Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Culo Tii TikITa koTi phI kamiTI vIsanagaranuM aSTApadanuM jina maMdira. [ zrI caMdulAla maNIlAlanA saujanyathI ] varSa 13 : aMka 1 : phAgaNa : 2012 : mArca : 1956. javA nane pUratuM bala, 'kalyANa nA sava koInuM kalyANa ho ! - ' pA da ka ja
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ yA dezaLa lekha mahattAne pIchANutAM zIkhA ! zrI zakA ane samAdhAna sa. pU. A. zrI vijaya nAma peja varSa daramIyAna lekhaka mahAzayAe ane jAkh ApI vepArI bandhuee amane sArA evA sahakAra Apyo che e badala ame AbhArI chIe. vizeSAMkamAM paNu ApanA dhaMdhAnI jA+kha mokalI Apo. +kha nA dara kAgaLa ane prInTIMga puratAja che, 3 5 ( 17 labdhisUrIzvarajI mahArAja cAga-bindu zrI vidUra svA bhaya saMsAra khAlamAMna hiraNyaprabhavijayajI 12 nitra ke zayatAna ? zrI ena. bI. zAha saMsAra pAra pAmavAnA mArga pU. A. zrI vijayajIvanatilakasUrijI mahArAja 23 kalyANabhAnA sArathI bAlamuni mRgendramuni ma. 25 Atma-balidAna (saMvAda) zrIphulacaMda haricaMda dozI 29 32 saMkalita jJAna-gocarI upAdAna ane nimitta Do. vallabhadAsa teNasIbhAI 37 bhramaNAnA sacoTa javAya paMnyAsajI vikrama vijayajI mahArAja 40 pravINacaMdra tri. mahetA. 45 'kalyANa' Aje teramA varSamAM praveza kare che. A aMka 68 pAnAnA che. varSa daramyAna 800 uparAMta pAnA ApavAnA che. vArSika lavAjama rUpIyA pAMca che. te turata ja grAhaka tarIke nAma noMdhAvI sahakAra ApavA vinaMti che. 'kalyANa'nI phAilo jIja che. bhAre varSanI phAilo hAla maLatI nathI. 1 lA, 2 jA ane jA va nI LAlA sIlIkamAM nathI. e sivAya je joie te maMgAvaze, bAInDIMga karelI taiyAra phAle che. kiMmata za. pAMca. polTeja alaga, 4 navA daza sabhyo ke grAhako banAvI ApanArane eka varSa kalyANa ' phrI meokalavAnI vyavasthA thaze. patra vyavahAra ke snIorDara karatI vakhate grAhaka nakhara' lakhavAM cUkavu... hi, mAsika dara aMgrejI mahinAnI 15 mI tArIkhe ahIMthI pragaTa thAya che. 16 mI e pASTamAMthI ravAnA thAya che. vacamAM je rivavAra AvI jAya to sattaramI 59 | e ahIMthI ravAnA thAya eTale 22 mI sudhImAM 62 | aMka maLI javA joie, keAI kAraNasara na maLyA hoya to kAryAlayane jaNAvavuM. 64 sAmAjika sudhAraNA zrI samayanAM kSIra - tIra | zrI saMjaya 47 lAbhano aMjAma munirAja mahAprabhavijayajI ma. 56 sana ane samAlocanA zrI abhyAsI sneha-saMmelana kulavadh vaidyarAja zrI mehanalAla dhAmI. * upa cA gI la khA gu ghaNAM grAhakabhAie lavAjama purU thaye sAta joga athavA te yAtrAe AvIzuM tyAre bharI ApIzuM, A pramANe jaNAve che. paNa lavAjama bhAI rAkhavAnI bAbatamAM amane vyavasthAmAM muzkelI rahe tAM. manIorDaranA e thI tIrthaMnA, mahAtsavAnA, saMmelananA sArA evA phATA amane mokalI ApavA bhalAmaNa che. 'kalyANa'ne anurUpa lekhA koI paNa jAtanA pakSapAta sivAya levAya che paNa te lekhA TuMkA ane muddAsaranA hevA joie. dravyAnuyeganI mahattA ne lekha lekhaka taraphathI cAlu mAsamAM nahi maLyo hovAthI A aMkamAM sthAna apAyuM nathI. koIpaNa lekha levA ke na levA, temaja sudhArA vadhArA karavAne supAka svataMtra che. asvIkAra thayelA lekhe pAchA mokalavAnA amArA niyama nathI, -- patra vyavahAranuM sIranAmuM kalyANuM prakAzana madira. pAlItANA (saurASTra ).
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja kalyANa Aje teramA varSamAM praveze che! : jaina samAjamAM sAhitya, zraddhA, samabhAva ane saMskAranA pracAra kAje satata prayatnazIla rahetuM "kalyANa -- Aje teramA varSamAM zAsana devanI kRpAthI praveza kare che. te mATe ame sarva keI zubhecchakenI - ma ma tA ne A bhA rI chI e ! AgAmI ane kalyANa pitAne vardhamAna ta5 mAhAo vizeSAMka prasiddha karavAnI yojanAmAM che. te mATe ame AjathI taiyArIo karI rahyA chIe. A vizeSAMkane dareka rIte samRddha karavA amArUM sarva koI zubhecchakone sAdara AmaMtraNa che. je samAja samastanuM eka mAtra samRddha sAmayika "kalyANa Aje ApanA dareka prakAranA sahakAranI apekSA rAkhe che. te AzA che ke, sarva kaI dharmazIla zubhecchake kalyANa nA vikAsamAM pitAne phALo nedhAvaze ! kalyANe bAra varSanA gALAmAM jana samAjanI zI zI sevA karI che ? te mATe amAre kazuM kahevAnuM rahetuM nathI. "kalyANa ne vizAla zubhecchaka varga, deza-paradezamAM kalyANa pratye mamatA zakhanAre tene prazaMsakavarga, Aje je rIte "kalyANa ne pichANI zake che. te ja amArA mATe ati AnaMda temaja gauravane viSaya che. vadhamAna tapa mAhAsya vizeSAMka bAda ame rAmAyaNa vizeSAMka tathA mahAbhArata vizeSAMka seMkaDo pAnAo ne sacitra ane saMgIna lekha sAmagrIthI samRddha prasiddha karavAnI yejanA karI rahyA chIe. ' zAsanadeva pratye prArthanA che ke, kalyANa nI pragatimAM amane pUratuM bala, sAmarthya ane preraNA Ape ! kilayANa nA teramA varSanA punita prabhAte sarva keInuM kalyANa che ! saMpAdaka ja
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'kalyANa'nA vikAsanA tavA tamArA AjathI tera varSa agAu kevala 125 nakalAthI tri-mAsika 'kalyANu'nA jaina samAjanA AMgaNe janma thayA hatA. khAda trIjA varSe kalyANa' mAsika anya; ne 500 nakale prasidhdha thaI; kramazaH pragati karatAM 'kalyANu'mAM vividha viSaye, avanavA lekhe ane mananIya sAhitya sAmagrI pIrasAtI rahI, samAjanA pratyeka vargamAM eka sarakhAM AMdarane pAtra menelAM 'kalyANa'nI nIti ane saMcAlana pratye sarva kAie sadbhAvanA sUra pUrAvyA che. jainasamAjanA 10,000 hAtheAmAM Aje 'kalyANu' pharI rahyuM che ! e hakIkata tenI sAkSI che. rUA. pAMcanA lavAjamamAM temaja zubhecchakAnA sahakArathI ghera beThAM 'kalyANa' keTaluM... nakkara, vizALa tathA mananIya vAMcana Ape che. tenI kalyANu'nI vArSika phAIla hAthamAM letAM pUrI khAtrI thaI jaze. navamA varSamAM 664 peja 10 mA varSamAM 730 peja, 11 mA varSImAM 766 peja ane bAramA varSamAM 810 peja, eTale krAuna 8 pejI sAIjhanA 101 kramA uparAMtanuM sAhitya 1. kalyANe gayA varSamAM ApyuM. samasta jainasamAjanA kAi paNa sAptAhika, pAkSika ke mAsika karatAM ye vadhu lokapriya banelA kalyANu'ne hajI vizeSarIte samRddha ane sAhityasabhara karavAnA amArA kADa che. je mATe ame Apa sa zubhecchakeAnA sahakAranI apekSA rAkhIe chIe. dUra ke dviraMgI kavarapeja ane tIrthonA phoTAothI AkarSaka 'kalyANa'nA vizeSa pracAra mATe Apa amane sahAyaka bane ! e Aje 'kalyANa'nA nRtanavarSe amArU Apa sarvane vinamra nivedana che. ame icchIe chIe ke, samasta saMsAranuM kalyANu hA ! ' 'pAduka ::
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ------------------ varSa 13 aMka 1 : mA 1956 !!!: C CI[D[ ] --------------- ma hu ttA ne pi chA Nu tA zIkhA ! SHEET TH OF THE FREE OF THE zrI0 pazu, pakSI, deva, dAnava, ityAdi saMsAra samastanA sarva prANIo karatAM mAnava sazreSTha prANI che, emAM be mata nathI ja. mAnavadehamAM evI kai viziSTatA che ? kayu umadA tattva che ? kaI mahattA che? ke tene jagatanA mahAnapurUSA, dharmadhuraMdharA, sAdhu-saMtA aneka rIte navAjI rahyA che. e mahattAnu kAraNa tA hovu joie ne? hA, enuM kAraNa khUba ja ucca che ! pazu, paMkhI ke anya prANIo pAse parimIta dRSTi che, parimIta zakti che. zarIramAM ala apAra che, tAkAta ghaNI che, paNa paramArthane pichANavAnI ane te dvArA paramArthAMnA maMgalakArI tattvane pAmavAnI bhathya dRSTi te prANIone kadi lAdhatI nathI. te kevaLa peAtAnI AsapAsanA kuMDALAmAM racyA-mAcyA rahe che. uttarapASaNa ane peAtAnA parivAranI ciMtA sivAya te prANIo mahudhA kazI ja unnata vicAraNA karI zakatA nathI, temaja sAttvika pravRttie AcarI zakatA nathI. heya zu, preya zru', kartavya zuM ke zreya zuM? A badhuM samajavA mATe, samajIne AcaravA mATe te prANIone kazI ja sAmagrI prApta nathI, ema prAyaH kahI zakAya. e kAraNe ja A nimAM rahelA jIvA koInu maMgala karI zake tevuM sAmarthya temane prApta thatu nathI. peAtAnuM zreya sAdhavA mATe paNa khUba ja parimIta zakti temane maLI che. tyAre devalAkanA sukhI jIvA zuM uttama nahi ? bezaka, bhAgepabhoganAM prasAdhanAnI dRSTie devalAkanA devA mAnavaleAkanA AtmAo karatAM zreSTha prakAranI puNyAI bhAgave che. temanAM sukha, vaibhavA tathA aizvaryanA koI pAra nathI. e badhu meLavavA mATe temane kazA ja purUSArtha kheDavA paDatA nathI. chatAM mAnava karatAM devalokanA devA mahAna nathI. kAraNa e ja ke, zreyamArga karatAM preyanAM prasAdhanAmAM ja temanuM jIvana vyatIta thAya che. kevala paulika sukhonI mastImAM masta te badhA samajaNu hovA chatAM zreyanA maMgalamArge javA mATe kazA ja prayatna karI zakatA nathI.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja mAnava mahAna che, hatuM, ane raheze. - - - kAraNa ke, enI pAse zreyane samajavAnI, zreyanA mArgane pAmavAnI temaja zreyanA 2 cheparamapatha bhaNe anya ne vALavAnI tAkAta bharI paDI che. asIma zakti ane akhUTa che. che zradhdhA vaselI che. nijanAM aihika svArthIne tyajI, paramArtha kAje sarvaravanuM samarpaNa karavAnI mahAna che ja ekti tenA aNue aNumAM vasI rahI che. che. A muktinA maMgalapaMthane puNyavAna pravAsI mAnavaAtmA, jyAre dunyavI tuccha : che svArthomAM aMdha banI prANImAtra pratyenI anukaMpAbharI samabhAva dRSTine gUmAvate jAya che, je karI tyAre tenA je tuccha, kSudra ane pAmara jIva anya keNa hoI zake? mAnava mahAna che, sAce mAnava sarvazreSTha che. kAraNa e ke, zreyane samajI, preyane tya- 2 che javAnI vivekaddaSTi ane prApta thaI zake che. sukhane, svArthone temaja vaibhavane tyajavAnuM che, e satva e meLavI zake che. parakAje dukhe, kaSTa, tathA saMkaTanA tephAnene daiyapUrvaka sahana ne karavAnuM enAmAM aksIma bala raheluM che. dene, tRSNAone, temaja pApabaMdhanene sarvathA : che nAza karavAnI enAmAM aparimIta zaktione bhaMDAra bharele che. huM e mAnava ! tamArI mahattAne pichANI, parigraha, svArtha, tRSNA, ane hiMsAnA . che mahApApathI dUra rahI, baMdhanamuktinA maMgalakArI mArganA pathika banavA sajaja bane. 2009 SSA eka vAra evuM banyuM ke, eka kAnakhajUro dhIme dhIme rastA para cAlI rahyo che. hAmethI vIMchI Ave, e vIMchIe kAnakhajUrA upara tarApa mAMDI, eTalAmAM goLI AvI. teNe viMchIne pakaDe, tyAM kAgaDo kA, kA, karate uparathI AvyuM, teNe gaLIne pitAnI cAMcamAM lIdhI. hajI A badhAyamAMthI kaI maryuM nathI, paNa pitAnI jAtane bacAvavAnA phAMphA mAre che. chatAM Azcarya e ke, e badhAye pitAnAM mukhamAM paDelAM zikArane cheDavA IcchatA nathI, ane pitAnI jAtane bacAvavA mathe che. kharekhara svArthamAM aMdha banelA muMDha jIvanI A keTalI mukha ke pite mRtyunA mukhamAM phasAyela chatAM bIjA jIvane bacAvavAnI vRtti thatI nathI. AvA ja kadi nirbhaya banI zake kharA ke ? sImaMdharasvAmInA caityavaMdananI chellI gAthA. nIcenI gAthA "zrI sImaMdhara jagadhaNI e caityavaMdanamAM je ghaNAM pustakamAM chapAI nathI. na kara joDIne vinavuM e sAme rahI IzAna; bhAva jinezvara bhANune, dejo samakita dAna pa ra. A gAthA hastalikhita jUnI pratimAM maLI AvI che, je pUjya paMnyAsajI thI zrI kAMtivijayajI mahArAja zrI e amane jaNAvavA kRpA karI che. SeeSee
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ vApasamAvALA samAdhAnakAra - pU. AcAryadeva zrI vijayalabdhisUrijI mahArAja, [ praznakAra-eka munirAja ] satra strIratna e satI ja che ema mAnI za0 upadhAnatapamAM zrI mahAnizitha zakAya nahIM, kAraNa ke tenA zarIrane svabhAva AdinA gahana karyA hoya tevA sAdhu tathA prakArane hevAthI anya purUSa ene bhegavI munirAja sakjhAya karyA sivAya zrAvake Adine zake nahi paNa ene mAnasikavikAra parane paveyaNAnI kriyA karAvI zake kharA? joI bhaDakI uThe te asatIpaNuM heI zake che. sava uparokta ega karela sAdhuo sa. parapurUSane na bhegave eTalA mAtrathI satIo ja jhAya karyA bAda payaNAnI kriyA karAvI zake cheevo niyama bAMdhI zakAya nahIM, paNa che, te sivAya thayela kiyA azuddha gaNAya che. mana, vacana, ane kAyAthI je strI parapurUSathI za0 sAdhu-sAdhvIonA rajoharaNa che. calAyamAna na thAya te satI kahevAya che. ghAmAM amuka saMkhyAmAM ja dazIo hevI cakravatI pitAnA mUla zarIrathI joIe ema jeo kahe che te bInA strIratna sivAyanI anya pitAnI patnIo sAthe sAcI che? bhoga bhogavI zake kharA? zuM cakavatI svadArAsa, roharaNa-dhAmAM dazIonI sa. saMtevI gaNAya? khyAnuM vidhAna levAmAM AvyuM nathI paNa sava cakavartI potAnA mUla zarIrathI Aghe, pATo ane dazI maLIne 32 AMgala bIjI patnIo sAthe bhega na bhegave evuM mA " have joIe AvuM vidhAna che. nathI paNa jyAre ekI sAthe tamAma strIo sAthe bhoga bhogave te vakhate mULa zarIrathI strIratnanI za. pU. AcArya bhagavaMta Adi ane pAse rahe che ane bIjI strIo pAse vekiya chamI-caturdazInA divase mAM sAdhu-sAdhvIone zarIrathI rahe che, pitAnI strImAM paNa bheganI sUvavAcanA ApatA nathI tenuM prajana zuM? sava te divase sUtrane navo pATha levAne maryAdA na karAya tyAM sudhI svadArA saMteSa vrata gaNAya nahi. sUtramAM niSedha che. [kana:-thINujApunamacaMdra-lUTA(bhAvAda)] za saMbhaLAya che ke, cakavatInA strI- zaM0 relake aMdara baiThakara navakArazI, tiviratna sAthe cakavatI sivAya anya koI bhAga bAlA HvaLa vice nAte hai cA nadI? bhogavI zake nahi. kAraNa ke strIratnanA zarIranI 40 relve TauTara navArasI, tivihAra garamI eTalI badhI hoya che ke, cakavatI sivAya mAtA vivAda para so hai anya koI tene bhaga karatAM jIvI zake nahIM zaM, viTa, ujavAta gAri sattALI AvA strIratnane satata abhiyAnamAM hasjata kharI ? zA chupArI zAri sara cIjha banavAno aMdara 3
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 6 : zaMkA ane samAdhAna : tane cA pIne mare to vola sTrArA re sA pIparamITa sAkaranI cAsaNIthI bacA nahI ? nela hovAthI ene kAla lakhe nathI. ___sa. AyaMbila, upavAsa AdimeM sacitta / - [ prakSakAra - pravINacaMdra ThAkaralAla pANI yA akalpya cIja khAne yA pInemeM A / jAve taba doSa lagatA hai / suvihita gItArtha zAhabaudhAna ] bhAvAdi vara nAvara prAti sera zuddhi za0 kapaDAM dhoyA pachI je gaLI (bhUrAraMgakrnii caahiye| ne padArtha) nAMkhavAmAM Ave che, te suzrAvakethI zaM, vana Tu dhotI rite ghora ghamu upagamAM levAya ke nahI? pUjana ho sakatA hai yA nahIM ? sagaLIvALA kapaDAMomAM parasevAnA R0 ra ma ra jei zaura kamuhUjhana ege ghaNuM jIvanI utpatti thavAno saMbhava che. vazI vinA vinA rahI nA niyama chIyA do tethI hiMsA adhika thAya che. eTale hiMsAthI taba apavAdase dhoi hui dhotI pahinakara prabhupUjana 12. A DaranArA suzrAvakee Ane upayoga kare Ikr sakate hai, kintu jyu bane tyu prabhupUjanake liye dusarI dhotI rakhanI hI cAhIye / e nahI. gaLI mahAraMbhathI taiyAra thAya che eTale rAMTa navanI, ravira mAri gharararadTM mAra bhika vastuo suzrAvakoe vAparavI zrIdhA sivAya paNa jAya che nahI ? ne te cagya nathI. vrata gaNAya ke nahI ? . game te divase levAtAM paccakhANe satra potAnI dhAraNAthI rehA navavarI sUryodaya pahelAMja laI levA joIe ke pachI bhA iqvavALo hurothI vAra zAya che. ane le to cAlI zake ? te vratamAM ja jAya che. sAdhumahAnargano co sa kAlapratyAkhyAna hovAthI navakArazInuM che to temanI pAse viravaLa sevA noe. paccakakhANa sUryodaya pahelAM levuM joIe. athavA phAMTa Avi vAta pravAzo vIjha dhArI levuM joIe, te paccakhANane TAIma hotI hai to sabhI cIjoMko vAparanese yA kama pUrNa thAya te pahelAM pahelAM pirisInuM paccaciijoN vAparanese jyAdA lAbha hotA hai ? ___ sa0 AyaMbila AdimeM jitanI kama cIjoMkA khANa levuM athavA dhAravuM joIe, ema sADhaupyog kiyA jAya utanA jyAdA lAbha hotA hai / pirisi AdimAM samajI levuM. phAMTa rava, ravada mAri je nara- za0 prabhunI jamaNI bAjI purUSa ane #rzI, tivihAra para nAtI hai yA nahI ? DAbIbAju strIone stuti, pUjana karavAnuM kaheluM 40 namIna upara daudara nI mahilA che, emAM bhUla thAya te deSa lAge? paJcakkhANa pAranA ThIka hai| satra zAstramAM kahelI vidhimAM bhUla thAya [ praznakAra-niraMjana bhogIlAla zAha te deSa lAge. - amadAvAda] za0 dhArmika sUtrenAM pAnAM nakAmAM thayAM za, traNa comAsAmAM jema sukhaDIne pachI tene upaga-nikAla kevI rIte karavo ? kAla che tema pIparamIMTane kAla kharo ? savAla thAja-jIthI koIne pagana
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ : kalyANa - mArca - 1956 : 7 : Ave ItyAdi AzAtanA na thAya evAM sthAnamAM ke nahI ? jayaNApUrvaka visarjana karavuM. jala vagaranI uDI sa. zrI jinezvara bhagavaMtanI pUjA tathA khAI athavA DuMgaranI khINamAM jyaNApUrvaka prakSAla karatI vakhate duhAo uMcA svare belI visarjana karI zakAya che. anyane saMbhalAvavuM e ThIka lAgatuM nathI. daherAsaramAM stavane rAga-rAgaNI- eTale te te duhAo manamAM belI te te pUrvaka gAvAthI anyanI kriyAmAM vikSepa paDe te aMganI pUjA Adi karI pitAnI bhAvanA pUrI doSa lAge? kare e vyAjabI che. sava anyane vikSepa karavAnI bhAvanA na zaM, pUjA karI kayAre kahevAya? pratihavAthI potAnI bhakti bhAvanA vadhI rahI hovAthI mAjI, siddhacakrajI, devI tathA aSTamaMgala vige doSa lAgatuM nathI. paNa eka madhurasvare jina- renI pUjA kare tyAre ke ekalI ja pratimAjInI guNagAna karI rahyA hoya tyAre te jinaguNagAna pUjA-prakSAla karavAthI pUjA karI kahevAya ? karI rahe tyAM sudhI anya vikSepa paDe ema sa0 zrI jinezvara bhagavaMtanI athavA jinaguNagAna karavuM joIe nahi. zrI siddhacakra bhagavaMtanI kezarAdithI pUjA karI zaM, piSadha laI zrAvake jhagaDo kare te kahevAya. (navAMgI pUjana AdithI zrI jina keTale deSa lAge ? pratimAjInI aMgapUjA pUrI thaI gaNAya, te sa. saMvaranA sthAne Azravane piSavAthI pachI zrI siddhacakrajInuM pUjana, navapadanI pUjA mahAna deSa lAge che. tarIke bIjI aMga pUjAmAM dAkhala thAya ) zaru thatadevI ke anya devIone ghara aSTamaMgalanI pUjA te zrI jinezvarabhagavaMtanI , AMgaNAmAM bAraNA upara rAkhI zakAya ? Agala aSTamaMgala AlekhavA joIe tenI sa, sthApatya ane zilpanI rIta pramANe ghAtaka che. bAkI aSTamaMgala pUjya tarIke nathI. hioya te vadhe nathI mAnatArUpe na hovuM eTale aSTamaMgalane agrapUjA tarIke dAkhala karAya che. zrI jinezvarabhagavaMtanA adhiSThAyaka devajoIe. devIne sAdhamikabaMdhu tarIke chevaTe lalATe - za0 veMgaNa Adi abhakSya che ema tilaka sanmAna tarIke che ane Ane zrI kema mAnI zakAya ? jinapUjananI sAthe saMbaMdha nathI. sava veMgaNa nidrA ane kAmane uttejana za. sacitta vastu chAla tathA bIja ApanAra hovAthI abhakSya manAya che. judAM paDe be ghaDI pachI acitta thAya che tema [ prakSakAra - kherejavAlA hetA bhIkhA- gurumahArAjAo kahe che. copaDIomAM paNa ema lAla veNacaMda-siddhapura ] chApela che, paraMtu bIja ekalAM judA pADe te zaM, bhagavAnanI pUjA tathA prakSAla be ghaDI pachI acitta thAya ke nahi ? chAla karatAM balavAnA duhAo pUjA tathA prakSAla ugatI nathI te chAla rahe te vAMdhe che ? karatAM beMjA sAlA pAka lekhilI zakAya " sura jhADanAM lIlAM pAMdaDAM ugatAM nathI devIne sAthIma
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogabindu [ bhAvAnuvAda ] [ lekhAMka 7 mera ] * zrI vidura jIvanI vyApArabhUta yogyatA paNa Adi rahita ja kAryabhUta rmabandha paNa AdimaMta ja hoya. yadi te che, kAraNa ke te jIvanA svabhAvabhUta che. karmabaMdha AdimAna heya. te tenI pUrvamAM AtmAne yadi yogyatAne jIvanI jema Arihita na mAna. zuddha mAnava paDe, te punaH tene karmabandha saMbhavita ja vAmAM Ave, paNa AdivALI mAnavAmAM Ave te nathI. jema mutAtmA zuddha heI karmabandha na kare tema. karmabandha ja nahi ghaTI zake. kAraNa ke-jenuM kAraNa AdivALuM ja hoya, tenuM kArya paNa AdivALuM ja AthI ja baMdhane sarvadarzanakAroe anAdikAlIna hoya. eTale yogyatA ja AdivALI hoya, te tenA ja mAnyo che. anyathA kAryakAraNabhAva ja nahiM ghaTI - zake. eTale ja temAM kAraNabhUta yogyatA paNa chatAMya jhADanI nIce paDelA sacitta hoya che anAdikAlIna ja heya. tema chAla na uge te paNa te sacitta rahe yadi yogyatAne AdikAla mAnI laI javane paNa temAM zaMkA jevuM kaMIja nathI. kAraNa ke keTalIka zuddha mAnI levAmAM Ave ane chatAM uttarakAlamAM chole evI jADI hoya che ke te bIja javAthI tenA baMdhana mAnavAmAM Ave, te aniSTapatti AvI acitta thaI zakatI nathI. vanaspatinA pAMdaDAM lisA para jaze. kAraNa ke je sarvathA zuddha ja hoya, tene babdha ja one mATe paNa divase vyatIta thayA pachI thaI zakato nathI. je zuddha hovA chatAM paNa badhA mAnavAmAM Ave, te siddhAbhAmAM paNa bandha thaI paNa DIMTuM karamAya nahi tyAM sudhI acitta- jAya. siddhAtmAmAM te bandha mAnI zakAya tema che ja ne nirNaya karI zakAya nahI te evI ani- nahi ane koIpaNa mAnatuM nathI. kAraNa teomAM ya Nita vastune acita mAnI vAparavI sacitta- bandha mAnI levAmAM Ave te sarvatra avizvAsa ja nA pariharIone yegya nathI. keTalAka sacitta thaI jaze, ane ethI mumukSuonI pravRttimAtra vilIna parihArI zrAvake pAkA lIMbunI chAla sAthe thaI jaze. kAraNu-mumukSuonI pravRttinuM dhyeya siddha - TukaDA karI, bIja kADhI nAMkhI tene be ghaDI dazA che. pachI acitta mAnI upaga kare che te paNa yadi muzAmAM ya punaH bandha saMbhavita hoya, ThIka nathI. kAraNa ke bIja javAmAtrathI chAla to kaye manuSya phIjula kaSTAdi sahana kare ? bandhanA apanarbhAva-vinAzaarthe te tapa-japa-saMyamAdi vidhaacitta thaI gaI ema mAnavuM bhUla bhareluM che. vidha kriyAo karavAmAM Ave che. tenA yoge mukti : Avazyaka sudhAre ? prApta thavA chatAM ya je punaH bandha thato hoya, to , " kalyANa" varSa 12 nA pRSTha para nI nAhaka zA mATe e kriyAo karavI joIe ? mATe ja kalama 1, paMkti - mAM virodhapUvaka ne mAnavuM joIze ke sarvathA vizuddhavane karma baMdha hoya sthAne niSedhapUrvaka, paMkita 18 mAM bhASA ja nahi. akasmAta te koIpaNa kAryanI utpatti thatI ja nathI yadi thatI hoya, te vadhyAsutanI samiti ne sthAne bhASAsamita ane pRSTha paNa kema na thAya ? je je kArya che, te 7pa3 kalama 2, pakti 35 mAM lagnalsama te kadAcika che ane kAyika che. arthAta kAyamAtra ne sthAne lagnalsamAM ATaluM sudhArI vAMcavA koIka kALe ane koIka kSetramAM utpanna thAya che. vAMcakone khAsa bhalAmaNa che. tenI sAvedika ane sAhitI sthiti hotI nathI.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethIja tenuM niyAmaka kAraNa hAvu ja joie tenA vinA kArya utpanna thAya ja nahi. te niyAmaka kAraNa paNa pratiniyata ja hoya eTale ja te te niyata kAnuM niyAmaka paNa pratiniyata kAraNa ja hoya che. jema ghaTatu mATI paTanuM tantu. mATI yA tanuMnI apekSA vinA ghaTa-paTanI utpatti ja asaMbhavita che, jenuM utpAdana kAraNa ja nathI athavA pratiniyata kAraNa nathI, tenI utpatti ja kema saMbhave ? akasmAt utpatti mAnI levAmAM Ave te| zazazRMganI pazu utpa tti thaI javI joIe, te saMbhavita ja nathI. mATe ja zuddha hovA chatAM AtmAne akasmAt ja karma anya thai jAya e mAnavu vyAjabI nathI. kintu teja mAnavuM vyAjakhI che ke, karmabandharUpa kAryanI utpatti Akasmika nathI, paNa kAraNu-niyatrita che. e kAraNa jIvanI svabhAvabhUtayeAgyatA che. te yeAgyatA paNa jIvanI jema anAdikAlika che. tethI tatkA bhUta anya paNa anAdikAlIna che. anya bezaka ! kRtaka che, tathApi te anAdikAlIna che. jema atItakAza, atItakAlanuM kSaNe kSaNe aparApara rUpe bhavana thavA chatAM pravAha-paraMparAnI apekSAe anAhtvi che paNa Adi sahitapaNuM nathI ja, tema anya paNa te te nUtana-karmanI apekSAe Adi sahita hovA chatAM pravAhanI apekSAe te anAdikAlika ja che. A tA mAtra yukti pradarzita karI. tenA vAstava nirdhAra te Agama-pramANathI ja thAya. atIndriya arthAnu tAttika astitva Agama pramANu vinA nizcita thai zake nahi. Agama-kathita arthezmAM zakaya hoya te rIte yukti lagADavI joie, paNa kevaLa Agamagamya arthoM mAM yukti lagADavAnuM sAhasa na karavuM joie. e Agama paNa je atIndriya-arcanA-draSTA hoya tevu ja pramANubhUta manAya. kAraNa ke te bAdhita na hoya, paNa saMvAda ja DhAya. saphLa pravRttimAM pravartIka hoya. sattu te ja hAi zake ke je vItarAga hoya. rAgAdi dASA vastutattvanA yathArtha prakAzanamAM AvaraNabhUta che. enA sarvethA vilaya thayA vinA prakAza na thAya. enA sarvathA nilaya jemane thayA DAya, tene : kalyANa mA - - 1956 : 9 : vastunuM yathA avalAMkana thAya, teo kRtAya hAya che. tethI ja teonuM vacana asatyayA visaMvAdi ke bAdhita hoya ja nahi, ane enA yAge vastutattvanA yathA nirdhAra thAya, prastutamAMya vItarAga-sarvajJabhASita vacananA prAmANyathI karmabaMdhanuM anAvi siddha thAya che, yukti to che ja, paraMtu tarka te ja vAstava che ke, je AgamAdhita aMnuM kheAdhana na kare, paNa agamabhASita arthanuM ja prakAzana kare, ethI ja AgamanuM pramAchu sauthI khalavattara gaNAya che, eTale atItakAlavat baMdhanuM ya anAvi jinavacanathI samajavuM. AgamamAM baMdhanuM anAvi darzAvyuM che, te Agama pramANu che, mATe baMdhanuM anAditva samajavuM. A rIte satra jIvanI ceAgyatA ja sasArAdimAM mukhya nimittarUpe siddha thaI. chatAM paNa jeo mahezanA anugrahathI ja jIvanA meAkSa mAne che, teonA mata prAmANika nathI. kAraNa ke, yuktithI bAdhita che, A vAta jaNAvatAM graMthakAra maharSi pharamAve che ke:-~~~ anugraho 'pyanuprAhyayogyatApekSa bheva tu / nANuH kadAcidAtmA syAd devatAnugrahAdapi || 12 ||" 66 bhAvArtha:anugraha paNa jenA upara anugraha karavAnA che, te jIvanI yeAgyatAne apekSe che. vanI yAgyatA hAya tA ja tenA para zrvaranA anugraha thAya che. jenAmAM yeAgyatA ja na hoya, tenA para kadI paNa anugraha thaI zakatA mathI. kAraNa pudgalamAM mahezanA anugraha thaI jAya, te| te aNu harija AtmA-cetana banI zake nahi. kAraNa ke, temAM muddaleya yAgyatA nathI. arthAt anugraha yA kAI paNa kriyA, tenA paraja saphaLa thai zake che, ke je svayaM yogya che, jenAmAM anumaha svIkAravAnI yA kriyAne yAge labhya phaLanI prAptinI lAyakI che, jenAmAM tevI lAyakI nathI, tenAmAM anugraha yA kAi paNa kriyA lajanana karI zakatI nathI. A ja viSayane upamAdAra! sAbIta kare che. vhAya teTalA divyajyAtiSara mahezanA anugraha thaI jAya, chatAM pudgalANu haragija varUpa banI zakate nathI. kAraNa ke, puddagalANu cetanathI sarvathA viparIta
