Book Title: Prabuddha Jivan 2016 12
Author(s): Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/526101/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RNI No. MAHBIL/2013/50453 prabuddha jIvana YEAR: 4. ISSUE: 9. DECEMBER, 2016. PAGES 44. PRICE 20/gujarAtI-aMgrejI varSa-4 (kula varSa 64) aMka-9 * Disembara, 2016 * pAnA 44 * kiMmata rUA. 20/ Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2016 AcamanA kahyuM, 'dAdAjI tamArA cazamAM tamArA kapALa para ja che. tame nAhakanA amArA para gusse thaI amane cazmAM thakavI mAryA.' dAdAjIne yAda AvyuM ke cazmAM to jaladI karI game tyAMthI mArAM camAM zodhI kADho. emaNe khuda ja chApuM vAMcI lIdhA pachI kapALe caDhAvI tame lokoe ja mastI mastImAM kyAMka mUkI dIdhAM dIdhA hatA. kharekhara camAM khovAyA ja nahotA. haze. eka dAdAnA cazmAM gharamAM ja kyAMka gUma kharekhara dAdA pote ja bhUlI gayA hatA ane ene thaI gayAM hatAM. emaNe TAbariyAMonI eka AkhI zodhavA raghavAyA thayA hatA. phoja camAM zodhavAmAM lagADI dIdhI. koI sukhanI zodhamAM ApaNe A ja rIte vartIe chIe. rasoDAmAM, koI beDarUmamAM, koI dIvAnakhaMDamAM mANasa pote ja avarNanIya, zAzvata, nirbheLa sukhanuM to koI osarImAM svarUpa che. sukhano AbhAsa e sukha khovAI javAne camAM zodhI rahyuM hatuM. khAssI evI vArathI kAraNa nathI. e to mAtra mANasanI vismRti che. zodhakhoLa cAlu hatI paNa cazmAM nahotAM maLatAM. sAcA sukhanuM mULa tamArI aMdara ja paDayuM che. tame dAdIjInuM magaja garama thaI gayuM hatuM ane dhArI lo ke sukha mArAmAM paDyuM che ane pachI ene chokarAMone kaMTALo AvI rahyo hato. tyAM ja badhe zodhavAnA prayatno karo, sAzvarya tame sukha camAM zodhIne thAkelA nAnakaDo TomIe bUma pADI, anubhavazo. ajavALuM to che ja, basa enA uparathI 'dAdA, tame sUI gayA hatA tyAre cazmAM kyAM mUkelAM AvaraNa haTAvavAnuM che prakAza ApoApa relAze. e yAda karo !' AvuM kahI eNe dAdA sAme joyuM * * * tyAM ja enI najara dAdAnA kapALa para gaI. emAM sAbhAra-svIkAra : 'sukha mukAma posTa saMtoSa', dAdAjInA kapALa para ja hatAM. eNe dAdAjIne rAja bhAskara , pAnuM 7. krama & jina-vacana. tapa eka mAtra upAya! nIharanti mayaM puttA piyara paramadukhiyA / piyaro vi tahA putte bandhU rAyaM tavaM care / / | (3, 68-6 ) mRtyu pAmelA pitAnA zabane atyaMta du:khI thayelA putro gharanI bahAra laI jAya che. tevI rIte pitA paNa mRtyu pAmelA putranA zabane bahAra laI jAya che. saMga ane saMbaMdhIonuM paNa ema ja thAya che. eTalA mATe he rAjan ! tuM tapa kara, Much bereaved sons remove the dead body of their father from the house. Similarly, the father removes the dead body of his son. The same is the case with relatives. Therefore, o king ! practise penance. DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'nina vana' mAMthI 'prabuddha jIvananI gaMgotrI 1. zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA 1929 thI 1932 2. prabuddha jena 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkavuM eTale navA nAme 3. tarUNa jena 1934 thI 1937 4.punaH prabuddha jenanA nAmathI prakAzana 1939-1953 pa.prabuddha jena navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana' 1953 thI zrI muMbaI jena yuvaka saMpanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 85 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika 2016 mAM 'prabuddha jIvana'no 64mA varSamAM praveza 2013 eprilathI sarakArI maMjUrI sAthe "prabuddha jIvana' eka saMyukta gujarAtI-aMgrejImAM, eTale 2013 eprilathI gujarAtI aMgrejI 'prabuddha jIvana' varSa-4, * kula 64muM varSa 2008 oNgasTathI 'prabuddha jIvana' ane paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMsthAnI vebasAITa uparathI joI-sAMbhaLI zakazo. * "prabuddha jIvanuSAM prakAzita lekhonA vicAro je te lekhakonA potAnA che jenI sAthe maMtrI ke saMsthA saMmata che tema mAnavuM nahIM prabuddha vAcakona praNAma pUrva maMtrI mahAzayo jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (1929 thI 1932) caMdrakAMta sutariyA ' (1932 thI 937) ratilAla sI. koThArI (1933 thI 1933) tArAcaMda koThArI ' (1935 thI 1936) maNilAla mokamacaMda zAha (1939 thI 1951) paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA (1951 thI 1971) cImanalAla cakubhAI zAha (1971 thI 1981) DaoN. ramaNalAla cI. zAha (1982 thI 2005) DAM, dhanavaMta tilakarAya zAha (2005 thI 2016) o _n meM hai ki sarjana-sUci lekhaka 1. vArtA eka kIDInI (taMtrIsthAnethI) hAM. sejala zAha 2. aMtaranI amIrAtaH pratyekanI niyati che DaoN. dhanavaMta zAha 3. pratikramaNa - jaina darzanazAstranI dRSTie DaoN. utpalA kAMtilAla modI 4, pratikramaNa adUbhuta vijJAna bhAratI bI. zAha 5. 'pratikramaNa ; AtmavizvAsanuM prathama sopAna' zazikAMta la, vaidya 6. upaniSadamAM prANAvidyA DaoN. nareza veda 7. aSTaprakArI pUjAnI kathAo - 6, azata pUjA kathA AcAryazrI vAtsalyadIpa surIzvarajI 19 8. trIjuM atyaMtara tapa - vaiyAvaya subodhIbena satIza masAlIA 20 9, gAMdhI vAcanayAtrA : eka jamAnAne jIvatuM karatuM pustaka 'gAMdhIcarita' sonala parIkha 10, zA-saMvAda 11. zruta jJAnanI surakSA aMge zAstro ane paraMparA bAbulAla saremala zAha 12. zrI muMbaI jena yuvaka saMghane maLela anudAnanI yAdI 13, AnaMdaparvanI kSaNo guNavaMta baravALiyA 14. bhAva-pratibhAva 15. sarjana-svAgata DaoN. kalA zAha 16. Seekers' Diary : Three Events Happened! Reshma Jain 19. Jain Conviction...A Scientific Epitome of Seamless Life Prachi Dhanvant Shah 30 90. Enlighten Yourself By Self Study of Jainism Lesson 14 Dr. Kamini Gogri 40 96 The Story of Jaina Ramayana & Pictorial Story Dr. Renuka Porwal 82-83 20, paMthe paMthe pAtheya : uMmara karatAM nAnuM dekhAvuM | gItA jenA paNu jIvaot ahink sarasvatIstotram zvetapadmAsanA devi shvetpussyopshobhitaa| zvetAmbarA nityA shvetgNdhaa-nulepnaa||1|| zvetAkSI zuklavasvA ca zvetacaMdana crctaa| varadAsiddhagaMdharvaRSibhiH stUyate sadA / / 2 / / stotreNAnena tAM devIM jagadhdAmI srsvtiim| ye stuvanti nikAleSu sarvavidyA labhanti te / / 3 / / yA devIstUyate nityaM brondrasurakinaraiH / sA mamaivAstu jivhAyo padmahastA srsvtii||4|| Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No. MAHBIL/2013/50453 ISSN 2454-7697 * 'prabuddha jIvana' gujarAtI-aMgrejI varSa : 4 (kula varSa 64) * aMka : 9* Disembara 2016 vikrama saMvata 2073*vIra saMvata 25439 mAgazara vada tithi bIjA 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (prAraMbha sana 1929thI) Urs gaat 0 0 chUTaka nakala rU. 20/-0 0 00 vArSika lavAjama rUA.200/-0 0 mAnada taMtrI : DaoN. sejala zAha vArtA eka kIDInI. eka kIDI mahAnagara muMbaInA rastA para aTavAI gaI hatI. rahI hatI. kyAMka khAvAnuM maLe ane pachI e khAtA-khAtAM daramAM cAre tarapha gADInI doDAdoDa ane avAja-ghoMghATa, mANasonI jaI sUI javAnuM, AvuM kIDIe vicAryuM. paNa ApaNI vAtane mAne, nAsabhAga. nAnakaDo jIva, potAnI jAtane bacAvavA AmathI tema to tene nasIba thoDuM kahevAya? je nasIbanI sattAne paDakAre tene bhAge. Amato eTalo nAno jIva ke be paganI vacce aTavAvAnI hAravuM to paDe ja! acAnaka pazcimathI pavananuM jhApaTuM AvyuM ane zakyatA sAva ochI. paNa mULa to hato, "Dara". kadAca koI kadAvara nAnakaDI kIDIne uDAvI cAlyuM. have nasIba to juo, kIDI jaIne paga nIce cagadAI javAya to! eka tarapha, enuM nAnakaDuM astitva paDI zeraDInA sAThA para. tenI gaLyAnI mahecchA paNa pUrI thaI. rasa ja enA DaranuM kAraNa hatuM to bIjI bharelI zeraDI khAtI kIDIne kyAM A aMkanA saujanyadAtA tarapha e ja astitva ene bacAvI khabara hatI ke AkAzanA zake, evI paNa zakyatAo hatI. narendrabhAI bhogIlAla zAha vAdaLomAMthI hamaNAM varasAda tUTI chevaTe kIDIne rasto maLyo ane te mItA narendrabhAI zAha paDaze ane ahIM kyAMya koI chAparuM jaMgala jevA veraNa vistAramAM pratika narendrabhAI zAha nahIM maLe, jenI nIce kIDI chupAI bhaTakAtAM-bhaTakatAM pahoMcI. avani - punitasiMha jAya ane potAnI jAtane bacAvI pramANamAM e jagyA verAna hovAne zikAgo-amerikA le. jyAM bahu salAmatI lAge tyAM kAraNe have eno Dara heTho beTho. kharekhara salAmatI hoya che kharI? zvAsamAM zvAsa Avyo ane eNe moTI ALasa khAIne thAkelA zarIrane dhAryA pradeza sukhI nathI nIvaDatA ane jANelA mANaso sAthI ja jarA laMbAvyuM, 'hAza! have mane kaMI nahi thAya'. ghaDIbharanA ArAma nathI hotA. manuSya jIvana, anizcitatAthI vyApta che. vRttio pachI teNe pocI mATImAM khADo karyo ane potAnuM dara banAvIne mAnasa ane mANasane pIDe che. A badhAnI vacce ja manuSya potAno rahevAnI vyavasthA karI. have teno 'Dara' nIkaLI gayo hato. rahevAnI rasto kApavAno che. keDIne mahAmArgamAM badalavAno che. ahIM be vyavasthA paNa thaI gaI, mATImAM tenI Ava-jA saraLatApUrvaka cAlatI muddA mahattvanAM che. eka to je mArga pasaMda karyo che te kIDI jevo hatI. jema-jema badhuM thALe paDatuM gayuM tema tema have tenI apekSAo bhAvuka ane kSaNika AnaMdano che ke pachI anaMtanA pravAse laI janAro pratye tenuM dhyAna kheMcAtuM gayuM. have tene bhUkha lAgI hatI. Ama-tema nizcita mArga. ane bIjuM A mArge javA mATe ApaNe kIDI jevA annanI zodha AdarI. 'Aje gaLapaNa khAvA maLe to sAruM, jIva aMdha ke paristhitine avagaNanArA to nathI ne? bacyo che, teno AnaMda to mANavo ja rahyo." sAMja thavA AvI hatI ane havAnA susavATA zarU thayA hatA. A kamosamI susavATA duniyAnI be mahattvanI ghaTanAnA sAkSI ApaNe sahu gayA mahinA vaLI zuM karI levAnA? tema vicAratAM kIDI to ahIMthI tahIM pharI daramyAna banyA. eka tarapha dezamAMthI kALuM ane nakalI nANuM nAbUda * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 * oNphisa sthaLa saujanya : zrI manISabhAI doSI.zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano baeNnka A/c. No. baeNnka oNpha InDiyA CD A/c. No. 0039201 00020260 * Website : www.mumbai-jainyuvaksangh.com * email: shrimjys@gmail.com Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2016 karavAnA bhAgarUpe 500 ane 1000nI cAlu calaNI noTone baMdha samaya badalAI rahyo che. vaicArika saMvAdonI rIti badalAI rahI karI navI 500 ane 1000nI noTo mUkavAmAM AvI ane badalAtA che. mananI gati A pravAhanI sAthe bhaLI jAya che ApaNI jANa e samayanA ApaNe sahu sAkSI banyA, bhAgIdAra banyA. bIjI tarapha vagara ja. mananI gati aMge ApaNe jAgRta hotA nathI ane jyAre amerikAmAM pramukhanI cUMTaNI daramiyAna je vyakti jItaze tevI khAtarI thaIe chIe tyAre nirjIva ke AyAsapUrNa vyavahAra thAya che. mananI hatI tene badale ripablikana pArTInA DonAlDa Trampano vijaya thayo gati jyAre bAhya vyavahAra aMge thaMbhI jAya che tyAre AMtarika gatino ane pramukha patnIne potAnA ghara karatAM vhAITa hAusanA gharanuM AraMbha thAya che. have yathArthanI anubhUti mahattvanI che. e aMgenI AkarSaNa ochuM lAgyuM. jenI bhautikatA AkhA vizvane AkarSe che svayaM sUjha keLavavI paDe che. zrImad bhagavadgItAnA bIjA adhyAyamAM tenI karatAM vadhu bhautikatA kadAca pramukha patnI mANI cUkyA haze! jaNAvyuM che, na svIkAra ke na asvIkAra. tyAM ja mana susthira thAya samayanA pramANa kevA vibhinna ane Azcaryajanaka hoya che. jeTaluM che-e ja sumeLanI sthiti che'. sumeLano mAraga manane yogya rIte vismaya sarjana pratye thAya che eTaluM rahasyamaya manuSyanuM mana paNa vALe che. premamaya-lAgaNImaya banAve che. A lAgaNI zabdomAM lAge che. manuSyanI vRtti ane samaya sadA paDakArajanaka lAge che. nahi vyavahAramAM-aMtaramAMthI vyakta thAya che. A AnaMdanI anubhUti dareka kIDI sAkaranA gAMgaDAnI rAha jue, te svAbhAvika ja che paNa sthira rahI manane paNa sthira kare che. to pachI, A samajaNa hovA te ja bAbata tenA mATe vinAzanuM kAraNa bane tyAre zuM karavuM? apekSA chatAM mana kema pAchuM paDe che? mananI keTalIka vRttio manane nakAranI jo jIvanano mULabhUta bhAga hoya to te ja apekSA mAtra tAtkAlika bhUmikAmAM laI jAya che. ahaMkAra ane sattAno lobha tene roke che. muktinuM sAdhana na banavuM joie. e apekSAthI mukta thaI cetanA siMha kuvAmAM potAnuM pratibiMba joI tenA upara hiMsaka humalo karavA, paNa keLavavI paDe che. kuvAmAM ja kUdako mArI bese che. manuSya paNa potAne pAmavAnA mArgamAM * * * potAnAthI ja baMdhAyo che ke mukta thaI zakato nathI. tethI ja kabIra vizvano sarvottama gaNAto puraskAra, sAhityano nobela puraskAra pUche che ke "tane kone bAMdhyo che, ke tuM tArI mukti icche che?' mukta A varSa mATe amerikI gItakAra, kalAkAra ane lekhaka baoNba DilananI thavAnI bhAvanA ja kyAMka baMdhana tarapha to nathI laI jatI ne? pasaMdagI karavAmAM AvI che. sAhityamAM apAyela A puraskAra kRSNamUrti kahe che ke "baMdhanano bhAva tema ja svayaMnA kahevAtA baMdhanamAMthI paraMparAthI bahu ja judI dizAmAM phaMTAyo che. lokapriyatAnA dhoraNa mukta thavAnI IcchA, e mAtra mananA khyAlo arthAt bhramo che. manuSya ane sAhityanA kaLAnA pariNAmo A be aMge, keTalAMka mahattvanAM tenI potAnI pratimAno baMdIvAna banI gayo che. mokSa arthAt mukti prazno janme che. temane A puraskAra "mahAna amerikI gIta paraMparAnI ane baMdhana e banne mAtra bhramo ja che.' aMdara navA kAvya bhAva racavA mATe' ApavAmAM Avyo che. 75 varSanA "aSTAvakra gItA'mAM maharSi temanA ziSya rAjA janakane pUche che Dilana pAMca dazakathI paNa vadhAre samayathI lokapriya saMgIta ane - 'tame evA kyA baMdhanamAMthI pAgalapaNe tamArI mukti jhaMkho cho ?' saMskRtine prabhAvIta karI rahyA che. temanA sauthI jANItA gIto ane teo svayaM ja A praznano uttara ApatAM jaNAve che: "tame jene 1960nA dazakanA che jyAre temanA gItomAM sAmAjika becenI upasI anya nirIkSaka saryo che, temAM ja tamAruM baMdhana chupAyeluM che.' AvatI hatI, Dilana haMmezAM patrakAronI te vAtane nakAratA rahyA che jIvanane jo jIvavuM hoya, to jIvanane ja samarpI devuM joie ke te peDhInA pravaktA che. Dilane zarUAtI gIto jevA ke, 'Blown anya koIne nahi. paraMtu jIvana to satata ApaNI eSaNA, AzA, in the wind' ane 'The times they area-changing' amerikI mahattvakAMkSI vRtti, lokapriya thavAnI icchA sAthe joDAyeluM hoya che. sivila rAITsa ane eMTI vaoNra AMdolananA gIto banyA hatA. ahIM A vRttio ApaNA para sattA jamAve che. sattA mAtra bhautika sAhityanA nobelanI jAherAta svIDiza ekeDemInA sthAyI saciva nathI hotI, paraMtu vRtti ane mana dvArA paNa hoya che. sattA sAmAjika sArA Deniyase karI hatI. nobela puraskAra jItanAra lokone lagabhaga vyavasthA, dhArmika-rAjakIya-saMsthAgata vyavasthAmAM joDAyelI hoya 80 lAkha svIDiza kronara (lagabhaga 6 karoDa rUpiyA) puraskAranA che. manuSya ene bhogavavA Icchato hoya che. nAnA ke moTA pramANamAM rUpamAM maLe che. tamAma puraskAra vijetA 10 Disembare aphreDa nobelanI sattA bhogavIne ene AtmasaMtoSa maLato hoya che. puNyatithi para svIDanamAM puraskAra meLave che. sAhityanA puraskAranA phreMca vicAraka mizela phuko kahe che-"mane eka vAta samajAI che ke dhoraNa badalAI rahyA che. ravIndranAtha TAgoranA sAhityathI laI kaLA, samAja e manuSya ke jIvana sAthe nahIM paraMtu mAtra koI sAdhana baoNba DilananA sAhitya sudhImAM AvelA badalAvane ApaNe tapAsavo sAthe joDAyelA hoya evA banI gayA che.' 'Power is not an joIe. sAhityamAMthI manuSyajIvana, samAja, kazuM paNa bAda na institution, and not a structure; neither is it a certain karIe, to paNa kaLAnI ramaNIyatA akabaMdha rahe che. anubhUtinuM strength we are endowed with; it is the name that one vyaktikaraNa buddhamattAne keTaluM paDakAre che, te mahattvanuM che. saMvedanAnI attributes to a complex strategical situation in aperticular bhUmine bhInI rAkhavA mATe bolakA banavuM kyAM jarUrI che? society' - Michel Fourcault. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana teo anya eka jagyAe kahe che, "sattA ApaNane sahune dore dvandra jyAre janme tyAre koI eka nirNayane badale te aMgenI graMthimukti che. ApaNane Adata paNa paDI gaI che, AvA koI kendra sAthe mahattvanI che. joDAyelA rahevAnI salAmatI lAge che." eka killAmAM purAI rahevAmAM badhuM ja uparachalluM sukhada ane salAmata lAge che. UMDANanI sattAnA samIkaraNo mANasane khalAsa karI de che. mane e vyaktio koI apekSA ja nathI. badhAne ekabIjAne kAbUmAM karI levA che. koIe dekhAya che je vAta samAjasevAnI kare paraMtu te eTalI badhI sattAthI saMsthAne to koIe samAjane to koIe dharmane, to koI vyAsapIThane aMdha hoya ke vyaktine, paristhitine e potAnA kAbUmAM rAkhavA kAbUmAM karI levAnI vetaraNamAM che. sevAnA nAme, karuNAnA nAme icche che. tyAre sa tyAMthI vidAya le che, jyAM vyakti anyane potAnA chetarAmaNI thAya che. samAjasevAnA nAme, dezanA nAme ke pachI anya kAbUmAM rAkhavA icche. bhautika gulAmI ane mAnasika gulAmI baMne nAme, sahune meLavI levuM che. koIne khasavuM nathI paNa nAmamAM rahevuM bahu bhinna che. eka tarapha saMpatti mANasane kAbUmAM kare che. pote ja che. sArathi banyA vagara rathane kAbUmAM rAkhavAnI A ramatamAM aTavAI potAnI saMpattithI baMdhAyelo che. enA para saMpatti ane samAjanI javAya che. A Dara, AkarSaNa, gUMcavaNanI vacce sthAyI thavAnuM to sattA che bIjI tarapha bIjAne gulAmImAM rAkhavAnI mAnasikatA. bahu ja agharuM che paNa e raste cAlavAno sahaja prayatna thaI zake che. pote potAnA padanI sattAthI aMdha che. ghaNIvAra thAya ke jJAna/vidyA kyAreka je. kRSNamUrti sAthe to kyAreka kabIra sAthe. kema haMmezAM nabaLAM paDe che? ApaNe mana, tAjamahela bAMdhanAra je che ene aneka rIte keLavavAnI vAta che. mApa vinA jIvavuM kArIgaranuM koI mUlya nathI paraMtu mAtra zahenazAhanuM mahattva che. je pratyeka mApadaMDathI mukta thaIne jIvavuM. eka nakkI karelA dhyeya mATe sattA para che tene pUjavAnuM sahune phAve che kAraNa hamaNAM ja e sthAna nahi, paNa koI paNa dhyeya vagara. satata koI paNa bAbata prApta parathI koI kalpavRkSIya phaLa paDaze ane ApaNane tArI deze, evI karavAnI khevanA vagara kazuM karavuM. jIvananI gati dhyAnamAM che paNa apekSA che. Izvara AmAM kyAMthI maLaze? kAraNa paramanA AnaMdanuM dhyAnane koI mApadaMDa ke koI apekSA pUrtinuM mAdhyama banAvyA vagara mUlya koI sAthe toLI zakAtuM nathI, paNa paramanA AnaMdanI vAta mAtra jIvananA bhAga rUpe vANI levAnuM che. ApaNane utAvaLa che je karanAra eTalA badhA bhArathI ladAyelA che ke huM jo temane savAla kahyuM tene sAcuM karI levAnI. jyAM nirNaya che tyAM anyanA vicArone pUchIza to te paNa teno aMtaraAtmA nahIM samajI zake paraMtu te sAMbhaLavAnI zaktino abhAva che. ApaNe mAnIne cAlIe chIe, vAta karaze potAnI siddhinI. siddhinA dekhADA na hoya, siddhi to ene khabara nahIM paDe, huM bahu varSothI Ama ja karuM chuM mAre Ama ja mauna bhaNI laI jAya. have prazna e paNa thAya ke jo siddhine ujavIe karavAnuM che." darekane saphaLatA sAthe joDAI javAnI utAvaLa che. nahIM to anyamAM enA AnaMda aMgenI anubhUti kaI rIte pahoMcADI ApaNe sAkSI nathI banI zakatA, ApaNe spardhaka banI jaIe chIe. zakAya? je asmalita AnaMda che tenI vAta na thAya to kema cAle? mAre puravAra karavuM che ke huM bahu jANuM chuM, anekone oLakhuM chuM ane hovApaNuM ane thavApaNuM, A be milanabiMdumAM ja AdhyAtmika eTale dareka vakhate huM badhI ja bAbatomAM potAno nirNaya athavA jIvananuM rahasya chupAyeluM che. je sahaja thAya tene vahetAM jharaNA mAphaka mata ApuM chuM. AvuM karatI vakhate aham to saMtoSAya ja che paNa vahevA daIe ane bhIjAtA manuSyanA AnaMdano garva, kAraNa vahevuM sAthe anya vicAronA pravezanI zakyatA nAza pAme che. e prakRti che ane enI nIce AvI emAM e anubhUti levI e eka moTA vRkSanA vikAsa vakhate aneka nAnA choDa athavA anya niyati ane karma che. jharaNAMe e na karavAno hoya vRkSe dizA badalavI paDe, te svAbhAvika che. suMdara udyAnano mALI aMdhArI koTaDImAM besIne eka mANasa potAnuM dhyAna dharato hato, bagIcAnA vRkSa para potAnuM nAma nathI cItarato, paraMtu vRkSanuM ke potAnA kAmamAM masta hato. potAnA nijAnaMdamAM tene majA AvatI phUlanuM nAma lakhe che. samAja A mALI jevuM kAma karI zake to kevuM hatI. ekavAra keTalAMka lokone e guphAmAMthI hasavAno avAja Avyo sAruM? dehadhArI manuSya AsaktithI para nathI. jIvana vyavahAra mATe ane badhA kutUhalatAthI ene jovA e tarapha vaLyA. ATalI aMdhArI jarUrI uparAMtanI krIDA enI apekSAo sAthe vadhyA kare che. mananI guphAmAM paMkhA ane esI vagara raheto mANasa khuza kevI rIte hoi mukti sAdhanAthI thAya che paNa pachI sAdhanathI mukta thavuM paDe che. je zake? enI pAse to TIvI kemero ke sela phona paNa nahotA. enI tamane pracalita banAve tenAthI paNa mukta thavuM paDe che paNa ahIM to pAse ekalatA nahotI paNa potAnuM samRddha ekAnta hatuM. lokoe lokapriya thavAnI tANa eTalI badhI che ke anyanI savArImAM paNa ene bahAra bolAvyo. pahelAM to ghaNI vAra sudhI na Avyo paNa joDAI javAya che. "he manuSya, tAruM mana tane kyAM laI jAya che?' pachI bahu ja vinaMtI karavAnA kAraNe bahAra Avyo. lokoe enI saMjogomAM mana ane tenI gatividhine saMpUrNapaNe samajavAnI atyaMta sAthe vAta karavA mAMDI. lokone majA AvI enI sAthe vAta karavAnI. AvazyakatA che, kAraNa ke manano vicAra-vimarza karyA vagara cetanAnA thoDI vAra pachI e mANasa pAcho guphAmAM javA lAgyo. paNa lokoe mArge AgaLa vadhavuM kaI rIte zakya banaze? mana dvandronI vacce nirNaya ene pakaDI rAkhyo. A mANasa pAse lokonA savAlonA javAbo le che, tyAre sAdhana kSaNika banI jAya che. svIkAra ane asvIkAranA hatA. darekane potAnI vAto kahevI hatI ane pelA mANasa pAsethI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2016 javAba levA hatA. pachI lokoe ene bahu manAvyo ane bIjA gaI ane teNe nakkI karyuM ke havethI te guphAmAMthI bahAra nahIM ja nIkaLe divasathI ene mATe bahu badhI vastu laIne loko AvyA. pelAne paNa roja samaya thAya ane tene bahAra AvavAnuM koIne koI kAraNa emAM bahu majhA AvI. mAtra be thI traNa kalAka bolavA mATe loko maLI jatuM. have aMdara javAno mArga thoDo vikaTa thaI gayo che. pelo ene ATalI vastu ane mIThAI ane rAjabhoga ApatAM. e mANasa mANasa kyAMka ApaNAmAM to nathIne? khUba ja khuza rahevA lAgyo. have te rAha joto bahAranA lokonI. jANavuM ane jJAna e be vacce pharaka che. ApaNane jo jANa haze to loko ane bolAve e pahelAM ja pote bahAra AvavA utAvaLo mAraga khulaze, jJAna haze to samaja keLavAze. samaja haze to buddhithI raheto. have te ahIM vadhu khuza raheto. lokonI saMkhyA vadhavA mAMDI. pamAze. buddhi sAthe saMvedanazIlatA haze, to hRdaya sudhI pahoMcI zakAze. thoDA divasomAM A rojiMdI prakriyA banI gaI. have guphAmAMthI koI emAM nirmaLatA haze to anekane samAvAnI udAratA maLaze. jyAre samagra hasavAno avAja nathI Avato. guphAnI bahAra ghoMghATa jarUra raheto. parighamAM sumeLa haze to AhalAdaka AnaMdanI anubhUti maLaze ane thoDA divasamAM pelA mANasane guphAmAM jaIne ekalatA lAgavA mAMDI pachI nikaTa AvanAra sahune ApoApa e anubhUtino ahesAsa thaze. ane potAnA ekAntathI kaMTALavA lAgyo. tene potAnI sAthe anubhUtinA ahesAsanI samRddhi keLavIe sahunI sAthe, jAta sAthe, rahevAno bhAra lAgavA mAMDyo. eka rAtre svapnamAM eka jyota AvI vadhu UMDANapUrvaka. jene tene, tenI vAstavikatAthI paricita karAvyo. tenI A viparIta navA AvanArA aMgrejI varSa 2017nI aneka zubhecchAo. sthitinuM kAraNa te pote ja che tema samajAvyuM. mANasanI AMkha khulI sejala zAha sejalshah702@gmail.com Mobile : +91 9821533702 ' aMtaranI amIrAtaH DaoN. dhanavaMta zAha (zrI dhanavaMtabhAI zAhanI kalame lakhAyelA taMtrIlekhamAMthI 'prabuddha jIvananA dareka aMkamAM have thoDo aMza lakhAze. temanI aMtaranI lAgaNIonuM aizvarya mANavAnuM saune gamaze e bhAva sAthe...) pratyekanI niyati che! | jaina samAjanA eka saMpradAyamAM bhavyAtibhavya utsavo, AMkaDo paNa hajArono, saMgItakArone paNa moTI rakama. zrImaMtone rAjAzAhI varaghoDA ane kharcALa pUjanoe potAnuM sthAna sthira dhana DhoLatAM AvaDe, kharcatAM AvaDe paNa 'vAparatAM' na AvaDe. A karI lIdhuM che. jANe Ane ja dharmAcaraNa kahevAya. mArI pAse jeTalI saMpradAye AtmamaMthana karavAnI jarUra nathI lAgatI? ane Atmathana, mAhitI che e mujaba jaina zAstramAM be ja mAnya pUjano che. siddhacakra sAcuM darzana ApaNA sAdhu bhagavaMto ja karAvI zake. tyAM sudhI ApaNe pUjana ane zAMti snAtra. bhaktAmara pUjana, padmAvatI pUjana ke "hama tuma eka kamare meM baMdha ho' evI dhUno sAMbhaLavAnI ? ! anya pUjano prAcIna zAstromAM hoya evuM lAgatuM nathI. vidhikAra kriyAno virodha nathI, paraMtu jJAna ane viveka vagaranI kriyAno 5. paMDito kadAca bhaviSyamAM navA pUjanonuM paNa sarjana kare. jeTalA zo artha ? e kyA sAttvikabhAva vizvanuM nirmANa karI zake ? 