraNa kare te tene gheraja navanidhi ane sarva Rddhisiddhi AvI maLe che. kavizrI dalapatarAmanI e kRti saputrInuM nItizAstra che. nahyato dharmacaraNaM kiMcidasti mahattaram / yathA pitari suzrUSA, tasya vA vacanakriyA // vAlmIki rAmAyaNa. A lekamAM pitAnI sevA karavI ane tenA vacananuM pAlana karavuM, tenA karatAM vizeSa mATu dharmAcaraNa nathI. mAtApitAnI sevAnu` mULa zu' ? deva gAMdharvagolokAnbrahmalokAMstathA narAH / mAnnuvanti mahAtmAno mAtApitRparAyaNAH // mAtA ane pitAnI bhakti karavAvALA moTA manavALA purUSA deva, dave, gA ane brahmalekane meLave che. kAraNa ke - pitA hi daivataM tAta devatAnAmapi smRtam / hai tAta, pitA e devatAonuM pazu paramadevata che. ane-- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) guruNA caiva sarveSAM mAtA paramako guruH / sarve pUjyeAmAM mAtA parama pUjya smRtA che. AvI rIte mAtApitAnA jIvana sudhI tene mAna ane sASa ApavA e putrane dharma che ane mAbApanA avasAna pachI paNa tenA smaraNane manamAMthI aLaguM karavu nahi; parantu yAvajIva tenA yazasvI kAryo smRtimAM rAkhavAM; tenI rahI gayalI icchAo sapUNaeN karavI ( A dutiful son should carry out his parents' dying wishes ). ane teonA ASTi tathA saMmata pathe vicaravuM; kAraNake putrane dharma bhAkhApanA bharaNuthI kai paNa aMzamAM eche! thatA nathI paraMtu ulaTA vadhe che. tenA maraNa pachI paNa putrane mAthe ghaNI pharajo rahI jAya che. putranuM putratva prasiddha karatAM eka sA~skRta kavi vadhe che keH-- jIvato vAkyakaraNAt mRtAhe bhUribhojanAt / gayAyAM piNDadAnena tribhiH putrasya putratA // mAbApa jIvatA hoya tyAre teonI AjJAnusAra vartana karavAthI, maraNu divase bahu brAhmAdine bhAjana karAvavAthI ane zrI gayAjImAM piMDadAnathI ema traNa vaDe putranI putratA jaLavAya che. mAbApane pazcima vidhi paNa putra vaDe tiraskaraNIya nathI. A uparathI ema nathI samajavAnuM ke mAbApa jIvatA haiAya tyAre tene aneka prakAre duHkha dei zakAya ane teonA maraNa pAchaLa brAhmaNeAne jamADavAthI, jJAti bhAjana karAvavAthI ane zrAddAdika AcaravAthI tenA AtmAne zAnti ApI zakAze. zrAddha e mAtra mAbApanA smaraNune laMbAvavA ane teonA upakAra tathA sucaritanuM sphuraNa karAvavA mATeja vihita che. mAmApa jIvatA hAya tyAre tenuM mukha paNa dIThuM na game ane teonA gata thavA pachI leAkAne dekhADavA mATe zrAddhAdika kriyA karavI e kevaLa nirarthakaja che. ethI ubhayane lAla zA? kAi mANasane khUba mAra mArI adhamuo karI nAMkhI chelle tenI sAme e hAtha joDI kSamA mAgavI ethI zA phAyadA hAMsala thaI zake tema che? AvA bAhyAcArathI mAra mAranArA pApathI mukta thatA nathI ke mAra khAnArAnI pIDA ochI thatI nathI. te te mAtra dhA upara mIThuM bhabharAvavA jevu thAya che. mAkhApanA jIvanane duHkheAthI kaluSita karanArA kuputra teA e pavitra kriyA karavAnI mahenata na uThAve ke uThAve te badhuM sarakhuM ja che; mAbApanI jijIviSAne klezamayI karavAnuM pApa vadmahevuM maNiti enA jevuM thAya che. maharSi svAmI zrIdayAnanda peAtAnA satyArthaprakAzamAM, jIvatA mAbApanI avagaNanA karanArA ane pAchaLathI zrAddha jevI pavitra kriyAnI mazkarI karavA jevu sAhasa karanArA putrAmATe AvA bhAvArthamAM kahe che logo apanA jIte huve mAtApitAkI sevA nahi karate; aura mare pIche zrAddha kriyA karake, unkA zreya cAhate haiM ! saca to yahI hai ki vaise dhUrta joga mAtra miSTAnna paDAneje liye yarthe jAma te haiM. vAta kharI che. aMtaranI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) pUjyatA vagaranI bAhya kriyAo niSphaLa che, zrAddhAdika kriyAone keTalAka upekSita karavA lAgyA che e prakAra niMdya che, prAcIna kALanA dIrdhadazI tatvajJAnIoe ati vivekabuddhi vAparIne e nizcaya kare che ke mAbApa ane putrano saMbaMdha ati vizALa, gaDha ane akhalita che ane tethI ja mAtApitAnA maraNa pazcAt teonAM smaraNane vizeSa vajana ApavAnA hetuthI zrAddhAdika prazaMsanIya prakAranI praNAlikA pracalita che. zrAddha e zabdaja kahI batAve che ke temAM zraddhAnuM sarva mukhya che ane zraddhA premavagara utpanna thavI azakaya. AthI janmajanmanA premanuM kaMIka gaNu aMzamAM darzana karAvavA zraddhAnI zubha saraNi sArthaka che. pretaM pituMzca nirdizya bhojyaM yatmiyamAtmanaH / zraddhayA dIyate yatra tacchAddhaM parikIrtitam // mRta ane mAtapitAne nirdezIne, AtmAne priya evuM je yogya bhojana yogya janane devAya e zrAddha gaNAya che. vaLI, yatraitacchraddhayA dIyate tadeva karma zrAzabdAbhidheyam / jyAM zraddhAthI je devAya teja karma zrAddha zabda nAme che. "diladila" jene kahe che e vAtamAM premanI eka saLaMga derI jANe be snehInA rasapUrNa hado vacce Azrita hoya evI kalpanA karI zakAya che. smRti, prema tathA zraddhAnI ati dIrdha raju mAbApa ane putra vacce avalaMbita che ane teja zrAhAdika saMpradAya vaDe sarvAze zAbhita che. A laghu graMtha jo ke e viSayanA pratipAdanortha racAyelo nathI tadapi mAtApitA tathA putranA saMbaMdhamAM e viSe lagAra prasAra karavAnuM sAhasa asthAne nathI. saMskRta bhASAthI suvijJAta thai AvA saMdigdha viSayanA samAdhAna zaMkita manuSyae karI levAM avazya che; kAraNa ke anya dezonA vidvAne paNa e vAtanuM satya jANavA yogya banavA lAgyA che. adhunA eka be vAkya bhaTTa mokSamUlaranA ahiM ame utArIe chIe. "Almost every religion recognises them (Sraddhas ) as tokens of a loving memory offered to a father, to a mother or even to a child, and though in many countries, they may have proved a source of superstition there runs through them a deep well of living human faith that ought never to be allowed to perish." Max-Muller's India, What ean it teach us? lagabhaga sarva dharmo teo (zrAddha)ne pitA, mAtA ke eka bALakane arpita premamaya smRtinA cinha tarIke mAne che; ane je ke ghaNA kharA dezamAM teo kadAca Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (para) vamanA mULa tarIke jaNAyA hoya tadapi teomAM jIvatI mAnuSI zraddhAne eka gaMbhIra pravAha vahe che ke jeno kadi paNa vinAza thavA devuM joIe nahi." mekSamUlaranuM bhAratavarSa, te ApaNane zuM zikhavI zake che? potAnA dharmamAM AvA prakAra nahi hovAne lIdhe e mahAzaya pitAne kheda pradazita kare che ke - "I could go a step further and express my belief, that the absence of such services for the dead and of ancestral commemorations is a real loss in our own religion" huM eka pada vadhAre bharIne mArI mAnInatA prakaTa karI zakuM ke mRta manuSyane mATenI ane paitRka smaraNotsavanI AvI kriyAono abhAva e ApaNuM