________________
( ૫૩ )
વલેપ, મૂર્ખ, નારી, કરચલો, માછલી, ગળા અને દારૂ પીનારની સાથે એકજ વખતને સંસ્પર્શ બસ છે. (તેઓના પંજામાં એક વખત આવ્યાકે શ્રી શકાતું નથી.
પુત્રે જાગીને જોયું તો જણાયું કે માતાએ આપેલ તે કર્કટની હાજરીથી પિતાના પ્રાણ બચ્ચા હતા.
આ પરવી સાર એ લેવાને છે કે માબાપનું વચન ઉત્થાપવું નહિ તેઓ જે કઈ બેલે તે કંઇ પણ તત્વવાળું અને હિતકર હોય છે. જે તે બ્રાહ્મણે માના વચનને ધિક્કાર કરી કર્કટ વગર પ્રયાણ કર્યું હોત તો અવશ્ય તેનું મોત થાત. વળી તેની માતા કંઈ સર્વોત્તર્યામી થઈ નહોતી આવી છે તે ભવિષ્ય બનાવેને જાણે. પણ:
ડાહી માના સાથી ખાડેલે રસ્તો હજારે કુશળ ભેમિયાના બતાવેલા રસ્તાથી વધારે સીધો અને કાંટા તથા કાંકરા વગરને છે,
હાથમાના મુખમાંથી પડતો બોલ હજાર ગુણવત ગુરૂઓના ઉપદેશથી વધારે ઉપદેશનું અમૃત પાના અને દીર્ધકાળના જીવનને નિભાવનારો છે, - ડાહી માની દેખરેખ હજારે રક્ષકેની દેખરેખથી વધારે આશીવદ આપનારી અને નિર્ભય છે,
શિક્ષક પાનું ૧૪૦-૧૪૧. . માતાપિતાના વચને સામે પ્રત્યુત્તર દેવું નહિ કે દલીલ પણ આપવી નહિ એ આર્ય ધર્મ છે. ભલે માબાપનું વચન મૂર્ખતા ભરેલું હોય તદપિ જનમંડળ જાણે તેમ તેઓને હલકાં પાડવા નહિ કે તરછોડી નાખવા નહિ કિન્તુ ખાનગીમાં તેઓને નમ્રતાપૂર્વક કહેવા લાયક વચને કહેવાં. માબાપ શિખામણું આપે ત્યારે
એઓ શું જાણે! એને તો બકવાની ટેવ પડી છે” એવો ભાવ પણ મનમાં ન લાવે; કારણ કે આપણાથી વયે, જ્ઞાને, અનુભવે અને વિચારે મોટા એવા ગુરૂ, માતા, પિતાદિના વચને કે ઉપદેશો ઘણીવાર એવાં હોય છે કે જેનું તાત્પર્ય કે કારણ આપણે પ્રથમ જાણી શકતા નથી, કારણ કે આણું વય નાનું, જ્ઞાન ઓછું, અનુભવ થોડે, અને વિચારશક્તિ શુદ્ર હોય છે પણ માત્ર પરિણામદશ થઇને આજ્ઞાનુસાર વર્તન કરવું અને જ્યારે ફળ મળે ત્યારે જાણી લેવું કે તેઓની વાણીમાં કેવડું મોટું ગૂઢ માહામ્ય સમાવિષ્ટ હતું. તેઓના હુકમને જરાપણ વિલંબ કે વિચાર વિના નિરંતર શ્રેયકર જાણી, અધીન થવું. मातपिता गुरु प्रभुकी बानी, बिनहि बिचार करिय शुभ जानी ।
તુલસીદાસકૃત સમાયણ, * શિક્ષક અથવા સંસાર સાગરને રસ્તો દેખાડનાર દીવે. મૂલ્ય રૂ.એ. કર્તા વૈદ્યકવિ દુર્લભ સ્થા, ધ્રુવ. ઋષિવિદ્યા આશ્રમ ગિરગામ મુંબઈ.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com