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 10 : vega-bindu : jaDatattva che. eTale enAmAM cetanarUpa banavAnI nAzIpAzI ja sAMpaDavAnI che. tethI ja tevI phI jula lAyakI ja nathI, e ene svabhAva ja nathI. je mahenata karanAro mUkha ja gaNAya che. jene svabhAva ja na hoya, tenAmAM tadurUpatA karavAnI agara jenAmAM je vecatA ja nathI, tenAmAM keInAmAM ya tAkAta nathI. samaju koI paNa evI paNa te kriyA karavA mathanArane tene kartA mAnI beTI hAma bhIDe ja nahi. kAraNa ke, kalpanA kalpa levAmAM Ave te koI paNa kartA vAstavika raheze ja vItI jAya te ya, jenAmAM je lAyakI AvavAnI nahi. tathA koI pratiniyata kartA paNa raheze nahi. nathI, tenAmAM te rUpa koNa pragaTAvI zake ? ane A bAbatamAM te lokane ya adeza nathI. AbAlaevI khoTI hiMmata koNa dAkhavI zake ? ema karavAthI gopAla lokamAM sidhdha che ke,-jenAmAM je lAyakI hoya to mAtra samaya ane zakti banneyanI barabAdI ja tenAmAM ja te kriyA karavAmAM Ave te tene kartA tarIke thAya. game tema thaI jAya te ya pagalANumAM e lAyakI ja nathI, ke te anaMtakAle paNa cetanarUpa bane. mAnI zakAya. anyathA bevakupha ja manAya. A vAta tethI ja izvaranA anugrahamAM ke anugrahanA abhAvamAM ja khullaMkhullA jagajAhera che, tethI ja ene pUravAra karavA te kadApi cetanarUpa bane ja nahi. yadi anugrahamAM ya sArU bIja pramANane zodhavAnI jarUra che ja nahi. na bane te tene abhAvamAM te kema ja bane? graMthakAra maharSi pharI paNa A ja viSayanuM spaSTIgraMthakAra maharSi A viSayanI ja punaH spaSTatA kare che. karaNa karatAM kahe che ke - karmaNo yogyatAyAM hi kartA tadvyapadezabhAk // anyathA sarvamaivaitadaupacArikameva hi // nAnyathAtiprasanona lokasiddhamidaM nanu // 13 // prApnotyazobhanaM caitat tattvatastadubhAvataH // 14 // jenA para kriyA karavAnI haya, jenAmAM je phaLanI bhAvArtha -karmamAM yogyatA na hovA chatAM tenA prAptine uddezIne te te prakAranI kriyA karavAnI hoya, karanArane kartA tarIke mAnavAmAM Ave te kArya mAtra te karma gaNAya. e karmanI yogyatA heya, te ja, bhale pachI te bahiraMga heya, kevala aupacArika ja temAM te kriyA karanAra, vAstava kartA gaNI zakAya. bAkI thaI jaze, kAlpanika ja banI jaze. paNa paramArthataH je tenAmAM yogyatA ja na hoya, te tene kartA, e kartA nahi mAnI zakAya. jema mANavamAM siMhala, agara nathI paNa bAlizana ja che. A viSayamAM lokaprasiddha kAryamAtra aupacArika ja mAnI levAmAM Avaze te [STAMta che. tAtparya e che ke maga vagere karma che. kAraNa te vyAjabI nathI. kAraNa ke, tattvataH kAlpanika vastunuM ke e pAkAdi kriyAnA viSaya che. pAka karavAthI je astitva heI zakatuM ja nathI. kArya-kAraNubhAvanI yA vikilatti-pacAzarUpa phaLa prApta thAya, te magamAM thaI kArya-kartAnI vyavasthA sata -anubhava upara nirbhara che, zake che. mATe e phaLane uddezIne maga AdimAM te je rIte ghaTita heya te rIte ja mAnavAmAM ghaNI pAkAdi kriyA thAya che. tethI ja te sAmAnyata: karma che. zake tema che. anubhava paNa evo che ke, jenAmAM A maga AdimAM je sIjhavAnI svabhAvataH yogyatA jenI svabhAvataH yogyatA hoya, tenAmAM ja te te heya, te ja, tene pAcaka vAstava pAcakarUpa vyavaharAya karyA che te kriyAo kare, te ja phaLa nipajAvI zake che. pAcakarUpe paMkAya che, paNa je maga AdimAM che. jema amuka mATImAM ghaDArUpe thavAnI lAyakI hoya, cocatA ja na haya, eTale ke kAMgaDa maga hoya ke te tene kartA kalAla tene ghaDArUpe banAvI zake che. jemAM pAkanI yogyatA ja nathI, teno kartA pAcaka ane tethI ja te tene vAstavika rIte kartA mAnI zakAya tarIke mAnI zakAtA ja nathI. e te nAhaka samaya che. paNa jhAMkhara upara je citrAmaNa karavA jAya, te barabAda karanAra ane zakita veDaphI nAMkhanAra bevakupha ja kadAca te kAryamAM niSNAta hoya te paNa bevakupha ja manAya che. kAraNa ke, te magamAM sIjhavAnI yogyatAja manAya. kAraNa ke, jhAMkharamAM kudaratI lAyakI ja nathI, nathI. koDe game koziSa karavAmAM Ave te ya tene jenAmAM sahajataH lAyakI taheya, tenAmAM joradAra
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ : lyANa - eprIla - 156 : 11 : puruSArtha karavAmAM Ave to ya temAM te kriyA kyAMthI siMharUpa banI zake ja nahi. eja rIte jIvamAM thAya ? tethI ja tene kartA vastutaH kartarUpa mAnI sahajata: yogyatA na hoya te tenAmAM mekSAdi kArya zakAya ja nahi. tattvata: ghaTI zake ja nahi. bhale pachI mAtra kadAgrahathI bIskula yogyatA na hovA chatAM paNa tenAmAM IzvaranA anugrahAdinA pratApe tene mAnI levAmAM te kriyA karavAmAM Ave, ane tenA karanArane kartArUpe Ave e eka alaga vAta che paNa geravyAjabI che. mAnI levAmAM Ave te jagatabharanA kAryanI vyavasthA kAraNa-yukti rahita agaDaMbagaDa mAnI levuM, te prAmAmAtra kAlpanika ja thaI. jema mANavaka nAmanA sabsamAM Nika janene jarAe ucita nathI. eTale Izvarano siMhapaNuM vAstava nathI. anugraha mAnavo hoya, teya, jIvanI pitAnI yogyatA mAtra tenAmAM tevA guNa hei, tene te rUpe te mAnavI ja joIe. e sivAya to mekSAdi nahi karyo che, paNa te kAMI kharekhara siMha nathI ja. tema ja ghaTI zake. A rIte IzvaranA anugrahane mAnavA haraeka aMtaraMga yA bahiraMga kAryamAtra kAlpanika banI chatAMya, jIvanI yogyatAne te mAnavI ja paDe jaze, paNa vAstava raheze nahi kAraNa ke te rUpe nahI te tene ja mukhya kAraNa mAnavI ghaTita che, paNa phijula hovA chatAMya, temanAmAM te rUpe utpanna thavAnI lAyakI IzvaranA anugrahane mAne e vyAjabI nathI. nahi hovA chatAM, te kAryane te rUpe mAnI levAmAM ghaDIbhara upacArane ya mAnI levAmAM Ave, teya, AvyuM che. yadi mAtra kAlpanika ja mAnI levAmAM e samajavuM jarUrI che ke, upacAra paNa prAyaH mukhya Ave te te ghaTita nathI. kAraNa ke je mAtra aupacArika vastu hoya, to ja ghaTI zake che. anubhava paNa evo ja ja hoya, te vastutaH sata hoya ja nahi paNa asatuM ja che. tethI ja mAnavuM joIze ke pitAnI yogyatAnA hoya. prabhAve ja chava karmasaMgI banI saMsArI bane che sAMDhane game tema dujhaNI gAya tarIke upacaravAmAM ane karmane viyoga thavAthI mukta bane che. arthAt Ave te paNa te haragija dUdha ApanAra bane ja yadi vAstava vyavasthA ISTa hoya, te uparyukta prAmANika nahi. mANavaka AdimAM skAya tema siMhavAdine kathanAnusAra ja te ghaTI zakaze. upacAra karavAmAM Ave, te paNa kadApi te sAkSAta [ apUrNa ] bALaka - bA, amArA mAstara gAMDA thaI gayA che. bA - kema beTA zAthI kahe che ? bALaka :- kAle mAstare kahyuM hatuM ke, traNa ne be pAMca, ane Aje kahe che, cAra ne eka pAMca, bele have mAstara gAMDA kharA ke nahi? vijJAna zikSaka - alyA rasika! bola joIe, evI kaI vastu che ke, je garamIthI phUle che, ane ThaMDIthI saMkecAya che. rasika - sAheba ! baraphanA vyApArInuM khIsse. - chagane rAtamAM pathArImAMthI beThA thaI, dIvAsaLI saLagAvI, tarata olavI nAMkhI. " A joIne joDe sUtelA magane tene pUchayuM, " alyA A zuM karyuM? chagane javAba khyA e ja to hato ke te have olavI nAMkhyuM ke nahi ?'
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ svArthamaya saMsAra TET e che : - i rritinutritius Traininimuminiuminiiiiiiiiiiiii iiiiiii 1 11 - usiAnA Unit jue ? ' A bAlamunizrI hiraNyaprabhAvijayajI mahArAja ----- A saMsAramAM dIrdha daSTi nAMkhIne joze, eTale zeThANIe zeThane cAra lADavA karIne zeThane eTale saMsAra tamane svAthI mAluma paDaze, bhAI, - javA mATe vidAyagIrI ApI. zeTha lADavA mAtA, pitA, bhejAI, snehI kuTuMbe svArthane laIne jAya che jyAM thoDuM cAlyuM eTale zeThane raDaze, sagAI paNa kayAM sudhI svArtha nahI bhUkha lAgI eTale piTalI cheDIne tyAM lADavA sadhAya tyAM sudhI. AvA saMsAra bhaNI keNu khAvA jAya che tyAM zeThane vicAra thaye, "kaMI A lADavA bagaDI javAnA nathI kAle khAIzuM' eka gAmamAM zeTha-zeThANI rahetAM hatAM. A pramANe vicAra karIne pioTalI bAMdhI lakSamI te temanI dAsI banI gaelI hatI. dIdhI. bIje divase paNa A pramANe karyuM, eTalA mATe zeTha-zeThANane dAsa-dAsIonI trIje divase A pramANe karyuM. ethe divase khAmI hatI nahI. temanI sevAmAM cAvIza A pramANe karyuM. pAMcame divase rAta paDavAne kalAka sevake hAjara rahetA hatA, paNa badhA TAIma che. zeTha eka dharmazALA AgaLa pahoMce divasa sarakhA kaMI jatAM nathI. pUrvanA karmanA che. tyAMja mukAma karyo. rAtanA samaye zeTha uMdhI prabaLa saMjoge yA lakSamInI capaLatAnA kAraNe gayA che. bAjunA zaheramAM cAra luMTArAo eka kahe, jyAM sudhI zeThanuM puNya tapatuM hatuM tyAM jhaverInI dukAnethI kiMmatI jhaverAta corIne dharamasudhI lamIe pitAne svabhAva badatye na zALA AgaLa AvyA Akho dIvasa rakhaDa- hatuM, jyAM puNya khalAsa thaI jatAM lakSamI paTTInA kAraNe bhukhyA DAMsa jevA thaI gayelA pitAnA mULa svabhAva upara AvI gaI. eTale zeTha suI gayelA hatA. temanA mAthA taLe zeThanI dhImedhIme paDatI thavA mAMDI ke eka lADavAnI piTalI mUkelI, ceranA jovAmAM TaMka khAvAmAM paNa phAMphAM thaI gayAM. eTale zeTha- AvI, te piTalI upADIne choDI. temAMthI zeThANIne majurI karavAnI pharaja paDI. zeThANIne cAra lADavA nIkaLelA. te lADavA eka eka pahelAM sArAM sArAM kapaDAM paheravA malatAM hatAM vaheMcIne cAra jaNA khAI gayA ane sUI ene badale melIghelI pacheDI karatAM bhUMDAM gayA te sUI gayA. zeThe savAramAM uThIne piTakapaDAM paheravAno samaya Avye. lI tapAsavA mAMDI, piTalI jovAmAM nA AvI zeThANIne A kapaDAM paheravAM gamatAM na eTale zeTha piTalI zedhavA lAgyA. hatAM. eTale zeThANI zeThanI pAse AvIne zodhatAM zodhatAM pilA cera sUI gayA che kahevA lAgyA, Ama kayAM sudhI dukhanA divase tyAM AvyA. piTalIne kakaDA maLyA eTale zeTha veThavA? jo tame bahAragAma jAo, ane kaMI vicAra karyo, "A leke lADavA khAI gayA kamAI ne lAve te ApaNA sukhanA dahADA lAge che." zeThe khAtrI karavA mATe cArane Ave. zeThANIe A pramANe kahyuM eTale zeThe jagADavA mAMDayA. cAra belatA nathI, tethI vicAra karyo ke, zeThANI kahe che te barAbara che, halAve che, chatAM paNa jAgatA nathI." zeTha
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ : kalyANa - mArca - 1956 : 13 : vicAra karyo, "mArI pAse je cAra lADavA hatA pramANe badhI kuvA upara AvelI strIo ghera te A cAra leke khAI gayA lAge che eTale nahi jatAM zeThANInA ghera javA mAMDI. zeThANIne maraNa pAmyA che, cAra paNa cAra che. je jhave. pelI strIo kahe che ke, zeTha AvyA lAge che. rAta cAyuM hatuM te zeThe laI lIdhuM, ane - che zeThANI kahe che, "kadApi pAchA na Ave, vicAra karavA lAgyA, je ahIMthI pAcho vaLI gayA e gayA." zeThANI A pramANe kahe che, jaIza te jhaverAta lAvavAnI vAta rAjA jaza eTalAmAM bIjuM strIonuM ToLuM AvyuM ane te cora tarIke sAbIta karIne saLIyA bhege kahevA lAgyuM, "zeThANI, zeTha AvyA lAge che.' karI deze, enA karatAM kaI jagyAe bAra-tera dhIme dhIme zeThanA AvyAnI vAta gAmamAM varSa gALI devA ane pachI dezamAM javAmAM prasarI gaI, zeThane ghaNA divase gAmamAM Avavadhe nathI. vAthI ane paisA kamAIne lAvelA eTalA mATe jhaverAta laIne e anya dezamAM cAlyA gAmanA AgevAne sAme AvyA, sanmAna karyuM. gaye. e jhaverAtathI vepAra dhamadhokAra cAlavA zeThANI paNa vagara IcchAe paNa vahevAranI khAtara mAMDe, eTale pahelAM lAgI hatI tenA karatAM kaMkAvaTI, cokhA, zrIphaLa badhuM laIne sAme vadhu thaI gaI. jayAM puNya udayamAM AvyuM eTale AvI, zeThanI trAddhi joIne chakka banI gaI lakSamI tarata ja enI dAsI banI gaI. zeThe ane kahevA lAgI - nekara-cAkara badhuM vasAvI lIdhuM. bhale padhAryA prItamarAya! laLI laLI have zeTha bAra varSa thaI javA AvyAM lAguM tamArA pAya." A pramANe zeThANI eTale pitAnAM gAma bhaNI javAnI taiyArI ' bolI eTale zeTha zeThANIne khabara paDe ke zeTha karavA mAMDayA. zeThe rAjAnI rajA laIne vidAya- jANe che, "merA karama kIyA jera, khA gayA gIrI lIdhI. gAme gAme rAjAonA ane zekI laDu mara gayA cAra." pitAnI bhASAmAM zeThANI AonA sanmAna pAmatAM pAmatAM pitAnA manamAM samajI gayAM, ghera jaIne zeThe vicAra gAmanI bhAgaLamAM AvI pahoMcyA. kuvA pAse karyo; zeThANInuM karama e jANe, emAM mAruM taMbu nAMkhIne paDAva karyo. gAmanI strIo taMbu kaMI javAnuM nathI. eTale zeThe pitAne mArI jetAM vAtrane avAja sAMbhaLatAM strIo taMba nAMkhavA zeThANIe lADavAmAM jhera nAMkhyuM hatuM bhaNI javA mAMDI. strIe zeTha beThA che temane te vAta gaMbhIratAthI haiyAmAM rAkhI. dhArI dhArIne kAnamAM kaMI vAta kare che, "mAna kharekhara saMsAra svArthavaza che. vivekI ke nA mAna pelA zeTha hatA e ja che." A AtmAoe pitAnuM kalyANa sAdhavuM joIe! bhADUte makAnamAlika pAse jaI phariyAda karI, "mArA rUmamAM pANI bharAI gayuM che. " makAnamAlike kahyuM, " tyAre 15 rU. nA bhADAmAM zuM bharAya? dudha ke dahi ochAM bharAvAnA hatA.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitra ke zayatAna ? zrI ena. bI. zAha jenA jIvanamAM dhana eja sarvasva manAyeluM hoya che, evA lobhI mANase pitAnA jIvanamAM kevA kevA anartho, pApa AcarIne temaja bhayaMkara mitradroha karIne durgatinA mahemAna bane che. tene Abehuba citAra vAMcakane A kathAnaka vAMcavAthI samajAze. ( 1 ). sArA muhurte baMne mitroe mAta-pitAne namana jyAre A avanI para hatI relavenI sagavaDa ke karI paradeza prayANa karyuM. zubha zukananA prabhAve DetI tAraophIso, chatAMya sAhasika vahepArIo mArgamAM ja temane eka sArthavAhanA sArthane Azraya belagADIo ke piDIAo dvArA. temaja moTAM moTAM malI gayo ane sukhazAMtithI keTalAka divase benAjahAje ane vahANa mAraphate jamIna ane samudra taTa nAmanA nagaramAM AvI pahoMcyA. mArge duraduranA dezomAM vepAra kheDatA ane aDhaLaka e vakhatamAM benAtaTa nagara vyApAra-rojagAramAM dhana upArjana karI pAMca, daza ke vIza varSe mAdarevatana bhAre prakhyAta hatuM. rAzI baMdarane vAva bennAtaTa pAchA AvatA. evA jugajunA samayanI A vAta che. baMdare sadAya pharakI rahetA. moTA moTA mahelo ane dharamapura nAme eka nagara hatuM, suMdara kArIgarIthI havelIothI zobhI rahela te nagaramAM baMne mitrone tene pharato rahejo koTa (kIllo nagaranI zobhAmAM bhAga kAMIka jAgatuM hovAthI nekarI maLI gaI vadhAro karI rahyo hate. dharmano avatAra jANe na rUpasena nItivALo ane cAritrazALI yuvaka hate. hoya evA dharmasiMha bhUpAlanI te nagaramAM hAka vAgI enI cAlAkI ane kAryadakSatA joI zeThe tenA pagArahI hatI. prajAne tenA rAjyamAM adala insApha ramAM thoDAka ja mahinAmAM sAre vadhAre karI Ape. maLata. prajA e dharmapremI bhUpAlanA darareja mukA- krame krame enA bhAgane sitAre caDatuM ja rahyo kaMThe yazogAna gAtI. ane pitAnI kaLA ane kauzalyathI zeThanI dukAnane te nagaramAM be mitro rahetA hatA. ekanuM nAma bhAgIdAra banI gayo. rUpasena ane bIjAnuM nAma hatuM vAmadeva. . " bhAgya ADuM paDeluM pAMdaDuM khasI jAya che rUpasena vaNika hatA ane vAmadeva brAhmaNa hatA. a tyAre Aje raMka gaNAto mAnava ghaDIkavAramAM dhanavAna bAlyAvasthAthI ja mitrAInI gAMTha jAmelI. khAvuM-pIvuM banI jAya che, puNyodaya jAge che tyAre avaLA paNa ne khelavuM e sivAya bIjI paMcAtathI teo alaga savaLA paDe che. bhAgyanI lIlAnI koIne khabara che hatA. DAka varSomAM te te yuvAnInA uMbare AvIne kharI " tevI ja rIte rUpamenanuM bhAgyacakra pUrabahAramAM ubhA rahyA. ane duniyAnuM thoDuM thoDuM temane ra khIlI uThyuM ane te lAkho rUpiA kamAI gaye. bhAna thayuM. bIjI bAju kama-nazIba vAmadeva mIjAjI, ALa su ane irSAkhoravRttivALo hato eTale zeThanI maherabaMnenAM mA-bApa sAdhANu sthitimAM te hatAM ja, banI te saMpAdana karI zakyo nahiM eTale bhAI te vaLI chokarAone bhaNAvavAmAM ane temanA lAlana- hatA tevA ne tevA nirdhanazAmAM ja haju dahADA kADhI pAlanamAM je kAMI hatuM te thoDe cheDe sApha thaI gayuM, rahyA hatA. garIbAi temane bharakhavA lAgI. eka divasa rUpasene vAmadevane kahyuM, " mitra ! rUpamena ane vAmadeva have samajaNu-zaktivALA ApaNane, ahiM AvyA ne daza daza varSanAM vahANa banyA che. baMne mitroe dezAvara jaI dhana kamAvI vItI gayAM. mAta-pitAonI kaI sthIti haze ? e lAvavAno vicAra karyo. vicAre have mArUM halya ghara tarapha upavuM che mATe ApaNe have dezamAM pahoMcI javuM. jeo 3
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 18 : mitra ke zayatAna? : rAmadeve kaTAkSamAM javAba Ape ke, "tuM te karIne taTI maranArA paNa Aje pUnya paravArI beThelA mAladAra banI gayo che eTale have tAre paradeza rahe- hovAthI kaMgAla dazAmAM rakhaDatA ApaNe kyAM jaI vAnuM zuM prajana? paNa haju huM te hato te na zakatAM nathI ? rUpasenane dharma ane bhAgya upara tevo ja rahyo chuM. mArA jevo kaDaka AdamI dezamAM saMpUrNa zraddhA hatI. haju sudhI te dharmane bevaphA nIvaAvIne kayuM sukha meLavI zakavAno hate? mATe tAre thayo na hato ane tethI ja te lakSmIdevIne lADIle javuM hoya te sukhethI jaI zake che. ApaNe te Aje banI gayo hato. hAlamAM bIlakula vicAra nathI ! " , vAmadevanuM hRdaya kuTilatAthI bharapUra hatuM. upakAra rUpasena game tema teya mAyALu hatA. tenA karanAra vyaktine paNa te cheha devAmAM acakAya tema hRdayamAM dayAne vAraso utarI Avelo hato. na hatuM. kAraNa ke tenAM hRdayamAM bAlyakALathI tenA rAmadevanA AvAM dIna vacane sAMbhaLIne tene mA-bApe suMdara saMskAra pADavAnI kALajI rAkhI na dilAso ApatAM jaNAvyuM ke, " bhale tuM paisA nathI hatI. vaLI jAta brAhmaNa eTale lobhane thobha ja kamAI zake, tene tuM aphasa na kara, huM tane nahiM. vinA-mahenate paisAdAra banI javAne hAthamAM pAMca hajAra rUpiA ApIza ane tuM dezamAM cAla. Avelo prasaMga vAmadeve ghaNuM khuzIthI vadhAvI lIdhe kAraNa ke ApaNe baMne sAthe AvyA ane sAthe ja ane koI zubha divase svadeza tarapha javAne baMnee pAchA jaIe te ApaNAM baMnenAM mA-bApane ghaNe vicAra karyo. AnaMda thAya. tane du:khI sthitimAM mUkIne huM kema yArapachI thoDA ja divasomAM zubha divase rUpasene jaI zakuM ? te huM ane tuM mitra zAnI ? sAce rAmadevanI sAthe svadeza tarapha prayANa karyuM. mitra tenuM ja nAma ke je sukha-du:khamAM samabhAgI rahe mATe mArAM vacana upara vizvAsa rAkha ane tuM ja rUpasenane kAphalo daramajala daramajala paMtha kApate kamAyo che ema mAnI le. vaLI A vAta huM keInI , kApata keTalAka divase eka aTavAmAM AvI pahaAgaLa pragaTa paNa nahiM karuM enI khAtrI rAkhaje. e. rAtrI paDI javAthI tyAM ja paDAva nAMkhyo, ane mitra tarIkenI pharaja adA karavAno AthI sarasa joItA pramANamAM taMbuo ThokIne eka nAnakaDI moko A jIvanamAM bIje kayA vakhate malavAna che chAvaNa ubhI karI dIdhI. ema mAnIne ja huM tane pAMca hajAranI rakama bakSIsathAka ane parizramane lIdhe pitAnA taMbumAM ApavA taiyAra thayo chuM. mATe tuM paNa AvavAnI so ghasaghasATa nidrAdevInA meLAmAM niMda laI rahyA taiyArI kara ! che. battIone jhINe jhINe prakAza vAtAvaraNane jAgane rUpasenanA upara pramANenA prema ane lAgaNI- rAkhI rahyo che. bharyA zabdae vAmadevanA judayamAM ajaba parivartana karI nAMkhyuM. je dezamAM javAnuM svapna paNa hote eka vyakti pitAnA taMbumAM vicAronA vamaLamAM. Icchate te teja ghaDIe taiyArI mATe thAya. Amatema pathArImAM ALeTI rahI che. nidrAdevI Aje ajaba che lakSmIdevI tArI mohinI! tenI duzmana banI che. bebhAna jevI te vyakti dhIme dhIme babaDavA lAgI ke, "rUpasena ane huM - eka ja sthitimAM sAthe AvelA, te Aje kone . rUpasena mitra-dharmanA Adarzo samajanAra eka mAlika, lAkhenI sAhyabI enA paga nIce ALoTI dharmapremI yuvaka hatA. tenA hRdayamAM dhananI khoTI ghela- rahI che, tyAre huM te kaMgAla ane kaMgAla ja rahyo. chA na hatI. bhAgya jAgatuM hoya te dhana thoDA rU. pAMca hajAra bhale teNe Aje ApyA che, paraMtu prayatna paNa meLavI zakAya che. jyAre mahenata majurI dezamAM gayA pachI pAchA nahiM mAMge tenI khAtrI zI? .