pitAnA dharmamAM eka kharekharo alAbha che. e ApaNe dharmanI kSati che. " AvI rIte arvAcIna sudharelI prajAnA paNa vicArakoe (Thinkers) zrAddhanI upayuktatA svIkArI che. kaMI na karavA karatAM jarApaNa karavuM e mahattara che. eja pasma Adeza, nirdeza che. eja manuSya dharma ane kartavya che. eja sukhada avadhi che. * dhAravA karatAM A viSaya vadhu laMbAve che. te eTalAja mATe ke koI paNa putranA aMtaHkaraNamAM A pustakanA vAMcanathI je jarA paNa asara thAya te tene kata eka alabhya lAbha samaje che ane A zramanuM yatkiMcit sArthakya te temAM mAne che. mAbApanI vANI vagara vicAre paNa mukhamAMthI nIkaLI jAya te te putre jhIlI levI Avazyaka che; kAraNa ke mAbApanA pratyeka zabdamAM sudhA ave che. paMca taMtra pustakanA paMcama taMtramAM eka nAnI kathA che ke eka brAhmaNa jyAre projanavazAtu bIje gAme javA nIkaLyo tyAre tenI mAe kahyuM ke "dIkarA, koI sAthe laIne jAo" pune javAba Apyo ke "mAtA! bIjo koi sAtha maLe tema nathI tuM bahI mA, huM ekalo jaIza" putrane javAne niyo sAMbhaLI mAtAe pAsenA kUvAmAMthI eka kaTa (karacale ) ANuM ApI kahyuM "je kaI sAtha nathI te A kekeTa paNa sahAya rU5 thaze"putre mAtAnuM mana rAkhavA te karkaTane eka pAtramAM kapUra sAthe rAkhyo ane tene laine cAlI nIkaLe. bapore tApathI vyAkuLa thaIne eka jhADa nIce teNe zayana karyuM. te jhADanA kaTaramAMthI eka sarSa bahAra Avyo. teNe karane sugaMdha AvavAthI kapUraTikA (puranI gAdI) nuM jIvahAlaulyathI bhakSaNa karyuM. aMtasthita kaTa sane tyAM ja mAryA kAraNa ke - bajalepasya mUrkhasya nArINAM karkaTasya ca / eko grahastu mInAnAM nIlImacapayostathA // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 53 ) valepa, mUrkha, nArI, karacalo, mAchalI, gaLA ane dArU pInAranI sAthe ekaja vakhatane saMsparza basa che. (teonA paMjAmAM eka vakhata AvyAke zrI zakAtuM nathI. putre jAgIne joyuM to jaNAyuM ke mAtAe Apela te karkaTanI hAjarIthI pitAnA prANa baccA hatA. A paravI sAra e levAne che ke mAbApanuM vacana utthApavuM nahi teo je kaI bele te kaMi paNa tatvavALuM ane hitakara hoya che. je te brAhmaNe mAnA vacanane dhikkAra karI karkaTa vagara prayANa karyuM hota to avazya tenuM mota thAta. vaLI tenI mAtA kaMI sarvottaryAmI thaI nahotI AvI che te bhaviSya banAvene jANe. paNa: DAhI mAnA sAthI khADele rasto hajAre kuzaLa bhemiyAnA batAvelA rastAthI vadhAre sIdho ane kAMTA tathA kAMkarA vagarane che, hAthamAnA mukhamAMthI paDato bola hajAra guNavata gurUonA upadezathI vadhAre upadezanuM amRta pAnA ane dIrdhakALanA jIvanane nibhAvanAro che, - DAhI mAnI dekharekha hajAre rakSakenI dekharekhathI vadhAre AzIvada ApanArI ane nirbhaya che, zikSaka pAnuM 140-141. . mAtApitAnA vacane sAme pratyuttara devuM nahi ke dalIla paNa ApavI nahi e Arya dharma che. bhale mAbApanuM vacana mUrkhatA bhareluM hoya tadapi janamaMDaLa jANe tema teone halakAM pADavA nahi ke tarachoDI nAkhavA nahi kintu khAnagImAM teone namratApUrvaka kahevA lAyaka vacane kahevAM. mAbApa zikhAmaNuM Ape tyAre eo zuM jANe! ene to bakavAnI Teva paDI che" evo bhAva paNa manamAM na lAve; kAraNa ke ApaNAthI vaye, jJAne, anubhave ane vicAre moTA evA gurU, mAtA, pitAdinA vacane ke upadezo ghaNIvAra evAM hoya che ke jenuM tAtparya ke kAraNa ApaNe prathama jANI zakatA nathI, kAraNa ke ANuM vaya nAnuM, jJAna ochuM, anubhava thoDe, ane vicArazakti zudra hoya che paNa mAtra pariNAmadaza thaine AjJAnusAra vartana karavuM ane jyAre phaLa maLe tyAre jANI levuM ke teonI vANImAM kevaDuM moTuM gUDha mAhAmya samAviSTa hatuM. teonA hukamane jarApaNa vilaMba ke vicAra vinA niraMtara zreyakara jANI, adhIna thavuM. mAtapitA guru prabhukI bAnI, binahi bicAra kariya zubha jAnI / tulasIdAsakRta samAyaNa, * zikSaka athavA saMsAra sAgarane rasto dekhADanAra dIve. mUlya rU.e. kartA vaidyakavi durlabha sthA, dhruva. RSividyA Azrama giragAma muMbaI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 54 ) tulasIdAsajI upadeze che tene paNa bhAvArthaM ukta kathanane maLatAja che. ghaNIvAra ApaNAmAM kahevata cAle che tema "sAThe buddhi nAThI!' e pramANe vAvRddha mAbApA putrAne vizvarUpa ane asarala thai paDe che temAM putranA prArabdhanI vArtA che parantu putre tethI peAtAnI pharaja (Duty) ne tyAga karavA joitA nathI. bhale mAbApa mAbApanuM karma tyAga kare paNa putrAe putratva barAbara khajAvavuM joie; kAraNake je jenA dharmamAMthI vyuta thAya che tene te bhegavavuM paDe che. dareka prANIe pAtAnI kartavyatA sa pUrNa rIte bajAvI heAya te tene pachI zAka ke bhayanA hetu nathI. harizcaMdre astulita duHkha sahana karyA paNa potAnu pratijJApAlana kayAre tyADyuM hatuM....! mATe mAkhApa kaSTakara ke vizrvakara hAya e suputrAnI eka prakAranI uccatama kasoTI che ane e kasATImAM pAra paDanAra putra amara kIrti meLave che. jo vizvAmitra vaDe harizcaMdranI kaseATI na thai hAta tA harizcandra game teTalA satyavAdI hAvA chatAM, duniyA tene tenA maraNa pachI teveA jANata, paNa kharI ku? mATe seATI para thavu e paNa manuSyanuM mahA bhAgyadvAra khullu thayuM` samajavuM. dharmanuM anuSThAna karatAM bhale dIna thaI javAya, bhale zatruo niMdya kare, bhale AyuSya ke dehane hAni paheAMce parantu te eka mATAmAM moTuM jarAma gaNAze, temaja suputrA mAbApanI sevA karatAM bhale zithilendriya khate, keTa anubhave, bhayabhAMta thAya, ApamAM Ave tathApi te mahAkalyANane aMtamAM prApta karavAnA che.. teone bhagavAna zrIkRSNe AzvAsana Ape che keH-- pArtha, naiveha nAmutra vinAzastasya vidyate / nahi kalyANa kRtkazciddurgatiM tAta gacchati // ke arjuna, A lAkamAM ke paralokamAM dharma AcaravAvALA purUSa nAza pAmatA nathI; kAraNu ke huM tAta, kalyANunA karavAvALAnI durgati kema sabhave ? arthAt te sadgatineja pAme che. mAbApanA dhikkAra karavAthI ke tene tyAgavAthI kuputrA bhale thoDA vakhata pUrva saMzritanA prabhAva vadhu sukha anubhave, kintu aMtamAM te anivArya saOkaTa ane parAbhavane pAme che ane tenA nAza thAya che. paramakRpALu paramezvara tene saddharmamAM prere ane te mAbApanI sevA karI A nazvara dehu vaDe agaLa kIrti sapAdita kare e icchA, apekSA ane AkAMkSA che. yadi nityamanityena nirmalaM malavAhinA / yazaH kAyena labhyeta tatra labdhaM bhavennu kim || vinAzI ane maLathI bharelA A dehavaDe je avinAzI ane nirmULa jAti prApta thAya tApachI anya prApta karavAnuM zuM rahyuM? tathAstu. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) pariziSTa prakaraNa. (mAkhApAe avazya thAcavA yogya ). mAtApitAnuM gArava keTaluM uttAna che e vAcakathI sahela vidita thai karyuM haze. keTalAka pAThakA A pustakanA ahIM lagInA bhAganuM vAcana karIne evA anumAnapara na Ave ke " lekhaka kevala ekaja bAjue dAravAi gayA che ane teNe anubhava draSTinA upayoga karyAM nathI; " tene mATe atra apa ullekha avasarApekSita che. eka kaDavI pharaja. mAtA pitA putravarDa pUjanIya che e vAta akSarazaH satya che; para'tu eka mAnavajAti tarIke mAtApitAmAM keTalAka dASA hAya tA te asvAbhAvika nathI. ApaNA AryasaMsAramAM keTalAka grAmya vicAravALA mAtApitAonI vartaNUkathI putrAdikane bahu sesavu" paDe che e thoDAkAthIja ajANyuM haze. ati bhaktivALA ane sarala hRdayanA putrAnuM paNa 'paNa ' mukAvanArA mAtApitA peAtAnAM ajJAnane vaza thaI sajjana putrane paNa kaleza karAvanArA thai paDe che, evu AyaeNsa sArane bArIkIthI nihALanArA lokA sArI jANe che. A lekha ekapakSI na gaNAya ane svacchaMde vartanArA mAkhApAne paNa jarA jeTalA medhaka thaI paDe te mATe kuTila mAtapitAnI keTalIka niMdanIya pravRtti udhADI pADavAnI kaDathI pharaja ame mAthe lIdhelI che. A saMbadhI gANu aMzamAM keTalAka isArA pUrvabhAgamAM thai gayelo che. kintu AjakAla ajJAnane lIdhe sadaya ane parahita tatpara purUSo ane strI paNa krUratAnAM kAmA karavAne acakAtA nathI e dhyAnamAM lai punaH e viSe vizeSa vivecana vAstavika dhAryuM che, sAsu ke sasarAnA atya ta trAsa ke julamathI aneka putra vadhUonI mAhI sthiti ApaNA sAMprata sasAramAM thAya che. e keTaluM phlezakara che? mAtApitAnI game tevI duSTa cAla sahana karavI 'evI zuddha vRttivALA keTalAka suputrAnI bhaktinA gera vyAkhkhI lAbha lenArA ajJAna mAbApA paNa pUrA ThapakAne pAtra che ane mArA mAbApA nyAyI che; te geravyAjamI pagaluM banatA sudhI bhare nahi '" evA dRDha vizvAsavALA putrAnI mA sAsu sasarAvarDa ahudhA pIDAya che ane temAMnI keTalIka naraka yAtanA haleAkamAM bhAgavIne paralAka pravAsa karatI thai che evA paNa banAvA AjakAla navA nathI. sAsusasarAnA julamane bhega paDelI aneka abaLAo, asala saTAne sahana karanArI aneka suzIlA, patine mAThuM lAgaze tevA bhayathI duHkhanA cakra nIce kacaDAvAnuM pasaMda karanArI sAdhvI Arya, mAvaDIyA ane mUrkha dhaNIne panAre paDelI namra phulavadhue, umbaMkhala, vyasanI ane peAtAnuM kaMIpaNa na saMbhaLanAra, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) bezarama, kALA kAgaDAone korTe baMdhAyelI salajaja zubhra haMsI ane aMte kaI sahAyaka na joI tathA akhila jagatane duHkhamaya ane krUra anubhavI yamarAjane zaraNuM janArI sadguNI suMdariyanA chupA aMtaHkaraNanA zApathI, ekAMtamAM pattharane pIgaLAve tevA rUdanathI, UNe nizvAse ane AMtaraDInI kaduvAthI A bhAratavarSa Aje kaluSita thayo che. AhAhA! mAbApo potAnA putrane paraNAvI pitAnI putravadhUo pratye mAyAbharI vartaNuka calAvavAne baMdhAya che teja mAbApa game tevA duSTa prakAro javAmAM acakAya nahi e kevI nIcatA darzAve che? mAtA pitAnuM mahatva batAvanArA A graMthamAM teonI virUddha kaMI paNa lakhavuM e che ke keTalAka paddhati pravartaka janone navAI sarakhuM lAgaze paNa nyAyabuddhinI AjJA pALanArA lokanI daSTimAM A graMtha apUrNa na bhAse teTalA sArU amAre atra keTalAka kaThiNa zabadone prayoga karavo paDyo che. sArA mAbApoe keTalI ane kevI bhUlo karatAM aTakavuM joIe? amArA chokarA maryAdazIla nathI. bezarama che. uddhata che" ityAdi zabda ApaNe ghaNu mAbApane moDhethI zravaNa karIe chIe. ghaNI vakhate putra deSapAtra hoya che te ghaNI vAra mAbApo paNa bhUla kare che. keTalAka gRhasthAnA gharamAM sAsu ke vahu putra ke pitA vacce satata abhAva ane aprIti kAyama rahe che, keTalAka suputrane evo siddhAnta hoya che ke "mAbApanI sAmuM thavuM ja nahi ane teonuM dila dukhAvavuM nahi" paNa mAtApitAnI ane ADI ane anyAyayut cAlethI tevA sahanazIla putrone paNa mAbApane kahevAnI kaI kaIvAra pharaja paDe che. AvI bhUla na thAya te mATe dareka zANuM ane samaju mAbApe sAvacetI rAkhavAnI che. ghaNI ajJAna dhazruo potAnI putravadhUone jamADavAmAM vA tene ghaTatI chUTa ApavAmAM bahu saMkeca bhAva batAve che ane te mUkha te vicAra karyA vagara potAnA gharanA zaNagArarUpa evI vahuonA bhAi bhAMDune nirjIva bAbatamAM bhAMDe che. A kevo dhikkAravA yogya AcAra che ? zuM pitAnI putravadhune naphaTa, nabhAI, ullera, godha evA aghaTita zabdo vaDe saMbodhavAnuM kArya sAsuone sopAyeluM che? nahi sAsu e pitAnI putravadhUne eka mahAna adhyApaka che. sAsuoe putravadhUomAM ucca vAsanAo tathA hitamita zikSAo reDIne teone A saMsAranI ADakatarI jaMjALamAMthI nirbhaya pAra utAravAnuM jJAna ApavuM joIe. eka zANuM sAsu eka suzIla vahunI parama mAtA che. jyAre bIjI TuMkA manavALI aNasamaju sAsu game tevI vahune paNa saMsAra adhogatie laI jAya che. strI purUSa daMpatIne lAyakane AnaMda meLavatA hoya ke teo vArtAvinodamAM nimagna hoya tyAre je mAtA ke pitA hRdayamAM IrSyAne avakAza Ape che te kevala teonA vicAranI tuchatA prakaTa kare che ane teonA sAMkaDA dilanI sAkSI Ape che. Azcarya che ke je mAbApo pitAnA putranA lagna prasaMge A jevuM sukhI ane satejI rahe evI bhAvanAnuM piSaNa kare che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57) teja mAbApa thoDA samayane aMtare te jeDAne dAMpatya prema joIne dveSadAhathI baLI jAya che. AnuM kAraNa bIjuM kaMI ja nahi paNa ajJAna ane laghucittatA che. vyAvahArika prasaMganusAra strI purUSone anyonya saMvAda karatA joI ne mAbApa teo para maryAdA ullaMghana karavAno Aropa mUke to te hRdayadaibailya ane anyAyane eka prakAra nahi te zuM? putravadhUonuM gajuM vicAryA vagara temane zakita uparAMta kAma soMpanAra mAbApe pakSapAtI nahi te zuM ? keTalAka gharamAM te vaLI jagalI rIta rivAjo pravartamAna hoya che tuM ATaluM kAma karaze te tane khAvAnuM maLaze" evA sAsunA pitAnI ja vahu pratyenA zabda AryasaMsAranI keTale darajaje kathaLI gayelI sthitinuM bhAna karAve che ? hada vagaranuM kAma ane peTa pUratA ane abhAva" e be kAraNo ekaThA thaI garIba vahano te vagara mete prANuta lAve che. je kadAca putra pitAnI strInA vyAjabI zabdane mAna ApIne cAle che te paNa mAbApa taraphathI prasaMgopAta tIvra AkSepa te tenA para cAluja heya che. "bAyaDIne AdhIna! bhaDe!" evA upanAmanI vRSTi paNa bahuja udAratAthI karavAmAM Ave che !!! AvA vismayakAraka vyatika eka nyAya ane sadAcaraNa putranA madharmomAM paNa Avega ane udAsInatA bhare che ane tenA cittamAM potAnA mAbApanuM gaurava nyUnatAne pAme