Book Title: Murti Mandan Prakash
Author(s): 
Publisher: ZZZ Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/010425/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Home - - zAlA. zrIjinendrAyanamaka (nyAmata siMha racita jaina graMtha mAlI-aMka 3) mmu - sapana mUrti maMDana prakAza (arthAt ) jaina bhajana puSpAMjalI A (prathama bhAga-mUrti maMDana nirNaya ) % - cAla-kahAM lejAU dila dono jahAM meM isakI muzakila hai // zrI jinarAjakI tasabIrakA kucha dhyAna paidA kara // dile pura darda meM bairAgakA sAmAna paidA kara // 1 // jarA karake daraza jinarAjakI tU zAnta mUratakA // tamannA jisakI mudattase hai vaha nirvANa paidA kara // 2 // bhaTakatA kisa liye phiratA hai kyoM itanA parIzAM hai / agara kucha kAma karanA hai to basa ausAna paidA kara // 3 // chor3ade saba galata masale masAyala jJAna paidA kr|| zrI arihaMtakI bAtoM kA tU ImAna paidA kara // 4 // na samajhA maiM ko tUne gaira ko samajhA huvAhai maiM // - - - - - Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - (2) samajhake ApameM khudako nirAlI zAna paidA kara // 5 // tU khAkI hai na AbI hai AzI hai na vAdI hai // tUM rUhe pAka hai bezaka tUM itmInAna paidA kara // 6 // nyAyamata ragavato napharata miTAda eka dama dilase / / haTA ajJAna kA paradA jarA vijJAna paidI kara / / 7 / % - noTa-maI san 1996 meM lAlI phatehaMcanda jaina raIsa hisAra ne hisAra meM pUjA (vedo pratiSTA) karavAI thI--usa avasara para paDitamANikacanda jI (nyAyA cArya morenA) paDita makkhana lAla jIzAstrI (vAdIma kesarI nyAyA lakAra ) brahmacArI zItala prasAda jI bAvA bhAgIrata dAsa jI tyAgI--paDita gorIlAla jI zAlI dahalI-padhAre theisa mauke para samasta prAyye samAja-pahale islAma sanAtana dharmI va IsAI sAhevAna ko eka mahIne pahale noTisa diyA gayA thA ki tIna dina taka mUrti pUjana va AvAgavana va kartA khaDana para nyAya pUrvaka vAda vivAda kiyA jAvegA-sohI sava samAjoM ke pariData va molavo va pAdarI sAhevAna Ae the aura niyamAnusAra vAda vivAda huvA thA aura jainamata kI tarapha se sabake santoSajanaka uttara diye gae the-isa avasara para hara eka viSaya kA qasIdA bhI banAkara sabhA meM sunAyA gayA thAyaha kasIdA mUrti maDana ke vAda vivAda ke dina sunAyA gayA thAsabhA kA intaz2Ama rAya sAheva lAlA phUlacanda jI jaina ekaz2ophTava iMjIniyara nahara kI nigarAnI meM huvA thA- . cAla-kahAM lejAUM dila dono jahAM meM isakI muzakila hai| jahAMke kAma batalAne kA sAmAM eka mUrata hai| garaja matalaba barArI kI nahIM koI aura sUrata hai|||1|| zakala sUrata zabImha tasabIra phoTo aksa kucha khlo|| yaha sAre nAma haiM usake ki jisakA nAma mUrata hai // 2 // - - - - - Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) kitAboM meM yahI mUrata agara harakoM kI sUrata hai || to ukledasameM yaha lAina kI aura nuktaM kI kahIM ebI-kahIM a A kahIM para alpha ve sAre // yaha samajhAne ke jariye haiM yaha batalAne kI sUrata hai // 4 // jarA calakara maMdase meM hinda kA dekhalo naqazA // mUrata hai // 3 // 1 . kahIM zaharoM kA nuktA hai kahIM dariyAkI mUrata hai // 5 // naz2ara jisadama par3e sAdhU satI gaNikAke phoTo para || asara dilapara vahI hotA hai jaisI jisakI mUrata hai // 6 // jaina sAinsa meM asthApanA nikSepa kahate haiM / isI buniyAda para jina maMdiroM meM jinakI mUrata hai // 7 // dekha lIje gaura karake yaha sUrata zAnta mUrata hai // yaha ika bairAgatA sambegatA zAntikI sUrata hai // 8 // rahanumA jaga hiteSIkI hameM tAz2Ima lAz2ima hai | adaba tAz2Ima karane kI yahI to eka sUrata hai // 9 // khiMce nahIM dAyarA haragiz2a binA nukte kI mUratake // dhyAna ke dAyare ke vAste bhagavata kI mUrata hai // 10 // zahanazAha jArja paMjama hinda meM tazarIfa jaba lAe / jhukA diyA sara jahAM malkA mahArANI kI mUrata hai // 11 // adaba se jAke bosA dete haiM make madIne meM || vahAM asavada kI sUrata hai yahAM bhagavata kI mUrata hai // 12 // Arya maMdiroM meM bhI zaMbIha dayAnaMda svAmI kI // - 1 Izvara - 2 phoTA tasavIra rg Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - marARPAAAAAAAAMRP-RDPRE mmernamamana -somnanamamamava- mammar MASAnna-e-Aamasomemaananaamana - e - - lagI hai sarase Upara yaha adava karanekI sUrata hai / / 13 // amAnata aisA pharamAte haiM apanA dila jamAne ko| khudAkI yAdakA vahatara tarIkA butakI mUrata hai // 14 // cAMdamArI meM bhI dIvAra para nukkA lagAte haiN| nizAne kI nigAha ThairAnekI yaha eka sUrata hai // 15 // dekhalo jAke girajAmeM rakhI hai slIva kI mUrata // yaha saba tAjIma ke raste adava karanekI sUrata hai // 16 // sabhI tAjIma karate haiM husaina hajaratake lAzeko / / tAjiyA jisako kahate haiM janAje kI vaha mUrata hai||| 17 // zAha pharjI phIla ghor3A yaha go lakar3I ke Tukar3e haiN| magara zataraMja ko bAjI lagAne kI to sUrata hai // 18 // salAmI phauja detI hai jhukA sara bosA dete haiN| jahAMpara takhta zAhI yA tAja zAhI kI mUrata hai / / 19 // sabhI maMdira zivAlaya masajida ne bujurgoM kI ! haiM kyoM tAjIma ke kAbila vaha ika miTTI kI mUrata hai ||20 lIDaroMke zahanazAhoMke rAjoMke gavaranarake / / hajAroM buta bane haiM dara asala miTTI kI mUrata hai // 21 // adava karate haiM sava inakA koI tohIna kara dekhe // sajA pAe adAlatase go buta miTTI kI mUrata hai / / 22 / / hajAroM aura bhI mUrata najara AtI haiM duniyA meM // sabhI acchI burI mUrata haiM jaisI jisakI sUrata hai / / 23 // 1 janAjA-2 ve adabI - - - - - - - - reme w - me una ARDORIANDRA a d - Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - (5) judAgAnA asara dilapara haraika mUrata kA hotA hai / bhalA phira kisa taraha kahate ho yaha nAkAma mUrata haiM // 24 // khar3AoM rAmake caraNoM kI rakhakara takhtake Upara / / bharatane kyoM jhukAyA zIza vaha lakar3I kI mUrata hai / / 25 // kareM sijaMdA agara patthara samajha kara tabato kAphara haiN| kuphara kyoM AegA samajheM agara rahabara kI mUrata hai / / 26 // ise mAno na mAno yaha to sAhiba ApakI marajI // nyAyamata koI batalAde ki kyoM nAkAma