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ : kalyANa - eprIla - 1956 : 19 : ane tyAre mArI zI dazA thaze ? lokomAM huM hasIne eTale mArA mAtA-pitAne mArA taraphathI ATalo saMdeza pAtra banIza e judu. vANIyAbhAIne vizvAsa zo pAThavo mATe ene ja ahiM pUruM karI nAMkhyuM hoya te vAmadeva bolyo, kahI de kahIde je kahevuM hoya te ghaDImAM ja lAkhopati banI javAya. ahiM karuM paNa jadI kahI detArA mA-bApane jarUrathI huM tAro saMdebheda jANanAra che? huM tene jIgarajAna mitra che ema ze kahIza te bAbata nizciMta rahe. sAthe rahelAM badhA mANaso kyAM nathI jANatAM ? mATe mArA upara koIneya zaMkA pedA thAya tevuM che ja kyAM ? rUpasene kahyuM ke, mitra ! mArA mA-bApa tArI pAse basa kheDe pAra eka ja ghAe. mArA khabaraaMtara puchavA Avaze ane te vakhate tAre mArA taraphathI vAM. i. gho. 4. A cAra A pramANe pApI vicAramAM aMdha banelo e che - akSare temane kahevA, jethI teone ghaNe AnaMda kALA hAthane zayatAna khaMjara hAthamAM chupAvIne tho. jyAM rUpasena ghasaghasATa uMghI rahyo che tyAM AvI pahoMcyo. ane ekadama tenI chAtI upara caDI cheke, ' basa eTaluM ja ne ? ema kahetAnI sAthe ja e zayatAne potAnA upakArI mitranI chAtImAM khaMjarUpasena saphALe jhabakI uThayo, ane jAgrata banI 2 hulAvI dIdhuM ane koI na dekhe tevI rIte eka gayo. pitAnI chAtI upara ughADA khaMjare vAmadevane khADAmAM tenuM zaba pheMkI dIdhuM, tyArabAda sAthe jaIne prathama to te habakI gaye paNa kAMIka vicAra AvelA mANasane jAgrata karI DhegI evo te moTethI karIne te bolyo: " are vAmadeva ! tuM zuM karavA dhAre raDavA lAgyo ane rUpAsenane eka vAgha upADI gayo che ? tArI buddhi Ama kema badalAI gaI ? mArA have zuM thAya ? ema raDatAM raDatAM bolavA lAgyo. jiAna mitra ! teM dArU-bArU te pIdho nathI ne ? rUpasenanI zodha karavA mANaso vAghanI zodhamAM deDyA bola, bola, tuM kayA AzayathI ahiM Avyo che? bhalamanasAIne tuM Avo durUpayoga karaze ene mane paNa vAgha Avyo ja nathI tyAM patto kyAMthI lAge ? svapna paNa khyAla na hatuM, are eka mitra thaIne "maruM nArita zAtrA" Akhare sau loko sAcI maitrIne tuM Ama cheka ja dage deza ema huM ghaNe dUra sudhI tapAsa karIne pAchA AvyA, e saha e vAmadevane dilAso Apyo. Akhare vAmadevano nahote dhArate. kema kAMI bolato nathI? zuM daMbhanI lIlA koI kaLI zakyuM nahiM. A joI rahyo chuM te satya ja che ke svapana ? pyArA mitra ! saMkoca rAkhyA vagara je kAMI tAre jaNAvavAnuM pitAnA mitrane badhe ja mAla surakSita rIte hoya te jaNAvI de." tene ghera jaldIthI pahoMcADavAno daMbha banAvIne savAra vAmadeve rUpasenanI AjIjInI darakAra karyA vagara paDatAM ja vAmadeve AgaLa prayANuM mANaso sAthe kriodhita thaIne javAbamAM eTaluM ja beparavAIthI kahyuM: tuM je jue che te satya ja che. have kAMI lapasapa keTalAka divaso bAda te eka paricita gAmamAM calAvyA vagara tuM tArA iSTadevanuM smaraNa karI le, AvI pahoMcyA ane tyAMthI badhA navA nokare rAkhI pachI A khaMjarane tane mahemAna banAvI dauM.' laI junA tamAma karIne khuzI thAya teTalo rUpasena ghaNe catura hatA te samajI gayo ke, A pagAra cukavIne chuTA karI dIdhA. kAraNa ke junA kRtIne pApane Dara nathI, ane ene have kAlAvAlA nekaro tenA gAma pahoMcatA tene bhayarUpa hatA, te karavA nakAmA che. chevaTe tene eka suMdara vicAra sUjhI bhaya tene have dura thaze ane te ghaNo ja AnaMdamAM a che ane kahyuM: "bhAI ! have je banavAnuM heya AvI gayo. paNa mANasa dhAre che zuM ? ane kudate bane tene mane harakha-zoka nathI, tuM ghera pahoMce rata kare che zuM ? tenI AvA pAmara manuSyone kyAMthI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 20 : mitra ke zayatAna ? khabara hoya ? eka kavi kahI gayA che ke " jevI nahi. rAjAne AthI bAre madha Ave eTale badhAM kare je karaNI, tevI tarata phaLe che, badala bhalA paMDitamAM agresara evA vari nAmanA paMDitane burAne, ahine ahiM maLe che. have vAmadevanuM saMbodhIne nRpatie jaNuMvI dIdhuM ke, " juo paMDita zuM bane che ! te tarapha jarA avalokana karIe. traNa divasamAM tame A cAra akSarane rahasyArtha khulle nahi karI batAvo te mRtyudaMDanI zikSA phara mAvavAmAM Avaze. mRtya-daMDanI vAta sAMbhaLatAM ja nUtana mANasonA kAphalA sAthe thoDAka divasomAM paMDitajInAM gAtra DhIlAM thaI gayAM. chatAMya dekhAva pUratI pitAnA mAdare vatanamAM AvI pahoMcyA. vAmadeva ghaNe hiMmmata rAkhIne te bolyo; mahArAja! traNa divasamAM paiso kamAine AvyuM che e vAta vAyuvege AkhAya huM javAba jarUra zedhI laIza. te bAbata nizcita nagaramAM prajarI gaI nagaranA nAgarikoe ane saMbaM, rahe. dhI janee tene suMdara satkAra karyo. tenA mAtApitAne Aje AnaMdane pAra nathI. A vakhate paMkti varacie be divasamAM badhAM zabdakoSe upasenanA mA-bApanI paristhIti tarapha have vaLIe. tapAsI joyAM paraMtu koI ThekANe vA. i. po. 4. 0 ne rahasyAthe ja nahi. chevaTe AkharI upAyamAM vAmadeve AvI pahoMo ane rUpase kema nahiM A gAma choDIne rAtre bhAgI javuM evo vicAra AvyuM hoya ? e ciMtAmAM mAtA-pitA zAkamAM karIne bIjA divasanI rAtrIe paMDitajI gaUti karI DubI gayAM ane vAmadeva pAse jaIne rUpamena kyAre Avaze ? te viSe je mAhitI meLavavAnI hatI te javA mATe gupacupa nagara bahAra AvelA eka maMdirasarve hakIkta zaka ane ciMtA bharyA vadane vAmadevane mAM pahoMcI gayA ane moDI rAtrIe tyAMthI koIneya khabara na paDe e rIte e paradezamAM bhAgI javuM pUchatAM pratyuttara maLyo ke rUpasena AvavAne te have evo vicAra nakkI karIne jarA ArAma levAne jamIparaMtu ekAeka vepAramAM bhAre khoTa AvI javAthI te hamaNAM tyAM rokAI gayo che. sukhasamAcAra rUpe na upara ADA paDyA. teja TAIme eka AzcaryakArI vA. . . . e cAra akSare tamane kahe banAva banI jAya che. te maMdira najIka eka moTuM vaTavRkSa hatuM tenA upara eka yakSarAja ane yakSaNanuM vAne mATe mane kahyuM che, bAkI ethI vizeSa bIjA kAyama mATe nivAsa sthAna hatuM. Aje bane patipatnI kAMI samAcAra mArI sAthe kahevaDAvyA nathI. bhAre ramujamAM AvelAM hatAM. mastInI mIThI laheramAM rUpasenanA mAtA-pitAe e cAra akSarane yakSiNIe potAnA patideva yakSarAjane kaI AzcaryabhAvArtha jANavA mATe ghaNo prayAsa karyo paNa koI kAraka vArtA kahevAne Agraha karyo. yakSarAje javAbamAM samajI zakAyuM nahiM eTale chevaTe te nagaranA rAjA kahyuM ke he, " prANavallabhe A nagaramAM ja eka adapAse jaIne namra paNe akSaranI hakti jaNAvIne bhUta ghaTanA banI gaI che. te ja tane kahuM chuM sAMbhaLa. e cAra akSarane bheda zuM che ? te jaNAvavA mATe koI eka vaNikano putra paradezamAM paisA kamAvA vinaMti karI. rAjAe rAjyamAnya paMDitone ekaThA | gayelo, tenA mitra sAthe te vaNikaputre vAnsa-ghokaryA ane e cAra akSarone bhAvArtha khullo karavA e cAra akSaroThArA samAcAra pAThavyA che. tene jaNAvyuM. | bhAvArtha tenA mA-bApa te jANI zakyAM nahiM paNa paMDitae ghaNuM pustaka joI lIdhAM, paraMtu lA. te nagaranA rAjAnA vidvAna paMDite paNa tenuM rahasya 4. gho. 4. nai rahasyortha koI ThekANe paDI zakyo jANI zakyA nathI AthI rAjA bAre krodhAvezamAM nahiM, AthI pati paNa vilakhA thayA ane nIce AvI gayo che. ane vararUci nAmanA mukhya paMDitane moDhe besI rahyA. rAjAne ene khulAse ApI zakyA traNa kvisamAM tene javAba zodhI lAvavA mATe mukta
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ : kalyANa - mArca - 156 : ra1 : ApI che. je traNa divasamAM e paMDita javAba nahiM dezamAM bhAgI javAno vicAra paNa mAMDI vALyo. ApI zake te e paMDitane mRtyudaMDanI zikSA thaze. ane savAra paDatAM pahelAMja pAcho gupacupa pitAnA ane ethI AkhuMya nagara traNe divasathI ulAsa vana- makAnamAM AvI pahoMce. ranuM zokamagna banI gayuM che. AvatI kAle trIjo trIjA divase sabhA bharAI che. rUpasenanA mAtadivasa thavAnuM che. paMDitanI jevA jevI dazA AvatA pitAne, Aje pitAnA dIkarAe mokalAvelA cAra kAle thaze. kAraNa ke, e paMDita paNa e cAra ala- akSarone bheda jANavA rAjAnA siMhAsana najadIka ja rane javAba ApI zake tema nathI. kAraNa ke, e sthAna prApta thayuM che. paMDitarAja paNa Aje je cAra akSare sAMketika bhASAmAM kahelA che, eTale javAba nahiM ApI zake to temanI kaI paristhiti jJAnI purUSa sivAya bIjo kaMI ene bhAvArtha-jANuM thaze e jANavAne kautukapremI lokothI sabhAsthAna zake tema nathI. mATe ApaNe AvatI kAle e Aje cikAra banI gaeluM che. have rAja padhAre paMDitanuM zuM bane che te jovA jaIzuM. bhAre majA eTalI ja vAra che. tyAM rAjAnI nekI pikArAI Avaze." ane rAjA maMdagatie sabhAmAM padhAryA. sahue patine yakSarAja ane yakSiNI e vyaMtara nikAyanA deva vaMdana karyuM ane yogya sthAne huM besI gayA. che. sAmAnyataH emane svabhAva kautukapremI hoya che. rAjAnI AjJA thatAM ja paMDita vararUcie cAre eTale AvAM kautuka jevAne teo ghaNuM Atura hoya akSarane guhyArtha khullo karI dIdho. e mAThA samAche. ane tethI ja yakSa ane yakSiNIne upara mujaH cAra sAMbhaLatAM ja rUpasenanA mAtApitA dhrusakebane thaelo saMvAda pelA vaDanI najIka maMdiramAM dhasake raDavA lAgyAM. e dhrusake raDavA lAgyAM. prajAvatsala rAjAnuM paNa hRzya chupAela paMDita vararUcie barAbara sAMbhaLe. ane dravI uThayuM, tarata ja vAmadevane rAjAe pakaDIne hAjara tenI rahIsahI dhIraja khUTI gaI, mRtyuno bhaya kone karavA, AjJA choDI. rAjAnI polIsa vAmadevanA ghare hete nathI ? AvI pahoMcI. vAmadevane maTATa bAMdhIne te ja vakhate yakSarAja ane yakSiNI vacce eTalAmAM pAchuM pharI sabhAmAM hAjara karavAmAM AvyuM. caudamuM ratana zarU vArtAlApa zarU thayo. vararUci te kAna daIne barAbara thatAM ja sAcI hakIkata vAmadeve kahI dIdhI. ane sAMbhaLe che. yakSiNae pitAnA pati yakSane kahyuM ke, dayAnI mAMgaNI khuba AijIpUrvaka karavAmAM AvI. e te badhuM ThIka paNa je meTA moTA paMDita purUSa brAhmaNabhAI hoI rAjAe tene dehAMtadaMDanI zikSAne. e cAra akSarane artha na karI zakyA paraMtu tame te ghaTADIne dezanikAlanI sajA pharamAvI. ane tenI badhI jANI zako che ne ? ene bheda huM atyAre ja mAlamikta rUpasenanA mAtA-pitAne suprata karI dIdhI. ApanA mukhe sAMbhaLavA cAhuM chuM.' A kathAnakane vAMcIne he vAMcaka baMdhuo ! yakSe kahyuM: "jo tArI IcchA che te sAMbhaLI le eTaluM ja yAda rAkhazo ke " dagA kisita ene bheda. jA eTale vAmadeve. i eTale rUpamenane, sagA nahi" "chupuM kareluM pApa chAnuM rahI che eTale ghora nidrAmAM. 4 eTale lakSa rUpIAnA zakatuM nathI" kahevata che ke "ati ujha puna lobhe jaMgalamAM mArI nAMkhe che. yakSiNanA mukha ane pApanAM phaLa ApavamAM ja bhogavavA mAMthI e ja vakhate zabdo sarI paDyA ke, "are paDe che mATe AtmAnI unnatadazA karavAne IzvatI A te mitra ke zayatAna?'' dareka vyaktie anItinuM dhana meLavavA karatAM nidhana varacine te "bhAvatuM hatuM ne vaide kahyuM " eNe e natAne vadhAre pasaMda karavI, paraMtu pApamAge kadI paNa cAre akSone artha yAda karI lIdhuM. have te te Daga bharavuM nahiM. aMte satyane ja vijaya thAya che , AnaMdanA AvezamAM khUba nAo ane kada, para
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAranA pArane pAmavAno mArga pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayabhuvanatilakasUrIzvarajI mahArAja (lekhaka bIjo. ] saMsAra sAgara che, temAM duHkharUpI jala paNa patanamArge vALI de che. jIvanaparyata cAritra le chala bhareluM che. sAgaramAM pANI-pANI ane trapAlana karyuM hoya paNa kaSAya eja ene pANI ja dekhAya che. tema saMsAra-sAgaramAM sahisalAmatamAMthI pheMkIne jokhamamAM mukI de che. pratyeka sthaLee jyAM najara pheMkIye tyAM saghaLeya sAgaramAM bharatI ane oTa Ave che tema sthaLe dukha ane duHkha ja dekhAya che. saMsArasAgaramAM saMkalpa-vikonI bharatI-Ta rAjA haya, mahendra hoya, zrImaMta haya, nira- AvyA ja kare che. suvikalapa jAge tyAre kavidhAra hoya ke ciMtharehAla hoya, saghaLAya duHkhanI ja kalapanI oTa Ave che, ane kavikalpo jAge kAramI cIsa pADI rahyA che. keIne saMganuM, tyAre suvikapanI oTa Ave che. sasaMkalanI koIne saMga malyA pachI nabhAvavAnuM keIne bharatI Ave tyAre jIvananAva kinAre Ave viyeganuM, keIne viyega pachI punaH saga paNa kuvikalpa jAge tyAre oTa AvatAM punaH meLavavAnuM duHkha che ja. jIva jyAM sudhI niSkamAM na nAvaDI dura jaIne paDe che. sAgaramAM vaDavAnala bane tyAM sudhI pArAvAra duHkha ne duHkha ja jIvane nAmane agni rahe che, tema saMsAramAM kAmarUpI che. ane bhagavyA sivAya chuTake nathI ja. mane- vaDavAnala saLage che, je mahArAjAne sukhya vAMchita sukhe sAMpaDayA hoya te ya ane ani- sainika che, ajeya che, jagajetA che. sAgaramAM chatAbharyA duHkha malyAM hoya te ya jIvane matsya, magara, jalacara prANIo bharelA hoya + Akula-vyAkulatA ja rahe che. kAraNa ke, sukhamAM che, tema saMsArasAgaramAM rega, zeka, bhaya Adi nAzane bhaya ane duHkhamAM sukha meLavavAnI bhayaMkara jalacara prANIo bharelA che. ciMtA che ja. * * jeo dharmajIvanane gaLI jAya che, nAza ): sAgaramAM jema pavanane jhaMjhAvAta pukAya kare che, ane cUrecUrA karI nAMkhe che, sAgaramAM che. nAvaDIne cAlavAmAM bAdhA poMcADe che. evA meTA maste Ave che ke, mAnavIne zuM DAmADoLa nAvaDI thaI jAya che. nAvaDImAM pANI paNa AkhA vahANunAM vahANa gaLI jAya che. bharAI jatAM DubI jAya che. tema saMsAra sAga- tema rega AvatAM dharma mAnaya paNa AkularamAM AzA tRSNArUpI bhayaMkara pavana pheMkAya che. vyAkuLa thaIne rogavivaza banI jAya che. dharmajIvananAvaDI dharmazaDha tANIne cAlatI heya braNa paNa thAya che, are dharmavidhI paNa banI tene tRNavAyu DagamagAvI mUke che, DubADI jAya che. sAgaramAM aneka nadIone saMgamapaNa de che. sAgaramAM hAthI jeTalAM uMcA mojA thAya che. saripati kahevAya che. tema saMsAra uchaLe che. kinAre nAvaDI AvatAM khera A sAgaramAM rAga ane dveSa rUpI be nadIone maja ja paDe che. tema saMsAramAM kaSAyarUpI saMgama thAya che. rAga gaMgAnadI je mAThA jAM uchaLe che. e mAjA cAritravatane ya che. rAga thatAM AnaMda Ave che. ane dveSa
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 24 : saMsAranA pArane pAmavAne mArga : yamunA je che. yamunA nadInuM pANI kALuM jAya te nAvaDInA bhUkebaphakA uDAvI de che. che. tema ja AvatAM mAnavI dhUvAphUvA thaI saMsAramAM viSayavAsanA rUpI DuMgarA-DuMgarIe zyAma paDI jAya che. A banneya nadIonI ADe Ave che, je mananA vikAra rUpa che. mane ja upamA zAstrakAre ApI che. ane te saMsAra--kahevAya che. e viSaye paNa gupta ja rahe che. sAgaramAM purapATa vahetI vahetI malI jAya che. paNa ene anukULa sAdhane malatAM e jAgrata ane prANIone sAgaranA agAdha jalamAM thAya che. pAMca iMdriyenA trevIza viSaye che. utArI deze che. jethI vistAra thavuM azakaya ane te viSayalelupatA jAgatAM prANIo dhanabanI jAya che, rAga-dveSa beja saMsAravadhananAM tapa ane IjjatathI khuvAra thaI jAya che. nimitto che. sAgaramAM vamala heya che. ene saMsAramAM A khaDaka anaMta jIvene anaMtabhramara paNa kahe che. te saMsArasAgaramAM maha- kAlanA kAlacakramAM rakhaDAvI mUke che. niviSayI rUpI dArUNa vamale che. musAphara lekenAM vahANe mana banI jAya te pachI ene-saMsArane sAgaranA vamalamAM phasAtAM cha cha mAsa sudhI aMta ja Ave che. ane viSayAdhInatAmAM svane mArga para hetAM AvatAM evI vAta saMbhaLAya aMta Ave che. anaMtA mRtyu e viSayethIja che. vaLI vamalabhAre haiyate nAvaDI java-taLIye bhegavavAM paDe che. garama karelI se ekeka paNa pahoMcI jAya che. remamAM kaI ekI sAthe bheMkI de evuM duHkha janmanI veLAye janmanA muhUrtamAM jIvane veThavuM saMsAramAM maharAja che. cauda bhuvanamAM enI paDe che. ane jenA prAraMbhamAMja agaNita vedanA ANu vate che. samaya AvatAM mahAzirAne tenA AgaLanA jIvanamAM te keTaluM dukha paNa e paTakI de che. dharmajambara sTImaranA ja hoya che e te buddhivaMte vicArI ja zake che. musApharone ya A mehanuM mahAvamala paTakADI prathama keLIyAmAM makSikApAta thaye te bhojana che che. rakhaDAvI mAre che, "mehenaDIyA munivara jamavAmAM kayAMthI svAda heya? vaLI chelle paDIyA ? phakta e vItarAgIone ja kaMI karI che jIvanAta mRtyunA samaye te A saMsAra zakato nathI. ATheya karmanI sthitimAM mehanIyanI sapharanI bhavApekSAthI chellI gejArI ghaDI te sthiti sIttera keDIkeDI sAgaropamanI che. ane koIneya nathI rUcI, e samaye keDe vIMchI eka samayanuM bAMdheluM mehanIya karma aneka navAM eka sAthe karaDe tethI ATha gaNI vedanA anukarmonuM upAdAna banI jAya che. havamalanI bhavavI paDe che. are jJAnIo mRtyunI vedanA vasamI vyathA prANIone jamaNA-AgamAM asaMkhyaguNa kahe che. saLagAvI mUke che. je mehavimala TaLe te jarUra A saMsAramAM viSayenI khaDaka--mAla evI dukha phaTe ane sAcuM zAzvata ane saMpUrNa bhayaMkara che ke, e ja kSaNe kSaNe dukhaprada thaI sukha malI jAya. jAya che. A sAgarane vahevAne pRthvIpaTa e - sAgaramAM ajANyA aMdhArAmAM pANImAM ATha karmo che. sAgarane taLIyuM hoya che enA chupAyelAM khaDake Ave e pattharanAM hoya che. para vahe che. tema karUpI ghaNuM ja ghana pRthvInAva cAlatAM e khaDake vacamAM AvI paTa che. jenA para saMsAra sAgara satata vA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalyANamAnA sArathi "trirnamietti bhaviSyati suprabhAtaM, bhAsvAnudeSyati hasiSyati paGkajazrI : / " hamaNAM ja rAtri vahI jaze ne maMgaLa prabhAta thaze. evu' prabhAta thatAM ja huM te cAlI nIkaLavAnA... A muniveza pAche soMpI sIdhA mArA prAsAda prati prayANa karavAnA.... rAtri samaya para samaya vItAvI rahI che, sarve munipuMgavA pota-peAtAnI AvazyakAdi kAryanI parisamApti karI munijIvananI zubhakSaNAnI sArthakatA mANI rahyA che, ane arihutAdi cAra zaraNAne aMgIkAra karI 'eD nathi me zaeNpha' e punita padyanuM smaraNa karatAM pAchaLa prayatnA karyA hatA ? pazu mehaMta-darzanAvaraNIya karmanAM udayane samabhAve bhogavI rahyA che. A bAju nUtana dIkSita muni meghanA sathAro krama mujaba chelle ane te paNa bAraNA pAse AvyA. tyAM te mAtru jatAM AvatA munirAjonAM caraNarajathI saMthAro bharAtA jatA hatA. Aje nidrAdevI rIsAI dUra jaI beThA hatA. ane mananI aMdara aneka jAtanA tara'gI vicAro Ava-jA karI rahyA hatA; * huM kANu ? rAjagRhInAM adhIza mahArAjA zreNikanA vhAlA putra. kayAM mArI e suvALI ane suvAsita zayyA ? ane kayAM AjanA A karkaza sathAre ? svarganI zAbhAne paNa zaramAve evA sukhAvAsamAM vasanArA rAjaputra huM megha ! ahA ! mArI mAtA dhAraNI te AnaMdathI pulikata banI mane bheTI paDaze jeNe mArA nizcayamAMthI pAche haThAvavA mATe samajAvavAmAM kAM khAmI rAkhI hatI ? ane keTa-keTalA mArI bAlamunirAja mRgendramuni mahArAja, vatsala mAtAnA hArdika vacanAmRtAne avagaNI, asidhArA vrata sarakhA are ! tenAthIye suduSkara evA saMyamapaMthe prayANa karyuM, tene A tijo me najare nihALyeA. kare che. jo karmanA abhAva thAya tA sAgara ApeAApa phITI jAya che. sAgaramAM be kinArA hAya che, teA saMsArasAgaranA mAyA ane mamatA e ja prANIonI priyatamAe che. pratyeka bhavAmAM enI e ja priyatamAe sAthe paraNyo che ane paraNe che. je kulaTA che. pitapIDAthI rAjI thAya che. hase che. tA e enA nAzanu zastra paNu parigha jevuM majabUta hoya che. sAgaranA pAra sArI nAvaDI ane sAro sukAnI maLe to pAmI zakAya che, tema saMsArasAgaranA pAra karavA mATe e meATI nAvaDIo zAstrakAre e kahelI che, ane te nAvaDInA pesenjarA kIya gAthAmAM AvatA nathI. sukAnI aMdha hAya te dizA bhUlatAM cakrAvAnI cakrI khAI jAya che. dizAjJAnI ane dekhatA, vizvAsu ane sa MtoSI, niHspRhuM ane dayALu sukAnI ja sa`sArasAgaranA nistAra pamADI zake che. bhalene tyAga pAchaLanI prazaMsA ane vairAgya pAchaLanI vAhavAha sAMbhaLavAmAM ka-priya lAge. paNa tene anubhava mane te arUcikara nivaDayA e niHzaMsaya che. ahA ! vicAranAM ~~apUrNAM: Andolane muni meghanAM aMtaramAM keTalu pira vartana ANyuM? 6