'bhayo' ane 'asalAmatI' vadhaze eTalI kriyAo vadhavAnI ja. hiMdu rAga rAgiNIomAM bhAva sahita pUjA ane anya pUjanonuM gAna dharmanA aneka kriyAkAMDathI ApaNe paricita chIe ja. A pUjano karanAra bhojako to have itihAsa banI gayA! caturvidha jaina saMghe bhaktino eka prakAra che. hamaNAM A prakAranA siddhacakra pUjanamAM be vahelI take A itihAsane jIvaMta karavo paDaze nahi to sonuM khoI vakhata javAno prasaMge upasthita thayo. eka muMbaImAM ane bIjo pittaLanI pUjAno doSa vahorI levAze ja. amadAvAdamAM. vidhikAra jhaDapathI pUjana karAve, pUjAmAM besanArane niyatino zAbdika artha che, thavAnuM. potAno vAro kyAre Ave ane kyAre lhAvo maLe enI ciMtA hoya, | niyatino bhAvArtha che : thavAnuM che te thaze. nahi thavAnuM hoya e koI kuTuMbIjanane sthAna na maLyuM to manadu:kho paNa thAya. saMgItakAra sinemAnI dhUne bhakti(!) gIto gAya, saMgItanAM vAjiMtro * nahi ja thAya. eka zikArI che, kuzaLa tiraMdAjha che, haraNa jue che, ekabIjAno avAja dabAvI devAnI harIphAI karatA hoya evA | zikArI barobara nizAna tAke che. haraNanuM mRtyu nizcita che. zikArIne zikAra maLavAmAM ja che. ane e ja kSaNe zikArInA pagamAM sApa daMza 'avAjo', vaLI kyAreka cAmara nRtya ane anya nRtyo - A badhAmAM zuddha bhakti kyAM? A pUjanano jyAM udbhava thayo e zrIpAla - 1 de che. haraNa bacI jAya che. zikArI mRtyu pAme che. A niyati. mayaNAnI kathA, enuM mULa, e bhaktimAM pragaTa thatuM samyagujJAna, - je thAya che, thayuM che, thavAnuM che, A badhuM kramabaddha che. bIjathI darzana,cAritra, tapa vagerenuM tAttvika mahattva, A badhuM kAMI ja vRkSanI avasthA kramabaddha che, e ja rIte pratyekanI niyati che. sAMbhaLavAnuM nahi, vidhikArane vidhi karAvavAnI 'dakSiNA'...no - saMkalanaH dIpti sonAvAlA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana pratikramaNa - jaina darzanazAstranI daSTie. HDo. utpalA kAMtilAla modI. Avazyaka cha prakAranA che. acUka karavA yogya je kriyA che tenuM thaI gaI che, te sAdhaka aMtarmukhI banI, AMtaranirIkSaNa dvArA nAma Avazyaka che. avazya karavA yogya je kartavya che tenuM nAma che potAnA sthUla ane sUkSma doSonuM zodhana karIne saraLatApUrvaka Avazyaka. je sAdhanA karyA sivAya cAle ja nahi, evI karavA yogya AlocanA, niMdA, gartApUrvaka tenuM pratikramaNa kare che, tethI cotho sAdhanA avazya karavI tenuM nAma che - Avazyaka. Avazyakano krama Avazyaka pratikramaNa che. A pramANe che pratikramaNa sAdhakanI rojanIzI che. pratidina sAMje potAnA 1. sAmAyika, 2. jina-stavana, 3. guru-vaMdana, 4, pratikramaNa, hisAbane cokhkhA karI lenAra vyApArI haMmezAM lAbhane prApta kare che, 5. kAyotsarga ane 6, pratyAkhyAna. tema ubhayakALa potAnA doSonuM zodhana karIne pratikramaNa karanAra A chanuM eka nAma che - pratikramaNa. pratikramaNa acUka karavA sAdhaka uttarottara AtmaguNonA lAbhane prApta kare che. yogya che. pratikramaNa karavAthI avazya karavA yogya uparyukta chae pratikramaNanA pAMca prakAra zAstrasaMmata che, te-(1) devasika, (2) Avazyaka eka beThake, eka samaye thaI jAya che. rAtrika, (3) pAkSika, (4) cAturmAsika ane (5) sAMvatsarika. zrAvaka-zrAvikAnA dezavirati cAritranI zuddhi arthe pratikramaNa (1) devasika-pratidina saMdhyAkALe AkhAya divasanA pAponI Avazyaka che. pratikramaNa cAritramAM rahelI bhUlo ke kSatione AlocanA karavI. pazcAtAparUpI agni dvArA bALIne sAdhakanA AtmAne nirmaLa banAve (2) rAtrika-pratidina prAtaHkALe AkhI rAtanAM pAponI AlocanA che. mokSAbhilASI sAdhaka potAnA sAdhanA-kSetramAM pragati karatAM- karavI. karatAM pramAdavaza bhUlo avazya kare che, ane jyAM bhUlono saMbhava (3) pAkSika-mahinAmAM be vakhata AkhAya pakSanAM pAponI AlocanA che, tyAM pazcAtAparUpa pratikramaNa anivArya banI jAya che. karavI. bhUla e bhUla ja che, pachI te nAnI hoya ke moTI. vivekazIla (4) cAturmAsika-pratyeka cAra mAsa bAda kArtikI pabbI, phAlyunI jAgRta sAdhaka koI paNa saMjogomAM tenI upekSA karI zake nahi, pakhkhI ane aSADhI 5khInA divasoe cAra mAsanAM pAponI kAraNa upekSAvRtti uttarottara sAdhakanA AtmAne malina banAvI AlocanA karavI. adhaHpatanane raste dorI jAya che. tethI zuddha hRdayathI thayelI bhUlono (5) pratyeka varSa pratikramaNakAlIna aSADha suda pUrNimAthI pacAsa svIkAra karavo ane punaH tevI bhUlonI bhaviSyamAM punarAvRtti na divasa bAda bhAdrapada zukla cotha-paMcamInA divase AkhAya thAya tene mATe kRtanizcayI banI, te tarapha satata jAgRta rahevuM, e varSanAM pAponI AlocanA karavI. sAdhanA-jIvana mATe atIva Avazyaka che, ane te ja pratikramaNa che. kALabhedathI traNa prakAranAM pratikramaNa kahyAM che te: (1) bhUtakALamAM prati upasarga che ane krama dhAtu che. pratino artha pratikULa che ane lAgelA doSonI AlocanA karavI te, (2) vartamAnakALamAM saMvara kramano artha padAnikSepa che. baMneno artha thAya che ke je kadamothI bahAra dvArA AvatA doSothI bacavuM te ane (3) bhaviSyamAM doSone rokavA gayA hoie te kadamothI pAchuM AvavuM. je sAdhaka koI pramAdanA mATe pratyAkhyAna karavA te. kAraNathI samyagadarzana, samyagUjJAna ane samyakracAritra rUpa sva- AtmAnA uttarottara vizeSa zuddha svarUpamAM sthira rahevAnI icchA sthAnathI haThI, mithyAtva, ajJAna ane asaMyamarUpa para-sthAnamAM karanAra adhikArIoe e paNa jANavuM Avazyaka che ke pratikramaNa cAlyo gayo hoya, tenuM punaH svasthAnamAM pAchuM vaLavuM tene pratikramaNa konuM konuM karavuM joie? kahe che. (1) mithyAtva (2) avirati (3) kaSAya ane (4) azubha yoga. pratikramaNano artha pAchuM vaLavuM, evo thAya che, arthAt eka A cAra yoga ghaNAM bhayaMkara mAnavAmAM AvyA che. pratyeka sAdhake A sthitimAMthI anya sthitimAM saMkramaNa karI punaH tyAMthI pAchA pharI cAranuM pratikramaNa karavuM joie. mithyAtvano tyAga karI samyakatva mULa sthitimAM AvI javuM te pratikramaNa che. zubha yogamAM vartana thatuM dhAraNa karavuM, avirata dazA choDI yathAzakti viratino svIkAra karavo, hoya te sthitine choDI daI azubha yogamAM pravRtti karyA bAda pharIthI kaSAyono tyAga karI kSamAdi guNo prApta karavA ane vikasAvavA zubha yogane prApta karI levo te pratikramaNa che. tathA saMsAravardhaka yoga vyApArono tyAga karI Atma- svarUpanI prApti traNa AvazyakanI ArAdhanAthI jenI cittavRtti zAMta ane nirmaLa karavI joie. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2016 mana, vacana ane kAyAthI svayaM pApa karyuM hoya, anya pAse karAvyuM levAthI bhaviSyakAlIna azubha yogothI nivRtti thAya che. AthI te hoya ke anumodana karyuM hoya tenI nivRtti mATe AlocanA karavI, bhaviSyakAlIna pratikramaNa che. (Avazyaka TIkAH zrI hirabhadrasUri). niMdA karavI tenuM nAma pratikramaNa che. pratikramaNa aMtaranI nirmaLatAnuM prakRSTa kAraNa che. (yogabiMdu : zubha yogamAMthI azubha yogamAM gayela potAne punaH zubha yogamAM zrI haribhadrasUri). pAcho lAvavo te pratikramaNa che. pramAdavaza zubha yogamAMthI nIkaLI teno artha evo thayo ke zubha yogomAMthI azubha yogomAM gayelA azubhayoga prApta karela hoya, tyAre punaH zubha yoga prApta karI AtmAnuM pharI zubha yogomAM pAchA pharavuM, te pratikramaNa kahevAya che. levo tenuM nAma pratikramaNa che. azubha yogothI aTakavuM te pratikramaNa kahevAya che. (yogazAstra: pramAdathI prerAIne-pramAdane paravaza banIne potAnuM sthAna zrI hemacaMdrAcArya) choDIne parasthAne gayelo jIvAtmA, punaH potAnA sthAne pAcho pratikramaNa eTale sAmuM javuM - smaraNa karI javuM, pharIthI joI javuM phare tene pratikramaNa kahe che. (Avazyaka sUtra). - ema eno artha thaI zake che. mana, vacana ane kAyAnA azubha vicAra ane vyavahArano tyAga je je doSa thayA hoya, te eka pachI eka aMtarAtmabhAve joI karIne, zubha vicAra-vANI ane vyavahAramAM pravRtta thavuM, te paNa javA ane teno pazcAtApa karI doSathI pAchuM vaLavuM te pratikramaNa. pratikramaNa che. (Avazyaka sUtra). (mokSamALA: zrImad rAjacaMdra). lAyopathamika bhAvathI audayika bhAvamAM pariNata thayelo sAdhaka gurunI AgaLa je potAnA doSo chupAve che, tene bAhya pratikramaNa pharIthI audayika bhAvathI kSAyopazamika bhAvamAM pAcho phare che, to phakta zabda mAtrathI che, paNa tene aMtarathI satya pratikramaNa thatuM nathI. e paNa pratikULa gamananA lIdhe pratikramaNa kahevAya che. (Avazyaka tema ja tene AtmarUpa sAmAyikanI prApti thatI nathI. niryukti). adhyAtma jJAnanA upayogathI devapUjA, pratikramaNa, sAmAyika azubha yogothI nivRtta thaIne ni:zalya bhAvathI uttarottara zubha Adi dharmAnuSThAno karavAnI jarUra che. (zrImad buddhisAgarajInA yogomAM pravRtta thavuM tenuM nAma pratikramaNa. (Avazyaka niryukti). patromAMthI). bhAva pratikramaNa trividhe thAya che. mithyAtva, avirati, kaSAya AtmAne lAgelA doSonI saraLabhAvathI pratikramaNa dvArA zuddhi ane azubha yogomAM mana, vacana ane kAyAthI. na to pote gamana karavI, ane bhaviSyamAM te doSonuM sevana na karavA mATe satata jAgRta karavuM, na to bIjA pAse gamana karAvavuM ane na to bIjAMone evA rahevuM te pratikramaNano vAstavika uddeza che. gamana mATe samarthana ApavuM. e bhAva pratikramaNa che. (Avazyaka eka prazna thAya che ke - "jyAre rAtri ane divasanAM pAponuM niryukti). pratikramaNa prAtaH ane saMdhyAkALe karI tene zuddha karI levAmAM Ave pApakarmothI niMdA, gartA ane AlocanA dvArA ni:zalya thayelo che, chatAM pAkSika Adi pratikramaNa zA mATe karavAmAM Ave che?' sAdhaka, mokSaphaLa ApanAra zubha yogo (mana-vacana-kAyAno A praznano uttara e che ke - "gRhastho potAnA gharamAM pratidina savyavahAra)mAM vAraMvAra pravRtta thAya, te ja pratikramaNa kahevAya che. jhADu lagAvI sApha rAkhe che, paraMtu pUrNa sAvadhAnIpUrvaka sApha rAkhavA (Avazyaka TIkA : zrI haribhadrasUri). chatAM thoDI dhULa rahI jAya che, tethI koI vizeSa parvanA divase AkhAya thaI gayelA pAponI niMdA karavAthI bhUtakALanA azubha yoganI gharane vizeSarUpe sApha rAkhavAmAM Ave che. te pramANe pratidina nivRtti thAya che, AthI te bhUtakAlIna pratikramaNa che. pratikramaNa karavA chatAM koI koI bhUlonuM pramArjana karavuM zeSa rahI guru samakSa pAponA ekarAra dvArA karmone AvatA aTakAvavAthI jAya che, jene mATe pAkSika pratikramaNa karavAmAM Ave che. pAkSika (saMvara) vartamAnakALanA azubha yogonI nivRtti thAya che, AthI pratikramaNa karavA chatAM bhUlo rahI jAya che tene mATe cAturmAsika te vartamAnakAlIna pratikramaNa che. pratikramaNa karavAmAM Ave che. cAturmAsika pratikramaNa bAda paNa bhaviSyamAM pharIthI pApa nahi karuM ema niyama (pratyAkhyAna) avaziSTa rahelI azuddhi sAMvatsarika kSamApanAnA divase pratikramaNa | tA. 1lI eprila 2016 thI paradeza mATenA lavAjamanA dara nIce pramANe raheze. varSanA lavAjamanA $ 30 0 3 varSanA lavAjamanA $80 0 5 varSanA lavAjamanA $100 0 10 varSanA lavAjamanA $ 200/ vArSika lavAjama ApazrI $ (Dolara) mAM mokalAvo to $ pAMca beMka cArjisa umerIne mokalazo. bhAratamAM vArSika lavAjama rUA. 200 traNa varSanuM lavAjama rU. 5000pAMca varSanuM lavAjama rUA.900 dasa varSanuM lavAjama rU. 1800 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano baeNnka A/c No. : baeNnka oNpha InDiyA CD A/c No. 003920100020260. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana karI dUra karavAmAM Ave che." yAtrA pUrI thaze? atyAre teno paNa patto nathI. pratikramaNa jaina sAdhanAno prANa che. jaina sAdhakanA jIvana kSetrano potAne oLakhatA zIkho. mananA ekeka khUNAne tapAsI jAo, pratyeka khUNo pratikramaNanA mahAprakAzathI prakAze che. pratikramaNanI ane kyAM zuM bharyuM che, tenuM sUkSma avalokana karo. nAnAmAM nAnI bhAvanA pramAda bhAvane dUra karavA mATe che. sAdhakanA jIvanamAM pramAda bhUlane paNa bArIkIthI pakaDo, tenI jarA paNa upekSA na karo. madhuviSa che. je aMdara ne aMdara sAdhanAne gALI nAkhI naSTa-bhraSTa karI de pramehavAlA rogI mATe nAnakaDI phoDakI paNa keTalI viSamaya ane che. tethI sAdhu ane zrAvaka baMnee pramAdathI bacavuM joie, ane bhayaMkara banI jAya che ! tenI jarA paNa upekSA karI ke basa, jIvanathI potAnI sAdhanAmAM pratikramaNa dvArA apramatta sthiti prApta karavI hAtha dhoI naMkhavAnA rahyA. joie. potAnI bhUla mATe upekSita rahevuM e ja sAdhaka mATe pramAda che, jaina dharmanuM pratikramaNa jIvananI ekarUpatAno bodha Ape che. mahApApa che. je potAnA mananA khUNAmAM paDI rahelo kacaro jhADu A jIvana eka saMgrAma che, saMgharSa che. jIvananI doDadhAma divasa lagAvI sApha na kare to sAdhaka zeno? jaina dharmanuM pratikramaNa Aja ane rAtri avirAma gatithI cAle che. sAvadhAnI rAkhavA chatAM paNa sidhdhAMta upara AdhArita che. mana, vANI ane karmamAM vibhinnatA AvI jAya che, asaMgati AvI svadoSadarzana ja AgamonI bhASAmAM-pratikramaNa che. tethI nitya jAya che. pratikramaNa karo. prAtaHkALa, saMdhyAkALe pratidina pratikramaNa karo. jyAre koI maMgaLa divase vizvanA bhUlelA mAnavIo pratikramaNanI je sAdhaka potAnA doSanI jeTalI kaThoratApUrvaka AlocanA karaze, sAdhanA apanAvaze, jIvananI ekarUpatAnA mahAna Adarzane saphaLa te teTaluM sAruM pratikramaNa karI zakaze ane mahAna banI zakaze. banAvaze tyAre vizvamAM bhautika ane AdhyAtmika - ubhaya prakAranA AcArya haribhadra Adie pratikramaNanA mahattvanuM varNana karatAM nUtana jIvanano prakAza paDaze, saMgharSono aMta Avaze ane divya eka kathAno ullekha karyo che. te kathA ghaNI suMdara, vicAra preraka ane vibhUtionuM ajara, amara, akSaya sAmrAjya sthapAze. pratikramaNanI AvazyakatAnuM spaSTa pratipAdana karanAra che. jaina saMskRtinuM pratikramaNa paNa jIvanarUpI khAtAvahInuM bArIka purANA yugamAM kSiti pratiSTha nAmanuM nagara hatuM. temAM jitazatrurAjA nirIkSaNa che. sAdhake pratidina savAre ane sAMje e jovAnuM hoya che. rAjaya karatA hatA. rAjAne UtaratI avasthAmAM eka putranI prApti ke teNe zuM meLavyuM ane zuM gumAvyuM? ahiMsA, satya ane saMyamanI thaI, tethI tenA para atyaMta sneha rAkhavA lAgyo. haMmezAM tenA sAdhanAmAM te kyAM sudhI AgaLa vadhyo che? kyAM kyAM bhUlo karI che? svAthyanI ja ciMtA rahevA lAgI. putra kadI paNa bImAra na paDe tene kahe che ke - "pAzcAtya dezanA suprasiddha vicAraka phreMkaline potAnuM mATe, teno upacAra karavA mATe potAnA dezanA traNa suprasiddha vaidya jIvana rojanIzIthI sudhAryuM hatuM. te potAnA jIvananI pratyeka ghaTanAne bolAvyA ane temane kahyuM ke - "koI evuM auSadha batAvo ke je mArA rojanIzImAM lakhato hato, ane pachI tenA upara ciMtana-manana putra mATe sarvathA lAbhaprada hoya.' karato hato. pratyeka aThavADiye hisAba gaNato ke gayA aThavADiyA traNa vaidyoe potapotAnI auSadhionA guNadoSo A pramANe karatAM vartamAna aThavADiyAmAM bhUlo vadhu thaI ke ochI? e rIte e batAvyA: bhUlo e sudhArato jato hato ane unnati karato jato hato. pariNAma pahelA vaidya kahyuM: "mArI auSadhi sauthI zreSTha che, jo zarIramAM e AvyuM ke te potAnA yugano eka zreSTha, sadAcArI ane pavitra koI roga utpanna thayela hoya ane mArI auSadhi levAmAM Ave to puruSa manAvA lAgyo. roga zIdhra naSTa thaI jAya che. paraMtu jo koI roga na hoya ane auSadhi phreMkalinanI rojanIzI karatAM ApaNuM pratikramaNa anekagaNuM zreSTha khAvAmAM Ave to avazya navo roga pedA thaI jAya che, ane pachI che. ApaNA jIvananI rojanIzIrUpI pratikramaNa AjakAlathI nahi, te rogI mRtyuthI kadI paNa bacI zakato nathI." hajAro-lAkho varSathI paNa nahi, anAdikALathI cAlyuM Ave che, rAjAe kahyuM: "basa, Apa to kRpA rAkho. potAnA hAthe mRtyune ane tenA dvArA sAdhakoe potAnuM jIvana sudhAryuM che, vAsanAo AmaMtraNa koNa Ape ? A to zAMtine vidAya ApIne peTa masaLIne upara vijaya prApta karyo che ane aMte bhagavapada-siddhapada prApta darda UbhuM karavA jevI vAta thaI." karyuM che. bIjA vaidya kahyuM: 'rAjan ! mAruM auSadha ThIka raheze. jo rogI haze AtmA eka yAtrI che, AjakAlano nahi, pacAsa-so varSano to mAruM auSadha rogane naSTa karI deze, ane jo roga nahi hoya to nahi, lAkha-dazalAkha varSano paNa nahi, anAdikALano che. atyAra auSadhi levAthI na koI lAbha thaze na hAni." sudhImAM te kyAMya sthAyI rUpe beTho nathI, sthira thayo nathI, rAjAe kahyuM: 'tamArI auSadhi to rAkhamAM ghI nAkhavA jevI che, gamanAgamana karyA ja karyuM che. tyAre, kyAre ane kaI bAjue enI tamArI A auSadhinI paNa mAre AvazyakatA nathI." Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana Disembara, 2016 karaze." trIjA vaidya kahyuM: 'mahArAja! ApaNA rAjakumAra mATe to mArI pratikramaNa' jaina paraMparAno eka pAribhASika zabda che. teno auSadhi sarvazreSTha raheze. Apa rAjakumArane mArI auSadhi pratidina zAbdika artha 'pAchA pharavuM" thAya che. vyakti potAnI maryAdAnuM niyamita rIte khavaDAvo. jo koI roga haze to te auSadhi rogane atikramaNa ke ullaMghana karIne, potAnA svabhAvane choDIne vibhAvamAM tarata naSTa karaze. ane jo koI roga nahi hoya to paNa mArI oSadhi pravRtti karIne pApapravRttinuM sevana kare che. te pApapravRttinA sevanathI to phAyado ja karaze. bhaviSyamAM navo roga pedA thavA deze ja nahi, karmabaMdha, janma, jarA, mRtyu, punaH janma vagere anaMtakAlIna duHkhanI ane zarIranI kAMti, zakti ane svAthyamAM nitya navI abhivRddhi paraMparA cAle che. svayaMne svayaMnuM bhAna thAya tyAre te potAnA atikramaNathI pAcho pharI svasthAnamAM sthira thaI svasthatA ane zAMtirAjAe trIjA vaidyanI auSadhi pasaMda karI. rAjaputra te oSadhinuM samAdhino anubhava kare che. A rIte jIvanano sarva duHkhothI mukta sevana karavA lAgyo, tethI enA svAcya, zakti ane tejasvIpaNAmAM thavAno, zAzvata zAMti-samAdhi prApta karavAno mArga eka mAtra vRddhi thaI. pratikramaNa ja che, tethI sAdhanA kSetramAM Atmavizuddhi mATe | ukta kathAnaka dvArA AcAryoe ApaNane e zikSA ApI che ke- pratikramaNanI mahattA svIkArIne sAdhakanA Avazyaka kRtyamAM pratikramaNa prAtaH ane saMdhyAkALe pratidina karavuM Avazyaka che, doSa pratikramaNano samAveza karyo che. lAgyo hoya to paNa ane na lAgyo hoya to paNa. kadAcita saMyamI pratikramaNanA chae AvazyakanI ArAdhanAthI paMcAcAranI zuddhi jIvanamAM koI hiMsA, asatya Adino aticAra lAgyo haze, to thAya che. sAmAyikanI ArAdhanAthI cAritrAcAranI, covIsa pratikramaNa karavAthI te doSa dUra thaI jaze ane sAdhaka punaH potAnI tIrthakaronI stutithI darzanAcAranI, jJAnAdi guNasaMpanna gurune vaMdana pahelAMnI pavitra avasthA prApta karI leze. karavAthI jJAnAdi AcAronI, pratikramaNa ane traNa cikitsArUpa | doSa e eka roga che, ane pratikramaNa tenI siddha acUka auSadhi kAyotsargathI caritrAcAranI tathA paccakakhANathI tapAcAranI zuddhi che. jo koI doSa lAgyo na hoya to paNa pratikramaNa karavuM Avazyaka thAya che ane sAmAyikAdi chae AvazyakonI vidhipUrvaka ArAdhanA che. tema karavAthI doSo pratye dhRNA cAlu raheze, saMyama pratye sAvadhAnatA karavAthI vIryAcAranI zuddhi thAya che, tethI ja pratikramaNa te cAritrano maMda paDaze nahi. jIvana jAgRta raheze, svIkRtacAritra niraMtara zuddha, prANa che. koIpaNa tIrthaMkaranA zAsanamAM dIkSA aMgIkAra karanAra pavitra ane nirmaLa banatuM raheze; pariNAme bhaviSyamAM bhUla thavAnI navadIkSita sAdhune sarva prathama Avazyaka sUtranuM adhyayana karAvyA pachI saMbhAvanA ochI thaI jaze. agiyAra aMganuM adhyayana karAve che. pratikramaNa kevaLa jUnA doSo dUra karavA mATe nathI, paraMtu bhaviSyamAM manamAM koI pratye dveSabuddhi thaI hoya to zuddha hRdayathI tenuM micchAmi doSonI saMbhAvanA ochI karavA mATe paNa che. pratikramaNa karatI dukkaDam karavuM joie. vicAramAM malinatA pravezI hoya, vANImAM vakhate je bhAva-vizuddhi raheze, te sAdhakanA samayane zaktizALI kaTutA AvI hoya, AcaraNamAM kaluSatA AvI hoya, khAvAmAM, ane tejasvI banAvaze. pApacaraNa pratye dhRNA vyakta karavAnuM ja pIvAmAM, javA-AvavAmAM, UThavA-besavAmAM, bolavAmAM, pratikramaNanuM dhyeya che, pApa karyuM hoya ke na karyuM hoya, sAdhaka mATe A vicAravAmAM bhUla thaI hoya to sAdhaka "micchAmi dukkaDam' kahI mAphI prazna mukhya nathI. mAge che. "micchAmi dukkaDam' kahevuM te pratikramaNarUpe prAyazcita che - pratidina pratikramaNa karavAthI sAdhakamAM apramatta bhAvanI skUrti pratikramaNa dvArA thatuM prAyazcita sAdhanAne pavitra, nirmaLa, svaccha rahyA kare che. pratikramaNa vakhate pavitra bhAvanAno prakAza mananA pratyeka ane zuddha banAve che. khUNAmAM jhagamage che, ane samabhAvano amRta-pravAha aMtaranA maLane jaina dharmanI jema pratikramaNanI sAdhanA anAdikAlIna che. jyArathI vahevarAvI bahAra kADhI nAkhe che, ane aMtarane svaccha banAvI de che. jaina dharma che, jyArathI sAdhu ane zrAvakanI sAdhanA che, tyArathI tenI sAdhaka AtmavizuddhinA lakSe jinezvara kathita mArga para dRDhatama zuddhi mATe pratikramaNa paNa che. A dRSTithI pratikramaNa anAdi che. zraddhA karIne, te mArgane yathArtha rUpe jANIne pAMca mahAvrata, pAMca tIrthakaro tIrthanI sthApanA kare, te divasathI ja pratikramaNanI samiti ane traNa guptinuM arthAt samyagudarzana, samyagujJAna ane AvazyakatA paDe che. tIrtha sthApanAnA divase ja tIrthakaronA artharUpa samyakracAritranuM pAlana kare che. upadezanA AdhAre gaNadhara bhagavaMto dvAdazAMgI sahita Avazyaka sAdhaka jyAM sudhI pUrNatAne ke kevaLI avasthAne prApta na thAya, sUtranI racanA kare che, ane te divasathI gaNadhara sahita sarva sAdhutyAM sudhI tenA jIvanamAM pApa-doSa sevananI saMbhAvanA che, tethI sAdhvIo pratikramaNanI ArAdhanA kare che. A rIte Avazyaka sUtra sAdhake vAraMvAra potAnA kRtyonuM nirIkSaNa karIne guru samakSa tenuM gaNadhara racita che te sahaja rIte siddha thaI jAya che, tethI ja caturvidha pratikramaNa karavAnuM hoya che. (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM 14muM) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana - 11 pratikramaNa abhUta vijJAna 1 bhAratI bI. zAha pRthvI paranI tamAma prANIsRSTi, jIvasRSTimAM manuSya jIvana e che ke zodha mahAvIre karI che ane moja koI bIjA vaijJAniko le zreSTha che ane atyaMta mahimAvaMta che. te kudaratanuM anupama sarjana che. paraMtu Aje ApaNe mahAvIre batAvelA pratikramaNanA vijJAnane hovAne kAraNe tenI potAnA ane anyonA jIvana mATenI jANavAnuM che, samajavAnuM che. prabhue ApaNane rojIMdA jIvanamAM javAbadArI vadhI jAya che. mAnavIne gharatI, havA, prakAza, pANI karavA jevI che Avazyaka kriyAo batAvI. sAmAyika, cauvistha, jevI atyaMta mUlyavAna cIjo kudarate maphata ApI che. havA mATe jo vaMdana, paDikkamaNuM, kAusagga, paccakakhANa (pratyAkhyAna). mAtra rezanakArDanI jarUrata hota to? pANI mATe supara mArkeTamAM javuM paDe eka ja pratikramaNa ubhaya TaMka be vAra-savAra ane sAMja karavA mAtrathI to? je maphata maLe che tenI koI kiMmata nathI. AvuM ja ene dharma mATe paNa A cha Avazyaka thaI jAya che. che, je kuLamAM janma dhAraNa karatAM je dharma maLyo che tenI ja koI prabhu mahAvIre potAnI sAdhanA kALanA 12aaaa varSanA samayamAM kiMmata nA hoya to zuM? UbhAM UbhAM ja sAdhanA kAyotsarga karyuM che. tenAthI thatAM mana, vacana mAnavI je vAtAvaraNamAM zvAsa le che tene ja dUSita kare che tethI ane kAyAnA lAbha mATe pratikramaNa UbhA UbhA ja karavA kahyuM che. ja mAnavI vadhAre duHkhI thaIne jIve che. tenI vicArazakti kSINa teoe batAvyuM che ke, "tame A pramANe UbhA rahIne pratikramaNa thatI jAya che. anidrAno bhoga bane che. viveka zakti ane nirNaya karazo to hRdayanI samasyA thaze nahi." kAyotsarganI mudrA prabhunI zakti paNa ochI thatI jAya che. chevaTe DaoNkTaro pAsethI uttejaka eka parama mudrA hatI. pratikramaNamAM vAraMvAra AvatA kAusagnanI davAo sevana karavAno vAro Ave che. eka roga maTADatAM bIjo kriyA e ja kAyotsarganI mudrA. A mudrAnA mukhya traNa prakAra che. navo Ubho thAya che. evI paristhitimAMthI mAnavajAta kaI rIte eka UbhA rahIne, bIjI besIne ane trIjI sUIne. (usthita mudrAmAM). bacI zake. te mATe ra600 varSa pahelAM prabhu mahAvIre jaina dharmanA paganA paMjAmAM 8 AMgaLInuM ane pAchaLanI eDIomAM cAra AcAra-vicArone vaijJAnika dharma tarIke loko sudhI pahoMcADyo. AMgaLanuM aMtara rAkhIne paMjAnA bhAra upara UbhA rahIne baMne bhujA teo pote ja eka mahAna vaijJAnika hatA. emane AjanA phelAvI baMne khabhA parathI vajana ochuM karo. jyAre tame UbhA rahezo vaijJAnikonI jema koI laboreTarI, prayogazALA ke bIjAM anya koI to sahaja ane svAbhAvika rUpathI ApaNAM zarIranuM vadhAre vajana sahAyako ke sAdhana-sAmagrInI jarUra ja nahotI. kevaLajJAnI hovAthI paMjA upara Avaze. tamArI eDIo thoDA samaya mATe phrI thaI jaze. teo eka divya dRSTA mahAvIra hatA. bhUta, bhaviSya ane vartamAnanA sAmAnya rIte jyAre ApaNe UbhA rahIe chIe tyAre eDI para samasta paryAyonA dRSTA hatA. potAnI divya dRSTithI temaNe sRSTinA vadhAre vajana AvI javAthI niraMtara ApaNe paga para vajana AmaevA darzana karyA, je hajAro varSo pachI pragaTa thavAnA hatA. tema badalatA rahIne, halana-calana karatAM rahIe chIe. puruSonI zodha tenI ja thAya che je khovAI jAya che, je chupAI jAya che. apekSAe strIo pagane vadhu badalatI rahe che. teo kahe che ke jo prabhu mahAvIre to badhuM ja ApaNI samakSa khulluM batAvI dIdhuM che. belensa jALavyA vagara tame UbhA rahezo ane zarIranuM vajana DAbI samajAvI dIdhuM che. mahAvIra to Aje paNa khovAyA nathI. ApaNI tarapha jAya to samajI levuM ke tamane kyAreka paNa hRdayaroga thaze. jo sAthe ja che. ApaNI najIka ja che. paraMtu duHkhanI vAta e che ke tamArA zarIranuM vajana jamaNI tarapha jAya to samajI levuM ke tamane ApaNe ja khovAI gayA chIe. mahAvIre A sRSTi para alpa varSomAM lIvarano roga thaze paNa jo tame baMne paga para belensa rAkhavAnI potAnA deha para prayogo karIne jagatanA lokone ghaNI rahasyapUrNa koziza karazo to svastha rahI zakazo. Avazyaka zodho karI batAvI. temanuM jIvana eka ghaNuM moTuM risarca vijJAnanA Report mujaba puruSone hArTa-eTekano roga vadhAre senTa2-parikSaNa kendra hatuM. ochAmAM ochI mahenata ane vadhumAM thAya che. jyAre mahilAone lIvaranI takalIpha vadhAre thAya che. AnuM vadhu phaLa te adhyAtma. vadhAremAM vadhAre mahenata ane ochAmAM ochuM kAraNa e ja che ke mahilAo eka sarakhI paddhatithI UbhI nathI rahetI. phaLa eTale saMsAra. A hatI mahAvIranI paribhASA. teo baMne tarapha nAcatI rahe che. mahAvIrano A vizva para prabhAva che prabhu mahAvIranI AhAra paddhati, nidrA, kAyotsarga karavAnI enuM kAraNa te temanI UbhA rahevAnI vidhi che. tethI mahAvIranI paddhati, cAlavAnI rIta vagere vageremAMthI saMpUrNa vijJAnanuM rahasya dhyAnastha mudrAnuM citra joI kAyotsarga vakhate tene najaramAM rAkhavAthI AjanA vaijJAnikone mATe abhyAsa banI rahyo che. majAnI vAta to DAyAbiTijha, blaDa prezara, hRdayaroga, mAnasika taNAva vagere dUra Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana Disembara, 2016 thAya che ane zarIranI belensa sisTama ghaNI suMdara rIte jaLavAI che. A ja samatA sAmAyikamAM vidhivat che ane ApaNane mana, rahevAthI mANasanuM mana, citta ane hRdaya prasannatA anubhave che. A vacana, kAyAthI lAgelo thAka utarI jAya che. sAthe kAusagnamAM UbhA rahetA ke besIne 'tAva, kAya, ThANeNaM, mahAvIre khAvAnA siddhAMta, UbhA rahIne, cAlIne je siddhAMto mANeNaM, jANeNaM aprANa vesirAmi' karatAM karatAM 'logassa sUtra'nuM jagatane ApyA te navI zodhelI sTresa riTresa nAmanI mazIna smaraNa karatAM zarIramAM cAlatI zvAsocchavAsanI kriyA mahattvanI mahAvIranA UbhA rahevAnI sisTamanuM enelIsisa che. tenA para banI jAya che. "caMdesu nimmalatharA' sudhInA paccIsa pada mujaba 25 vyaktine Ubho rAkhavAmAM Ave che ane tenA parathI jANI zakAya vAra zvAsocchavAsanI kriyAthI zvAsanI gati niyamabaddha bane che, che ke te mANasanuM AyuSya keTaluM hoya zake. tene kayA varSamAM kayuM darda cittanI ekAgratA vadhe che ane logassanA zabda prANavAyu sAthe thaI zake che ane tene te rogathI bacavuM hoya to zuM karavuM joie. ekarUpa thaI jAya che. ApaNA zarIramAM mUlAdhAra cakra pAse AvelI bIjuM AjanA sAyakolojIsTa kahe che ke Aje korTamAM beThela kuMDalinI zakti je sADA traNa vartuLanI che, te jAgRta thAya che. karmanI vyakti jo Ubho thaine kAyotsarga mudrAmAM Ubho rahIne potAnI nirjarA thatAM AtmabaLanI vRddhi thAya che. zarIranA rudhirAbhisaraNamAM dalIla zarU kare to tenI vAtono eka AkarSaka prabhAva paDI zake che. pharaka paDe che. mana