mUrata hai // 27 // - (cAla vajArA) Tuka hirI havA ko choDa miyAM mata deza videza phire mArA // aba vahamo gumAM kara dUra jarA kyoM mUratase ghabarAtA hai / yaha sArI cIjeM mUrata haiM to kucha pItA khAtA hai / kyA takhta pilaMga aura tAja nizAMkyA kile mahala bnvaataahai| kyA bagghI TamaTama hAthI ghor3e jinapara AtA jAtA hai / / saba khela banA hai mUratakA yaha najara tujhe jo AtA hai| aba vahamo gumAM kara dUra jarA kyoM mUratase ghabarAtA hai // 1 // yaha hAtha pAoM saba mUrata haiM mUratakA ajaba tamAzA hai| mUrata hI khela khilone haiM mUratahI khIla patAzA hai / / kyA kAMTA tolA rattI hai kyA mAzA hai do mAzA hai / kyA bAlaka baccA pIrojavAMkyA jindA hai kyA laashaahai| saba khela banAhai mUratakA yaha najara tujhe jo AtA hai // 1 namaskAra-2 nAstika-3 rastA batAne vAlA - - - - - - - Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - aba vahamo gumAM kara dUra jarA kyoM mUratase ghabarAtA hai / / 2 / / kyA pAnI miTTI Aga havA kyA vAdala bijalI pAlA hai| kyA bAriza ole nahara samandara kyA dariyA kyA nAlA hai| * kyA sUraja candara tArA haiM kyA sUrajakA gaMjayAlA haiN| kyA nIlA pIlA lAla gulAbI kyA dholA kyA kAlA hai|| saba khela banA hai mUratakA yaha najara tujhe jo AtA hai // aba vahamo gumAM kara dUra jarA kyoM mUratase ghabarAtA hai // 3 // kyA phUla hajArI phulavArI kyA suMdara kezara kyArI hai| kyA gaiMdA maravA maulasarI kyA juI cambelI pyArI hai| kyA lahA malamalaM bela jarI kyA khaddara dhotI sArI hai / / kyA khaTTA mIThA teja kasailA kyA kar3avA kyA khArI hai / / saba khela banA hai mUratakA yaha najara tujhe jo AtA hai // aba vahamo gumAM kara dUra jarA kyoM mUrata se ghabarAtA hai // 4 // kyA lAlaca gussA napharata hai kyA dazA phareva aurmkkaarii|| kyA rahama mohabbata kulaphata kInA aura taAssuba ayyaarii|| go saba mAhe kI sUrata haiM hai rUha sabhI setI niyArI // para nyAmata jaisI dekhe mUrata vesA apsara par3e kArI / / / saba khela banA hai mUratako yaha naz2ara tujhe jo AtA hai| aba vahamo gumAM kara dUra jarA kyoM mUratase ghabarAtA hai / / 5 / / - - - - cAla-kahAM le jAU dita dono jahAM meM isakI muzakila hai| dila duniyA kaisI kAragara hara zaya kI sUrata hai| - - % 3D - - - Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - (7.) khayAle neko bada honekA bAisa eka mUrata hai // 1 // kahIM hai yAra kI mUrata kahIM duzamana kI mUrata hai| kahIM dUlhA kI mUrata hai kahIM dulahana kI mUrata hai // 2 // kahIM z2AlimakI mUrata hai kahIM AdilakI mUrata hai // kahIM zAho gadA Alima kahIM jAhila kI mUrata hai // 3 // zahIdoM kI hajAroM mUrateM duniyAmeM kAyama haiN| satI parahez2a gAroMkI kahIM Avida kI mUrata hai // 4 // judAgAnA asara dilapara hara ika mUrata kA hotA hai // bhalA phira kisataraha kahateho yaha nAkAma mUrata hai // 5 // tAra bI meM DoTa aura bAra do AvAja kAyama haiN|| haiM saba bejAna para matalaba rasAnI kI to sarata hai||6|| ghar3I kI sUiyAM Tukar3e haiM loheke bajAhira go|| magara thAimake batalAnekI yaha bhI eka sUrata hai // 7 // harI jhaMDI lAla jhaMDI sirapha kapar3ekI dhajjI haiM / . magara gAr3I,rokanekI calAnekI to sUrata hai // 8 // . z2arA jhaMDIkI galatIse haz2AroM kheta rahate haiN| TrenoMke bacAne aura lar3AnekI vaha sUrata hai // 9 // raMgI ciTThI phaTA kAraDa vaha go kAgaz2ake Tukar3e haiN| haMsAne aura rulAnekI to kAphI eka sUrata hai // 10 // noTa aura darzanI huMDI kisIke hAthakA parcA // kaho nakadI dilAnekI yaha kyA AsAna sUrata hai|| 11 // yaha go buniyAdakA patthara sirapha patthara kA Tukar3A hai / / - . - Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - (8) magara lAkhoM barasakI yAdagArI kI to sUrata hai / / 12 / / | yUniyana jaikako lAkhoM jhukAdete haiM sara apanA // hai go kapar3ekA Tukar3A para hakUmatakI to sUrata hai // 13 // veda aMjIla aura kura Ana go kAgajake parce haiN| magara ika dharmakA rastA batAnekI to sUrata hai // 14 // Abe jamajama Abe kosara Abe gaMgAko AkhoMse // lagAte kisa liye ho vaha bhI ika mAdde kI sUrata hai / 15 // garaz2a jitane nizAM duniyA meM apanA kAma karate haiN| go saba mAhe kI mUrata haiM magara matalabakI sUrata hai||| 16 // binA mUratake duniyA meM nahIM koI kAma cala sktaa| nyAyamata dhyAna karanekI bhI kAraNa eka mUrata hai // 17 // me - - cAla-kauna kahatA hai ki maiM tere kharIdAroM meM hai| kauna kahatA hai ki bilakula be asara tasabIra hai| balke jAdU jisako kahate haiM yahI tasabIra hai // 1 // rAya padamottara ko jisane thA dIvAnA krdiyaa| dekhalo vaha dropadIkI kAgajI tasavIra hai // 2 // saca kaho AkhoMmeM AjAtehaiM AMsU yA nahIM / / sAmane jisadama hakIkatakI koI tasavIra hai // 3 // joza AjAtA hai dUzAsanape kyoM hara ekako / / dropadIke cIrakI jaba dekhatA tasavIra hai / / 4 // | chor3akara rAjoMko saMjuktAne svambarake viSe // - - - Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - hAra gala DAlA jahAM cauhAnakI tasavIra hai // 5 // khiMca gaI talavAra basa jayacanda pi rAja meM // kheta lAkhoMkA par3A bAisa yahI tasavIra hai // 6 // nyAyamata acchI burI tasavIra meM tAsIra hai // jo asara karatI nahIM vaha kaunasI tasavIra hai // 7 // - - - - - cAla-kauna kahatA hai ki maiM tere sarIdAroM meM hU / / sAra duniyAmeM agara kucha hai to hai bairaagtaa|| terI mUratase prabhU hotI ayAM bairAgatA // 1 // hamane dekhI haiM hajAroM mUrateM saMsArameM // para tumhArI sI kahIM pAI nahIM bairAgatA // 2 // nAkapara Akarake ThairI hai jo AkhA~kI nigAha / sApha yaha darzA rahI hai ApakI bairAgatA // 3 // Atama anubhava aura nijAnanda rasaM ho paTa dekhakara // Apa parakA bheda dikhalAtI terI bairAgatA // 4 // mokSakA mAraga batAtI bItarAgI bhAvase // dhyAnakA nakzA jamAtI hai terI bairAgatA // 5 // zIla saMjama dAna tapa vijJAna saba kucha hai yahI / / basa nijAta honekA z2ariyA hai yahI bairAgatA // 6 // nyAyamata dilameM na ho ragavata nanapharata gaira se // gara asara kucha ho to ho paidA terI bairAgatA // 7 // - - - (ya) Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - (10) - - - - cAla-kahAM lejAU dila dono jahAM meM isakI muzakila hai| daraza jinarAjakI mUratakA pAe jisakA jI cAhe // bhAva bairAgakA dilameM jamAe jisakA jI cAhe // 1 // viSayakA rAgakA dekho nahIM koI nizAM isameM / zuvA jo dilameM ho Akara miTAe jisakA jI cAhe // 2 // z2arA darzanase ho bairAgatA paidA tere dilameM / / agara nizcaya nahIM ho Az2amAe jisakA jI cAhe // 3 // kisIke kahane sunnekI nahIM paravAH hameM nyAmata || koI sau bAta gara jhUTI banAe jisakA jI cAhe // 4 // A - - cAla-kahAM lejAU dila dono jahAM meM isako muzakila hai // bhAva bairAga dIve jo mUrata ho to aisI ho|| na rAgI ho na deSI ho jo sUrata ho to aisI ho // 1 // jise dekhese paidA dilameM ho anubhava nijAtamakA // kha parakA bheda parkAze jo mUrata ho to aisI ho // 2 // - na bastara ho na zastara ho nahIM ho saMgameM nArI // na prigraha ho na bAhana ho jo mUrata ho to aisI ho // 3 // digambara rUpa padmAsana bigata dUSana nirAbhUSana // yahI arihaMtakI mUrata jo mUrata ho to aisI ho // 4 // naz2ara AkhoMkI nAzAkI anI parase guz2aratI ho / | sarAsara zAnta sUrata ho jo mUrata ho to aisI ho // .5 // - - - - - Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - (11) saraba jaga jIva hitakArI chabI bairAga sukhakArI / / nyAyamata jAe balihArI jo sUrata ho to aisI ho // 6 // - (dohA) parma hitepI jagatake bIta rAga bhagavAna // sata vaktA sarvajJa nita namata hota kalyANa // 1 // kAraja koI jagatameM binaM mUrata nahIM hoya // laghu dIragha acchA burA isa bina bane na koya // 2 // jala vAyU miTTI agana tAre canda aru bhAna // pAMcoM indrI aura mana hai saba muurtivaan.|| 3 // pariNAmoM ke badalameM pratimA kAraNa jAna // mUrati maMDanake viSe haiM lAkhoM parmANa // 4 // jo nara haiM ajJAna baza pratimAse pratikUla / / pakSa chor3akara dekhaleM hai yaha unakI bhUla // 5 // syAdavAda nikSepa aru naya pramANa dIya // satAsataya nirNaya karo jo bhrama timara nasAya // 6 // nyAmata satya vicAra kara jaga jIvana hita kAja / / likha yuktI dRSTAntade mUrati maMDana Aja // 7 // - (dvitIya bhAga-mUrti maMDana patra) (noTa ) aprila san 1920 ( vaisAkha sambat 1977 ) meM lAlA pannAlAla voharA bajaraMgagaDha nivAmI (riyAsata gavAliyara ) kA eka patra - - Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - : - - - - lAlA vihArIlAla gunA jJAvanI vAle kI mArphata hamAre pAsa thAyA thA usameM cAra pradana kiye the: %3 - - modidudumomem (1)-pratimA sthApana kyoM prAvazyakIya hai aura isase kyA lAbha hai| Arya samAja kahatI hai ki nirAkAra Izvara kI mUrti hohI nahIM sakatI-isakA kyA uttara hai / (2)-pratimA pUjana kele honI cAhiye // (3)-hamArA sthAna aura hamArA parivAra mAdi kisa kipta prakAra hai| so pUrNa rUpa se batAyA jaave| (4)-agara zaktI ho to uttara karitA rUpa padoM meM diyA jaave| ina cAroM praznoM kA jo uttara 24 maI san 1920 ko 13 padoM meM diye gye| the-vahahI uttara sarva jana hitArtha nIce likhe jAte haiN| praNamUM zrI jinendrako bItarAga sukhakaMda / / hitakArI sarvajJa nita sata cita parmAnanda // 1 // pannAlAlajI bohare sahita aneka smaaj|| * bajaraMgagar3hameM basataho madhya gavAliyara rAja // 2 // jaya jinendra tumako likhe nyAmata aggaravAra / / nagara hamArA jAniyo hAMsI aura hisAra // 3 // patra ApakA Aiyo hasta bihArIlAla // prazna Apake bAMca kara jAna liyo saba hAla // 4 // dhanya ApakI caturtA dhanya prema suvicAra / / praznAkA uttara likhU nija buddhA anusAra // 5 // pahale mAyA nIvake dakiM kucha bheda / / ina doke jAne binA miTe nahIM bhrama kheda // 6 // - - a - - Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 13 ) pakSapAtako chor3akara kariyo jarA bicAra || sata mAraga nizcaya karo utaro bhavadadhi pAra // 7 // 11 jIna aura prakRti kA vivecana // cAla - kahAM lejAU dila dono jahAM meM isakI muzakila hai // ajaba duniyA kI hAlata hai ajaba yaha mAjarA dekhA || jise dekhA use vahama gumAMmeM suntalA dekhA // 1 // prakRtI jIva meM anamela sA jhagar3A par3A dekhA || anAdI kAlase lekina hai donoM ko milA dekhA // 2 // donoM kA hamane vasa nijAga jAvajA dekhA || kahIM insAM kahIM vAM kahIM zAho gadA dekhA // 3 // yahI hai AtmA jisako azvameM rUha kahate haiM // jJAna maya sat cidAnanda rUpa lAkhoM nAma lete haiM // 4 // kahIM mAddA kahIM mAyA kahIM maiTara kahIM pudagala || yaha sAre nAma haiM usake jise prakRtI kahate haiM / 5 // vazakale dUdha pAnI go mile ApasameM rahate haiM | magara dara asla yaha donoM judA hara ikase rahate haiM // 6 // karama kahate haiM jisako vaha yahI badakAra mAyA hai // isane sArI duniyA meM ajaba aMdhera chAyA hai // 7 // yahI to AtamAko bharmake cakkara meM lAyA hai || harIhara nara surAsura sabako dIvAnA banAyA hai // 8 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - (14) pazu pakSI carAcara sabako phaMdemeM phaMsAyA hai / nirAlA DhaMga karmoM kA ajabanakazA dikhAyA hai // 9 // sadA svargoM meM bhI haragija nahIM isa jIvako kala hai / / narakameM hara tarapha haradama macI dinarAta kalakala hai // 10 // manuSa gati meM bhI dekho jIvako nahIM caina ikapala hai / mautakA baja rahA DaMkA damAdama aura cala cala hai // 11 // kahAM jAeM kaho nyAmata bar3I duniyAmeM. muzakila hai|| sabhI saMsAra byAkula hai na yahAM kalahai na vahAM kalahai // 12 // - - - Izvara kA svarUpa // ___ cAla-kahAM lejAU dila donoM jahAM meM isakI muzakila hai // sukhI vaha haiM jinhoMne isa karama ke jAla ko todd'aa| jagata jaMjAlako chor3A sakala duniyA se muMha mor3A // 1 // bane Atamase paramAtama zivAsundara se neha jodd'aa|| batAyA mokSakA mAraga kumAragakA bharama tor3A // 2 // vahI Izvara vahI paramAtamA hakka goDa kucha khlo|| hajAroM nAma haiM usake jo kucha kahiye so hai thodd'aa.