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 26 : kalyANa mArganA sArathi : ethI enI (meghanI) daSTi Aje ekA- vaLI munionI pAdaranAM kaSTathI ye kaMI eka sAMsArika chIcharA ane tuccha sukhene jevA guNa kaSTo te svecchAe tiyacabhavamAM anupharI utsuka-Atura banI. bhavyA che. tenA phaLarUpe A sAmagrI paNa A saghaLuMya vicAra-parivatana savA pAmI cUkyA che. vibhu zrI vardhamAnasvAmI te "hastAmalakavata" je, sAMbhaLa. eka kALe tuM gajarAja hatuM, joI-jANI rahyA hatA. ane vanamAM ekavAra dava lAge. e pracaMDa prAtaHsamaya tha. muni megha bhagavAnane dAvAnaLathI bacavA te eka moTuM maMDala-sthAna vaMdana karavA Ave che. ane kaMI bolavAnI taiiyAra karyuM. tyAM sI prANIo vaira-vidha AraMbha kare te pahelAM ja prabhu zrI mahAvIradeva bhUlI jIvanarakSA ekaThAM thayAM, saMkaDAza vadhI pitAnA " i-sI. " e vizeSaNa-padane paDI te kharaja AvavAthI eka paga uMco karyo sArthaka karatAM megha pratye madhura vANae kahevA ke tarata ja nIce eka sasaluM AvI besI gayuM. te joI dayA bhAvanAnI parAkASThAe pahelAgyA. celA te paga nIce na mukatA emane ema "mahAnubhAva! tArA jevA dharmavIrane AvuM addhara rahevA dIdhe. ciMtavana na chAje. tArI A vicAraNA sAdhu pachI e pracaMDa hutAzana aDhI divasa bAda jIvanane anurUpa na gaNAya. kaTTanI sAme javuM zabhya ke tarata sI sva-svAne gayA. paga nIce athavA te AvI paDelAM kaSTane samabhAvapUrvaka mUkatAM tane vedanA thaI, tenA kAraNe tuM mRtyu sahI levAM emAM ja sAdhujIvanananI mahattA che. pAme. paNa tAre AtmA te praphullita ja rahyo." o meva! jarA aMtaradRSTithI avalekara basa, meghanuM mane maMthana AraMbhAyuM ne kara. jemAM tuM sukha dekhe che, temAM sAcuM sukha jota-jotAmAM jAtismaraNa jJAna pragaTayuM ane nathI raheluM. mAtra te te sukhAbhAsa che. emAM vadhu vIstAthI saMyama-paMtha ujALavAne saravALe agAdha duHkha sivAya kaMI ja samAyeluM niradhAra karyo. nathI. mugdhajIve emAM phasAya che ne jota-jotAmAM Ama bhagavAna paNa aneka jInA jIvanamAnavabhava hArI jaI rAzInA cakkaramAM haDa- rane sAcA kalyANapathe vALI "dharmasArathI selAya che. kahevAyA. kanu :- mArA bApA eTalA jADA hatA ke, gaDhanA daravAjAmAMthI mAMDa nIkaLI zakatA. manuM - mArA bApA evaDI moTI khurazI banAvatA ke temAM lagabhaga pAMca mANasa bese. kanu - tArA bApA evaDI moTI khurazI zA mATe banAvatA ? - tArA bApA amArA kAyamI grAhaka hatA mATe ja te.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ che aitihAsika navalakathAnI duniyAmAM navI bhAta pADatAM prANavAna saMskArI prakAzano A mahAgujarAtanA suprasiddha aitihAsika kathAlekhaka vedarAja zrIyuta mohanalAla dhAmInI tejasvI madhura kalame AlekhAyelAM moryavaMzanA utthAna tathA naMdavaMzanA patananI aitihAsika tavArIkhane sAMkaLatA vArtA sahu koI vivecake e jenI A muktakaMThe prazaMsA karI che. magadhezvarI (nRtyAMganA) bhA. 1 le. jemAM magadhasamrAdhananaMdathI apamAnita cANakya naMdasAmrAjyanA nAzanI pratijJA kare che. magadhezvarI (Aya cANakaya) bhA. 2 je. zakaTAla maMtrIzvaranA priya ziSya cANakyanA buddhi-vaibhavanuM surekha Alekhana thayuM che. magadhezvarI (citralekhA) bhA. 3 je. Arya sthalabhadranI priyatamA rUpakezAnI laghubhaginI rUpa, kalA ane ezvaryane bhaMDAra citralekhAnI sAdhanA temaja naMdavaMzanuM patana tathA mauryasamrATa caMdraguptanA sAmrAjyanuM utthAna madhura zailIye AlekhAyuM che. 975 pejanA daladAra traNa bhAge, dviraMgI jekeTa chatAM rUA. 13 chuTaka rUA. 4 mAM maLaze. pinTeja alaga, eka vakhata pustaka hAthamAM lIdhA pachI mUkavAnuM mana thI nahi thAya; 18 prakaraNamAM bha0 zrI mahAvIradevanAM nirvANa pachInA bIjA saikAnAM etihAsika pAtranuM suMdara Alekhana rajU thayuM che. vizvAsa, zrI namasakAra mahAmaMtranA mahimAne vyakta karatI prANavAna aitihAsika madhura kathA. . mUlya rUA. 6-4-0 bhAIzrI dhAmInAM bIjA aitihAsika kathAgUMthe-rUpakezA bhA. 1-2 ki. rUA. -0-0 macaMda DI. zAha-pAlItANuM [ saurASTra] . navayuga pustaka bhaMDAra-rAjakeTa [ saurASTra ] paradezanA grAhaka baMdhuone - paradezamAM vI. pI. thatuM nathI te lavAjama purU thaye manIora, kesa sivAyano pijhala eDara ke nIcenA keI paNa sthaLe lavAjama bharavA vinaMti che. zrI dAmodara Azakarahu piSTa bokSa naM. 649 dAresalAma zrI tArAcaMda DI. zAha : piSTa bokSa naM. 2070 merebI zrI meghajI khImajI guDhakA piSTa bokSa naM. 1128 mombAsA zrI ratilAla ottamacaMda saMghavI paNa naM. 448 jagabAra zrI meghajI khImajI guDhakA pika basa naM. 219 kIsa
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ amara Atma balidAna === jika :- zrI kulacaMda haricaMda dezI. vikramanA be zataka pahelAM magadha sAmrAjyanA chellA samrATa dhananaMdanAM patana ane mIyalazanA utthAnanA ItihAsane sAMkaLatI, paramArhata mahAmaMtrI zakaTAlanA gorava, teja tathA balidAnanI bhavya gAthAne AlekhatI etihAsika nATikA je A aMke pUrNa thAya che. praveza 8: aMdha banelA samrATane dekhate karavA pitAne bhavya balidAna? vadha karavAnI mane mahAmaMtrInI AjJA hatI. je mahApurUSe magadhanI samRddhi khAtara pitAnuM pUrvaparicayaH rAjasabhAmAM magadhendra dhananaMda jIvana ApyuM che, je mahApurUSanA ja baLe ratnasiMhAsana para beThA che, maMtrIputra zrIyaka bhAratavarSamAM magadhanA nAthanI akhaMDapaNe ANa bAjumAM khullI talavAre ubhe che. anya maMtrIo vatI rahI che, te mahApurUSa pratye nirmAlya AvI pita-pitAnAM sthAne bese che. sAmethI svAthI mANasanI jALamAM sapaDAyele rAjA zaMkA mahAmaMtrI dhIra gaMbhIra pagale AvI rahyA che ane vahema rAkhe eTaluM ja nahi, paNa eka samrATa sivAya badhA ubhA thaIne mAna Ape che, pavitra ane satyasvarUpa samA rAjabhaktanA mahAmaMtrI samrATanAM caraNamAM pitAnuM kuTuMbane nAza karavA nirNaya kare, e prasaMge mastaka namAvA jAya che, tyAM zrIya, mahAmaMtrInI mahArAja ! mArA pitA AthI vadhAre kaI bheTa garadana para talavAra calAvI. ApI zake ? $ zAMtiH arihaMta arihaMtanA zabda- | (sabhAmAM pratyeka mAnavInI AMkhe AMsuthI ccAra sAthe maMtrIzvaranuM mastaka dhaDathI juduM thaI bharAI AvI) gayuM. rAjasabhAmAM kSaNavAra sannATo chavAI vimAna bhAratavarSanA ItihAsamAM gaye. - A balidAnA bhavya ane yazathvI banI gayuM..! magadhendra-(zrIyakane) A ze gajaba! dhanya mahAmaMtrI ! dhanya, zALa! zakaTALa zrIyaka! te A zuM karyuM? mahAmaMtrI ane ammara che ! tArA pitAnuM khUna, ane te rAjasabhAmAM? zrI. pitAjI ! pitAjI! zrI. "mahArAja! huM Apane aMgarakSaka (zrIcaka DhaLI paDe che.) chuM, ApanuM rakSaNa karavuM e mAro dharma che. praveza : mahAmaMtrI putranA meha khAtara samrATane vinAza baMdhanamAMthI mukti karavAnA che, evuM samrATa mAne tyAre mArI sthala: rUpakezAne vilAsaprAsAda pharaja zI hoI zake?' paricaya - rUpakezAnA premamAM jIvana ma0 " te A kenI AjJAthI karyuM samarpaNa karI cUkela thulabhadra pitAnI mahAzrI. pitAnI IcchAthI. sAMbhaLe rAjana! IvINA para AgalIe pheravI rahyA che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 39 : amara Atma balidAna : karmacArI, "mahApratihArI vimalasena vaLAvyA jarUrI kAma mATe AvyA che. ' ( raDI paDe che ) , sthara "temane jaldI bolAvI lAve ? sthaLa "bhAI zrIyaka, pitAjIe ghu | ( vimalasena Ave che) balidAna ApyuM che, temanA jevA karmavIra-dharmavi0 kumAra !.ghaNu ja karUNa samAcAra vIra ane zUravIrane eja zebhe! temaNe te ApavA AvavuM paDayuM che. mahAtmA zakaTAla agniparIkSA ApI. teo maryo nathI mRtyu paralekavAsI thayA." marI gayuM che. pitAjI amara che. zakaTAla sthaLa "pitAjI? jyAre ? amara che," - vi. "Aje bIjA prahare" zrI. "bhAI samrATa paNa raDe che, asaMkhya sthata "pitAjInI bimArInA te kazA ' - nara nArIo raDe che, AkhuM pATalIputra raDe che. samAcAra nahatA? " stha. "bhAI, huM paNa mArA kamanasIba vi. "Aje rAjasabhAmAM zrIyakanA hAthe para, mArA vilAsa para, mArI nabaLAIo para emaNe pitAne vadha karAvyuM raDuM chuM.' (karmacArI Ave che. ) karmacArI. "kumAra ! Apane samrATa stha ( vyathita svare) "are! A huM rAjasabhAmAM bolAve che. samagra sabhA kumAranI zuM sAMbhaLuM chuM !" pratIkSA kare che" vimalasena"hA kumAra ! samrATane saM- stha "mane samrATa teDAve che. rAjasabhAmAM zaya hatuM ane te jevI ke e samrATanA saMzayane mArI zI jarUra ?" majabuta karyo ke zrIyakanAM lagna vakhate bheTa zrI. meM sAMbhaLyuM che ke samrATa Apane ApavA taiyAra karelAM zatrethI samrATane nAza , 1 nI ja magadhanA mahAmaMtrI banAvavA cAhe che. Apa karI maMtrIzvara zrIyakane gAdI ApavAnA che ' tethIja pitAjIe bhavya balidAna ApyuM." satvara padhAre magadhanA mahAmaMtrI banI magadhane ujjavaLa kare, pitAjInA kAryane pUruM kare.' stha0 "oha,! (cakkara khAIne paDI gayA) stha zrIyaka! tuMja mahAmaMtrI padane vi. "svAmI! banavAnuM banI gayuM tame egya che, meM te mAruM jIvana vilAsamAM vyatIta sauthI moTA che, tamArA AzvAsananI badhAne karyuM che, ane Aje mane kaI padanI jarUra che, jaldI padhAro. IrachA nathI." A sthaLa cAle AvuM chuM!. zrI. "rAjasabhAmAM te padhAre! ApanuM | ( mahAmaMtrInA AvAsamAM ) mana zAMta thaze, samrATanAM nimaMtraNane mAna (zrIyaka zekagrasta beThe che, sthUlabhadra tyAM ApavuM joIe." Ave che.) sthaLa "cAle, ApaNe baMne jaIe." zrI. "moTAbhAI ! pitAjIne meM (baMne jAya che.).
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ : praveza 10 mA : vidAyaH paricaya: rAjasabhAmAM samrATa dhananaMda sthUlabhadranI rAha jUe che, sthUlabhadra AvIne samrATane vaMdana kare che. samrATa * bhAI ! prathama mArA aparAdhanI huM kSamA mAguM chu. mArA avicArathI ja magadhanA mahApurUSanuM leAhI A sthaLe reDAyuM che. mArI gerasamajanA kAraNe ja meM bhAratavarSanI amUlya saMpatti gumAvI che, mArA pazcAttApanA ane mArI vedanAnA aMta nathI.' sthu. rAjan ! ' rAjakAraNa ja evuM melu hAya che. mArA pitAjI te magadhanA kalyANadAtA hatA. chevaTe temaNe peAtAnuM paNa balidAna ApI magadhane mahAna ApattimAMthI bacAvI lIdhuM. sa 8 bhAI ! mahAmaMtrInA sthAne AjathI magadhanI rAjasabhA tane jovA Icche che. zrIyakane meM e sthAna levA kahyuM hatuM, paNa zrIcake jaNAvyuM ke, A sthAna meATAbhAine zele.' stha. 'mahArAja, mahAtmA kalpakanA vazo A siMhAsananI sevA karatA AvyA che, ane karatA raheze. paraMtu A javAbadArIbharyA sthAna mATe zrIyaka grAmya che, huM nahi,' sa sthulabhadra, tArI yeAgyatA sabaMdhI rAjasabhAne zraddhA che.' stha - mahArAja ! mane peAtAne zrazcA nathI. . . 'kAraNuM, ' * mane kSamA karo ! samrATa, pitA jInI bhAvanA hatI ke, huM mahAna manuM. Aje pitAjInA mRtyunA saMdeza huM sAMbhaLuM chuM ke, : kalyANa mA - - 1956 : 1 : mAre vilAsa cheDIne, mAyAnA baMdhana teDIne rUpakeAzAnA AvAsane paNa chellI salAma karIne mahAmuktine mAge sAdhanA sAdhavI, ane huM teja mArge jaiza. zrIyaka ja mahAmaMtrI pada mATe yAgya che.' samrATa ane badhA dhanya tyAga, dhanya viveka ! dhanya sthulabhadra, praveza 11 me H mahAbhiniSkramaNaH stha. (svagata) pitAjInA mRtyue mane anerA saMdeza ApyA. ' avasara era era nahi Ave khAra varSa vINAnA madhura svara sAthe vItI gayAM, nRtyanA tAle tAle bAra varSanI rajanIe vilaya pAmI. saMgIta ane kalAnI dhUnamAM khAra vasaMta vadAya thaI. rUpa ane yauvananA nazAmAM jIMdagInA khAra varSa mRtyu pAmyA. vilAsa ane samRdhdhinA hIMDALe eka yuga cAlyA gayA. je rUpa ane prema pAchaLa hu` pAgala banyA te te kSaNika nIvaDayuM, jIvananI kevI bhayaMkara mazkarI.? rUpa, yovana, AzAe, gIta, samRddhi, vilAsa saghaLuM mRtyu sAthe ja mRtyu pAmavAnuM che. jIvananA A raMgarAgane tilAMjalI ApIne mahAsAdhanA sAdhyA vinA jagatane, jagatanA adhanAne dUra karyA vinA satyAga karyA vinA bIjo koI mArga nathI. rUpakAzA ! hajAra hajAra divase ane rAtrIone tArA anupama prema, tArU madhura saMgIta ane apratIma nRtya paNa kSaNika vilAsa ke sukha mATe hatu. tArA huM tyAga karU chuM, paNa temAM tArA paNa udhdhAra che. jJAna, darzIna
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ na che tharA bhArata bhAgyavidhAtA-ke ? --- paNa Izvara kevala bhAratanA ja bhAgya vidhAtA nathI. Izvara te samasta jagatane, are ! trilokane, janagaNamana adhinAyaka jaya he, bhArata bhAgyavidhAtA !' e paMktithI zarU thatuM kavivara ravIndranAtha 14 brahmAMDone bhAgyavidhAtA che. Izvarane mAtra bhArata bhAgyavidhAtA" kahIne saMbodhana karavuM e te TAgoranuM eka baMgAlI gIta ApaNuM rASTragIta banyuM tenI zaktinI maryAdA bAMdhavA jevuM thAya. ravIndranAtha che. ApaNuM rASTrabhASA te hiMdI karI che, eTale jevo mahAna kavi izvarane e rIte saMbodhana na kare. kharI rIte ApaNuM rASTragIta paNa rASTrabhASAmAM siAmAnya mAnavIo paNa jyAre IzvaranI prArthanA racAyeluM hovuM joIe. chatAM e vAta ApaNe jatI kare che tyAre tene sakala sRSTinA svAmI ane sarva karIe. 36 karoDanI vastIvALA A dezamAM 15 karoDa jeTalA mANaso hiMdI bhASAbhASI che, jemAM zaktimAna prabhu tarIke saMbodhana kare che, pachI kavi aneka prakhara vidvAna ane mahAkavio che ema kahe evI bhUla kema karI zake ? vAya che, chatAM e bhASAmAM Aja sudhI koIe tyAre e kAvyamAM saMbodhana kone karavAmAM evuM kAvya racyuM nathI ke, jene ApaNe ApaNuM AvyuM che ? rASTragIta banAvI zakIe. A hakIta hiMdI bhASAnuM anumAne bhale game teTalA thAya, paNa satya hakIkata dAridraya sUcave che ke, rASTragIta pasaMda karanArAone e che ke, e saMbaMdhana briTIza bAdazAha ane pramAda sUcave che e te Izvara jANe paNa ghaNA bhAratanA zahenazAha marahuma jyorja pAMcamAne karamANasane vimAsaNa karAve tevo eka pana e che ke, vAmAM AveluM che. kavi ravIndranAtha TAgore A kAvyamAM jene "bhArata- kavie A kAvya sane 1911mAM jyAre samrATa bhAgyavidhAtA" (bhAratanA bhAgya-nasIbane ghaDanAra) pAMcama jyorjane dilhImAM rAjyAbhiSeka thayo te kahIne saMbodhana karyuM che te koNa che ? Aje jyAre prasaMge tene saMbodhana karIne e AkhuM kAvya raceluM. ApaNe e rASTragIta gAIe chIe tyAre temAM kone e Aje paNa bahu thoDA bhAratavAsIo jANatA haze, saMbodhana karIe chIe ? paNa jeo jANatA haze teo joI zakaze ke, tenI A savAla koIne pUchIzuM te pahele javAba pratyeka kaDImAM e ja sara nIkaLe che. dAkhalA tarIke maLaze, "Izvara." e kAvyamAM ApaNe IzvaraprArthanA bIjI kaDImAM be paMktio cheH "hiMdu, bauddha, zIkha, karIe chIe evuM ApaNane koI samajAvaze. jaina, pArasI, musalamAna, khristAnI, pUraba pazcima - * Ase (A) tava siMhAsana pAse." jene artha ane cAritranI sAdhanA sAdhI Atmadarzana, evo thAya ke, dezanA vividha dharmo pALanArI tamAma AtmajJAna ane AtmalakSamIne meLavI huM AjI- prajA cAre dizAmAMthI tArA siMhAsana pAse Ave che. vana sAdhujIvana gALIza, mokSamArgane pathe siMhAsana kevala rAjAone ja hoya che. mArI sAdhanA pUrI karIza. e pachI paNa koinA manamAM kadI zaMkA rahI jatI hoya to te e kAvyanI chelI paMktithI sarvathA - (sthUlabhadra AtmasAdhanAnA pAvanakArI nirdUla thAya che. chellI paMkti che -"jaya jaya jaya mAge mahAprasthAna kare che.) * he jaya rAjezvara, bhArata bhAgyavidhAtA." rAjezvara " -saMpUrNa eTale rAjAone rAjA-zAhane zAha-zahenazAha.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ : kalyANa - mArca - 1956 : 33 : ravIndranAtha jevA svadezAbhimAnI ane rASTravAdI ayukti gaNAtI nahatI. rAnaDe, gokhale, dAdAbhAI, kavi paradezI hakumatanA samrATane uddezIne AvuM prazasti phirojazAha vagere evA ja svadezAbhimAnI naravIre kAvya race nahIM evI dalIla svAbhAvika che. paNa e hatA ane teo badhA ja briTiza hakumatane vaphAdAra dalIla khoTI che. A kAvya kavie 1911nI sAlamAM hatA. kavi pUrvAvasthAmAM e ja kakSAmAM hatA. eTale celuM. e vakhate bhAratamAM paradezI zAsana sAme temaNe zahenazAha pAMcamA jyonA rAjyAbhiSeka kacavATa te cAlato hato paNa koIe baLavo pokAryo prasaMge te samrATane uzIne prazastinuM ke prArthanAnuM nahe. rASTrabhAvanAno IjAre rAkhI beThelI gaNAtI kAvya racyuM hoya temAM kazI ja navAI nathI. uttarAIDIana nezanala koMgresanI dareka beThakamAM paNa e vasthAmAM sarakAra sAthe asahakAra karIne aMdagIbhara samaye briTiza samrATa ane briTiza sarakAra pratye bhAra- garIbI veThanAra ApaNuM mahAna gujarAtI kavi nhAnAtanI vaphAdArIne TharAva sahu pahelo pramukha sthAnethI lAle paNa e rAjyAbhiSeka prasaMge samrATane uddezIne pasAra karavAmAM Avato. rAjarAjendrane " nAmanuM eka prazasti-prArthanAnuM TAgora kuTuMba te asalavArIthI briTiza hakumatanuM | u4tanuM mahAkAvya celuM. kRpApAtra. enI sevAonA badalAmAM briTiza sarakAra navAI te kta eTalI ja che ke, je sAmrAjya taraphathI TAgora kuTuMbane jAmIna-jAgIra ane InAma ApaNe mAthethI uThI gayuM che, tenA eka bhUtapUrva akarAma maLelAM. e kuTuMbanA ghaNuM nabIrAo pAdazAhane saMbodhanarUpe racAyeluM kAvya Aje ApaNuM briTiza sarakAramAM uMcA ddhAnA amaladAro hatA. rASTragIta banyuM che, ane te paNa rASTrabhASAmAM racAkhuda kavine paNa e ja briTiza sarakAre "sarane yeluM nathI, paNa prAMtabhASA. baMgAlImAM racAyeluM che. khetAba Apelo. "sara"ne khetAba-nAITahuDa briTiza navAI te eTalI ja che ke, je karaDe sarakAre kadI koI rASTravAdI ke svAtaMtrya mATe laDanAra bhAratavAsIo Aja roje roja e rASTragIta gAya naravIrane Apyo nathI, e te jANItI vAta che. e che, temAMthI koIne e khabara nathI ke, e gItamAM khetAba phakta sarakAranA khuzAmatIAo, vaphAdAra pote kone saMbodhana karI rahyA che ! A gItane rASTrasevako, moTA amaladAre ane sarakArane namIne cAla gIta tarIke pasaMda karanArA dezanA moTAmAM moTA nArAo ane tenuM sArvabhaumatva svIkAranArAone ja mutsadIo, paMDita, vidAne, kavio, sAMbhare ane apAta e paNa eTalI ja jANItI vAta che. TAgora rAjapurUSone paNa kadAca e prazna nahIM uThayo hoya ke, kuTuMbanI cAlI AvatI praNAlikA pramANe ravIndranAtha "bhArata bhAgyavidhAtA" tarIke saMbodhana kone karavAmAM paNa eka veLA to bhArata para zAsana karatI briTiza AvyuM che, e ja meTAmAM moTI navAI che. hakumatanA eka vaphAdAra zaherI ane prazaMsaka hatA e vAtamAM be mata nathI. emane maLeluM "nAiTahuka" e 9 [navajIvana]. hakIktanI pratIti che. kAcanAM TukaDAo kavimAM rASTrabhAvanA, briTiza hakumata pratye aNu khabara nathI paDatI ke adharma, anIti ane game. bhAratanI svataMtratA mATenI kAmanA, svadezar . anAcAra pAtharatI AjanA svaccha% yuganI bhUtAvaLa pratyeno prema e badhI lAgaNIo to tyAra pachI ghaNe . ApaNane ane ApaNuM bhAvi samAjane kayAM jaIne vakhate jovAmAM AvelI. nAITahUDane pitAne IlkAba pachADaze ! kavie 1920 mAM gAMdhIjInI "asahakAranI laData cAre bAju ApaNe najara karIzuM te ApaNane daramyAna choDyo. svadezAbhimAnI kavimAM koI kasara dekhAze ke bhAratanI mAnavatAne sAco gaDha Aje nahotI, chatAM svadezAbhimAna kAyama rAkhIne paNa kRtrima mAnavatAnA prahAra vaDe paDavA mAMDyo che ! briTiza hakamata pratyenI vaphAdArI batAvavAmAM kazI bhAratIya mAnavatAne AdhAra nyAyapAtidhana,
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 34 : jJAna-gAyarI : % saMtAya, dharmayukta jIvana, kAne kheAjArUpa na bane evI "vanasaraNI, ``sAdAI, ' saMskAra, ahiMsA, prema, samabhAva ane evAM aneka ucca tA para hate. agrejoe chellA doDhasA vamAM bhAratIya mAnavatAnA A AdhArane toDavAnA jabbara puSAtha karyAM hatA ane temAM tee amuka varga pUratA ja kAmayAba khanI zakayA hatA. athavA potAnI bhautika vicAra" dhArAnA gaNyA gAMThayA bhakatA ja karI zakayA hatA. bhAratanI virATa jaMtAnAM aMta:karaNa sudhI teo hajI pahAMcI zakayA nahotA. paraMtu svarAja prApta thayA pachI je kAryAM a MgrejothI thaI zakayu nahetu, te ApaNAM ja hAthe dhaNA ja alpa' samayamAM thaI zakayuM che. Gre aMgrejo . videzI hatA, parAyA hatA eTale bhAratanI janatA emanA para zradhdhA ane vizvAsa rAkhI zakatI nahatI. Aja te ApaNA para kAi khullI videzI tAkAta rAja karatI nathI. ApaNA je bhAie dezanuM saMcalAna kare che ane teo ApaNAmAMnAM ja hAvAthI janatAnAM manamAM rahelA agrejo aMgenA je bhaya hatA, tevA 'bhaya' paNa nIkaLI gayA che. ' AnuM pariNAma e AvyuM che ke bhAratIya mAnavatAnA pAyAe AjanI bhautika lAlasAno kAraNe hacamacavA mAMDayA che, ane du:khanuM kAraNuM paNuM e che ke ApaNI sarakAre potAnI dareka yAjanAe dareka kAyadA-DarAvAmAM kevaLa 'Arthika ane bhautika hitane * vicAra kare che. bhAratIya prajAnA naitika, khaLana thaI rahelA vinipAtanI jANe ene koI ciMtA nathI ! Ja ane ApaNA rAjakIya mahApurUSA paNa emaja mAnatA hAya' che ke virATa udyoge thaze eTale sukha Avaze, nANAM ane utpAdana vadhaze eTale lIlA lahera' vartAI'jaze !'' - bhautika draSTie A vAtamAM tathya paNa che. paraMtu jema eka makAnane ghaNu ja bhavya banAvavAmAM Ave so varasa sudhI enI kAMkarI paNa na khare eTalI cokkasAi enA mirmANumAM rAkhavAmAM Ave, vaLI e makAnanu zAbhana pazu AMkhane AMjI de tevu karavAmAM Ave, emAM anekavidha sagavaDatAo karavAmAM Ave, mAnI laIe ke e makAnane senAthI ane ratnathI zaNagAravAmAM Ave ! paraMtu e makAno rahenAranAM' AAgyane ke mananAM bhaLanA kazA vicAra karavAmAM na Ave te AvA bhavya makAnanAM nirmANa pAchaLa' thayelI mahenatanA atha zA ? upayegaze 1 A AvI ja dazA AjanA bhAratanI che. Aje sArAye rASTrane adyatana prakAranI jAheAjalAlI vaDe samRddha kara vAnAM svapna yeAjAi rahayAM che, ane ghera ghera Adhunika sagavaDatAo prApta thai zake evI bhAvanA paNa rakhAtI hoya che. paraMtu A badhuM jenA mATe karavAnu hoya che, tene teA jANe keAI vicAra karavAmAM AvatA nathI. Aje paristhiti evI banI gaI che ke daradInI kALajI nathI rakhAtI, davAonI kALajI rakhAya che. '' >>>> davAonI kALathI kAMi daradI khasI zakatA nathI. ApaNuM naitika stara uttarAttara nIcu utaratuM rahyuM che. svarAjanA prathama praharathI mAMDIne Aja sADA AThe varSanA lAMbAkALa tarapha najara karIe tei ApaNane spaSTa dekhAze ke ApaNA saSTranAyakAne makAnate mahAna banAvavAnI jeTalI ciMtA che. tenA sAmo bhAMganI paNa makAnamAM rahenArAo mATe ci'tA nathI ! ' Ama banavuM e paNa ApaNA rAjakIya purUSone doSa nathI. kAraNa ke te te bhAratane bhAratanI potAnI nakkara kasoTI vaDe kadI AMkatA nathI. enI pAse je kasATI che te bahAranI che. ane e kasoTI vaDe mAtra makAna-jaDa-mApI zakAya che. mAnava janatAnuM ke cetananuM mApa kADhI zakAtuM nathI, bhAratanI kasoTImAM dharma, nIti ane saMskAra e mukhya che. kATa M ahAranI kasATImAM dhana, vaibhava ane khATA caLa *. * e mukhya che. " AvI viSama paristhitinA kAraNe Aja bhAratanI janatAnuM naitika e patana thaI rahyuM che ! e 'naitika