haLavuM bane che. mastiSkanA thoDAMka jJAnataMtune saceta karatAM vaijJAnikoe kahyuM che ke UbhAM UbhAM kAusagna karIe chIe tyAre ApaNA zarIranA sauthI vadhAre hatAzA AvavAnuM jo koI kAraNa che to te piniyala vajananuM gurutvAkarSaNa biMdu ApaNA be paga ane tenI vaccenI jagyA graMthinI garabaDa che. te piniyala ane piTyuTarI graMthione vaza karavA che tyAMthI jo e biMdu bahAra nIkaLI jAya to ApaNe paDI jaie mATe mahAvIranI kAyotsarga mudrA teno mahattvapUrNa ilAja che. chIe. Aje sRSTinA adhikAMza loko krodhanA rogathI pIDita che. Aje paNa vaijJAniko mahAvIranI kAyotsarganI mudrA para saMzodhana mAnavInI sthiti eTalI ajIba thatI jAya che ke tene kyAMyathI paNa karI rahyA che. Diprezana, phrasTrezana, Tenzana badhuM ja samApta thaI jaze. gusso Ave che ane te koI bIjA para utAre che. mahAvIranA kSamAnA jo mahAvIre batAvelA kAyotsarga para eTenzana karatAM thaI jaIzuM A siddhAMta para harbaTa spensare kahyuM che ke, mahAvIranI kSamA eTale to rileksezana maLI jaze. mahilAo mATe byuTI phormyulA ane puruSo mATe bijhanesa phormyulA jo besIne kAusagna karavAno hoya tyAre baMne hatheLIone che. jenI pAse kSamAno dharma che te potAnA jIvananuM samAyojana goLArdhamAM vidhipUrvaka rAkhavAthI baMne hatheLIomAM alaga alaga ghaNI sArI rIte karI zake che. vAIbrezana (taraMga) nIkaLe che ane te alaga alaga prakAranI vIjaLI krodhanI sthitimAM zuM thAya che? tenuM vaijJAnika parIkSaNa jANIe. negeTIva ane pojhiTIva hoya che. te samaye sau prathama khabhAne paNa ApaNA badhAMnA zarIramAM pAMca lITara lohI che. A pAMca lITara DhIlA mUkI devAnA che. jenA khabhA zithila hoya che tenA badhA roga lohImAMthI 28% lohI haMmezAM lIvara pAse rahe che. 24% lohI ane ahma samApta thaI jAya che. Ama 10 miniTa besI kAusagga kIDanI pAse rahe che. 15% lohI mAMsapezIonI pAse rahe che. karyA bAda jo blaDa prezara ceka karAvo to blaDa prezara normala AvI 14% lohI mastiSkamAM rahe che ane pachI 19% lohI nakhamAM, jaze. mahAvIranI pratikramaNanI phormyulA vagara eka paNa sekanDa vALamAM ke zarIramAM anya jagyAe pharatuM rahe che. cAlavAnuM nathI. teoe kahyuM che ke mANasa atikramaNamAM vadhAre jIve mAnI lo ke ApaNe bapore peTa bharIne jamI lIdhuM. jeTaluM khAvuM che tethI te svayaM to duHkhI thAya che, paNa bIjAne, anyone paNa joIe tenAthI kaMIka vadhAre khAI lIdhuM. e samaye lIvarane 28% kAraNa vagara du:khI karato rahe che. tethI vAraMvAra atikramaNanI sAme lohIthI AhAra pacAvavo muzkela paDe che. tethI lIvara anya pratikramaNa karavA batAvyuM che. jevI rIte ApaNe paDI gayA ane ApaNuM jagyAethI lohI kheMce che, kema ke lIvaranuM kAma vadhI jAya che. evA hADakuM khasI gayuM ke bIjAM hADakAM para caDhI gayuM AthI hADakAMnA samaye mastiSkamAMthI lohI nIce pahoMce che to mANasane ugha Ave DaoNkTara zuM karaze? hADakAMne sIdhuM karI tenA para plAsTara karI deze che. custI lAge che. akaLAmaNa thAya che. evA samaye mANase thoDIvAra jethI pharIvAra hADakuM khasI na jAya. pratikramaNa A ja prakAranI kriyA mATe sUI javuM joie ane jo te nathI sUI jato, te samaye tenI che je tamAre pratikSaNa karavAnI jarUra che. ApaNe krodhamAM, mAnamAM, sAthe koie cheDakhAnI karI to ene gusso Ave che jenI asara mAyAmAM ke lobhamAM padArtha para ke vyakti para AkramaNa karatAM rahIe AkhA taMtra para thAya che. have prazna e che ke gusso Ave che kyAMthI? chIe. jo ApaNe ekavAra pratikramaNa karI laIe to AkramaNa samApta tenI utpattinuM kendra kayuM che? to e che mastiSkamAM. e samaye potAnA thaI jaze ane manano udvega paNa bahAra nIkaLI jaze. ane dhIme dhIme bhAganuM lohI, lIvara pAsethI pAchuM mAge che. jo nathI maLatuM to tanAvathI mukta thaI samatA dhAraNa karazo. samatA prathama Avazyaka kiDanI pAsethI mAge che. ane te paNa nathI maLatuM to bAkInA vadhelA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana 13 bhAgomAMthI mAge che. paraMtu jo tyAMthI paNa lohIno puravaTho nathI zayita mudrAmAM jamIna para kaMIka pAtharIne (saMbhava hoya to garama maLato to dimAganI nasa phATI jAya che. blaDa prezara vadhe che. breInanI Asana ja pAtharavuM) tenA para sIdhA suvAnuM takiyo nahIM rAkhavAno. takalIpha thAya che. AvA samaye jo DaoNkTaranI pAse jaie to DaoNkTara baMne hAtha ane baMne paga zarIrathI dUra rAkhavA. jo sIdhA na sUI tarata ja pahelAM DAyAbiTisa che ke nahi? te jANIne tarata ja gusso zakAya to koIpaNa paDakhe sUI zake che ane eka pArzvazayanA kahI ocho karavAnI salAha Apaze ane khAvAnI sAthe sugarane pAcana zakAya che. karavAnI sisTamanI gaDabaDamAM lohInI sAthe krodhano saMbaMdha che te jeone hAI blaDa prezara rahetuM hoya ke hRdayarogI hoya to jamaNA jaNAvaze. paDakhe sUvuM. jeone lo blaDa prezara rahetuM hoya tevA rogIoe bhagavAna mahAvIre koI leboreTarInAM prayoga vagara A bAbatonI DAbA paDakhe sUI rahevuM. eka paga saMkucita ane bIjo phelAvIne jANa saMsAra samakSa rAkhI ane kahyuM ke; krodhane taddana ja tilAMjalI tathA baMne hAtha mAthAnI tarapha phelAvIne pachI zithilIkaraNa karavuM Apo. ane zAMta citte, samatA bhAve kSamA dharmane apanAvo to e zayita mudrA ke sUvAnI mudrA che. jIvana sArI rIte vyatIta karI zakazo. jevo krodha AvavAnuM nimitta prazna : UbhA rahIne karela kAyotsargamAM anya AsanothI bIjI maLe ke tarata ja arihaMtanA zaraNe jatAM raho. jyAM cho tyAM ja, je kaMI vibhinnatA hoI zake? paNa paristhitimAM ho te ja samaye. 'tAva, kAya, ThANeNaM, moNeNaM, uttara : ApaNAM zarIranA vajananuM gurutvAkarSaNa biMdu ApaNA jANeNaM" be paga ane tenA vaccenI jagyA che. jo te ApaNAM zarIramAMthI | 'aprANa vosirAmi'no pATha yAda karI paMca parameSThinuM smaraNa bahAra nIkaLI jAya to ApaNe paDI jaie chIe. A eka sAmAnya karo. "micchAmi dukkaDam' - ekabIjAnI mAphI mAgI lo. aneka niyama che. ApaNA kAnanI nIce rahela pravAhI mastiSkamAM sarva rogo ane bimArIothI mukta thaI jazo. pratikramaNamAM vAraMvAra snAyuonA niyaMtraNanuM kArya kare che. chatAM paNa ApaNuM gurutvAkarSaNa AvatAM sUtro - iriyAvahI, tassa utarI, anyastha vi. dvArA thato biMdu asthira ane jhUlatuM rahe che. mastiSka sarva snAyuone sakriya kAyotsarga ane temAM 'logassa sUtra' cauvistho - caturvizati rAkhIne ApaNane vagara sahAre UbhA rAkhe che chatAM paNa pUrNa stavanA dvArA 24 tIrthakaronuM smaraNa ane vaMdana karavA dvArA mAtra niyaMtraNa rahetuM nathI mATe paga thAkI jAya che. kAyotsarga ApaNI zarIranI zuddhi ja thAya che tema nathI paNa mANasanA AtmAnI paNa vyavasthAnA niyaMtraNamAM sahAyatA ApIne zakti vadhAre che. zuddhi thAya che. kaSAyothI paNa bacI zakAtA, karmanI nirjarA thAya eka kiraliyAna nAmano vaijJAnika thaI gayo eNe hAIphrikvansInI che. te uparAMta navakAra maMtranA prathama pAMca pada hatheLIo dvArA, phoTogrAphI vikasita karI ane kAyotsargamAM beThelA, UbhelA, AMgaLIo dvArA gaNavAthI paNa rogamukta banIne sukha-zAMti meLavI dhyAnAvasthA mudrAmAM rahelAMnI phoTogrAphInuM nirIkSaNa karyuM tyAre e zakAze. samaye lokonA zarIramAMthI nIkaLatA kiraNo paNa joyA ane ghaNAM prazna : maMtrAdinA viSayamAM vijJAnano zuM abhiprAya che ? ja saMvedanazIla pleTsa jovA maLyA. uttara : ApaNI cAre tarapha AkAza che. temAM guNAtmaka parivartana A ja phoTogrAphImAM batAvavAmAM Ave che vyaktino bhAva thatuM rahe che. A parivartana ApaNA bhAvothI khUba jaldI thAya che. vidyutanA vartuLanA rUpamAM phelAya che ane mRtyunA thoDA samaya pahelA maMtrAdi A bhAva parivartanamAM sahAyaka thAya che. vijJAna Ane A vartuLa saMkocAvAnuM zarU thaI jAya che. AtmahatyA karanAra vyakti kvaoNliTeTIva TrAnsaphormezananA nAmathI eka phormyulA banAvI rahI athavA jene phAMsInI sajA thavAnI che tevA para A vidyuta vartuLa che je vibhinna maMtrAdi akSarothI parivartana lAvavAmAM zakya thaI jhaDapathI phelAya che. zake. pratikramaNamAM vAraMvAra karavAmAM AvatAM maMtranA jApa ane prazna : kAyotsarganI traNa mudrAmAMnI UbhA UbhA kAusagga sUtronA raTaNa samaye ApaNA bhAva khUba jaldI parivartana thAya che karavAnI sAthe anya be rIto Asita mudrA ane zayita mudrA zuM che? jene eka TrAnsaphormezananI phormyulA kahe che. tarata ja sAdhakanA mana, uttara : sau pahelAM to kAyotsarga koI paNa prakAre karavo hoya hRdaya ane citta para asara kare che. to kAyAnuM zithilIkaraNa ane mananI ekAgratA jarUrI che. zarIra citta, hRdaya ane manamAM zuM taphAvata che? ane zvAsano gADha saMbaMdha joDAya te jarUrI che. Asita mudrA eTale citta eka astitvanuM aMga che. besIne, beThAM beThAM thato kAusagga. A mudrAmAM padmAsana, ardha citta samAdhAna Ape che. padmAsana ke sukhAsanamAM Asana para besIne karI zakAya. A mudrAmAM citta zaktino AdhAra che. zarIranuM saMpUrNa vajana pAchaLa beThaka (karoDarajju) para rahe. hRdaya jIvanano mukhya saMcAlaka che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana Disembara, 2016 hRdaya baMnenuM sAmaMjasya kare che. pratikramaNa - jaina darzanazAstranI dRSTie (anusaMdhAna pRSTa 10 thI cAlu) hRdaya bhaktino AdhAra che. saMgha zraddhApUrvaka nirvivAdapaNe tenI ArAdhanA karI rahyA che. mana pravRttinuM taMtra che. vartamAna kALacakramAM covIsa tIrthaMkara thayA che. temAM prathama ane mana samasyA lAve che. aMtima tIrthaMkaranA zAsananA loko kALanA jaDa prakRtinA che, teo mana vyaktino AdhAra che. satata jAgRta rahetA nathI, tethI temane doSa lAge ke na lAge, paraMtu je kAma vRkSomAM mULanuM hoya che te ja kAma ApaNI nAbhikendramAMthI thAya che. mULane sIMcana ApavAthI vRkSanA phaLa, phUla, pAMdaDA haryA temane mATe niyamita rIte pratikramaNa karavAnuM vidhAna hovAthI bharyA rahe che, tevI ja rIte mAnavInI sarva kriyAo nAbhinI sAthe teonA mATe dhruva pratikramaNa kalpa hoya che. joDAyelI hoya che. maMtra, jApa, sutroccAra vakhate enA spaMdano prathama ane aMtima tIrthakaranA sAdhuo gamanAgamana, gocarI. ene sakriya banAve che. nAbhine AMdolita kare che. tenA taraMgone pratilekhana Adi kriyAo karIne tenuM tarata pratikramaNa kare che ane pholoapa kare che. divasamAM ubhayakALe paNa avazya pratikramaNa kare che. te uparAMta teo jApAnanA eka vaijJAnike-prema-Love, Thank You-AbhAra; dazAsaka, rArika, mAmA devasika, rAtrika, pAkhI, comAsI ane sAMvatsarika A pAMce phrenDasa-mitro, Hate-tIraskAra-You Fool-Hitler. vi. vi. zabdo pratikramaNanA ArAdhanA avazya kare che. lakhIne pANInI cha boTalane phrIjha karI be divasa bAda tenA krisTalsano mahAvideha kSetramAM paraMparAnusAra haMmezA bAvIsa tIrthakaronA abhyAsa karatAM jANavA maLyuM ke sArA zabdo, hakArAtmaka bhUmikA- jevuM ja jinazAsana varte che. tyAM paNa doSa lAge, tyAre pratikramaNa Love; Thank you, Friends jevA zabdo lakhelI boTalanA pANIno karI levAmAM Ave che. tyAM ubhayakALa pratikramaNa nathI, tethI tyAM AkAra SaTakoNa dekhAyo hato. jyAre Hate, Hitler, You Fool jevA paNa adhuva pratikramaNa kalpa hoya che. zabdo lakhelA pANInA krisTalamAM koI AkAra ke pheraphAra jovA maLyA covIsa tIrthakaronA zAsanamAM zrAvakonA pratikramaNa saMbaMdhI kevI nahotA ne astavyasta DahoLAyeluM pANI hatuM. A pANI para sthiti hatI, te sapramANa spaSTa nathI, paraMtu eTaluM kahI zakAya ke maMtroccAra karIne krisTalanuM nirIkSaNa karyuM. to paNa koI ja pharaka sAdhuo pramANe zrAvako paNa potapotAnA zAsanamAM yathAkALa dhruva nahoto, jyAre SaTakoNa AkAranA krisTala pANImAM maMtroccAra karatA ane adhuva pratikramaNa karatA haze. te vadhAre spaSTa-pAradarzaka ane nirmaLa pANI dekhAyuM. A AvazyakathI karanArane zuM lAbha thAya che tenI jJAnavardhaka A vAta spaSTa kare che ke hakArAtmaka vicAro, zabdo tathA zubha praznottarI 'uttarAdhyayana sUtra'nA samyakatva parAkrama nAmanA 29mAM dhvaninI zubha asara ApaNA svAthya para paDe che. ane mana tathA adhyayanamAM aMkita thaI che. bhagavAna pratyuttaramAM kahe chezarIra svastha rahevAthI prasannatA anubhavAya che. "he gautama! pratikramaNa karavAthI ahiMsAdi vratonAM gaDhamAM paDelAM mitro ! A rIte prathama sAmAyika 48 miniTanI letAM, doSarUpI gAbaDAM pUrAya che. gAbaDAM pUrAI javAthI navAM karmone samatAbhAva dhAraNa karIne pratikramaNanI zarUAta thAya che. jema AvavAno mArga baMdha thaI jAya che. karmAgamana mArga baMdha thavAthI zALAmAM bhaNavA jatAM vidyArthIone yuniphorma paherIne ja javuM paDe cAritra pavitra bane che. pavitra cAritradhArI jIvAtmA pAMca samiti che, te ja rIte pratikramaNa karanAre, sAmAyikanAM upakaraNo sAthe ane traNa guptinuM sAvadhAnapaNe pAlana karato AtmabhAvamAM rAkhI, mahAvIranI zALAmAM pratikramaNanuM vijJAna zIkhavA, jANavA, ramamANa bane che. samajavA ane tenA pariNAmane mAnavA javuM joie. gurunI sthApanA pratikramaNa karanAra vyakti potAnA vratanA chidrane DhAMke che. arthAt karyA bAda tarata ja ekendriyathI laIne paMcendriya jIvonI mAphI vizeSa doSothI nivRtta thAya che, doSothI nivRtta thayelo sAdhaka Azravano prakAre mAgIne zuddha bhAvo sAthe pratikramaNa karavuM Avazyaka che. nirodha kare che, sabala doSothI rahita zuddha saMyamavAna banIne aSTa ahaM ne tyAgI, paramAtmAnA rAgI banIe tevI zubhabhAvanA sAthe. pravacanamAtAnI ArAdhanAmAM satata sAvadhAna rahe che, saMyama yogomAM savi jIva karUM zAsana rasI." tallIna, Indriya vijetA banI, samAdhiyukta thaIne saMyamamArgamAM gautamadhana epArTamenTa, e viMga, chachuM mALe, phleTa naM. 26, vicaraNa kare che. dAdAbhAI roDa, phlAI ovaranI bAjumAM, vilepArle (pazcima), vizAla epArTamenTasa, "eca bilDIMga, phleTa naM. 402, muMbaI-400 056. cothe mALe, sara ema.vI. roDa, aMdherI (IsTa), Teliphona: 022 2671 5575. mobAIla : 09324115575. muMbaI-400069. Teliphona : 26836010. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana - 15 'pratikramaNa : AtmavikAsanuM prathama sopAna' THzazikAMta la. vaidha guNavaMta zAha eka maulika ciMtana dharAvanAra vicAra puruSa che. tapa, yoga vize niSThA, saraLatA, ahiMsA, satya, akrodha ane dayA vizvanA badhA dharmonA Adya dharma pravartako mATe taTastha abhiprAya vagere saguNo keLavavA. dharAve che. je kahevAnuM hoya te khullA mane kahe, jaina dharmanA covIsamA mahAvIra prabhu to tapa dvArA "sva" tarapha khUba AgaLa vadhyA hatA. tIrthakara mahAvIra svAmI mATe kahe che : "mahAvIra svAmI kevaLa jainonA ane aMte khUba tapazcaryA pachI AtmasAkSAtkAra karelo. Ane AtmA nahIM, samagra vizvanI prajAnA ArAdhya tIrthakara che. emane koI koma paramAtmA banyo kahevAya. saMsArI mANasa to haju bhogamAM ja racya ke paMtha sAthe joDavA e to sUryanAM kiraNone gAMsaDImAM bharavA jevI pacyo hoya che. jaina zAstra "pratikramaNa' karavAnuM kahe che. ApaNe nAdAniyata gaNAya. eka derAsara ochuM baMdhAya to cAle, paraMtu khoTA mArga chIe-je kalyANakArI nathI. tyAMthI pAchA pharavAnuM che. bhagavAna mahAvIranI vicAradhArA mAMsAhArane ravADe caDelI navI aMte tapa dvArA sAcA jaina banI ane mahAvIra banavAnuM che. jIvananuM peDhI sudhI na pahoMce te na pAlave.' guNavata zAhanI zAkAhArI A aMtima lakSya che. suTeva vakhANavA jevI che. have to vijJAne paNa saMzodhana pachI sAbita Aje cAre tarapha azAMti jovA maLe che. are, eka dharmanA karyuM che ke zAkAhArI ja uttama che. emAM be mata nathI. mahAvIra anuyAyIo kahe che ke amAro dharma zreSTha che. badhAe Ano svIkAra prabhunI AgavI vicAradhArA eTale "ahiMsA paramo dharma'. che. Ama karavo ja joie. Aje vizvamAM AtaMka phelAI rahyo che ane dharmanA joie to badhA dharmo ahiMsAno svIkAra kare ja che, paNa jaina dharmanuM nAme nirdoSa mANaso ane bALakonuM khUna thaI rahyuM che tyAre saue ahiMsAnuM ciMtana ati sUkSma che-je bIje bhAgye ja jovA maLe. A AtaMkane rokavA samaSTinA hitamAM paNa AtatAI para vijaya mana, vacana ane kAyA dvArA ahiMsAnuM pAlana karavuM e kharI ahiMsA meLavavA prayatna karavo joie. yAda rahe ahiMsA dvArA ja abhaya che. koInA vize kharAba vicAravuM e paNa hiMsA che. vacana ApIne maLe, are, potAno ja mata sAco e manAvavA mAnava mAnava bomba tenuM pAlana na karavuM te paNa hiMsA che. ane hathiyArathI koInI banavA taiyAra thAya che ane AthI mRtyu pAmelAne sIdho mokSa maLe hatyA karavI e paNa hiMsA che. A hiMsAnuM spaSTa rUpa che. are, che-allAnA darabAramAM ene sthAna maLe che...AvI bhrAmaka samaja zoSaNa karavuM te paNa hiMsA. khoTI rIte saMgraha karavo te paNa hiMsA manamAM ubhI karavAmAM Ave che. A zuM dharma kahevAya? jaina dharma ja che. koIne mAnasika rIte du:kha ApI saMtoSa mAnavo te paNa ahiMsAmAM mAne che-tenI A zraddhA saMpUrNa kakSAnI che. jaina kone hiMsA ja che - pApa paNa che ja. A vijJAna ahiMsAnuM che. kahevAya? A rahyo teno maulika javAba. mAre je vAta karavI che te pratikramaNa aMgenI che. jaina dharmanA (1) je yuddha vinAnI kalpanA kare ke jue te jaina kahevAya. zAstrano A khuba pracalita zabda che-je samajavo rahyo. jaina dharmanA (2) jyAre te tenI AsapAsa hiMsA thatI jue ane te joine anuyAyI nathI emane mATe A zabda khUba mahattvano che. tene duHkha thAya, te jaina gaNAya. pratikramaNa eTale paNa pAchA pharavuM. pAchA to pharavAnuM? kema ? (3) je sthaLa hiMsA (mAMsAhA2) ane sUkSma hiMsA (zoSaNa) zA mATe ? AgaLa vadhyA pachI pAchA pharavAnuM...Ama kema ? yAda vacceno taphAvata samaje te jaina gaNAya. rahe mAnava jIvananuM mUlya khUba che - samaje enA mATe. hindu zAstro jaina kadApi AtaMkavAdI hoya ja nahi, jo kadAca hoya yA jaNAya kahe che ke jIvana bhoga mATe nahi, paNa yoga mATe che. ApaNe to jaina kahevAya ja nahi. yAda rahe sAdhu (sAco) zAMti priya ane saMsAra jaMjALamAM eTalA badhA khUMpI gayA chIe ke ApaNe zreya AtmaniSTha hoya... te ja sAco sAdhu kahevAya. bahArathI nahi paNa mArgane bhUlI gayA chIe. zreya ane preya mArga vacceno bheda paNa tenAmAM sAdhutva ja hoya...A lekhano kendravartI vicAra pratikramaNa jANavo joie. preya mArga bhoga mArga che je kalyANakArI nathI, che. phakta eTaluM yAda rAkhIzuM ke ApaNe ApaNA asala 'sva' tarapha paNa zreya mArga kalyANakArI che. Aja yoga mArga che - je zreyakArI pAchA pharavAnuM che. svAmI vivekAnaMde vivekAnaMdane pUchayuM ke manuSyanuM ane ApaNuM kalyANa karanAra che - je prabhu sAthe joDI de che. "gItA'nA AkharI lakSya kayuM? javAba hato...ApaNAmAM rahelA AtmAne 16mA adhyAyanA zlokamAM devI saMpatti ane AsurI saMpatti vize oLakhavo ane tene tapa dvArA AtmasAt karavo. The Ultimate spaSTa karyuM che. kRSNa kahe che : "daivI saMpatti mokSa ApanArI ane goal of our life is to realise our own self - pratikramaNa e AsurI saMpatti baMdhanamAM nAkhanArI che. baMdhanamAMthI mukta thavuM hoya AtmavikAsanuM prathama sopAna che. * * * to zAstra pramANe zreya mArge AgaLa vadhavuM joie. A mATe saMdarbha: "mahAmAnava mahAvIra'--guNavaMta zAha aMtaHkaraNanI zuddhi, mana ane Indriyo para kAbU, yajJa, svAdhyAya, pa1, 'zilAlekha' DuplekSa, aruNodaya sarkala pAse, alakApurI, vaDodarA-390007. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2016 upaniSadamAM prANavidhA | LDaoN. nareza veda jIvananuM mukhya tattva prANa che. A tattvanI vicAraNA upaniSadamAM A ja upaniSadanA cothA adhyAyanA dazamA khaMDamAM bIjI eka vigate thayelI che. A vicAraNA mukhyatve kenopaniSada, prazropaniSada, laghukathAthI prANane samajAvavAnI ceSTA karI che. muni satyakAma muMDakopaniSada, taitirIya upaniSada, kauSItakI upaniSada, chAMdogya jAbAlanA ziSya upakosala kAmalAyane ghaNA samaya sudhI gurunI upaniSada ane bRhadAraNyaka upaniSadamAM thayelI che. AmAM sevA ane upAsanA karI; paraMtu AcArye tenuM samAvartana karyuM nahi prANatattvano vicAra kevo thayo che e vize ApaNe "prabuddha jIvananA ane dezAvara cAlyA gayA. te pachI te ziSyanuM zarIra aneka prakAranA mArca, 2014nA aMkamAM keTalIka vAta karI hatI. have A lekhamAM rogothI gherAI gayuM. teNe bhojana karavAnuM choDI dIdhuM. pariNAme ApaNe prANavidyAnI vAta karIzuM. enuM svAstha ekadama kathaLavA lAgyuM. tyAre agnioe tene upadeza prANavidyAnI vAta mukhyatve "chAMdogya upaniSada'nA pAMcamA Apyo ke prANa ja brahma che. prANAgnionI sArI rIte upAsanA adhyAyanA pahelA ane bIjA khaMDamAM, bRhadAraNyaka upaniSada"nA karavAthI zArIrika svAthya pharIthI prApta karI zakAya che. A kathA chaThThA adhyAyanA prathama khaMDamAM ane "kauSItakI upaniSada'nA bIjA dvArA ema samajavAnuM che ke prANa e ja jIvanazakti che. ane trIjA adhyAyomAM thayelI che. prANa ane svAcya TakAvavA jema anna (khorAka) jarUrI che, jaLa upaniSadanA RSioe AMkha (darzanendriya), kAna (zravaNendriya), (pANI) jarUrI che, tema prANanAM anna ane jaLa zuM che? prANa zenAthI mukha (vAkuIndriyo ane mana (manana Indriya) - vagerene "prANa" kahIne Take che ane svastha rahe che? to teno uttara ApatA A upaniSadanA oLakhAvI che, kemake manuSyanA jIvananI e mukhya zaktio che. manuSya RSi jaNAve che ke bhUkha ane tarasa e prANanI jarUriyAto ane zarIra A Indriyo dvArA mahattvanAM kAryo kare che. A IndriyamAMthI khAsiyato che. tamAma prakAranA jIvo dvArA je ArogAya che te khorAka mukhya Indriya kaI e jANavuM jarUrI che. e samajavA mATe "chAMdogya vAstavamAM prANa dvArA ja ArogAya che. mAtra anna ja nahIM, badhI upaniSada'nA sakhAoe e upaniSadamAM eka laghukathA ApI che. vastu prANano khorAka che. ApaNe moM vaDe anna ArogIye chIe te eka vakhata A Indriyo vacce mahattA, guNavattA ane upayogitAnI to eno khorAka che ja, paraMtu e uparAMta ApaNI AMkha, kAna, dRSTie koNa agatyanuM gaNAya e vAta para vivAda thayo. enA ukela mATe nAka, jIbha ane tvacA dvArA jeno ApaNe AsvAda ane upabhoga A Indriyo prajApati pAse gaI ane emane pUchyuM: "he bhagavana! karIe chIe te paNa prANano khorAka ja che. jaLa (pANI) prANanA amArAmAM guNane lIdhe sauthI moTuM ane agatyanuM koNa?' e vAta vastrarUpa che. ApaNe bhojana letAM pahelAM ane bhojana lIdhA pachI sAMbhaLI prajApatie uttara Apyo ke "tamArAmAMthI guNane lIdhe to ekAda kogaLo jaLa (pANI) laIe chIe, A kAraNe. e ja moTuM kahevAya, je zarIramAMthI jo nIkaLI jAya to zarIra maDadA vaLI AgaLa cAlatAM A upaniSadanA RSi ema jaNAve che ke jevuM thaI jAya." prajApati pAsethI mArgadarzana maLatAM indriyoe badhI Indriyo paNa prANarUpa ja che. hiraNyagarbha (cosmic pran) e potAnI jyeSThatA (moTAI), zreSThatA (uttamatA) ane upayogitA badhI Indriyono mukhya adhipati deva che. eNe ja kAna, tvacA, AMkha, sAbita karavA manuSya zarIrathI vArApharatI eka eka varSa mATe bahAra jIbha ane nAkanI Indriyo mATe dika, vAyu, Aditya, varuNa ane nIkaLI dUra rahevAnuM nakkI karyuM. e mujaba eka eka varSa mATe eka eka AzvinIkumAronA nAmarUpa dhAraNa karyA che. eNe ja moM, hAtha, paga, indriya kramazaH zarIramAMthI nIkaLI dUra rahI, paraMtu emAMnI ekeya pAyu ane Upastha e pAMca karmendriyo mATe agni, Indra, viSNu, indriya vinA zarIra maDadA jevuM thayuM nahIM. chelle jyAre zvAsa paNa mitra ane prajApatinAM nAmarUpa dhAraNa karyA che. manano adhipati (prANa) zarIramAMthI bahAra nIkaLavA gayo ke turata ja, jema UMcI deva caMdra che, je khuda hiraNyagarbhano ja AvirbhAva che. tethI bha, jAtano koI azva, saheja Takora thatAM ene bAMdhelA doraDAMnA bhuvar ane svar traNeya lokamAM AdhyAtmika, Adhibhautika ane khIlAone paNa ukheDI nAkhe tema - enA nIkaLavAthI bIjI Indriyo Adhidaivika stare tenI upAsanA thavI joIe. kheMcAvA lAgI. tyAre e badhI Indriyoe prANane kahyuM ke, "bhagavana! praznopaniSadanA aSTAe prANane samajavA praznottarInI paddhati tame zarIramAM pAchA Avo. amArAmAM tame ja sauthI moTA cho. A svIkArI che. pippalAda RSi pAse tattvanI jijJAsAvALA cha ziSyo zarIramAMthI tame bahAra jazo nahIM." matalaba ke bAkInI badhI Indriyone prazno pUche che ane AcArya pippalAda enA muddAsara javAbo Ape prANanI jyeSThatA, zreSThatA, ane viziSTatAno khyAla Avyo che. emAM bhArgava ane kausalya dvArA pUchAyelA bIjA ane trIjA pariNAme vANIe potAnI garimA, AMkhe potAnI pratiSThA, kAne praznomAM prANanI samajUtI apAI che. emAM bhArgave pUchelo prazna potAnI samRddhi ane mane potAno jJAnAdhAra prANane kAraNe ja che hato: 'keTalAka devatAo A prajAone dhAraNa kare che ane keTalAka ema svIkAryuM. eno artha e thayo ke vANI, AMkha, kAna, mana e devatAo temane prakAzita kare che ane te sarvamAM sauthI moTuM koNa badhI Indriyone zakti ane vaiziTsa ApanAra prANatattva ja che. che?' enA uttaramAM RSi jaNAve che ke, vANI, mana, cakSu, zrota Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana 17 ane prANa - zarIramAM rahelA pAMca devatAo che. badhA devatAomAM TapakAvavuM. mAyatanAya svAhA e maMtrathI ghIno homa karI thoDuM ghI e prANa ja zreSTha ane moTo che. A prANa ja agni, sUrya, parjanya, vAyu vAsaNamAM TapakAvavuM. pachI pelA vAsaNamAMthI thoDo chuMdo laIne A ane amRta che. A prANamAM ja saunI pratiSThA che. sarva kAMI prANane maMtrano jApa karavo : matha pratisRthvInI manthamAdhAya napatyano nAyAsthamA vaza che. prANa ja sarvano rakSaka che. te ja saune zrI (kAnti) ane prajJA hi te saman sa hiM jyeSTha: zreSTho rAMnAdhipati: sa mA caijhayam zreSTayam (jJAna) Ape che. kausale puchelA praznonA uttaramAM teo jaNAve che: rAjyamAdhipatya sAmayatvamevevam saravamasAnItina pachI nIcenA maMtrano cotho AtmA ja prANanuM ugama sthAna che. jema puruSanI sAthe teno paDachAyo bhAga bolIne e zRMdAmAMthI eka eka koLiyA jeTalo bhAga laIne rahe che, tevI ja rIte AtmAnI sAthe prANa rahe che. te mananI sAthe Arogavo : zarIramAM Ave che. apAna, samAna, bAna ane udAna e A ja tatsaviturtuLamade; vaye TuvarNa ponanam | mukhya prANanA vibhakta thayelAM rUpo che. mukhya prANa bIjA prANone zreSTha sarvadhAtama; turaM pArTI dhImadI ! zarIranA judA judA bhAgomAM potapotAnA kAmamAM lagADe che. sUrya chello cotho bhAga bolIne bAkI je rahyuM hoya, te badhuM khAI javuM. bAhya prANa che ane pRthvI, AkAza, vAyu ane agni A sau virATa pachI pANI pIne agni pAse pUrva dizA tarapha moM rAkhIne temaja vizvamAM prANanI zaktio che. temanI sAthe manuSyanA zarIramAM rahelA mauna rAkhIne cittane zAMta rAkhIne sUI javuM. prANano abhinna saMbaMdha che. sUrya nAmaka bAhya prANano zarIranI e ja rIte A upaniSadanA pAMcamA adhyAyanA ogaNIsathI cakSurindriya sAthe che; AkAzano saMbaMdha zarIranA samAna nAmaka trevIsa khaMDomAM prANanI paritRpti mATe bhojana kevI rIte karavuM tenuM prANanI sAtheno che. vAyuno saMbaMdha zarIranA thAna nAmaka prANanI mArgadarzana apAyuM che. jemake, rAMdheluM anna jyAre jamavA mATe potAnI sAthe che. agnino saMbaMdha zarIranA udAna nAmaka prANanI sAthe che. sAme pirasAya, tyAre emAMthI pahelAM prANAya svAhU ema bolIne A pAMceya prakArano prANa manuSyanI jevI cittavRtti hoya che te koLiyo bharavo. e pahelI AhutithI prANa tRpta thAya che. pachI anusAra maraNottara gati ane punaHjIvana prApta kare che. A rUpaka vyAnAya svAhA ema bolIne bIjo koLiyo bharavo. e bIjI AhutithI dvArA RSi pRthvI, AkAza, vAyu, agni ane jaLanI aMdara prANarUpa vyAna nAmaka prANa tRpta thAya che. pachI mapAnA vIdI ema bolIne rahela zaktino nirdeza kare che. pRthvInA gurutvAkarSaNanuM baLa, AkAzanA trIjo koLiyo bharavo. e AhutithI apAna vAyu tRpta thAya che. urvAkarSaNanuM baLa, agninuM tejAkarSaNanuM baLa emAM rahelI prANazakti pachI samAnAya svAhA ema bolIne cotho koLiyo bharavo. e AhutithI sivAya bIjuM kazuM nathI. samAna nAmaka prANa tRpta thAya che. pachI 3AnAya svadA ema bolIne 'chAMdogya upaniSada'nA sAtamA adhyAyamAM nAradajI sanakumAra pAMcamo koLiyo bharavo. e AhutithI udAna nAmaka prANa tRpta pAse jJAna prApta karavA jAya che tyAre sanaskumAra ane prANanuM mahattva thAya che. muni satyakAme prANanI vidyA ane pUjA samajAvI pachI samajAve che. teo prANane vaizvika UrjArUpe oLakhAvI tenuM nAma, kahyuM che ke, jo prANane samajanAra koI mANasa prANanI pUjA sUkAM vANI, mana, saMkalpa, citta, dhyAna, vijJAna, baLa, anna, jaLa, dUThAMnI sAme kare, to jarUra emAMthI DALIo phUTe ane enI upara AkAza, smaraNa, AkAMkSAthI baLavAna kahe che. jema gADAMnAM paiDAMnI pAna Ave, to pachI mANasane e kahevAthI ane mANasa dvArA e nAbhimAM jaDelA ArA ene AdhAre rahelA hoya che, ema A prANane karavAthI lAbha thAyaja, ema kahevAnI jarUra rahetI nathI.' AdhAre ja AkhuM jagata raheluM che ; ema RSi kahe che. prANa che to A "koSItakI upaniSada'mAM prANane brahma ane prajJA tarIke varNavAmAM badhA zaktimaMta che, prANa nathI to e sarva zaktihIna che. Avyo che. e prANarUpa brahmane rAjArUpa kalpIne emAM kahevAmAM AvyuM A upaniSadanA cothA adhyAyamAM jIvananA mULa svarUpa aMdanane che ke prANanuM saMdezavAhaka mana che. vANI enuM gRha sAcavanArI rANI oLakhAvI sAbita karyuM che ke prANa ja brahma che. e prANavidyA jANavI che. AMkho enI saMrakSaNa maMtrIo che. karNendriya udghoSaka che. prANa eTale brahmavidyA jANavI. prANavidyA samajAvatAM RSie prANanI khuda brahmasvarUpa hoI mAgyA vagaraja emane A badhI sahulato bheTa pUjA kevI rIte thAya tenuM ahIM varNana karyuM che, jemake, amAsanA divase maLelI che. prANane mana, vANI, cakSu ane karNa potapotAnI dIkSA laIne pUnamanI rAte dareka jAtanI auSadhiono chUMdo, dahIM vizeSatAo ApIne enA aMtarAvartI ane AdhIna thaIne rahe che, ane madhane lAkaDAnA vAsaNamAM mizra karI e vAsaNa pahelAM eka ema jaNAvyuM che. pachI temAM prANanA nirodha ane upAsanAonI tarapha rAkhavuM. pachI jyeSThAya zreSTAya svAhA e maMtrathI agnimAM ghIno vidhi darzAvavAmAM AvI che. homa karyA pachI homa karavAnA supra (sAdhana)mAMthI TapakatuM ghI pelA bRhadAraNyaka upaniSada'nA prathama adhyAyanA pAMcamA brAhmaNanA vAsaNamAM jarA TapakAvavuM. vasiSTAya svAhA e maMtrathI ghIno homa 21 thI 23 zlokomAM prANanI ane mahAprANa (vAyu)nI vareNyatAnI karIne pharIthI TapakatuM ghI e vAsaNamAM TapakAvavuM. pratiSThArya svAhA e vAta rajU thaI che. e paNa eka laghukathA rUpe che. prajApatie karmo maMtrathI ghIno homa karIne pharIthI TapakatuM ghI e vAsaNamAM TapakAvavuM. karavA mATe sAdhanabhUta IndriyonI racanA karI to Indriyo paraspara saMparve svAda e maMtrathI ghIno homa karIne evI ja rIte e vAsaNamAM ghI spardhA karavA lAgI. vAkzaktie vrata lIdhuM ke huM bolatI ja rahIza, ? Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana Disembara, 2016 cakSue vrata lIdhuM ke jotuM ja rahIza, zraute vrata lIdhuM ke huM sAMbhaLato ja dharma dhAraNa karyo che. e traNe kALa mATeno dharma che, tema manuSya paNa rahIza. A rIte dareka indriye vrata dhAraNa karyuM. tyAre mRtyudevatAe prANadharmane dhAraNa karavo joIe. ane e mATe prANAyAma eTale ke emAM vyApta thaIne emanI kAryakSamatA samApta karI dIdhI. eTalA prANanA pUraka, recaka ane kuMbhakanI prakriyAno abhyAsa ane AyAma mATe mRtyu vakhate mANasanAM vANI, netra ane zrota badhAMya niSkriya karavo joIe. banI jAya che, paraMtu prANa mRtyune prApta thato nathI. badhI Indriyoe samasta jagatamAM sadA vahetA rahetA mAtarizvA (vAyu)no ja e jANIne, prANatattvanI zreSThatA svIkArI lIdhI, kAraNa ke e aMza ApaNAmAM prANarUpe rahe che, enI spaMdana kriyAne kAraNe ja saMcarita thatAM ke na thatAM, kyAreya vyathita thato nathI ke kyAreya ApaNe jIvaMta ane kriyAzIla rahIe chIe. jIvananAM badhAM samApta thato nathI. tethI, badhI Indriyo paNa prANamaya banI gaI, sattvo-tattvomAM e sarvoparI che. enA tAla, laya ane vega ane mATe ja e Indriyo hovA chatAM ene prANa tarIke oLakhavAmAM niyamitarUpe sAcavavA joIe. je koI prANatattvanI jyeSThatA, Ave che. zreSThatA ane vareNyatAne oLakhIne enI vidyA samajIne enI je rIte IndriyonI vacce prANa rahela che barAbara evI ja rIte upAsanA kare che e sarvocca dhyeya prApta kare che. matalaba ke e sukhI agni, sUrya, caMdra vagere devatAo paNa vAyutattvayukta che. anya ane nirogI rahe che ane jIvanamukti pAme che. * * * devatAo asta thAya che, paNa vAyudeva kyAreya asta thatA nathI. "kadaMba' baMgalo, prophesara sosAyaTI, moTAbajAra, vallabha sUrya prANathIja uge che ane prANamAM ja asta thAya che. devoe e vidyAnagara. phona naM. : 02692-233750. sela naM. : 09727333000 180 220 160 29. jaina dharma 70 i pustaka manuSyano zreSTha mitra che. kharIdo, Apo ane sahumAM vaheMco. ( rUA. eka hajAranA pustako kharIdanArane rUA. 500nuM DiskAunTa, eTale rUA. 500mAM rUA. 1000nA pustako ) zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prakAzano i krama pustakanA nAma kiMmata rUA. krama pustakanA nAma kiMmata rUA. krama pustakanA nAma kiMmata rUA. 1 T DaoN. ramaNalAla cI. zAha likhita DaoN. razmi bheda likhita DaoN. kalAbena zAha saMpAdita DaoN. dhanavaMta zAha likhita ane saMpAdita graMtho 17. amRta yoganuM, prApti mokSanI 250 27. vicAra maMthana 180 1 jaina dharma darzana ra0 18. Ugyo muktino aruNodaya saggadarzana 200 28. vicAra navanIta 2 jaina AcAra darzana 240 DaoN. phAlganI jhaverI likhita AcAryazrI vAtsalyadIpa sUrikRta 3 caritradarzana 19. jaina pUjA sAhitya 4 sAhitya darzana 320 DaoN. rekhA vorA likhita 30. bhagavAna mahAvIranI AgamavANI 5 pravAsa darzana ra60 20. Adi tIrthakara zrI RSabhadeva 31. jaina sakjhAya ane marma 6 zruta upAsaka DaoN. ramaNabhAI zAha 320 DaoN. ramezabhAI lAlana likhita 32. prabhAvanA 7 jJAnasAra 1OO. 33. sukha tamArI pratikSA kare che 21. jaina daMDa nIti 8 jina vacana 39 250 34. meruthI ye moTA T 9 jina tattva bhAga-1 thI 9 100 sureza gAlA likhita 540. 240 22. maramano malaka 34. JAIN DHARMA [English] T10 vaMdanIya hRdayasparza bhA.3 900 ! pa0 T11 vaMdanIya hRdayasparza (olIva) 23. navapadanI oLI 250 DaoN. kumArapALa desAI kRta 50 36. aMgrejI bhASAmAM jainIjhama : I12 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-1thI3 24, bhagavada gItA ane jaina dharma150 500 kosmika vijhana I13 sAMprata sahaciMtana bhAga-16 IlA dIpaka mahetA saMpAdita 300 180 1 pro. tArAbahena 2. zAha likhita 25. saMvatsarI pratikramaNa vidhi sahita 37. zrI jaina mahAvIra gItA eka darzana 350 14. ApaNA tIrthakaro gItA jaina likhita ramajAna hasaNiyA saMpAdita mULa sUtrano gujarAtI-aMgrejI 100 15. saMskRta nATakonI kathA bhA.1, 100 hiMdI bhAvAnuvAda DaoN. kalAbahena zAha likhita DaoN. ke. bI. zAha likhita puSpAbena caMdrakAMta parIkha saMpAdita i16. caMdra rAjAno rAsa 100 26. jaina kathA vizva 125 ra00 39. paMthe paMthe pAtheya ' uparanA badhApustakosaMghanIoNphise maLaze. saMparka : pravINabhAI Te.naM.23820296. rUpiyA amArI beMkamAM-baeNka oNpha InDiyA-karaMTa eNkAunTa naM.003920100020260 mAM jamA karI zako cho. IFSC:BKID0000039 T( zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahammadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. Teliphona : 23820296 3pa0 38. ravamAM nIravatA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana 19 aSTaprakArI pUjAnI kathAo 6 akSata kathA || 1 AcAryazrI vAtsalyadIpasUrIzvarajI. dharma eTale vizALa sarovara. paNa jAya. aneka bhAviko tyAM Ave, pUjA kare te jue. je bhAviko dharmanA sarovara pAse je tRSA laIne Ave te nitAMta sukhanuM jaLa pAme. Ave te potAnA hAthamAM akSatano mUTho bharatAM Ave. prabhunI sanmukha dharmanA sarovara pAse sahu koI AvI zake. tyAM koI bheda nA akSatano suMdara svastika kare. A bALa popaTa ane popaTI te jue. naDe. dharmanuM sarovara zuddha ane zItaLa jaLathI chalakAtuM hoya. enA pratidina A kriyA dhyAnathI jue. e bALa popaTa ane popaTIne AMgaNe je Ave te kalyANa pAme. thAya ke ApaNe paNa AvuM karIe. dharmanA sarovara pAse mAnavI paNa Ave, deva paNa Ave, pazupaMkhI mananI nirmaLa bhAvanA ane uttama vicAra e popaTa ane paNa Ave. popaTIe amalamAM mUkyA. dharma potAnA AMgaNe koNa AvyuM che te kadI na jue : e to banne roja zAlInA khetaramAMthI akSatanA thoDA dANA potAnI potAnA AMgaNe AvelAnuM bhaluM kare. cAMcamAM upADI lAve. svastika ane siddhazilA banAvatAM to temane akSatapUjAnI evI ja eka bhAvavAhI kathA che. na AvaDe, paNa mukhamAM lAvelA akSatanA dANAnI roja traNa DhagalI kare. eka hato popaTa, eka hatI popaTI. pachI prabhunI pAse jaIne mastaka jhukAve. popaTa ane popaTI vanamAM rahe. Ama tema UDyA kare. UDatAM rahevuM popaTa ane popaTI Ama karIne saMtoSa pAme. manamAM khUba ane prasanna rahevuM e ja emanuM kAma. majAnI AMbADALa para bese, madhurAM harakhAya. phaLo khAya. popaTa ane popaTI ekabIjAne khUba prema kare. banne nAnakaDA bALa bhAre TekavALA. prAta:kALe jyAM sudhI eka divasa popaTIe eka yugalane janma Apyo. khetaramAMthI akSatanA dANA na lAve ane prabhunA maMdiramAM akSatanI popaTa ane popaTI potAnA jevA ja nAnakaDAM popaTa ane traNa DhagalI na kare tyAM sudhI pote eka paNa dANo khAya nahIM. popaTIne joIne potAnA saMtAnone joIne khuzakhuzAla rahe. bannene Ama ghaNA samaya sudhI cAlyuM. thAya ke A ja ApaNuM vizva. AMbAnI DALa e ja ApaNo rAjamahela. popaTa ane popaTI AyuSya pUrNa thayA pachI bIjA bhave rAjakuLamAM popaTa yugala roja zAlInA khetaramAM jAya ane cokhA caNI janma pAmyAM. te bhave pUrvanA saMskAra kAma AvyA. dharmanI ArAdhanA lAve. e cokhA e cAreyanuM bhojana. e nirdoSa AhAramAM saune karI ane jinamaMdiramAM jaIne nitya akSatathI pUjA karI. khUba AnaMda maLe. akSatapUjAthI emane akSaya sukha maLyuM. banne AtmAo mokSamAM AjubAjumAM vasatAM paMkhIo koI marelA pazu para jaIne bese jaIne paramAtmAnuM pada pAmyAM. tyAre A popaTa yugala nArAja thaI jAya. emane thAya ke AvuM bhojana akSata pUjAnA duhA khAIne zuM phAyado? 1. akSatapada sAdhana bhaNI, akSatapUjA sAra; paNa pachI e popaTa yugala vicAre ke e to jevuM jenuM mana. jinapratimA AgaLa mudA, dhariye bhavi naranAra. ApaNane to A akSata parama sukhadAyI che. zuddha akhaMDa akSata grahI. naMdAvarta vizALa; e cAreya paMkhIonI prasannatA joIne bIjAM pazupaMkhIo paNa khUba pUrI prabhu sanmukha raho, TALI sakaLa jaMjALa. khuza thAya. bIjAM paMkhIo jhaMkhe ke AvI khuzI amane paNa maLe. -paM. vIravijayajI e popaTa parivAra je AMbAnI DALa para bese tenI sAme ja eka 2. samakitane ajavALavA, uttama eha upAya; bhavya ane vizALa jinamaMdira. koI kALe, koI bhAgyazALIe pUjAthI tame prIchajo, manavAMchita sukha thAya. banAvyuM haze. tyAre kadAca tyAM zahera paNa haze. Aje to tyAM jaMgala akSata zuddha akhaMDazuM, je pUje jinacaMda; banI gayeluM, paNa bhagavAnano prabhAva TheraThera prasarelo hato. bhAviko lahe akhaMDita teha nara, akSaya sukha amaMda. jaMgalamAM paNa e jinamaMdiranA darzana karavA AvatA. prabhunI pUjA -zrI devavijayajI karIne potAnuM jIvana dhanya karatA. 3. akSaya phaLa levA bhaNI, akSata pUjA udAra; popaTa ane popaTInA nAnakaDAM banne saMtAno-nAnakaDAM popaTa iha bhava paNa navi kSaya hoye, rAjaRddhi bhaMDAra. ane popaTI A maMdiramAM avAranavAra jAya. maMdiranA raMgamaMDapamAM -paM. uttamavijayajI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana trIjuM atyaMtara tapa - vaiyAvacca E subodhIbena satIza masAlIA vaiyAvacca eTale sevA. AhAra, pANI, auSadha AdithI, kAyAnI pravRttithI athavA anya dravya vaDe du:kha vedanA Adi dUra karavAnI pravRttithI vaiyAvRtya thAya che. munivaronA dasa bhede karIne vaiyAvacca paNa dasa prakAranI che. munivaronA dasa bheda che...(1) AcArya (2) upAdhyAya (3) navadIkSita (4) rogI (5) tapasvI (6) cIra (3) svadharmI (8) kuLa (9) gaNa (10) saMgha athavA zailya, manojJa. dasa prakAranA muniomAMthI koIne roga thAya, pariSahone lIdhe kheda pAme, mahA bagaDI jAya tyAre upacAra karavo te naiyAvacca che. zrI bhagavAna mahAvIre batAveluM trIjuM atyaMta2 tapa vaiyAvacca eTale ke sevA karavI, sevA karatI vakhate nIcenI traNa bAbata lakSamAM levI. (1) sevA bhaviSyonmukha na hovI joie. kAMI prApta karavA ke meLavavA mATe nahi. sevA niSprayojana hovI joie. bIjuM potAnA caitanya svarUpa AtmAne rAgadveSa Adi dorSothI vepAvA na devo, potAnA AtmAne bhagavAnanA paramAgamamAM lagAvI devo, dasa lakSaNa rUpa dharmamAM lIna ka2vo, kAma, krodha, lobhAdika kaSAyane tathA iMdriyonA viSayone AdhIna thavA na devo te AtmAnI vaiyAvacca che. je potAnI zakti pramANe chakAya jIvanI rakSA karavAmAM sAvadhAna che tene samasta prANIonI vaiyAvacca prApta thAya che. joke A badhI kriyAmAM je bAhya pravartana che te to bAhya tapa jevuM ja jANavuM; paraMtu AvuM bAhya pravartana thatAM ja aMtaranA pariNAmonI zuddhatA thAya tenuM nAma atyaMtara tapa che. eTaluM samajI levuM ke nizcaya dharma to 'vitarAga bhAva' che. bAkI anya aneka prakAranA bhedo to nimittanI apekSAe upacArathI kahyA che tene vyavahAra mAtra dharmakArya karyuM hovAnI majA AvatI haze to tame navA karmono saMgraha saMjJA jANavI. vaiyAvaccethI ghaNAM guNo pragaTe che jevA ke saMghamanuM karo. to tevI sevA karmabaMdhana banI jaze. paNa A sevA karIne huM sthApana, durgaMchAno abhAva, pravacanamAM vAtsavyapaNuM vagere aneka mArA koI pUrva karmanI nirjarA karUM chuM ke karma khapAvuM chuM evI bhAvanA guNo pragaTe che. haze to bhaviSya mATe navuM karmabaMdhana nathI. Ama sevA e bhale puNyanuM kAma che; paNa tethI bhaviSyamAM kaMI meLavavAnI bhAvanA che, bhale thoDI ghaNI punya kamAvAnI vAsanA haze, ke ema karavAmAM koI viziSTa (2) sevA karavAmAM koI prakAranuM gaurava, garimA ke asmitAnI bhAvanA aMda2mAM gahana thavI joie nahIM. (3) sevA karatAM punyano bhAva ke kartAno bhAva paNa pedA tho joie nahi. Disembara, 2016 have ApaNe A traNeya vastune samajIe. 'sevA bhaviSyonmukha na hovI joie. eTale ke sevA karIza to mane dhana maLaze, paza maLo ke svarga maLaze, mAna maLaze, nAma thaze evI koIpaNa bhAvanA prerita sevA na hovI joie. sArUM ke kharAba kaMIpaNa meLavavAnI bhAvanAthI sevA karo eTale e vAsanA prerita thaI. je sevAmAM koIpaNa projana hoya to te sevA, sevA nathI. tevI sevAthI mahAvIre batAvelo atyaMtara tapa sAdho nathI. mahAvIra kahe che...bhUtakALamAM ApaNe je karma karyA che tenA visarjana mATe, tenI nirjarA mATe sevA karavI paDe che. bIjI bAbata e hatI ke sevA karavAmAM koI prakAranuM gaurava, garimA ke asmitAnI bhAvanA aMda2mAM gahana thavI joie nahi. sAmAnya rIte ApaNane ema lAge ke sevAnuM kAma to garva levA jevuM ja che. emAM khoTuM zuM che ? paNa mahAvIra kahe che je sevA gaurava bane che te ahaMkArane poSe che. jyAre mahAvIre batAvelI sevA to pApanuM prAyazcita che, jemake bhUtakALamAM meM koIne IjA pahoMcADI haze. no Aje enI malamapaTTI karIne pApanuM prAyazcita karUM chuM. bhUtakALamAM koIne khADAmAM dhakko mAryo haze to Aje haoNspiTala pahoMcADIne prAyazcita karUM chuM, mahAvIranI sevAnI dhAraNA AvI anokhI che. emAM gaurava karavA jevuM kAMI che ja nahi, ethI ahaMkAra pedA thavAne koI kAraNa nathI. trIjI bAbata e che ke sevA karatAM punyano bhAva ke kartAno bhAva pA pedA thavo joie nahIM. mahAvIra kahe che ke sevA karavAmAM e punya meLavavAnI bhAvanA hoya ke jaza meLavavAnI bhAvanA hoya to te vAsanA prerita sevA thaI. jenAthI anubaMdha pApano paDI jaze. je anaMtosaMsAra rakhaDAvaze. paraMtu A sevAnA punyakArya pAchaLa phakta koI pAchalA janmanuM karmanuM visarjana karUM chuM, navuM kAMI ja nathI karI rahyo, e bhAvanA haze to karmanI nirjarA thaze. hisAba cUkate thaI jaze. jamA-udhAra kAMi nahIM rahe. mahAvIre batAveluM vaiyAvacca tapa to davA jevuM che. davAthI maLatuM kAMI nathI paNa roga dUra thaI jAya che. sevAthI paNa meLavavAnuM kaMI ja nathI, je jUnuM che tenuM visarjana thaI jaze. meM kyAreka tamane eka tamAco mAryo hoya to A janmamAM mAre tamArA paga dabAvavA paDe. e paga dabAvavAthI navuM kAMI meLavavAnuM nathI. na punya, na jaza, na nAma, na dhana, na prema...basa phakta jUnAnuM visarjana. jyAre jamA-udhAra kAI na rahe tyAre hAthamAM phakta zUnya Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 avasthA ja mukti che. sevA karIne kaMIka meLavavuM che to te karmabaMdha che, chUTAtuM nathI. jenAthI chuTAtuM nathI te tapa nathI bahu uMDo bheda che. mahAvIre vaiyAvaccane bAra tapamAM che. AThame sthAne mUryA ane kAraNa ja e che ke je sevAmAM koI rasa nathI, koI prayojana nathI, koI gaurava ke garimA nathI, koI jA meLavavAnI ke punya kamAvAnI bhAvanA nathI, koI nAma-dAmanI icchA nathI, mAtra dguNa-deza pUrA karavAnA che, to AvI sevA karavI khUba ja kaThIna che. ke tame koI koDhInA paga dabAvatA ho ne koI AvIne kaheze ke 'bhAI tame tamArA koI pUrvajanmanA karmanI nirjarA karI rahyA cho? pUrva pApanuM prakSAlana karI rahyA cho ? to tamArI je paga dabAvavAnI majA che te cAlI jaze....tamane to tame AvI sevA karatA ho, tyAre tamArA koI phoTA pADe, akhabAromAM chapAya, koI tamArI prazaMsA kare, mahAsevaka tarIke oLakhAo, temAM rasa che. mahAvIra to kahe che ke tamArI jAtane, svayaMneya khabara na paDe ke tame sevA karI che, to vaiyAvRtya che. ApaNe kaMI karIe ne enA kartA na banIe to ethI moTuM tapa zuM hoI zake ? koI koMDhavALA mANasanA paga dabAve, chatAM manamAM kartAnA bhAva na jAge to te tapa banI jaze. moTuM AMtarika tapa banI jaze. prabuddha jIvana TUMkamAM sevA karatI vakhate jo bhaviSya unmukhatA pedA na thatI hoya...punyano ke kartAno bhAva pedA na thato hoya, 'huM kAMI khAsa vizeSa karI rahyo chuM evo bhAva pedA na thato hoya, ane jANe kALA pATiyA para lakheluM bhuMsI rahyA cho evuM lAge tyAre samajo ke have tame bhItaramAM khAlI thaI gayA. tyAre tame A atyaMtara tapamAM praveza pAmazo. jene dareke dareka kRtyamAM phakta ane phakta potAnI bhUla ja dekhAtI hoya...(prAyazcita) jenA hRdayamAM jIvamAtra pratye vinaya pedA thayo hoya...koI zaratane Adhina na hoya, koI tulanAne Adhina na hoya (vinaya) te ja mahAnubhAva AvI sevA (vaiyAvacce) karI zake. je khUba ja, khUba ja kaThIna che... mahAvIra je sevAnI vAta kare che te davA jevI che ane ApaNe je sevA karIe chIe te Tonika jevI che. jo ApaNe karelI sevAmAM kaMIpaNa meLavavAnI bhAvanA nahIM hoya, ane phakta eja bhAva haze ke A vaiyAvacca karIne huM phakta mArA pUrva karmano hisAba cUkate karU chuM, to sevA karIne karmanI nirjarA karIne chUTI jazo, e jIva sAthenA leNadeNanA saMbaMdha pUrA thaze, navuM baMdhana nahIM thAya. jemake davAthI navuM kAMI meLavavAnuM nathI paNa rogathI chUTakAro maLe che. paraMtu ApaNe je sevA karIe chIe te Tonika jevI che. TonikathI kaMIka maLe che. TonikathI zakti maLe che. tema ApaNI sevAmAM kAMIka meLavavAnI bhAvanA che. pachI bhale te dhana hoya, yaza hoya, kadara hoya, nAma hoya. svarga hoya, punya hoya, mokSa hoya... sevA karIne kaMIka meLavavuM ja che to karmabaMdha che. chUTAtuM nathI. kaMIka meLavavAnI bhAvanAthI e jIva joDe navA lezadezanA saMbaMdha ubhA thAya che. Ama mahAvIre batAveluM vaiyAvacca tapa agharuM jarUra che, paNa sAcI samaja AvI jAya to azakya nathI. vaiyAvRtyano artha ja che ko uttama sevA' evI sevA ke jemAM eka bodha hoya ke, 'huM jenAthI baMdhAyelo hato pUrva karmane kAraNe te baMdhanane toDavuM, paraMtu jo temAM rasa levAnuM zarU karazo to pharIthI saMbaMdha nirmita thaze. vaDIlonI sevA karo ke bALakonI ke mitronI ke sAdhu-saMtonI paNa e vicArathI karo ke Aje Apaze koInuM karIzuM to kAle ApaNane jarUra paDaze to koI ApazuM karaze...' to e paNa khoTuM.e paNa mahAvIre banAvela tapa nathI. koI sevA na kare to na karanAra para koMdha nahi, dhRNA nahi. e na kema na kare ? evo rUAba nahi. jo e tamArI sevA kare che to tenA e pUrvakarmanA pApa e che, jo koIne pApa dhovAnA bAkI na hoya, to vAta pUrI thaI gaI. samatAbhAvane ja puSTa karavAno che. jo mahAvIre samajAvelAM vaiSAvRtya tapa sAcA arthamAM samajI javAya to aDadhuM jagata zAMta thaI jAya. 19, dharmapratApa, azoka roDa, kAMdivalI (IsTa). Mob. : 9892163609. zrAvaNa gIta meghala dinanuM prathama kaMdabala te dharI dIdhuM, tane huM dharuM A AvajAgIna 21 vAdaLagheryA aMdhArAmAM ene chupAvyuM e to khAruM sUrakhetaranuM paheluM sonerIdhAna. Aje ApyuM kAle na paNa Ape tArI phUlaDALI rikta thAya. mAruM A gIta hareka zrAvaNa-zrAvaNamAM tArA vismRti jharaNAmAM nAhIne pharI pharIne tAruM sanmAna hoDImAM haMkAratuM lAvaze. iravIndranAtha TAgora D anu. nalinI mADagAvakara Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 prabuddha jIvana Disembara, 2016 gAMdhI vAcanayAtrA eka jamAnAne jIvatuM karatuM pustaka "gAMdhIcarita' 1 sonala parIkha 1917nA navembara mahinAmAM bharAyelI pahelI gujarAta rAjakIya che. tyAra pachI 'gAMdhI : vaizvika saMdarbhamAM', 'gAMdhIjInI vidyAkIya pariSadanA pramukhasthAnethI bolatA gAMdhIjIe kahyuM hatuM, 'jema kArakirdI' ane 'gAMdhIjInA vasiyatanAmA' A traNa pariziSTonAM vasaMtaRtu AvatAM pRthvI para navA yavananI zobhA khIlI UThe che vIseka pAnAM che. te pachI dasa pAnAmAM gAMdhIjIvanano sAlavAra. tema svarAjanI vasaMtaRtu AvatA bhArata navA teja ane tAjagIthI kAlAnukrama ane aMtamAM vaMzavRkSa ApavAmAM AvyAM che. Ama gAgaramAM khIlI UThaze. aneka prakAranI sArvajanika pravRttiomAM prajAnA sevaka, sAgara samAvavAno temano prayatna bahu dRSTipUrvakano ane vyavasthita potAnI zakti anusAra parovAyelA haze" A suMdara vAta 'gAMdhIcarita' thayo che. pustakanI prastAvanAmAM cI.nA.paTele lakhI che. cI.nA.paTele gAMdhIjI bhAratamAM janmyA ane bhAratanA svAtaMtrya ane gAMdhIjInA akSaradehanA 90 khaMDomAMthI 83 khaMDonuM saMpAdana karyuM punarutthAnamAM zilpI banyA, paNa temanuM ciMtana samagra mAnavajAtane che. temaNe pustakanI prastAvanAmAM e paNa lakhyuM che ke "A kArya sparze che. temanuM mULabhUta dhyeya satyanA sAkSAtkAranuM hatuM. potAnA karatAM meM mArA manane satyamaya ane zuddha thatuM anubhavyuM che.' A jIvanane temaNe satyanI prayogazALA banAvyuM hatuM. paNa temanI A nAnakaDuM pustaka lakhavAno temano Azaya e ja che ke anya vyaktio sAdhanA svakendrI ke niSkriya na rahI. saunA duHkha pheDavA, saunA AMsu ane prajAjIvana paNa satyano sparza pAme, zuddha thAya. yuvA peDhIno lUMchavA ane anyAyano sAmano karavAno bhagIratha puruSArtha temaNe gAMdhIyuga sAthe saMparka thAya. jIvanabhara karyo ane temAM virATa janasamudAyane sAthe lIdho. temanI gAMdhIjInA akSaradehanA mukhya saMpAdaka svAmInAthane lakhyuM che ke AdhyAtmikatA satata kAryAnvita ane udyamazIla rahI. mahAtmA gAMdhIjInI eka ja vAta - potAnI aMdaranA avAjane gAMdhIjInuM viziSTa pradAna dvandronA nirasanamAM raheluM che. mAnavI sAMbhaLavAnI vAta paNa jo ApaNe svIkArIe to jIvananI dizA ane prakRti, vicAra ane vartanamAM, sAdhana ane sAdhyamAM koI bheda badalAI jAya. 1915mAM gAMdhIjI dakSiNa AphrikAthI bhArata AvyA. temane khapato nahIM. manuSyamAtranI sArapamAM temane atyaMta zraddhA 1947mAM ApaNane svataMtratA maLI. batrIsa batrIsa varSa sudhI hatI je cheka sudhI sthira rahI eTaluM ja nahIM, A zraddhAne lIdhe temaNe ATalA virATa janasamudAyane ahiMsaka laData mATe preravo e eka pApIone ke duzmanone paNa na dhikkAryA. anyAya sAme bahAdurIthI adbhuta ane romAMcaka bAbata che. dezanA yuvAno e dRSTie paNa laDavuM ane ahiMsA ane satyanA baLe anyAyInuM parivartana karavuM te jo gAMdhIjInA jIvana ane kAryo vize jANe to temanAM jIvana ane hatI temanI kAryazailI. kArakirdI navA teje prakAzI UThe. temanI samAja-abhimukhatA AtaMka, yuddho, bhaitika prAptio pAchaLanI doDa, sattAlAlasA vadhe...paTela sAhebe bahu yogya rIte noMdhyuM che ke Aje paNa dezabharamAM racanAtmaka kAryo karatA aneka strIpuruSo che. paNa have gAMdhIjInA ane zoSaNakhorInA AjanA yugamAM gAMdhIjIno avAja eka judI bhAta pADe che. e avAja nirmaLa che, samartha che, temanuM svarAja manuSyane jIvana ane lakhANomAMthI pragaTa thayeluM satyanA sUryanuM tejasvI kiraNa potAnI jAta para rAjya karavAnuM zIkhave che. khapa pUratI jarUriyAta vilIna thaI gayuM hovAthI ApaNAmAMnA bahu ochA e strIpuruSo rAkhavI jethI samAja ane sRSTi para potAno ocho bhAra Ave e vize jANe che. A paristhiti badalavAno ekamAtra upAya navI peDhIne gAMdhIabhimukha banAvavAno che. 138 pAnAnuM 'gAMdhIcarita' vicAra AjanI bekAbU upabhogavRttinA saMdarbhe keTalo upayogI - ane AkarSaka paNa che! pustaka gujarAta vizvakoza TrasTanI kasturabhAI lAlabhAI vidvatAvistAra graMthazreNI aMtargata mahAtmA gAMdhInI 125mI jayaMti mAnavajIvana mATe Aje gAMdhIprabodhelI ahiMsaka samAjaracanA para pragaTa thayuM hatuM. 