Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taMtrI : | cIpanalAla gokaLabhAna thI Rang ) Re | varSa 15 : eka 1] . amadAvAda : tA. 15-10-49 : [ kramAMka 169 viSaya-darzana lekhaka saMpAdaka. zrI. rAhulajI. viSaya 1, prAsaMgika neli. 2. pratIkAra ne pratyuttara. 3, apabhraMzanA kavionuM saja'kabaLa ane abhinava tatvadarzana, 4, gulAba ane kaTA. 5. ItihAsane ajavALe. 6. zrI kesariyAjI tIrthasaMdhavarNana, 17, hIrasaubhAgya mahAkAvyanA pUrva bhava. 8. sunaMdA ane sumitra. 9, praznottara kriraNAvalI. 10. navI cadada. 11. graMthasvIkAra. zrI. mohanalAla dI. cekasI. pU. mu. ma. zrI nyAyavijayajI. pU. mu. ma, zrI dAnavijayajI, N.. pU. A. ma. zrI vijaya padyasUrijI, TAITala pAnuM. >> >> lA6/'A vI iI e rapiyA A ina ina mI mArI bAnI, paNa, For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navI madada 25) pU. A. ma, zrIvijayamahendrasUrijInA sadupadezathI zrI ozavALa jaina saMdha, zivagaMja. 25) pU. 5. ma. zrIkAtimunijInA sadupadezathI zrIvIravijayajIne jaina upAzraya. amadAvAda 25) pU. mu. ma. zrIbhAnuviryajInA sadupadezathI zrIlAlabAga jaina upAzraya. muMbaI. 25) pU. 5. ma. zrI kanakavijayajInA sadupadezathI zrI tapagaccha jaina amarazALA. khabhAta. 21) pU. mu. ma. zrImeruvijayajI tathA zrIvavijayajInA sadupadezathI jaina saMdha kATha. 20) pU. u. ma. zrIdhama vijayanA sadupadezathI jUnI zerI jaina saMdha vaDodarA, * 20) pU. A. bha. zrIvijayaharSasUrijInA sadupadezAthI zrIporavADa jaina saMdha. zivaga"ja. 15) pU. A. ma. zrIvijayuumaMgasUrijInA sadupadezathI zrI jaina saMdha. sAbaramatI. 11). pU. 5. ma. zrInavInavijayajInA sadupadezathI zrI jaina zvetAMbara saMdha, bIjApura (dakSiNa) 10) pU. mu. ma. zrIlabdhisAgarajInA sadupadezathI zrI zAMtinAthajI jaina peDhI. bIlImorA. 10) pU. mu. ma. zrIcaMdanasAgarajInA sadupadezathI zrI vejalapura jaina saMdha. bharUca. 10) pU. A. bha. zrIvijayabhuvanatilakasUrijInA sadupadezathI zrI bagavADA paragaNA jaina | saMdha. bagavADA. 10) pU. A. bha. zrIvijayAdayasUrijInA sadupadezathI zrI jaina zvetAMbara tIrtha kamiTI. talAjA 10) pU. mu. ma. zrIkRddhisAgarajInA sadupadezathI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI peDhI. navasArI. 10) pU. 5. ma. zrIhamasAgarajInA sadupadezathI zrovetAMbara jaina saMba. vejalapure, 10) pR. 5. ma. zrI kailAsasAgarajInA sadu padezathI zrInTena saMdha. DabhAI. 10) pU. 5. ma. zrIdevendrasAgarajInA sadupadezathI zrI navApurA jaina saMdha. surata. 10) pU. A. bha. zrIvijaya amRtasUrijInA sadupadezathI zIzAMtibhuvana jaina saMgha, jAmanagara, 10) pU. mu. ma. zrIpuNyodayavijayajInA sadupadezathI zrI ezavAla jaina sa'dha, bArasada. 10) pU. mu. ma, zrIbhadra karavijayajInA sadupadezathI zrIjaina paMca vApI. 3) pU. A, ma. zrI vijayahimAcalamUrichanA sadupadezathI zrInTena sadha samasta. gAmathuThA (mevADa) For Private And Personal use only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir akhila bhAratavarSIya jaina zvetAmbara mUrtipUjaka munisammelana saMsthApita zrI jainadharma satya prakAzaka samitinuM mAsika mukhapatra tya prakAza jeziMgabhAInI vADI : ghIkAMTA roDa : amadAvAda (gujarAta) varSa 25 vikrama saM. 2005: vIrani, saM. ra475 I. sa. 1949 zra? A vadi 8 zanivAra : 15 okaTobara 2016 noMdha zrI jaina satya prakAza" mAsika A aMkathI paMdaramA varSamAM praveze che e zubha avasare gayA varSa daramiyAna samiti tathA mAsikane jemaNe Arthika temaja bauddhika sahakAra Ape che te saune ame ataHkaraNapUrvaka cAbhAra mAnIe chIe ane bhaviSyamAM paNa e sahakAra ApatA rahevAne ame vinavIe chIe, chellAM keTalAMka varSothI kAgaLanA bhAva ane chapAI vagesanI meghavArIthI mAsikane vadhu samRddha banAvavAnI bhAvanA hovA chatAM amAre Arthika maryAdAmAM saMkeca rAkha paDyo che. chatAM gayA varSamAM mAsike sAhitya, itihAsa, zilpa sthApatya, caritra viSayaka vividha sAmagrInA lekhethI ane jainadharma upara AkSepAtmaka lakhANenA pratIkArathI je pragati karI che te suvidita che ' mAsikanA navA varSanA AraMbhathI mAsikamAM apAtI sAhityiksAsarImAM je pheraphAra karavA dhAryo che e vize ame caudamA varSanA chellA aMka (kramAMka: 198)mAM niraza karyo che ane e dizAmAM pragati thAya e mATe pUjya muni rAje ane vidvAnene evA lekha lakhI mokalavA ame vinaMtI karIe chIe. bhAratIya dharmone tulanAtmaka abhyAsa karanArA vidvAnenuM dhyAna have jaina saMskRti tarapha AkarSAyuM che, ane teo bhAratIya dharmonI prAcIna paraMparA vaidika ane zramaNa saMskRti vize UMDI ane vistRta veSaNuM karatA thayA che. evA samaye jaina saMghanI pharaja che ke, tevA vidvAnene jaina sAhitya ane tenA 1 For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satyaprakAza [ varSa 15 abhyAsanAM sAdhane kema sulabha bane e dizA tarapha dhyAna derAvuM joIe. e dizAmAM A mAsika paNa evA molika lekho dvArA jeTaluM banI zake teTalo phALe noMdhAvavA banatuM karI zake evI lekha sAmagrI mokalavA vidvAnene vinavIe chIe. jaina saMghamAM varSa daramiyAna je pragatikAraka ghaTanAo bane tenI hakIkata ApavAne ame IrAde rAkhe che e mujaba gayA varSa daramiyAna jenAM tIrtho saMbaMdhe jaina saMgha gaurava laI zake te prayAsa thayo che, tene ulekha karavAnuM ame cUkatA nathI. zrI zatruMjaya jevA pavitra tIrthanI yAtrA karavA mATe jene saMdhane dara varSe rUA. 60,000) bharavA paDatA hatA, giranAra jevA prAcIna tIrthamAM maMdirano jIrNoddhAra ke bIjA sudhArA-vadhArA karavA mATe muzkelIo naDatI hatI, Abu jevA dezanIya tIrthamAM muMDakAvere Apo paDate hate-A badhI saMkaDAmaNamAMthI muMbaI sarakAra ane saurASTra sarakAre jaina saMghane mukta karI svataMtra adhikAra bakyA che, vaLI Abu tIrthanA chahAra mATe je Arasa-paththara tyAMnA maMdiramAM vaparAya che tevA paththaro meLavavA mATe khUba prayAsa pachI dAMtA sTeTanI hadamAMthI khANe maLI AvI, tenA paththaro dAMtAnA rAjavI koI paNa zarate ApatA nahAtA te 5zu have muMbaI sarakAre vAparavAnI chUTa ApI che. tene mATe jemaNe tana, manathI je sevA ane sahakAra Ape che te kharekhara abhinaMdanIya che. A tIrtho ane tenA jIrNoddhAra mATe zrImAna karaturabhAI lAlabhAI zeTha bhAre jahemata uThAvI uparyukta tIrthone muzkelImAMthI mukta karAvyAM che te mATe teo jaina saMghanA AdarapAtra banyA che. eTaluM ja nahi, jaina saMghe temane gya satkAra karI, mAnapatra ApI sevAnA ujajavaLa Adazane pATha zrIsaMgha samakSa raju karyo che te gauravapreraka che. jainadharma vize ApAtmaka lakhANa keTaleka sthaLe prasiddha thayA kare che tene pratIkAra karI zakAya evI mAhitI pUrI pADavA mATe paNa ame sau koIne vinavIe chIe. ' prakAzita thatA graMthanI svIkAratI nedha havethI zarU karI che mATe lekhaka mahAzaye pitAnuM pustaka pragaTa thatAM mokalI Ape evI AzA rAkhIe chIe. aMtamAM jaina saMskRtinuM gaurava vadhe ane janarucinuM piSaNa thAya evI sAmagrIthI A mAsikane samRddha banAvavA Arthika temaja sAhitya viSayaka sahakAra mATe ame sau koIne hArdika rIte AmaMtraNa ApIe chIe. -taMtrI For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAra 15 pratIkAra ne pratyuttara "prajAbaMdhu' patranA TIkAkArone pratyuttara amadAvAdanA vaMzAvalAmAM tA. 30-8-49nA roja zrImAne kasturabhAI lAlabhAI zeThane, temaNe dharmanI karelI anupama sevA badala, teozrIne mAnapatra ApavA mATe zrI vetAMbara mUrtipUjaka samasta jaina saMghano eka bhavya meLAvaDe nagarazeTha zrI vimalabhAI mAyAbhAInA pramukhapaNA heThaLa yojavAmAM Avyo hato. temAM tIrtho mATe zeThe potAnI zakti ane samayane bhoga ApI saMghanI je aje sevA bajAvI te vize aneka vaktAoe potapotAnAM dRSTibiMduo raju karI temanI prazaMsA karI, mAnapatra ApI temanuM bahumAna karyuM hatuM. zrImAna zeThe vaktAonAM kathanane namrapaNe javAba vALatAM je vaktavya raju karyuM hatuM tenA vize amadAvAdathI pragaTa thatA sAptAhika "prajAbaMdhu" nA tA. 18-9-4nA aMkanA bAramA pRSTha upara "jene saMskRti zAmAM rahelI che" e zIrSaka heThaLa eka lAkSaNika DhabanI TIkA pragaTa thaI che te tarapha ame vAcakenuM dhyAna derIe chIe. e TIkAkAranA samagra lakhANane jotAM temaNe saMskRtinA eka taraphI paDakhAne sparzI carcA karI che jemAM mUrtivAda pratyene temano pragaTa roSa ThalavAto hoya evuM saheje jambhAI Ave che. ame enA lAMbA vivecanamAM na UtaratAM ahIM eTaluM ja jaNAvIzuM ke, zrIyuta kasturabhAI zeTha zramaNa saMskRtanA pAyA svarUpa samabhAva, tyAga ane tapazcaryAne leza paNa virodha karyA sivAya jena saMskRtinuM ujavaLa aitihAsika dRSTibiMdu raju karyuM hatuM tema chatAM prajAbaMdhu' nA e sAhityapriya lekhakane kaMIka vilakSaNa vani saMbhaLAyo ane tenuM temaNe Alekhana karyuM che. zrIyuta kasturabhAI zeThe jaina saMskRtinAM vividha aMgo paikI tIrthe, tenAM zilpasthApatyo ane jena bhaMDAromAM rahelA alabhya ane amUlya graMtharatno vagerenA De talasparzI abhyAsa mAtra jenonI nahi paNa jainataranI daSTie paNa thavo joIe evuM sUcana karatAM sarvadharma samanvayanI dRSTi je jainadharmanA prANa svarUpa che ene khyAla A hate. maMdira, mUrti che, graMtha vagere janatAmAM dhArmikatA pravAhita rAkhavAnA amUlAM sAdhano che. sAmahika