________________
બા સમીપ પિતાના માતા પિતાનું પદ, અધિકાર, પૂજતા વાગરવ ન જાળવે, જે પુત્ર પિતાની પત્ની સાસરાવાળા કે એવાજ કોઈ પક્ષની ખાનગી રિખવણીથી ઉશ્કેરાઈને પિતાના માબાપને માન આપવાને બદલે તેનું અપમાન ન કરે, જે પુત્ર પિતાના માબાપનું વૃદવા જે તેની ચાકરી કરવા ટાણે શરમ ધરે, જે પુત્ર પોતાની માને ગધેડી અને બાપને મૂર્ખ કહે, તે પુત્ર ગમે તેવો વિકાન ધાવાત કે ગુગુવાન હેય જિતુ તે માબાપ સેવાના અને દ્વિતીય ગુણથી રહિત રહેવાથી, આભ, નિર્ધન અને દુર્ગુણીજ છે. ખરી વિ તેજ શીખ્યો કે જે માબાપની વિનયપૂર્વક સે કેમ કરવી તે યથાર્થ જાણે છે, ખરું ધન તેરેજ મેળવ્યું કે જે માબાપના અને ઉપકારનું સ્મર કરો કે તેની આજ્ઞા ઉઠાવવા તત પર રહે છે અને અપૂજપને નમતે નથી. જે ઈડલેકના માતપિતાનો સંતોષ સંપ્રાપ્ત કરી નથી શકે તે ત્રણ ભુવનના સ્વામીને કેમ રંજન કાને ?
"A wise son rejoicetli the father but an uugra. cious son shames the mother."
આ શબ્દ સેલેનિન છે. સુજ્ઞ સુત પિતાને ખુશી કરે છે જ્યારે નિર્દય આત્મજ માતાને શરમ પમાડે છે. જે પુત્ર માટે નીકળે છે તે પિતા કીતિ મેળવે છે, પણ જે તે જનમંડળમાં કંઈ દેખાવ ન કરી શકે તે માતા પર દોષ આવે છે; માટે પોતાના માતા કે પિતાનું નામ અમર કરવું હોય, પોતાના વંશને દીપાવવા હેય દુનિયામાં પ્રસિદ્ધતા મેળવવી હોય તે જરૂરનું છે કે એક પુત્રે નીતિપથે ચાલી સદાચરણી થવું. દશરથ રામચંદ્ર પોતાની માતા સલ્લાનું નામ જગતમાં પ્રખ્યાત કરી દીધું છે. ભારતખંડને શિવાજી માતાના નામપર પ્રાણ સમપ ણ કરનાર મહાવીર હતું અને માતા ભવાનીના આશીર્વાદથી તે આરંગજેબ બાદશાહની સતત હચમચાવી નાંખવા સમર્થ થયો હતે. મહાન નેપલિયન બોનાપાર્ટ માતાની દરેક આજ્ઞા પાળવામાં સજજ રહેતે હતે. આ દ તે આપણને શે બેધ કરે છે ? માત્ર એટલે જ કે એ દરેક પુત્રની પ્રથમ ફરજ છે; અને તે પૂર્ણ વિવેકભાવથી અદા કરનાર પુત્ર પરમ સફળતાને પામે છે. •
આધુનિક કાળમાં ઘણા કારણે એવાં ઉપસ્થિત થાય છે કે જે એક પુત્રને માબાપ સેવાથી વિમુખ રાખવાના નિમિત્ત રૂપે હોય છે. કેટલાક છોકરાઓ દેખાદેખીથી વા બહુ લાલન પાલનના અંશથી માબાપને હલકે નામે બોલાવવાની ટેવમાં ફસેલા છે અને આ ટેવ શનૈઃ શનૈઃસ્થલતામાં આવીને માબાપની અવગણના કરાવનારી બને છે. તેઓ પિતાના સમવડીઆ દસ્તદારે વાસાથીએની નજરમાં હલકા ન દેખાય તે માટે માબાપની ભકિતને હદયમાંથી તિલાંજલિ આપતાં શીખે છે અને તેઓની કંઈ અજ્ઞા માનવી કે કામ કરવું એ તેમને હલકું લાગતું હોવાથી ઝઝ વખત માતાપિતાના સહવાસથી મુક્ત રહેવા મનમાં ઇચ્છા કરે છે. માબાપે તે સ્વભાવતઃ હિતી હેવાથી નિરન્તર પુત્રા
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com