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ : kalyANa - mArca - 1956 : 35 : adha:patana mAtra prajAnA nIcalA tharamAM che ema janajIvanmAM jyAre kevaLa, bhautika sukhonI ja nathI paNa upalA tharamAM ya che ! ' . . . . pipAsA jAge ke jagADavAmAM Ave, rAjaktao paNa janatAnA A prakAranA naitika adha:patanane je kevaLa bhautika lAlasAne sthira karanArI vicAraNa saveLAe samajavAmAM nahi Ave ane AjanI raju karatA rahe, tyAre kadI paNa kalyANakArI pariNAma gatie ja devvAmAM Avaze te. enAM pariNAma AvatuM ja nathI ! . . . . . . . - keTalAM kamAvanArAM haze, e kalpavuM paNa bhAre , mAnavI bhale nAne heya, bhale garIba hoya ke kaThaNa che ! : . . . . . . , , bhale gAmaDIyA hAya, paNa e mAnava rahevuM joIe. ApaNe joIe chIe ke, Aje udAratA dekhAtI emAM enI zobhA che. . . . . . . . nathI, prANImAtra pratyenI yA; lopa thatI jAya che. paNa mAnavI virATa rAkSasa bane, adharmanA adasukha ane duHkhane samAna gaNIne saMtoSapUrvaka jIvavAnI hAsyane pUjArI ane pachI te, game teTalo zaktivaMta rIta paNa have hAsyAspada banI rahI che ! hoya ke samRddhinA khajAnAone bhoktA hoya emAM : majurate jema vRdhAre sagavaDa joIe che. enI koI zobhA nathI. kAraNa ke, te mAnavatA vecItema mAlikone paNa vadhAre dhana joIe che. te mATe banatuM hoya che ! ... che. nekane pachI. te sarakArI hoya ke vepArI peDhInA jyAre bhAratIya mAnavatA te sahunA dAsa banIne hAya, mAtra pagAra, pUratuM kAma karI chUTavuM che, e rahevAmAM che, ane bhAratanI janatA A pramANe yugo kAmamAM enA prANane koI saMparka heta nathI sudhI rahI che . . . . . . . . . ! : A rIte Aje dareka vargamAM cAlI rahyuM che, Aja . e pitAnI mAlikInAM amUlya ratna ane Ama thavAnuM koI paNa kAraNa hoya che te ApIne kAcanA TUkaDAo laI rahela che ! , kevaLa dharmadraSTi pratyene khullo aviveka che, khullI . e kAcanA TUkaDAo zuM kAma Avaze ? enI upekSA che ! zI kiMmata che? ka (jayahiMda) . . . .dhArmika zikSaNe te ApavuM ja ghaTe .. ? ' . ; ... 3 . (3) keLavaNInI bAbatamAM ApaNI sarakAre ghaNuM chabaraDA vALyA che! sAMpradAyika zikSaNa na apAya e kAnuna gaLe utare, paNuM enA othe dhama-nItinA ati kIMmaNa ane Avazyaka zikSaNane cheda uDADI devAya e bilakula iSTa nathI. ethI te ugatI prajAmAM saMskAranuM vAvetara aTakI jaze. susaMskAranuM, ethI devALuM nIkaLI javAnuM. haju paNuM abhyAsakramanA ghaDavaiyAe A praznanI gaMbhIratA pichAne saMsthAnA saMcAlake paNa A praznane, gINa na gaNe "dhArmika zikSaNa te ApavuM ja ghaTe" e brAta haragIja na bhUle. sarakAranA sUtradhAre paNuM akhatarAnA kaDavA anubhavathI bodhapATha grahaNa karI bhAvi peDhInuM zreya sadhAya tevI zikSaNa paddhati niyata karavI joIe. ' ' . . . . . . -zeTha zAMtilAla ujamazI zropha ( zrI muMbaI ane mAMgaLa jenasabhAnA 64 mA vArSikotsava prasaMge apAyelA eka bhASaNamAMthI ] paramAtmA' zabdamAM tIrthakaranI 24 saMkhyAne AMkaDe samAve che. gaNa jUo ! para484 = 24.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdAna ane nimitte : DekaTara zrI vallabhadAsa neNasIbhAI-merabI : jagatamAM pratyeka skula vastuo svanimitta eTale svAmI je zrI arihaMta tehanA guNane vaDe AtmAne jagADe che. je AtmA guNagrAhI oLakhIne je prANa zrI ahiMtane bhaje seve hoya te te draSTie prabhumUrti ane zAraze te darzana eTale samaktirUpa guNa pAme, sAna puTAlaMbana levAthI AtmajAgRti arpe temAM darzananI nirmaLatA pAme, jJAna te yathArtha Azcarya nathI, kalyANakArI lekhe agara patre jANapaNuM, cAritra te svarUpa ramaNatA, tapa te zAstranAM nijharaNuo havAthI AtmAne aMtarAva tatva ekAgratA, viya te Atma sAmarthya, tenA lekina mATe sahAyabhUta thAya che, e svataH ullAsathI jJAnAvaraNIya Adi karmane jIpIne siddha che. paraMtu A paristhiti vAMcanAranI mukti-mokSa nirAvaraNa Atma dazA saMpUrNa temaja darzana karanAranI AtmabhUmikAnI taiyArI te siddhatArUpa dhAme te jIva vase. upara avalaMbe che. . ' AtmaniSpati viSe upAdAna kAraNa ke zrImadda devacaMdrajI ma. viraprabhunA stavanamAM mULa che, te paNa nimitta kAraNanI vizeSatA varNave che ke, "svAmI darizaNa same nimitta che. je kAraNa teja kApaNe abhede pariName, lahI nimaLa, jo upAdAna e zucina thAze? te upAdAna kAraNa kahevAya. ane je katanA eTale ke svAmI zrI vItarAga. je vyApAre kAryane nipajAvavAnuM sahakAre thAya parakAryanA akartA, parabhAvanA abhokatA, IcchA teja nimitta kAraNa kahevAya. e nimitta lIlA-capalatArahita che, evA svAmInAM darzane kAraNa, te kAryathI bhinna hoya che. samAna nirmaLa nimita pAmIne je e AtmAnuM je kAraNa te niyama kArya kare. ane upAdAna mULa pariNati te je pavitra na thAya. kAraNakALa, kAryakALa, te niyama bheda che. te mATe te je jIva tene ja deSa che, eTale e kAraNa paryAya te utpanna che. te kArya saMpUrNa jIvanuM dala avya heya, ebane athavA te pina thaye kAraNutAne abhAva che ane jenI sAdi tAnA udyamanI khAmI che, ane tema hoya te hoya tene ja aMta thAya mATe kAraNa paryAya sakhta prayatna karI AtmAne samAre joIe. te sAdi saMta che je vakhate kartA kAryarUci ane je jIve pitAnI zithilatAe AtmAne thAya, te vakhate kAraNatA upaje. eTale bhavya samAryo nathI. te mATe have zuM karavuM ? je sarva jIva-saMpUrNa sidhdhatAmAM upAdAna che, paNa bIjo upAya kaI che ? te zrI arihaMtanI sarva siddhatA nipajAvatA nathI. zA mATe ? sevA teja nizcayapUrvaka najItAe lAvaze kAraNa ke, kAraNapaNuM nathI. je kAraNapaNuM eTale e AtmA duSTa che paNa zrI jinarAjanI pragaTe te kArya nIpaje mATe sarva AtmA pitasevanAthI e duSTatA tyajaze. tyAra pachI ene pitAnA guNa prAgabhAvarUpa sibatA kAryamAM upAya batAve che ke, -- upAdAna avazya che. paNa zrI jinavaradeva zuddha "svAmI guNa oLakhI, svAmIne je bhaje tatvane avalaMbane kAraNatA nipajAve mATe puSTa
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( *nA :: * "muM : 38H upAdAna ane nimitta : AlaMbana arihaMta deva che, AlaMbana temanAthI te kevaLa preraNA ja levAnI che. temanAM vinA AtmA anAdi deSathI nivRtti thaI darzana dvArA ApaNuM zudha svarUpanuM darzana karazake nahi. mATe arihaMta devane tIrthakara vAnuM che. temanA guNa-kIrtanadvArA ApaNA nAmakarmane vipAka, temanA samavasaraNAdinI guNene ja saMbhAravAnA che. temanI pUjA thA Azcaryajanaka racanA tene AlaMbane saMsArI bhaktidvArA temanA guNa pratye anurAga yAne jIva pitAne Atmadharma najIka kare te pachI Adara buSi utpanna karavAnI che. temanA jIvanaaMgata jIvanA AdhAra zrI tItha karanI svarU, caritrathI sAdhanamArga tene mATe Avazyaka taiyArI saMpadAne AlaMbana Atmadharma avazya nIpaje samatAprApti yAne ApaNA jIvane tadanurUpa mATe arihaMta deva te bhavya jIvane potAnI banAvavAnI preraNA levAnI che. ApaNI azuM. zuddha sattA prAgabhAve karatAM mukhya AlaMbana che dhatA, yA kamajorI haThAvI, ane dratA, titikSA, , kArya niSpatimAM be mukhya kAraNa che. sahanazIlatA, samabhAva, vItarAgatA Adi vadhAupAdAna ane nimitta, je ke mULa kAraNa te ratA javAnI che. upAdAna ja che, paraMtu ghaNI hada sudhI nimi, TUMkAmAM prabhu ApaNe AtmAnA mokSarUpa ttanuM paNa mahatva che. jenadarzana mujaba mukti kAyanA prabaLa nimitta che. A rIte bhAvanA meLavavAmAM upAdAna te svayaM AtmA che, yAne pUrvaka prabhunI sevA karavAthI bhavya jIva mokSa tene purUSArtha-prayatna ja che. pastu prabhu, mArga prApti karI zake che. upAdAnakAraNa AtmA che. pradarzaka, prerakanA rUpamAM nimittakAraNa che. ane puSTAvalaMbanarUpa prabhuM che. prabhunI sidhdhatA upAdAnanI zuddhine mATe nimittanuM avalaMbana ApaNe mATe sAdhanarUpa che. eTalA mATe prabhunA Avazyaka che. ane temAM ja bhaktine avakAza svarUpane jANIne temane vaMdana karavAvALA ane che. prabhu pAse koI levA ke mAMgavA javAnuM prabhunA zaraNamAM rahevAvALA dhanya che. nathI. temanAM darzana karIne pitAnAM zuddha ane vAstavika svarUpanuM smaraNa karavAnuM che, ane zrImada devacaMdrajI mahArAja zrI RSabhadeva temanA jIvana ane upadezo dvArA svarUpa prAptine svAmInA stavanane upasaMhAra karatAM kahe che ke, mA jANI, temAM pravRtti karavAnI preraNA prabhujIne, avalaMbatA, levAnI che. karavAnuM ke ApaNe potAne ja che. - nija prabhutA he pragaTe guNarAsa jIvanamukta arihaMtaprabhu temAM mArga pradarzana, devacaMdranI sevA Ape, vastutatvanuM vAstavika svarUpa yAne mokSane upAya batAvavA dvArA sahAyabhUta thAya che. sidhdha para muja he avicala sukhavAsa mAtmA te te kArya paNa karatA nathI, paraMtu - 16
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvAcAryAMnAM zabdazAstranAM jJAnaniSe phelAvAtI bhramaNAonA sacoTa pratyuttara .............................................-----------------------.......................................................................................... pUjya paMnyAsajI mahArAja zrI vikramavijayajI gaNivara. jainasamAjamAM temaja stara vidvAnomAM 'paMDita' tarIkenI prasiddhine pAmI cUkelA 57 zrI mecaradAsa dezI bhASAzAstranA niSNAta gaNAya che. paNa temanI vidvattA keTalIka vakhate chabaraDA vALI nAMkhe che, evuM pUrve anekavAra banyuM che. jainasiddhAMta viSenuM temanuM jJAna keTaluM che, ane jainazAsana pratye temanA zraddhAbhAva kevo che, e te temaNe bhUtakAlamAM jainazAsana ane jainasiddhAMtA aMge jAheramAM prasiddha karelA temanAM lakhANA ja sAkSI pUre che. taduparAMta: tAjetaramAM bAladIkSA'te aMge temaNe pragaTa kareluM nivedana je jainadharmanI pavitra sAdhusaMsthA mATenA temanA durbhAva vyakta kare che, e sau koi dharmazIla AtmAe samajI zake che. prastuta lekha 50 ecaradAsa dozInI bhASAzAstranI bhramaNAene spaSTa paDakAra Ape che, ane teoe zabdazAstranA uMDA abhyAsanA abhAve je skhalanAe bhUtakAlamAM karI che, temaja vamAnamAM teo je skhalanAe karI rahyA che, te mATe A lekhamAM temane ' rUka jAva ' nI cetavaNI ApavAmAM AvI che. lekhaka 50 mahArAjazrI vidvAna ane bhASAzAstranA talasparzI niSNAta che. prastuta lekha sa`keAI vAna vargane vAMcavA amArA Agraha che. jethI paMDita tarIke prasiddha paDita ecaradAsa dozInA zabdazAstranA pArAvAra ajJAnane teo samajI zake ! : saMpAdaka : AjathI cAra varSa pUrve paMDita becaradAsa dAzIe 'vagnosavaLA' zirSIka nIce eka lekha prasiddha karyAM hatA. jemAM temaNe e sAbIta karavA prayatna karelA ke, 'vanolaLA' athavA 'paryuSaNA' zabdathI ApaNe je pavana oLakhIe chIe, te vastuta: 'vajJolavaLA' che, ane ene barAbara maLatA saMskRta zabda ryuMHrAmanA' che.' temaja teee pAtAnA telekhamAM ema paNa jaNAveluM ke, 'vastulaLA' zabda 'glosavaLAvavAnA prayAsa karela che, je nuM TuMkuM rUpa che. TIkAkArAe saMskRtamAM 'vartuLA'ane * vavuMvaLA ' zabda vacce samAnatAno bhrama zabda batAvyA che, paNa te tenA bhrama che. ' ' TIkAkArane ... jyuM vAmanA ' zabdanA khyAla na AvyA, paraMtu 'varcuvaLA' zabdano khyAla Avyo ane tethI temaNe e zabdane ' vas ' dhAtudrArA batAmAtra pajjusaNA 6 " 6 " thavAthI ja thayela che* * " A rIte paMDita becaradAsa dAzIe zabdazAstranI keTalIka carcAo karIne e niSTha mUkayA che ke, atyAra sudhI 'kalpasUtra' graMthanI TIkAmAM AvatA ane samAjamAM sarva koi vidvAnavargamAM prasiddha thayela 'cuvaLA' zabda, bhASAzAstra tathA jainasiddhAMta banne STie azAstrIya che, ane zabdazAstra tathA siddhAMtAnusAra pote Aje temAM zAstrIyaSTie prakAza pheMkI rahyA che, ema temane peAtAne potAnAM vyaktittva mATe anahada mAna che, peAtAnI vidvattA mATe atizaya gava` che ke, jenA yAge tee Aje seMkaDo varSothI pracalita tathA zabdazAstranA asAdhAraNu vidvAna pU. upAdhyAyajI mahArAja zrI vinayavijayajI jevA prakAMDa paMDitanI paNa skhalanA darzAvatAM te lekhamAM jaNAve che ke, A lekhane pratyuttara meM te samaye TuMkamAM muddAsara vyAkaraNanA pramANa pUrvaka ApatAM jaNAveluM ke, pannonavaLA 'e heDIgathI paM. becaradAsa dozIe je lekha lakhyA che, te lekha samasta zvetAMbara jaina samAjamAM prasiddha evA ' vyuMvaLA' zabdano niSedhaka che. ane niyukita, kalpasUtra, nizIthacUNI Adi jaina AgamagraMthomAM AvatA 'varcuvaLA' zabdane uthalAvI nAMkhanArA che. sAthe sAthe te te graMthonA racayitA mahApurUSone zabdazAstranuM zAstrIya jJAna na hatuM eve bhAsa karAvI temanu apamAna karanArA paNu :
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ : kalyANa - mArca - 1956 : 41 : che. te kAraNe bhAre paMDitajIe rajU karela bhrAmaka badhA dhAtuo ke zabdo dhAtupAThamAM ke zabda koSamAM mudAne spaSTa pratikAra karavo jarUrI che.' Ave evo koI niyama nathI. chatAM eTaluM kharuM ke paMDitajI jaNAve che ke, "risamajona te te zabdo zAstrIya jarUra hoya ! jema ke, "mAsauSA-vasanaM varSaTLA AmAM TIkAkAra "jayeSaTI Terabe" rUpane mUla dhAtu "maTTi' che, je dhAtu zabdamAM ' vat ' dhAtu samaje che, paraMtu pAThamAM maLatuM nathI, chatAM e saidhdhAMtika temaja vyAkaraNanA niyamo jotAM koIpaNa prakAre "va" zabdazAstranI dRSTie zuddha che. te ja rIte ahiM dhAtu nuM " 35 ? rUpa saMbhavanuM nathI, paMDitanI 'yuvA' mAM 'va' dhAtuM nathI, paNa "35/A vAta kevaLa bramaNuM rUpa che. kAraNa ke TIkAkAra, nivAre dhAtu lIdhelo che, ane ' upasarga pUrvaka mahApurUSo * pacApa ' zabdamAM "ra ' dhAtu nA" zabda niSpanna thayela che. AthI te zAstrIsamajyA ja nathI, te . pachI temanA upara te ya che, mATe ja 'vaparAmanA ' ke 'qqvA ' doSAropaNa karavuM, ane tyArabAda tenuM khaMDana karavA vI tarIke tene siddha karavAne azAstrIya prayAsa karavAnI : prayatna kare e kevala pitAnAM ajJAnanuM pradarzana na paM. becaradAsa dezIne kazI ja AvazyaktA na hatI. ja gaNI zakAya ke bIjuM kAMI ? pU. zrI hemahaMsa gaNivare "nyAyasaMgrahanI bRhad vRttimAM A hakIkatanuM samarthana karatAM spaSTa pharamAvyuM paMDitajIe jANavuM joIe ke, kalpasatranA TIkAkAra pUrvakAlIna mahApurUSe zabdazAstranA diggaja vidvAne A che ke, "mAma api vil dhAto dAMte, hatA. samartha pratibhAzALI hatA. "vaNa dhAtunuM athA kru mAne, vivurva viyAyAma, '31LA" rUpa nathI banatuM ema teo jANe che. je vALa, 3pa nivAse, atta: baLatti mATe "va" nuM " I" rUpa emaNe koIpaNa jU0 , rUtyanena payuSaTI.' , sthale sUcavyuM nathI. phakta "risAmana-3SaI- A rIte " nA" zabda "upara" dhAtuthI "vari' vasa-gu" A spaSTArtha karIne "ra" ne jema upasarga pUrvaka niSpanna thayo che, e spaSTa hovA chatAM spaSTa artha " sAmA" jaNuM tema "uSA"pitAnI jAtane zabdazAstranA samartha vidvAna gaNuvaspaSTa artha "vasa batAvyo che. paNa "va"dhAtuthI vAnI dhUnamAM paMDitajIe A zAstrIya zabdaprayoga " 3SA ' zabda banyuM evuM kadi jaNAvyuM viSe UMDuM anaveSaNa karyA vinA "pazutA', zAstrIya nathI ja. zabdane azudhdhatAne Aropa mUkI. "jhuvA paNa kharI vAta e che , potAnI jAtane zabda sAbIta karavA prayatna karyo, ane sAthe sAthe pUrvakAlIna zAstranA prakAMDa vidvAna mAnI levAnI ghelachAmAM teoe samaya vidvAna TIkAkAro upara ajJAnatAne doSA* vALA ' zabdamAM AvatAM - YOaa , ropa mUkayo ! zabdanuM zAstrIya mUla zodhavAnI takalIpha ja lIdhI nathI, vidvattAnI A kevI viTaMbanA ! ne pite jANe eka navuM saMzodhana ne garva anubhavyo che. jenA pariNAme vagara vicAryuM e zodhane jAheramAM prasiddha karIne pitAnuM zabdazAstranAM ajJAnanuM paMDitajIne meM ApelA upakta sacoTa pratyupradarzana karyuM che. - tarane javAba lagabhaga eka varSa bAda paMDitajIe - ApavA niSphaLa prayatna karelo, jemAM temaNe pitAnI paMDitajIe vyAkaraNanAM pustaka avalokayA haze, bhUlane DhAMkavA pUrvakAlIna vaiyAkaraNa upara aneka doSAchatAM temaNe e khyAla na rahyo ke, AgamAM AvatA ropaNa karyA che. paMDitajIe prastuta lekhamAM je kAMI , azAstrIya, arthazUnya ane zabdazAstrane pitAnA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 4ra : bhramaNAone saceTa pratyuttara : ajJAnane pUravAra karanArAM vidhAne karyA che, tene zakAya, "SiA ' zabdane azAstrIya sidhdha karavA zAstrIya sacoTa pratyuttara A lekhamAM ApavAne mAro teo je pUrvakAlIna vidvAna tathA vaiyAkaraNone prabhAnamra prayatna che, jenA pariNAme zabdazAstravyAkaraNa- NabhUta gaNIne carcA upADe che, te ja vidvAno ane zAstranA jJAtA vidvAna vAcakavargane nikhyakSabhAve vaiyAkaraNanA graMthonA pramANuthI "paSa zabda jyAre paMDitajIe pratipAdita karelAM vidhAne ane mArA meM sidhdha karI batAvyo tyAre teo have kevuM pheravI lekhamAM tene meM Apelo pratyuttara bannene vicAravAnI tole che. potAnA asatya pakSanuM samarthana karavA mATe taka maLaze. have teo vyAkaraNazAstranI prAmANiktAne svIkAravAnI atyAra sudhInA lakhANamAM meM paMDitajIe upA- AnAkAnI kare che. Dela "gusakhA" zabdanI carcAne pUrvaItihAsa rajU jANe teo pote ja sarva zabdazAstranA jJAtA, karyo, jethI vidvAna vAcakavargane samagra paristhitine ane praNetA hoya te rIte pUrvakAlIna vaiyAkaraNone khyAla AvI zake. gaNe upajAvI kADhanAra, sautra dhAtuone kalpI kADhanAra - have paMDitajIe rajU karelA muddAone pratyuttara tarIke prasidhdha karIne te badhAyane apramANika ane huM ApuM chuM. vyutpatti zAstranA anabhijJa dazAve che. kharekhara paMDi* prathama lekhamAM vyAkaraNazAstrane AgaLa karIne ' 2 tajI potAnI khulanAne na joI zakavAnA kAraNe teoe 'paSaNa' zabdane azAstrIya sAbIta , satyane kevI bhayaMkara droha karI rahyA che. ane te zabdane prayoga karanArA TIkAkAra tema ja satya hakIkata e che ke, jema temaNe vyAkaraNa pUrvAcAryo bhramaNAmAM hatA, tema Aropa mUkyo, paNa zAstranA AdhAre "pa nusakhA" zabdane azAstrIya siddha jyAre meM tene spaSTa javAba ApIne "varyaSA karavA seMkaDe varSo bAda sarvaprathama prayatna karavA dArA zabdamAM "35deg dhAtu che, ane te nyAyasaMgrahakAra pitAthI jAtane saMzodhananA kSetramAM agragaNya mUkAvavA samartha vaiyAkaraNa pU. zrI hemahaMsagaNinA graMthanuM pramANa pahela lekha prasiddha karyo, temAM jema temaNe zabdazAstraApIne siddha karyuM tyAre have teo A lekhamAM vyAkaraNane pramANabhUta gaNIne carcA karelI, te ja rIte pUrvakAlIna samartha vidvAna ane dhuraMdhara vaiyAkaraNane TheTha sudhI temaNe vyAkaraNane pramANabhUta rAkhIne ajJAna tema ja kapilakalpanAnA sarjaka jaNAvavAnI carcA karIne pitAnA pakSanuM samarthana karavuM joItuM dhRSTatA karatAM jaNAve che ke, hatuM, athavA te pote je kAMI pUrvAcAryonI smajUnAM vakhatamAM koI eka zabdanI vyAkaraNanI lanA dezavavA prayatna karela che, te pitAnuM te viSanuM rIte vyutpatti na karI zakAtI hoya to tene "tAra ajJAna che, tema temaNe prasidhdha karavuM joItuM hatuM. paNa kahIne sAdhI batAvA ane vyAkaraNa graMthomAM che. temaNe tema nahi karatAM meM jyAre " sA'-paryuSaNa mATe " chUSona: : evA aneka zabdane zAstrIya siddha karI batAvyuM, tyAre have . gaNonI kalpanA karIne zabdonI vyutpattine baMdha besA- teo vyAkaraNazAstra ke je zabdavyavahAramAM ekanuM DavAmAM AvatI. keTalIkavAra koI zabda mATe dhAta ja eka pramANabhUta zAstra che, tenI prAmANikatAne ja na jaDe to sautra dhAtune kalpI kADhavAmAM Avato. apalApa kare che, e kevI vicitratA ! AvA sautra dhAtuo paNa vyAkaraNakAroe ja zodhI paNa je vyAkaraNazAstranA racayitAo ja amAnya kADhayA che. keI zabdane mUla dhAtu na jaDe te tene bane ke vyAkaraNazAstra ja aprAmANika Thare, te zabdaAdeza karI nAMkhIne tenuM mUla zodhI kaDhAvuM.' vyavahAramAM zuddhi-azuddhinuM niyAmaka koNa ? rarara, paMDitajInuM uparokta kathana, pitAnA durAgrahane maMja, Tiza, ityAdi zabda pramANabhUta ane sasa, temaja ajJAnane poSavA mATe je che, ema spaSTa kahI saMva, patrAsa, ityAdi zabdo azudhdha, enuM niya
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ : kalyANa - mArca - 1956 : 43 : mana kaI rIte thaI zake che mATe ja zabdone zudhdha tathA kadAca A pahele ja prayAsa haze ? azaSya tarIke vibhAga karIne batAvanAruM, zabdasiddhi ApaNA ardhamAgadhI sUtromAM paNa keTalAka evA zAstra te ja zabdAnuzAsana-vyAkaraNazAstra kahevAmAM prayogo Ave che ke, jene A prayoga kahevAmAM Ave Ave che. che. jema ke, ba hu sUtramAM Avate "avaqjene sidhdhatimAM paNa vyAkaraNanAM jJAnanI yAyAvarittA prayoga vyAkaraNazAstranI draSTie AthI ja AvazyakatA para bhAra mUkavAmAM Avyo che. "mAyAvarittA" banavo joIe. chatAM tene A ja kAraNe pAMcamI sadImAM thaI gayelA tArkika bAjhayo' kahyo che. paNa A kAraNe vyAkaraNa ke ziromaNi samartha zAsanaprabhAvaka A0 mazrI vyAkaraNanA racayitAone aprAmANika sidhdha karavA : bhavAdIsUrIzvarajIe "caka graMthamAM vyAkaraNane koI paNa pUrvakAlIna mahApurUSe eka aMza jeTalo paNa sarvataMtra svataMtra" tarIke saMbodhyuM che. prayatna karyo nathI. ATaluM temanA prastuta lekhanA pratikArarUpe pUrvakavyAkaraNazAstrathI virUdhdha asAdhu zabdaprayogane na thana karIne temaNe pUrvamahApurUSonA prAmANika zabdajJAnane aprayoga' kahevAmAM Ave che. paNa zabdaprayogane siddha te temaja vyAkaraNanA yathArtha zAstrIya zabdavyavahArane karanAra mahAna vyAkaraNazAstrane kalpanApradhAne kadi keIe kAlpanika TharAvavA je je vidhAne, udAharaNe potAnA adhivadhi kahevAnI bAlizaceSTA karI nathI. te lekhamAM rajU karyA che, tenI have vicAraNA karIe. pati zrI becaradAsa dezI jevA vidvAnadAra -apUrNa: : hAsya vinoda : piMjarAmAM ubhele sAkSI - sAheba ! hune khurazI maLavI joIe. nyAyAdhIsa - haMme khurazInI mAgaNI kare che te e hame kaye darajajo bhagave che? sAkSI - sAheba ! sIkanezane. " vali - (sAkSine rastAmAM hame phariyAdIne mAra khAte je te te vakhate hame kayAM jatA hatA ? sAkSI - hamArA bApanuM sarAvavA. vakila - sAheba ! A sAkSinuM vartana udhdhatAI bharyuM che. sAkSI - sAheba ! e tArIkhe ane e vakhate hemanA bApanuM huM sarAvavA Ave hatuM ke nahi te Apa hemane pUchI juo. eka vyakti chApAnA taMtrIne TelIphana upara bolAve che. eTale taMtrI TelIphananuM rIsIvara upADIne- taMtrI - elAva ! Apa kayAMthI bole che ? vyakti -TelIphanamAMthI. taMtrI - ApanuM nAma zuM ? vyakti - khAnagI rAkhavAnuM che. taMtrI - paNa Apane kAma zuM che vyakti -- ApanA chApAmAM mAre taMtrI - le tyAre khuda chApAne ja huM eka khAnagI khabara ApavAnI che. ApanI pAse mokaluM che -- zrI dalIcaMda darabhAI gAMdhI !