||3|| vaha jIvana muktahai sarvajJa hai aura bItarAgI hai / hitopadezI paropakArI hai saba biSayoMkA tyAgI hai||| 4 // na kapaTI hai na mAnI hai na krodhI hai na lobhI hai| na duzamana hai na hAmI hai na deSI hai na rAgI hai||5|| - - Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - nyAmata jisakI usa paramAtamAse prIta lAgI hai| usIke dilameM samajho jJAnakI basa jota jAgI hai // 6 // - 13 - - mUrti sthApanA karane kI z2arUrata // cAla-kahAM lejAUM dila donoM jahAM meM isakI muzaphila hai // munAsiba hai usI bhagavaMtako mastaka namAveM hama / / usIke dhyAnakA phoTo jarA hirdayameM lAveM hama // 1 // binA mUrata kisIkA dhyAna dilameM ho nahIM sakatA // to usakI zAnta mudrAkI koI mUrata banAveM hama // 2 // . kiyA hai jisane hita upadeza de upakAra duniyAkA // binayase kyoM na usakI mUrtiko sara jhukAveM hama // 3 // kareM sijadA agara patthara samajhakara tabato kAphara haiN| agara rahabara samajha karake kareM sijadA to kyA Dara hai // 4 // musalamAM jAke sijadA karate haiM makemeM Izvara ko // banI hai slIbakI mUrata jahAM IsAkA maMdira hai // 5 // Arya maMdiroM meM bhI zabIH dayAnaMda svAmI kI / rakhI samajhA binaya karanekI yaha tadabIra behatara hai // 6 // judAgAnA tarIke haiM binaya karaneke duniyAmeM / / kahIM kaneM kahIM phoTo kahIM bhagavatakI mUrata hai // 7 // || kahIM TopI utAre haiM kahIM jUtA utAre haiN| - - - - - - - Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - - kahIM mastaka pasAre saba adaca karane kI sUrata hai||| 8 // kahIM pUjA kahIM ghaMTA kahIM phUloMkA arcana hai // kahIM akSata kahIM para jala kahIM kucha aura sUrata hai // 9 // isI hetu se usa bhagavaMtakI mUrata banAte haiM / binaya karake daraba arihaMta carNoM meM car3hAte haiM // 10 // dekha bairAga mudrAko bheda vijJAna hotA hai / nijAnanda rasako pIkarake parama Ananda pAte haiM // 11 // magana ho nyAyamata IzvarakA jaba dhanabAda gAte haiM / idhara Ananda pAte haiM udhara ghaMTA bajAte haiM // 12 // prayoza mUrtikA niSedha // cAla-kahAM lejAU dila dono jahAM meM isako muzakila hai // vaha ajJAnI hai jo Izvarako bhI rAgI batAte haiM / sulAneko jagAneko agara ghaMTA bajAte haiN||| 1 // haiM galtI para jo Izvarake liye bhojana banAte haiN| mAna kara phira use parazAda bhoga apanA lagAte haiM // 2 // haiM mUrakha vaha bhI jo Izvarako phUloM meM batAte haiN| use hara jA pavana jala Aga pattharameM jitAte haiM // 3 // jo ajJAnI kI bAteM mAnakara cakkarameM Ate haiM / / / binA hetuke Izvarako saraba byApI batAte haiN||4|| - Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - (17) nirAkAra aura sarakha byApI jo Izvarako batAte haiN| unhIMse pUchiye kaise unheM caMdana car3hAte haiM // 5 // dikhA hAukA Dara nyAmata vaha logoMko DarAte haiM / cidAnanda rUpa Izvarako jo jaga karatA batAte haiM // 6 // - - IzvarakA zuddha lkssnn| cAla-kahAM lejAU dila dono jahAM meM isakI muzakila hai / jainamata aisA IzvarakA nahIM lakSaNa jitAtA hai / / | ThIka jo usakA lakSaNa hai suno Age batAtA hai // 1 // na vaha ghaTa ghaTameM jAtA hai magara ghaTa ghaTakA jJAtA hai / na karatA hai na haratA Apa ApemeM samAtA hai // 2 // niraMjana nirvikArI hai nijAnaMda rasa vihArI hai / / vaha jIvana mukta hai aura sabakA hita upadeza dAtA hai // 3 // mAratA hai na maratA hai na phira avatAra dharatA hai| nyAyamata sAre jhagar3oMse sarAsara chUTa jAtA hai // 4 // D % jainamatake anusAra pUjA karanekA mAzaya aura usakA bhAva aura vidhi pUjA kA prAzaya yahI hai ki bhagavata ke guNoM meM rAga aura saMsArI padArthoM meM gherAga bhAva paidA ho| (sampUrNa pUjA jayamAla mAdi sahita alaga chapI hai dekho pustaka aMka 4jinendra pUjA mUlya) E - Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) cAta-hAya ke piyA mohe deza bukhAlo hinda meM jI ghabarAvata hai // jinendra pUjA // arghasthApanA (dohA) (1) parama joti paramAtamA parama jJAna pavana // bandUM paramAnanda maya ghaTa ghaTa aMtara lIna // 1 // tumane hita upadeza kiyA jagata upakAra || so tuma bhaktI aura binaya hai sabako svIkAra // 2 // iSTa vastu saMsArakI jAnI sabhI asAra || vyartha jAnake DArahaM bhagavata caraNa maMjhAra // 3 // jalase pUjA (2) svAmI tU hitaMkArI dukha parahArI carNoM meM sIsa namAvata hUM // Teka // malIna bastuko ujjala yaha nIra karatA hai / ' pavitra karanekA go jala svabhAva dharatA hai / ' harI na karmoM kI kucha kAlimA magara merI || 'na AtmAkA koI kAma isase saratA hai | sohI jAna nirarthaka yaha jala tere carNoMke Age car3hAvata hU~ | svAmI tU hitakArI dukha parahArI carNoM meM sIsa namAvatahUM || candana se - pUjA - (3) tapata bujhAtA hai candana badanakI garamI meM || sabhI lagAte haiM ghisa ghisa badanape garamI meM | 3 - Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - magara miTI hai na abataka anAdi se merii|| tapata kaSAyoMkI biSiyoMkI sardi garamI meM // svAmI jAna nirarthaka candana tere coMke Age cddh'aavthuuN| svAmI tU hitakArI dukha parahArI coM meM sIsa nmaavthuuN| akSata se pUjA (4) yaha akSatoMkA bharA thAla jagamagAtA hai| mujhe banAvegA akSaya khayAla AtA hai / magara milA hai na abataka to akSaya pada svAmI // yaha jhUTA nAmako akSata yUMhI kahatA hai / sohI jAna mirarthaka akSata tere carNoM ke Age car3hAvatahUM // svAmI tU hitakArI dukha parahArI cargoM meM sIsa namAvata huuN| puSpa se pUjA (5) yakIM thA phUloM kI kaliyAM sugaMdhase pUrita // hareMgI kAmako yaha banake bAnakI sUrata / magara na Ajatalaka kAmadevako jiitaa| banI hai kaliyoMkI jhUTI hI bAnakI sUrata / / sohI puSpa nirarthaka jAnake tere carNoM ke Age car3hAvata haiN| svAmI tU hitakArI dukha parahArI cargoM meM sIsa namAvata huuN| naivedya se pUjA (6) naivedya Adi padArathameM prANa thA merA // . . kSudhAko dUra karegI yaha dhyAna thA merA / / - - - Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Anu A name / - (20) anAdi kAlase abataka magara kSudhA merI / / nahIM harI hai so jhUTA gumAna thA merA // sohI jAna nirarthaka nevaja tere carNo ke Age car3hAvata huuN| svAmI tU hitakArI dukha para hArI coM meM sIsa namAvata huuN| dIpa se pUjA (7) timarakA jagameM yaha dIpaka binAza karatA hai / aMdherI rAtameM