e paNa sahaja che. je mAbApanI ja haThIlAI ke geravyAjabI cAlathI putra che putravadhae rIbAtA hoya ane temAMthI kalaha janma le te bhAra mUkIne kahevuM. joIe ke evA saMjogomAM putra karatAM mAbApa vizeSa deSa ane ThapakA pAtra che. sAsu sasarAonI sAmAnya ayogyatA A muddo bahu uMDe che. tevuM kiMcita varNana atra upapanna che. jema putre pitAnA mAbApa pratye kema vartavuM te jANavuM joIe tema mAbApae paNa potAnA putra tathA tenI patnI sAthe ke vartanakrama calAvo tethI vAkepha thavAnI jarUra bhUlavI nahi joIe, jo koI paNa pitAnI pharajamAM smalita kare che te tenuM pariNAma vakhata vItatAM samagra kuTuMbanA nAzamAM Ave che. AvI hAni na udbhave te agAu putre, pitAe, mAtAe ke vadhUe nItipathe vicAravAne yatna karavo yukta che. have sAmAnya rIte mA ane bApanI anukrame sAsu ane sasarA tarIke je " keTalIka ayogyatA che te A. (1) gRhanI nirjIva bAbatone moTuM rUpa ApavuM. (2) naNaMde ke diyarane svaccha de vartavA devA. (3) heraNa heravAM. (4) uzkeraNa thavI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 58 ) (1) koI paNa bAbatene moTuM rUpa ApavuM e te eka mAnava jAtanI cAlatI AvelI khAmI che. koivAra deSane lIdhe, keIvAra thoDA samayane mATe dekhAtA lAbhane lIdhe to koivAra kevaLa lakhI vRttine saMtoSa ApavA mATe prApta purUSo nAnI vAtane moTI vA maTIne nAnI banAvI eka prakArane ajJAna bhava AnaMda meLave che. AvI lAlasA nirUghoga janomAM khAsa karIne vyApta jaNAya che. pArakAonAM chidra zodhI kADhI te chidro bIjA pAse vyakta karavAno rivAja A dezamAM navo nathI. sAsuo ke jeo pitAnI putravadhUonA paricayamAM divasane lagabhaga Akho bhAga rahe che teo ghaNIvAra pitAnI vahuone nirjIva jevI bAbatomAM TAMkavA tathA vahunI lAgaNI uzkeravAmAM pitAnI vaDAI mAne che. je vAta kaMi paNa nukasAna vagara jatI mUkavA jevI hoya che tene eka vivAdavastunuM rUpa ApI kalina viSamaya bIjanuM AropaNa karAya che ke jenA kaDavAM phaLa gharanAM badhAMne nyUnAdhika cAkhavAM paDe che. (2) keTalAka gharomAM diyara ke naNaMdanuM jora bahu varte che. pitAnI mA jIvatI hoya che ane tethI teo bhAbhI para saradAra calAvavAnI dareka piravI kare che. temAMnI keTalIka bALalagnanA sapATAmAM AvelI vidhavA naNaMda te hada bahAra sudhI potAnI hakumata eka navA gharamAMthI eka navIsavI AvelI bALApara besADavAno paze laI beThelI hoya che. * bahu moDhe caDhAvelA diyare paNa pitAne pokaLa rUAba tenApara besADavAnI tajavIja kare che ane bApanA vA mAnA kAna bharI pitAnI bAtRjAyApara asatya doSAropaNa kare che. AvA dabANa nIce AvelI strIonA patiyo je sahasA kaMI pagaluM bhare to temAM vastutaH kAraNabhUta koNa che te sahaja samajAya tevuM che. S(3) mAbAponI trIjI ayogyatA heraNuM heravAnI che. AvA mAbApa kAte ghaNuMja jUnA vicAranA hoya che; va saMzayI banIne teo pitAnA putra ane putravadhune ekAMta AnaMda gupta rahIne jue che. A rItithI mAbAponI adhamatAne avadhi AvI rahe che. AryasaMsArane kalaMkita karanArI A kevI malina praNAlikA? (4) anekanA saMsAra AjakAla dhULadhANI thAya che. keTalAka bhraSTa gRhasthAzramIo akathanIya duHkhanA kAdavathI kalila thayA che. viSama vayavALA daMpatIomAM prItinA abhAve anAcAra pravarte che. keTalAka leke strIonA nAmanI pika mUke che. keTalIka abaLAo purUSane dhikkAre che. lekTonA vikAro upazama pAmavAne badale uzkeraNIne adhIna thayA che. sAmAnya janarUci aneka doSamayI che. rA.rA. raNachoDabhAIkRta "lalitA dukhadarzakamAM kajIyAbAino praveza, ukta vAta na manAya vA samajAya te, vAcI jove, $ pati patnInI khAnagI vAto sAMbhaLavI ke chUpAIne teonAM ceSTita jevAM ene "haraNa heravAM' ema kahe che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) . kAraNe ghaNAM che. praDha vivAhapratye aNagamo hevAthI dustara ApajadamAM utarI paDAya che tenuM bhAna rahetuM nathI. aprastutamAM na kheMcAtAM eTaluM jaNAvavuM upayukta thaze ke sAmAnya ajJAna e sAMprata bhrAMtinuM mULa che. strIsamAjanI avidyA AryasaMsAranA game tevA majabUta pAyAne khaseDI pADavAmAM samartha thaI che ane thAya che. keTalIka mAtAonI zIkhavaNIthI bheLI putrIonA saMsAra sukha lupta thayAM che. keTalIka sAsuoe putranA gRhasthAzramamAM kera phelAvyuM hoya che. keTalAka pitAoe putranI sahanazIlatAne aghaTita lAbha laI, pitAnA utpanna karelA bI japara kuhADAnA ghA karyA che. keTalIka naMnAdae gRhamAM deSa ane ISyanA pravAha vahevaDAvyA che. A rItike ApaNa Adhunika saMsAramAM keTalAka saDe che ke jene dUrI kAra satvara vidheya che. AjJApAlaka saMtati kema thatI nathI? A eka nignaprazna che. icchA pramANe saMtati na utpanna thAya te temAM dhaNa kharo doSa janaka ane jananI upara mUkI zakAya tema che. viSama svabhAvanA daMpatIo sArA svabhAvanI saMtati uddabhUta karavAne lAyakanA nathI. je samAgama samaye ucca tathA saddaguNa purUSonAM sucaritA pati Arato nathI ane patnI pitAnA cittamAM, kuLavatI nArIonAM prabhAvazIla prakaTIkaraNa khaDo karatI nathI to te daMpatInA ekAdanI paNa udAsInatA (indi fference) suyogya saMtAnanI prAptimAM anekazaH vighakara thaI paDe che. ATalA mATe ojasvI ane guNavAna putra vA sulakSaNuM ane sAdhu putrInI vAMchanA karanAra daMpatIe saMga samaye bahu avadhAnapUrvaka vartana karavuM ane tevA AvezanA avasaramAM udbhUkhala manovRttine niyamamAM rAkhI, kAmadharmane yogya bAlaka ke bAlikAne janma ApavAmAM, pariNAmarUpa karavo. daMpatIe paraspara bahuja premapurasara vartavuM joIe, kAraNa ke purUSa vA strI je anukrame parakIyA ke parakIya pratye anucita anurAga dharAvanAra hoya te te daMpatInI ayogyatA, saMtAnanI varNasaMkaratAmAM prakaTita thAya che. A viSaye AjAnubAhu ane zrIkRSNa paramAtmA prati vaktavya karyuM che ke - adharmAbhibhavAtkRSNa praduSyanti kulaniyaH / strISu duSTAsu vASrNeya jAyate vrnnsNkrH| he kRSNa, adharmanA abhibhavathI sArA gharanI vahu dIkarIo bagaDI jAya che. he bhagavana, strIo dUSita thavAthI varNasaMkara prajA utpanna thAya che. gI0 a01 zloka 41. bhale ekalI strI dUSita hoya ane purUSa patnIvratavALo hoya, te paNa prajA saMtoSapradA thatI nathI; evA aneka dAkhalA najare paDyA che. vaLI purUSanuM vartana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60) doSavALuM hoya ane strI zuddha hoya to paNa keTaleka daraje saMtAne kharAba nIkaLe che, ane mAbApanI AjJAnuM ullaMghana karanArA tathA temane dukha denArA bane che. keI vakhata jyAre bAlyAvasthAmAM prajA pitAnA gharamAM kalaha ke mAraphADanA banAve jue che, mAbApane asatya