dharmabhakti hamezAM pratIkanI zodha tarapha vaLe che ane tethI mUrti ane kaLAmaya zilpavALAM maMdironuM nirmANa thAya che, e eka hakIkata che. maMdira For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jena satyaprakAza [ varSa 15 ke graMze e te sAMskRtika itihAsanA sImAstaMbho che, e vinA itihAsanI ATalI siddhi kyAMthI sAMpaData? mUrtivAdamAM nahi mAnanArA bhAIone ame pUchIe chIe ke, tamArI saMskRtine ItihAsa che? e kayAMthI zaru thayo enuM kaMI pramANa che? ane saMskRtinA vArasadArone preraNA pamADe evI pUrva kAlIna gauravagAthA zemAM bharI paDI che? ene uttara to pAchA e bhaMDAranA graMtha ratnomAMthI ja zodhavo paDaze ne? bauddha romana saMskRtine vinAza thayo paNa e saMskRtio eka samaye hatI enI jANu ApaNane kayAMthI thaI AvI? matalaba ke, koI paNa saMskRtine vinAza enA maMdira ke zipa-sthApatyane kAraNe nathI thato. UlaTuM, maMdira ke mUrti nahi mAnanAra varganI saMskRti alpajIvI hoya che ene ItihAsa zodhavA javuM paDe ema nathI. aMtamAM ame eTaluM jaNAvIe ke, koI paNa rASTra ke dharma pitAnA pratIkenI je kapanA ane Alekhana kare chee badhAM te te saMskRtinAM sUcaka svarUpa che. e svarUpanI rakSA pAchaLa saMskRtinuM poSaNa ane saMvardhana thayA kare che ane lokamAM dhArmikatAne pravAha cAlu rahe che. samabhAva, tyAga ane tapazcaryAnI sAthosAtha maMdira, mUrti ke graMtho paNa saMskRtinAM aMge ja che. ene koI paNa ItihAsakAra uvekhI na zake. sAMprajJayikatAnA nAme jenadharma pratye ATalI sUga ? amadAvAdamAMthI pragaTa thatA "gujarAta samAcAra' dainikanA tA. 14-9-49 ne budhanAranA aMkanA cethA pAne chapAyela "sAhitya ane saMskAra' vibhAganA Adezane ' zIrSaka lakhANa pratye ame sarva kaI sAhityapriya mahAnubhAvonuM ane khAsa karIne jene sAhitya pratye abhiruci dharAvanAra vidvAnonuM dhyAna dorIe chIe. prastuta lakhANumAM muMbaInA bhAratIya vidyAbhavana hastakanI siMghI jaina graMthamAlAnA 25 mA graMthAMka tarIke eka mahinA pahelAM prakAzita thayela ane prAdhyApaka Do. amRtalAla savacaMda gopANIe saMpAdita karela zrI mahezvarasUrikRti prAkRta bhASAnI "jJAnapaMcamIkathA " ne laIne keTaluMka "Adilana' jagavavAmAM AvyuM che. A lakhANunA lekhake enA traNa vibhAgo pADayA che. pahelA vibhAgamAM prAkRta sAhitya vagere saMbaMdhamAM aneka vilakSaNa vidhAno karavAmAM AvyAM che; bIjA vibhAgamAM graMthane bahu ja saMkSipta paricaya ApatAM graMthanA saMpAdakanAM keTalAMka maMtavyono virodha karIne saMpAdakane "sAMpradAyika dRSTivALA no IlakAba ApavAmAM AvyA che; ane samagra lakhANanI AdadhI karatAM vadhu jagyA rokatA trIjA vibhAgamAM saMpAdakanI vistRta prastAvanAmAMthI graMthamAMnAM keTalAMka subhASita, enA anuvAda sAthe, uddadhata karavAmAM bAvyAM che. prastuta lakhANanA bIjA ane trIjA vibhAgamAM keTalIka vivAdAspada vAta kahevAmAM AvI hovA chatAM ene pahelo vibhAga bahu ja vilakSaNa vidhAnothI bharelo che eTale e vibhAgamAMnuM lakhANa akSarazaH ahIM uddata karIe chIe. For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1 ] pratIkAra ne pratyuttara "saMskRta ane prAkRtane jhADe pharI vAra UbhA karyA vinA kahI zakAya ke lekenA moTA bhAganI bhASA prAkRta ane alpasaMkhyaka lekenI bhASA saMskRta hovA chatAM saMskRta sAhityamAM je ucca koTinuM kAvyatva che, je mahAna saskiArika baLa che te prAkRta sAhityamAM nathI. saMbhavita che ke keTaluMka sAcuM prAkRta sAhitya jene taraphathI Aje maLe che tenuM mUlya ghaNIvAra te bhASAzAstrIya vikAsanAM pagathiyAM tarIke ja rahe che. prAkRta sAhityanA vidvAno prAkRta pratyenA temanA premane kAraNe prAkRta sAhityanA sAhityane atizacoktibharyo khyAla ApI de che. jenoe A prAkRta, apabhraMza ne jUnI gujarAtInuM sAhitya sAcavyuM hovAthI te prAcIna graMthe have jaina saMsthAo bahAra pADe te yogya ja che, paraMtu ghaNIvAra Ane lIdhe keTalAka khoTA bhrama utpanna thAya che. pahelo bhame e ke A sAhityamAM ucca sAhityata che te khyAla ApavAmAM Ave che. bIjo bhrama e ke ItihAsa vageranI bAbatamAM te prathAne ja pramANabhUta gaNavAmAM Ave che. eka bIjuM pariNAma e Ave che ke jene zrImaMtonA Azrayane lIdhe jainasAhityanA keTalAka trIjI keTinA saMskRta prAkRta graMtha bahAra paDe che, tyAre jenetara sAhityanA prathama koTinA graMthe paNa prasiddhi pAmI zakatA nathI. koI paNa pUrvagraha vinA kahI zakAya ke kalikAlasarvajJa hemacaMdranA prathAmAM paNa mauliktA keTalI che te eka savAla che. je kabaLa ke dAnuM abhinava tatvadarzana jaina temaja prAkRta sAhityamAM saMskRtanA mukAbale alpa che. A vastune svIkAra jena sAhityanA sAMpradAyika daSTivALA abhyAsIo na kare te svAbhAvika che; paNa taTastha rIte jenAra satyapriye to tema kahevuM ja rahyuM." AnA anusaMdhAnamAM A lakhANanA graMthano paricaya ApatA bIjA vibhAganuM vAkaya nedhavA jevuM che. te vAya A pramANe che - prAkRta sAhityanA sUkA raNamAM keTalIka mIThI vIraDIo jarUra maLI Ave che." uparanA lakhANamAM enA lekhaka mahAzaye je vidhAna ane vicAro raju karyA che tenuM bArIkAIthI vizleSaNa karavA jaIe to eka bahu lAMbe lekha lakha jarUrI thaI paDe. paNa e lakhANanI vilakSaNatA keTaleka sthaLe te eTalI aspaSTa che ke enuM bArIka vizleSaNa karyA vagara ja, mAtra uparanuM lakhANa jarAka vadhAre dhyAnapUrvaka be-eka vakhata vAMcI jaIe to paNa, e jaNAI AvyA vagara nathI rahetI. enuM vizleSaNa karavAnuM kAma vikAnene sepIne ahIM to emAMnAM be-cAra mahatvanA muddA tarapha ja amArA vAcakenuM ane vidvAnonuM dhyAna derIe chIe, (1) A AkhuM lakhANa vAMcatAM enA lekhakanI jenadharma pratye ThIka ThIka mahera najara (!) heya ema tarata jaNAI Ave che; ane evI mahera najara(1)nuM kAraNa emanA dilamAM ghara karI beThelI sAMpradAyikatA pratyenI sUga hoya ema lAge che. emanI A sUra eTalI ugna che ke sArAsArane ke lIlA-sUkA viveka karavAnuM bhUlI jaIne teo badhuM ekI sAthe bhasmasAta karavA prerAI jAya che. (2) jainadharma pratyenI lekhakanI A karaDI najara emanA prAkRta bhASA ane sAhitya aMgenA lakhANamAM ThIka ThIka ugra rUpa dhAraNa kare che. ' For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jene satyaprakAza [ varSa 15 lekhanI zarUAtamAM ja saMskRta ane prAkRtanA jhaghaDAne ulekha karIne, jANe lekhake saMskRtanuM pada UMcuM rAkhavAnuM bIDuM jhaDapyuM hoya e rIte, saMskRta sAhityanI mahattA ane prAkRta sAhityanI apatAnuM gAna karyuM che. paNa jenee A be bhASAomAM kadI harIphAI yojI nathI; eTaluM ja nahIM paNa e banne bhASAone potapotAnI rIte vikasavA devAmAM potAne pUrepUro sahayoga Ape che e vAta jaina sAhityanA ItihAsanA abhyAsInA khyAlamAM tarata ja AvI jAya evI che. lekhaka eka sthaLe lakhe che ke, keTaluMka sAcuM prAkRta sAhitya jenA taraphathI Aje maLe che. AmAM lekhake "sAcuM" vizeSaNa vAparIne "biTAprAkRta sAhityane nirdeza ADakatarI rIte karyo che te temanA aMtaranI prAkRta pratyenI vRtti upara sAro evo prakAza pADe che. vaLI ALa lekhaka lakhe che ke, "prAkRta sAhityanA vidvAne prAkRta pratyenA temanA premane kAraNe prAkRta sAhityamAM sAhityatana atizayoktibharyo khyAla ApI de che." Ane artha te e thayo ke prAkRta sAhityanA vidvAnone abhiprAya ane prAkRtamAM thaDaka caMcupAta karanAra lekhakane abhiprAya vajUdavALe. kevI ajaba vAta ! prAkRta sAhityamAM ucca sAhityatatte na ja hoI zake e mATe abhiprAya bAMdhIne ja lekhake prAkRta bhASAnI mulavaNI karavAnuM kAma AraMgyuM che ane chatAM teo pitAne pUrvagrahathI mukta ane taTastharIte janAra satyapriya tarIke oLakhAve che e bhAra majAnI vAta banI che. eka mAtra jaina saMpradAyane halake pADavAnA AvezamAM lekhake pitAnI jAtane kevI kharAba rIte rajU karI che? lekhakane prAkRta sAhityamAM ucca sAhityatatva hevA sAme jeTalo vadhe che teTaluM ja vadhe emane prAkRta sAhityane ItihAsanA pramANabhUta graMtha tarIke svIkAravA sAme che. paNa A te "pADAnA vAMke pakhAlIne mAra mAravA jevI vAta thaI! vidvAne prAkRta graMthanuM atihAsika mahattva svIkAre emAM prAkRta sAhityane potAne ze deza? ane vaLI jaina zrImatanI madadathI jaina sAhityanA keTalAka "trIjI keTInA " saMskRta prAkRta graMtho pragaTa thAya te vAta paNa lekhakane aNagamatI thaI paDI che. A vAta paNa koInA vAMke koIne sajA karavA jevI gaNAya. jainetara sAhityanA prathama kATInA graMtha madadanA abhAve pragaTa na thAya e paNa jene ane jaina sAhityano vAMka ! paNa je lekhaka mahAzayane e vAtane khyAla heta ke aneka jaina vidvAnoe jainetara saMskRta graMtha upara apUrva evI TIkAonI racanA karIne e mULa graMthanuM gaurava vadhAravAmAM potAne kImatI phALo Apyo che to teo AvuM lIluM lakhANa lakhatAM pahelAM hajAravAra vicAra karI jeta paNa emane to jaina saMpradAya pratye evI sUga vyApI gaI che ke teo bIjI kazI vAtano vicAra ja nathI karI zakaLyA. uparanA lakhANumAMnAM "trIjI keTInA" e zabdanA sthAne e arthanA aMgrejI zabda "tharDa kalAsa' ( Third Class ) makIe to lekhakanA manamAM keTalI sUga bharelI che te vadhu spaSTa thAya che. paNa prAkRta sAhitya pratyene lekhakane aNagamo ATalethI ja kayAM aTake che? temane to prAkRta sAhitya "sUkA raNa" samuM lAge che. For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pratIkAra