________________
પુત્રનું કર્તવ્ય પિતાને નરકમાંથી બચાવવાનું છે કે જે નરકનું નામ પુર કરીને છે. આથી જ તેનું નામ પુત્ર કરીને પડયું છે. આ કથન પ્રમાણે પુનરકમાંથી તારનારા કેટલા પુત્રો અત્ર વસે છે એની અટકળ જરા કરે ! જયો પુત્ર પિતાને સુધાના દુઃખથી નિવૃત્ત કરવા ઉદ્યત નથી ત્યાં તેને, મારે તેનું પુત્ નરકમાંથી તારણું કરવું છે એ ગહન ધર્મની ખબરજ ક્યાંથી હોય? કોઇનું દુઃખમાંથી રક્ષણ કરવું એ કંઈ આતર ભક્તિ વિના બની શકે તેવું નથી. જ્યાં મૂળમાં પુત્રને પિતા માટે લગાર આદર કે ભકિત નથી ત્યાં તે નરકના સંકટોને વહન કરવાને સજ્જ થઈ પિતાનું તારણ કરવા દેડે એ કેવળ અમાનનીયજ ગણાય.
આજે ખરાને માન આપવાને બદલે જુઠાને માન અપાય છે. દેવીને નિર્દોષી અને નિર્દોષીને દોષી તરીકે પિછાનવામાં આવે છે. પૂજ્યને તિરસ્કાર અને અપૂજ્ય આદર થાય છે. પંડિતેને નિરાશા અને મને ઉત્તેજન અપાય છે. સત્યને ધિકાર અને અસત્યની પૂજા થાય છે. એક પુત્રની સેવાનું પાત્ર પત્ની થઈ પડી છે
જ્યારે પિતાની માતાને દાસીની પટ્ટીને પહોંચાડવામાં આવે છે. બેન, ભાઈ,પિતા આદિ સગાંઓને દૂર કરી તેને બદલે સાળી, સાળા, સસરાઓથી પિતાના ગૃહને શોભિત બનાવે છે કે જેનું દર્શન હિંદુસંસારમાં પ્રત્યક્ષ દેખાય છે. પોતાની પત્ની કે સંતતિના કુશળવર્તમાન, એક પુત્ર ઘણીવાર પૂછશે પણ પિતાના માતાપિતાઓ શું કરે છે, શું ભોજન લે છે, કેવી સ્થિતિમાં વસે છે, કેમ દિવસ ગુજારે છે એ કંઈ પણ જાણવાની ઈચ્છા જ નહિં બતાવે. આથી માબાપના અંતઃકરણમાં કેવા કેવા પ્રકારને દુઃખનુભવ થતો હશે, એ પાપી પુત્રના ધ્યાનમાં શું આવવાને સંભવ છે ? એ દુઃખાગ્નિમાં દગ્ધ થઈ રહેલે પિતા અને શક સાગરમાં નિમમ થઈ રહેલી માતા આ વખતે એવો નિશ્ચય કરે છે કે અરે હું પુત્રવિના કયાં બેઠો વા બેઠીતી” ઘણીવાર જુવાન પુત્ર મેહાવેશમાં આવી જઈ પિતાના માબાપને માર મારતા સાંભળવામાં આવે છે. અરે ! આવી બુદ્ધિ આર્યપુત્રમાં આજે વ્યાસ થઈ રહી છે. શિવ ! શિવ ! હવે આર્યનામ આવા પુત્રોને લગાડવું એ તે પરમ મૂલ્યવતુ નામનું ભૂષણ ઘટાડવા જેવું બને છે. ભવિષ્યમાં સુખ આપશે એવી જેના પર આશા રખાય છે તેઓ આવી રીતે પિતાના માબાપને પાછલો જન્મારે ધૂળમાં મેળવે છે. માતપિતાઓ જ્યાં સુધી પોતાનું શરીર હાલે ચાલે અને કામ કરી શકે તેવી સ્થિતિમાં હોય છે ત્યાંસુધી સંતતિને ખાતર આખો દિવસ આમ તેમ અથડાય છે, શરીરના અને માનસના સંકટ સહી લે છે. પુત્રઇચ્છિત વસ્તુઓ પૂરી પાડવા અનેક સામગ્રીઓ પિતાની શક્તિ ન હોવા છતાં, સાધવા ચનાત રહે છે; માત્ર તેના હૃદયમાં એક આશાદીયક પ્રકાશિત હોય છે, તે એ કે મારી વૃદ્ધતામાં મારું પાલન કરનાર આ છે; પરંતુ આ આશાને દીવ પુત્રની નિષ્ફર વર્તણુકથી સહસા ફેલાઈ જાય છે અને તે વખતે કેટલાક માબાપની અંતરવસ્થા અતિશય દયાજનક બને છે કે અહાહા ! જ્યારે લગ્ન થયા ત્યારે શું ખબર હતી કે આ પરિણામ આવવાનું છે !
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com