bhASaNa karatA, prajJAparAdha AcaratA, cerI karatA ke anItimaya vartana karatA nirakhe che tyAre tenI asara te prajApara bahu tIvra ane zidhra thAya che. A saMtAnonI bhakti ochI kare che eTaluM ja nahi paNa tethI saMtAnonA hRdayamAM nItinI UMcI chApa paDatI nathI. A ApaNI sAme zo bheda khule kare che? e ApaNane suniyata batAvI de che ke putro kharAba thAya ke sArA thAya tene keTaleka AdhAra mAbApanI vartaNukapara paNa rahe che kharo. jemAM eka bilorI kAcanA pyAlAmAM je je raMgo bharIe te te raMge ApaNane vyakta thAya che tema bALakanA aMtaHkaraNamAM paDelI jUdI jUdI chApa ane thayelI samaya samayanI asare moTapaNe dazyatAnuM rUpa dhAre che. A parathI samIkSaNa thaI zakaze ke mAbApoe paNa, jIteMdriya rahevuM, vyasananI latamAM na paDavuM, krodha tyAgavo, manaHza ti jALavavI, samatalapaNuM (Equilibrium) na khAvuM, saMsargajanya rogomAM na phasAvuM ane pramAdI thavAnI Teva na pADavI; kAraNa ke mAbApanA keTalAka avaguNo ane roge saMtatimAM paNa avataraNa kare che ane ethI nirdoSa prajAne sadoSa mAbAponA akartavyathI upajatA duHkhakara pariNAmane anekavAra nyunAdhika aMzamAM adhIna thavuM paDe che. bhAratavarSanI parataMtratA. tenAM keTalAMka uDAM kAraNepara daSTipAta. mathALuM vAcIne koIne lAgaze ke hiMdanI parataMtratA ane putradharma vacce che saMbaMdha? paNa atra kathanIya che ke A dezanI avanati sAthe putra dharmane jeTaluM lAgatuM vaLagatuM che teTaluM bIjA koI vastune nathI. vakhata bahu bArIka Avato jAya che ane jaze. manuSya evI sthitie paNa pahoMcavAne che ke je sthitimAM " savAzera kAMsAvALo zeTha kahevAze !" ane bhUmalapara vahetIyA mANase pidA thaze. A zuM darzAve che ane kayA kAraNane AbhArI che? eka tatvadarzake kalpanA karI che ke mAnava maMDaLa puNyabhUmikAthI divasodivasa saratuM jAya che ane anAcAranI bhUmikAmAM praveza karavAnuM zIkhe che. je e vicArakanI A kalpanA kharI hoya to ApaNane jarA paNa Azcarya pAmavAnuM kAraNa nathI ke mAnava vyakti antamAM aparihArya duHkhane anubhava karavAnI. ApaNe jema nAnI nAnI pharajane bhUlatA jaIe chIe, tema tema moTI mA moTI pharajo paNa visAre pADavAnI ApaNane Teva paDatI jAya che. janmadAtA mAtApitAnI sevA jyAre ApaNe bhUlI jaIe tyAre ApaNI janmabhUmi ke jene paNa vijoe mAtAmAM gaNAvI che tenI sevA karavAne ApaNe kema sAmartha vaMtA thaIe ? A deza paradezavAsiyo vaDe parAjita thayo tenuM mULa kAraNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (61) ApaNAmAM svadezasevAne abhAva che. ApaNumAM AvA prakAranI prItine uddabhava nathI thato enuM kAraNa e che ke ApaNe ApaNuM pitAnA mAtApitA pratye prIti rAkhavAnuM bhUlI gayA chIe. jyAM sudhI manuSyakeTi ekabIjAmAM pratibhAva na rAkhI zake tyAM sudhI te koI kALe paNa samavicAravALuM maMDaLa banI na ja zake. A eka suSTine sAdhAraNa niyama che ke nAnI vastuo uparathI moTI vastuo para javAya che. prathama mAtA pitA pratye bhaktibhAva rAkhyAthI svadiza bhakti enI meLe ja churAyamAna thavAnI, A vAtane jIvate dAkhalo jIpane pUro pADe che. te dezamAM eka bIjAne tAbe rahevuM e eka dainika dharma manAya che. tyAMnA purUSo ane strIo gharanA vaDIlone bahu mAna ApIne cAle che. cInamAM paNa pUjyabhakti nyUna nathI. jepanIjha lokomAM AvI prazaMsanIya rUDhie svadezAbhimAna ane svabhegane jusso jAgrata karyo che e paNa vicAraNIya che. gRhasthAzramI pue rAkhavI joItI sAvacetI gRhasthAzramamAM praveza karanArA putranuM prathama kartavya e che ke mAbApane saMsAra calAvavAnI cintAthI mukata karavA. teone zAMti (Rest) ApavI, pitAnI brahmacaryAvasthAmAM putre potAnA zarIrathI mAbApanI dareka prakAranI zuzruSA karelI hovI joIe e anusaMgata samajavuM. viduSI bAI enI bisa. potAnA "hindu AiDialsa" e nAmanA pustakamAM brahmacArI putrane mATe jaNAve che ke - Service to the Parents should also form part of the Brahmachari 's life; in the house he should be the help. the joy of Father and Mother and serve them with the body which they gave. mAbApanI zuzraSA e brahmacArInA jIvanano eka bhAga hevo joie. gharamAM te mA ane bApanA AnaMda ane sAhAyanuM kAraNa hovo joIe; ane teNe teoe ApelA zarIrathakI temanI sevA karavI joIe. gRhasthAzramane AraMbha karyA pachI putre vadhu utsAha dhAraNa kare ucita che; kAraNa ke tene dharmAcaraNa sahAyarUpa evI pitAnI patnI prApta thaI che. pitAnI patnIne teNe evI rIte suzikSita karavI joIe ke jethI te saha dharmacAriNIja bane ane kadipaNa pitAnA kAryamAM vighakarI na nIvaDe. teNe jANavuM joIe ke na jo strAtiMmati strI svataMtratAne pAtra nathI. vaLI te sAvadhAna deve joIe ke pitAnI strIpara geravyAjabI julama na gujare. kAraNa ke - yatra nAryastu pUjyante ramante tatra devtaaH|| jyAM strIo prasanna rahe che tyAM sarva devatAo nivAsa kare che. A badhI dizAo tarapha daSTi rAkhI teNe madhyama rasto kApa joie. koI paNa vakhate mAbApane na gamata evAM vartane putra ke putravadhue AcaravAM nahi, athavA to temane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANI joIne udavega karAve nahi; kAraNake "ArA ke vAro ane soya ke de e pramANe te putra ane putravadhune paNa ekavAra pitAnAja dIkarA ke dIkarAnI vahu taraphathI evI azAnti sahana karavAno samaya Ave che. ghaNIvAra mAbApa atyaMta saMtapta thaine aMtarazApo ApI de che, kAraNa ke manuSyanI sahanazakti para aghaTita dabANa thavAthI magajanuM samatolapaNuM zAMtinI, sImA kudAvIne ke dhavaza thaI jAya che. evA krodhanA ubharAmAM manuSya A vANI jIhA ke manaDe prakaTita kare che ke "jevAM bALyAM tevAM baLaje." putroe bahu saMbhALa rAkhavAnI che. gRhasthAzrama sulabha thAya ema karavAmAM kharekhara cAturyanI jarUra che. dhana eka evo padArtha che ke je game tevA manuSyanA hRdayamAM paNa thoDA ke dhaNuM madane utpanna kare che. vyAvahArika prasaMgomAM enI bahu jarUra paDe che e vAta kharI; kintu ethI evI kalpanA karI levI ucita nathI ke dhananI prAptimAM ja kartavyatAne avadhi AvI gayo ! te ja khare dhanI che ke je dhana maLavAthI janasamAjanuM hita karavAmAM ArUDha rahe che ane kartavyamUDhatAno eka leza paNa aMtaramAM sthApita karato nathI. putrae kamAvAthI ke paisAdAra banI javAthI, mAbApanI kismata keIpaNa rIte halakI karavI ghaTatI nathI. pUjyanuM mahatva jevuM hoya che tevuM ne tevuM ja sarva sthAnamAM ane sarva samayane viSe rahevuM joIe. pitAe kadAca garIba hAlatamAM divase kADhayA hoya ane putra pitAnA bhAgyayoge ekAeka dhanI thaI bese ethI putre ema kadipaNa vicAravuM