bezaka prakAza karatA hai / / timara ajJAnako lekina nahIM harA mere / aMdhera moha abhI manameM vAsa karatA hai / / sohI jAna nirarthaka dIpaka tere coMke Age car3hAvata huuN| svAmI tU hitakArI dukha para hArI coM meM sIsa namAvata huuN| dhUpa se pUjA (8) agana jalAtI hai caMdana kapUra suNdrko|| havanameM dhUpa sugaMdhita kare hai mNdirko| magara jalAe nahIM abatalaka karama mere / / karUMgA phaira maiM kyA dhUpako vsuNdhrko| sohI dhUpa nirarthaka jAnake tere cargoM ke Age car3hAvata huuN| svAmI tU hitakArI dukha parahArI coM meM sIsa namAvaMta huuN| phalase pUjA (9) aneka phala haiM avazya yaha to deMge phala mujhko|| khayAla thA ki zrIphala kare suphala mujhko| maamsoom - - sournamme - Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) magara milA hai na aba taka to mokSa phala mujhako // so aise nAmake phala cAhiye na phala mujhako || sohI jAna nirarthaka zrIphala tere carNoMke Age car3hAvata hUM | svAmI tU hitakArI dukha parahArI carNoM meM sIsa namAvata hUM // argha (10) AThoM dravyoMko sukhakArI maiM samajhatA thA | kareMge kucha merA upakAra maiM samajhatA thA | magara huvA hai na kalyANa merI AtamakA // so saba asAra haiM-go sAra maiM samajhatA thA | sohI jAna nirarthaka ardha tumhAre carNoMke Age car3hAvata hU~ !! svAmI tU hitakArI dukha para hArI carNoM meM sIsa namAvata hUM || AzIrvAda (dohA (11) jala phala Adi bastumeM mama paraNati nahIM jAya // taja para paraNati nyAyamata nija paraNati meM Aya // 1 // bina icchA zubha bhAvase jo pUje jinarAya || punya bar3he saMsAra meM pApa karama naza jAya // 2 // nyAmata arcana ko bidhI kahI zrI bhagavAna || isa bidha jo pUjA kare he svarga nirvANa // 3 // 17 - jIvakI zuddha dazA aura marihaMta padakI prApti // cAla - gula mata kATe bhare bAgavAM gulase gulako haMsanede || lAvanI // tIna avasthA haiM cetanakI yU~ bhagavata pharamAte haiM | Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 22 ) zuddha zubhAzubha inahoMkA hAla tumheM batalAte haiM // 1 // azubha avasthA rAga dveSase nAnA pApa kamAte haiM ||: ' jaga mAyA ke phaMdameM phaMsa durgati meM jAte haiM // 2 // pUjA dAnazIla tapa karake jo nara punya lahAte haiM // zubha mAraga se vahI jA svargoM meM sukha pAte haiM // 3 // pApa punya donoMko tyAga jo Atama dhyAna lagAte haiM | para paraNatiko tyAga nija paraNatimeM lagajAte haiM // 4 // zuddha avasthA nAma isIkA hai bhagavata jitalAte haiM || karma ghAtiyA nAza kara arhata padavI pAte haiM // 5 // apane kevala jJAna Arse meM saba vizva lakhAte haiM | jaga jIvanako dukhI lakha dharmaM upadeza sunAte haiM // 6 // nizcaya aura vyavahAra rUpa se ziva mAraga darzAte haiM / bItarAga sarvajJa hitakara paramAtama kahalAte haiM // 7 // phera aghAtI karma - kATakara siddha parama pada pAte haiM // satta cidAnaMda rUpa ho phira jagameM nahIM AteM haiM || de // arhata hitakArI kI mUratako jo sIsa nivAte haiM // nyAmata vahahI jagata sukha bhoga mukata pada pAte haiM // 9 // 18 patrakI antima prArthanA // cAla - ( lAvanI ) gula mata kATe are bAgavAM gulase gulako haMsanede // pannAlAlajI par3ha patrIko jina pUjanameM dhyAna dharo // - bharma bhAvako chor3akara nija Atama kelyANa karo // 1 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - 3 - % D (.23) aura agara koI zaMkA ho mata manameM armAna kro|| seTha vihArIlAlako likha bhejo mata kAna karo // 2 // jaisI hamarI buddhI uttara dUMgA itmInAna karo. . jina zAsanake kahUM anukUla ThIka zaMrdhAna kro||3|| gara mere uttarako nirbala beyuktI anumAna karo // . to vizeSa jJAnIse apanI muzakilako AsAna kro||4|| eka prazna aura likhA ki apane kulakA bheda bayAna karo // sohI suniye kahe nyAmata Tuka hirdaya dhyAna dhro||5|| . - 12. - nyAmata siMha janI agravAla (kapI) sekreTarI DisTrikTa vorDa hisAra (pajAba) || ko vazAyalI aura sthAna va parivArakA paricaya aura tIsare praznakA uttara / / cAla-(lAyanI ) gula mata kATe mere vAgavAM gulase gulako hsnede| agravAlahai jAta hamArI aura gara gota hamArA hai|| .. rAkhIvAle jAniyo vaMza aura vyoMka hamArA hai||1|| . hAMsI nagara hisAra jilA sUbA paMjAba hamArA hai|| dillI yahAMse Der3hasau (156) mIla yahI bistArA hai // 2 // hariyAnA hai deza zrI kurukSetra sunAma piyArA hai| jahAM kRznApAMDava korakhane bhArata yuddha vicArA hai // 3 // / agravAla utapata sthAna agrohA grAma piyArA hai / / .. .. jo hisArase jAniyo dUra kosa dasa bArA hai // 4 // % - - - - - - - - - Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 24 ) ugrasena rAjAke kulameM hama sabakA vistArA hai | dillI prAnta meM agravAloMkA vala adhikArA hai / / 5 // kRznalAla maha pitA va maMgalasaina supitA hamArA hai || vidyamAna hai pitA merU tulya hameM sahArA hai // 6 // mAtA mohani devI jAko nitya praNAma hamArA hai | cAra bahana aura zikharacanda jI bhrAtA anujaM piyArA hai ||7|| vartamAna meM vAsa hamArA zahara hisAra maMjhArA hai || hAMsI nagara meM janama bhUmi ghara vAra hamArA hai // 8 // pitA bhAI saba milakara rahate savavidha AnaMdakArA hai || jilA borDa anuzAsana meM hama pada maMtrikA dhArA hai // 9 // raghubIra siMha aru sarUpa siMha choTA rAjakumArA hai | haiM yaha tInoM putra hamAre jaina dharama cita dhArA hai // 10 // jayadevI hai nArI hamarI zIla vRta citadhArA hai / putrI tIna kalA - kevalI choTI nAma sitArA hai // 11 // dhanakumAra jayadeva - pavana aura cauthA vijaya kumArA hai | pautra hamAre samajhalo yaha hamarA parivArA hai // 12 // zikharacanda ke cAra putra triya kanyA janma AdhArA hai || kamalazrI giranArI lIlAvatI nAma uccArA hai // 13 // sureMdrakumAra parkAzacanda kailAzacanda suta pyArA hai | cauthA suta sulatAna siMha-laghu bhAI kA parivArA hai // 14 // nyAmata jaina dharama sukhakArI jo kula dharma hamArA hai // yaha choTA sA samajha lIje kula baMza hamArA hai // 15 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - (25) lAlA bihArIlAla kA paricaya jinakI mAraphata pana AyA thA / - manAma (dohA) | mitra