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAjika sudhAraNuM karavA IcchanArAone ! -- zrI pravINacaMdra trika mahetA gadArapha-sudAna - bhAI paTavArInA bAla-dIkSA pratibaMdhaka vidheyanA virodhamAM amArA upara saMkhyAbaMdha lekhe AvyA che. lagabhaga nizcita jevuM kahI zakAya ke, bIlanA virodhamAM je rIte jana-jainetara samAje prabalapaNe potAne avAja uThAvyA che, te draSTie bIla pasAra thaI zake tema nathI. AphrIkA jevA bhAratathI dUra-dUra pradezamAM vasatA dharmazIla jaina bhAIo paNa A bIlanA vidhi mATe keTa-keTalA sajAga che, te pUrato A lekha ahiM pragaTa karIe chIe. kahevAnI bhAgye ja jarUra rahe che ke, "yANanA pracAranuM ja A pariNAma che ke, AphrIkAmAM vasanArA jainabhAIe A rIte samAjanA praznamAM rasa lenArA banI rahyA che. zrI. paTavArIe muMbaI rAjya dhArAsabhAmAM ane enA samarthanamAM zrI paTavArIjIe raju kareluM A bIla' prathama te "bhAratIya je dalIla karI che, e phakta emanI ke saMskRtinA haLAhaLa apamAnarUpa che. bhAratanI emanA jevA vicAra dharAvanArA muThThIbhara mANa. adhyAtmavAdI-cetanavAdI jugajUnI saMskRti para sonI) potAnI ja aMgata mAnyatA hoya, e e kAramo phaTake mAranArUM che, emAM zaMkAne barAbara che. paraMtu pitAne ja sAruM lAgyuM sthAna nathI ja. eTale (agara te samAjasudhAraka kahevaDAvavAnA bhAratanI pavitra bhUmimAM vasatA A mahA lebhe) sarakAra mAraphata ene sarvasAmAnya nubhAva (ane te paNa eka hindu sabhya) AvI banAvavAnuM sAhasa niMdanIya gaNAya. jaDavAdI vicArasaraNIthI prerAI "sAmAjIka devayoge jenasamAja (ane jenetara hindasudhArA"ne nAme AvI anicchanIya (bhAra samAja) Aje jAgRta che, ane AvAM aniSTa tanI saMskRtinI cheka ja virUddha) pravRtti kare, vidhAnane paDakAravA zaktimAna che, e ahe e vadhu khedajanaka lAge che. bhAgyanI vAta che. " pUrvasaMskAranA prabhAvathI nAnI vayamAM bAkI "sudhArA" karavA ja hoya te saMsAratyAga karI sva-kalyANane, AtmakalyANane ene kayAM teTo che ? bhAratamAM hajuye keTalAMka ati unnata mAga lenAra ucca AtmAnI aniSTa (ApaNu pitAnI saMskRtinI virUddha) uccattama vicArasaraNIne virodha karI tene ghara karI rahyAM che. temAMnA ekAdane paNa dUra kAyadArUpI jaDasAdhanathI aTakAvavAne kaIne karavAnuM zrI paTavArIne sUjhayuM hata, te e adhikAra na hoI zake. balka ema karavuM, jarUra lekhe gaNata. ane atyAre teozrIe enA para pratibaMdha mUkave e bhAratIya prAcIna jANe-ajANe paNa hindusamAjamAM khaLabhaLATa RSi-munio, mahApurUSonI, (are ! khuda jagAvI vyathA samayanI barabAdI karavA jevuM bhAratanA prANasamI bhAratIya AdhyAtmavAdI vAtAvaraNa saryuM che. e samaya ane zakti cetana saMskRtinI) paraMparAo para pratibaMdha emanA evA ekAda suprayAsanI saphaLatAmAM mUkavA jevuM thAya che, e na bhUlAya. jarUra sArthaka banata. A rahyAM bhAratamAM ghara AvA "kharaDAne sAmAjIka sudhAre che zI karI rahelA e kudhArAo - rIte gaNa? e ja samajAtuM nathI. (1) gauvadha tema ja jIvahiMsA.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 46 : sAmAjika sudhAraNA : (2) calacitro mAraphata jaDa vicArasaraNInA vaTALa bhAratanI prajAne sAmAjIka, Arthika, dhArmika, naitika vagerenuM apAra nukazAna karI rahela che. (3) khALakone apakava vaye, DhalA, chabIgharA, temaja evA keTalAye sthaLe je vaye temane zikSaNanI jarUra ya che, tyAre kAme lagADAya che. bhAratamAM (4) paradharmInA videzI mazIne chaMDeka dharma parivartana pravRtti karatA jAya che. (5) zabdaracanA harIphAI, kreDa, ityAdi jAtanA sudharelA jugAra pulIphAlI rahyo che. (6) khuda bhAratamAMnA ja amuka tattva bhAratIya saMskRti pratye behudI ceSTA dvArA zIrSAzanane prayAga karI rahyA che. - (7) ApaNI peAtAnI rASTrabhASAno virodha, ane parabhASA pratyenA meha. parabhASAne, svabhASAne bhAge jIvADI javA kAyado karAvavA sudhInA paNa prayatna thaI rahyA che. vagere vagere ghaNuM jaNAvI zakAya. zuM AmAMnu zrI paTavArIjI jevA khADAza hindu kAyadA niSNAta vidvAnane kazuMye ajIgatu nathI lAgatuM ? TukAmAM upakta kharaDAne ameA ataHkaraNapUrvaka virodha karIe chIe, ane AvAM jaDavAdI vidhAnA karanArA bhAratanAM satAneAne zAsanadeva samuddhi Ape, e ja abhyarthanA. kalyANa' ! vajrana pyArA tane zata zata vaMdana, pyArA kalyANu.........ne -------------- gA gadya lakhANa gaMgAnAM, nirmaLa paMkaja pUja, mAyA raMgyA aMtara parka, UgI banAvA kuMja.........ne j ----------- jaina madhunA lekhe vAMcI, hRya thAe jALa; Ama aMtara A sabhara sadA hai, mukita magaLa khAga....tane 2 zatruMjaya zRgAnI garavI, Abha aDatI mALa; vATe unnata evI tu, gUMcaje kaiDI rasALa....tane 3 nAvika tuM che, vaja tu che; tu che jainane tAraNahAra; sarasvatInI magaLa vINA, raNake A sasAra.... tane zata zata vaMdana vyArA kalyANa | zrI nagInadAsa ja, zArka vAvaDIkara,
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsaMya samayAnnI-nIra teramA varSanA magala prabhAteH jainasamAjamAM temAMye dreSTha mU. pUjaka samAjamAM sAhitya pracAranI gai kAle na hatI, te karatAMye Aje savizeSa AvazyakatA che. kAi paNa samAjanI saMgIna pragatimAM mahattvanI vastu jo koI hoya te zikSaNapracAra che, ema kahI zakAya. alabatta, aApAnane anukUla zikSaNa te Aje samAjamAM khUba ja vadhI rahyuM che, vadhatuM ja jAya che, emAM e mata nathI ja. paNa kevala vanane khIMcI kADhavA ke varSo pUrAM karavA mATenAM zikSaNamAM kazuM ja unnata tattva dekhAtuM nathI, e nirvivAda hakIkata che, Aje jIvanamAM evAM zikSaNanI jarUra che ke, je pApa, puNya, nIti, anIti, sadAcAra, anAcAra, saMyama, svacchaMdAcAra, tyAga tathA bhoga, A badhA zubha ane duSTa tattvA vaccenu aMtara samAve, mAnavasaMsArane AtmakalyANanuM uddedhana kare, saMskAra tathA saccAritranI preraNA Ape, temaja sakAInuM zubha cAya, tevA prakAranI vanacarcA AcaravAmAM sahAyaka bane, AvAM samyagajJAnapracAranI Aje jainasamAjamAM atizaya AvazyakatA che. Aje jagatanI ceAme svArtha, chaLa, prapaMca, anyAya, anAcAra, vera, jhera tathA hiMsAnA tAMDavA jora-zeArathI cAlI rahyA che. lAbha, kAma, krodha, mada, mAna, tathA matsanAM anekavidha atyAcArAthI. AjanA saMsAra bhayagrasta banI rahyo che. AnI sAme vanane jAgRta karanArU, AtmAne unnata saMskArAthI ujvaLa banAvanArUM, saMsAra samastanA venuM maMgala karanArUM zikSaNa ja samaya che, je A badhAM mahApApAthI jagatane dUra rAkhavA zaktizALI che. AvI ja zubhabhAvanAthI, A ja eka moMgala kAmanAthI jIvanane sAttvika, ujvaLa tathA urdhvagAmI banAvavAnA eka uddezathI, jainasamAjamAM zikSaNa, samabhAva, ThThA, sadAcAra, tathA saMskAranu uddeAdhana karavA kAje AjathI tera varSo pahelAM vi. sa. 2000 nA caitra sudi kSeAkzAnA punita divase, caramatIrthapati devAdhideva zramaN bhagavAna zrI mahAvIra bhagavatanAM janmakalyANakanA maMgala prabhAte 'kalyANa'ne janma thayo. Aje teramA varSe kalyANa'nA saMcAlako, ga anubhave che, gaurava le che, ke, samAjamAM je uddezathI tene prAraMbha karyAM, te uddezamAM teNe sArI prati karI che. jainasamAjanA aneka praznomAM teNe pU. suvihIta AcArya deveAnA Adezane anurUpa, jainazAsananI prAlInu bahumAna jALavavA pUrvaka suyeAgya mA darzana ApyuM che, samAjamAM zrA, samabhAva, tathA sAttvika vicAradhArAne pracAra karavA kAje teNe potAnI zakti, sthiti tathA sAmagrI mujaba zakaya karyuM che. mukhyatve teNe pratipAdana zailIne jALavIne ane avasare anivA kAraNe niSedhAtmaka nItine apanAvI potAnu saMcAlana karyu che. samAjanA koIpaNa avAMtara praznamAM hastakSepa karyAM vinA zAsana sevA karavA teNe cAmya prayatnA karyAM che. khUba Fr karakasara pUrvaka cAlatA kalyANa ' ne vikAsa Aje je rItethai rahyo che. temAM pU. AptasthAnIya AcArya devAdi zubhecchakono, tathA AptamaMDaLanA dharmazAla sadagRhasthAne saddabhAva, mamatA tathA sahakAra aneka rIte sahAyaka che. chatAM 'kalyANa'nA vikAsa mATe tene grAhakonA sArA jevA pIThakhalanI hajI jarUra che, ema atizayokti vinA kahI zakAya. sArAye jainasamAjamAM leAkabhAgya, sAMskArika haLavu' sAhitya ApavAnA uddezathI AvakArapAtra prasiddhine pAmelA 'kalyANa'ne nirAmaya dIrdhAyu prApta thAo ! eja eka zAsanadeva pratye prAthanA. * jainasamAjanI ekamAtra zikSaNa saMsthA: tIrthAdhirAja zrI sidhdhagarijI mahAtIrthanI para
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 48 : samayanA kSIra-nIra : punita chatrachAyAmAM varSoM thayAM eka evI zikSaNasaMsthA vikAsa pAmI rahI che. ke, jenA vikAsa mATe bhUtakAlamAM paNa eTalI ja jarUra hatI, chatAM ApaNI upekSAnA kAraNe te saMsthAnA vikAsa na thai zakayA. vi. saM. 1980 nI sAlamAM sidhdhakSetranA pavitra AMgaNe sthapAyelI jaina zrAvikAzrama nAmanI jainasamAjamAM jaina mhene mATenI eka mAtra ati upamegI zikSaNa saMsthA che. aneka zrAvikA aene A zikSaNasaMsthAnA Azrame dhArmika zikSaNa, vyAvahArika hunnara-udyoga saMgIta, ItyAdi jIvananAM vividha kSetranI kelavaNI prApta karI, svAzrayI anavAnI tAlIma meLavI rahela che. ApaNA zve. mUrti, pU. samAjamAM blenA mATe dhArmika zikSaNanI vyavasthA karatI thADIka, pAThazALA, ane jaina vidyAzALAo che, paNa heMnA mATe zikSaNa 80 zradhdhA, saMskAra tathA svAzrayanI tAlIma ApatI anya koIpaNa saMsthA samasta bhAratamAM hoya tevu amArI jANamAM nathI. Aje jainasamAjane lagabhaga TakA bhAga are 95 TakA bhAga Arthika saMdhaSNunA vAtAvaraNamAM jIvI rahyo che, AvakanA sAdhane dina-pratidina tUTatA jAya che. khAMe comerathI na dhAryAM AvI paDe che. A rIte Arthika akaLAmaNamAM visA pasAra karatA madhyamavargIya hajAro jainadharAmAM je aenA khAvidhavA che, game te kAraNe upekSita che, athavA jIvananirvAha mATe muzkelI anubhave che, AvI drujArA aenAnAM sukha, svAsthya tathA zAMti mATe temaja dhArmIika zikSaNu, vyAvahArika gRhaudyoga Adi dvArA hileAka-paraleAkanI sAdhanA mATe eka saMsthAnI jainasamAjane atizaya AvazyakatA che. je Aje zrAvikAzrama jevI svaccha, sAttvika tathA saMskArI vAtAvaraNuthI sabhara saMsthAe e kheTane pUrI pADI che. dharmazAla, udAra ane kavyaparAyaNu samAjanA AgevAna kAryakarAnI suMdara lAgaNI, temaja kartavyaniSThAnA kAraNe Aje A saMsthA ni-pratidina vikAsane sAdhatI jAya che, e Ana MdanA viSaya che. Aje A saMsthAmAM 54 DenA zikSaNa meLavI rahela che. gUjarAta, saurASTra, kaccha tathA rAjasthAna pradezanI A aenAmAM 10 varSanI bALAethI mAMDIne lagabhaga 40 varSanI heMnA potAnAM jIvanane vikAsa sAdhavA satata prayatnazIla che. dhArmika, vyAvahArika zikSaNa, saMgIta, bharata-gUMthaNa, ItyAdi aneka viSa yAnI saMgIna temaja vyavasthita tAlIma apAya che. dararoja pUjA, sAmAyika ane zakti mujaba vrata-niyamA, parva divaseAmAM ekAsaNA, AyaMbIla Adi tapazcaryAM, A badhAye dhArmika anuSThAne usAhapUrvaka saMsthAnI heneA kare che. anya strIsaMthA mATe je phariyAdo sAMbhaLavAmAM Ave che, tevu kazuM ja anicchanIya na banavA pAme te mATe saMsthAnA sthAnika kAryakaro khUba ja jAya ta che, ane peAtAnI javAbadArInuM satata bhAna rAkhIne saMsthAnA vikAsamAM Aje te mahattvanA kALeA kevala sevAbhAve ApI rahyA che. saMsthAne maLelA AvA aneka kAryakaro tana, mana, dhanathI peAtAnI sevA ApavAnI je dhagaza dharAve che, e saMsthA mATe tathA samAja mATe jarUra gauravanA viSaya che. Aje evA aneka praMsage| Ave che, aneka aeneAne dAkhala karavA mATe arajI, tathA putre saMsthA para Ave che, chatAM saMsthA pAse Arthika tevuM vizALa bhaMDoLa nathI, phakta 2500 nI sthAyI vArSika Avaka ane 18 hujAnA kharce che. makAna paNa nhAvu paDe che. chatAM saMsthA mATe samAjanA AgevAne kartavyazIla nyA che, eTale chellA traNa varSanA gALAmAM Arthika draSTiye, udyoganI draSTiye, saMkhyA tathA tAlImanI draSTiye temaja kAryakarAnA utsAhanI draSTiye saMsthAe ThIka pragati arjuna saMsthAmAM dAkhala thavA Ave, ane tenI yAgyatA karI che, te| paNa jyAM sudhI samAjanI kAI paNa hoya, evI game teTalI saMkhyAnI aeneAne dAkhala karI zake teTalu Arthika bhaDALa, makAnanI vyavasthA ane anya paNa sAdhana-sAmagrI A saMsthA prApta na karI zake, tyAM sudhI jainasamAjanI sa prakAre sevA karavAmAM saMsthA apUrNa ja gaNAya. saMsthAnI e apUrNatA nivAravAnuM
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ : kalyANa - mArca - 1956 : 49 : kArya janasamAjanA pratyeka varge potAnI zakti mujaba pejanA amalI banI rahI che, tene aMge ghaNuM ghaNuM karavA jevuM che, e bhUlAya nahi. kahevAnuM rahe che. Aje saMsthA phakta 54 bahenane Azraya Ape chellA keTalAye varSothI amerikAnA tathA IglAMDanA che. chatAM 2500nI kAyamI AvakamAM tene 18000 vaijJAnikoe judA judA daradanA nivAraNa mATe rasI nA kharca mATe dara varSe prayatna karavAno rahe che. ane taiyAra karavAno vyavasAya kevala peTa bharavA mATe zarU chellA traNa varSanA gALAmAM muMbaInivAsI dharmaniSTha karyo che. A rasI banAvavAmAM ane tene prayoga zeTha zrI javatalAla pratApazI, zeTha zrI parazotama sura karavAmAM aneka jIvonI nirdayapaNe hiMsA thAya che, caMda, ityAdi saMsthAnA prANasamAM saMgrahasthAnA athAga ane prANIo pratye bhayaMkara ghAtakIpaNuM gujAravAmAM parizrame saMsthA dara varSe khoTane pahoMcI vaLavA kAMIka Ave che. A badhAyanuM varNana paNa thaI zake tema aMze zaktimAna banI che. AmAM sthAnika sevAbhAvI nathI. khuda igleMDa ane amerikAnA keTalAye prAmANika kAryakaro De. bhAIlAlabhAI bAvIzI, tathA zAha DeAkaTaroe jAhera karyuM che ke, "A rasInA prayogathI manasukhalAla jIvAbhAInI kartavyaniSThA tathA Apane phAyadA karatAM nukazAna ghaNuM che." tethI te DokaTaroe bhogane paNa mahadaMze phALo che, e jarUra umerI zakAya. vijJAnanA nAme prANIo upara gujAravAmAM AvatA parama punita tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya mahAtI. A atyAcArone sakhta virodha karyo che. bhAratamAMthI thanI puNyanizrAmAM rahelI A jena ve. mU0 sabhA- dara varSe lAkho vAMdarAone A rasI ane vaijJAnika janI ekamAtra strIupayogI saMsthAne uttarottara vizeSa akhatarAo mATe amerikA mokalavAmAM Ave che. samRdhdha, sazakta ane vizAla banAvavAnA puNyakArya mAM, bhArata sarakAra A rIte lAkho nirdoSa prANItIrthayAtrAe AvanAra pratyeka dharmazIla bhAI-bahenane onI hiMsAnA vyApAramAM pite bhAga le che, e vinamra nivedana che ke, A saMsthAne dareka rIte sahakAra keTaluM kamanazIba kArya che ! bhAratanA sarakArI taMtramAM Apavo, e tamArI sarvaprathama pharaja che. A mATe nAnAmAM nAne hisso jeno rahyo che, te badhAye A zakya saghaLuM karI, zrAvikAkSetranI bhaktinuM dharmakartavya hiMsaka kAryamAM mauna rahIne pitAnA zire ajANatAM bajAvaze ! bhAgIdArI noMdhAve che, e kharekhara zocanIya che. A ja kAraNe Aje ame mauna rahI zaktA nathI. bI. sI. jIrasInI vighAtaka yojanA Aje bhArata sarakAranA ArogyakhAtAnA pradhAna ahiMsAdharmanI jyAM bolabAlA hatI. te bhArata - zrImatI amRtakone kSaya roga aTakAvavA mATe gesa dezamAM tenA saMcAlaka rAjakIya purUSonI dayAvimukha IlAja tarIke bI. sI. jI vekasInezananuM tUna A upADyuM che. ane rasI utpanna karavAmAM nirdoSa prANI manodazAnA kAraNe, hiMsAne pracAra Dagale ne pagale o para dhara atyAcAra gujAravAmAM Ave che. A vadhI rahyo che je, deza samastanA abhyadaya mATe vidyA- A rasInA ijekazane bhAratanI prajAnA eke eka mANasanA taka kArya gaNI zakAya. Aje rAjyazAsananA saMcAlakonAM haiyAmAM koNa jANe game te kAraNe jIvadayA ke lohImAM mUkAvavAne kAryakrama bhArata sarakAre bahAra pratye lAgaNI janmatI nathI jaeTale teo game te pADyA hatA. te mATe tA. 20-2-16ne divasa navA kAraNe ghara hiMsA karatA acakAtA nathI. " niyata karavAmAM AvyuM hatuM. skulo, hAiskula, kele, gAmaDAo, zahere ItyAdi dareka sthaLomAM tAjetaramAM kSayanAM nivAraNa mATe bI. sI. jInAnA bALakothI mAMDIne 70-80 varSanA vRddha sudhInI rasInA Ijekazane mUkAvAnI samasta dezamAM je nAone A ijekazane ApavAnuM TharAvyuM hatuM. AnI pAchaLa bhArata sarakAre dara varSe koDa rUpiIA
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 50 : samayanAM kSIra-nIra : kharce che, lAkhe chevone saMhAra A rasI banAvavA tathA zAna baMnene korANe mUkI, A bAbatamAM pAchaLa thAya che, chatAM A rasI je rIte mUkAya che, vatI rahyuM che, te sattAzAhI mAnasanuM pratIka ja gaNuM te mUkavAnI paddhati temaja rasI pote keTa-keTalI zakAya ne ? laMDananI prANItrA nivAraNa maMDalInA khataranAka che, te mATe bhAratanA bhUtapUrva gavarnara nAmAMti sabhyoe tathA prasidhdha DokaTaroe Ane janarala ane bhArata dezanA vayavRdhdha cANakaya rAja- aMge eka nivedana taiyAra karIne bhAratanI lokasabhAnA purUSa cakravartI rAjagopAlAcArIe bhArata sarakArane sabhyo je pAThavela che, jemAM bI. sI. jI. nI tathA janatAne sakhta zabdomAM cetavaNI ApI che. rasI mUkavA sAme sakhta virodha pradarzita karela che. tA. 11-2-56 nA "harijanamAM prasidhdha thayela yuropanA vaijJAnikoe bI. sI. jI. nI rasI lekhamAM rAjAjI jaNAve che ke, "A bI. sI. jI. mATe spaSTatApUrvaka jaNAvyuM che ke, "A rasI kSayanI rasI mATe huM saccAIpUrvaka kahetA ane lakhate rogane aTakAvI ke maTADI zakatI nathI.' te tenA mATe Avyo chuM. te badhAyanuM huM ahiM punarAvartana nathI ATa-ATalo durAgraha sevA, temaja bhAratanI prajAnA karata. 20 mI phebruArIne divasa hiMdabharamAM bI lAkho rUpIA te mATe kevala dhUmADo kare ane sIjIdina tarIke pALavAmAM Avaze, evI jAhe bhAratanA bALakonI jiMdagIne jokhamamAM mUkavAnuM gerarAta karavAmAM AvI che. bhArata sarakAranuM Arogya khAtuM DahApaNuM karavuM te kalyANarAjyanA saMcAlako mATe koI samajane vaza thavAne InkAra kare, ane amerikAnA rIte IcchanIya nathI. ' ArogyanA adhikArIoe jene lagabhaga choDI dIdhI bhAratanI prajAe, tathA zANA sAmAjika kAryakaroe, che, te A nakAmI rasIne AgaLa dhapAvavAne Agraha vakyA maMDaLoe, sAMskRtika saMsthAoe temaja rAkhe che. e zocanIya che.' sarva kaI bhAratIya dharmapremI bhAI-bahena e, bhArata rAjAjI vizeSamAM jaNAve che ke, "IgleMDanuM A. sarakAranA A bI. sI. jI. nI rasInA kAryakramanI rogya khAtuM hajI je rasI viSe tapAsa calAvI rahela sAme prabala AMdolane uThAvI, tene asahakAra karI. che. evI A rasI mAnava zarIra sAthe aDapalA karavAnuM pata-pitAnI AjubAjunA koIpaNa A rasI kArya kare che, bI. sI. jI. rasIne uddeza kRtrima ApatA-letA aTake tevA prayatno karI, pitAnI pharaja prakAranA prejhITiva pedA karavAnA che. kSaya roga aTa bajAvavI, AmAM ja dezanI tathA sarva koinI pratiSThA kAvavAne projhITiva sthiti haju sudhI samartha nathI che, ane bhAratanuM sAcuM zreya che. thaI zakI, to pachI kRtrima rIte pedA karavAmAM AvelI projhITiva" sthiti e kevI rIte te kArya karI bAla-dakSA pratibaMdhaka vidhAna pariSadamAM zakaze ? zUnyanAM karatAM yatkiMcit sAruM, paNa mAnava chellA lagabhaga bAra mahinAthI carcAno viSaya zarIra sAthe kAma levAnI bAbatamAM nakAmuM heya evuM banI cUkela, bAlasaMnyAsa dIkSA pratibaMdhaka bIla ne aMge yatkiMcit zUnya karatAM sAruM nathI. zrImatI amRtakore - jANavA maLe che ke, A bIla muMbaI rAjyanI cAlu rasI ApavAnI yejanA karIne vAMdarAone paradeza beThakamAM tAtkAlika mUkAvAnuM hatuM, paNa te bIlane mokalavAnI bAbatamAM ida rAkhI tevI ja rIte aMge sarakAre janatAnA abhiprAya mAMgelA, ane A bAbatamAM paNa teo ida rAkhe che, e janamata eTalo vipula saMkhyAmAM Avela che ke, duHkhada che.' muMbaI rAjyanA ItihAsamAM vidhAna pariSadamAM atyAra cakravartI rAjagopAlAcArInA A nivedanane aMge sudhI rajU thayelA aneka bImAMthI koIpaNa bIlane amAre anya kazuM kahevAnuM rahetuM nathI. chatAM madhya aMge ATalA abhiprAye sarakArI rekarDamAM AvyA stha saMrakAranuM ArogyakhAtuM Aje je rIte kAna nathI. tarapheNa karanArAo karatAM virodhamAM kaIguNa
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ matA AvyA che. eTale Aje khIlanA samakAne utsAha maMda paDI gayA che. mArca mahinAnI Akhara sudhImAM khIlane age AvelA janamatAnI cai jaze, ane ene sarva saMgraha chapAIne taiyAra thaI javA saMbhava che. gaNutrI tyAra bAda rAjya vidhAna sabhAmAM saMbhavita che ke carcA mATe A khIla eprIlanA prAraMbhamAM rajU thAya chatAM khIlane pAsa thavAnA saMcAJA echA che. A mATe tenA samake khIlane koipaNa rIte prANavAyu maLe ane te khvI jAya tene aMge aneka prakAranA prayatnA karI rahyA che. : kalyANa mA 1956 : 51 : draDha thAya, samabhAva, sahiSNutA, rasaneMdriyanA vijaya, temaja mUtra tathA uttaraguNAmAM uttarAttara vikAsa, cAya te badhuM karavA mATe suyAgya prayatne jAtipUrNAMka karavA joie. to ja zAsana tathA samAjanI zAbhA sAthe sva tathA paranuM kalyANa che. haMmezA e yAda rAkhavu ke, vidhipUrvaka nirmAMhabhAve dharmAcaraNa karanArane koi nirde ke tenA nAme dharmanA avarNavAda khAle, temAM te dharmAcaraNu AcaranAranA leza paNa doSa nathI paNa jo te potAnI maryAdA, vidhi ke zAstrIya vyavahArane ladhe, ane te nimitte aneka lAke dharmanA avarNavAda ele, te te badhAyanA doSa zAstramaryAdA mUkanAranA zire che ame AjanA A avasare caturvidha saMghane saprema vinaMti karIe chIe ke, je leAkeAne dIkSA ke khAla-dIkSA pratye prema nathI, sAdhusaMsthA mATe sadbhAva nathI, te leAkeA game tema khele ke lakhe e vastu judI che. paNa jyAre ApaNe jainazAsana pratyenA rAgathI vicAravA besIe tyAre eka vastu spaSTapaNe samajI levI joIe ke, jainazAsananA kalyANakArI anuSThAnA ke maMgalakArI dharmAcaraNA jayavatA rahevAnAM che. eTale jaina dIkSAnA paramapavitra mA` da zakAze nahi. chatAM jaina dIkSA kApaNu vyaktine ApatAM pahelAM ApanAra pU. sAdhu mahArAje ke pU. sAdhvIjI mahArAje te vyaktinA pUrA paricaya karavA. abhyAsa, saMskAra, raheNI kaheNI ityAdimAM tene dareka rIte tAlIma ApIne taiyAra karavA mATe kALajI rAkhavI. zAstrIya vidhi, ane AjI-khAjInA saMyogenA pUrA abhyAsa karavA, samudAyanA vaDila, gItA tathA niSNAta vyaktinI salAha, sUcanA ane mArgadarzana levuM, tyAra bAda banI zake to svajananI anumati meLavavA zakaya prayA karavA, tyArabAdaja te Atma-(1) kalyANanA abhilASI mumukSu jIvane zrI vItarAga bhagavatanA pavitra saMyamanuM pradAna karavuM, te karyAM bAda tenA abhyAsa mATe, temaja te dIkSitanI zArIrika, mAnasika ane Atmika svasthatA mATe vAtsalyabhAve Tita sadhaLuM nihabhAve karavAmAM kadi upekSA na dAkhavavI. dIkSita AtmAone vairAgya sthira rahe, zradhdhA - - AtmanirIkSaNanA AjanA A avasare samasta caturvidha saMdhane ame kevala jainazAsananA anurAgathI vinamrabhAve A sUcanA karI rahyA chIe. * bhArata sarakAranuM navuM ajeya; 1956-57 nuM navuM bajeTa tAjetaramAM bhArata sarakAranA nANAmaMtrI zrI dezamukhe taiyAra karIne lokasabhAmAM rajU karyuM che. Aje dezabharamAM maMdInA vA vAi rahyo che. janatAnI Avaka parimIta banatI jAya che. te samaye svataMtra bhAratanA leAkeA Are A--ATha varSa thavA chatAM karabhAraNathI mukti meLavI zakatA nathI, e hakIkata jarUra ciMtAjanaka che. Azca tA e che ke, je karA ke TekasA bhUtakAlamAM nakhAyA che, te ochA thatAM nathI, UlaTuM navA karaverA janatAnAM mAthA para lAtA jAya che, navA bajeTamAM je agatyanA karaverA nakhAyA che, tenI sAmAnya noMdha A pramANe che:~~~ dhotI ane sADI sivAyanA sutarAu kApaDa paranI jakAtamAM corasa vAre aDadhA AnAnA karaverA vadhyA che. (2) sTrA khA rajIsTrezana kI cha AnA hatI, tene adhye ATha AnA levAze. (3) pAsTala rajIsTrezana xii cha AnA hatI, tene bale ATha AnA levAze.