nahi ke mArA bApa karatAM mArAmAM AvaData ane kAma karavAnI zakita vadhAre che' samayanA pheraphAra pramANe manuSyonA vicAra, kAryadakSatA ane nItita phare che. jamAnA jamAnAmAM badalAtI jatI prajAo saMbhave che. keI navA jamAnA vALAe jUnA jamAnAvALA prati tiraskAranI dRSTithI jovuM ke junA jamAnAvALAe navA jamAnAvALAne pitAthI ajJAna mAnavo e eka pracalita pramAda che. jai potapotAnA jamAnAmAM sArA ane yogya hoya che. je ekamAM nathI te bIjAmAM hoya ane je ekamAM hoya che tene bIjAmAM abhAva che. gRhasthAzramI putroe kamAvA mAMDatA mAbApa mATe jarA paNa halakuM mata bAMdhavuM nahi, paraMtu sarvathA temane mAnapuraHsara gharamAM meM jALa ke jethI strI, putra, nekara cAkara ityAdi sarve temane gharanA mukhya mANaso tarIke gaNe. pitAnI pArjita milkata hoya ke na hoya tathApi putre svakartavyamAM tatpara rahevuM. mAbApanA dhananI vATa jenArA kuputra ane dhana mATe ja teonuM bahArathI dAMbhika pUjana karanArA svArthiye upakAraghAtakanI sAthI adhama paMkitamAM mUkavA yogya che. keTalAka cAturya calAvanArA tarUNo ema paNa bolatA dekhAya che ke amArUM amArA mAbApe karyuM zuM? kaMija nahi. amArI meLe ja ame AgaLa vadhelA chIe. amArA mAbApane emAM jarA paNa phALo nathI" A zabda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) kuputrAnI adhamatAnA paridarzaka che. dareke ema avasya samajavuM ie ke pratyeka mA agara teA khApa yathAzakita svasaMtatimATe kare ane kareja che. preraNAdhIna pazumAM, eTaluMja nahi paNa saiAthI prANadhAtaka gaNAtI mAMsAhArI tiyaMgyAnimAM paNa kudarate vAtsalya prema mUkelA che teA pachI mAnavamaMDaLamAM e premanI kevI zudgha gurutA hAvI joie evu uttara ApavAnuM kArya sAmAnya vicArazakitanu che. 'saMbaMdha' e eka evuM suMdara ane viziSTa nirmANu che ke jenI racanA jJAnasvarUpa paramezvare nisIma buddhi prayAjIne A jagane tenA adha lezasamudAyathI mAkaLu rAkhelu che! jo 'sabaMdha enA jevI kAi paNa saMkalanA A sRSTipara vidyamAna na heAta tA A sRSTinuM astitva keTalA alpakALanuM thAta? daMpatInA, mAkhApanA, saMtatinA mitrabhrAtAdikanA je saMbaMdha vizvakartAe vividha rIte mAnavamaLamAM upasthita karelA che teja saMbadhanA prabhAvathI sRSTinA eka dainika jIva paNa eka apUrva AnaMdanA anubhava karavA, karAvavA samartha thAya che. mAtA pitAnA saMbadha sarva laiAkika saMbadhAmAM sAthI pavitra ane agrarUpa che. tevA eka gahana, anAyAsa prApta ane mukhAtu saMbaMdhane paLa emAM trADI nAMkhavA ke tene chinnabhinna karavA e manunI devaDI moTI alpamati ane laghutA che? keTalIka agatyanI cetavaNIo, keTalAka mAbApe marI jatAM tee nAnI nAnI bALakIe ane chekarAone mUkI jAya che. A zizuenuM lAlanapAlana karavuM e sAthI moTA bhAinuM kartana che. jo te tema nathI karatA te te mAbApanA maratA vakhatanA vizvAsanA bhaga karanArA gaNAya che. putre jyAre te gRhasthAzrama calAve tyAre mAtA ke khApanA najIvA dASA pratye durlakSa ApavuM. vRddha bhAtApitA pAtAnA dIkarAnA dharamAM khacAva thAya evA hetuthI ke sAMkaDI vRttithI paheraveza halakA pehere, vA dharamAM jhINA jhINeA bacAva kare te| tethI putra ekadama tapI javu nahi kAraNa ke AkhI jIMdagInA saMskA zanA vilaya ema tapI javAthI kadi thaI zakateA nathI paNa samajAvI paTAvIne krAma levAthI kAMika vAMchita sadhAya che. Ameya nRddhatva e eka prakAranuM bALapaNu che. Old age is second child hood. temAM keTalAka khAliza AcAra vicAra game tevA samaju mAkhApeAmAM paNa pratIta thAya che. teo koi kAi vAra samajaNu vagaranuM khele che. pakSapAta kare che. nAnI nAnI cerIyA kare che, mArAM kare che tyAdi doSa vRddhatAmAM upasthita thAya che kharA, kintu vicArasa Mpanna putre evA dASAne gaNunAmAM na letA, asarala mAbApane paNa jALavI levA; te satata zrvara pAse e prAthavuM keH-- mA no badhIH pitaraM mota mAtaram / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) hejaganniyaMtA, amArI mA tathA amArA khApane mArIza nahi. A yaju veMdanA sALamAM adhyAyanA paMdarA maMtra che. emAM mAbApanu dIrdhAyu khuchavAmAM Avelu che. mAbApanA astitvathI putranA sarve magaLa kAryaMne parama zAlA maLe che. kAlidAse e bhAva raghuva'zamAM darzAvela che ;-- mithunaM parikalpitaM tvayA sahakAraH phalinIca nanvimau / vidhAya vivAhasatkriyAmanayorgamyata ityasAMpratam // huM priye, AMkha ane priyaMgulatA e tene te` eka joDA tarIke gaNuMlA temanA lamanI zulakriyA karyAM vagara tuM cAlI gai te kheTu thayu'! ukta zlokamAM mAtRInAnAM na vivitsuamati / mA vagaranAne kaMi pazu sukha hatu' nathI; e bhAvadarzana che. hamezAM mAbApanI zArIra ane mAnasa zAnti jaLavAya tema AcaravuM. teone mAra mAravAthI mATuM pAtaka lAge che. e viSe satyArtha prakrAzamAM likhita che keHprthm mAtA mUrtimatI pUjanIya devatA. arthAt saMtAnoko tana mana dhana se sevA karake mAtAko prasanna rakhanA hiMsA arthAt. tADanA kabhI nahi karanA / dUsarA pitA satkartavyadeva usakI bhI mAtAke samAna sevA karanI / vaLI eka glAka A pramANe Adeze che ke AcArya ca pravaktAraM mAtaraM pitaraM gurum / na hiMsyAd brAhmaNAn gAzca sarvAMzcaivaM tapasvinaH // khAcArya, upadezaka, mAtA, pitA, gurU, brAhmaNu, gAya ane tapasvi eTa lAnI hiMsA na karavI. hiM'sA' e zabdanA artha mAtra mAravuM eTaleAja thavA na joie. gAkArAe vAk karma ane mananI ema traNa hiMsA gaNAvI che. kaThora vANIthI mAbApAne apriya thai paDavu, teenuM mana duHkhAvavuM ane temane tADana karavuM e pratyekamAM hi MsAnA samAveza thai zake che. ethI kAi paNa kALe tADanAdi kriyAmAM putre potAnA avayA yAjavA nahi. kaThora akSara uccAravAmAM peAtAnI jIbha vAparavI nahi ane mAbApanI irSyAthI virUddha vartavAmAM kAipaNa indriyane uddhRta karavI nahi. bharatAM sudhI paNa mAbApeAnI satati hita karavAnI utkaTa IcchA. putra janme che tyArathI te bhaNI gaNIne kamAtA thAya che tyAMsudhIja mAtra nahIM pazu te game teTalA dhanavAna vidyAvAna ane sukhasa'pattivAna hAya tApaNu teone vizeSa udaya mAnA aharniza icche che. A jagamAM mAtApitAmAMja eka evA vAtsalya prema vizvasRSTAe mUkele che ke jetu jhAMkhuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) jevuM paNa darzana ApaNane koI paNa sthaLe maLI zakatuM nathI. hAya to AkhA jagatane eka sarvopari sattAdhIzane dveSa Ave paraMtu te sattAdhIzanA mAtApitA to tenI hajI vadhAre moTI caDatI thAya te ja bhAva hRdayamAM rAkhe che. A paNa vizvaniyamonI aneka camatkRtionI eka camatkRti ja che. eka vRddha kheDuta akharoTanuM jhADa ugADato hato ane tenA vapana