ne pratyuttara prAkRta sAhitya mATe lekhake ATaluM je kaMI lakhyuM che tenA karatAM paNa enI vadhu AkarI AlocanA karavAmAM Ave to temAM jarUra thaI zake, paNa A rIte TIkA karavAmAM kalamane ramatI mUkanAra lekhakane ApaNe eTaluM te jarUra pUchI zakIe ke bhAI ! A badhI vAto jANe Ape samagra prAkRta sAhityanuM saMpUrNa pAna karI jaIne lakhI hoya evI chaTAthI lakhI che; paNa ApaNo prAkRta sAhityane sAco abhyAsa keTalo e jaNAvavAnI-jAhera karavAnI ApanAmAM hiMmata che ? ane nahi te te Aje sarakAra meTAmAM moTA pradhAnanAM khAnagImAM khAnagI daphataranI vAta jANavAne dAvo karatA zerInA sAmAnya baDAIkhora mAnavI jeTaluM ja ApanuM mahattva gaNAya. me--imAthA vagaranI vAta lakhavI hoya to te ATalethI zA mATe aTakavuM? kalama ane kAgaLa pite kayAM nA pADavAnAM che? (3) A pachI Ave che hemacaMdrAcArya ane jaina sAhityano vAra. zrI hemacaMdrAcAryanA sAhitya mATe lekhaka lakhe che ke "koI paNa pUrvagraha vinA kahI zakAya ke kalikAlasarvajJa hemacaMdranA graMthAmAM paNa maulikatA keTalI che te eka savAla che." mauliktA kone kahevI enA zAstrIya vivAdamAM na UtaratAM ApaNe lekhakane eTaluM ja pUchIe ke Ape hemacaMdranuM samagra sAhitya vAMcyA pachI ja A vidhAna karyuM che ke manamamatI kalpanAthI? bAkI pitAnI jAtane pUrvagrahamukta kahevI e to pitAnA hAthanI ja vAta che ne! * samagra jaina sAhitya paNa lekhakanI kRpAprasAdI(I)thI bAkAta nathI rahI zakavuM. e mATe temaNe lakhyuM che ke, sarjakabaLa ke draSTAnuM abhinava tatvadarzana jaina temaja prAta sAhityamAM saMskRtanA mukAbale alpa che. paNa lekhake A lakhatAM pahelAM eTaluM jANI lIdhuM heta ke jenA sAhitya prAkRta bhASAmAM jeTaluM racAyuM che tenA karatAM jarA paNa ochuM saMskRta bhASAmAM racAyuM nathI, temaja jainetara saMta graMthanA vikAsamAM paNa jaina vidvAnoe nedhapAtra phALo Apyo che, to teo AvuM vidhAna bhAgye ja karavA prerAta. (4) ane lekhake eka vAta to bhAre ramUja utpanna thAya evI lakhI che. temaNe lakhyuM che ke, "A vastune svIkAra jaina sAhityanA sAMpradAyika daSTivALA abhyAsIo na kare te svAbhAvika che, paNa taTastharIte jenAra satyapriye to tema ja kahevuM rahyuM." A to phariyAdI paNa pote ane nyAyadhIza paNa pite jevI vAta thaI je lekhakanI vAta mAne te taTastha ane satyapriya; ane temanI vAta na mAne te sAMpradAyika dRSTivALA !! A vidhAna mATe te lekhakane zuM kahIe jainadharma pratye sAMpradAyika daSTinA nAme AvI karaDI ane avaLI najara rAkhanAra lekhakanuM nAma ApaNe jANI zakyA hota te puruSa vizvAse vacanavizvAsa' e nItivAkaya mujaba Apane jarUra kaMika dharapata thAta paNa e thaI zakayuM nathI e dila gIrInI bInA che. ane vadhu dilagIrInI bInA to e che ke carcApatranA rUpamAM paNa je na zobhI zake evuM temaja asatya vidhAna ane atividhAnethI bhareluM A lakhANa "gujarAta samAcAra ' jevA patranA "sAhitya ane saMskAra" vibhAgamAM (bhale "AMdolate rUpe " paNa) sthAna pAmyuM che. ame gujarAta samAcAranA taMtrIzrIne vinavIe chIe ame upara lakhela For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2] zrI jaina satyaprakAza [ varSa 15 - lakhANane Ajue rAkhIne paNu, sAhitya ane saMskAranAM DhelaneA'nu' e lakhANa jarUra vAMcI jue; ane e aMgenA peAtAnA abhiprAya jAhera kare. ['jaina' tA. 2-10-49 patramAMthI uddhRta ] [3] pratIkAranI peravInAM muLa ' navI dilhI rUDhi para zuka-vijaya'nATaka prasArita karavAmAM Avelu, temAM aitihAsika tathyAne tADI-marADI je svarUpa ApavAmAM Avelu' tethI jaina madhamAM sarvatra dhRAnI bhAvanA phelAI gaI hatI. tenA virAdha karatAM rakriyA adhikArInu dhyAna AkarSita karavAmAM AvatAM brADakAsTiMga vibhAganA maMtrI zrI Ara. Ara. divAkara tapAsa karavAnuM AzvAsana ApyuM hatuM. te pachI tA. 21 sapTembaranA roja uta vibhAganA madadanIza sekreTarI zrI eca. pI. kAlenA patra Avye, jemAM jaNAvavAmAM Avyu` ke, 'zakavijaya' nATakathI jaina samAjanI dhArmika bhAvanAne AdhAta pahecyA che, e khInA durbhAgyapUrNa che. AthI bhaviSyamAM kAI paNu nATaka ke abhinaya raDhiyA dvArA prasArita karavAmAM nahi Ave jethI kAi paNa soMpradAyanI bhAvanAone AdhAta pahoMce-- e vizenA Adeza karavAmAM AvyA che. [jaina sadeza' tA. 299 49 parathI ] kabaLa ane abhinava tattvadarzana apabhraMzanA kavione vistaraNa karavA ApaNA mATe hAnikAraka vastu che. A ja kavi hiMdI dvAvyadhArAnA prathama sraSTA hatA. teo dheASa, bhAsa, kAlidAsa ane khANunI kevaLa e'ThI patarALI nahAtA cATatA, paraMtu temaNe eka cAgya putranI mAka ApaNA kAvyakSetramAM navuM sarjana karyu che. navA camatkAza ane navA bhAveA pedA karyAM che; e svayaMbhU ( jaina kavi) AdinI kavitAthI sArI rIte mAlama paDI jaze. navA navA chaMdonI sRSTi karavI temAM te temanu adbhuta kavitva che. dohA, sArA, cApAI, paya Adi keTalAya sekaDA navA navA chaMdonI temaNe sRSTi karI, jene hiMdI kavioe bAkhara apanAvyA che; jo ke badhAne nahi, e ApaNA vidyApati, khIra, sUra, jAyasI ane tulasInA ja ujIvaka ane prathama preraka rahyA che. temane kheADI devAthI vacalA mALamAM ApaNane ghaNI hAni pahoMcI che ane Aje paNa enI sabhAvanA che. apabhraMzanA kavieAnuM sa mApA madhyakAlIna kaviee apabhraMzanA kaviezane bhUlAvI dIdhA che, te preraNA levA lAgyA kevaLa saMskRta kaviethI. svayaMbhU Adi kavie ApaNI pAMca sadImAM kevaLa brAsa nathI kApyuM. temaNe tA kAnidhine vadhu samRddha, bhASAne vadhu paripuSTa karavAnuM je mahAna krAya' karyu che, ApaNA sAhityane temanu je aitihAsika dAna che, tene bhUlAvIne--zRMkhalAne choDIne--sIdho saMskRtanA kavi sAthe saMbaMdha sthApita karavA e ApaNA sAhitya ane hiMdI bhASA tene hAnikara siddha thayA che. ame saMskRtanA kavio sAthe sabaMdha joDavAnA virodhI nathI, paraMtu amane A vaccenI kaDI je ApaNI peAtAnI kaDI che--tene letAM saMskRtanA prAcIna kavi sAthe joDavA joIze, tyAre ja ApaNe aitihAsika vikAsathI pUrepUrA lAbha UThAvI zakIzuM. [ zrI rAhulajI-sAMkRtyAyana kRta hiMdI kAvyadhArA mAMthI 1 For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org lAkha ane kAMTA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Aje vAcanA khUba vikAsa thaI rahyo che;. emAM jainonuM paNa sthAna che. A vAmayamAM keTaluM ke bhatu bUru' paNa Ave che, jenI jANakArI sahu kaMI mATe jarUrI che. e dRSTie A vibhAga khAlavAmAM AvyA che. AzA che ke, kAryanI pAse kaI paNa mAhitI Ave teA jarUra mAkalI Ape. muMbaIthI prasiddha thatA suprasiddha sAptAhika 'lisTreTeDa vIkalI 'nA 27 oTAkhara, 1949nA aMkamAM ajameranA eka suMdara sthApatyanuM citra ApavAmAM AvyuM cheH e sthApatyanuM nAma che ' aDhAI dinakA paDA.' enI nIce noMdha karatAM jaNAvyuM che, ke AnA nAma pramANe evI kiMvadantI che ke, e 60 kalAkamAM bAMdhavAmAM Avyu hatu. A sthApatya viSe jhINavaTathI nirIkSaNa karatAM ema lAge che, ke mULa A jaina kAleja ( zALA ) haze, je lagabhaga 1153mAM bAMdhavAmAM AvI haze. I. sa. 1192 mAM ak dhAnAe ene nAza karyAM te lagabhaga ATha varSa pachI kutuSuddIne enI masjida banAvI. aneka stha'bhAvalivALA gagRhanI AgaLa sAta bhAre vajanadAra thAMbhalA sUkI A masjida anAvavAmAM AvI che, je pazu Aje cha hAlatamAM che. chatAM tenI prAcIna kArIgarI hajI paNa dIsI Ave che. gujarAtanA mazahUra zipIe-sAmapurA mAANA viSe ne temanI naSTa thatI praNAlikA viSe lakhatAM jANItA itihAsanu zrI. ratnamaNirAva temanA navA ca sAmanAtha 'mAM lakhe che ke-- " Tova ane vaiSNava maMdiza bAMdhanArA tA Aje che ja nahi. je badhAve che, te mAAM nAnAM madirA adhAve che......eTale zipa jANanArane je theDhu uttejana Aje aLI rahyu' che, te mAtra jaitAe ja mApyuM che ane seAmapurAenI e kaLAne kAMIka aze Aja sudhI jIvatI rAkhI hAya tA enuM mAna jenAne che. jatAe prAcIna zipame uttejana ApatAM Aje brAM navAM madirA AMkhyAM che. ane mevADamAM rANakapura, sAdaDI vagerenA jIrNoddhAramAM sAmapurA zilpIone rAkhyA hatA, evI hakIkata maLe che. " uparanA pustakamAM sAmanAtha pATaNamAM AvelA eka jaina maMdira SiSe te nIce mujaba ullekha kare che-- "sAmanAtha pATaNamAM jumA masjidanI uttare eka junu... ane sAru pAmanAthanu jaina maMdira dharAnI vacce AvI gayu che ane aMdara pazu dhara thaI gayAM DrAya ema jaNAya che. A maMdiramAM bhItA bharIne raheThANu anAvyAM che, ane te khUba gaMdAM ne adhArAM che, ema kajhInsa kareluM varcuna kahe che, paraMtu Aje enI kevI sthiti che tenI khabara maLI zakI nathI. " 3 For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 ] zrI jena satyaprakAza [ varSa 15 amArI mAhitI mujaba AmAM musalamAno rahetA. te pachI teo pAkIstAna cAlyA jatAM hiMduoe tene kabaje lIdhela. hAlamAM sarakAre pitAnAM tALAM vAsyAM che. bhUtakALanA pratApI jainAcAryoe pitAnAM tapa, pitAnI vidvattA ane tyAgIpaNAthI musalamAna bAdazAha para varcasva meLavyuM hatuM ne mutibhaMjake pAsethI maMdira bAMdhavAnA ne hiMsAnA premIo pAsethI jIvadayAnAM pharamAna meLavyAM hatAM. AmAM samrATu akabaranA samayamAM thayelA jagaddaguru zrI. hIravijayasUrijInuM nAma jANItuM che. paNa takalakha bAdazAhe, jemAM mahamada taghalakha gAMDe, jevA bAdazAhe thaI gayA-teone svabhAvathI AjanAra zrI. jinaprabhasUrijI