vihArIlAlakA ava kucha varNa hAla / patra jinhoMkI mAraphata bhejA pannAlAla // 1 // gunA sahorA jAniyo unakA zubha asthAna // rAja gvAliyarakA jahAM deza surAjisthAna / / 2 / / kuMjalAlake jAniyo cAra putra sukhakAra / / sadA lIna jinadharma meM aura jAta prvaar|| 3 // lakhamIcanda aru hukamacanda aru tIjA zivalAla // sabase choTA jAniyo catura bihArIlAla // 4 // - 21 bhI sammeda zikhara jI para lAlA bihArIlAla se milanekA kAraNa aura unako hisAra meM hairAne kA kAragA / noTa-sambat 1674 vikarama mAgha ke mahIne meM hamane sama ke sAtha zrI sammedAcala paravata kI yAtrA karI chora vahAM para lAlA bihArIlAla hukamacanda va lakhamIcanda tInoM bhAiyo se hamArA milanA huvA aura unakI icchAnusAra unake kArobAra kA intajAma hisAra meM kiyA gayA so vaha hisAra meM mAkara kArobAra karane lge| ghAla-gula mana kATe are vAgagaM gulase gulako hasane hai / / punya udayase zrI sammedAcAla bandana hama kiyA vicaar|| / - - 41 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mym - ammmmmmmmmmmm mana P (26) hisAra setI banA saMgha cale sa~ga lekara parivAra // 1 // unnisasau cuhattara vikrama mAgha mahInA zubhadina vAra / / karI baMdanA harapa dhara mukhase nole jaya jayakAra // 2 // lAlA maMgalasaina aru lAlA phakIracaMda aru gulazanarAya // zerasiMha jI jainIlAla mile saba harpa vaDhAya / / 3 / / lAlA zivadiyAlasiMha jI askUloM ke DI aaii| hama saba milakara karI yAtrA paravatakI mana lAI // 4 // . isa avasara para hukamacanda lakhamicanda aura bihArIlAla // mile-sabhoMne karI bhagavanakI pUjA ho khuzahAla // 5 // dharama dhyAnameM lIna dekhakara ApasameM ati prema huvA / / ina tInoMko hisArameM lAnekA ikarAra kiyA // 6 // tInoM bhAI zubha mahUrtameM Ae calakara nagara hisAra / / dhana sampati de yahIM para thApa diyA unakA vyApAra / / 7 // mitra vihArIlAla catura the aura jinazAsana ke anusAra // | niza dina hamare saMgameM karate the nita tatva vicAra // 8 // / / sajjana aura dharmI janakA milanA jagameM sukhakArI hai / dharma dhyAna tatvoMkI carcA nyAmata AnandakArI hai / / 9 // 22 patrakI smaapti| dohaa|| apadandolendulkamsootmubmummone e - een-mas nAma vihArIlAlake pannAlAla paravAra !! A- M Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 27 ) zaMka nivAraNa kAraNe patra likhe do cAra // 1 // mitra bihArIlAlajI hamase kiyA bicAra || so hama yaha uttara likhA nija buddhi anusAra // 2 // sattara sAta unnIsa sau (1977) jAno bikrama sAla // nyAmata siMha patrI likhI hasta bihArIlAla // 3 // Ada anta jinarAjakA dharma sadA sukhakAra || dharma binA isa jIvakA koI nahIM hitakAra // 4 // (tRtIya bhAga itihAsika va sarvopayogI bhajana) 23 cAla - kauna kahatA hai ki maiM tere kharIdAroM meM hU // kauna kahatA hai are cetana tU hoziyAroM meM hai | tU nipaTa nAdAna mUrakha aura nAkAroM meM hai // 1 // karatA hai pecIdagI loTana kabUtara kI taraha || sApha jAhira hai ki tU ayyAra makkAroM meM hai // 2 // hai dayAkA rahamakA nAmo nizAM tujhameM nahIM || tU dilAjAroM meM hai jAlima sitamagAroM meM hai // 3 // nhAke DAle khAka apane tanape hAthI jisataraha ! isa taraha tU bhI dIvAnA nA samajhadAroM meM hai // 4 // jisa taraha rezanakA kIr3A apane tAroM meM phaMse // dekhale tUbhI phaMsA khuda karma ke tAroM meM hai // 5 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - (28) dila lagAne kI nahIM duniyA koI cIja hai| phira jarA batalA to tU kisake talabagAroM meM hai / / 6 // . tU na AbI hai na khAkI AtazI bAdI nahIM // , kisaliye phira, tU kaho inake kharIdAroM meM huuN| 7 // canda dAnoM ke lie hai kaida bandara kI taraha // . moha kA paradA haTA nAhaka giriphatAroM meM hai // 8 // apanI nAdAnI se jo calatA hai ulTI cAla tU // pA sajA rotA hai kyoM jaba tU sajAvAroM meM hai // 9 // kara milAna apanA z2arA jinarAja kI tasavIra se| hai vahI nakazA terA jo kucha ki avatAroM meM hai / / 10 / / | bhUla se hai muntalA duniyAM ke AjAroM meM tU // tU na bImAroM meM hai aura nA khatAvAroM meM hai // 11 // tUhI karatA tUhI haratA bhogatA karmoM kA tU // apane hAthoM se banA tU Apa bImAroM meM hai / / 12 / / hai bilAzaka nyAyamata tU jJAnamaya Anandamaya / / apanI galtI se banA nAhaka gunhegAroM meM hai // 13 // cAla-sabhA meM merA tUhI to karegA nistaaraa|| . (cAla alIbakhza rivAr3I vAle kI) | duniyAM meM terA dharma hI karegA nistArA // Teka | drupada satI kA cIra bar3hAyA-zrIpAla kA kuSTa httaayaa| Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 29 ) C agni zItala nIra banAyA-siyA ko Ana ubhArA ||terA0||1|| zUlI TUTa bhayA siMghAsana gae mukata zrIseTha sudarzana // lI mArIca jo samyakadarzana- tirthaMkara pada dhArA / terA // 2 // dharma sadA jagameM sukhakArI - dukhahArI kalamala parahArI || nyAmata dharma jagata hitakArI- pApa bimocana hArI || terA 0 ||3|| 25 cAla -- ( rAga AsAvarI ) kAhe micAve zora papaiyyA // kAhe raho zudha bhUla cetana || kAhe raho zudha bhUla || Teka // AMva heta taiM bAg2a lagAyo phala cAkhanako jI lalacAyo // vo diye per3a baMbUla | cetana0 // 1 // jhUTe deva gurU nita mAne para paraNati nija paraNati jAne // samakita se pratikUla | cetana0 // 2 // nizadina bhoga biSayameM rAcA kAma krodha mAyA madha mAcA || bovata kAMTe zUla | cetana0 // 3 // cetanako taiM jar3avata jAnA aura jar3ako cetana kara mAnA // aisI samajha sara dhUla | cetana0 // 4 // zubhako tyAga azubha cita dInA - nyAmata saudA aisA kaunA || vyAja rahA nA mUla // cetana0 // 5 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka ( 30 ) 26 ( cAla qavAlI ) - sara rakhadiyA hamane dare jAnAna samajha kara // aba leliyA zarNa terA hitakArI samajhakara - dukhahArI samajhakara / / hitakArI samajhakara tujhe avikArI samajhakara sukhakArIsamajhakara 1 abataka to kaSAyoM meM hai dila apanA lagAyA-viSayoM meM phaMsAyA || abataja diye sAre mahA dukhakArI samajhakara - adhakArI samajhakara 2viSiyoMkA bhoga karate to umre guz2ara gaI- sadiyeM guz2ara gaI // abatajadiye maiMne sabhI