vyavahAramAM bahu parizrama letA hatA tevAmAM eka juvAna tenI pAsethI pasAra thaze. bahu lAMbe kALe phaLa denAruM eka jhADa, eka vRddha manuSyane hAthe ugADavAmAM AvatuM joI te mANasa atyaMta camatkRta thaye. teNe te jhADa ugADanAra vRddha AdamIne savAla karyo ke "he vRddha manuSya, A jhADa tane bahu meDAM phaLa ApanAra che. tuM paNa have kevaLa vRddha thayo che. A jhADanA phaLane tuM lAbha le e kadi paNuM mAnevA jevuM nathI, te pachI tuM AvA nirarthaka vyavahAramAM kema mahenata uThAve che A sAMbhaLI te garIba kheDuta vAMke vaLI belyo "juvAna, huM A jhADa mArA pitAne mATe ugADatA nathI, paraMtu mArA chokarAnI juvAnImAM A jhADa - temane kAma Ave tevA vicArathI meM A kAma mAthe lIdhuM che." A sAMbhaLI pele manuSya sAnaMda bolyo, "dhanya che mAbApanA premane chevaTa sudhI tenI kALajI potAnI prajAnA hitamAM ja che." putra pite game tevI moTI padavI dhAraka hoya ke mahAna dhanapati heya tepaNa mAtA pitAnA pUjya caraNa kamala AgaLa pite mAtra raja samAna che ema samajavuM. mAtapitA ke pUjya naro pAsethI hameza miSTa ane karNapriya vacane sAMbhaLavAnI icchA na sevavI kitu teonA tiraskAre ke kaDavAM zabdathI paNa pitAnuM mahAbhAgya mAnavuM. kAraNa kai- gIrbhiryukaNAM. paruSAkSarAbhiH / tiraskRtA yAnti narA mahattvam / alabdhazANotkaSaNA nRpANAm / na gauNa vasati ! pUjya ane vaDIla purUSanI kaThora vANI vaDe tirarakRta thayelA mANaso mahatvane pAme che. sarANapara gharSaNa thayA vagaranAM ratna kadApi rAjAonA mukuTapara besavAne lAyaka thatAM nathI. putradharmA purUSe pratidina smaraNamAM rAkhavuM ke grAzApuer harirAyA pUjya vaDIlenI AjJAnuM satya tapAsavA vicAra karaja nahiM, teonI AzA saravara anuSThAtavya che, satyAsatya vicAravAnI mati jJAna AgAMtine heDatI nathI, pUjyanI AjJAnA saMbaMdhamAM temane tema karavAno adhikAra paNa nathI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaliyuga, tuka - kaliyuganA aneka kautukomAM A paNa eka camakAvanAre vikAra che ke pitaSi purUSo jeTalI sAsu sasarAnI sevA uThAve che ane tenI maherabAnI meLavavA jeTalA yatna kare che tene eka leza paNa teo mAtApitAnI prasannatA labdha karavA vejita karatA nathI. pitAnI patnIne rAjI rAkhavA, pitAnA sAsu, sasarA, sALA sALInI bahu zuzruSA kare che, jyAre mAbApa kayAM vase che, zuM kare che, zuM khAya che, enuM eone jarApaNuM bhAna hetuM nathI. je eka pAI mAbApa mATe kharcAya che te temane kaMTakanI peThe sAle che ane atalya dravya anupagamAM jAya to tene mATe jarA paNa kheda thatuM nathI! lekenA samUha ama pADe che ke A duSkALa zA A vyAdhi zAka A kavakhatanAM maraNo zo ? mA saMkaTa sAM? paNuM vicAra karo Avazyaka che. kAraNa parIkSA jarUrI che. eka nAthajI nAmanA kavivaranI madhyakALamAM vahelI vANu satya che ke - kayAhAthe Ave mehule veLA sIre bhAI, duSTapaNuM mAMhe ghaNuM eNuM lekAI mAtApitA mAne nahi, sasarAzu neha, sALA sarazI goThaDI, bhAI Ape che bahena ane bhANejarU, kaho duSTa dIse, sALI kerAM chokarAM, dIThe mana hase pitA mukhya bezI rahe, tehanI zudha nava levI, sAsu Ave pahaze, tehene pIrase sevI. mAtA pitA zA kAmanAM, tehene dhAnya na dIje. anna vasa te lekane, ApI yaza lIje, pitAne sAdha te zAkanI, tehe kAMI na ho, mitra thaI ke AvIA, me khavarAve halAvo cho beTaDA, manamAhe harakhe, e tamazuM keha Dhaga hase, pitAthI parakhe, sIjananA AdhIna thayA, vIsArI mAyA, te dahADA kyAM vAsayo, dhavarAvatI AyA bhInAthI kere laI pite TADhatI, maLamuttara te kSaNa kSaNe, joI kADhatI. mAtA duHkha veThI ghaNuM, poSakatI tana, tuhane gatI na hatI, kazI tu khare acana. te te sarve vIsa lekane vaLagA, mAtA pitAne mukIA, thayA tethI aLagA. para nAnA pAna, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 67 ) vi lagabhaga,sa'vatsara 1692 para thai gayelA kahevAtA ukta kavinA vakhatamAM hAlanA jevIja vastusthiti haze ema yatkiMcit AbhAsadarzana udyuta kAvya ApaNane karAve che. jyAre pALelA DhArapara paNa ApaNane kyA chuTe che tyAre ApaNI utpattinA kAraNabhUta mAtApitA mATe ApaNA hRdayamAM kevA sanmAnane bhaoNva sphurita thavA joie? zu* teonI kimmata pazuothI paNa apatara jema kAI jJAtinA baMdhAraNathI virUddha vartana karanArane te jJAti bahiSkRta kare che tema mAbApanA vAtsalya prema vismaranAra purUSa paNa jJAtinA eka sAmAjika ( Member.) thavAne amara rahevAne lAyakanI nathI. te mAnuSa peAtAnA janasamAjane lAMchana lagADe che ane tevA nIca narapazune samAgama tathA saparka ucca AcAra vicAranA janAe sarvathaiva tyakta karavA joie. kAraNa keH sparzaH syAdyadi kasyApi mAtApitRvidrohiNaH / sacailaM vihitaM snAnaM cAMDAlAtso'dhamo naraH // jo kAI mAtApitAnA deha karanAra purUSa aDI jAya tA vastrasahita nAma levu kAraNake te purUSa cAMDALa karatAM paNa adhama che. vicAra karatAM jaNAze ke pitRti purUSane kevA adhama manuSyanI kreTimAM mUkavAmAM AvyA che. A graMthanA AraMbhamAM vadAyuM tema A sarve deSa ApI pracalita zikSaNa paddhatinoja che. jo pUrvakAlanI paripATIpara AyeMgule ApaNe sthApIzuM, jo te gurUkulomAM ApaNI sa Mtati dhArmika adhyayana karaze te satvara ApaNI ucca paribhAvanA siddha thatAM zrIrAmacandrajI jevA khAtA pAlaka putrA A divya bhUmimAM prati thaze ane bhagavatprasAdanI prApti sAthe A dIrghakALathI saMtapta bharatavATikA vividha guNaprasUnayukata devavRkSathI dIpI nIkaLaze. sAMpratasamayamAM ApaNA khAlaka bAlikA mene apAtuM vidyadAna sAjIka unnati karavAne badale apakRSTa dazA dekhADatuM rahyuM che tenuM vAstavika kAraNuM dhArmika pAnanA abhAva che. pUrvakAlIna sadgurU ane viziSTa dharmapracArako je je rIte janasamUhanuM ajJAnachedana karatA hatA te te rItemAM teoe sArabhUta dhArmika zikSaNane prathama mahattA ApelI hatI. tene e dRDha nizcaya hatA ke dhArmika vidyA pAmelA Arya bALake! saMsAramAM sulabha saphaLatA prApta karaze ane teoe siddha paNa karI ApyuM hatuM ke eja uttama vidyAnI praNAlInA prabhAve teo A dezamAM paramapurUSArtha sAdhaka mahAtmA utpanna karavAne samarthe thayA hatA. te A rahasyanA yathArtha jJAtA hatA keH---- sujIrNamannaM suvicakSaNaH sutaH / suzAsitA zrI nRpatiH susevitaH / sucintyacoktaM suvicArya yatkRtam / sudIrghakAlespi na yAti vikriyAm / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bu eka vidhAnapura, sArI rIte keLavAyelI strI, samad sevA karAya rajA, tina karIne lAluM vacana ane suhu vicAra karI AraMbheluM kArya e gAma teTalA lAMbA kane paNa vikArane pAmatA nathI. ja putramAM vicakSaNatA che te "putra" nAmane