nAmanA eka pratApI sarirAja thaI gayA che. A bahu ochA jANItA sUrirAja viSe prakAza pADavA mATe eka vidvAna sArA prayatna karI rahyA che. " mArga" nAmanA eka kaLAviSayaka aMgrejI mAsikamAM vIjaLI dIvAnI battInI jAherakhabaramAM delavADAnI kataraNanI suMdara pleTa ApavAmAM AvI che. gujarAtane ene pitAne ItihAsa maLe, enuM zreya tapa ne svAdhyAyanA pUjArI jena surirAjone ja che, e bahu jANItI bInA che, paNa ethI ya AgaLa vadhIne jaina AcAcIe zrutajJAnanI bhAra upAsanA karI che. - tAjetaramAM gujarAta vidyApITha taraphathI pragaTa thayela "zrImada bhAgavata' nAmaka graMthamAM enA saMpAdaka nIce mujaba lakhe che: "to pachI bhAgavata kayA kALamAM racAyuM haze, te viSe ApaNe kaMI kalpanA karI zakIe tema chIe ke nahi ? bhAgavata purANune nAmathI jUnAmAM jUne ulekha atyAre ApaNe jANavAmAM hoya to te I. sa. 454nA arasAmAM thayelA jaina AcArya devagiNuine che. temaNe pitAnA naMdIsUtramAM jenetara zAstrAgraMthanI prAcIna paraMparA TAMkI che. temAM "purANuM bhAgavayaM' evo bhAgavata purANuno nAmathI ullekha karyo che. " vAcakone e jANavuM rasika thaze ke zrImaddabhAgavatanA samayamAM sarvadharma samanvayane eka mahAna prayatna thayelo. enI nizAnI rUpe buhane tathA bhagavAna RSabhadevane viSNunA avatAra lekhe bhAgavatamAM spaSTa svIkAra karavAmAM Avela. bhagavAna mahAvIra prathama devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM gabharUpe utpanna thayA hatA, paNa A vAtanI zakrenDane jANa thatAM eNe hariNagamelI devadvArA bhagavAnanA garbhane kSatriyANI trizalAnA udaramAM parAvarta karyo. AvI ja bInA zrImadbhAgavatamAM paNa maLI Ave che. zrI kRSaNanA pitA For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka 1 ] gulAba ane kAMTA [ 11 vasudeva tathA devakIne rAjA kaMse kArAgRhamAM pUrelAM, ane devakInA cha putrAne krame krame haNI nAkhelA. sAtamA putra tarIke zeSanAga garbhamAM AvyA. bhagavAnane A vAtanI jANa thatAM temaNe yogamAyA dvArA e galate gAkuLa gAmanA mukhI nane ghera rahetI vasudevanI khIjI patnI AhiNInI kUkhamAM sthApana karyAM. A garbha te balarAma, ne AThamA putra tarIke bhagavAna pAte kRSNa tarIke janmyA, AA khInAe kAI vaijJAnika siddhie te nahi hoya ? muMbaI prAMtanA keLavaNI khAtAnA sana 1948nA navA abhyAsakramamAM prAthamika trIjA dhAraNanA pustaka mATe hiMdustAnanA itihAsanI mahAna vyaktie--jevI ke gautamabuddha, kauTilya, zAka, mAvA~, zakarAcArya, rajhiyAbegama vagere 20 jIvana caritrA ApavAnu niradhAravAmAM AvyuM che. AmAM zramaNa bhagavAna mahAvIradevanA jIvananA krAya ullekha karavAmAM AvyA nathI ! hiMdanI mahAna vibhUti, ahiMsAnA avatAra, mahAna puruSAthI bhagavAna mahAvIradevanA A ahiSkAra mATe ApaNe sarakArane, emanA keLavaNIkhAtAne vA pAThaya pustaka kamiTIne pUchI na zakIe ? tAjetaramAM jIvanalAla a, mahetA, pIramazA zaDa, amadAvAda taraphathI pragaTa thayela 'bhAratanI mahAna vibhUtie 'nAmaka pustakamAM la, mahAvIradevanA jIvanane levAmAM Avyu nathI. paNa gautamabuddhanA pAThamAM bha. mahAvIranA citrane yuddha tarIke mUkI devAmAM AvyuM che. A che ApaNA pAThaya pustakAnA vidvAna racayitAonuM viveka-jJAna ! * gujarAtanA jANItA lekhaka zrI. sneharazmie lakheI gujarAtanA ItihAAnI kathA mAM 'vanarAja cAvaDA ' nAmaka chaThThA pAThamAM nIce mujaba lakhavAmAM Avyu che. vanarAjane dhIme dhIme vanamAM sArI evI otha maLI gaI. zItaguNusUri nAmanA eka jaina munie tenA khAtmakALathI ja tene ane tenI mAne potAnA apAsarAmAM AzarA ApyA. " apAsarAmAM jyAM sAdhu rahetA hoya, tyAM strI rahI zakatI nathI; evA jainamAM niyama che. chatAM vidvAna lekhake A ullekha karyAthI zodhI kADho ? zu' jaina sAdhuSmAnA AcAra viSe A bhrama jagADanAra nathI ? For Private And Personal Use Only 180
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ItihAsanA ajavALe lekhaka zrIyuta mehanalAla dIpacaMda zekasI. upalabdha jaina sAhityamAM saMkhyAbaMdha kathAnake, vRttAnta, AkhyAyikAodeza tathA nagarIonAM nAma ane gAtra temaja kula sabaMdhI varNananAM vividha Alekhane daSTigocara thAya che. e pAchaLa je yathArtha prayatna karavAmAM Ave te e aMgenI aitihAsika zuMkhalA joDavAnuM sAva azakya nathI. ItihAsa jemAM hA bhaNato na hoya e sarva beTuM athavA te kapanAmaya che ema kahevuM ke mAnavuM e utAvaLiyuM pagaluM hAI, samajadArIno abhAva sUcave che. alabatta, keTalAka AlekhanamAM kalpanAnuM prAbalya ke atizayatAno ubharo saMbhave chatAM pratyeka banAvane itihAsanA kAMTe telavAmAM kaMI ja vAMdhA jevuM nathI. zodhakhoLanI dizAmAM je pragati sadhAI che e jotAM ane vidvAnonA maMtavya purAtattavanA UMDA abhyAsathI je valaNa laI rahyAM che ene vicAra karatAM jaina sAhityamAM AvatA prasaMge pAchaLa itihAsanI kaDIo meLavavAno prayAsa jarUrI che. jenetara ItihAsavettAo e saMbaMdhamAM je kaMI lakhI gayA hoya e vAMcavAthI ApaNane sahaja khyAla Avaze ke, ApaNe deza-kALane anurUpa sAhitya taiyAra karavAmAM keTalAM Daga bharavAnAM haju bAkI che. kadAca emanA abhiprAya bhUlabharyA paNa saMbhave. e sudhAravA ApaNe takedArI rAkhavI joIe ane e khAtara paNa zodha-kheALamAM khAsa ulaTa dAkhavI, itihAsanA tANAvANuM meLavavA joIe. ATalI bhUmikA pachI prakhyAta ItihAsakAra vIsenTa-e-smItha (VincentA-Smith) pitAnA (The Early History of India) dhI alI hIsTarI opha inDiyAmAM jainadharma aMge je chUTA chavAyA ullekha kare che te tarapha daSTipAta karIzuM. pA. 9 The sacred books of the Jain sect, which are still very imperfectly known, also contain numerous historical statements and allusions of considerable value. bhAvArtha: jaina saMpradAyanA pavitra graMtha ke je ghaNA ochA pramANamAM jANavAlevAmAM AvyA che te ati mahatvanI ane saMkhyAbaMdha aitihAsika mAhitI ane sUcanAo pUrI pADe che.' e dikSAmAM pro. hamana jekabIe keTalAka jANItA graMthanuM saMpAdana karyuM che. che. gerIneTane e dizAne prayatna paNa jANItA che. pA. 16.and several compositions, mostly by Jain authors, besides that of Bilhana, treat of the history of the Chalukya dynasties of the west. For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org aka 1] itihAsanA ajavALe [ 13 * vikramAMkanAM kAryo' nAmanI kRti bihaSNu krutrinI jANItI che, e uparAMta itihAsa para ajavALu pADhatI racanAe khAsa karI jainadhamI kavio dvArA taiyAra thayelI jovAya che. pazcima cAne gujarAtanA cAlukayavaza para prakAza pheMkatI racanAo te| suvidita che. sAlakI yuganA aitihAsika aMkADA zodhavAmAM lagabhaga smRti bhrUNA bhAga jainadhamanA sAdhuoe racelA graMthA ja bhajave che, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pA. 26 : The systems which we call Jainism and Buddhism had their roots in the forgotten philosophies of the prehistoric past; but as we know them, were founded respectively by Vardhamana Mahavir and Gautam-Buddha. Both these philosophers, who were for many years contemporary, were born, lived, and died in or near the Kingdom of Magadha, the modern Bihar, Mahavir, the son of a nobleman of Viliall, the famous city north of the Ganges, was nearly related to the royal family of Magadha, and died at Pawa, in the modern district of Patna, within the territory of that kingdom. jainadhama ane baudhamanA mULiyAM prAgaitihAsika che ema e kSayanA tattvajJAnamAM avagAhana karatAM jaNAya che. Ama chatAM itihAsakArA enA sthApA tarIke zrIvadha mAna-mahAvIra ane zrIgautamabuddhane anukrame lekhe che. (atyAranI zAdhe zrIpAnAtha ane zrIariSTanemine paNa aitihAsika yugamAM svIkAryo che.) A mane tattvaci'tatkrA-dhama sthApA ke jeo sameADhiyA hatA ane tAttvika najare ekbIjAnI harIphA hatA, teo magadeza najIkanA pradezamAM janmyA hatA ane temanAM kALadhama pAmyAnA sthAne pazu e dezanI samIpastha hatAM. AjanuM bihAra e te kALanuM magadha zrI mahAvIra gaMgA nadInA uttara pradezamAM Avela suvikhyAta zahera vaizAlInA pratikAsa'panna gIrAsadAranA putra hatA ane magadhanA rAjyavaMza sAthe saMbadhathI samaLAyelA hatA. teozrInuM nirvANu * pAvA 'mAM thayuM hatuM. ' pAvA ' e samaye magadhamAM gaNAtu ane hAla tenA samAveza paTaNA jillAmAM thAya che. 4 uparanA nusadegdhAnamAM AgaLa zrI gautamabuddhanI vAta Ave che je have pachI joIzuM. ahI vicAravAnu e ja che ke agsa lekhake je zabdo vAparyAM che e TUMkA chatAM muddAsaranA che. vaizAlI ane magadha vacce e kALe kevuM khIyAbArUM hatuM ane pAchaLathI kuvA yAgAmAM sneha joDAyA, temaja ceTaka narezanI putrI judA judA rAjakuLAmAM paraNI hatI; e badhAnA akADA meLavAya tA-jaina sAhityanA e aMgenA kathA prasaga sAthe sakaLAya teA e dvArA je saLaMga dorI lakhAya enAthI bhagava'tanA samayamAM vatatA paristhiti cAlatA rItarivAjo ane dezanI sthiti para sAruM ajavALuM paDe. [ cAlu ] For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI kesariyAjI tIrthAMsa thavana sa, pUjya munimahArAja zrInyAyavijayajI (tripuTI) [noMdhaH--A AkhAce lekha pU. pA. A zrIvijacadhasUrijI mahArAja sapAdita atihAsika 'rAsasa'graha bhAga 1mAM prakAzita bhIma cApAI " pR. 40thI 61nA AdhAre temaja teozrI likhita 'bhIma cApAi ' sAranA AdhAre taiyAra