106 pAnAmAM gAMdhIjInA janma, bALapaNa, anivArya banatI jAya che. itihAsa sAkSI pUre che ke vizvamAM saMgharSa vilAyatamAM berisTara thayA, dakSiNa AphrikAnA satyAgraha, bhAratano rahevAnA che, paNa hiMsA dvArA teno kAyamI ukela zakya nathI. saMgharSano svAtaMtryasaMgrAma Azramo racanAtmaka kAryo bhAratamAM gAMdhIjIe zAMtimaya ukela e AjanA vizvanI sauthI moTI abhIpsA che, jenI karelA satyAgrahothI laI temanA mRtyu sudhInI ghaTanAo varNavAI cAvI gAMdhIvicAra ane gAMdhIjIvanamAMthI maLe che. anyAya ane Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 zoSaNano pratikAra ahiMsaka rIte ane samAMtare racanAtmaka kAryo karatA rahIne karavI e eka navI vAta gAMdhIjIe duniyAne batAvI. AcArya kRpAlAnIe gAMdhIjIne pahelI mulAkAta vakhate kahyuM ke pote itihAsa bhaNAve che ane ahiMsA, carakhA vagerethI svAtaMtrya maLyuM hoya tevuM vizvamAM kyAMya, kadI banyuM nathI tyAre gAMdhIjIe smita sAthe javAba Apyo hato ke tame itihAsa bhaNAvo cho, huM itihAsa sarjavAno chuM.' vizvanA itihAsanI A mahAna ghaTanAno mahAprayoga bhAratanI dharatI para thayo. Aje svataMtra bhArata sauthI moTA lokazAhI rASTra tarIke vizvamAM unnata mastake UbhuM che. bhAratanI svAtaMtrya prAptinI ghaTanA phakta rAjakIya na hatI, temanI satyAgrahanI paddhatimAM samagra gulAma prajAnA sAMskRtika punarutthAnanI cAvI che. prabuddha jIvana temanI hatyA thaI tenA AgalA divase mahAtmA gAMdhIe eka vasiyatanAmuM lakhAveluM, jemAM svataMtra bhAratano vahIvaTa kaoNMgrese dI rIte karavo tenI sUcanAo muddAsara ApI hatI. prajAe nakkI karelA dareka sevaka (eTale ke netA) khAdI pahere. sarvadharmasamabhAve varte, grAmavAsIonA saMparkamAM rahe ane svAdhIna sevAsaMsthAone mAnyatA Ape evI icchA darzAvI che. A vasiyatanAmuM 15 phebruArInA 'harijana'mAM pragaTa thayuM hatuM. trIjA riASTramAM gAMdhIjInAM vasiyatanAmA ApavAmAM AvyAM che. gAMdhIjIe khAnagI milakata kadI rAkhI na hatI - temanuM mobAIla : 9833708494. vasiyatanAmuM ? paNa eka nahIM, cAra vasiyatanAmA che. paheluM phiniksanuM TrasTa DIDa che. jenA 17 muddAmAM phiniksa vasAhatanI jamIna ane 'InDiyana opiniyana chApAnI vigata, tenI vyavasthA, beMkanuM khAtuM, TrasTIonA nAma vagere jarUrI vigata che. phiniksanA TrasTIomAM pote ane prANajIvana mahetA be hiMdu, be muslima ane be khristI sAthIo che. emAM eka kalama evI che ke pote potAne mATe be ekara jamIna ane ghara rAkhe che ane gujarAna mATe mahine vadhumAM vadhu pAMca pAunDa jeTalI rakama upADavAno haka dharAve che. jo pote hayAta na rahe to kasturabA ane teo paNa hayAta na rahe to temanA putro 21 varSanA na thAya tyAM sudhI mahine pAMca pAunDa meLavI zakaze. gAMdhIjIe A nirNaya lIdho te pahelAthI temaNe potAnI vakIla tarIkenI mahine traNasothI vadhAre pAunDanI kamANI choDIne mahine traNa pAunDamAM jIvavAnA prayoga cAlu karI dIdhA hatA. bIjuM navajIvananuM keMlerezana oNpha TrasTa che. tenA TrasTIo vallabhabhAI paTela, jamanAlAla bajAja, kAkA kAlelakara, mahAdeva desAI ane mohanalAla bhaTTa che. nIce mohanadAsa gAMdhI, mohanalAla bhaTTanI sahI che. sAkSI tarIke zaMkaralAla baeNMkara ane ratilAla mahetA che. A lakhANa 1929mAM thayuM hatuM. 1940mAM temaNe chevuM vasiyatanAmuM' lakhyuM jemAM potAnuM je paNa gaNAtuM hoya teno ane potAnA lakhANonA kopIrAITano ke navajIvanane Apyo che. teno je cokhkho napho thAya tenA pacIsa TakA harijanasevArthe phALavavA lakhyuM che. 23 A pustakamAMthI pasAra thaIe tyAre eka jamAno jIvato thAya che. e jamAnAnA saMtAna tarIke ApaNA AcAravicAra kevA rAkhavA tenI preraNA maLe che. koI ADaMbara vagara 'gAMdhIcarita" A kare che kAraNa ke tenA lekhaka eka sAcA gAMdhIjana che -vicArasamRddha, sAdA, che parizramI ane kriyA tatpara gAMdhIjana. gujarAta vizvakoza TrasTanI vidyAkIya pravRttiomAM A pustaka eka mahattvanuM sopAna sAbita thayuM che ane jijJAsuone tema ja jANakArone AkarSI zakyuM che tevuM kahevAmAM atizayokti nathI. 'prabuddha jIvana'nuM lavAjama sIdhuM beMka ekAunTamAM jamA karAvI zakAze Bank of India, Current A/c No. 003920100020260, Prarthana Samaj Branch, Mumbai - 400 004. Account Name: Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh IFSC BKID 0000039 pemenTa karIne nAma ane saranAmuM A phormamAM bharIne mokalavuM athavA mela paNa karI zakAya che. 'prabuddha jIvana'nuM vArSika | trivarSiya | pAMcavarSiya | dasa varSiya lavAjama ceka / DImAnDa DrAphaTa naM. ..... dvArA A sAthe mokaluM chuM / tA........... nA roja 'prabuddha jIvana' mATe khAtAmAM sIdhuM jamA karAvyuM che, mane nIcenA saranAme eka mokalazo. vAcakanuM nAma... saranAmuM...... pIna koDa................. phona naM.......... mobAIla naM....................EmailID............ vArSika lavAjama rUA. 200 * traNa varSanuM lavAjama rUA. 500 - pAMca varSanuM lavAjama rUA. 900 0 dasa varSanuM lavAjama rUA. 1800 oNphisaH zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 022 23820296. Email ID : shrimjys @ gmail.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana Disembara, 2016 jJAna-saMvAda prabuddha jIvana'nA jJAnapipAsu vAMcako sAthenA saMvAdane dhyAnamAM laI jJAnayAtrAne vadhu saghana ane pAradarzI banAvavAnA prayatnarUpe eka navI zreNI zarU karI che. vAcaka mitro potAnA savAlo lakhI amane mokale. paMDitajI ke jJAnI bhagavaMta pAsethI uttara meLavI ahIM chApIzuM. vadhumAM vadhu pAMca savAla pUchI zakAya. savAla dharmajJAnane AdhArita hoya jethI anya vAcakone paNa e jJAna maLe... A aMkamAM amadAvAdanA zrI zAMtilAla zAhanA praznonA, Do. pArvatIbena khIrANIe ApelA javAbo prakAzita karIe chIe... praznaH ApaNe sau jaino karmanA siddhAMtane svIkArIe chIe ane pUrvajanmanA karmone pratApe? emAM pUrepUrI zraddhA dharAvIe chIe. paraMtu A siddhAMta sAme ghaNAM hiTalare 60 lAkha yahUdIone gesa cembaramAM mArI nAkhyA te prazno manamAM UbhA thAya che. badhA pUrvajanmanA karmone kAraNe maryA? te badhAnA karmo sarakhA hatA ? eka nyAyAdhIza potAnA kartavyanA bhAga rUpe eka AtaMkavAdI kacchanA dharatIkaMpamAM vIseka hajAra loko mAryA gayA te badhA hatyArAne rAjyanA kAnUna mujaba phAMsInI sajA pharamAve che. A potAnA pUrvajanmonA karmane kAraNe ? lagabhaga 350-400 jeTalA nyAyAdhIzane mAnava hatyAnuM pApa lAge? bALako aMjAranI zerImAM daTAI maryA te temanA pUrvajanmanA karmane A ja hatyArAne nyAyAdhIzanA hukama mujaba potAnI pharajanA kAraNe ? bhAga rUpe phAMsIgara phAMsInA mAMcaDe laTakAvI de che to tene duniyAmAM dararoja aneka strIo upara baLAtkAra thAya che. zuM te mAnava hatyAnuM pApa lAge? temanA pUrvajanmanA karmone kAraNe? eka Degyuno macchara eka mANasane karaDe che ane te mANasa marI AvI ghaTanAonI yAdIne paNa khUba laMbAvI zakAya-eka pustikA jAya che. to te maccharane mAnava hatyAnuM pApa lAge? bharAya eTalI laMbAvI zakAya. paNa te jarUrI nathI. muddo atyaMta eka garoLI divAla para pharatI pharatI potAnI bhUkhanA kAraNe spaSTa che. 4-6 jIvaDAM gaLI jAya che tene jIvahatyAnuM pApa lAge? manuSyo mATe paNa karmano siddhAMta svIkArI zakAya evo nathI. AvI bIjI 20-25 ghaTanAo TAMkI zakAya paNa muddo spaSTa zA kAraNe pRthvI paranA jIvomAM ATaATalI bhinnatA che, zA thaI gayo hovAthI te jarUrI nathI. manuSya sivAyanA anya tamAma mATe ATaATalI pIDAo, du:kho ane vedanAo che, zA mATe jIvayoninA jIvo kudaratanI AjJA ane yojanA mujaba jIve che. bahu ja thoDA loko sukhI dekhAya che ane bAkInA duHkhI che ane zA temanI potAnI koI karma sabhAnatA hotI nathI, potAnA koI mATe eka jIva anya nirdoSa jIvanI hatyA karIne (jIvo jIvasya rAga-dveSa hotA nathI, temanA tamAma karmonI javAbadArI mAtra jIvanam) ja potAnuM jIvana TakAve che. A badhAno javAba maLato nathI. kudaratanI ja hoya che eTale temane pApa kevI rIte lAgI zake? bIjA pratItikara anya siddhAMtanI gerahAjarImAM nachUTake karmanA zuM karmano siddhAMta mAtra manuSya pUrato ja che? anya jIvo mATe siddhAMtano Azraya levAmAM Avyo che. hakIkatamAM karmano siddhAMta nathI? sAco nathI, svIkArI zakAya evo nathI. ane kharekhara jo ema ja hoya to anya jIvonAM janmAMtaro kyA sAcA kAraNanI koIne khabara nathI. jo niyati ja AkharI tattva siddhAMta anusAra thAya che? hoya, badhuM ja - badhuM ja pUrva nirdhArita hoya to ApaNA koI karmanI karmano siddhAMta mAtra manuSyo mATe ja che ema mAnIe to paNa te javAbadArI ApaNI na hoI zake. siddhAMta sAme ghaNA prazno jAge che. ApaNe tyAM 84 lAkha prajAti jIvonI kalpanA che. te svIkArIe eka aNubaoNmba hirozImA para paDyo. te ja kSaNe lAkho mANaso to eka mAtra manuSya jAti sivAyanA anya 83,99,999 prajAti mRtyu pAmyA, ane bIjA lAkho mANaso asAdhAraNa yAtanA pAmyA. jIvone mATe nathI pApa, nathI puNya, nathI svarga, nathI naraka, nathI A badhA loko pUrvajanmanA pApane kAraNe maryA? badhAnA karmo sarakhA dharma, nathI saMpradAya, nathI bhagavAna nathI mokSa-e saune kazAnI hatA ? jarUrata ja nathI. bIjo aNubaoNmba nAgAsAkI para paDyo tyAre paNa lAkho loko A badhA jIvo mATe temanA potAnA koIpaNa karmanI emanI maryA ane pIDAyA te badhA pUrvajanmanA karmane kAraNe? badhAnA karmo potAnI bilakula kazI javAbadArI ja nathI, to pachI temane karmabaMdhana sarakhA hatA? kevI rIte lAgI zake? bIjA vizvayuddhamAM lagabhaga cha karoDa loko mRtyu pAmyA te badhA bAkI rahyo mAtra mAnava. ekamAtra mAnava mATe karmano siddhAMta Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana 25 hoya e vAta gaLe utare evI nathI. jAya, to keTalAka evA cIkaNA hoya ke avazya phaLa Ape ja. kyA ane kevA karmonA AdhAre eka uMdarane bilADIno avatAra bhAvanI vAta karIe to zAstramAM kALasUriyA kasAInI vAta maLe? eka bilADIne kUtarAno avatAra maLe? eka kUtarAne ghoDAno Ave che ke je rojanA 500 pADAnI katala karato hato. eka divasa avatAra maLe? ane eka ghoDAne manuSyano deha maLe? pADAnI katalathI aTakAvavA ane enA satata thatA pApabaMdhane A viSaya jo "prabuddha jIvana mAM carcAya to gamaze. aTakAvavA ane kArAvAsamAM rAkhavAmAM Avyo. paraMtu eNe to 1zAMtilAla saMghavI, amadAvAda svabhAva mujaba kArAvAsa (jala)mAM paNa pADAnA citro doryA ane mobAIla : 94291 33pa66 eka pADo mAryo, bIjo mAryo ema citra dvArA bhAvahiMsA karI. hakIkatamAM eke pADAne mAryo nahato. paNa bhAvathI ja citra dvArA DaoN. pArvatIbena khIrANIe Apela javAba: 500 pADAnI hiMsA karavAnuM pApa karIne narakamAM javAnuM karma bAMdhyuM. mAnanIya zrI zAMtibhAI, e ja rIte taMduliyo maccha-cokhAnA dANAnI sAIjhano mAchalo-pote Apano patra maLyo. ApanA praznonI carcA sAdhu-sAdhvI eke mAchalo mArato nathI paNa pote jyAM che tyAM moTA mAchalAonA bhagavaMto sAthe karIne je niSkarSa nIkaLyo che te nIce mujaba che: momAMthI nAnA mAchalAone pasAra thatA jue che. ene pelo moTo jainadarzanamAM karmasattA para khUba ja sUkSmatAthI vicAra karavAmAM mAchalo Arogato nathI e joIne vicAre che ke A kevo che? enI Avyo che. enA mATe anya darzanI caMdrahAsa trivedIe paNa lakhyuM che jagyAe huM houM to eke mAchaluM javA na dauM badhAne khAI jAuM ane ke "karmanI vAta ghaNAM badhA dharmoe karI che paNa jaina dharme je vaijJAnika AvA vicAra mAtrathI sAtamI naraka sudhI javAnI taiyArI karI le che. rIte karI che tevI anya kyAMya jovA maLatI nathI." prasannacaMdra rAjarSi dIkSA pachI dhyAnamAM UbhA hatA. emAM yuddhanI jainadarzanamAM karma saMbaMdhI aneka graMtho che. jainadarzanamAM 14 pUrvanuM raNahAka sAMbhaLIne manathI ja yuddha karavA lAge che ane sAtamI naraka jJAna utkRSTa jJAna kahevAya che ema bhU pUrva karmapravAda nAmanuM che sudhInA AyuSyano baMdha thAya eTalA karmanA pradeza (daLiyA) bhegA jemAM adha dha dha thaI javAya eTaluM karma saMbaMdhI jJAna prApta thAya che. kare che paraMtu mAthA para hAtha jatAM khyAla Ave che ke are! pote to jo ke e pUrva viccheda gayuM che jethI e jJAna upalabdha nathI paraMtu jeTaluM sAdhu che AvA vicAra kema AvyA ane pAchA vaLe che. zubha vicAradhArA prApta che ene AdhAre nIce mujaba khulAsA karavAmAM AvyA che : zarU thaI. pelA narakanA daLiyA vikherAi gayA ane pariNAmo zuddha (1) Apano pahelo prazna nyAyAdhIza Adine karma baMdhAya ke nahi thatAM kevaLajJAna prApta karI lIdhuM. e saMbaMdhI che. to sauthI pahelA karmanI vyAkhyA samajIe. hakIkatamAM AvA kaMI keTalAya dRSTAMto zAstramAMthI maLI Ave che je pUravAra karmano maulika artha kriyA ja thAya che. "kriyate ta kriya' je karAya che kare che ke karmamAM bhAvano phALo mahattvano che. chatAM mana-vacana-kAyAnA te kriyA. karmabaMdhamAM kAraNarUpa ceSTA te kriyA. kriyA traNa prakAranI yogathI karmano baMdha thAya che emAMya jyAre traNe yoga bhaLe che tyAre che. zArIrika, mAnasika ane vAcika. zAstrIya bhASAmAM ene yoga karmabaMdhana zubha ke azubha majabUta baMdhAI jAya che. eka ja yoganI kahevAya che. paraMtu jainadarzanamAM A kriyApaka artha AMzika vyAkhyA pradhAnatAthI karma eTaluM saMgIna nathI thatuM jeTaluM traNa yogathI thAya ja prastuta kare che. ahIM to kriyAnA hetu para paNa vicAra karavAmAM che. karmabaMdhanA cAra prakAra che. (1) prakRti-svabhAva-Nature nuM nakkI Ave che tethI kahyuM paNa che ke jIvanI kriyAnA je hetu che te karma che. thavuM. (2) sthiti-karmano rahevAno samaya PeriodnuM nakkI thavuM (3) tethI sAmAnyapaNe vicArIe to pradeza-jaththo Quantity nakkI je kriyA thAya che enI pAchaLa kevA zrI datta zrema mATe... thAya. (4) rasa-anubhAga IntenbhAva rahelA che te paNa jovAnuM | zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha paryuSaNa parvanA pAvana divasomAM | sity-Quality-AmAM kaSAya hoya che. dara varSe eka saMsthAnI pasaMdagI kare che. jene Arthika sahAya karIne AdinI mAtrA anusAra zubhAzubha e apekSAe vicAratA | enA vikAsa mATe madadarUpa thavAno prayana karAya che enA vikAsa mATe madadarUpa thavAno prayatna karAya che. A varSe | karmaprakRtimAM rasa baMdha thAya che. A nyAyAdhIza AdinA karmabaMdha to | zrI datta AzramanI pasaMdagI karavAmAM AvI hatI ane e mATenuM eka mahattvano baMdha che. avazya ja thAya che paNa enA bhAve | saMsthAe 26 lAkha jeTaluM anadAna jamA karyuM che jene phebruArImAM | ahIM pravRtti karatAM vRttinuM anusAra enA phaLamAM tIvratA ke saMsthAne arpaNa karavA javAnA chIe. dara varSe saMsthA aMdAje 30| | mahattva vadhAre che. eka guMDo ane maMdatA rahelI hoya che. keTalAka 32 lAkha jamA kare che. jo koIne hajI AmAM phALo noMdhAvavo eka DaoNkTara baMnenA hAthamAM charI karma evA baMdhAya ke enA phaLanI | hoya to oNphisa para karIne jaNAve. che. baMne charIno upayoga kare che anubhUti paNa na thAya ane kharI paNa baMnenI vRttimAM AsamAna Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2016 jamInano pharaka che. eka vedanA Ape che bIjo maTADe che eTale karmanA e ja rIte je kArya ke karma thAya che enuM koI ne koI phaLa maLe che ja. rasabaMdhamAM paNa pharaka paDI jaze. jheranuM kAma mRtyu ApavAnuM che to karmanuM kAma phaLa ApavAnuM che che ne karma karatI vakhate jIvAtmAno bhAva kevo che tenA para rasabaMdhano che ja. jhera khavAyuM emAM jheranuM ajJAna ja hAnikAraka che. evI ja rIte AdhAra che. eka ja karma mANasa rasa reDIne karI zake ane e ja karma karmabaMdha mATe ajJAna ja moTAmAM moTuM kAraNa che. jene jheranI khabara rasa vagara paNa thaI zake che. jo koI karma ApaNe rasa vinA karyuM haze haze ane khavAI jaze te e jheranA mAraNane paNa jANato haze to to te karma udayamAM Avaze tyAre tenI tIvratA-vega ocho haze. enAthI bacI paNa jaze. e ja rIte karma kevI rIte baMdhAya che e khabara rasapUrvaka karyuM haze to vega tIvra haze. tethI ja kahyuM paNa che ke puNyakarma haze to enAthI bacavAnA upAya paNa maLI raheze ane e upAya rasapUrvaka karavuM ane pApakarma udAsInabhAve karavuM. jANavA mATe manuSya bhava ja zreSTha che. koI vyaktine asahya vedanA thatI hoya tyAre samajavuM ke teNe (4) karmabaMdha mATe kriyA mahattvanI che evI 25 prakAranI kriyAo rasapUrvaka koIne du:kha ApyuM haze ane saraLatAthI saphaLatAnA jainadarzanamAM batAvI che. emAMthI eka kriyA che sAmudANiyA kriyApagathiyAM caDatA joIne samajavuM ke teNe rasa reDIne puNyakarma bAMdhyA AmAM eka kAma ghaNAM loko bhegA maLIne kare jethI samudAyamAM e haze. kriyA thAya, sAmUhika rUpe enuM karma baMdhAya ane samUharUpe ja eno A uparathI ApaNe nakkI karavAnuM che ke traNa yoga kevI rIte udaya thAya eTale ke phaLa prApta thAya. jema ke samUhamAM nATaka, sinemA vAparavA. e ja rIte sthitibaMdha para vicArIe to khyAla Avaze ke jovA, jAtrA karavI, mahotsava karavA vagere. dA. ta. koIne phAMsI mohanIya karmanI sthiti 70 koDAkoDI sAgaropamanI che arthAta eTalo apAtI hoya e hajAro lokoe joI hoya, enI anumodanA karI samaya e karma rahe che. paraMtu ekendriya jIva pAse eka ja kAyayoga che hoya. chApAmAM lAkho lokoe vAMcIne anumodanA karI hoya to e mATe eno baMdha mAtra 1 sAgaropama jeTaluM ja baMdhAya che. (sAgaropama) badhAnuM eka sAthe e prakAranuM karma baMdhAya ne e ja rIte udayamAM Ave. eTale sAgaranI upamA dvArA jenuM mApa thaI zake asaMkhyAtA varSonuM) A hajA2 ke lAkhomAM 10-15 evA paNa nIkaLe jeNe AnI pachI jema jema iMdriyo vadhatI jAya ema ema karma moTI sthitinuM anumodanA na karI hoya to jyAre eka sAthe moTA akasmAta thAya baMdhAtuM jAya che. paMcendriyanI sAthe mana hoya ene karma sauthI moTuM tyAre evA jIvo koI ne koI rIte bacI paNa jAya che. hirozImAno baMdhAya. eTale jenI pAse traNe yoga hoya evA jIvo traNe yoganA aNubomba ke kacchanI dharatIkaMpa ke hiTalarano kera ke vizvayuddha vagere upayogathI 70 koDA koDI sAgaropamano baMdha kare che. (bAMdhe che) sAmudAyika karmanA dRSTAMto che. eTale ke uyoganI sAthe indriyo paNa karmabaMdhamAM bhAga bhajave che. (5) baLAtkAramAM paNa pUrvakarma bhAga bhajave che ke pachI navuM karma jeTalA sAdhana vadhAre eTalo karmabaMdha vadhAre. jeTalA sAdhanono paNa baMdhAI zake che. upayoga vadhAre karIe eTalo karmabaMdha vadhato jAya. (6) pRthvI para bhinnatAnuM kAraNa darekanA vyaktigata karmo che. e ja rIte dareke dareka jIva mATe enA kArya-bhAva anusAra karmabaMdha (7) duHkhanuM kAraNa A huMDA avasarpiNIkALano prabhAva che. samajavAno che. ApaNA karmano bhogavaTo karavA ja ApaNe A kALamAM janmyA chIe. eka macchara ke garoLI pAse paNa AhArAdi saMjJAo hoya che je jevA karma haze e pramANe sukhaduHkha Avaze ja. ApaNA jIvanamAM emanA rAgadveSane pUravAra kare che mATe emane paNa karmabaMdha thAya che. mAtra karmasattA ja bhAga nathI bhajavatI enI sAthe kALa, svabhAva, rAgadveSa 1 thI 10 guNasthAna sudhI hoya che. 11 thI 14mA guNasthAne niyati ane puruSArtha nAmanA paribaLa paNa bhAga bhajave che. paNa e vitarAgIne na hoya. mATe e badhAnA uMDA abhyAsanI jarUra che je ahIM samajAvavA besIe (2) karmano siddhAMta mAtra manuSya mATe ja nathI paNa samagra saMsArI to pAnAnA pAnA bharAya. vistAra bhayathI huM ahIM ja aTakuM chuM. jIvo mATe che. manuSya sivAyanA je bhava prApta thAya che e paNa karma AzA che ATalA khulAsAthI Apane saMtoSa thayo haze. jo hajI anusAra ja karmanA bhogavaTA mATe ja thAya che. tyAM paNa karmabaMdhanI paNa asaMtoSa hoya to Apa enI mAhitI maLe evA pustako paraMparA to cAlu ja rahe che. Adino abhyAsa karI zako che athavA gurubhagavaMto sAthe paNa carcA (3) koI ajJAta vyaktine khabara nathI ke e je khAya che emAM karI zako cho. -astu jhera che. e khAdhA pachI enuM mRtyu thAya ke nahi? jene khabara ja nathI pArvatI neNazI khIrANI A jhera che, AnAthI mRtyu thaI zake che to pachI enuM mRtyu na thavuM nA jaya jinendra joie. emAM eno bilakula vAMka nathI chatAM mRtyu to thAya ja che. * * * Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana zrutajJAnanI surakSA aMge zAstro ane paraMparA D bAbulAla saremala zAha prAcIta zrutavArasAtA sAcA saMrakSaNa mATe zrutalekhata karatAM paNa zruta chApakAma yogya upAya che zrI jaina saMgha pAse 'bhAMgyuM bhAMgyuM to'ye bharUca' e nyAye Aje ya ghaNo zrutavA2so saMgrahita che. ApaNA vidvAna gItArtha gurubhagavaMtoe je te kALe aneka navA TIkAgraMtho, praka2NagraMtho vagerenI racanA karIne ApaNA sudhI te zrutajJAna pahoMcADyuM che. vartamAna zrIsaMgha pAse e mATe have mukhya be javAbadArI che. (1) je te prAcIna zrutavArasAnuM yathAvat saMrakSaNa karavuM tathA (2) zuddhatApUrvaka saMzodhita-saMpAdita thayela zruta e bIjA 500-1000 varasa sudhI bhaviSyanI peDhIne upalabdha banI rahe e mATeno prayatna karavo. bhaviSyanI peDhIne zrutavAraso maLI rahe e mATe vartamAnamAM mukhya cAra vikalpo che. (1) tADapatrIya lekhana (utkIrNana), (2) sAMgAnerI vagere dezI kAgaLa para hastalekhana ane (3) DIjITalAIjhezana dvArA zruta saMrakSaNa. (4) chApakAma-prinTIMga. have uparokta cAreya vikalpomAMthI kayo vikalpa zAstrIya che ? kayo vikalpa vadhu lAbhadAyI che ? ApaNA pUrvAcAryoe tathA zrIsaMghe kayo vikalpa vizeSathI mAnya rAkhyo che? vagere vagere ghaNA badhA vikalponI praznottara dvArA prastuta che. zAstrIya vicAraNA jo zAstrIya zrutarakSAnI vAta karIe to uparano ekeya vikalpa zAstrIya to nathI ja. kAraNa ke mULabhUta AgamazAstromAM to eka akSara paNa lakhavAnuM prAyazcitta jaNAvyuM che. prazna-to pachI parApUrvathI zAstro lakhAtA AvyA che tenuM zuM? uttara-ahIM eka vAta dhyAnamAM rAkhavI ke jinazAsananI zrutanA saMrakSaNa mATenI mULabhUta 5raM5rA to 'mukhapATha'nI ja che. pUrvakALe dareka gurubhagavaMta potAnA ziSyone zrutajJAna-sUtronA pATha, AlAvAo ApatA jAya...teo tene mukhapATha dvArA ja kaMThastha karatA jAya ane teo vaLI potAnA ziSyone mukhapATha dvArA ja zrutajJAna Ape. eTalA ja mATe keTalAka sthAnomAM mULa AgamomAM paNa vAcanAbheda jovA maLe che. Ama, mULabhUta zAstra to eka akSara paNa lakhavAnuM prAyazcitta jaNAvatA hovAthI jeo ekadama custapaNe zAstrane ja vaLagIne cAlanArA che, ane jeone zAstrIya rIte ja zrutanI surakSA karavI hoya teoe koIpaNa prakAranuM zrutalekhana-hastalekhana karAvAya ja nahi. prazna-'zrutalekhana e zAstrIya nathI' ema zI rIte kahevAya ? kAraNa 27 ke 'ye lejIyanti AmapustAni' vagere jevA zAstrapATho to maLe ja che ke je zrutalekhananA aneka lAbho jaNAve che. uttara-koIpaNa mULa AgamagraMthamAM zrutalekhananI vAta nathI. emAM to eka akSara paNa lakhavAnuM prAyazcitta jaNAvyuM che. paraMtu je te kALe samaya-saMyoga ane paristhitinuM nirmANa thatA zrutavArasAne naSTa thato aTakAvavA zruta lakhAvavuM atyaMta Avazyaka banyuM. mukhapATha dvArA vahetuM duSkALa, matimAMdya, rAjakIya arAjakatA vage2e kAraNe naSTa, bhraSTa, pAThabhinna chatuM hatuM te samaye zrI vIranirvANathI 980 varSe (matAMtare 993 varSe) vikramanI pAMcamI sadImAM zrI devagiNi kSamAzramaNe atyaMta dIrghadRSTipUrvaka samasUcakatA vAparIne vallabhIpuramAM 500 AcArya bhagavaMto sAthe vicAra vimarza karIne vividha vAcanAonA saMkalana karIne (je zruta lakhAvavAmAM zAstrakAro prAyazcitta jaNAve che e ja) zrutanuM sau prathama lekhanakArya zarU karyuM. Aje e pachInA 1500 varSanA itihAsamAM koI paNa AcArya bhagavaMte temanI TIkA to nathI karI paraMtu samayasaMjoga joI paramagItArthatA vAparI temaNe tADapatra upara sau prathama je AgamagraMtho lakhAvyA, tenI bharapeTa anumodanA ja karI che. pachI pachInA kALe zrutane lakhAvavAnI pravRtti vyApaka banI gaI. nUtana graMthonI racanAonuM pramANa paNa vadhyuM. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajIe sADA traNa karoDa zlokanI racanA karI che. te kALe anya paNa zrutasarjaka prabhAvaka AcArya bhagavaMto thayA che. A sarva zruta paNa bhaviSyanI peDhI mATe lakhAvavuM Avazyaka hatuM. e lakhAvavA mATe tADapatra-kAgaLanI AvazyakatA UbhI thaI. e mATe dhananI jarUriyAta UbhI thaI. mukhyatve dhananI jarUriyAta ane zrAvakavargane zrutajJAnanI mahattA samajAvI, tenA saMrakSaNa-vahana mATe tatkAlIna upAya rUpa zrutalekhananI mahattA samajAya e mATe vikramanI prAyaH 12-13 mI sadI pachInA kALe 5. gurubhagavaMtoe zrutalekhananA mAhAtmyadarzaka zloko banAvyA. teno pracAra-prasAra thayo. e pUrvAcAryonI dIrghadraSTine kAraNe ja ApaNane Aje Avo bhavya zrutavAraso sAMpaDyo che. prazna-sau prathama pU. devardhigaNi kSamAzramaNanA kALe je Agamo lakhAyA te tADapatra upara zA mATe lakhAvyA? tADapatra eTale to tADa nAmanA vRkSanuM patra-pAMdaDuM, je vanaspati hoI tenI virAdhanAno doSa nA lAge ? uttara-ahIM eka vAta bahu samajI rAkhavA jevI che ke tADapatra Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana Disembara, 2016 uparanuM lekhana e koI jainasaMghanuM saMzodhana nathI. jyAre ApaNe je zAstra ke siddhAMtarUpe hoya te aphara-niyata hoya, Agamo nahotA lakhAvatA, te pahelAthI ja tADapatrano upayoga anekAMtavAda, aparigrahavAda vagere jainazAsananA siddhAMto che ane to samagra bhAratavarSamAM lekhanasAmagrI tarIke thato ja Avyo che. te mULabhUta baMdhAraNamAM bAMdhachoDa hoya nahi, paraMtu je te kALanI Ajeya baMga vagere dezomAM lakhAyela anya darzanonA prAcIna tADapatro paristhiti-saMyogane AdhIna je je vastu mAnyatA, vyavahAra upalabdha thAya ja che. tatkAlIna zrI jaina saMghe Agamo lakhAvavA pracalanamAM Ave tene paraMparA kahevAya. zrutalekhana-hastalekhana A koI spezIyala tADapatrIya udyoga zarU karyo nathI ke karAvyA nathI. badhuM paraMparA kahevAya. paraMparA kyAreya niyata-zAzvata na hoya. paraMtu, je te kALe lokamAM lekhanasAmagrI rUpe tADapatrano vipula zAzvata hoya to te siddhAMta banI jAya. jemAM paristhiti-saMyogAdhIna vaparAza hato eTale sau jainasaMghe jenAgamAdinA lekhana mATe kALakrame pheraphAra saMbhave tenuM ja nAma paraMparA. tADapatrone apanAvI lIdhA. siddhAMta ane paraMparAno uparokta bheda samajI rAkhavA jevo che. prazna-paraMtu tADapatrIya prato bahu ochI jovA maLe che. moTe bhAge ane mATe ja (1) tADapatra lekhana (2) kAgaLa para hastalekhana ane to kAgaLa para lakhAyela prata ja jovAya che ne? (3) chApakAma, (4) DIjITalAIjhezana; cAreya paraMparAmAM ja Ave. uttara-A tame lekhana mATenA bIjA vikalpanI vAta karI. tADapatra ane mATe ja, "zrutalekhana e ja zAstrIya che, chapAvavuM te paranA graMtho ochI mAtrAmAM lakhAyelA hoya athavA to naSTa thaI azAstrIya che" evuM kaMI che ja nahi. ane jo koI ema kahetuM hoya gayA hoya mATe ochA jovA maLe che. hAla kAgaLa para lakhAyela to te zrIsaMghane geramArge doranAra che. bAkI dravya virAdhanA to cAreya graMtho vadhu jovA maLe che. koI paNa saMskRti kyAreya ekasamAna cIle vikalpomAM che ja. eTale sAra e che kecAlatI nathI. krAMti e saMskRti sAthe joDAyeluM sAmayika abhinna zramaNavarga zramaNadharmanI maryAdAmAM rahI ucita mArgadarzana Ape aMga che. dara ekAda-becAra sadIe lokajIvanamAM prajA jIvanamAM tathA atyaMta AraMbha-samAraMbhamAM ja rahelA zrAvako zrIsaMghanA dharakhama pheraphAro jovA maLaze ja. bhaviSyanA hitane dhyAnamAM laIne je paraMparA-paddhati vadhu ucitaNecessity is the mother of invention. jarUriyAta e lAbhadAyaka jaNAya te apanAve che. saMzodhananI mAtA che. lokavyavahAramAM lekhanano vyApaka pracAra vadhatAM prazna-paraMtu, zrutalekhana te ApaNI prAcIna paraMparA che ane tADapatranA Avazyaka vikalpanI jarUriyAta UbhI thaI jenA aneka chApakAma (prinTIMga) te arvAcIna paraMparA che, to pachI prAcIna prayogonA saMzodhanonA paripAka rUpe kAgaLano janma thayo. vikramanI paraMparAne ja vaLagI rahevuM joie ne? 12-13mI sadI pachI lokavyavahAramAM lekhanasAmagrI rUpe kAgaLa uttara-prAcIna hoya te badhuM sAruM ja hoya ane arvAcIna hoya te vadhu pracalita banato gayo. badhuM narasuM ja hoya evo koI ekAMta jinazAsanamAM che nahi ane tADapatramAM jema vanaspatinI virAdhanA hatI, tema kAgaLanI samagra vizvamAM paNa nathI. atyAranuM ja Adhunika che, arvAcIna che banAvaTa joie to, temAMya ghaNI hiMsA che. te kAMI ahiMsaka to che te ja kAle prAcIna thavAnuM che...to zuM e prAcIna thayA pachI ja sAruM ja nahi, tema chatAM lokamAM teno vyApaka upayoga joine zrI jaina gaNAze. saMghe, je te lokavyavasthAno zrIsaMghanA hitamAM upayoga zarU karyo, prAcIna kALe satI thavAnI paraMparA hatI, dIkarIne dUdha pItI tatkAlIna AcAryAdi gItArtha guru bhagavaMtoe te mAnya karyo ane karavAnI paraMparA hatI, akabara pratibodhaka A. zrI graMtho kAgaLa para lakhAvA zarU thayA. hIravijayasUrIzvarajI ma.ne kALe 32 varSathI nIcenA bahenonI dIkSA basa, e ja rIte 18-19mI sadImAM lokavyavahAramAM mudraNayuga para pratibaMdha hato-Aje ene 400 varSa thaI gayA... to zuM prAcIna zarU thayo. tenuM calaNa vyApaka banatA zrI jaina saMghe zrI saMghanA gItArtha hovA mAtrathI ja je te vastu apanAvI levAya che ke pachI vartamAna gurUbhagavaMtoe zrIsaMghanA hitamAM te paNa apanAvyuM ane AgamAdi pariprekSyamAM tenA para vicAra-vimarza karAya che? DhagalAbaMdha prAcIna zrata chapAvavAnI paraMparAno trIjo vikalpa amalamAM Avyo. bAbato evI che ke je Aje amalamAM nathI ane dIrghadraSTipUrvaka prazna-graMtha bhale chapAvavA zarU thayA, paraMtu mULa paraMparA ane zAstra vicArIe to te yogya paNa che ja. eTale 'prAcIna hoya e ja sAruM' to zrutalekhana-hastalekhana ja gaNAya ne? evuM bhUta magajamAMthI kADhI nAkhavuM joie. koI gItArtha jJAnI uttara-nA, pharI vAra dhyAna rAkho. mULabhUta zAstra ke siddhAMtanI gurubhagavaMtanA sAnidhyamAM besIne jANavA jevuM che ke keTalAye prAcIna ja jo vAta karavAnI hoya to eka paNa zabda lakhAya nahi tema ja ane zAstramAnya AcAro Aje vyavahAramAM nathI. chatAM koI harapha lakhAvI zakAya nahi. je paNa lakhAya, lakhAvAya ke chapAvAya te suddhAM uccAratuM nathI... to pachI zrutalekhana bAbata ja prAcInatAno zAstra nahi paNa paraMparA che. ATalo moha zA mATe? Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana 29 nagna vAstavikatA to e che ke prAcInatAnI vAto karanArA skenIMga dvArA zratanuM saMrakSaNa karavAthI binajarUrI prinTIMga ane te lagabhaga badhA ja Adhunika TekanolojIno (hIlacera, Teliphona, mATe vaparAtA kAgaLano paNa bacAva thAya che tethI zrAvakone upayogI mobAIla, vAhano, phalaza saMDAsa vagereno) bharapUra upayoga kare hoya tevA pustako-lekha vagere to prinTIMganA badale sopheTa nakala che. tenA phAyadAo meLave che. vepAra-dhaMdhAo kare che ane tema chatAM rUpe I-mIla ke piDIepha phormeTamAM mokalavAthI kAgaLano paNa bacAva prAcInatAnI bAMga pheMke che. thAya che ane tenA lIdhe kAgaLa banAvavA mATe vaparAtA hajAro - vAstavamAM to prAcIna hoya ke arvAcIna, saMyamI vidvAna gItArtha vRkSonuM paNa jatana thAya che ane vRkSo bacAvavAthI paryAvaraNa bace che gurubhagavaMtone tatkAlIna paristhitine AdhIna zAstrAnI ane vanaspatikAyanI virAdhanAno paNa bacAva thAya che. * * * vaphAdArIpUrvaka sakaLa zrI saMghanI vartamAna ane bhaviSyanI peDhInA senTa ena skUla sAme, hIrA jaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda. hitamAM je ucita jaNAya te sarve zrIsaMghane mAnya banI zake che ane mo. 9426585904. Email : ahishrut.bs @gmail.com banyuM che ane te yogya ja che. A mAtra zrata chApakAma mATe nahi, I zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane maLela anudAna bIjA paNa aneka mudde lAgu paDatI jaNAze. prazna-hajI eka chellI vAta...prAcIna-arvAcInane badale sakala zrI datta Azrama jana sevA TrasTa zrIsaMghanA hitamAM je hoya tene svIkAravAnI vAta barAbara che. paraMtu 2 2558149 AgaLano saravALo zrutalekhana-hastalekhana alpahiMsaka che ane chApakAma to atihiMsaka 5000 zrI vinoda vasA, borIvalI che, to zrutalekhana ja na karAvavuM joie? pa100 zrI navinacaMdra premacaMda zAha 5000 zrI dilipabhAI kAkAbaLIyA uttara-zrutalekhana hAtha banAvaTanA kAgaLo upara karAya che. Aje ghaNuM karIne A kAgaLa banAvaTano udyoga jaina graMtho lakhAvavA arthe 2573249 kula rakama ja TakI rahyo che athavA to protsAhana ApI ApIne TakAvAI rahyo prabuddha jIvana nidhi phaMDa che. jyAM kAgaLa banatA hoya tenI saMpUrNa paddhati jozo to te 900 zrI navinacaMdra premacaMda zAha 900 kula rakama alpahiMsaka che evuM kahI zakazo nahi. DIjITalAIjhezana ane prinTIMgamAM ilekTrisiTIno vaparAza vagere navembara mAsamAM saMghane maLela anudAna che, paraMtu eka vAta spaSTa jANavA jevI che ke A prinTIMga mAtra 21000 amola phAinensa sarvisijha prA. li. haste : nirUbena zAha 50000 zreyasa pracAraka sabhA bhAratamAM nahi, paNa samagra vizvamAM che. vizvanI 700 karoDanI (divALI ane lorDa zrImad rAjacaMdranA janma divasanA prasaMge bheTa) vastI je prinTIMgano upayoga kare che ane A vizvavyavasthAno | 71000 kula rUpiyA upayoga mAtra savA doDha karoDanI vastI dharAvato jaina saMgha potAne saMgha AjIvana lavAjama mATe karI le che. emAM paNa dhArmika upayoga to ethIye ocho kare 5000 harSada hemacaMda zAha che. je te kALe jaina saMghe e ja vikalpa apanAvyo che. eTale vartamAnamAM 5 5000 kula rakama zrutajJAnanuM prinTIMga karAvavAthI samagra vizvanI prinTIMganI hiMsAno - bhAnu ceriTi anAja rAhata phaMDa doSa zAstra chapAvanArane lAgI jAya evuM koI kahetuM hoya to teNe 5000 zrImati rasilAbena pArekha koI gItArtha jJAnI gurubhagavaMtanA caraNomAM besIne enuM zAstrIya 10000 zrImati uSAbena pI. zAha samAdhAna meLavI levuM joie. 15000 kula 2kama vAstavika rIte jovA jaie to bhaviSyanI peDhI mATe "zrutarakSAnI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata phaMDa jyAre vicAraNA karavAnI hoya temAM alpahiMsA ke vadhu hiMsAno 1000 prANalAla vallabhajI TimbaDIyA haste : ramAbena mahetA prazna gauNa che. mULabhUta uddezya to bhaviSyanI peDhIne zuddha zrutavAraso 1000 eka bahena taraphathI haste : puSpAbena parIkha zuddha svarUpe ja maLI rahe e hovo joie. vartamAna zrutalekhananI 1000 eka bahena taraphathI hasta : puSpAbena parIkha paddhatimAM keTalAka aniSTo UbhA thAya che, ane thaI rahyA che tenI 3000 kula rakama vicAraNA anyatra svataMtra lekhamAM karI ja che, jethI ahIM vistAra kizora TimbaDIyA keLavaNI phaMDa karatA nathI. pa100 vasubena caMdrakAMta citaliyA, uSAbena bAbulAla zAha zrI bI. je. pipaliyAnA smaraNArthe haste ramAbena mahetA TUMkamAM, prAcIna zratavArasAnA zuddhasvarUpanA saMrakSaNa mATe hastalekhana karatA prinTIMga-chApakAma e ja vadhu yogya upAya che 1000 prANalAla vallabhajI TimbaDIyA haste ramAbena mahetA ane te zrIsaMghe vinA saMkoce apanAvavo joie. DIjITala svarUpamAM 6100 kula rakama Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prabuddha jIvana Disembara, 2016 AnaMdaparvanI kSaNo ||guNavaMta baravALiyA jemanA tejasvI caherA para aharniza prasannatAnAM sphaliMgo jovA jemAM cAra sAdhvIjI mahArAjo paNa che. zikSaNakAryanI sAthosAtha maLe tevA saujanyazIla AtmIyajana padmazrI DaoN. kumArapALa desAIne emanI sAhityasarjananI yAtrA cAlu ja hatI. DaoN. kumArapALanuM, gujarAtI sAhitya mATeno sarvotkRSTa raNajitarAma suvarNacaMdraka maLe, caritra-sAhityamAM pradAna vize DaoN. baLavaMta jAnI kahe che ke, teo te kSaNa ApaNA mATe AnaMdaparva banI rahe che. caritra-nibaMdhonA lekhaka che. emaNe evAM caritro pasaMda karyA che ke - kumArapALa desAInA jIvanakArya para dRSTipAta karIe te pUrve jemanuM vyaktitva kharekhara anukaraNIya banI rahe evA bhavya emanA pitAzrI sAhityakAra jayabhikhkhanA vyaktitvane saMkSiptamAM vyaktitvavALA ane deza mATe kazuMka karI gayelA A samAjamAM jANavuM joIe. temanuM mULa nAma bAlAbhAI vIracaMda desAI. mobhAnuM sthAna prApta karI zake evA lokone pasaMda karIne emaNe jayabhikhkhae gvAlira pAse Avela zivapurInA gurukuLamAM nava varSa caritro lakhyAM che. sudhI saMskRta, hindI, gujarAtI ane aMgrejI bhASA sAhityanuM bhagavAna mahAvIra, lAla gulAba (mahAmAnava zAstrI), sI. adhyayana karyuM ane tarkabhUSaNa' ane 'vyAkaraNatIrtha'nI padavI meLavI. ke. nAyaDu, AcArya buddhisAgarasUrijI, zrImad rAjacaMdra ane vIracaMda 1933mAM sarasvatIne khoLe mAthuM mUkIne jIvananirvAhano saMkalpa rAghavajI gAMdhInAM caritro emaNe gujarAtI sAhityanA caritragraMtho karyo. temanAM patnI vijayAbahenamAMthI jayA ane temanA hulAmaNA viSayaka mahattvanuM pradAna karyuM che. emanA "apaMganA ojasa" pustakanI bhIkhu nAmathI bhikhu zabda laI "jayabhikhkha" upanAma rAkhI ATha AvRtti thaI che. enuM emaNe kareluM hiMdI bhASAMtara tana mAM, sAhityakSetre nAma amara karyuM. gujarAta samAcAranI kaoNlama "IMTa mana marIrama nAme thayuM. jenI cAra AvRtti ane emaNe karelA aMgrejI ane ImArata" ane 350 jeTalAM pustakonuM sarjana karI sAhityakSetre bhASAMtara The Brave Hearts'nI paNa cAra AvRtti thaI che, apUrva cAhanA meLavI hatI. tema ja A pustaka breIla lipimAM ane oNDiyo keseTamAM paNa upalabdha kumArapALabhAIne sAdagI ane sAhityarucinA saMskAro thayuM che. vArasAmAM maLyA. nAnapaNathI vAMcanano zokha. 'jhagamaga' ApaNe tyAM AMgaLInA veDhe gaNI zakAya teTalA madhyakAlIna sAptAhikamAM pahelI vArtA lakhIne ku. bA. desAInA nAmathI mokalI sAhityanA abhyAsI saMzodhako maLe che. AvA abhyAsIomAM hatI. pitAnuM nAma saMgopyuM. te pragaTa thaI. temAM saphaLatA maLatAM kumArapALa desAInuM nAma AgalI haroLamAM mUkI zakIe. emaNe agiyAra varSanI uMmarathI lekhanano prAraMbha karyo. karela mahAyogI AnaMdaghanajIno abhyAsa koIne mATe paNa kaoNlejakALa daramiyAna keTalIka nibaMdha spardhA ane vaktavyaspardhAmAM dRSTAMtarUpa bane tema che. dhIrubhAI ThAkaranA mArgadarzana heThaLa ane pAritoSiko meLavyAM. temanA vidyAguruono aDhaLaka prema saMpAdana dalasukhabhAI mAlavaNiyAnA mUlyavAna sUcano sAthe A mahAnibaMdha karyo hato. 1963mAM gujarAtI viSaya sAthe bI.e. ane 1965mAM taiyAra karyo. prAkRta bhASAnA vidvAna zrI becaradAsa dozI ane ema.e. thayA. A abhyAsa daramiyAna zrI umAzaMkara jozI, gujarAtI madhyakAlIna sAhityanA saMzodhaka saMpAdaka zrI bhogIlAla nagInadAsa pArekha, yazavaMta zukala, DaoN. prabodha paMDita ane anaMtarAya sAMDesarAe mahAnibaMdha aMge khUba ja saMtoSa ane AnaMda vyakta rAvaLa pAse abhyAsa karavAnI taka maLI. karyo hato. "jJAnavimalasUrikRta stabaka' e temanuM viziSTa saMzodhana 1965mAM navagujarAta ArTsa kaoNleja ane te pachI 1982mAM pustaka che. temanI 'apragaTa madhyakAlIna kRtio'mAM aprasiddha gujarAta yunivarsiTImAM bhASA sAhitya bhavanamAM adhyApaka tarIke madhyakAlIna kRtio maLe che. A saMpAdanane AvakAratAM zrI ke. kA. joDAyA ane bhASA sAhitya bhavananA adhyakSa ane Asa phekalTInA zAstrIe noMdhyuM che ke, "A amArA jevA dhULadhoyAne AnaMda ApanAra DIna tarIke kAmagIrI bajAvIne nivRtta thayA. mahAyogI AnaMdadhananI che.' cAraso jeTalI hastapratonuM saMzodhana karIne mahAnibaMdha lakhIne kumArapALa desAInA vivecana-graMthomAM vaividhya jovA maLe che. pIeca.DI.nI DigrI meLavI. e pachI pIeca.DI.nA mArgadarzaka tarIke pazcimI sAhitya, raziyana sAhitya, Aphrikana sAhityanI kRtio emanA mArgadarzana heThaLa gujarAtI sAhitya, patrakAratva ane ane kartAo vizenA lekho emAM graMthastha thayA che. 'zabda sannidhi', philosaoNphImAM 20 vidyArthIoe pIeca.DI.nI padavI meLavI ane 'bhAvana-vibhAvana", "zabdasamIpa', 'sAhityika nisabata' e atyAre vizvabhAratI InsTiTyUTa (lADanU)nA prophesara emariTsa emanA vivecana graMtho che. tarIke emanI pAse pAMca vyaktio pIeca.DI.nuM zodhakArya kare che, kumArapALa desAI gujarAtI sAhitya pariSadanA pUrva pramukha rahI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana - 31 cUkyA che. pariSadanA A kAryakALa daramiyAna temaNe sAhityakSetre viSayavaividhya UDIne AMkhe vaLage tevuM che. emaNe 25 jeTalAM saMpAdano anekavidha pravRttio karI ane cheka luNAvADAthI bhAvanagara sudhI karyA che. te uparAMta anya saMpAdako sAthe paNa keTalAMka saMpAdano ane bhUjathI valasADa sudhI judA judA sAhityika kAryakramo, parisaMvAda karyA che. e saMpAdanakAryamAM bALasAhitya, madhyakAlIna sAhitya, ane kAryazibironuM Ayojana karyuM. "huM gUrjara vizvanivAsI' lekhamAM patrakAratva sAhitya, zatAbdI graMtho, narmada, hemacaMdrAcArya, caMdravadana temaNe DAyasporA sAhitya vize vAta karIne videzamAM cAlatI mahetAnA nATyagraMtho, upAdhyAya yazovijayajInA lekhonuM saMpAdana gujarAtI sAhitya pravRttino mahimA karyo. "mAtRbhASAnuM ciMtana' karyuM che. 'jayabhikhkhuM'nI jaina kathAonuM saMpAdana ke nArAyaNa hemacaMdranuM e lekhamAM aMgrejI mAdhyamane kAraNe gujarAtI bhASA para thatA "huM pote'nuM saMpAdana maLe che. saMpAdakanI utkRSTa sAhityaruci, dumrabhAvanI carcA karI. vartamAna vizva sAtheno anubaMdha ane uttama lekhako pAsethI lekho - kumArapALa desAIe soLa jeTalA ciMtanAtmaka pustako ApyAM meLavavAnI kSamatAno lAbha saMpAdana kAryane maLyo che. vIracaMda gAMdhInuM che, jemAM "mAnavatAnI maheka', 'tRSA ane tRpti', "samaro maMtra "yoga philosophI', "jaina philosophI' vagerenuM saMpAdana tathA "21mI bhalo navakAra', 'jIvananuM amRta' vagereno samAveza thAya che. gaMbhIra sadInuM bALasAhitya', "sAhitya ane patrakAratva', "hama smRti' tAttvika vicAraNAthI mAMDIne prasaMgAnusArI ke zAstrIya ciMtana jevAM viziSTa saMpAdanono samAveza thAya che. sudhInAM pustako emanI pAsethI maLe che. dharmadarzanaviSayaka ciMtanamAMthI gujarAtI bhASA, sAhitya ane saMskRtinuM saMvardhana karanArA koI navIna artha zodhavo ane tene vartamAna jIvana sAthe gUMthIne gujarAtI vizvakozanA bhagIratha kArya sAthe teo cheka 1985thI enA yogya pariprekSamAM mUkavAno upakrama temanA sAhityamAM jovA maLe prAraMbhathI joDAyelA che. vizvakozanA zilpI zrI dhIrubhAI ThAkaranI che. temanuM ciMtana zuSka ane zAstrIya na banI rahetAM tenI sAthe rahIne emaNe 25 hajAra pRSThomAM 23 hajAra lakhANo dharAvatA tAjagIsabhara ane ramatiyALa zailIne kAraNe AsvAdya ane hRdayaMgama vizvakozanA 25 graMtho taiyAra karyA. bALavizvakoza, nArIkoza, banI zakyuM che. paribhASA koza jevA koza, judI judI graMthazreNIo dvArA mUlyavAna kumArapALa desAInA sAhityalekhanano prAraMbha bALasAhityathI pustakonuM prakAzana, vyAkhyAna-zreNI, lalita kalAnI pravRttio jevA thayo. prAraMbhika be dAyakAmAM emaNe mukhyatve sattvazIla aneka AyAmo emanA mArgadarzana heThaLa Aje cAlI rahyA che. narmadA bAlasAhityanuM sarjana karyuM. "motInI mALA", "DAhyo Damaro', "vahetI gujarAtanI jIvAdorI che, to vizvakoza gujarAtI saMskAradorI che. vAto', 'nAnI uMmara", "motane hAthatALI', 'birAdarI', 'keDe kaTArI "jaina vizvakoza'nA agraNI saMpAdaka tarIke chellAM pAMca varSathI kArya khabhe DhAla' sahita 20 pustako ApyAM che. emanAM bALasAhityanAM karI ane jaina zruta ane zAsananI sevA karI rahyAM che. jaina sAhitya pustakomAM TUMkAM TUMkAM vAkyovALI chaTAdAra zailI che. bALakone saMmelano ane jaina sAhitya jJAnasatromAM emanA pramukhasthAne dharma, adhyAtma vArtAnA rasapravAhamAM kheMcI javAnI emanI pAse anokhI kuzaLatA ane sAhityaviSayaka abhyAsalekho prastuta karatA rahe che. che. parikathAnI sRSTinAM kAlpanika pAtrone badale dharatInAM nakkara kumArapALa desAInA hindI pustako joIe to kendrIya sAhitya pAtro dvArA vAstavika viSaya laIne rasaprada kathAnI racanA karavI, akAdamI dvArA prakAzita "bhAratIya sAhitya ke nirmAtA AnaMdaghana' e koI paNa sarjaka mATe paDakArarUpa bane che. ahIM lekhaka sAMgopAMga pustakamAM prasiddha jaina kavi AnaMdaghananA jIvana-kavana para tathA stavana saphaLa thayA che. kumArapALa desAIe "ekAMte kolAhala' nAmano racanAonI vizeSatA darzAvI che. emaNe gujarAtImAM zrI navalikAsaMgraha paNa Apyo. bhASAzailI sarjakanI sakArAtmaka hemacaMdrAcArya' vize monogrApha paNa lakhyo che. 'krikeTa ramatAM zIkho' dRSTinAM darzana thAya che. A vArtAonI pravAhI bhASAzailI ane (bhA. 1-2), 'bhAratIya krikeTanA vizvavikramo', 'bhAratIya krikeTaro' sabaLa kathA jIvananA maMgalatattvane pragaTa kare che. jevAM emanAM gujarAtI, hiMdI, marAThI ne aMgrejImAM lakhAyelAM dharma, saMskRti ane sAhityanA saMvardhana arthe kumArapALa desAIe pustakonI eka lAkha prata vecAI hatI ane kumArapALa desAIe aneka vAra videzayAtrA - jJAnayAtrA karI che. tyAMnA koI khyAtanAma reDiyo ne Telivijhana para ramatanI samIkSA paNa karI che. lekhakanuM sarjana temanI dRSTine AkarSe to te teno gujarAtI anuvAda kumArapALa desAInA aMgrejImAM soLa jeTalAM pustako pragaTa thayAM. ApavAnuM cUkatA nathI. AphrikAnA prasiddha sarjaka osTina bUkenyAnA 'Tirthankar Mahavir', 'Jainism', A Journey of Ahimsa', nATaka "dha brAIDa'no aMgrejI bhASAmAMthI gujarAtImAM 'navavadhU' nAme Glory of Jainism', 'A pinnacle of spirituality', Trilokyadeepak Ranakpur', 'Jainism: The Cosmic VianuvAda ApI, AphrikAnI prajAnI rAjakIya, dhArmika temaja sion' vagereno samAveza thAya che. Tirthankar Mahavir' ne sacitra sAmAjika rItarasamano paricaya karAvyo che. rUpe AMtararASTrIya kakSAnuM svarUpa apAyuM che. tIrthasthAnonA suMdara kumArapALa desAInI saMpAdaka tarIkenI kAmagIrI jotAM emanuM Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 prabuddha jIvana Disembara, 2016 phoTA, prAcIna hastapratomAMthI bahuraMgI plesa temaja kalAtmaka ane rAjacaMdra kathA' khUba ja lokapriya banI ane have pachI AgAmI eprilamAM AkarSaka sajAvaTathI A pustaka anerI bhAta pADe che. bhASAnuM 'zrI buddhisAgara kathA'nuM Ayojana karavAmAM AvyuM. lAlitya, rasa ane viSayanI mAvajata, kALajIbharyuM adhikRta saMzodhana chellAM cAlIsa varSathI paNa vadhu samayathI paryuSaNa parva samaye pustakanI divyatA che; to le-AuTa, suMdara mudraNa, AkarSaka uThAva paryuSaNanI lekhamALA lakhanAra temaja chellAM keTalAMka varSathI Telivijhana ane bAIniMgamAM pustakanI bhavyatAnAM darzana thAya che. para paryuSaNamAM pravacana ApI kumArapALa desAIe jinazAsananI ane kumArapALa desAInA sAhityamAM dArzanika tattvonI bhAvanAo zratanI utkRSTa sevA karI che. samAjanA vividha kSetra dharma, adhyAtma, sAhitya jagatakalyANa ne vizvamaitrI sAdhanArI che. dharmane emaNe vartamAna ane deza-videzanI kAmagIrI mATe temane deza ane videzanAM pAMtrIsa jeTalAM samayamAM tapAsyo che. dharmanA siddhAMto AjanA vyavahAramAM kaI rIte pAritoSiko, caMdrako ane eNvaoNrDa prApta thayA che. utArI zakAya ane temAMthI mAnavajAtanI sukhAkArImAM kevI vRddhi gujarAtamAM sAhitya ane saMskRti kSetre viziSTa pradAna karanArane thAya te darzAvyuM che. gujarAta sAhitya sabhA taraphathI 2015nI sAlano 'raNajitarAma patrakAratvakSetre temanuM pradAna noMdhanIya che. A viSayamAM emanuM suvarNacaMdraka' kumArapALa desAIne arpaNa thaze e samAcAranI kSaNa akhabArI lekhana' pustaka pragaTa thayuM che. kumArapALanA akhabArI ApaNA mATe AnaMdaparva samI banI rahe che. lekhana pustaka vize vAsudeva mahetA kahe che ke, 'lekhake e kuMvArI gujarAtanA asmitA puruSa raNajitarAma vAvAbhAI mahetA (I. bhUmi kheDavAno prayAsa karyo che. gujarAta samAcAranA taMtrI zrI sa. 1881 thI 1917) emanA TUMkA jIvanakALa daramiyAna gujarAtI zAMtilAla zAhanA zabdomAM : "gujarAtI sAhitya ane jaina samAjanI sAhitya mATe ghaNuM kArya karI gayA. jayAre raNajitarAma suvarNacaMdraka sevA karavAnI 'jayabhikhu'nI paraMparA kumArapALe suMdara rIte jALavI enAyata karavAnI yojanA I. sa. 1928thI zarU thaI hatI ane e rAkhI che.' 'gujarAta samAcAra'nI "IMTa ane imArata" kaoNlama Aje caMdraka sauprathama prApta karanAra lokasAhityakAra jhaveracaMda meghANI paNa vAcakonI eTalI ja cAhanA meLave che. pitA ane putra banne hatA. e pachI aviratapaNe raNajitarAma suvarNacaMdraka pratyeka varSe maLIne koI akhabAranI A prakAranI kaoNlama ATalo lAMbo samaya koI kSetramAM viziSTa sevA badala tenA sarjaka ke kartAne apAto rahyo (63 varSa) calAvI hoya tevuM mArA khyAlamAM nathI. gujarAta che. e caMdraka saMgItakAra, citrakAra, itihAsavidda, sthApatyavid - samAcAranA lekhakane 'padmazrI'nuM bahumAna maLyuM hoya tevI A pahelI ema vividha kSetronI viziSTa vyApaka sevA mATe enAyata thAya che. ghaTanA che. "jIvataranI vATe akSarano dIvo" nAmanuM pitAzrI A pUrve A caMdraka jhaveracaMda meghANI, gijubhAI badhekA, sundaram, jayabhikhkha'nuM jIvanacaritra lakhyuM, jenA parathI "akSaradIpane guNavaMtarAya AcArya, rAjendra zAha, dhIrubhAI ThAkara, raghuvIra caudharI ajavALe, cAlyo ekalavIra' nAme nATakanI racanA thaI. je nATaka jevA sAhityasarjakone maLyo che. gujarAta sAhitya sabhAnI khUba ja preraka ane lokapriya banyuM. kAryavAhaka samitie 2015nA caMdraka mATe DaoN. kumArapALa desAInI gujarAta samAcAranI budhavAranI pUrtimAM 'jhAkaLa banyuM motI'mAM pasaMdagI karI che te gauravanI vAta che. teo jIvanapreraka mArmika prasaMgo Alekhe che. ravivAranI pUrtimAM A zIlabhadra sAhityakAranI bahumukhI pratibhA ane anekavidha pArijAtano parisaMvAda'nuM viSayavaividhya dhyAna kheMce tevuM che. kAryo vize to graMtha lakhAya. teo aneka saMsthAo sAthe joDAyelAM "manajharUkho' kaoNlamamAM videzanI koI vyaktino preraka prasaMga Alekhe che jemAM - "InsTiTyUTa oNpha jainolojI, AI kera phAunDezana, che, to 'kSaNano sAkSAtkAra' ApaNAmAM ciMtananI cinagArI pragaTAve anukaMpA TrasTa, InDiyana reDakrosa sosAyaTI-boTAda, sulabha heltha che. zikSaNa sAhitya kSetranA emanA lekho vAMcatAM eka karmazIla kera phAunDezana, jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa, gujarAta vizvakoza TrasTa, keLavaNIkAranAM ApaNane darzana thAya che. jaina vizvakoza vagereno samAveza thAya che. muMbaI jaina yuvaka saMghe emanI kathAzreNInuM Ayojana karyuM. "prabuddha zrI kumArapALe vividha kSetre karelAM kAryonI yAdI para eka najara jIvana'nA taMtrI ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA maMtrI zrI dhanavaMta nAkhIe to eka vyakti nahi, paNa vaTavRkSa jema phUlI-phAlelI eka zAhanI parikalpanAne kumArapALa desAIe tridivasIya kathA svarUpe vizALa saMsthA lAge. vividha viSayo paranA sarjana ane lekhanakArya hRdayasparzI prabhAvaka vANImAM pragaTa karI. mahAvIra janmakalyANaka dvArA temaNe sAhitya ane adhyAtmajagatane samRddha karyuM che. emanI divasanI AsapAsa muMbaInA bhAratIya vidyAbhavanamAM jemAM jainadharma gatizIla vicAradhArA paraMparA ane prayogazIlatAno samanvaya sAdhe tattvanA vizvapracAraka padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI hRdayasparzI che, tethI temanA dvArA AlekhAyeluM ciMtana sarvagrAhI ane AsvAdya prabhAvaka vANImAM "mahAvIra kathA', "gotamakathA', "RSabhakathA', banyuM che. teo potAnA vicArone susaMgata zabdo dvArA abhivyakta nema rAjula kathA', 'pArzva padmAvatI kathA', 'hemacaMdrAcArya kathA' ane 'zrImad kare che, tethI dharma ane tattvajJAnanAM UMDAM rahasyo saraLa rIte samajAvI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Disembara, 2016 prabuddha jIvana zake che. A temanAM vaktavyo ane lekhanAM lakhANo lokapriya ane janasAdhAraNa zrotAjano badhAMne priya ane hRdayasparzI bane che. lokabhogya banyAM che.pataMgiyuM jema eka phUla parathI parAgaraja bIjA gujarAtI sAhitya pariSadanA pramukhasthAnanuM sukAna saMbhALIne ane phUla para laI jAya ane bagIcAne samRddha kare che, tema kumArapALa dezanuM utkRSTa sanmAna padmazrI meLavanAra kumArapALa desAIe samagra desAIe bhAratIya saMskRti ane dharmano divya saMdeza, anya dezo jaina samAjanuM gaurava vadhAryuM che. sudhI pahoMcADI saMskRtinAM saMvardhananuM pavitra kArya karyuM che. svAmI emanI kArakirdI haju aneka unnata zRMgo para vihare, temane taMdurasta vivekAnaMda ane vIracaMda rAghavajI gAMdhInuM mizana sAcA arthamAM svastha jIvanabaLa maLatuM rahe. parivAra-snehIjano ane mitro sAthe AgaLa dhapAvavAno stutya ane samyak puruSArtha karyo che. AnaMdabhera jIvananI utkRSTa kSaNo mANatA mANatA sAhityazAsana kumArapALa desAInAM vividha vaktavya sAMbhaLI nyAyazAstramAM ane zikSaNajagatanI sevA karavAnuM akhUTa baLa maLe tevI AvatA 'DelI dIpaka nyAyanI vAtanuM smaraNa thAya che. DelInA uMbare "raNajitarAma suvarNacaMdraka prApta karavAnI veLAe zubhakAmanA. ** rAkhelo dIpaka ghara ane bahAra AMgaNAmAM baMne jagyAe ajavALuM 601, smita epArTamenTa, upAzraya lena, ghATakopara, (pazcima), pAthare tema temanuM vaktavya vidvAno, sAdhako, vidyArthIo ane jijJAsu muMbaI-400 077, mobAIla : 09620215542. udbhAd abhinaMdana! oNkTobara, 2016no aMka kharekhara anupama banyo che. AjanA yuvAno vyasana tarapha AgaLa vadhI rahyA che, are Dragsa taMtrI sthAnethI tame lakhela "gAMdhIjI ane huM' tema ja anya lagabhaga paNa le che evuM joyuM che. AmAM jaina ke brAhmaNa jevo koI bheda nathI. badhA lekha - amuka thoDA vadhu lAMbA che, chatAM khUba ja sarasa che ane are, yuvAno mAMsAhArI banI rahyAM che. A sAruM nathI ja. pUrA adhikArapUrvaka (Authenticity) lakhAyA hoya evuM lAge che, paraMtu A aMge 'pra.jI.'mAM lekha lakhAya to sAruM. lakhanAranAM gAMdhIjI-gAMdhI kAryo vagere - sAthenA saMbaMdhanI 1 zazikAMta la. vaidya, vaDodarA mAhitInI gerahAjarImAM vAcakanA manamAM eka prakArano khAlIpa - tarasa - choDI jAya che. amuka lekhaka-lekhikAnI ekadama TUMkI saMghanA AjIvana sabhya bano mAhitI che kharI; paraMtu te to pelI tarasane vadhu vyApaka banAvI de che. vaLI, bhAgye ja koInAM saranAmAM-ImeIla AIDI-apAyAM che | zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha AvanArA bhaviSya mATe sudaDha bane ke jethI temane patra dvArA biradAvI zakAya ke eka-be savAla pUchI | te mATe A saMsthAmAM vadhune vadhu yuvAnoe bhAga levAnI zakAya! | AvazyakatA che. saMsthAmAM AjIvana sabhyapada noMdhAya e icchanIya bIjuM, A aMkamAM, 'jJAnayAtrA' saMbaMdhamAM savAlo mokalavA Ape | che. hAlamAM sabhyapada dharAvanArA potAnA parivAranA yuvAnone je anurodha karyo che te paNa kharekhara sarAhanIya che. mArA manamAM sabhya banAve, jethI saMsthAne Arthika sahAya paNa maLe ane ghaNA samayathI UThI rahelo eka savAla huM A sAthe mokalAvI rahyo | yuvAnonuM sabhyapada vadhe. jethI saMsthA bhaviSyamAM potAnA nakkara chuM. A anurodha taiyAra karatI vakhate ApanA manamAM je prazno abhipreta pAyAnA AdhAre vadhune vadhu pragati karI zake. AjIvana sabhya hatA, te dAyarAmAM mAro A savAla AvI jato hoya to jyAre bananAra vyakti miTiMgamAM hAjara rahI potAnA sUcano ApI paNa javAba 'prabuddha jIvanamAM chapAze, jJAnamAM abhivRddhi thaze. | zake che uparAMta potAnA anya kauzalya AdhArita sahakAra ApI 1 azoka zAha saMsthAnA udghakaraNamAM bhAga laI zake che. saMsthA bhaviSyamAM vadhune C/o. akSaya enTaraprAIsa, 4, meTro komarziyala senTara vadhu loko sudhI pahoMcI sevAnA kArya ane jJAnanA kAryane vega Azrama roDa, amadAvAda, mo. 9157832429 ApavA icche che. Avo sahu sAthe maLIne varSo jUnI A saMskRta bhUmine, A vaicArika mALakhAne ane A samAjamAM abhuta sevA 'prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke tamAruM yajJakArya khare ja khUba sAruM | karanAra saMsthAne majabuta banAvIe. A paNa eka prakAranI sevA ja che. zraddhA che ke prabhu prabuddha jIvanane khUba AgaLa laI jaI che ne! mAnavasevAnuM kArya karaze ja. 