jala khArI samajhakara bImArI samajhakara3 nAdAnI se hiMsA ko kabhI pApa na samajhA-saMtApa na samajhA // nyAmata ise aba chor3ade dukhakArI samajhakara bhayakArIsamajhakara 4 57 ( cAla vaharetavIla ) - koI cAtura aisI sakhI nA milo // (bRddha bivAha niSedha ) J are bUr3he kahA~ terI akla gaIabato zAdIkI terI umarahI nahIM // kAhe choTIsI abalAko bidhavA kare Gogg tere dilameM dayAkA asarahI nahIM // 1 // terI garadana hile mukha rAla cale Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 31 ) terI sIdhI to hotI kamarahI nahIM // kaphanako liye sarape mauta khar3I dekha kyA tujhako AtI najarahI nahIM // 2 // - mata bhoga vilAsakI Asa karemata bhAratakA pApI tU nAza kare || tUto marakara ke duragatameM bAsa kareaisI zAdIkA acchA samarahI nahIM // 3 // bhoga karate gae sATha sAla tujhehAe aba bhI to AtA sabara hI nahIM || terA thara thara to kAMpe hai sArA badanadAMta koI bhI AtA naz2ara hI nahIM // 4 // mata bUr3hoM kI baccoM kI zAdI karo - mata hinda kI tuma barabAdI karo || kahe nyAmata bur3hApe meM bacapana meM tobhUlazAdI kA karanA z2ikara hI nahIM // 5 // - 28 noTa- zrI prakalaka jI aura unake choTe bhAI dukalaMka jI donoM vidyA paDhane ke lie cIna deza meM gae the- kucha dinoM ke bAda una donoM ko jainI mAlUma karake rAjA ne unako karala karane kA hukma dediyA--yaha donoM vahAM se jAna bacAkara bhAge magara pIche se phaujane unapara hamalA kiyA-mava isa musIbata ke samaya meM eka aisA avasara bhAgayA ki ina donoM meM se eka baca sakatA thA ki choTe bhAI kI nisabata baDe bhAI akalaka jI syAdavAda rUpa nyAyazAstra ke vidvAna the bhaura Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - (32 ) jaina dharma kA pracAra bakhUbI kara sakate the isa lie dharma kI prabhAvanA baDhAne ke lie choTA bhAI bar3e bhAI ko bacAne aura khuda marane ke lie tayyAra hogayA aura apane bhAI se isa taraha ' kahane lgaa| D - % 33 - cAla-kahAM lejAUM dila donoM jahAM meM isako muzakila hai| jaba AI cInakI sainA katla karaneko donoMko // kahA dukalaMkane bhAIse taba yUM iltijA karake / 1 // na kIje bhAI aba kucha g2ama jarA bhI mere maranekA // cale jAveM yahAMse Apa apanI jAM bacA karake // 2 // . amara hai AtamA dukalaMkako maranekA Dara kyA hai / dharamakI rozanI phailAde tU bhArata meM jAkarake // 3 // mujhe marane meM rAhata hai maiM sacce dilase kahatA huuN| zrI akalaMka bhAIke caraNa meM sara jhukA karake // 4 // bar3A mithyAtakA hiMsAkA hai paracAra bhAratameM // haTAde bhAI tU jina dharmakI ajamata dikhA karake // 5 // mahobbata chor3ade merI ki duniyA canda rojA hai| dharamakA kAma kara jAkara musIbata bhI uThA karake / / 6 // tamannA z2indagI kI hai nahIM svargoM meM jaankii|| hai khvAhiza hindako dharmI banAde tU jagA karake // 7 // nyAyamata sabake dilase dUra hove bhAva hiMsAkA // dayAmaya dharmakA parakAza ho hiMsA haTA karake // 8 // - - - - - - - - Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 33 ) 29 ( cAla - bhAsAvarI ) - kAhe micAve zora papaiyA // cetana yUMhI rahyo bhrama ThAna // Teka // para bhAvanako nijakara mAne-nija paraNati para paraNati jAne || chAyo timara ajJAna | cetana0 // 1 // jaise svAna kAMca ke mAMhI-lakha nija chAyA karata lar3AI || tyoM tU rahyo dukha mAna // cetana0 // 2 // jyoM jyorI lakha niza maMjhadhArA-mAne tAhI bhujaMgamakArA || kAMpa rahyo bhaya Ana | cetana0 // 3 // moha avidyA ke baza hoke - nija sampati paramAnanda khoke // ho rahyo nipaTa ayAna // cetanaM0 // 4 // nyAmata taja yaha bhUla anArI - chAMr3o moha mahA dukhakArI // hove udaya haga bhAna | cetana0 // 5 // 30 ( cAla bahare tabIla ) koI cAtura aisI sakhI nA milI // are mUrakha tu bhaTakA phire hai kahAMtujhe acche bure kI khabara hI nahIM || sarase pAoM taka tU badI se bharA -- kAma nekI kA AtA naz2ara hI nahIM // 1 // saba burI rItiyAM eka dama dUra kara ( 5 ) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 34 ) caudharI aura paMcoM kI parvA na kara // yaha garIboM pe haragiz2a na karate naz2arainake dila meM dayA kA asara hI nahIM // 2 // vyartha vyaya isa jamAne meM acchA nahIMpyAre dhana kA luTAnA bhI acchA nahIM || banake kaMgAla rahanA bhI acchA nahIMaisI bAtoM kA acchA samara hI nahIM // 3 // tAza causara micAnA bhI acchA nahIMkhela meM dina gumAnA bhI acchA nahIMkhAlI baiThake khAnA bhI acchA nahIM- binA udyamake hogA guz2arahI nahIM // 4 // dharma rIti se kucha dhana kamAyA karo - dhyAna vidyA meM bhI kucha lagAyA karo || darda dukhiyoMkA kuchato vaTAyA karo - nyAyamata kyA kisIkA phikarahI nahIM // 5 // 31 cAla - kahAM lejAUM dila dono jahAM meM isakI muzakila hai // jainamata hogayA murdA koI akasIra paidAkaraM / / . umAsvAmI se aura akalaMkase tU bIra paidAkara // 1 // nyAyake philsaphA ke zAstara duniyAko dikhalAkara // jainamatakI sadAqata kI z2arA tAsIra paidAkara // 2 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - n a (35) jo hai khvAhiza rahe jindA janamata isa jamAne meM | to cakavAvaina caMdaragupta se raNabIra paidAkara // 3 // haTAnA hai tujhe gara julmako hiMsAko duniyAse / / to tU gotama se kundAcAryase mahAvIra paidAkara // 4 // agara hai dharmakA kucha joza dilama jainamata vAlo / / to nyAmata jaina kAlija kI koI tadavIra paidAkara // 5 // 32 cAla-kahAM lejAU dila dAnA jA meM inakI muzakila hai // karamakI rekhama bhI mekha budhijana mAra sakate haiM / karama kyA hai inheM purupArthase saMghAra sakate haiM // 1 // karama saMcita bure gara haiM to bhAI inakA kyA Dara hai / / bure emAlanAme ko bhI hama sUdhAra sakate haiM / / 2 / / karamase to bar3A valavAna hai puruSArtha duniyA meM / udaya bhI gara karamakA ho use bhI TAra sakate haiM // 3 // jJAna samayaktase cAritrase tapa aura saMjamase // pApa dariyAmeM Davako bhI hama uddhAra sakate haiM // 4 // karamakA Dara jamA rakkhA hai hAUkI taraha yUMhI // inheM to dhyAnake ika tIrase bhI mAra sakate haiM // 5 // | kareM udyama to sArI muzakileM AsAna hojAveM // hAM