karyAM che. A mATe teozrIne AbhAra mAnuM chuM. A pusta vi. saM. 1946mAM zrI cAvijaya jaina graMthamAlA bhAvanagara, taraphathI prakAzita thayeluM che. ] ApaNAmAM humAM chellAM keTalAMka varSothI zrI kesariyAjI tatha mATe eka prakAranA vikhavAda UbhA thayelA che. digabarabhAI e ema jorazorathI pratipAdita karI rahyA che. 4 zrI kesariyAja tIya digaMkharanu ja che. sprenA vahIvaTa, vyavasthA amane ja soMpAya. jyAre zvetAMkhara tI che e mATe tA sTeTa zvetAMbara saMdha ane anya janatA pazu kahI ja rahI che. zvetAMbara ane digaMkharanA matabhedamAM tyAMnA paDAI'tRtIyam karI A tItha phakta jetenuM ja nahi kintu samasta hindu jAtinuM che, temAM jaina, jainetarAM Ave--pUje, tenA bheda nathI ane vaLI RSabhadevajI te! amArA vaidika sAhitya pratipAdita cArvaza avatAra paikInA eka avatArarUpa che, mATe A zrI kesariyAjI tIrtha amAru vaiSNavAnu che ane jema viSNu bhagavAnane bhoga dharAvAya, veSabhUSA thAya, rAtridarzana pUjana thAya vagere thavuM joIe ema pAkArI pAkArIne kahe che. emAM vaLI rAjyanA tyAM rahelA vaiSNava adhikArIonI sahAyatA laI johukamIthI manamAnI karI pazu jAya che. je digaMbarI zvetAMbara bandhue sAme laDe che, vivAda ane vikhavAda kare che; teja diga'kha) pauMDAe! sAme kazu ja eTalI ke karI zakatA nathI, tyAM te mauna ja rahevuM ucita dhAre che. eTale e khilADIonI laDAImAM vAMdarAbhAInu phAvI jAya tevu. ahIM... aMdhera pravatI rahyuM che. hajIye hu te! namrabhAve saprema kahu chuM ke ahIM vikhavAda ke yuddhane sthAna na hoya parantu premathI-sahakArathI ane sahayAgathI bannee zrI vItarAga devanI pUjA-mahatsava Adi ujavI AtmakalyANunA mArga svIkAravo ucita che. hu ahIM eka e prasaMga raju karu chuM ke je vAMcI taTastha niSpakSa vAMcakA samajI zakaze ke A tItha zvetAMbara jaina saMdhatuM ja che ane vidhi-vidhAna, pUjana-ana Adi zvetAMbara vidhi pramANe ja cAlatuM hatuM. vi. sa. 1742mAM caitra zuddhi pUrNimAe kArttisAgarasUrijInA ziSya racelI ane 1749mAM lakhAyelI " bhIma cApAI"nI pratanA AdhAre huM" e pramANu ahIM raju karuM chuM. For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka 1 ] zrI kesariyAjI tIrthasaMdhavaNana 149mAM lakhelI A prata samaye te saMdhapati bhImanA suputra ratanAjI vidyamAna hatA eTale A samaye to raju kareluM varNana taddana satya ane atizayokti vinAnuM ja che! vAgaDa dezamAM giripura-DuMgarapuramAM pAMtrIsa gAmane dhaNI jasavaMtasiMha rAja rAjya karato hato. tene vIrapurI nAmanI paTTarANI hatI. A rAjyamAM DuMgarapura sivAya nIcenAM gAme paNa mukhya hatAM. sAgalapura-(sAgavADA), keTa (balIyAkeTa), moTA gAma, sAbo ane Asapura AsapuramAM paragaDhamala poravADa vaMzanA udekaraNa zAha nAme zeTha rahetA hatA. temane aMbu nAme patnIthI caritranAyaka bhImakumAra saMdhapatino janma thayo hato. bhImakumArane siMdha(saMha) kumAra nAme bhAI hatA. banne bhAI bahu ja udAra-dharmapremI, dIna ane dukhIonI saMbhALa rAkhanAra, sAdhumahAtmAonI sevA karanAra, paropakArI ane svAmIvAtsalya Adi dharmo karavAmAM sadAye tatpara rahetA hatA. bhImakumArane raMbhA ne sujANa nAme be patnIo hatI ane siMdha kumAranI patnInuM nAma harabAI hatuM. bhImakumArane traNa putra hatA. RSabhadAsa, vallabhadAsa ane ratanajI. bhImakumAra chatrIsa rAjakuLomAM prasiddha cahuANavaMzIya ThAkora amarasiMhanA dIvAna hatA. bhImakumAra ane tene baMdhuprema vagerene paricaya ApaNe pAIkAranAM kAvyomAM joI e. "ehave bhIma ache vIdyAta (vikhyAta), suNaje teha taNuM avadAta; dhanapitA dhana tehanI mAta, je ajuAle pirUADanI nAta. je kaI uttama karaNI kare, nAma ghaNuM tehano, vistare chatrIsa rAja kulamAMhi jANu, cahuA amarasiMgha guNanISANu(khANu); tehata kulane paradhAna, dina dina dIpe vadhate vAne; kare uttama ThAkuranAM kAma, chaha jahAM jAya tihAM pAmaI mAna; bhImasAha nAmeM atibhalo, bAdhava siMha tehane guNanI; be bAMdhavanI sarakI joDa, dravyataNuM te varace (kharace) koDa, saMdha calAvI sAMmIvala kare, duSIa (duHkhIyA) deyalane udhare; yati vatInI sAthe seva, suSa (sukha) vilase sadA nitameva. bhImataNe ghare deya se(che) nAri, rUpe rUDI guNabhaMDAra mAMhemAMhi prema apAra, sagAsaNujA na lAbhu pAra. beTAbeTI kalatra parivAra, sahaka suvilAse saMsAra; ThAkara pradhAnane prIta apAra, kaMara ajabasiMdha guNabhAra. sadaiva rameM raMge ekaThAM, mAMDe pAsAM ne sogaThAM; raMga ramatAM mana ulaTa dharyo, vacana eka hiya sAMbharyo" A guNabhaMDAra rAjAne parama sneha pAtra udAra, dhIra ane vIra bhImakumAra eka divase dhUlevAjI zrI kesariyA saMdha kADhavAne vicAra kare che. banne bhAIo nakkI karI cava zudi 5ne zubha divase zubha muhUrta sadha kADhe che. For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16] zrI jena satya prakAza [ varSa 15 vacamAM eka mukAma sAMbalI gAme kare che ane pachI dhUlevAcha AvI pahoMce che. saMdhaprayANanuM rasika varNana kavie suMdara rIte ApyuM che. laMbANunA bhayathI huM te badhuM ahIM nathI Apato. dhUlevAmAM saMgha padhAre che ane pachI AgaLa ApaNe kavinA zabdomAM ja thavuM joIe-- have saMge mAraga cAlatAM, pRhatA pura dhUleva; manamAM ulaTuM upano, java bheTavA jinadeva. saMdha tihAM AvI utaryo che, DerA dIdhA caMga; kesara caMdaNa gholata rAlata, pUjata apabhajINuMda. manamohana rASabha bheTII he" "levAmAM mAnAyaka yugAdhipati zrI RSabhadevajI bhagavAna che. kavi te sUcave che ane te zrI RSabhadevajI bhagavAna ahIM kesariyAjI tarIke prasiddha che te sUcavavA prathama keyastI, pAnuM varNana ApyuM che. hajI AgaLa va - "kesara caMdaNa caMpaka sabahI, mRgamada kerI pAsa; marau macakuMda mogaro he, caMpakalI lAla gulAla. vividha prakAranAM kula laIne, pUjya prathama chanaMda; pUjya pAtaka sAvi dale he, valI hoya tasa ghara AnaMda, ahanIsa sura sevA kare che aNati eka ke; guNa gAve prabhutaNuM he rAmarANuM deya karaje. bhImasAha mana bhAvasuM che, pUjA race udAra; cAlyAM paravArazuM pUjavA he, ulaTa aMga ne mAya. karIe paSAla (5khAla) sohAmaNo , AMgi racI udAra; detAM suranara mohe puni bharI sukRta bhaMDAra prabhujIne pUcha. bhAvanuM che, AvyA maDapa Apa; sahaguru pIya praNamI karI che, karI dhajA caDAvArA thApa. sahu saMdha mIlI karI che, deI paradaSaNa sAra; dhajA caDAvI dehare hA, varateM tava jaya jayakAra labha chanesara pUcha karIne, aMgI. (AMgI) racI udAra; ulasa ukAsa sahu parivAranuM putAM suhA pUjata sahu paravAra." saMdhapati bhImasiMha SabhadevajI bhagavaMtanI ulaTathI-premathI prakSAla-pUjA Adi karI suMdara agI kare che. temaja saMdha sAthe pradakSiNe Adi daI gurumahArAjane praNAmI zikhara upara dhajA caDAve che. A badhuM zvetAMbara saMghanI vidhi pramANe ja bane che. kesara, caMdana, kasturI, kapUra-jAI, jUI, mAlatI ne megarA AdinI pUjA-aMgaracanAAMgI- A badhuM tArI ya vidhinuM ja pratipAdana kare che ane avAjA Adi caDhAve che te paNa dareka saMdhapati tIrtha yAtrAnA sthAne kare ja che. For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI kesariyAjI tIrthasaMghavarNana [ 17 tyAra pachI bhIma saMghapati gAmanA zrI saMdhane ane yAtrAe AvelA zrI saMdhAne nimaMtrI svAmIvAtsalyAdi kare che. zrI saMghane to jamADe che eTaluM ja nahi, paraMtu te vakhate tyAM AvelA bhIla vagerene paNu rAja kare che. vAMca "bhIla gola gevAla ja heya, bhUkhyA bhIma na laI kAya;" tyAra pachI caitrI pUrNimAe saMdha tyAMthI ravAnA thAya che ane pitAnA sthAne Ave che, saMdhapatinI bhakita-maherAmaNuM, dAna vagesanI kavie suMdara prazaMsA karI che. tyAra pachI kavie dAnavIra jagaDuzAha mahApratApI vimala maMtrIzvaranI prazaMsA karI poravADa ... kuladIpaka bhIma saMdhapatinI prazaMsA karI che. kavie duniyAmAM sAta prakAranA purA dehalA kA che ane e sAte guNethI saMpanna bhImakumAra hatA ema jaNAvyuM che. sAta purUSa jagadehalA mIlaI, dhana varacau ni dhama saMbhAle paranara rane upagAra, avaguNa belijha nahi lagAra. sIala sadA pAleI" mana ure, sAte je dhana vAvare; deva guru upara ANe rAga, te nara pAme bahu bhAga. e sAte guNa bhImakamAMhI, dIThe sahune Ave dAya." kavine piravA jJAti upara khUba ja anurAga ane prema che, ema A copAI vAMcatAM jaNAI Ave che. kavie poravADa jJAtinI sArI suyogya zabdomAM khUba ja prazaMsA. karI che. bhIma kumAranI prasaMzA paNa ghaNI ja sArI karI che "dhana tAharI mAta re, name putra vidhyAre je ke rAte jinadhama uparaeN re. ' lakSaNa batrIse pare re, nahi ke vAta adhUrAra; AkhU karNa avataryo, jU mAna sarovara hasa. bhImasiMdha be badhivA, rAma lakSmaNanI joDa, karati kIdhI ujalI, jANe suraja Da." bhImakumAra saMdhapati pahelAM thayelA arneka pratApI puruSo jevA bharata rAjA, bAhu. balI, kumArapAla, saMgrAma sonI, jhAMjhaNa, pethaDa Adine saMbhALI bhIma saMvapatine paNa e pratApI-guNasaMpanna varNavyuM che. vacamAM ahiMsA-amAri, dAna AdinuM paNa varNana rasika che. aMtamAM kavirAja kathe che "bhIma puraMdara meTA sAhajIre, Asapura nagara suvAsa, catura beThAvI rUDI copAI 2, kIdhe uttama kAma. sakla bhaTTAraka puraMdara siromaNI zrokatisAgara; tata ziSya eDI coSAI pujapura nagara majhAra. saMvata satara batAlIsame, caitrI punyama sukhakAra; je nara bhaNe ne sAMbhaLe re, tasa vara jaya jayakAra." For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 18 ] sattarasA betAlIsamAM caitrI pAse joDAvI-karAvI arthAt mane A ceApAi anI haze. je prati ullekha maLe che. www.kobatirth.org zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 pUrNimAe A cApAI zrI kAti sAgarasUrijInA ziSya lAge che ke khuda bhIma sadhapatinI vidyamAnatAmAM ja upathI A cApAI chapAI che temAM nIce pramANe 66 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " subha' lavatu, kalyANumastu, saMvata 1749 varSe AsA mAse * sukala pakSe 14 disi tithu zukravAre sala paDita zirAmaNa pazcita zrIpazrI purasAgarajI taziSya meiAhanasAgara likhita' gaDhAnagare caturaAsa kRtaM sAha bhImajI sAha zrIjI si'dhasuta RSabhadAsa--basamajI, ratanajIkasya suSa' kuru kalyANamatu. jANuM. bhImajInA traNe putronuM sUcana mULa cepArkamAM paNa A pramANe che jue.