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ : para H samayanAM kSIra-nIra : (4) eDInarI tAranA bAra AnAnA balle tera kataoe Aje buddhine samatala rAkhIne A hakI AnA, ane epresanA rU. daMDhane badale deDha kata vicAravI ghaTe che. bauddhadharmanI je prajAo Aje ane be AnA levAze. cIna, jApAna, jAvA, bama, sumAtrA Adi pradezamAM (5) AvakaverA paranA supara TekasamAM thoDo vadhAro tane vasI rahI che. te prajA hiMsA, damana, atyAcAra, zeSaNarI Adi tattvothI bharelI paDelI che, nathI karavAmAM Avela che. e deza pAse bhAratanAM ujjavala nAmane dIpAve tevo (6) cAnI nikAsane uttejana maLe te mATe rUA. kAryakrama. sivAya jApAnanI prajA pAse rASTraprema, 4 thI 5 sudhInI cAnA dara ratale ATha AnAnA potAnA paga upara ubhA rahevAnuM bala, temaja sabhyatA badale cha AnA levAmAM Avaze. A rIte karaverA ane saMskAra jarUra che, paNa eTalA mATe te dezanI prasiddha thayA che. prajAnA dharmane mahesava bhArata sarakAra sattAvAra rIte bhAratanI janatA Aje taMga AvI rahI che. ujave e kaI rIte baMdha besatuM nathIchatAM je vadhAre sAMbhaLyA hatA, ane lokone bhaya sarva prathama AjathI ATha varSa pUrve 1947mAM hatA te draSTie eTalo karabhAra nathI, e kAMIka bhArata svataMtra thayA pachI potAnA rAjyacihanamAM rAhatarUpa gaNI zakAya. bhArata dezamAM evo avasara baudhdhadharmanA pratIka azakyane sthAna ApyuM. te kayAre Avaze ke, ochAmAM ochA kAyadA ane paNa sekyulara sTeTa tarIke pitAne khapAvavA mAMgatAM ochAmAM ochA kare dvArA dezanuM taMtra vyavasthita, bhArata dezanA taMtravAhakonI praNAlIne anurUpa naja saMgIna temaja AbAda ane unnata banavApUrvaka cAle. kahI zakAya. adhUrAmAM pUruM Aje bhArata sarakAra aneka paropakArI sAdhu-saMte tathA RSi-munionI baudhdhanI 2500 mI jayaMti ujavavAnI sattAvAra * pavitra tapobhUmi bhAratadeza pharI pitAnuM e pUrvakAlIna jAherAta karIne taDAmAra taiyArIo lAkhonA kharce teja tathA gaurava prApta karo ! karI rahela che. AmAM zuM samajavuM? bauddhadharmane mAnanArI prajAnI eziyAnA dezomAM bahamati che, mATe te dezane khuza rAkhavA A karavuM paDe che, e bauddhadharmane mahatsava ane bhArata sarakAraH dalIla bhAratanA gauravane ke tenI pratiSThAne anurUpa tAjetaramAM sattAvAra rIte bhArata sarakAra dvArA e nathI. eziyAnA dezomAM svAmI prajA paNa bahumati samAcArane prasiddhi malI rahI che ke, "bhArata sarakAre dharAve che. te zuM IslAmadharmane dhArmika mahatsava budhanI 2500mI jayaMti ujavavAne nirNaya karyo bhAratadezanA taMtravAhake kare te ISTa gaNI zakAya ? che, te mATe 25 lAkha rUpiA kharcavAnuM paNa nizcita - je bhAratamAM keDonI saMkhyAmAM hiMduprajA vasI thayuM che. A samAcAra jANIne ame Azcarya tathA rahI che, te prajAnI gauvadha baMdha karAvavAnI mAMgaNIne AghAta anubhavyo che. je bhArata sarakAranA sarvasattA sAMpradAyika kahIne nakAranAra vaDApradhAna paM. zrI dhIze potAnA rAjyataMtrane bInasAMpradAyika kahIne javAharalAlajI Aje binasAMpradAyika rAjyanA puraskata gharmanI dareka bAbatothI dUra-dUra rahevAne Agraha kare tarIke buddha jayaMti ujavavAne je cIlo pADI rahyA che, te rAjyasaMcAlako Aje baudhdhadharmane A rIte che, temAM bhaviSyanA ane aniSTonAM bIje rahelAM apanAvI levA utsuka bane che, e Azcaryajanaka che. ' che, ema amane lAge che. mATe ame mAnIe chIe alabatta ame badhdhadharmanA virodha mATe ke tenA ke, haju paNa bhArata sarakAra bhAvi pariNAmane vicAra pracArane vega malI rahyo che, te mATe A nathI kahetA, karI bauddha yaMtinI ujavaNunA A kAryakramamAMthI paNa bhArata sarakAra Aje kaI bAju vahI rahI che? pote aLagA rahevAnuM pasaMda kare, e vadhu sAruM che. te amane prazna thAya che. svataMtra bhAratanA zreSTha rAjya
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ hesANA pAThazALAnA zubhekAnuM samelana: dharmaniSTha sadgata zrIyuta veNI 4 suracaMda saMsthApita zrI yoAvijayajI jaina saMskRta pAThazALAnA zubhe kAnuM eka sa'melana hamaNAM mahesANA mukAme maLyuM hatuM. jemAM muMbaI, amadAvAda, pAlItANA, khaMbhAta, pATaNa ItyAdi sthaLeAnA AmaMtrita zubhecchaka temaja te saMsthAnA bhUtapUrva abhyAsakA jude-jude sthalethI sArI saMkhyAmAM ekatrita thayA hatA. mahesANA pArkazALA dezabharamAM eka viziSTa saMsthA che. svargIya dharmazIla puNyavAna zrI veNIdabhAinI zraddhA, temane dharma zikSaNa pratyenA athAga anurAga, tenA pracAra mATenA temane apratIma puruSArtha A traNeyane subhaga saMgama eTale mahesANAnI A saMsthA kahI zakAya. samAjamAM Aje varSothI dhArmikazikSaNanAM kSetramAM uttama pratiSThA prApta karanAra ane zradhyeya sthAna meLavanAra A saMsthA hamaNAM lagabhaga chellA 10 varSothI maMda-maMda gatie kArya karatI hatI. je tenA zubhecchakone mana gaMbhIra ciMtAnA viSaya banela hatA. chellA varSoMmAM saMsthAnA hitaciMtakoe saMsthAnI pragati mATe ghaNAye prayatno karyAM, paNa game te kAraNe AzAspada pariNAma AvyuM nahi. chelle A mahinAnI di 7 tathA viSe 8 tA. 3-3-56 ane 4-3-56 nA visAmAM zubhecchakonu saMmelana yojAyuM. suMdara lekha sAmagrIthI bharapUra kalyANu teramA varSamAM pravezI sa rIte ujjvaLa bane e ja zubhecchA. muMbai 27-2-56 zrI rajanIkAMta ema. dezI [ tapAvali 162 tapeAnI vidhi ] paMca pratikramaNa vidhi sahita e pratikramaNa vidhi sahita jinendra stavanAvi prAcIna stavanAdi sAmada DI. zAha - pAlItANA 14-0 1-10-3 7-12-3 1-2-3 13-3 : kalyANa - mArca - 1956 : 53 : A saMmelanamAM saMsthAnA bhAvi aMge aneka praznAnI vicAraNA thaI, ane keTalAka upayogI nirNayo levAyA. saMmelanamAM utsAha tathA saMsthAnA ujvaLa bhAvi mATenI lAgaNI dareke dareka zubhecchakonA mukha para vartAi rahI hatI. saMsthAdArA bhAratabharamAM dhArmika zikSaNanA vadhu phelAvA karavA mATe, saMsthAnA vizeSa tathA saMgIna vikAsa mATe, temaja saMsthAnA Arthika paristhitimAM sadhdharatA mATe, samAjamAM dhArmikazikSaNu tathA tattvajJAnanA vizeSa pracAra thAya te mATe, temaja saMsthAArA paDitA, dharmapracArakA, ane zradhdhAzIla gRhapatie, zikSake samAjamAM taiyAra thAya te mATe dharmaniSTha hitaciMtakAnA A saMmelanamAM mahattvanA nirNayA levAyA che, ane saMsthAne hIraka maheAtsava ujavavAnA paNa nirNaya thayA hatA, ane te mujaba sakriya kArya karavAnA zubha prAraMbha paNa thaI gayA hatA. ApaNe AzA rAkhIe chIe ke, sadgata dharmonurAgI puNyaprabhAvaka zrIyuta veNIcaMdabhAie peAtAnA puruSA dvArA sIMcIne navapallavita kareluM... pAThazALArUpa ghaTAdAra vRkSa pharI vikAsa pAmI samAjane tenAM mIThAM ane kalyANakara phaLa ApanArUM ane ! ---3-56 bheTa maLaze caityavaMdana catuvinikA jemAM pU. bappabhaTTasUrijI, paMDita merUvijayajI tathA pU. upA-yazovijayajI ricita saMskRtamAM caityavaMdananA tathA cAvIsa bhagavAnanI stutio che. jarUra hAya teoe traNa AnAnI TIkITa nIcenA sthaLe bIDavI. sevatilAla vI. jaina C}. zrI gokaLadAsa vIraca jhaverIbajAra, suratagalI, su`baI-2
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. lAbhanuM dArUNa pariNAma eka IIIIIIII IIIIIIIIIIIIIII pU0 munirAja zrI mahAprabhavijayajI mahArAja bha sarva nI khANa, saghaLA guNone kAMte lakSmI cAlatI thaze ke lebhI pite ja * grAsa karI janAra rAkSasa, duHkha paralakane mAga pakaDaze. teTalA mATe tRSNA velaDInuM kaMda ane sarvArthane bAdhaka che. mahAdevane saMga svapna paNa karavA je nathI. Aje jagatamAM jyAM daSTipAta karIe tenA saMgathI anaMtA ja naSTabhraSTa thaI tyAM lebha svArthavRtti AMkhe caDe che. lebharUpI durdazA bhegavI durgati pAmyA che. tema A agni prANIonA aMtakaraNane bhasmIbhUta karI lekamAM paNa bhayaMkara yAtanAonuM bhAjana bane lehI mAMsa sukAvI nAkhI dehane kevaLa hADapiMjara che. rAjagRhInA mammaNazeThanI pAse agaNita banAvI mUke che. te paNa lebhI lebhane tyAga dravya hatuM, chatAM pUrvabhavanA lebhathI tene tela karI zakatA nathI. kASThane pAmI jema agni ane ciLA ja khAvA paDyA. pUrvabhave te vaNika bhabhUkI uThe che, tema lAbha vaDe lebhAnaLa putra hatA. lADunuM dAna karavAthI tene dravya vadhatuM ja jAya che. vadhatA vadhatA te eTale mathuM ghaNuM, paNa munine vAparavAmAM aMtarAya badhe vadhI jAya che ke, vidhA-Agama- tapa karavAthI pite kaMI jogavI zakatuM na hatuM. japa, zama ane saMyamAdi tamAma guNone nAza mahAkaSTa uThAvI duHkhI banI narakanAM sthAnane karI jagatpajyane paNa apUjya banAve che. paraNe banI gaye. lebhanA jere svakartavya visarI jaI duniyAnA duniyAmAM lebhane thobha nathI te kahevata dAsa bane che. anusAra jugajunA jamAnAmAM eka ati"mamUni vani zAstrakAra lebhane zaya lebhI zrImaMta zeTha hatA. siMgha pApa ane kukarmo karI sonuM, jhaverAta, rUpIA vagere ghaNuM saghaLA pApanuM kAraNa kahe che. ema kahevAmAM dhana teNe ekaThuM karyuM kAraNa e che ke, temAMthI pApavRtti asti hatuM, paNa temane camaDI tUTe paNa damaDI na chUTe.' paNa atyaMta tvamAM AvI vRddhigata bane che, lebhavRttio aneka anartho A jagatamAM janmAvyA che, lebhanA kAraNe zeThe sIttera varSanI uMmare paNa anIti, apramANikatA chetarapIMDI vagere mATe vadhu lamI saMpAdana karavA vepAra mATe paradeza te kahevuM ja zuM? bhAI-bhAI vacce vikhavAda kheDavA IcchA karI. pitAne vepAra kadAca koI bIje jANI jAya, ane tethI kadAca vepAra jagADanAra, sagAsnehIo vacce kaleza karAvanAra, pitAne tUTI jAya, evA bhaye zeTha, " pite pADozIo ane nagarajane vacce aNabanAva karAvanAra ane deza vacce yuddha jagADanAra eka rastAnA jANakAra che, mATe sAthe keIne levAnI paNa jarUra nathI. " ema vicArI ekalA ja pApI lebhavRtti ja che. nIkaLI paDyA, jaMgalane ghanaghera rastA, unALAne ' lebha karavAthI jJAna-darzana-cAritrarUpa nizcaLa divasa ne besumAra garamI hevAthI sAthe eka lakSamIne nAza thAya che. caMcaLa ane vinazvara mATe pANIthI bharele ghaDe paNa laI lIdhe lakamI kadAca prApta thAya, te paNa rahenAra nathI. hA, tathA vepAra mATe kiMmatI ratna paNa
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ } . kalyANa - mArca - 1996 : 57 : sAthe te zeThe lIdhAM ja hatAM. mATe khAvAlAyaka nathI. brAhmaNa kahe che. enA savAranA nava-daza vAgyAne samaya hato. hAthe ya sArA nathI. e zeTha mAtra dAna levAnuM haju DuM ja jaMgala vaTAvyuM hatuM, paNa ja zikhyuM hatuM, paNa ApavAnuM nahi. teNe asahA garamI lAgavA mAMDI. upara-nIce asahya pitAnA hAthe kadI dAna ApyuM nathI. bIjAnuM tApa lAgavA mAMDe. zeThe tRSA lAgavAthI thoDuM kaI dI' bhaluM karyuM nathI. bIjAnuM uThAvavAmAM thoDuM pANI pIvA mAMDayuM. thoDuM thoDuM pANI ne taphaDAvavAmAM ja e samajo. raDIDo, pItAM pItAM te bAra vAgyAmAM pANI sAva garIba ane pazuone raMjADavAmAM ne mAravA khalAsa thaI gayuM. tethI zeTha te ghaNAM ja pITavAmAM ja eNe pitAnA hAthane upayoga AkuLa-vyAkula thavA lAgyA. pANI mATe - karyo che. paradrohanA pApe enA hAtha lehI ALa tarapha phAMphA mAre che, paNa keI sthaLe patto banyA che. mATe tuM tene khAIza mA. e lAge nahiM. kaMThe prANa AvavA lAgyA. zeThe nApAka hAtha khAIza te tuM paNa nApAka banI vicAryuM ke, thoDA ja vakhatamAM have mArA prANa jaIza. enA kAna paNa sArA nathI. eNe uDI jaze. mArI aneka bhayaMkara pApathI eka- te pitAnA kAnathI sadupadezanuM zravaNa kadi trita karelI lakSamI bIjA bhegavaze, jyAre karyuM nathI. duniyAnI gaMdI, bhUMDI ke khaTapaTI pApa te mAre ja bhegavavuM paDaze. have zuM vAte, nATaka-sinemAnA gAyane, vezyAdinA thAya ? zuM karuM ? kyAM jAuM? eTalAmAM ja gAyane, ane emanA nAce thanathanATa zeThajInA prANa uDI gayA. zaba te tyAMne tyAM ja sAMbhaLavAmAM enA kAne ghaNuM ja rasa lIdhe che. paDyuM. traNa traNa divasathI mAMsa khAvA malyuM eNe pitAnI AMkhothI pavitra, sadguNI, nahotuM, e eka ziyALa tyAM AvI pahe- tyAgI, sAdhu-saMte, tapasvIo ke paramAtmAnI e. te bhUkhyuM hatuM, tethI mAnavanuM zaba mUrti AdinAM darzana paNa kadi karyA nathI. joI khuza thaI khAvA mATe taiyAra thaI gaye. enI AMkhamAM haMmezA kAmavikAra bhale eTalAmAM te zeThajInA gAmane eka brAhmaNa rahe. parastrI para kudaSTi karyA karate. gusso tyAM thaIne pasAra thAya che. zabane joIne teNe paNa enI AMkhamAM vAtavAtamAM saLagI uThate. oLakhI lIdhuM ke, "A te mArA gAmanA je-tene e AMkhe kADhIne DarAvate. rAtI zeTha, kaMjusanA kAkA, pApIonA te saradAra !" AMkha karI bIvarAvate. ane bIjA upara ziyALa zeThanA mAMsane khAya che, tene uddezIne rUAba jamAvavA te koziSa karate hate." brAhmaNa kahe che - AdhyAtmika pavitratAthI ujvaLa ane jyAM daratI tAnavirti ati, sAttioLio, javAthI saMsArasamudrathI tarAya evA tIthomAM netre sAdhuvilokanena rahite, pAdau na tIrtha gatau / anyAyArjitavittapUrNamudaraM, garveNa tugaM ziro, tene paga kadi paDe nathI. evA tIrthonuM sure re jambuka! muzca muzca sahasA, nIcasya nindya vpuH|| pavitra vAtAvaraNa ke satsamAgama paramAtmA "he ziyALa! tuM A zabane cheDI de, pratye bhakti jagADavAmAM ke kalyANanI bhAvanA choDI de." A nIca mANasanuM zaba che. tArA khIlavavAmAM preraka ane upakAraka thAya che. paNa tIrthayAtrA mATe kadi bhAvanAzIla paNa banyA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 58: lebhanuM dArUNa pariNAma : na hate. gAmamAM paNa kadi paramAtmAnA maMdira che, ane duHkha gamatuM nathI. e pitAnA ane vageremAM praveza karate nahi. tyAM javAnuM keI bIjAnA anubhavathI sarva samajI zake che. kahe te kahe ke, paga bahu tUTe che, zakti sukhane ja mATe vicAratA, deDatA ane parizrama ghaTI che. kAme jatAM rastAmAM maMdira Ave, uThAvatA paNa vAstavika duHkha mATenI ja mahete paNa be DagalA cAlI aMdara javuM gamatuM nata karanArA e ajJAna prANIone Adhi-vyAdhi nahi. paisA bhegA karavA te jyAM tyAM ghUmate, ne 'upAdhirUpa trividha tApane TALavA mATe vilAsa mATe nATaka-ceTaka ke vezyAvADe paNa "viveka" nirmala zItala pANI samAna che. te jate. paraMtu paropakAranA kArya mATe eNe kharekhara sAcI zItalatA Ape che. paga calAvyA nathI. mATe tenA paga pApI che. sAra e levAne che ke, lakamIthI kaMI sAruM tethI tuM pagane paNa na khA." phaLa na AvatuM hovAthI vicakSaNee tene enA peTanuM te pUchavuM ja zuM ? enA asAra kahI che. mATe tene atibha to peTamAM kevala anyAyanuM ja anAja paDyuM che. tyAjya ja che. sAdhanasaMpanna mAnave udAratA prakaTAvI dhanasaMgraha pAchaLa teNe nyAyanuM khUna karavAmAM prApta lamIne sadupayega karavuM joIe. jarAye AMcake khAdhuM nathI. vyAjavaTAva, AData viSayavilAsa mATene vyaya nahi, paNa AdinA dhaMdhAmAM garIba, rAMka, dIna-duHkhIAnI sanmA-dhamamArge karela vyaya eja garadanane niyapaNe raheMsI nAMkhI che. Ama lakSmIne sadupayoga ane tenuM vazIkaraNa pApAcaraNavArA nApAka lahamIne haLAhaLa rasa che. udAratA ane saMtoSa e che pine eNe pitAnA udarane paNa nApAka banA- devI gaNe dvArA lobha upara vijayavyuM che. patAkA pharakAvI zakAya che. mATe kalyANaenuM mAthuM paNa sArUM nathI. unmAdathI kAmI AtmAe e be guNe avazya vikasAabhimAnathI ucca ane akkaDa rahetuM enuM vavA gya che. duSTa kALa karALa pizAcanI mastaka kedanI AgaLa namyuM nathI. garvabharI daSTi jyAM jarA vAMkI thaI tyAM game tevAnuM haMphAsa mArata, paramAtmAnA maMdiramAM ke pavitra paNa kaMI cAlatuM nathI. ApaNe zarIranA aMgasadaguNI mahAtmAonI sAme paNa na namatAM te pAMgenA ane lakSmInA sadupayogane pUre khyAla akkaDa ja rahetA. enA zarIrane eka paNa bhAga rAkha joIe. kukarma karavA mATe AM zarIra khAvA lAyaka ja nathIviveka kama hatuM, chatAM nathI, paNa satkarma karavA mATe A mAnavajANe samaryuM hoya te rIte ziyAya gRhasthI zarIra che. te upayegI durlabha ane kiMmatI evA e brAhmaNanI zikhAmaNane mAnya karI, evA A maLelA mAnavadehane durUpayega na tathAstu karI zabane aDyA vagara te raste paDyuM. thavA pAme te mATe jJAnInI AjJA mujaba ja saMsArabharanA sarva prANIone sukha game jIvana ghaDavAnuM sujJa purUSe pasaMda karavuM joIe. QNASIONALE
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarjana ane samAlocanA thA abhyAsa. miliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim gata varSanA 10-11 aMkamAM je prakAzanenI saMkSipta neMdha mUkI hatI, tenI samAlocanA ahiM rajU thAya che. jidrabhakita karNikA saMpA. muni- lekhaka svayaM zikSaka hovAthI te viSayane vya rAja zrI sudarzanavijayajI mahArAja, krAuna 16 nyAya Ape che. jenadarzananA karmavAdane jANavA pijI 136 pijanA A pustakamAM prAcIna stana mATe A pustaka pratyeka jene vasAvavA jevuM che. vane, stutio tathA sakjhAne suMdara saMgraha maheka jenuM paMcAMga vi. saM. 2012. prasiddha thaye che. jekeTa ane bAInDIMga sAruM katAM. paMnyAsajI mahArAja zrI vikAsa vijyajI to che. stavana-sajjAya tathA stutionA abhyAsI gaNivara, prakA amRtalAla kevaLadAsa mahetA. AtmAone upayogI che. mUlya 1 rUpIAmAM amadAvAda. mUlya 8 AnA. A pustaka jIvanasiMha mahetA udayapuranA sIra maheMdra paMcAMgamAM darzAvAtA grahacAre Adi nAme maLI zakaze. spaSTapaNe AkAzamAM pratyakSa joI zakAya che. prAraMbhika pAThayakramaka (hiMdI anuvAda) ane te paNa yathArtha rIte heya che. Aje prakA. navajIvana graMthamAlA, gArIyAdhAra (saurASTra) janmabhUmi ke dezanA pratyakSa paMcAMge che mUlya 1-8-1, punA-jenatattvajJAna vidyApIThanA AkAzadarzana spaSTa ane yathArtha rajU kare che, pAThyakramanuM A prakAzana, krAuna 16 pacha tenA pahelAM keTalAM varSo agAu eTale AjathI 16410 pejanuM suMdara, svaccha chApakAmathI 21 varSa pahelAM pU0 mahedrasUrijInA yaMtrarAja samRddha che. kAgaLe paNa sArA che. pAThyakramane graMthanA AdhAre paMnyAsajI mahArAjazrIe anurUpa sUtra, bhAvArtha, svArtha, anvayArtha, maheMdra paMcAMga" taiyAra karyuM, te mATe jaina parimala ItyAdi viSayenuM suyogya sajana samAja gaurava le che. Aje ApaNA samAjamAM ahiM karavAmAM AvyuM che. mahAvIracaritra tathA varSothI parvArAdhanA mATe "caMDazugaMDU paMcAMga" devapAlacaritra ane praznottarI paNa saMkalita mAnya thayela che. jo ke tenuM badhuM gaNita karela che, prakAzana suMdara che. sthala che. AkAzamAM pratyakSa jaNAtA grahacArane prAraMbhika pAThayakrama : prakAzaka upara te saMvAdI nathI, paNa jyAM sudhI sarve malIne mujaba, mUlya 1-8-0 krAuna 16 pacha temAM pheraphAra na kare tyAM sudhI pavarAdhanA mATe 20648 pijanAM A prakAzanamAM pAzcakamane te tene mAnya svIkAravuM ja paDe. chatAM dIkSA, marAThI anuvAda prasiddha thayela che. kAgaLa tathA pratiSThA, upadhAna, mAlAropaNa Adi zubhakAryomAM chApakAma suMdara ane svaccha che. maheMdra paMcAMgane ja mAnya rAkhavuM joIe, kamamImAMsA: lekhaka zikSaka khUbacaMda ema amArUM prAmANika maMtavya che. ame kezavalAla, prakAzaka. bI. pI. sIMdhI, pArzva jaina AkAzamAM spaSTa rIte pracAra joyA che, ane pAThazALA, zIrahI (rAjasthAna). mUlya 0-12-0 te maheMdra paMcAMga pramANe ja barAbara grahadarzana jainadarzananA karmavAdanA viSayane vizada rIte thayela che. draSTAMta tarIke mAgazara zudi trIjanA bAlabhogya zailImAM lekhake ahiM rajU karela che. gurUvakI maheMdramAM che, te ja pramANe gurU, mAne
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 60 : sarjana ane samAlocana : laMdhIne azleSA bAju javAnI zarUAta te divase svAmitva adbhata dharAve che. eke eka prasaMga karate ame je che. piSa zudi 1 nuM caMdra- preraka ane bedhaka che. pR. 6 upara "pAMcaso darzana lakheluM che, te divase barAbara sAMjanA vijayadhvaja" vALo prasaMga kivadaMtI che, ane te samaye pazcimakSitijamAM ame caMdrane piSa zudi kevaLa pU. AnaMdaghanajI mahArAjanA mahimAne 1 nA je hite. eTale pratyakSa darzanathI vyakata karavAnI dhUnamAM pU upAdhyAyajI mahArAja paMcAMgamAM jaNAvela graha, nakSatra AdinA cAra zrI yazovijyajI jevA samartha zAsanaprabhAvaka barobara maLatA che." diggaja vidvAna tathA rageragamAM jene dharma pari. sairabha : le. pU0 munirAja zrI caMdra- bhupe che, tevA paramavivekI mahApurUSanAM prasAgarajI mahArAja, pragUrjara graMtharatna vyaktitvane kAIka anyAya karanAro che. A prasaMga kAryAlaya, amadAvAda. 1-8-0. kAuna ahiM je rIte mUkAya che, te na mUkAyo hota 16 pijI 1ra841ra pijanuM A pustaka bAhya te ThIka raheta, ema amane lAge che. ekaMdare ane AtyaMtara baMne dRSTie saudaryazALI che. suMdara chapAI, anekagI jekeTa ItyAdithI A zabdonuM addabhUta prabhutva, bhASAnI madhuratA ane pustaka banne rIte AkarSaka banyuM che. bhAvanI anupama vizadatA A pustakamAM pAne- jainadharmanI prANIsthAoH leTa pAne jhaLake che. pustakamAM prasiddha thayelI ciMta- ' zrI nikakhU. pragurjara graMtharatna kAryAlaya nanI cinagArIo AtmAnA uMDA aMdhakArane amadAvAda, mUlya 1-4-0 TALavA mATe khUba ja samartha che. uMcA pharIna bhAI zrI bhikakhUe A pustakamAM jaina kAgaLa, pAne-pAne prasaMganurUpa citra, aneka kathAsAhityamAM ticaprANIonA je je prasaMge kalaramAM AlekhAyeluM mane ramya jekeTa, gUja- AvyA che, tene pitAnI viziSTa zailImAM rAtanA samatha zabdazilpI ane prasiddha navala- bAlabhogya bhASAmAM gUMthIne rajU karyo che. kAvya kathAkAra zrI dhUmaketune temaja gujarAtanA siddha- 16 pijI 116 pijanA pithI AkAranA A hasta kalAkAra ravizaMkara rAvaLanA jharA pustaka pustakamAM 14 prANa kathAo AlekhAyelI che. kanI zobhAmAM ane vadhAre kare che. "sorabhanA prasaMganurUpa citro paNa mUkavAmAM AvyA che. maghamaghatI ciMtanAtmaka padyamaya gadyakRtio je je jaina graMthamAMthI A kathAo saMgRhIta jIvanane unnata, ujvaLa ane urdhvagAmI banA karavAmAM AvI che, te te graMthanAM nAmane paNa vavA samartha che. nirdeza karavAmAM AvyuM che. jenI sAhityamAM bimAM siMdhu le. upara pramANe, aneka viSaye paDayA che, tene vartamAna zailI pra. upara pramANe. mUlya: ATha AnA kra. 16 pramANe zraddhAvAna lekhaka potanI zakti pheravIne peja 76+4 pejanI A pustikAmAM aneka je jagata samakSa rajU kare te kharekhara AjanA zreSTha jIvanaprasaMge gUMthI levAmAM AvyA che. saMsAra para advitIya upakAra thAya, ane sAthe je jIvanaprasaMge tyAga, viveka, namratA, saujanya, jene sAhityanI anupama sevA paNa thAya ! bhAI saMtoSa, ItyAdi suMdara tavenuM uddabodhana kare zrI jayabhikabU pAse zakti che, keIpaNa prasaMgane che. lekhaka munizrI, bhASAnuM mAdhurya ane zabdonuM anurUpa varNana karavA mATenI naisargika zailI