gara himmata hAradeM to vilAzaka hAra sakate haiM // 6 // kAla labdhi honahAra AlazI puruSoM kI bAteM haiN| natandanadandram 3 - Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) hama isa purupArtha se kisamatakI rekhA TAra sakate haiM / / 7 // agara himmata karo aura imtihAMmeM pAsa hojAvo / to karmoM ke purAne sAre parce phAr3a sakate haiM / / 8 // karama sAgarako karanA pAra nyAmata garce muzakila hai / magara jinadharma ke cappU se naiyyA tAra sakate haiM // 9 // m Mutumaram men 3 a woman zrI viznukumAra jI munirAjane hastanApurake vanameM sAtasau muniyoM ko mAgameM jalane se bacAyA aura isa upasarga nivAraNa ko yAdagArameM jo bhAjataka salUno tyohAra manAyA jAtA hai isakA hAla isa bhajanameM dikhalAyA gayA hai| cAla-kahAM lejAUM dila dono jahAM meM isakI muzakila hai| phalakapara jisa ghar3I TUTA sitArA vanameM mithalAke // hilA nakSatra zarvaNa ekadama garardU hilAne ko // 1 // lakhA munirAjane besAkhtA nikalA jubAMse haa|| to chullakajInekI ardAsa saba kAraNa btaaneko||2|| munI bole julama duniyAmeM aisA hone vAlA hai| kayAmata horahI hai basa samajha tayyAra Aneko / / 3 / / hastanApurake banameM sAtasau sAdhU jo Ae haiM / kamara bAMdhI hai balarAjAne agnImeM jalAneko // 4 // zrI viznukumara munirAjako hai vikriyA RddhI // vahI sAmartha haiM isa vakta RSiyoMke bacAneko / / 5 / / . sunA yaha mAjarA jisadama zrI mahArAja chullakane / - woman w ma am - Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - (37) usIdama banameM jA pahoMce hakIkata saba sunAneko // 6 // RSI biznukumara jIko sunAyA hAla jA sArA / / RSI ghabarAgae sunakara have tayyAra jaaneko||7|| tapobalase munIne jAke dhArA rUpa bAmanakA // gae balake davAre balako chala kAbUmeM lAneko // 8 // rAja saba leliyA balakA jaba apane bikriyAbalase // gae jaldIse banameM Apa RSiyoMke bacAneko // 9 // agana cAroM taraphase lagacukI thI vakta nAjuka thaa| RSI saba dhyAna meM the lIna karmoM ke jalAneko // 10 // hastanApura meM mAtama chArahA thA sAre vyaakulthe| diyAthA tyAga sabanegamameM pAnI aura khaaneko||11|| zrI viznu kumara ne basa usI dama tapa kI zaktI se // nIra barasA diyA bana meM lagI Atiza bujhAne ko // 12 // bacAkara saba munoM ko aura dharama pabhovanA krke| RSI pahuMce guru ke pAsa phira se yoga pAne ko // 13 // zahara vAloM ne bhI RSiyoM ko de AhAra vrata kholA / / salUno Aja taka kAyama hai yAda isakI dilAne ko // 14 // nyAyamata eka vaha bhI vakta thA sAgI muni bhI to / / sadA tayyAra the AroM kI viptA ke miTAne ko / / 15 // - - - arjuna ke putra abhimanyu kA raNa meM jAne ko tayyArahAno aura usakI mAtA subhadrA kA abhimanyu ko jAnese rokanA-abhimanyu kA na mAnanA auraraNameM calA jaanaa|| Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 38 ) (mAtA va putra ke savAla va javAba ) cAla --kahAM lejAU dila dono jahAM meM isakI muzakila hai // sunI jisa vakta abhimanyu ne raNa merI to ika dama se // z2iraha bakkara pahana ke hogayA tayyAra jAne ko // 1 // kahA mAtA ne abhimanyu jarA tU Thaire to beTA || huvA hai yaha to batalAde kahA~ tayyAra jAne ko // 2 || garaNa meM pitA jaba kyoM na kI tune khabara mujhako // to usa vakta bhI mAtA jI thA tayyAra jAne ko // 3 gae haiM sabake saba raNameM rahA hai gharameM ika tUhI // bhalA tU bhI huvA hai kisa lie tayyAra jAne ko // 4 // lagAtI kisaliye dhabbA tU merI bIratAI meM || phira kyA hai merI mAtA hara ika AtA hai jAneko // 5 // na terI umra lar3ane kI naM raNa dekhA kabhI tUne / / are nAdAna kaise hogayA tayyAra jAneko // 6 // batAto kauna sikhalAtA hai lar3AnA zera baccoMko // kSatrI hara ghar3I rahate haiM yUM tayyAra jAneko // 7 // nyAyamata sIsa abhimanyu jhukA mAtA ke varNoM meM // usI dama caladiyA gharase vaha thA tayyAra jAneko // 8 35 bhagavAna mahAvIra svAmI ko vastuni // cAla - Apako cAhane vAloM ko bhI pahicAna nahIM // jaya mahAbIra hai hinsA ko haTAyA tUne // . dayAmaya dharma kI ajamata ko dikhAyA tUne // 1 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - (39) jagase mithyAtakA aMdhera haTAyA tUne / / jJAnakA duniyAmeM parakAza karAyA tUne // 2 // tU na rAgI hai na deSI nahIM krodhI mAnI // sArI duniyAko hitopadeza sunAyA tUne // 3 // jaga anAdi hai nahIM koI bhI karatA haratA / dravya guNa sAre anAdi haiM batAyA tUne // 4 // nyAyamata sIsa jhukAtA hai tere cargoM meM // dhanya hai mokSake raste meM lagAyA tUne // 5 // / / - zubham - iti mUrti maMDana prakAza (jaina bhajana puSpAMjalI) samAptam // - / - - - - Page #42 -------------------------------------------------------------------------- Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - noTisa - nimna likhita bhASA chada baddha caritra prAcIna jaina paDitoMne racethe jinako maya saMzodhana karake moTe kAg2az2a para moTe akSaroM meM sarva sAdhAraNake hitArtha chapavAyA hai saba bhAiyoMko par3hakara dharma lAbha uThAmA cAhiye-yaha dono jaina zAla lI puruSoMke liye bar3e upayogI haiM, inako kavitA prAcIna hai aura sundara haiN| dono zAla jaina maMdiroM meM par3hane yojha hai: - (1)bhavisadatta caritra:-yaha jaina zAla zrImAna paMDina banavArI lAlajI jainane sambat 1666 meM kavitA rUpa caupAI mAdi bhASA meM banAyA thA jirsapho kaI pratiyoM dvArA milAna karake zuddhatA pUrvaka chapavAyA hai aura kaThina zabdoMkA artha bhI pratyeka suphe ke nIce likhA gayA hai isameM mahArAja bhavisadatta aura satI kamalabhI va tilakAsundarI kA pavitra caritra bhale prakAra darzAyA gayA hai / sajilda mUlya 2) (2) dhana kumAra caritra:-yaha jaina zAla zrImAna paMDita khuzahAla canda jI jaina ne kavitA rUpa caupAI mAdi bhASA meM racA thA isako bhI bhale || prakAra sazodhana karake chapavAyA hai isameM zrImAn dhanakumAra jI kA jIvana caritra macchI taraha dikhAyA gayA hai| sajilda mUlya 1) (3) namokAra maMtraH-phUladAra yar3hiyA moTA kAg2az2a mU0) pustaka milanekA patA:bA0 nyAmatasiMha jainI sekreTarI DisTirikTa borDa hisaar| mu. hisAra (jilA khAsa hisAra) (paMjAba) -