-- bhImaddiSNuyara jA` dIpatA, siMdha ati catura sujANu; RSabha dAsa mana mehatA, kSamadAsa guNa rama rAjye eNe ratanajI, bhImataNe kula bhAMNu eTale ke A cApAInI A prati bhIma saMghapatinA ceApAI anyA pachI pAMca varSa bAda lakhAyelI che. 59 putronI hAjarImAM ane antamAM A cApAi eka vastu bahu ja suMdara rIte samarthana kare che ke, zrI kesariyAjI tItha zvetAMbara jainatItha che tenI pUjA vidhi, dhvajA daMDa caDhAvavAnI vidhi vagere jaina zvetAMbura vidhi pramANe ja AjathI lagabhaga pANAtraNusA vaSa pahelAM tA thatI ja hatI. eTale nirvivAda che ke A tItha zvetAMbarI ja che. tapAgacchIya dAdA jagaMdrasUrijI mahArAje A tIrtha sthApyAnuM prasiddha che. huM te digaMbara bandhuone e ja kahuM chuM have cetI jA, niraka jhabrA-kalerAmAM kAMI ja dharyuM nathI. zAMtithI premathI game tyAM jAe vItarAga devane pUjo, kalyANu ja che. AvA nAhakanA jhadhaDAothI ja ApaNe kamajora banyA chIe ane khIjoe ne tamAzAnu kAraNa ApIe chIe, paDAonu jora Ama ja vadhyu che. 1938 sudhI; tA zvetAMbara jaina sadhI samiti vahIvaTa karatI ja hatI, badhAye premathI snehathI haLImaLIne sAthe rahI pUjA vagere karatA hatA, temAM kANu nA pADatuM hatuM ? pachI rAjyanI Dakhala thaI, rAjye tItha' upara sattA jamAvI ane Aje pAmanu rAja phelAtuM jAya che mATe saveLA cetI 1938nA samayano tI samiti sthapAvI tI sAcavavA badhAye kaTIbadda thavAnI jarUra che, For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hIrasobhAgya mahAkAvyanA pUrvabhava lekhaka : pUjya munimahArAja zrI darzana vijayajI ( tripuTI ) muMbaInA niyasAgara presa taraphathI kAvyamAlAmAM aneka prathA prakAzita thayA che, temAM 6muM kAvya zrIdevavimalaNie banAvela svApajIvyAkhyAvALu "hIrasaubhAgya mahAkAvya " che. A pa. daivimala ginI guruparaMparA nIce mujaba che : tapagacchanI muni par'parAmAM zrIti muni thayA, jene A vidvAna ziSyA hatA temane jagaSi` nAmanA ziSya hatA, je zuddha brahmacArI ane mahAtapasvI hatA. temaNe jAvajjIva ne pAraNe chaThTha, pAraNAmAM dAmovihAra ane temAM pazu vigaI ke niviyAtanA tA sathA tyAga ja karyAM hatA, jenuM mAtru paNa daradInA rAgene zota karatuM hatuM. temaNe saurASTramAM vicarI lU'kAmatanA pracArane rAkI janatAne sanmA sthApita karI hatI. vaLI . pA cadrane paNa jodhapuramAM mAladeva rAjAnI sabhAmAM zAya karavAne asamartha banAvyA hatA, je amicchara aMga AgamAnA prakAMDa abhyAsI hatA ane aneka munie temane peAtAnA upakArI mAnI temanI sevA karatA hatA. temane sijhuvimala gaNI nAme ziSya thayA. temaNe gautama nAmanA patine jAhera sabhAmAM harAvyA hatA. rAjA nArAyaNa du` ane mAMDalika bhANu kAyastha vagere temane bahu mAnatA hatA. temaNe sthAnasiMhane jainadhama mAM sthira karyAM. zrAvakA pAse aneka samavasaraNa banAvarAvyAM ane aneka jinabiMma bharAvyAM. temanA ziSya 5. dhruvimala gaNI thayA. temaNe hIrasaubhAgya kAvya ane tenI upara svASajJa vRtti banAvyAM, jenuM sa zAdhana mahApAdhyAya zrIkalyANu vijaya gaNInA ziSya upAdhyAya dhanavijaya gaNIe karyu che. paM. zrIdevavimala gaNIe hIrasaubhAgya kAvyanI guMthaNI evI rIte karI che ke temAM kAvyanA dareka aMgA kharAkhara vikasyAM che. naiSaSIya kAvya ane hIra saubhAgya kAvyane sarakhAvIe. tA " naiSadhIya pahelAnu' A kAvya haze " ema ekavAra teA bhramaNA UbhI thAya, evI AmAM zabdazailI che ane bhAI ena eka sAthe besI ullAsathI vAMcI zake evuM AmAM jagatagurutu' krayA-nirUpaNu che. AthI ja hIrasaubhAgya kAvya mahAkAvya tarIke lekhAya che. 5. devimala gaNIe hIrasaubhAgyamAM nIce pramANe prasaMgAnuM nirpaNa kareluM che. * 3, zrI vivekaha gaNI ane 5. paramAnada, je akabaranI sabhAmAM sanmAna pAmyA hatA, te munIzvara zrIpatinA ziSya harSAnaMda muninA ziSyA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 20 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 1lA saga--moMgalAcaraNa, bharatakSetra, gujarAta-pAlanapura, Rtu, nara-nArI ane ahamadazAha bAdazAhanu' vadhu noAka 138 rajo saga-zeTha zeThANI ane svamavaNuM na--zloka 142 3jo sahIrakumAra janmavaNuM na--zlAka 135 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kathA sa-bhagavAna mahAvIra svAmIthI 2000 vam sudhInI aitihAsika muni paraparA--glAka 149 5mA sA~-guru upadeza, bhAI-benane sAda dIkSAutsava ane hIrakumAranI dIkSA-kSeAka 218 6ThI. sa- hIraha muninA zAstrAbhyAsa, dakSiNanAM atihAsika sthAnA, gurunI sevAmAM hIraha' munine vAcaka padma tathA AcAya padapradAna ane AcAya vijayasenasUrinI dIkSA--myAka 195 chame sa--varSAvana, dhyAnavidhi, zaraNuMna, sUryAsta, sabyA, adhakAra, tArA, caMdra ane caMdrikAvaNu na--zloka 96 8mA sa-devInu pagathI mAthA sudhInu varNa na--zlAka 171 haMme sa-devIvArtAlApa, prAtaHkAlavaNaeNna, meghajIRSidIkSA, vijayasenasUrivaSNuMna ane sudhAranagaravaNuM na--myAka 156 10mA saga-dilhI, phattepura sIkarI. ane akabara bAdazAhanu' varNana--oka 131 11mA sa-zAhi puramAna, hIravijayasUrinA vihAra, sAhikhakhAnanI namratA AAka" 158 12me sa-pATaNuM, sirAtrA, arjuna bhIla-bhIlaDIe ane AjInu varNana-glAka 130 13mA sa-sAhI nagaravaNaeNna, vihAra, ttepura sIkarI praveza vana, AcAya hIrasUri ane akabara bAdazAha savAda-kSezaka 227 14mA sa-dha tattvanirUpaNuM, akabara graMtha bhaMDAranI sthApanA, yAtrAvarNana, akbarazAhe hiMsAnA tyAga karyAM ane mA hIrasUrine " jagacuru nI padavI ApI, pakSI vArtAlApa vana, AcArya zrInu. gujarAtamAM Agamana, cha mahinAnu amAri kuramAna, jajiyAverA baMdha karyAM, jagadgurune zatrujaya tItha Apyu, gurukIrti vajra na--kSAka 306 15mA sa--zatruMjaya girivana--zlAka 82 16mA sama*-pAlItAzA, lalitasAvara zatruMjayagiri, mukhya maMdira ane prabhu pratimAnuM vaNana, prabhu stuti--lAka 142 10mA sama-- dIva, ajArA ane unAnuM vaNaeNna, jagadguru A vijayahIrasUrinI tapasyA, parivAra ane salekhaNuAnuM varSoMna, jagadgurunuM svargagamana, tatkAlIna camakArA, rUSacanA, AcAya zrInI paTTapara parA ane graMthasamApti vagere-bloka 214. A rIte hIrasaubhAgyamAM aneka vastunuM vana che. dareka sa'mAM judA judA chaMda che ane dareka vahunAmAM vividhatAnuM darzana che. For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1 ] hIrasaubhAgya mahAkAvyane pUrvabhava eka samaya e hato ke sArAmAM sAre vidvAna paNa pUrvagrahane lIdhe jena graMtha ke bauddha graMthane hAthamAM letAM acakAte hatA. Aje e pUrvagrahane kAmavAdane ke paradhama tejodaSano yuga osaravA lAgyA che, tethI vidvAne jaina sAhitya baha sAhitya ke vaidika sAhityane AryAvartanuM sAhityadhana mAnI tenA vikAsa mATe prayatnazIla banyA che. A samaye jaina vidvAnoe jaina sAhityane sau koI lAbha laI zake evA svarUpamAM janatAnI sAme dharI devuM joIe ane ema thAya to jaina sAhityanA AvAM tejasvI aneka aNamUla rane pitAnA kiraNathI AryAvartanI AdhyAtmika mahattAmAM navuM cetana pUraze. 5. devavimala gaNue hIrasobhAgya banAvI hiMdanA sAhitya jagata para mATe upakAra karyo che, temanuM e hIrasobhAgya mahAkAvya Aje ApaNI pAse upara karela varNana pramANe vidyamAna che. have ApaNe mULa vAta para AvIe! ApaNe prastuta lekhanuM mathALuM badhuM chehIrasaubhAgya mahAkAvyane pUrvabhava.' A mathALuM jotAM sau koI prazna karaze ke, manuSyane pUrvabhava hoya? pazu, pakSI, deva, nArakI vagerene pUrvabhava hoya e to samajAya tevI vAta che paraMtu keI graMthane pUrvabhava hoya kharo ? AvA praznano uttara nakAramAM ja apAya, paraMtu keTalIka vAra evuM paNuM bane che ke, amuka graMtha eka ja graMthakartAnA hAthe navAM nava rUpAMtara pAmI Akhare eka cokkasa rUpe ApaNI sAme raju thAya che. e cekasa rUpe raju thaela graMthane ApaNe amuka nAme oLakhIe chIe ane e barAbara che paraMtu tenAM jUnAM junAM pUrva rUpone ApaNe pUrvabhava tarIke oLakhIe to temAM kaMI atizayokti nathI; e paNa vyavahArasaMgata vastu che. hIrasaubhAgya mahAkAvyanuM paNa ema ja banyuM che. ApaNe upara jaI gayA te 5. devavimala gaNIe hIrasaubhAgya kAvyane taiyAra karela aMtima zabdadeha che, je zarUAtanA kAvya zabadadehathI ghaNuM ja palaTo khAI ApaNuM sAme raju thayo che. A sthitimAM te kAvyane zarUAtane zabda deha maLe te tene ApaNe zuM kahI saMmedhIe ? prAcIna bhaMDArAnA upalabdha pramANethI jANavAnuM maLe