'prabuddha jIvana'no vikAsa tamArA AjIvana sabhyapada mATenI phI cheH rUA. 5000/puruSArthathI thaze ja, temAM zaMkAne sthAna nathI ja. mArAM thoDAM sUcano vadhu vigata mATe saMsthA oNphisa para saMparka karo. che te kaMIka AvAM che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarjana-svAgata prabuddha jIvana Disembara, 2016 pustakanuM nAma: (2014) daramyAna prApta The Jaina Religion - A perspective madhyakAlIna thayelA zodha nibaMdhonuM Param Pujya Acharyashri Vatsalya padyakRti vima saMkalana che jemAM lagabhaga deepsuriswarji Maharaj 400 pAnAmAM 28 nibaMdho prakAzaka : Gurjar Granth Ratna Karyalaya uDaoN. kalA zAha saMkalita karela che. Opp. Ratanpole Naka, Gandhi Marg, phAgu, bAramAsI Ahmedabad-380001.Ph.: 22144663. prastuta graMthamAM cetanAnI bhItaramAM svarUpanA nibaMdhonuM saMkalana mUlya: 100 rUA. pAnA: 12+96 sunaMdAbahene dharmacetanA ane DaoN. sejalabena zAhe karela che AvRtti : I. sa. 2016. karmacetanA svAbhAvika ane ane covIsInA svarUpanA 'jainadharma' gujarAtI vibhAvika evA be pravAhone nibaMdhonuM saMkalana DaoN. abhayabhAI dozIe karela JAINA DHARMA bhASAmAM pragaTa thayela teno rajU karyA che. dareka prakaraNamAM che. abhyAsuoe potapotAnA svAdhyAya pepara rajU aMgrejI anuvAda vartamAna viSayane anurUpa hitazikSA karyA che jemAM phAgu paranA peparo phAgunI samayanA yuvAna vAcaka varga AlekhI che ane lokapriyatAno khyAla Ape che. bInA zAhe mATe atyaMta Avazyaka che AtmasattAnI cetanAnA vinayacaMdrakata bAramAsI, zobhanA zAhe mATe A nAnakaDA pustakamAM vividha pAsAMone AkAra jinapadyasUrikRta bAramAsI, prabhudAsa paTela, jAgRti pa. pU. AcArya zrI Apyo che. jaina paraMparA ane anya paraMparAnA ghIvALA, mInAbena pAThaka vageree phAguM tathA vAtsalyadIpasarIzvarajI zAstronI paddhatino AdhAra A graMthamAM lIdho che. bAramAsIno sAhityika paricaya karAvela che. DaoN. mahArAje karela prayatna sarvathA sarve jano mATe jaina darzanamAM sacarAcaranI sRSTi virSanI, dharma, karma bhAnubena satrA tathA DaoN. dIkSA sAvalAnA lekhomAM AvakArya che ane abhinaMdanane pAtra che . kAraNa ke viSenI suspaSTa, suvyavasthita ane sapramANa keTalI sAhityika gaNavattAno paricaya maLe che. lagabhaga 100 pAnAmAM ane tera prakaraNamAM zakya viziSTatAo che te varNavavAmAM AvI che. jema ke e ja rIte stavana covIsInA saMkalanamAM DaoN. teTalI lAghavayukta bAnImAM samagra jaina tattvajJAnano cha dravyonuM nirUpaNa, nava tattvonuM arthaghaTana, abhaya dozIe covIsI svarUpano paricaya vistAraparicaya karAvavo te atyaMta kaThina kArya che. paNa krodhAdi kaSAyonuM paribaLa, samyam darzananI sAcI pUrvaka karAvyo che ane AnaMdaghanajI, yazovijayajI, pUjyazrIe atyaMta saphaLa rIte vAcakonA hRdayamAM dRSTi tathA mithyA dRSTinuM bhAvAtmaka svarUpa ane mAnavijayajI, mohanavijayajI, nyAyasAgara, utarI jAya tevI bAnImAM saraLa rIte rajU karela che. mukti viSenI zAstrokta paddhati vagere che. devacaMdrajI vagerenI katione vividha abhyAsaoe prabhu mahAvIranuM jIvana. jJAnanA prakAro (pAMca) AtmasattArUpe-bhagavatsattArUpe je akhaMDa karAvela rasadarzana raju karela che. nava tattva, jIva-ajIva, vrata, cha dravyo, karma, cetanA vahe che te 'dharmacetanA" che. zuddha ke zubha Ama A graMtha abhyAsuone madadarUpa thAya kaSAya, vezyA, samyakatva, mithyAtva, syAdavAda, bhAvarUpe pariNamatI cetana dharmAbhimukha cetanA che. tevo che. dhyAna, mRtyu viSayaka jaina vicAraNA ane mokSa ane azuddha ke duSTabhAva rUpe pariNamatI cetanA te I XXX tathA aMtamAM jaina sAhitya viSayaka mAhitI. jenA karmacetanA che. A dharmacetanA ane karmacetanA evA pustakanuM nAma : abhyAsIo mATe mAtra atyaMta upayogI ja nahi be zabdo yojavAmAM AvyA che. A banne cetanAnI 19mI-20mI sadInA akSara ArAdhako paNa jaina tattvajJAnano UMDo abhyAsa karavA mATe keTalIka vicAraNA A graMthamAM prastuta thaI che. saMpAdaka: mAlatI zAha preraka bane tema che. XXX prakAzaka ane prApti sthAna: - pa. pU. gurudevazrI AcArya vAtsalyadIpa pustakanuM nAma : madhyakAlIna padyakRti vimarza zrI vIratattva prakAzaka maMDaLa-zivapurI ane sUrIzvarajInA anya graMtho paNa aMgrejI bhASAmAM (phAgu-bAramAsI-covIsI) zrI rUpa mANeka bhazAlI ceriTebala TrasTa anuvAdita thAya evI AzA rAkhuM chuM jethI bhAvi saMpAdako : DaoN. abhaya dozI-DaoN. sejala zAha 128/129, mittala cembarsa, 228, narimAna vAcako ane abhyAsuone jaina sAhitya ane prakAzaka ane prApti sthAna : poITa, muMbaI-400 021. ane tattvajJAnano sAcA arthamAM paricaya thAya. zrI vIratattva prakAzaka maMDaLa- zivapurI ane gurjara ejansI, ratana poLa nAkA sAme, gAMdhI x x x zrI rUpa mANeka bhaMsAlI ceriTebala TrasTa mArga,amadAvAda-380001... : 22144663 pustakanuM nAma : cetanAnI bhItaramAM 128/129, mittala cembarsa, 228, narimAna mUlya-rUA. 700/-, pAnA-pa92, AvRtti-prathama lekhaka : sunaMdAbahena voharA poITa, muMbaI-400021. ane i sa. 2016. prakAzaka : AnaMda samaMgala parivAra baheno gurjara ejansI, ratana poLa nAkA sAme, gAMdhI I. sa. 2014 daramyAna mohanakheDA tIrtha (madhya zrI bhAratIbahena parIkha, zrI kumudabahena pAlakhIvAlA mArga,amadAvAda-380001.Te.: 22144663. pradeza) mukAme yojAyela sAhitya samArohamAM (1) zrI ilAbahena zAha (prakRti phlITa) mUlya-rUA. 500/-, pAnA-396, AvRtti-prathama jaina gajhala (2) jaina covIzI, (3) jaina phAgukAvyo prAptisthAna : sunaMdAbahena voharA i sa. 2016. tathA jaina bAramAsI kAvyo ane (4) 19mI sadInA 5,mahAvIra sosAyaTI, elisabrIja, pAlaDI, "madhyakAlIna padyakRti vimarza' (phAgu- ane 20mI sadInA jaina sAhityakAro-A cAra amadAvAda-380007. (sAMje 5.00 thI 7.00) bAramAsI-covIsI) graMtha mahAvIra jaina vidyAlaya- vibhAgamAM lagabhaga soeka vaktAoe potAnA phonaH (079) 26589365. malya-3, 60/- muMbaI dvArA yojita 22mA jaina sAhitya samAroha- zodha nibaMdho rajU karyA. A graMthamAM 19mI ane pAnA-208, AvRtti dvitIya-i sa, 2016. mohanakheDAmAM Ayojita jaina sAhitya samAroha 20mI sadInA jaina sAhityakAro vibhAgamAM rajU Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ka Disembara, 2016 prabuddha jIvana thayela nibaMdhonuM saMpAdana che ane ratnatraya vaDe ja mokSa sakArAtmaka vicArothI sapanAM sAkAra karavA mATenI zIkhya mukti karavAmAM Avela che. aruNodaya prApti thAya che. AvA bhUmikAno nirdeza karavAmAM Avyo che. A samyagadarzana pustakamAM samyagudarzananI prApti, jaina sAhityanA Ama mUlyaniSTha sAhityakAra, patrakAra ane akSara-ArAdhako ArAdhakonA kAmane rakSaNa ane saMvardhanamAM ja vidvAna adhyApaka pUrva upakulapati evA DaoN. anulakSIne traNa vibhAgamAM haMmezAM prayatnazIla rahevuM caMdrakAnta mahetA vartamAnamAM aneka zaikSaNikalekhonI vaheMcaNI karI che. joie. A durlabha manuSya sAmAjika, sAhityika saMsthAomAM netRtva pUruM pADI (1) sAhitya sarjana jIvanano mAtra ane mAtra rahyAM che. teone AvA suMdara pustako ApavA badala / / || All in a | vibhAgamAM gujarAtI hetu samyagadarzana prAptino hArdika abhinaMdana. sAhityanA vividha svarUpo jemake kAvya, navalakathA, ja hovo joie. XXX navalikA, nibaMdha, caritra, vivecana vagerenuM kheDANa jaina samyaggadarzana vize eka sarvAgI graMtha pustakanuM nAma : dharmanI TelIpathI karyuM hoya tevA sarjakonA pradAnanI vizeSatAo rajU ApavAno lekhikAno Azaya ahIM siddha thayo che lekhaka : DaoN. caMdrakAnta mahetA karavAmAM AvI che. (2) cAritralekhana vibhAgamAM tethI ja pAMca labdhi, zraddhAnI durlabhatA jevA viSayo pUrva upakulapati, gujarAta yunivarsiTI jeoe sAhityasarjana thoDuM ke jhAjhuM karyuM hoya paNa paNa A graMthamAM lIdhA che. prakAzaka: gUrjara graMtharatna kAryAlaya, ratanapoLa nAkA AcaraNa ane krAMtikArI vicAro dvArA samAjane samyagadarzana vize razmibahene karela svAdhyAya sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda-380001. phona: navo rAha cIMdhela hoya evA guru bhagavaMto ane e temanA chellA pAMca varSanA athAga prayatnanuM 079-22144663. vicArakonI vAta rajU karavAmAM AvI che. (3) pariNAma che. AvA kaThina viSaya para sarvagrAhI prApti sthAna : gurjara sAhitya bhavana, ratana poLa saMzodhana kArya vibhAgamAM jAta jAtanI takalIpho graMtha taiyAra karavA badala temane hArdika abhinaMdana. nAkA sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda-380001. veThIne virodhonI vacce paNa aDaga rahI jiMdagIbhara XXX phona : 079-22144663.mUlya-rUA. 180-, akSaranI ArAdhanA karI che teone AvarI levAyA pustakanuM nAma : saphaLatAnI sismogrAphI pAnA-10+174, AvRtti-prathama-i. sa. 2016. che. vividha zailIthI lakhAyelA A lekho suMdara lekhaka: DaoN. caMdrakAnta mahetA | 'gujarAta samAcAra'nI guladastA samAna che. koIka phUla nAnuM che to koIka pUrva upakulapati, gujarAta yunivarsiTI gharmanI TelipathI DALI para guphatego kolamanI moTuM, koI sugaMdhI che to koI maMda maMda sugaMdha dharAve prakAzaka : gUrjara graMtharatna kAryAlaya kokilA chellA 39 varSathI che. dareka potAnI AgavI raMga chaTAthI AkarSe che. ratanapoLa nAkA sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda Tahuke che. A guphatego zreNI A maghamaghatA guladastAno sAnaMda svIkAra che. 380 001. phona : 079-22144663. cAra vibhAgamAM vaheMcI che. x x x prApti sthAna : gurjara sAhitya bhavana, ratana poLa jenA zIrSako che-"jiMdagInI pustakanuM nAma : nAkA sAme, gAMdhI mArga, amadAvAda-380001. TeliskopI', 'samAjanI Ugyo muktino aruNodaya samyagadarzana mUlya-rUA. 180-, pAnA-10+174, AvRtti sonogrAphI', "dharmanI saMpAdaka: DaoN. razmi bhedA prathama-2016. TelipathI' ane 'saphaLatAnI prakAzaka ane prApti sthAna: zrI muMbaI jaina yuvaka "gujarAta samAcAra'nI DALI para guphatego sismogrAphI'-emAM jiMdagI, samAja, dharma ane saMgha, 33, mahaMmadI minAra, 14mI khetavADI, siLatAnI _. | kolamanI kokilA chellA 39 saphaLatA viSayaka ciMtana che. A pustaka "dharmanI ebIsI TrAnsaporTanI bAjumAM, siramorAphI , varSathI Tahuke che. A guphatego TelipathI'mAM dharma viSayaka jijJAsAo ane praznonI muMbaI-400004. phona naM. :022-23820296 zreNI cAra vibhAgamAM vaheMcI UMDANathI chaNAvaTa karavAmAM AvI che. te uparAMta anya prApti sthAna : che. jemAMnI eka "saphaLatAnI A nAnakaDA pustakamAM aMgata jIvanamAM dharma zrI jItubhAI bhedA, C/o bhedA bradharsa, sismogrAphI che. emAM paripAlana kevI rIte karavuM joie te viSaya para 202, kApaDiyA epArTamenTa, 39, esa. vI. roDa, jiMdagI, samAja ane dharma aneka vicArapreraka sUcano ApavAmAM AvyA che. vilepArle (vesTa), muMbaI-400056. tathA saphaLatA viSayaka bIjuM A pustakanI khAsa vizeSatA e che ke temAM phona naM. : 2619 2326-27, ko, vAjA mori ciMtananuM Alekhana che. dharma, saMskAra nIti ane AcAranuM saraLa ane mo. : 09867186448. mUlya-rU. 200/-, A pustakamAM saphaLatAnI pravAhI zailImAM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che to pAnA-160, AvRtti-prathama sapTembara 2016. prAptinA dvAra kholavAnI gurucAvInuM nirUpaNa sAthe sAthe jIvanamAM tyAga, sevA, paropakAra jevA pa. pU. AcArya zIlacaMdrasUrIzvarajI uparokta karavAmAM AvyuM che, to sAthe sAthe koIpaNa vyaktinI udAtta mUlyonI chaNAvaTa rasaprada zailImAM karela che. graMtha vize lakhe che. 'tame bahu ja muddAsara ane jaina saphaLatAnI ADe AvatAM paribaLonI vizada carcA DaoN. caMdrakAnta mahetAnA pustako jIvana, dharma, zAstrone pUrNapaNe anusarIne viSaya caryo che. saraLa karavAmAM AvI che. te uparAMta vartamAna samayamAM samAja ane zikSaNa-A cAra kSetranA jijJAsuone temaja sughaDa rIte tame samyakatva viSe rajuAta karI yuvAnonA vyaktitvanA ghaDatara tathA cAritranA saMtoSa Ape tevA che ane yuvAnone utkRSTa urjA che. bhASA prAMjala tathA zailI rocaka che.' ghaDatara ane caNatara mATe vizada mArgadarzana Ape che. proDhone utsAha Ape che ane bhUlA pratyeka jIvAtmA potAnA puruSArthathI karavAmAM Avela che. dareka vyakti pote ja svayaM paDelAne maitrIpUrNa mArgadarzana Ape che.* * * samyagdarzana, samyagrajJAna ane samyagucAritrarUpa potAno bhAgyavidhAtA banI zake che te mATenA bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, ratnatrayanI sAdhanA karIne paramAtmapada prApta karI upAya ahIM darzAvavAmAM AvyA che. aMtamAM e-104. gokuladhAma, goregAma (IsTa), zake che. samyakatvanA pragaTavAthI ratnatraya pragaTe yuvAnomAM AtmavizvAsa, saMkalpabaLa, samarpaNa ane muMbaI- 400063 mobAIla : 9223190753. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 PRABUDDH JEEVAN DECEMBER 2016 THE SEEKER'S DIARY THREE EVENT HAPPENED! Three Events Happened in the last month! * My Father and me alongwith a cousin couple went to The Promised Land - Israel and Jordan. *The value of a certain paper changed overnight and was named Demonetisation. * Someone very important to me called me insensitive over an idea that I thought was extremely thoughtful and sensitive. Three disparate events. What could they possibly have in common and yet all the three brought me to my favorite aspect of Jainism that is Anekantvad or as one of its meanings which is multi perspective points of view / many sidedness. The natural ability of an Enlightened one to see all the aspects of an event, person, experience. The manifold viewpoints. The relative truths and its relation to the Absolute Truth - is Anekantvad. The Holy Land Israel; educated me about Irrigating desert lands and 4000 years of rich history with peeks into four humongous monotheistic religions of Judaism, Christianity, Islam and Bahai. Interacting with people of these faiths, made me come face to face with a West Bank resident, a Palestinian Muslim, a devout Orthodox Jew, a Syrian Christian and a Bahai. All staking a claim to this as their land by giving facts and figures, historical proof and testimonials and written material. When my fantastic liberal Jewish guide explained to me 'When we were young, we could not utter the name Jesus or Yeshua'. And my Christian dinner companion told me that when she was young she could never get a Jewish friend home because they are the ones who killed her Jesus. While the Arab had all this history of Ottomon and Turkish wars and capturing of what then become their land. So Jesus was born a Jew. left this world as a Jew. got betraved by a Jew (and a few Romans) and post his death became the creator of Christianity and instead of seeing a common lineage is being used as a cause of hatred. Much similar to the case being so everywhere around us. The point is that there were many points to this one piece of land called Israel. That many from all the sides were dying, and rendered homeless or orphaned; Israel lives an extremely fragile life where on the surface it appears all ok and a real solid longing for peace but scratch the surface and one finds the there is hatred emerging from strong narratives of completely conflicting history, of anger and displacement and survival. Who is completely right? Who is completely wrong? Their ways of achieving what they think is right can be questioned but who is really right will always remain a little blurry. Why cant they all live in peace as "Human beings" is a ridiculously naive and simplistic and utopian wish because the fundamental stories and beliefs are contradictory. Demonetisation - Some said - "Wow, What a Move! Finally this country is going to see a Parivartan." and "What a Man Modi is! The Government has collected so much. Finally there will be a transparency, a straightforwardness which was so missing." While to some others - "Modi is a Dictator, a psychopath a megalomaniac." And yet for some others - "My money is my property and in a democracy how can one man decide how much when should a person take out or put in?" Celebratory parties, heart attacks, people in queues patient, people in queues plundering, villagers not comprehending what just suddenly happened. Housewives suddenly seeing years and years of hidden savings rendered meaningless - the word to be noted here is hidden, the money might be white when earned but its about their own value of it, their own way of building their dream, having their sacred space, their independence looted, their sense of worth devalued and brushed out and incessantly joked about on whatsapp in a moment. It was good, It was bad, It was ugly, different strokes for different folks as they say. Does the ends justify the means? A greater common good... All is right or wrong from different people and their individual perspectives. Insensitive - Who me? was called insensitive for something, which I was Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DECEMBER 2016 PRABUDDH JEEVAN 37 feeling so good about what I wanted to share with that see a neutral response emerge. Which will not be as person and instead he thought it was highly insensitive hard hitting to yourself or to others around you and of me. I was thinking how much He would love it and you could be a part of creating a more harmonious way thus love me for it and instead in one sweep of a of co-existing rather than be miserable or cause to moment he made me come crashing down from my other's misery. high horse. It made me defensive, then introspective, Difference of opinion, perception and even complete then self blame, then self angry, then hurt, then offering value systems will always and forever be there. The justifications then unaware till I reached a place where seeker's diary today is aimed only at about the largest - the deeper layer of a world away from right and wrong contradictory universe, which resides in no external into a space where I could realize - Yes, from His angle space but very much within each and every one of us. it was completely insensitive of me and in this context We consolidate that and the jigsaw puzzle will all fall His angle was far more relevant than my context. into place in a beautiful mosaic where fragments can I am not getting into details, dear readers not also make a complete beautiful whole. because it is private but because the incident is not so These insightful quotes are just various ways/ important. We may all have experienced this - the aspects to try and locate that expansion to feeling of being grossly misunderstood and of being accommodate all realities different from one's own labeled selfish or uncaring or insensitive or careless while the feeling and intention with which we set out "No man has the right to dictate what other men actually to do it was totally the opposite. It is hard in should perceive, create or produce, but all should be that situation, keeping the context in mind. The same encouraged to reveal themselves, their perceptions and thing in a different context or space or time of two days emotions, and to build confidence in the creative spirit."later could have been amusing or even sensitive. Ansel Adams Everyone's individual perception is his or her whole "Loving people live in a loving world. Hostile people world and the match or clash of another perception is live in a hostile world. Same world." - Wayne W. Dyer a cause of harmony and disharmony, happiness and "If you look the right way, you can see that the whole sadness, love and animosity. Billions of people and billions of world's co exist and clash every single world is a garden." - the Secret garden moment. Every single moment new Worlds come into "We sit silently and watch the world around us. This being and every moment world's crash and yet nothing has taken a lifetime to learn. It seems only the old are around has even moved or changed. able to sit next to one another and not say anything Hence this month has made me believe strongly and still feel content. The young, brash and impatient, must always break the silence. It is a waste, for silence that being silent and Param Kripadu Dev's line, Kar is pure. Silence is holy. It draws people together Vichar to Paam" is the single most relevant way to go because only those who are comfortable with each about my life to that space within which can other can sit without speaking. This is the great create jagruti or awareness by being able to see many varied aspects of a reality without the need to jump paradox." - Nicholas Sparks, The Notebook par into any one action or reaction or opinion and suffering Reshma Jain because of it. A world where we can completely stop The Narrators reacting but actually thinking about, thinking through Email : and thinking of something that has occurred completely reshma.jain7@gmail.com for a few minutes - ten minutes, 30 minutes and then | 'prabuddha jIvana" korpasa phaMDamAM tratra lAkhanuM anudAna ApI paida2varSa sudhI koI paNa eka mahinAnuM saujanya prApta chaze vajananai zabdokala jJAnaBrmathI arpI jJAnapuNya prApta karaoN Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 PRABUDDH JEEVAN Jain Conviction... A Scientific Epitome of seamless life Prachi Dhanwant Shah As a parent, today it gets very much unfussy to nurture the values of Jain Religion to my children when the majority of Jain facts are correlated to science and can be proved right and easy to follow with the concepts of science. There are simple do's and don'ts which have scientific reasoning to it and so when I explain the same to my children or rather every child around at our Gyanshala class in N.J. they pursue the same with a big smile of acceptance on their face. By now, I am sure we adults are aware of this fact that how Jainism is substantiated as a religion of facts with the help of science. And so, it is our duty to explicate these facts to our imminent generation and not just impose the same upon them. In today's era of technology and science when we tell our child that you are Jain by religion and so you must follow 'X' number of rules and regulations, then I'm sure, one day it will rebel back to you. But when the same facts of Jain religion are explained with reasoning and scientific concepts to it, it will get easy for every child to understand it and so, it will become their choice to pursue it and not an obligatory or levied principle to be routed at a certain point of life. DECEMBER 2016 It is a known fact that Jainism is one of the oldest religion in the world, holding the oldest philosophy too! It was originated 5,000 years ago i.e. 3,000 B.C., and was put forth to us by 24 Tirthankars who had already attained moksha - reincarnation and then structured this religion to benchmark the right path of salvation for us. To put it in simple words, which you might know, that for every Jain or rather every human being, the decisive goal of his/her life should be Moksha... understand the soul, purify it to attain Nirvana and escape the cycle of reincarnation to free the soul. This can be simplified, by understanding a simple philosophy of karma. On the aspects of karma, we have been gifted with this life, where it is our duty to make a call for ourselves, if we wish to shed off the backloaded of our bad karmas and keep pursuing good karmas or add on to the bad karmas. When a child understands this, he will think twice before putting forth an action. But for this ofcourse it is our duty as a parent to keep reminding the said philosophy of karma to them. We need to understand the Law of Karma thoroughly and foster the same to our prospect generation. Every human being needs to be a soul who has conquered over his/her negativity and desires and that would lead the soul to the right path of serenity. Keeping the same aspects in mind, I would like to pen down few of the corelation of Jainism and science. It is not an unknown fact that today, many Jain centres and universities have presented several papers and articles explaining the scientific attribute of Jainism. And that enforces me to bring forth few of them for you on this platform. Jainism is the only religion which believes that no one has created this universe. This universe is eternal and no one is the creator nor the destroyer of this universe. Jainism believes that every element and action in this universe, is the cause and effect is of universal natural laws. Science proved the same. In the year 1964, a scientist named Higgs Bosson proved by means of his scientific theory, that this universe is the result of a Big Bang. To prove the same, currently researchers are working on the same using a large tool named Hadron Collider in Switzerland. The same has been mentioned in Tatvasutra around 2000 years back by Shri Umaswatiji. Adding to the same, according to Jain Cosmology, this universe is constrained of two main substances i.e. Jeev (living - soul) and Ajeev (Nonliving - Pudgal - Matter). Jeev is eternal and Ajeev is pudgal attached to this eternal soul. As per Jainism, just as there is a law of universe applicable to matter, there is a law of universe applicable to our soul and that is what is called as Karma. These laws that apply to our soul i.e. law of karma that attaches to your soul, are unescapable and no one can save you from these laws of Karma. When this soul receives a body in the form of pudgal, it furnishes actions. If this soul is clean and free of bad karmas, it will deliberately bestow good actions. Hence, Jainism teaches us to distill this soul as to decide the fate of our soul. Similarly, talking in terms of science every matter is composed of elements i.e. molecules with the help of which, matter produces energy. The kind of energy Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DECEMBER 2016 PRABUDDH JEEVAN it produces depends on the nature of elements. There we follow, certain special days termed as Tithi such are 118 elements which are constrained in this as Paacham & Aatham, if we restrict ourselves to green universe, that structures a matter which we can see vegetables, the hormonal balance remains intact within around us. Correspondingly, when soul combines with our body. The reason behind this is, during these days, a body, it creates a form known as living being. We due to the impact of Lunar and Solar cycle, the lead are humans and we have been bequeathed with an and water content of our body changes. Besides, element of the brain, intelligence to deviate our soul in periodic fasts and vratas, helps the body to stay the right path. Thus, the energy we produce, is balanced and intact. Also, Jain principles teach us not complete unto our thought process. If we think negative to consume underground roots as it kills the plant and produce negative elements in our thought process straight from its roots and this leads non-violence and and soul, the energy (Urja) we produce will be negative, breaking of decisive belief of Jainism. Science proves and similarly, if we think positive, the energy (Urja) this fact that roots indorsean enormous number of produced will be positive. micro-organisms whereas Jain religion identified this We need to understand the said concept and explain fact thousand years back. the same, to implement it. Science says, every action The ideal way of consuming water conferred by Jain has its reaction. So does Jainism teach by the principle principles is to filter it by three layers. Boil the filtered of Non-violence. The ideal way to make this universe water, let it cool and then strain it again to consume it. peaceful and happy is by following Jain ideal principle Jain principle believes that by doing so, there are fewer of non-violence. To every action of violence, there will chances of microbes in the said water body and be a reaction of distortion and distraught. Rather, to prevents producing new microbes, resulting in minimal every action of non-violence, there will be action of love, non-violence. Science specifies the same. To peace and contentment. Hence today, Jainism is the circumvent diseases caused by water bodies, the ideal religion which is identified as a religion of peace. way to consume water is to boil it and then utilize it. Plants have a life was scientifically proved by Indian Considering another aspect of Jain lifestyle, periodic Scientist Shri Jagdish Chandra Bose in 19th Century. Samayik (meditation) and khamasana enforces our But, Bhagwaan Mahavir avowed the same during his mental balance and keeps our body and mind in a spell by means of kevalgyan when there were not even robust stipulation. basic amenities of research. He also conscripted Besides just the Jain dietary persona towards our existence of micro-organisms during that time decades lifestyle, if we implement wholly the Jain behavioral back. Hence what he preached is considered as an facets as well, it will fabricate an epitome of seamless absolute truth, i.e in scientific terms, it is accepted as life inexorably. Jain principles of kshamapana, is one super science in today's era. of the examples of Jain principles, which if implemented When we take a glimpse of Jain diet and lifestyle, in our lifestyle, foremost to loving everyone around us, am sure very few will disagree with me, that it is an life will be befitted into picturesque and a paradigm of idyllic way of healthy life. As Jainism teaches us to the impeccable world. consume only vegetables and fruits, science also Well this is just one aspect of Jain Principles. When agrees to this fact that an ideal diet needs to be we coerce into considering more of such idealistic vegetarian or rather to be precise, the majority of the corelation of Jain religion and science, our foresight population in the western country and around the world towards Jain principles and religion will have no is taking a detour to a vegan diet. According to Jainism, bounds! food needs to be consumed only in the day time. This "Science without religion is lame ... And religion perception is also justified by the scientific fact that without science is blind !!" after sunset, there are more microbes around. Also, -Albert Einstein one's digestive system is better during daylight. It takes 49, Wood Avenue, Edition, around 2-3 hours to digest a meal and hence, when consumed during the day time, certain enzymes N.J. 08820, U.S.A. produced in sunlight accelerates digestive system. (+1-917-582-5643)S Scientific aspects of Jain diet do not just end here. When * * * Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRABUDDH JEEVAN DECEMBER 2016 VEGETARIANISM, ENVIRONMENTAL CONCERN AND WORLD PEACE ENLIGHTEN YOURSELF BY SELF STUDY OF JAINOLOGY LESSON - FOURTEEN O Dr. Kamini Gogri [CONTINUED FROM LAST MONTH] as well carnivores (animals which eat herbivorous Man's relationship to Nature: Environmental Ethics animals). Thus in nature there is no wastage at all as Man is in continuous relation with its surrounding. through biodegradation (decomposing the complex Humans get a lot of things from the nature. But is it a material into its basic ingredient) everything returns one sided relationship? Do humans also provide back to nature. anything to nature? Moreover nature works on the principle of survival Since last two hundred years, because of of fittest. For example the animal will keep away the industrialisation and consumerism the balance of nature young one, which is weak, and will take care of only is disturbed. Because of over extraction, destruction that which is fit for survival. This is not considered of plants and animals on one side and over production cruelty in nature. Nature functions with least effort. of industrial goods, different types of wastes; we are Functioning here means taking care of life as well as facing the problems, which need to be addressed death. immediately. If we do not pay any attention to these Everything in nature is for others. Rivers don't flow problems now, not only the survival for other species for themselves. Plants don't grow for themselves. They but also human beings would be in danger. offer everything to others. Each and every species by Let us understand the problems in detail. its activities supports the environment it is surviving Harmony, the law of nature: in. The harmony is the basic rule of nature. We know that living as well non-living organisms The interference of human causes pollution: surrounds us. These together constitute ecosystem. But this is not the case when human beings enter The non-living things are air, water, soil etc., which also this well-established system. When acting in contribute a lot to the ecosystem. The living beings accordance to the natural laws, actually everything include plants, animals and human beings. The living must go back to the nature. But because of their and non-living organisms are in continuous interaction. activities, humans release different wastes, (which do Non-living things provide with the minerals and not belong to nature and which can't be decomposed important ingredients to the living organisms. We can at the same rate at which other natural materials can call these as belonging to the Mineral Kingdom (though be decomposed) which cause pollution. The recent according to Jainism, even Mineral Kingdom is living). phenomenon of the age is much more dangerous. On Higher than Mineral Kingdom is plant kingdom in which one side natural resources are depleted and on the we see the growth, development and reproduction other hand industrial goods are produced in excess. characteristic to all living beings. Higher than Plant This causes different types of pollution such as Air Kingdom is the Animal Kingdom, which is characterised Pollution. Water Pollution. Surface Pollution. Noise by locomotion. (Higher than this is Human Kingdom Pollution and Nuclear Pollution. The main causes for characterised by 'Rationality', which we will not take pollution are deforestation, industrialisation and urban into consideration for the time being). lifestyle. As we know that all these organisms are in the effects of pollution: continuous interaction with each other. Minerals The pollution is causing the effects, which in turn provide with the basic ingredients, which are can be the cause of further pollution. The toxins that assimilated by plants and carried further by animals. are released in air, water and soil can enter the food When plants or animals die, these basic minerals are chain and can be hazardous. Because of deforestation, again released back to nature. Thus in nature there is land is converted to desert, which again can be neither depletion nor excess. Moreover, the solar dangerous, as man will lose the basic resources. energy is converted to consumable food by the plant Because of pollution, Ozone layer gets depleted and which in turn, is available for all the animals-herbivores which causes green house effect. The temperature of Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DECEMBER 2016 PRABUDDH JEEVAN 41 the planet rises and which in turn causes global Jainism was not to deal with the environmental issues, warming. This may lead to melting of glaciers and rise but if the Jaina principles are followed with proper in water level in the oceans. Nuclear waste is another understanding, the by-product would be healthy danger for the human being, which is the recent environment for everyone. phenomenon of the last century. We are well aware of Not only Jainism but also all the religions have taught recent crisis in Japan. Psychologically because of mankind to respect nature and live the life, which not pollution, humans feel stress and the physical only supports but also nourishes the environment. problems are also seen occurring. Hinduism has always emphasised a great reverence Who is responsible? for nature. The idea of Rta was to establish harmony The role of human beings in creating the pollution in nature. Buddhism also favours non-greed for all the is major. Only human beings are responsible for pursuit of human life, which shows the attitude of polluted air, water etc. Human greed is costing us a spiritual ecology. The practice of pancashila also lot. It is affecting the lower kingdoms very badly, which supports the harmonious relation with all forms of life. in turn will be very dangerous for the human kingdom Christianity also has spoken about interconnectedness in the long run. and interrelatedness of all the bodies of nature. All the We need physical comforts but we must examine- major religions have always taught man to live in - how much of it we need and what is the role of the harmony with nature. It is deviation from morality that physical comfort. has caused all the problems. Besides physical facility, is there anything that is Changing our lifestyle to spiritual ecology is not very important for human life? difficult if we bear the following points in mind and act We must examine ourselves - who are we and what accordingly: we want to be? Cultivation of helping attitude, detachment & Is it possible for us to live a lifestyle, which is natural? universal friendship. Does Jainism suggest any answers to these Cultivation of an attitude of restraint, minimum problems? use of natural resources & consumables What the other religions have shown mankind? * Cultivation of the habit of carefulness in all We have seen that Jaina ethics takes into activities. consideration all forms of life, including air, water, fire, Daily penitential retreat & prayer for the welfare vegetation and earth. Jaina Acharyas have always of all living beings & for the universal peace. emphasised a nonviolent lifestyle, which takes into Cultivation of satisfaction & tolerance. account all living beings. Jaina conviction of Cultivation of a 'True' nonviolent lifestyle. 'Parasparopagrahojivanama' teaches that all forms of . Cultivation of an attitude of giving. life are bound together in mutuality & interdependence. . Finding out what is my relationship to nature Jaina Acharyas say that if we disregard the existence around. of earth, fire, water & vegetation; then our own . We must ask how can I help. existence will be destroyed. How can we help? In Dasavaikalikasutra it is said: There are a lot of things we can do to help. "As the bee that sucks honey in the blossom of a We must first of all try not to waste anything. Almost tree without hurting the blossom & strengthening itself, everything, we think is rubbish is useful in some way. the monks take food from lay people such that they we can reuse things, recycle things that can be do not disturb them." recycled and best would be if reduce the usage of Jainism teaches restraints in the consumption of material things. material things and advocates simple lifestyle. We must check the use of things that we get from Indulgent & profligate use of natural resources is seen the Mineral kingdom. If we could use the material as a form of theft & violence. derived from the Plant kingdom it would be wonderful. Michael Tobias, the author of 'Life Force' declares The material from Mineral kingdom takes a lot of time the Jaina ethics of nonviolence to be 'Spiritual Ecology' to regenerate. But the material derived from the Plant & Biological Ethics'. Thus it indicates that Jainas have kingdom can be regenerated faster as compared to not only thought of human beings alone but for all other kingdoms. Many ecologists suggest a lifestyle, species of the universe. Even though the main aim of which is eco-friendly in this sense. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRABUDDH JEEVAN DECEMBER 2016 ** * Plastic must be reused and recycled. If it could be avoided altogether nothing would be better than it Animals, plants, wild places need to be saved. These are not there just for our entertainment or to serve us but we need them more than before. Our survival is completely dependent on it. Endangered animals also must be saved, as they are very important part of the ecosystem. LESSON SIXTEEN NEXT MONTH 76-C, Mangal Flat No. 15, 3rd Floor, Rafi Ahmed Kidwai Road. Matunga, Mumbai-400019. Mo: 96193/79589 798191 79589. Email: kaminigogri@gmail.com THE STORY OF JAINA RAMAYANA Dr. Renuka Porwal Ramayana was first told by Lord Mahavira to his disciple Gautamswami who composed the same in sutra form. This was carried forward in oral tradition. Later on in 1st A.D. Acharya Vimalasuri framed the same in epic form in Prakrit. Afterwards, it was composed by many Acharyas to stress on the life of Shri Ram. The available Ramacharitras are seventeen and Sitacharitras are thirty including the work of Acharya Haribhadrasuri, Hemchandracharya, Pampa, Mallisena, Merutungasuri, Meghavijay, Dhananjay, Ashadharpandit, etc. The latest version in Gujarati is written by A. Gunaratnasuri of Acharya Bhuvanbhanusuri's tradition. The question arises in our mind that practically almost every family in India is very much aware of the story of Ramayana, then why to repeat the same old story again and again? The reason behind its repetition is that people awaken their own spiritual culture and live happily. Also the common people could learn more on seeing the trouble taken by their Nayaka (Ram) to obey his father's words as well as to fight for establishing peace and justice. People still remember him as a great emperor whose kingdom was called Ramrajya. The epic on Shri Ram by Vimalasuri is Paumachariyu, where Ram is called Padma - the lotus, symbolising perfectness of soul. It narrates the long descriptions of towns, hills, mountains and seasons. Even sports in the sea as well as marriage ceremony also is well recounted in the epic. He showed that Raksasas were not man eating demons but were Vidyadharas - a class of beings endowed with many super natural qualities and also highly civilised. The dynasty of Vidyadharas at Lanka came to be called Raksas after their great celebrity hero named Raksas. Accordingly Ram was the king of Ayodhya in the period of 20th Tirthankara Muni Suvratsvami. All its narration is similar to Valmiki Ramayana except that Hanumana and Ravana are in human form and many characters of the epic renounce the world. As per present Acharya Gunratnasuriji, one must see Rama's ideal character and try to live like him as he had lived - extreme love for brothers and to learn from enemies, etc. Ram was in the descendant line of Rishabhadeva after whom the vansa was called Iksavaku. One of the grandson of Rishabhanatha was Adityayasha who started Suryavansa. After few generations, king Anaranya presented Ayodhya kingdom to his very young son Dasharatha and took Diksha. Dasharatha in his young age married three queens Kaushalya, Sumitra and Kekai. In course of time Kaushalya delivered a boy named Ram. In his young age Ram was very brave and very often fought with cruel people to save the innocent subject. We are very much familiar with the legend that Ram along with Sita and Laksamana went to the jungle for 14 years to keep the promise given by his father to their step mother Kekai. Ravana took Sita to Lanka and tried to lure her but couldn't succeed. Hanuman was sent to Ashok vatika at Lanka where he presented Shri Ram's ring to Sita. She became very happy to receive it. Ram won the battle against Ravana with the help of Hanuman and returned to Ayodhya in Pushpak Viman. Many vidyadharas accompanied him. There they constructed marvellous shrines and palaces. After hearing ill comments about Sita, Ram sent her to the jungle. She became very sad as she was innocent and also pregnant. After few months she gave birth to twins Luv and Kush at a Rishi's Ashram. Both the children met their father at the battlefield and recognised each other. They returned to Ayodhya with Sitamaiya. Ram renounced the world after the death of Laksaman and came to be known as Ramarshi. The valuable work on Jaina Ramayana - Paumachariya was first published in English in 1914 A.D. edited by Herman Jecobi. Its second revised edition was edited and published in 1962 A.D. by Muni Punyavijayji with the help of other material not used by Dr. Hermon Jacobi. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PAGE No. 43 PRABUDHH JEEVAN DECEMBER 2016 Jain Ramayana - By Dr. Renuka Porwal, Mob.: 098218 77327 In the descendent line of Rishabhadeva in Iksavakuvansa, king Adityayasha started Suryavansa, whose great grandson was Dasharath. He married three queens named Kaushalya, Sumitra and Kekai. In the course of time Kaushalya delivered a boy named Ram.In his young age brave Ram very often fought with cruel people to save the innocent subject. Ram along with his wife Sita and brother Laksaman went to jungle for 14 years to keep the promise of his father to mother Kekai. Ravana kidnaped Sita to Lanka and tried to lure her but couldn't succeed. Hanuman reached Ashokvatika and presented her Shri Ram's ring. Ram won the battle against Ravana and returned to Ayodhya in Pushpak Viman. Many vidyadharas accompanied him. Sita was sent to the jungle where she gave birth to twins. They recognised their father at the battlefield and returned to Ayodhya. Ram renounced the world after seeing the transient world. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Licence to post Without Pre-Payment No. MR/TECH/WPP-36/SOUTH/2016, at Mumbai-400 001 Regd. With Registrar of Newspapers for India No. MAHBIL/2013/50453 Published on 16th of every month & Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month 0 Regd. No. MCS/147/2016-18 PAGE No. 44 PRABUDHH JEEVAN DECEMBER 2016 che! uMmara karatAM nAnA strI mAtA hoya che ane Azcarya thAya che. mA paMthe paMthe pAtheya dIkarI be beno jevI dekhAya che.va.va. gItA jaina | nAnuM dekhAvuM saune game ! koI paristhiti vaza, yoga, vyAyAma, jogiMga, erobIksa, koI manathI, koI dekhAvathI, koI kAryazailIthI nAnA svImIMga, nRtya, mornigaivaniMga voka AdithI phITa yoga zibiranA mAdhyame aneka lokone maLavAnuM dekhAya che, temanA caherA paranuM teja, zarIra sauSThava rahetA AvA lokono jIvana pratyeno eproca thAya, ghaNI bAbatone najIkathI jovA-sAMbhaLavA- ane susvAdhyathI emanI uMmara dekhAtI nathI. pojhiTIva banI jAya che. niyamita kasaratathI samajavA maLe...emAMnI eka vAta khUba dhyAnamAM kharekhara to yuvAna dekhAvuM e potAnI jIvanazailI vadhArAnI kelarI baLe che. cayApacayanI kriyAmAM Ave che-uMmara karatAM saune nAnA dekhAvuM game para AdhAra rAkhe che. jIvanazailImAM badalAva niyamitatA Ave che. carabI ochI thatAM zarIra lAvIne yuvA mAtra dekhAI nahIM thaI paNa zakAya. samatolatA dhAraNa kare che. boDInuM phIgara sacavAya hamaNAM meM varSo pachI eka bhAIne joyA-TAITa A prakAranA loko koIpaNa rIte potAnA zarIrane che. jInsa ane kalaraphula TI-zarTa! uMmara Azare 67 kAmamAM lagADeluM rAkhe che. teo zramanuM mahattva bhojanamAM vizeSa to 60/40 % no rezIyo thI 70 nI vacce, sAthe emanA patnI e ja gujarAtI samaje che. beThADuM jIvana jIvavA karatAM 'ghasAIne hovo joie. 50 % dALa-kaThoLa hoya, carabI DhabanI lAITa raMganI sADI ane e ja sAmAnya ujaLA thaIe" e uktine sArthaka kare che. manane pa thI 10% ane salADa/kruTsa/ DrAyaphruTsa levAya. gRhiNInuM lukIMga...bhAIne varSothI sapheda jhabhbhA- paNa pojhiTIva thiMkIMgamAM rAkhI bhayamukta jIvatA sAkara, mIThuM ochuM, goLa laI zakAya. meMdo tenI pAyajAmAmAM joyelA-emano A acAnaka lokone ghaDapaNa jaldI AvatuM nathI. banAvaTa, bekarI AITamsa baMdha. ane vyasanothI badalAva gamyo...emanI skUrtimAM pharaka nAnA dekhAtA loko selebraTIjha hoya-philmI dUra rahevuM sAruM. Ayurvede ghaNA uttama vaya sthApana lAgyo...emanI vAkachaTA-vartaNuMkamAM sakArAtmaka hIro-hIroIna hoya ke sAmAnya gRhiNI hoya rasAyaNo batAvyA che. gaLo-gokharU ane AmaLAnuM badalAva joine AnaMda thayo. zuM mAtra vastro eka vAta nakkI ke eo ramUjI hoya che. baneluM rasAyaNa cUrNa paNa roja levAthI yuvAnIne badalavAthI ja emanI baoNDI leMgvajamAM badalAva milanasAra hoya che, kArya mATe tatparatA hoya che. lAMbo samaya TakAvI zakAya che. Avyo haze? - teo dareka umaranA ane vizeSa to yuvAvarga sAthe breIna kasarato, krosa varDa, pajhalsathI magajane eka bahena lagabhaga 15-17 varSa pachI maitrI jALavI zakatA hoya che- acUka kahetA ekTIva rAkhI zakAya. haLavA saMgItane jarUra acAnaka pUnAmAM maLI gayA. muMbaImAM emanA pati saMbhaLAya-'My young friends keep me mANavuM. A sarve mAnasika sakArAtmaka vadhArAmAM ane sAsu sAthe rahetA hatA. emane bALako na young.' teo pikanika-pArTI, zopIMga, muvI, kAma Ave che, hatA. pati lAMbI bimArI bAda avasAna pAmyA. pravAsa, TrekIMganA zokhIna hoya che. teo tana-mana baMnene yuvA rAkhavA mATenI AvI bacata khalAsa thaI gaI. sAsu bIjA dikarAne tyAM sAhityIka, sAmAjika, racanAtmaka temaja sevAlakSI rItabhAta apanAvavAmAM Ave to badhA yaMga dekhAyajatA rahyA. bena badhI rIte tUTI paDyA hatA. muMbaInuM kAryomAM haLIbhaLI jatA hoya che. yuvA dekhAya. | * * * ghara vecI, devuM cUkate karI, pUnA AvyA...rahevA | kAma ane vyAyAmanA saMtulanathI UMgha sArI 12, hIrA bhuvana, kuNAla jaina coka, vI.pI. roDa, jamavA maLe evI saMsthAmAM nokarI svIkArI ane rIte pUrI karatA hoya che. teo zarIranA uThavA- muluMDa (pazcima), muMbaI-400080. sAthosAtha 50-pa2 varSanI uMmare kaoNpyuTarano korsa besavA-cAlavAnA yogya pozcara dhAraNa kare che. mobAIla : 9969110958, karyo...navI sArI nokarI ane gharamAM seTa thayA yoga ane dhyAnanI ruci dharAve che. hatA..mane maLyA tyAre 55-57nI uMmara- taddana AhAra mATe vizeSa kALajI letA badalAva....jInsa-TI-zarTa, gogalsa, seMDala, parsa, hoya che. teo kITI pArTI, gAbAjI oLakhavA muzkela. kharekhara to emaNe mane ke TI.vI. karatAM pustakonuM vAMcanaoLakhANa ApI, eo paNa uMmarathI ghaNA nAnA lekhana, navA navA korsa vageremAM vyasta dekhAtA hatA. hoya che. samayane vyartha gumAvavA karatAM TI.vI.nI jAherAtomAM ghaNIvAra nAnI dekhAtI yogya Ayojana kare che. Postal Authority Please Note: If Undelivered Return To Sender At 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi, Mumbai-400004. Printed & Published by Pushpaben Chandrakant Parikh on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor:Sejal M. Shah. To