akSarazogya che. e zobhane vicArNatAnI paripakava sthiti suputrane bhUSaNarUpa che. e zobhana vicakSaNatA Arya saMtatinI uhAra nisAraNanuM paheluM udaya darzaka ane utsAha preraka pagathIuM che. e pagathiyAM para paga TheravIne pAdaprasAra karavAthI AryaputranA dharmatattvanuM svairya baMdhAze ke aneka gahane arthanI upalabdhimAM sadaiva agrasthAyI che. vAcaka! mane khabara che ke tuM keka mAbApane putra che! ATalA pRSTha vAgyA pachI smRtipathamAM je eka paNa zabda vAsa karyo na hoya te aMtamAM eTalIja vikRmi che ke nIcenA zabdo aharahara uccArato raheje - "he kalyANanI icchA karamAra putra! mAtApitAnA doSa jovAnI utkaNThA kadi dharAvatoja nahi-kAraNake emaNe tArI bAlyAvasthAnA doSa joyA hata to tuM ucharIne moTo paNa thayo na hata. huM tane pharIthIM kahuM huM ke tArA mAtapitAnA doSa jovAmA tuM AMdhaLo yaje mane tenA guNa jovAmAM tArI beya AMkhoM niraMtara ughADI ane sAthe sAthe A gAje ke - "thoDA dinanoM lhAvo jIvana, lai le kaSTa sahIne / pUrvavRttane punaH smaraNamA, lAva tuM ghRNA grahIne; tAroM zreyonidhi ughaDyo-hIralo amUlya hAtha caDyo." rUti E-- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (64) - mAtApitRstotram / mA tAtaM paatkshtprtighaathetoH| zAtAtapAdyabhimataM vrtmaatnisstthaaH|| bhaktyA nidhehi sakRdeva nijottmaaNge| mAtuHpituzca padareNumaNupamANam // he bApu! seMkaDo pApanA nivAraNArtha zAtatapa Adie kaheluM tuM vrata AgarIza mA. mAtra eka ja vakhata bhaktibhAvathI tArA mastakapara mAtA ane pitAnA paga mUka. dhunA mAra. dhikkAritasya vibudhairhasitasya lokaiH / juSTasya pAtakazataiH kitavaiH stutasya / tyaktasya tIrthanivaheglapitasya duHkhai kauTumbikaiH sakhijanaizca bhisskRtspH|| kliSTasya duHkhanivahaiH kSapitasya rogaiH / tApaitrimiH pratidinaM kavalIkRtasya / duzceSTitasya mama niHzaraNasya mAtA / pitronisargakaruNAzaraNaM nacAnyat // ma vibudha lokoe dhikArI kADhe che. lokoe hasI kADhe che. seMkaDo pAtaka vaLagAvelAM che. khela lokee mArI stuti karI che. pavitra vaDe tyajAyo chuM. duHkhamAM gherAI gayo chuM. sagAM ane mitrae dUra karyo che. rogothI kSINa thaI gayo chuM. trividha tApathI aharniza dagdha chuM. kharAba AcaraNavALo chuM. khAvA mArA jevA azaraNane mAtApitAnI svAbhAvika karUNA vinA bIjuM kaI zaraNa nathA. banA 5zvAttA5. AkaizoramatIvacApalavazADhaiyAtyato yauvane / vRddhatve sutadArasaktivazataH sarvatra duHsaMgavaH / he mAtApitarau mayA na vihitaM adhUpaNaM kApi vA / tad badAMjalirarthaye savinayaM kSamyo mmaagognnH|| * saMta candrikA' nAmanA eka patranA ekAdaza khaMDanI navamasaMkhyAmAMthI Ika alpa pheraphAra sAthe uddhata. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (70) he mAtApitA. bAlyAvasthAmAM caMcaLatAne lIdhe, vaivanamAM nirlajjatAne lIdhe, vRddhatvamAM bAIDI chokarAnI anurakitane lIdhe ane badhe duSTa saMgane lIdhe meM tamArI sevA kIdhI nathI, tethI be hAtha joDI huM savinaya yAcuM chuM ke mArA pApasamu- * dAyamATe, mane kSamA kare. granthakatAnuM mAtApitAne vandana, yeSAM padAmbuja rajaH praNatena mUrdhA / dhRtvaiva bodhalavamarhati mAdRzo'pi / vAtsalyavismRtamadIyamahAgasasvAn / vande' hamadya mama durlabhamtAtapAdAn / yA'gresaratvamayate sma dayAvatInAm / sImAM ca yAJcati parAM sma pativratAnAm / mAlya eva paralokamupeyuSoM tAM / kuzalinImahaM svajananI praNatosmi mUrdhA / je caraNakamaLamAM zirasA praNAma karavAthI mArA jevo paNa bedhane yogya thAya che, jeNe putra premathI mArAM mahApApane paNa vismarI mUkyAM che te mArA rlabha tAtapAdane huM Aje vaMduM chuM. je dayALu strImAM agresararUpa hatI, je pAtivaya AtyaMtika svarUpane pAmI hatI ane je mArA kaeNmAramAM svargata thaI hatI te mArI kalinI mAtAne huM zirasA praNAma karuM chuM. # rAtiH zAntiH zAntiH ? - 6 :* S.S : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1 ) Adhunika yuvakanakartavyAdeza, [ pativya-smartavya] 1. bolavAmAM namra thAo. 4 2. pArakI strInA darzana karavAmAM aMdha bano. raste adhyApaka, gurU, pUjya pAlakane maLe te namaskAra karaje. 3. raste cAlatAM bALaka, strI, pUjya ane vRddhane mArga Apaje. 4. vastra svaccha rAkhaje. je te zuddha mAtra hoya to basa che, suMdara ke suzobhita hevAnI jarUra nathI. svadezIya vastra avazya vAparaje. 5. zarIra svaccha rAkhaje. hAtha, mukha ane pagane bhojana samaye prakSAlita karavAM. manasanI vizuddhatA paNa sAthe jALavavI. 6. tAbe thavA lAyakane ekadama tAbe thaje. bIjI vakhata ekaja bhUla na thAya tevuM vartana AraMbha. 7. anya pAsethI jevuM vartana Icache tevuM vartana tame teo pratye prathama Acare. 8. keInI lAgaNI na duHkhavatA. hAsya naja karavuM. hAsya vaza na thaI zake te smitanI Teva pADavI. 8. dayA ane namratA dhAraNa karo. avinayathI bhASaNa kyAMya na karatA. avinaya vartana vizeSa hAnikara thaze. 10. sogana khAvAja nahi. e jagalI ane grAmya vartana che. je mithyA bhASaNa kare tenA bhASaNamAM bheLAtA nahi. artha vagaranuM ke anupayukta vacana uccAravuM e eka prakAranuM vAkapApa che. niMdA karatAM nidrA sukhatara che. apazabdo tyAgajo. 11. dareka vastune mATe elAyadI jagA rAkhavI ane te te sthAnamAM te vastu goThavavuM. 12. kharAba saMgatamAM hovA karatAM ekalA rahejo. 1 13. je satya che te satya dhArIneja karavuM. pharaja bajAvavAmAM badalAnI 'AzA karavI e aparAdha samajaje. 14badhe sthaLe madadagAra thAo; prathama gharanAM kAryo karI, pachI. 15 niyata samaye amuka kArya karo. tamArU je kAma hoya temAM zreSTha bane. tamAruM kAma tamArA para rAjya kare ema thavA na detA. tame tenA para rAjaya kare evI zakita dharAve. sauthI zuddha kartavya paNa sArA rU5mAM ane saMpUrNa tAmAM batAvaje, je kaMi paNa karavuM te sAruM ja karavuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) 16. satya bele sarva vakhate, sarva sthaLe ane sarva pratye. satya e dha che. asatya e hIcakArApaNuM ke napuMsakatA che. tamAruM bhASaNa zatpAdaka na hovuM joIe. asatya bolanAra vakhate sAcuM bole te paNa tenuM kathana mAnavAmAM AvatuM nathI. 17. saMpatti karatAM saMtoSa sAre che. jhuMpaDAmAM satiSa rAkha e mahelamAM saciMta vasavuM enA karatAM hajAra daraje zreyaskara che. 18. lobha e pApanuM mULa che. tamArA pitAnA mATe jeTalA tatpara cho teTalAja svadeza baMne mATe tatpara bane. 19. mAtApitAne mAna Apaje. sarvadA, sasAha ane tvarita teonI * AjJA pALo. 20, sahadaya thaI Izvara bhakti rAkhe; samacitta thAo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com