che ke, 5. devavimala gaNIe prathama "hIrasuMdara kAvya" banAvyuM hatuM ane pachI temAM khUba ja parAvartana karI "hIrasaubhAgya" nuM ghaDatara karyuM che. vAMcaka samajI gayA haze ke, A hIrasuMdara kAvyuM te hIrasaubhAgya mahAkAvya pUrva deha yAne pUrvabhava che. te banenI ekatA ane pUrvAparatA nIce pramANe maLe che. IDaramAM zrIvetAmbara jaina saMghane zrImakamalalabdhisUrIzvara zAstra saMgraha che; temAM TippaNa yukta hIrasuMdara kAvyane prathama sarga che, jene hastalikhita prata na. 989 For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 che. te 6 pAnAmAM lakhAela che. 121 zloka pramANa che. tenA prAraMbhanA ane aMtima maleke nIce pramANe che: hIrasuMdara kAvya (Ti5Na yukata) sarga 1le. sarasA (41) zreyAMsi puSNAtu sa pArzva devo, vizvatrayI klpitklpshaastrii|| piNDIbhavadyasya vibhAsate sma, yazaHpratApayamindubhAnU // 1 // udItapIyUSamayukhalekhe vAjIlhadadyAtkaviTakcakorAn / tamastIraskArakarI surI tAM namaskRtergocarayAmi vAvam // 2 // yadRSTipAtAdapi mandamaulivizeSavizekharatAmavApya // guruM surANAmadharIkaroti, mayi prasannA guravo bhavantu // 3 // sarga 1 le aMtima leke (pRSTha 6) mAdyantyado dAnapayaH pravAhaM jaMbAlatoyAMtamahImataMgAH / digjaitrayAtrAsu jitaidiMgIzaH, digvAraNendrA upadIkRtAH kim // 120 // yApUrvAparavArirAzIpulinAlaMkArahAropame, kSoNIbhRnnikuraMbacuMbitapadadvaMdvAravindazciram / yAM svarNAvalasArvabhauma iva yo nizzeSavizvabharA, zAsanazAtravagotrajivijayate zrIgurjarovIpatiH // 121 / / iti sakalamahIvalayakamalAlaMkArahArazrIsiMhavima-pAdAravindadvandhabhRgAyamAmadevavimalaviracite-hIrasundara nAmni kAvye prathamaprArame dezanagarAdi varNano nAma prathama sargaH // 1 // mudrita hIrasobhAgya kAvya (pazTIkAvALuM ) sArasa mI (54 1) zriyaM sa pArdhAdhipatiH pradizyAt sudhaashnaadhiishktsitaahiH| jagannididhyAsuriva trimUrtiyatkItirAsIt tridazastravantI // 1 // prINAti yA prAjJazazcakorIvibhAvarIvallabhamaNDalIva // tamastiraskArakarI surI tAM bhalenatergocarayAmi vAyam // 2 // yaJcakSuSo mAtRmukho'pyazeSavizeSavicchekharatAnuSaGgI / / guruM surANAmadharIkaroti bhavantu te zrIguravaH prasannAH // 3 // hIrasaubhAgyakAvyasarga 1 zlo0 1-2-3 For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hIrasaubhAgya mahAkAvyane pUrvabhava sarga pahelA aMtima zleke (pRSTha 42, 43) jApAlayanirjaladarivorSI madAmbubhiryasya babhau dvipendraiH|| digrajaprayAtrAlu jitai diMgIzedigvAraNendrarupadIkRtaiH kim // 134 // (pRSTha 42 ) sutrAmAmbudhidhAmadiggirikucadvandvAbdhinemIdhavA, / pRthvIpAlalalATacumbitapadaprohAmakAmAkuzaH // cAM svarNAcalasAvabhauma iva yo niHzeSavizvaMbharAM, zAsacchAtravagotrajidvijayate zrIgurjarorvIpatiH // 137 // iti paNDitazrIsiMhavimalagaNiziSyapaNDitadevayimalagaNiviracite svopajahIrasaubhAgyakAvyavRttau prathamaprArambhe jambUdvIpa-bharatakSetra-satIrthasarinirikedAra-godhanabandhuragurjaradezaprahlAdanapArzvanAthopavanaparikhAprAkAragRhahaTTayuvakayuvatIyuktapAdanapuramahamundapAtisAhivarNano nAma prathamaH strgH|| A banne kAvyonI tulanA karavAthI nakkI thAya che ke, paM. devavimala gaNIe prathama hIrasuMdara kAvyanI racanA karI hatI. jo ke teno eka ja samAM maLe che, bIjA bhaMDAramAM kadAca bIjA sargo paNa surakSita haze kintu te graMtha saMpUrNa banyA heya ema lAgatuM nathI. amuka samaya pachI paM. devavimala gaNIe tene ja kAyApalaTa karI hIrasaubhAgya kAvyanI racanA karI che ane tenI upara moTI TIkA banAvI tene mahAkAvyanI paMktimAM sthApita karyuM che. e jJAnIonA jJAnanI balihArI che. TUMkamAM kahI zakAya ke, hIrasaubhAgya mahAkAvyanA pUrvabhava te hIrasuMdara kAvya che. basa! vidvAne tenuM paThana-pAThana karI vidyAsaurabhane phelAve e ja IchA pUrvaka viramuM chuM.. For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 2 3 4 sunaMdA ane sumitra "mana eva manuSyANAM kAraNaM bandhamokSayoH" '' ApaNe ghaNIvAra vAMcIe chIe ke, mAnavI zarIthI kAma kaIka karato hoya che jyAre tenA mAnasika saMkalpa vikalpa kaIka juduM ja vicAratA hoya che. ghaNIvAra navakAravALIne maNakA AMgaLIne veDha pharatA hoya che ane mane kayAMka jude sthAne pharatuM hoya che. A mAnasika saMkalpa vikalpano sarvathA tyAga tho-saMkalpa vinAnuM mana rahevuM e te amuka ucca bhUmikAe pahelA mahAtmAone sAdhya thAya che kintu mana sarvathA pravRttirahita thAya e saMbhavita ja nathI. hA, je kuvikalpa-asavicAro cAlatA hoya che tene badale zuddha saMkaTa-saddavicAra- zubha vicArA cAlemane satyavRttimAM rahe eTaluM ja basa che. "mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM' ene kharo marma e che ke mane, ApaNe je zubha pravRtti sadAcaraNa karatA hoIe temAM ja pravRttizIla rahI; cAlatI zubha pravRttimAM ja ekAgra thAya-talIna thAya ane zubha dhyAnanI ucca bhUmikAe pahecI amasvarUpanuM ciMtavana karatuM thAya, e ja mananI sAdhanA che. e ja manane jaya che ane tethI mana sAdhyuM teNe saghaLuM sAdhyuM, ema kahevAya che. yAda rAkhajo ke khAvuMpIvuM, haravuM pharavuM ane mejhamajA mANavI e te A manane sahaja sAdhya che. jyAM tyAM devuM, jyAM tyAM markaTapravRtti karI AnaMda luMTavAnuM ene game che. nathI gamatuM bhagavaddabhajana-izvarabhakti-zubhadhyAna-jJAna-tapa-tyAga-vairAgya pathamAM ene vALI temAM tadAkAra-tanmaya thavuM. e ja manane mATe du:sAdhya che. paraMtu Aja dudharajaya mana jJAna-vairAgya-tapa ane satsaMgathI vazIbhUta thAya che. A prakAra chatAyeluM mana ciMtAmaNisamAna lAbhaprada-hitakArI ane parama sukha prAptine hetu banI jAya che. "svargApavargoM narakaM tathAntarmuhartamAtreNa vazAvazaM yat / dadAti jantoH satataM prayatnAd vazaM tadantaHkuruSva samyak " // vaza thayeluM mana kSaNavAramAM svarga ane mokSanAM sukha Ape che ane nahi vaza karAyeluM mana kSaNavAramAM narakanAM duHkha Ape che. mATe prayatna karI manane vazamAM kare. manenigraha e te dharmanA zubha vicAranA ane saddavartananA pAyAmAM jarUrI che, ane eTalA mATe kahevAyuM che ke- For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir == sunaMdA ane sumitra [ 25 yogasya heturmanasaH samAdhiH paranidAnaM tapasaca yogH|| tapazca mUlaM zivazarmavallayA manaHsamAdhiM bhaja tatkathaJcit" / mananI samAdhi yoganuM kAraNa che. vega e tapanuM utkRSTa sAdhana che, ane tapa ziva sukhalaDInuM mULa che. teTalA mATe koIpaNa rIte mananI samAdhi rAkha. ApaNe A vArtA cAlu karIe emAM khAsa mananA azubha saMkalpa vikalpathI kevI mAThAM phaLa maLe che, mAnasika azubha vicAronA paribaLathI ane e azubha vicArAmAM ja mRtyu pAmatAM e jIvananI kevI vicitra dazA thAya che te ane mehathI adhiLA banI sArAsArAne vicAra karyA vinA pravRtti karanAra dhRvAtmA kevAM bhayaMkara kaphaLa bhogave chesaMsAra paribhramaNa kare che te samajavA jevuM che. temaja tethI UlaTuM pazcAttApapUrvaka azubha vicArothI pAchAM haThI hadayanI-cittanI zuddhi karavAthI jJAna-dhyAna-saMyama ane tapamAM e vizuddha manane joDavAthI jIvanI kevI vizuddhi thAya che, kevI ucca dazA prApta thAya che; enA mohAMdhakAranAM pahala haThI jatAM jJAnasUryanA prakAzathI prabhAvita banI kevI rIte AtmakalyANa sAdhe che e A vArtAmAM samajavA jevuM che. cAle tyAre have mULa vAta zarU karIe. [2] A duniyAmAM pRthvImUSaNa nagara che. tyAM kanakadhvaja rAjA rAjya kare che ane tene dharmAtmA zIlaguNathI zobhatI ane suzIla yazomatI nAme rANuM che. te rAjAne guNacaMdra ane kIticaMdra nAme be putra che ane sunaMdA nAme kanyA che. te rU5-gaNayauvana ane strIonI cosaTha kalAthI zobhatI che. ekavAra pitAnI sakhIo sAthe sAta mALanA rAjamahelanI agAzImAM beDI che ane AkhA nagaranuM nirIkSaNa cAlI rahyuM che. vividha vArtAlApa cAlI rahyo che. tyAM rAjakumArInI najara eka gRhasthanA gharamAM paDI. adbhuta dazya nihALI enAM romAMca khaDAM thayAM; sAthenI badhI sakhIo paNu e addabhuta prasaMga ekAgracitte joI rahI hatI. tyAMnuM dazya joI badhAnAM kALAM kaMpI rahyAM hatAM, tyAM te jorathI rana ane citkAranA karuNa hadayabhedaka zabda saMbhaLAyA. eka rUpasaMpanna navayauvanA patidevanA caraNe paDI karagatI hatI ane kahetI hatIH nAtha ! meM aparAdha nathI karyo. mArI vAta to sAMbhaLe. are ! huM kSamA mAguM chuM. Ama kahI hAtha joDatI, karagaratI, kSamA mAgatI e navAvanAnAM vacanane avagaNa te yuvAna hAthathI, pagathI ane chevaTe soTI-cAbukathI mAravA lAgyo. yuvatI satI sAdhI patidevane vinavatI, rAtI, karagaratI jatI hatI tematema pelo puruSa krodhanA AvezamAM pAgala banI bhAna bhUlI tAnAnI kriyA cAlu rAkhI rahyo hate. sunaMdA ane enuM sakhIvRMda A duHkhada-karuNa chatAMye apUrva adaipUrva dazya ekAgra mane nihALI rahyuM hatuM. sunaMdAne A dazya joI pArAvAra duHkha ane glAni thaI AvI. arere ! bicArI niraparAdhI strI puruSane AdhIna hovAthI AvAM duo sahevAM paDe che. For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 29 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 A puruSane enI paramapriya patnI upara paNa prema nathI. vizvAsa nathI. are dayAye nathI AvatI ke hajI paNa kasAInI jema e pativratA sAdhvI strIne mArI rahyo che. strInA rudana