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, chatAM lekhaka mATe amane eka vastunuM duHkha che ke, teo jainazAsana pratye anurAga dharAvatA nathI. je lekhaka hAthI, gheADA, mRga, nAga, ane deDakA jevA prANImAM pUrva janmanA saMskAra mAnIne ahiM Alekhana kare che, te lekhaka 8 thI 18 varSanA khAlakane sAcuM jJAna, samajaNu ke saMskAra mAnavAnI Aje vIsamIsadImAM nA pADe che, ane bAla-dIkSAnA virodhamAM temaja vartamAna sAdhu saMsthAnI sAmenA pracAramAM bhAgale che, te amane kahe che. AvA lekhake te anya koipaNa pravRttiemAMthI nivRtta banI kevala sAhityasAdhananA kAryamAM ekAgramane kAryAMrata rahe, ane jaina siddhAMta pratye zradhdhAzIla ane te teo peAtAnI lekhanakaLA dvArA khUbaja anupama kArya karI zakaze, ane samAjamAM temanA mATe sarvatra AdarabhAva raheze. je bhAvi mATe paNa upakAraka banavAnA saMbhava che. A kevala lekhakanI zailI pratyenA anurAgathI kahevA dila lalacAya che. pustaka suMdara banyuM che, sa kAine edhaka ane mananIya che. hiMdudharmanI prANIthAe H le. tathA pra0 upara mujaba, mUlya 1-4. hiMdudharmanA graMtho uparathI prANIonI kathAe saMkalita karIne lekhake potAnI zailImAM suMdara rIte rajU karela che. jemAM parApakAra, dayA, sajjanatA, ItyAdi tattvonu udbodhana che. prasaMgAnurUpa aneka citrA paNa ApavAmAM AvyA che. pustakanA viSaya Adhaprada che. krA0 16 pejI 92 pejanu AthI AkAranuM A pustaka suvAcya che. AdharmanI prANIkathAo : le tathA prakA upara mujaba, mUlya 1-4-0. : kyANa mArca - 1956 : 1 : - auSadhama graMthAmAM AvatA prANIjIvanane lagatA kathAprasaMgAne bedhaka zailIe sarvAMkAine grAhya ane te Dhabe ahiM AlekhyAM che. lekhakanI zodhaka dRSTinA A traNeya graMthAmAM uttama ricaya ApaNane thAya che. pothI AkAre krAuna 16 pejI 106 pejanA A pustakamAM prasaMgane anurUpa citro paNa che. ekadare lekhaka zrI jayabhikamUnA A traNeya pustaka AdarapAtra ane tevAM che. sarvodayavAdanA AjanA yugane vAstavika sarvodayavAdane jIvanasidhdhAMta A prANIkathAo dvArA maLI rahe che. bAkInAM prakAzananI samAlAcanA have pachI. sAbhAra svIkAra : * nIcenAM prakAzanA amane samAlocanArthe maLyAM che, jenA ame sAbhArasvIkAra karIe chIe. (1) vividha puSpavATikA bhA. 2 (2) vArtAvihAra, (3) gaMgApravAha, (4) macchakumAra, (5) ratnapAla nRparitra (6) Ata dharmaprakAza marAThI, (7) aMtaranAM ajavALAM, padma kathAkAvye, (9) agAzItI stavanamAlA, (9) prItanI rIta, (10) aMtarAyakakI pUjA sAthe, (11) sukhana siMdhu, (12) sacitra sAthe sAmAyika-caityavaMdana, (13) navapada ArAdhana vidhi, (14) sAravastu saMgraha, (15) jinendra gItAMjali, (16) mAMgalika saMgraha, (17) kalAdhara Tekanikala mAsika, (18) muMbaI jIvadayA maMDaLInA 195ra ne rIporTa, (19) mahAtmA zrI matsyAdara. (20) 'jana kalyANa" mAsika satya ghaTanA aka. sacitra, A badhAyanI samAleAcanA have pachI. . lyA ga
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArmika zikSaNanA vikAsa mATe mahesANA zrImadda yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA ane zrI jaina zreyaskara maMDaLa dvArA yojAeluM sneha saMmelana sva. zeTha zrI veNIcaMda suracada saMsthApita zrI vADIlAla maganalAla zeThe vAMcyA hatA, jemAM zrImadda thazevijayajI jaina saMskRta pAThazALA saurASTranA vaDA pradhAna zrI rasIkalAla parIkha, ane zrI jaina zreyaskara maMDaLa dvArA mahesANA jayahiMda dainikanA suprasiddha lekhaka zrI mohana khAte madrAsa nivAsI dharmapremI zeTha zrI lAla dhAmI, saMghavI nagInadAsa karamacaMda ane bhuramalajIbhAInA pramukha sthAne tA. 3 ane zeTha zrI khuzAlabhAI kheMgArabhAI vagerenA mukhya 4-3-16 nA roja dhArmika zikSaNanA vikAsa saMdezAo hatA. mATe TrasTIo, zubhecchako ane dhArmika zikSakanuM aneka vakatAoe dhArmika zikSaNa ane eka sneha saMmelana yojAyuM hatuM. abhyAsakrama aMge vaktavya raju karyA hatAM, AjanI saMsthAnA AmaMtraNane mAna ApI muMbai, duniyAmAM sArA evA dhArmika zikSako taiyAra madrAsa, surata, vaDodarA, amadAvAda, godharA, thAya e mATe judAM judAM daSTibinduo raju pAlanapura, pAlItANA, uMjhA, pATaNa, khaMbhAta thayAM hatAM, Aje taiyAra thatA dhAmika zikSakane beTAda, surendranagara, vaDhavANuzahera, mIyAgAma, bhASAjJAna tarIke aMgrejI ane hindInuM jJAna lIMca, kapaDavaNaja, cANasamA, dhorAjI, rAjakoTa, apAvuM jarUrI manAyuM hatuM, judI-judI dhArmika pAlI vagere aneka gAmethI sArI evI saMkhyAmAM saMsthAo taraphathI judA-judA gAmanI pAThazALAsabhya hAjara rahyA hatA. enI judI-judI paddhatie parIkSAo levAya jemAM rAvabahAdura zeTha zrI jIvatalAla che, tenA ekIkaraNa upara bhAra mUkyuM hatuM, pratApazIbhAI, zeTha zrI maNIlAla mohanalAla saMsthAne Arthika beTa AvI rahI che tenA jhaverI, zeTha zrI ramezacaMdra bakubhAI, zeTha zrI mATe phaMDa ekaThuM karavAnI yejanA mUkAI hatI, jaizIMgabhAI ugaracaMda, zeTha zrI ratilAla nAthA- saMsthAne be varSa pachI 60, varSa purAM thAya che lAla, zeTha zrI hakIbhAI, zrI cImanalAla kezava- e vakhate hIraka mahetsava ujava, temaja lAla kaDIA, zrI jAvaMtarAjajI pAlIvALA, saMsthA taraphathI je dareka gAmenI pAThazALAonI zrI phatehacaMda jhaverabhAI, zrI mehanalAla dIpacaMda parIkSA levAya che, tenA vibhAgavAra kendro cekasI, zrI prANajIvanadAsa ha. gAMdhI, zrI goThavI dara varSe niyamita parIkSA levAya e aMge pipaTalAla vI. mahetA jIbuTTIvALA, mAmalatadAra vicAraNA thaI hatI, zrI amRtalAlabhAI, zrI haragevIdadAsa mANIAra, aMgrejI keLavaNI pAmelA bhAIone skeche. bhAIlAla ema. bAvIsI, zrI suMdaralAla urazIpa ApIne dhArmika zikSaNa ApavuM, cunIlAla kApaDIA, zrI maphatalAla jhaveracaMda ane dhArmika zikSaka ke gRhapati tarIke taiyAra paMDita vagere aneka mahAzayenI hAjarI khAsa karavA, dhArmika abhyAsakrama ghaDI kADhavA mATe tarI AvatI hatI. eka samiti nimavAnI bhalAmaNa thaI vagere sneha saMmelananI zubhecchA darzAvatA saMdezAo aneka dhArmika zikSaNane lagatI bAbate
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ H kalyANa - mArca - 1bheda : 3: carcAI hatI ane carcAne aMte Thara thayA hatA. virodha noMdhAve be divasanI beThakamAM bahu zAMtipUrvaka kArya bhAvanagara eka tIrthasthAna che, vAhI cAlI hatI. aMte saMsthAnA sekreTarI De. tyAMnI grAmapaMcAyate yAtrALudITha cAra AnA TekSa maganalAlabhAIe ane zrI cImanalAlabhAI vakIle levAnuM tA.18-2-56 nA roja TharAvyuM che, ane padhArelA AmaMtrita saddagRhasthane AbhAra tA. ra3-2-16nA roja eka jAheranAmuM bahAra mAnyuM hatuM. hAra-terA bAda tA. 4-3-56 pADIne jaNAvyuM che ke, A aMge jeone nI sAMje pAMca vAge jayanA harSanAde vacce virodha hoya teoe eka mahinAmAM nIcenA sthaLe saMmelananuM kArya pUrNa thayuM hatuM, ane sau jaNAve. svataMtra bhAratamAM A jAtane TekSa reIna pakaDavAnI taiyArI karI rahyA hatA. rAtanA dhArmika svataMtratAmAM hastakSepa kare che te kaI so pita-pitAnA sthAne pahoMcavA upaDI rIte IcchavA yogya nathI. jethI dareka gAmanA gayA hatA. saMghoe ane saMsthAoe nIcenA sthaLoe A samaye sau ravAnA thayA te pahelAM padhA- virodhanI lAgaNe pradarzita karavI. relA 60 jeTalA zikSakabhAIoe ekaThA thaI 1 sarapaMca grAma paMcAyata - ghoghA (saurASTra) saMgaThThana ane sahakAra meLavavA mATe "dhArmika zikSaNa sabhA" nAme eka saMsthA sthApI hatI 2 maherabAna kalekaTara - amarelI (saurASTra) ane dareka zikSakabhAIe tenA sabhya thayA hatA. 3 maherabAna pramukha, ullA kalaba, amarelI 1 -: aDadhI kiMmate - lakSamI chApa . - saMgItazikSaNaH svayaM hAramenIyama tabalA zIkhavAnI paddhati tathA gAyane. mULa kiMmata bAra AnA levAnI cha AnA kabajIAta, AMtaradAha, ane masA mATe jainatatvajJAna praznottara : mULa kiMmata) anupama ka5, eTale sat isabagula ane bAra AnA. levAnI cha AnA anya vanaspati auSadhionuM anupama mizraNa aMtarAyakarmanI kathAoH mULa kiMmata pArekha meDIkala sTersa gAMdhI reDa amadAvAda cAra AnA levAnI be AnA bI. ke. paTelanI ku-surendranagara juja nakale ja ApavAnI che jI. ema. enDa sansa, khapATIyA cakalA piSTa alaga. " : lakhe : | bI. amRtalAlanI ku. semacaMda DI. zAha - pAlItANuM | 305, kAlabAdevI-muMbaI 2. jainadharmanuM ajoDa mAsika "kalyANu" lavAjama rUA. 5 saMta su dho. surata,
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhaka: vadarAjazrI.mohanalAla cunIlAla dhAmI. ( kalyANunI cAlu aitihAsika vAta ) vahI gayelI vArtA : pitanapuranA priyaMguzeThane putra devadina paraNAnI pahelI rAte pitAnI saguNI patnI sarasvatIne jAkAre de che. potAnA ahaMne AdhIna thayelo te sarasvatIne apamAnita kare che. vezyAnA upAlaMbhanA kAraNe paradeza jAya che. bhavitavyatAe te samudramArge suMdarapura nAmanI aMdhera nagarImAM Ave che, tyAM rAjAnI mAnItI kudakabhAnI paTajALamAM te phasAi paDe che. devadina piotAnI pAsenuM sarvasva gumAvI tene tyAM ghasa banIne rahe che. devadinanA gayA pachI sarasvatI vasuragRhe mAnapUrvaka Ave che. gharamAM sarva keIne priya bane che. devadinanA duHkhada vartamAna jANIne pitAnA zvasura priyaMguzeThanI sammatipUrvaka te mahatta vyApArInuM nAma dhAraNa karIne aMdheranagarImAM Ave che, kuTabhAnI mAyAjALane bhedI tene jatI le che. parAbhava pAmelI kuprabhA sarasvatInA cAturyathI dIna banIne tenI dAsI bane che, phUTaprabhAno parivAra paNa A navA vyApArI ( sarasvatI ) somadatanA dAsabhAvane svIkAre che. chatAM udAbhAve te badhAyane semadatta chuTA kare che, ane phakata devanine sevaka tarIke rAkhIne teo adharanagarIthI prayANa karavAnI taiyArI kare che. have vAMce AgaLa- prakaraNa 10 muM, katA hatA, e sivAya daradAgInAne paNa pAra AzAnuM malakhuM. nahote. somadatta tAbaDatoba samagra dhanabhaMDAra tyAMthI upaDAvIne pitAnA vahANamAM bharAvyA. navajavAna samadaranI jALamAM rAjanI mAnItI kuprabhA AbAda sapaI gaI. suvarNa sivAyanA pramavAsaNa, mAla, asara bAba vagere je kaMI hatuM, te saghaLuM teNe A samAcArathI sArAye nagaramAM eka jAhera lIlAma karIne vecAvI nAkhyuM. ane prakArane AnaMda chavAI gayuM hatuM, ane aMdhera- draprabhAnuM bhavya makAna paNa lIlAma karIne nagarIne rAjA bhAre vimAsaNamAM paDI gaye hate. vecI nAkhyuM. A badhuM vecatA je kaMI dhana sarasvatI samajatI hatI ke, rAjA vAja AvyuM te teNe pitAnA vahANamAM bharAvyuM. ne vAMdarA paLe paLe palaTI jatAM hoya che, eTale kuprabhAnA mahelamAM badhA maLIne basa teNe bIje ja divase savAre kaTaprabhAne dhana- sattAvana gulAma hatA. emAMnA moTA bhAganA bhaMDAra khelAvyuM. te sArthavAha ne vepArIo hatA. e dhanabhaMDAra jotAM ja somadattanA vezamAM semadane eka mAtra devaditrane pitAnA rahelI sarasvatInI AMkho cAra thaI gaI. aneka vahANa para mokalI Ape, ane bAkInA baso vepArIone laTIne kaTTaprabhAe aDhaLaka dhana chappana gulAmane dasa dasa hajAra suvarNamudrAo ekatra karyuM hatuM. dhanabhaMDAramAM DhagalAbaMdha ApIne mukta karyo. suvaNa hatuM, ane ekavIsa carU thI klana phUTaprabhA A badhuM joIne baLI- jaLI rahI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ : kalyANa - mArca - 1956 : pa : hatI, paNa te zuM kare ? belI baMnene AdarapUrvaka besADa, huM | mukta thayelA base chappana vepArIoe AvuM chuM." somadattane khUba khUba AbhAra mAnya. semadane nekara cAlyA gaye. sahune bhAratanA kinAre pahoMcatA karavA arthe somadatta oraDAmAM kUTaprabhAne pUrIne rAjAne eka vahANanI paNa vyavasthA karI ApI. maLavA gaye. kUTaprabhAe saMthA vakhate somadattane belA somadattarUpI sarasvatIe khaMDamAM paga mUkyo vIne vinayapUrvaka mastaka namAvI kahyuM. "zeThajI, ke tarata mahArAjA ane maMtrI ubhA thaI gayA. Apa sahune mukta karyA che, mane paNa mukta somadatta banene namaskAra karyo, ane AdarapUrvaka kare." besADI vinamrabhAve kahyuM. "Apa kuzaLa che ne ?" semadatte kahyuM: "tane te huM mArA dezamAM hA zeThajI, ame ApanI pAse eka laI javAnI chuM." bhIkSAathe AvyA chIe." maMtrIe kahyuM. "mArA para dayA kare, huM tamArA dezamAM semadane kahyuM: "huM te eka garIba eka paLa mATe paNa nahiM jIvI zakuM." vepArI chuM, mArI pAse bhIkSA na haya, mane uttaramAM semadane hasIne kahyuM: "basa te AjJA pharamAvAya, kahe zI AjJA che?" sattAvana maNAsane lUMTatI vakhate ane gulAma rAjAe kahyuM: "meM sAMbhaLyuM che ke, Ape banAvatI vakhate tane A 'dayA'ne sparza nahote devI kadraprabhAnA saghaLA gulAmane mukta karI thaye? huM tane choDavA mAMgate ja nathI. mArA dIdhA che. ApanI A udAratA dhanyavAdane pAtra dezamAM huM tane eka kAma saMpIza ke tuM jIvana- che. amArI namra mAMgaNI che ke, Apa devI bhara tArA pApakarmone yAda karyA kare." kraprabhAne paNa mukta kare." kRDhaprabhAnI AMkho sajaLa banI gaI, te "ApanI sAmAnya mAMgaNI svIkAravAmAM bolIH "zeThajI, Apa dayALu che, mArA para mane kharekhara AnaMda thAya, paraMtu ene mukta kRpA kare." karavAmAM eka muzkelI che." tArA para kRpA karavAne artha te e ja muzkelI ? kyA prakAranI ?" maMtrIe ke tuM pharIvAra tArI kUTilatAnI jALamAM bIjAne prazna karyo. sapaDAvyA kare, huM ema nahi thavA dauM." - devI draprabhAnA jamaNA hAthamAM pakvanuM baMne vacce A carcA cAlatI hatI tyAM cinha che, eTale te jyAM vase tyAM lakSmIne eka nekara deDate Avyo ane bolyA "A paNa AvavuM ja paDe. A eka ja hetu khAtara nagarInA mahArAjA ane maMtrI baMne Apane huM tene mAre tyAM laI javA mAguM chuM. huM maLavA padhAryA che." Apane eka vAtane vizvAsa ApuM chuM ke, A samAcAra sAMbhaLIne sarasvatI camakane mArA dezamAM devI kUdraprabhAne huM khUba ja mAna pUrvaka rAkhIza."
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ { " : 6 : kulavadhu : 4' ' maMtrI ane mahArAjA bane vicAramAM paDI Apane mAnasahita mukta karavAnuM meM mahArAjAne gayA. theDI paLanA mauna pachI maMtrIe kahyuM vacana ApyuM che. Aja sAMja sudhI Apo zeThajI, devI kudarabhAnA badalAmAM mahArAjA mAruM Atithya svIkAre, ane rAtrinA prathama Apane savAlakSa suvarNamudrAo Apaze, ane prahare Apa rAjabhavanamAM cAlyA jajo." saraApa A rAjyamAM vepAra aMgenI je kaMI svatIe kahyuM. vyavasthA mAgaze te pUrI pADaze." "zeThajI, huM Apane upakAra jIvanabhara sarasvatInA manamAM thayuM ke, A badhuM nahi bhUluM. kharekhara tame udAramUrti che. huM kheMcavA jatAM tUTI jaze, ane rAjAnI vRtti Apane eka vacana ApuM chuM ke, havethI huM pharaze te je kaMI dhAryuM pariNAma AvyuM che, AvI jALa racIne keIne nahiM sapaDAvuM." te barabAda thaI jaze. Ama vicArIne teNe kUTaprabhAe kahyuM. prasannacitte kahyuM "mahArAjAnI AjJA heya semadatarUpI sarasvatIe kahyuM: "je Apa te mAre savAlakSa suvarNamudrAnI paNa jarUra aMtaHkaraNathI samajI zakyAM haze te avazya nathI. mahArAjA nyAyapriya che, ane ekavacanI sukhI thaze. zAsanadeva Apane sadAya sadche, e ja mArA mATe saMtoSanI vAta che. huM buddhi Ape." pharIvAra mAla laIne AvuM tyAre mahArAjAzrI tyArapachI kUTaprabhAne uttama bhejana jamADI mane vepAranI sagavaDatA Ape eTale basa. rAtrinA prathama prahare vidAya ApI, ane pote devI kudaprabhAne huM mAnasahita rAjabhavanamAM paNa pitAnA tamAma mANaso sAthe sAgarataTe mokalI ApIza." cAlI gaI. kAraNa ke badho mAla vahANamAM gaThasemadattanA A zabdothI rAjA ane maMtrI vAI gayuM hatuM, ane A nagarImAM vadhu samaya baMne khUba ja prasanna thayA, ane somadattane kAvuM tene ISTa jaNAtuM nahotuM. AbhAra mAnI vidAya thayA. vahANa para pahoMcyA pachI tarata ja samarAjAnA gayA pachI sarasvatI je khaMDamAM dattarUpa sarasvatIe vahANanA mukhya saMcAlakane kukraprabhAne pUrI hatI te khaMDamAM AvI, ane prayANa karavAnI AjJA karI. belIH "mahArAjAe Apane mukta karavAnI vahANa taiyAra ja hatuM. Rtu anukULa hatI, mAgaNI karI hatI. havA paNa anukULa hatI, ane sAgara paNa pachI?" kudraprabhAnA prANamAM muktinI zAMta hate. AzA jAgI. madhyarAtri pahelAM ja vahANa gatimAna nA pADI eTale temaNe savAlAkha banI gayuM. suvarNa mudrAo badalAmAM ApavAnuM jaNAvyuM !" vahANamAM puSkaLa dhana hatuM, paraMtu sarasvatI chatAM Ape nA pADI?" mATe te svAmI e ja sAcuM dhana hatuM. chellA ApanuM lIlAma karIne suvarNamudrAo ATha-dasa praharathI teNe khUba ja zrama lIdho meLavavI e mane robhAspada na lAgyuM, eTale hevAthI te sAva thAkI gaI hatI, tenuM zarIra
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArAma jhaMkhI rahyuM hatuM. eka nAnI chatAM suMdara kATaDImAM devidenna mATe rahevA-sUvAnI vyavasthA karAvI hatI, ane sarasvatIe devadinnane te keTaDImAM rAkhavAnI AjJA paNa karI hatI. devanni pAtA mATe niyata thayelI keTaDImAM eka zayyA para paDIne anata vicArI karI rahyo hate. ane thAkelI sarasvatI potAnA kakSamAM eka zayyA para purUSavezamAM ja sUi gai hatI. sUtA pahelAM teNe nitya niyama mujaba ATha navakAra gaNI lIdhA hatA. ekase zramanA aMge jyAre zarIra thAkI jAya che, tyAre te tarata nidrAdhina banI jAya che. svatInuM paNa ema mRtyu. sara paraMtu devadinnane nidrA nahetI AvatI, tenu mana bhUtakALanA aneka prasa Mge saMbhArI rahyuM hatuM. mAtA-pitAe pravAsanI nA pADI hatI, chatAM eka nartakInA meNA khAtara pote sAgara kheDavAnuM sAhasa karyuM. hatu. ane kamAvAnI vAta tA dUra rahI, paNa pAte eka gulAma tarIke sapaDAI gayA hatA. enA manamAM thayuM, sAmadatta zeThe khIjA badhAne mukta karyA che, mane zA mATe rAkhye haze ? zu mArAM koI pApakama bAkI haze ! me evu te kayuM pApa karyuM` che ke, jenI mAre ATalI bhayaMkara santa bhAgavavI paDe che ? sAmadatta mane kayAM laI jaze? zuM mane potAnA gulAma rAkhaze keine tyAM vecI deze ? Aha ! meM evA kayA gunA karyo che ke.... ... A vicAra AvatAM ja tenA mAnasapaTamAM suMdara patnI sarasvatI taravaravA lAgI. ane : kalyANa mA 1956 :: lagna pachI tarata ja tene tarachoDI dIdhAnA prasaMga haiye caDaye. devavijJanA manamAM thayuM, sarasvatIne evA kayA doSa hato ke, me tene AvI AkarI zikSA karI ? enA rUpamAM, jJAnamAM, cAritryamAM, vanamAM ke vyavahAramAM koi paNa deSa hatA ja nahi chatAM abhyAsakALe khelAyelA enA zabdone meM gaNIne gAMThe khAMdhyA ! e bicAkarIe mAtra eTaluM ja kahyuM hatuM ke, cAgya strI svAmIne dAsa banAve, Apatti vakhate sahAyaka ane, ane svAmInI preraNA ane ' AveA ja kaMIka vicAra teNe raju karelA, Ave vicAra karavAnA ene adhikAra hatA. kadAca te gamAM khelI hAya, te paNa mAre gaNIne gAMThe zA mATe bAMdhavu paDayuM ? ane enI sAthe lagna karIne meM enA hRdayane zA mATe kacaDI nAkhyuM ? eha, meM ja sarasvatIne huine bhayaMkara pApa karyu che. mArI A dazA e pApanuM ja piraNAma lAge che! eka AzAbharyA hRdaya sAthe potAnuM sarvasva arpaNa karavA AvatI suMdara ane saMskArI patnInA haiyAmAM meja vedanA UbhI karI hatI. koInI AzA naSTa karavI e echuM pApa nathI ! A vicAra AvatAM ja te zayAmAMthI ubhA thai gayA, ane kATaDImAM AMTA mAravA mAMDayA. eka tarapha gADha aMdhakAra hatA, upara tArAethI bhAtIgaLa cuMdaDI samuM jaNAtuM AkAza hatuM, sAgara ghUghavatA hatA, ane aMdheranagarInA kinAre dUra dUra jatA hatA. dhruvidvatra eka kATaDInA dvAra pAse AvIne ubhA rahyo, ane aMdhakArathI AcchAdita banelI dizA tarapha jovA lAgyA.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 68: kulavadhu: tenA manamAM eka vicAra AvyuM, A tyArapachI te munima pAse gaI, munima ghughavatA sAgaramAM jaIne kUdI paDuM, ane mArA paNa prAtaHkAryathI nivRtta thaI gayA hatA. saraduHkhane tathA pApane aMta lAvuM. svatIe mRdusvare kahyuM: "kAkA, e jAgyA che?" paraMtu tarata tenA manamAM thayuM, ApaghAta "huM tapAsa karAvuM chuM." kahI munima karavAthI te eka pApanI vRddhi thaze. tyAre ? ubhe thaye. hA... savAre semadattazeThane prArthanA karUM, ane sarasvatIe kahyuM "sUtA hoya te jAgRta bhAratanA keI paNa kinAre utArI de tevI "karaze nahi." mAgaNuM karUM, teno cahere te ghaNe vinamra che, - tenI AMkhamAM udAratA ane premanA bhAva bharyA ' "jevI AjJA, jAgatA hoya te ?" hoya tema lAge che. tenI vANImAM paNa-madharata, munie prazna karyo. jaNAya che. jarUra te mArI vinati thA- "enA prAtaHkAryanI vyavasthA karIne pachI namAM leze." emane mArA kakSamAM mokalaje. " sarasvatIe aneka nirAzAo vacce paNa mAnavI Doka vicAra karIne jaNAvyuM. AzAnuM ekAda taNakhaluM dhI le che. AzAnuM munima cAlyuM gayuM. teNe sarasa rIte malekhuM maLI jatAM devadizvanA cittane kaMIka vezapalaTo karyo hate. kaI paNa saMgemAM devazAMtvana maLyuM, ane te nabaLA vicArothI mukta dina oLakhI na zake evI kALajI paNa rAkhI thaIne punaH zayyA para paDI gayuM. pachI te hatI. chatAM teNe vadhu sAvadha rahevA khAtara eka muktinI AzAnA sumadhura svapnamAM ja ene mANasa mAraphata tapAsa karAvI. devadinna haju nidrA AvI gaI. sUto hato. savAra paDayuM... ane devadinna uThyo tyAre eka prahara sarasvatI jAgRta thaI, sauthI prathama teNe 1 cAlyo gaye hate. eka nokare tenA prAtaHkAryanI pratikramaNa karI lIdhuM, tyArapachI prAtaHkAryathI vyavasthA karI ApI. nivRtta thaI, purUSaveza dhAraNa karI te bahAra AvI. nAha, vastro badalAvI, DuM TAmaNa karI, sUryodaya thaI gaye hate, vahANane mukhya kaMIka prasannacitta banyuM, eTale eka mANase cAlaka sarasvatI pAse AvyuM, ane namaskAra AvI kahyuM: "bhAI, tamane zeThajI belAve che." karI betyeH "zeThajI, saddabhAgye havA khUba ja devadittanA manamAM thayuM, zeTha zA mATe anukuLa che, je AvI havA cAra-cha divasa belAvatA haze? game te kAraNe belA, huM raheze te tephAnI dariye vaTAvI jaIzuM," emane vinati avazya karIza. sarasavatIe sAgaranA zAMta ane anaMta AzAnuM lekhuM mAnavIne ghaNIvAra hiMmata paTa tarapha jatAM kahyuM "ApanI AzA jarUra ApI de che. devadina mANasa sAthe zeThajInA kakSa tarapha ravAnA thaye. [cAlu ] phaLaze."
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 3 ane 4-3-56 nA roja mahesANA khAte zrImadda yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA ane zrI jaina zreyaskara maMDaLanA drasTIoe, zubhecchA ane dhArmika zikSakanuM eka sneha saMmelana yAjI dhAmika zikSaNane vikAsa kema thAya ? tenI vicAraNA karela te vakhate jhaDapAeluM eka dazya. navA sa nA zamanA me 11) zrI abhecaMdabhAI vIracaMda muMbaI-9 11) zrI rasIkalAla zAMtilAla zAha masura 11) zrI hIrAlAla chaganalAla muMbaI-3 - pU0 munirAja zrI pUNabhadravijayajI mahApU panyAsajI kanakavijayajI gaNivaranA - rAjazrInI zubhapreraNAthI. vidvAna ziSyaratna pUrva munirAja zrI mahimA- 11 zrI popaTalAla gokuLadAsa masura vijayajI mamhArAjazrInI zubhapreraNAthI. upara mujabanI zubhapreraNAthI. 11) zrI caMdulAla maganalAla muMbaI-3 11) umatA jaina jJAnamaMdira upara mujabanI zubhapreraNAthI. | zrI aMbAlAlabhAinI zubhapreraNAthI. 11] zrI amRtalAla pItAmbara zAha mubaI , 11) zrI pAnAcaMda ANaMdajI mANAvadara upara mujabanI zubhapreraNAthI. 11] zrI jIvarAja gulAbacaMda verAvaLa 11] koThArI premacaMdabhAI dhArazI surendranagara 111 saMghavI vakhatacaMdra haracaMdabhAI dhanAlA zrI caMpakalAla cunIlAlanI zubhapreraNAthI. sAdhvI zrI dazanazrIjI mahArAjazrInI zubha11) zrI jIvarAja chaganalAla zAMtAkrujha preraNAthI. - a zrI dalIcaMda bhudarabhAInI zubhapreraNAthI. 11 zrI maNIlAla ravacaMda vaDAlI 11) zrI zAMtilAla rAmAjI zIvagaMja pU. paMnyAsajI kanakavijayajI gaNivaranI 111 zrI bhavAnabhAI pI. saMghavI boraDI zubhapreraNAthI. umatA
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ REGD* NO' B 4925 KALYAN :: navAM *** upayogI prakAzana :: TIT T TET , ra : nUtana stavanAvalI : saMvata 2012 nI navI AvRtti. jemAM AvArA, nAgIna, zrI 420, AjhAda, nAstika vagere aneka sInemA tajInAM stavane che. paTeja sahita pAMca AnA : paMca pratikramaNa vidhi sahita : navI AvRtti bahAra paDI cUkI che. aMdara joIne pratikramaNa karI zakAze. mUlya 1-12-0 paTeja alaga. hi, : gurubhakti-gaDulI-saMgraha : pUjya mahArAja zrI jakhkhavijayajIe racela navA rAgamAM gahulIone sura saMgrahaH 112 peja kiMmata bAra AnA paTeja alaga. : mauna ekAdazInuM gaNaNuM ane devavaMdana : mauna ekAdazInA gaNaNI sAthe mauna ekAdazInA vidhi sahita devavaMdana. paTeja sahita pAMca AnA. paMca pratikramaNa mULa. [pokeTa] pokeTa sAIjha paMca pratikramaNa sUtranI navI AvRtti bahAra paDI cUkI che. 402 peja pAkuM halakaletha bAInDIMga kiMmata 1-6-0 2 3 citigat me ? cesaDaprakArI pUjA artha sahita : pUjya paMDita zrI vIravijayajI kRta cesaThaprakArI pUjA artha sahita che. ane sAthe 25 kathAone saMgraha che. -; meLavavAnuM sthaLa :sA ma ca'da DI. zA ha. he, jIvananivAsa sAme pAlItANA ( saurASTra ) - Power Trde,