ane cItkArathI paNa je vajahadayI puruSanuM hRdaya pIgaLatuM nathI te manuSya che ke......che? - duniyAmAM kahevata che puruSa gharane rAjA che paraMtu gRhiNI vinA ghara ja na hoya e kema bhUlI javAya che? kharI rIte te suzIla sulakSaNa strI te gharanuM bhUSaNa che. evI strI te gharanI lakSmI jevI che. ehe! juo te kharA, strI eka udara pUravAne khAtara ja gRhasthanA gharanuM keTaluM badhuM kAma kare che ! pANuM bhare, kacaro kADhe, kapaDAM dhue, rasoI kare, AkhA gharane jamADIne pachI jame. vaLI vAsaNa mAMje, pareNugata sAcave, AkhA kuTuMbanI sAthe prema rAkhI vyavahAra jALave. emAM vadhu to naNaMda, jeThANuM, sAsu, sasarA, jeTha, diyara badhAMnAM mAna, satkAra, maryAdA jALavIne ja cAle. mAtAnA ghera hasatI ramatI khelatI kudatI; kethalanI jema TahukatI e ja kanyA sAsare hasavAnuM, ramavAnuM, kUdavAnuM, UMce bolavAnuM badhuM baMdha kare che. zrI jAtinI parAdhInatAnI hada thaI gaI. e annapUrNa, e mAtahAyA, e bhaginI ane e priyatamA kharI paNa sadAye parAdhIna. chatAMye puruSa jAtine enI kadara nathI. kayAMya kadIka saMbhaLAya che ke amuka puruSe strIne tyAga karyo che. kintu kadI koIe sAMbhaLyuM ke kaMI kulavadhUe puruSane choDyo ? nahi ja evuM kadI nathI banatuM. kulavadhu badhAM duHkhe sahI le che. are ! chevaTe mRtyune bheTavAnuM pasaMda kare che paraMtu kulavadhU nArI kadI paNa svapatine nahi ja taje. A che Arya nArInA saMskAra. parantu niSphara puruSa jAti game te kare, game tema varte, tene badhI chUTa ane chatAMye strIne cheDe paNa aparAdha e sahana na kare e to bahu ja AzcaryanI vAta che. AvI rIte ghaNuM vicAra vamaLamAM gothAM khAtI rAjakanyAe sakhIone kahyuM: puraSone adhIna strInA jIvatarane dhikkAra che. huM AjathI pratijJA karuM chuM ke A janma kadI paNa lagna nahi ja karuM. A viTaMbaNu, A vedanA, A parAdhInatA ane duHkha sahevAM tenA karatAM kuMvArA rahevuM ja sAruM che. sakhI! mArAM mAtApitAne kahI deje ke mArA mATe vivAhanI ciMtA na kare, emane kahI deje mAre paraNavuM ja nathI. sakhIH bA, bena ! hajI tame bALaka che. navajuvAna thAva tyAre kaheje, zuM karavuM che te. mArI bahena ? juvAnI dIvAnI che. hajI juvAnI khIlavA te che pachI joI laIzuM. For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1 ] sunaMdA ane sumitra [ 27 sunaMdA H sakhI ! bhale tArI marajI, huM te kahuM chuM te ja kharuM. jamaDAne ja mAre paraNIne parAdhInatAnI beDIthI nathI ja baMdhAvuM. chatAMye tuM mArA mAtA pitAne eTaluM te kahI ja deje, mAre mATe lagnanI utAvaLa na kare. huM mArI IcchA thaze tyAre kahAvIza. huM IcchI vara varIza. bAkI hamaNuM kAMI ja lagnanI utAvaLa na ja kare. sakhI H bahu sAruM bena hamaNAM ja rAjamAtAne A samAcAra pahoMcADuM chuM. . [3] Aje rAjakumArI sunaMdA patiAnI sakhIo sAthe agAzImAM AnaMdathI ramI rahI che. zaradda pUrNimAno caMdra soLe kaLAe AkAza paTamAM dIpI rahyo che. AkhuM nagara Aje hiloLe caDayuM che. nalInIdalanA kamala patro khIlyAM che. suMdara tAjagI bharI ThaMDI havA cAlI rahI che. tyAM sunaMdAe eka mIThA madhuro avAja sAMbhaLyo. eka yugala pAsenI agAzImAM ja suMdara premagIta AlApI rahyuM hatuM. yuvatI mIThA kaMThethI gAI rahI hatI. pAsene yuvAna madhurI baMsImAM tenA sUra pUrI rahyo hato. gAyana pUruM thatuM jAya ane yuvatI nA, nA, basa, basa kahetI jAya. have nahi. gAuM, have nahi gAuM. paNa pelo yuvAne tene premathI hasAvI, manAvI, parANe besADIne gavaDAvato hato. ane baMsI vagADatA hatA. sunaMdAe A gIta, hAsyakrIDA joI ane enuM dhyAna e yugala tarapha gayuM. Akhare saMgIta baMdha thayuM ane yugale premaceSTA-premaramata AraMbhI. Akhare e premaramata ramatAM ja yugala suI gayuM. sunaMdA A dazya joI stabdha thaI gaI. oho ! saMsAramAM AvuM sukha che eNe sakhIone e batAvyuM. badhAM hasavA lAgyAM. sakhIH bena ! joyuM saMsArIonuM:dRzya ! kahe tamane zuM lAgyuM? sunaMdAH sakhI ! saMsAramAM sukha paNa che, e Aje jANyuM. A manapasaMda pati, AvI rasika patnI e te saMsAramAM svarganuM bhAna karAve che; sakhA: mATe ja ame tamane te divase kahetAM hatAM bena ! utAvaLAM na thaze. dareka - vastune be bAju heya che; ApaNe aTapA game te eka ja bAju joIne nAhakane eka nizcaya karI besIe chIe, sunaMdAH sakhI ! tArI vAta Aja taddana sAcI lAgI che. have te mane paNa ema thAya che ke manaprasaMda pati sAthe mAruM lagna thAya ane huM paraNuM. sakhI: bena! tamArI bhAvanA phaLaze. ekavAra manahara vasaMta Rtu AvI che. vanarAji vikasita thaI che. RturAja vasaMtane vadhAvavA nagarajane, rAjakuTumba vagere vividha vastro, puSpa guccha ane raMgarAgathI alaMkRta thaI nagara udyAnamAM pharavA nIkaLyAM che. udyAnamAM vasaMta Rtu jANe pUrNarUpe khIlI hoya tevuM dRzya AMkha sAme nAcI rahyuM che. raMgaberaMgI puSpa, latAo ane vRkSarAji; jANe nava vastrothI alaMkRta heya tema navI patrarAjithI zobhatAM hatAM. For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jana satya prakAza [ varSa 15 rAjakumArI potAnI sakhIo sAthe ramavA pharavA AvI hatI. aneka nava yuvatIo, nava yuvake hasatA ramatA ane pharatA jovAya che ane rAjakumArInuM mana vihuvala banatuM jAya che. ene ema thAya che ke, zuM mArA bhAgyamAM patisukha nathI lakhAyuM? Ama vicAratI nisAsA nAkhatI rAjakumArI saMdhyA samaye ghera AvI. rAjamahelanA jharUkhAmAM UbhI rahIne udyAnamAMthI AnaMda mANI cAlyA AvatA prajAjanone jovA lAgI. tyAM te rAjamahelanI sAmenI ja dukAne jANe zaradapUrNimAno caMdra Ugato heya evA tejasvI, kuDA-rUpALA navayuvAnane teNe je. oha! addabhuta rUpalAvaNya ! zuM enI bAMkI cAla ! dukAnadAre paNa AvelA navayuvakane khUba ja prema ane AdarathI besADayo. dukAnadAre sugaMdhI lijajatadAra pAne banAvI navayuvakane ApyuM. mukhamAM pAna mUkatAM mUkatAM navayuvakanI najare rAjamahelanA jharukhA upara paDI. rAjakumArI ane navayuvakanI daSTi maLI. basa, cAra netra kamane maLyAM ane jANe zuM zuM ramata ramI gayAM. jANe keTalAya varSonI janI oLakhANa hoya tema maunapaNe aneka vAta karI lIdhI. rAjakumArI te navayuvakanA mukha caMdranuM amI ekITaze netrakamalothI pI rahI hatI. tyAM to sakhIe AvIne tene sAvadha karI ane pUchayuM bena ! kadI nahi ane Aje AvI ekAgratAthI kene juo cho? tyAM te niHsAsA nAkhatI rAjakumArIo sAme IzAro karyo. sakhIe navayuvakane joyo. tenuM rU5 ane navajuvAnI jovI game tevI hatI. sAthe ja tenuM hasatuM mukhaDuM ane vAta karavAnI chaTA paNa AkarSaka hatI, rAjakumArIH sakhI! A bhAgyazALA navayuvaka kayuM che? tene tuM oLakhe che. sakhIH enI ene kema na oLakhuM? ApaNA ja zaheranA pratiSThita nAgarika zeTha............nA putra che ane temAM paNa sauthI nAnA rUpamenakumAra che. A rUpasena kumArane bIjA traNa bhAIo che. paraMtu rUpa, kAnti, zikSaNa ane saMskAramAM te badhAthI A rUpasenakumAra caDhiyAtA che. rAjakumArIH sakhI ! tArI vAta lAge che te sAcI. enI khAnadAnI enA saMskAra ane enuM zikSaNa paNa addabhuta ja lAge che. huM kathAranI ene joI rahI chuM paraMtu mArI sAme joI hasIne teNe nIcI AMkha karI lIdhI che e AchA gAMbhIryanI vAta nathI. jANe na maLe lagAre vikAra ke na maLe aviveka. basa, zAMtithI vAtacIta kare che, jANe kaI che ja nahi. tyAM te rUpamenakumAra UThayo ane ghara tarapha prayANa zarU karyuM. rAjakumArIH sakhI! e to jAya che. jA, emane kahI Ava, roja ahIM Avaje. tamArI ja keIka rAha joze. sakhIH bena ema utAvaLa na karIe. tamAre lAyaka che ke kema? enI parIkSA to karo. eka adhu" paNa banAvI Apo enI pAdapUrti kevI kare che, te juo ane pachI pachI ApaNe tene AmaMtraNa ApIe. For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arka 1 ] suna'tA ane sumitra [ 29 rAjakumArI : mena ! tArI vAta sAcI che. te A pada lai jA. AnuM uttarASa emanI pAse pUru karAvI lAvaje. sakhI eka zlokanuM uttarAdha' lai rUpasenakumAra pAse pahoMcI ane premathI kahyuM: zreNIputra ! zlAka tA vAMce. rUpasenakumAre pUrvAdha vAMcI, uttarAdha lakhI pAdapUrti karI nAkhI sakhIH zreSThIputra ! UbhA rahe. huM haeNmAM ja AvuM chuM. rAjakumArI tADapatra upara lakhelA meAtInA dANA jevA maneAhara akSarA joI camakI ane pAdapUrti vAMcIne tA khuza khuza thaI gaI khAlI : sakhI ! jA, jaldI jA, zreSThaputrane kahe rAja sabyA samaye ahIM Ave. kAIka rAja tamArI rAha joze, bhUlA nahiM, jarUra Avaze. soe utAvaLA pagale jaI ne zreSThoputra rUpasenakumArane kahyuM: he mahAnubhAva ! ahIM rAja Avajo, ema rAjakumArI suna dA Apane kahevaDAve che. rUpasena: zu rAjakumArI kahevaDAve che? e teA Azraya che, paNa e to puruSa kreSiNI che ema sAMbha~ hatuM enuM zuM? sakhI, tamArI vAta sAcI che. puruSa dUSiNI hatI e kharuM, paraMtu hamaNAM thA samayathI e dveSa osarI gayA che ane temAMye tamArA darzanathI teA puruSa jAti upara dveSane banne rAma jAgyA che. tamane premathI cAhe che. mATe niraMtara ahIM AvavAnuM cUkazo nahi. rUpasenA ThIka che. banaze tyAM sudhI jarUra AvIza paNa huM svapnAmAM tA nathI ne ? rAjakumArI mane premathI cAhe e tA kharakhara mArA bhAgyeAdhya ja kahevAya. ThIka che ! joIe, thAya te kharuM. ema kahIne jAya che. sakhIe AvIne rAjakumArIne AzvAsana Apyu. rAja sadhyA samaya thAya che. ane rAjakumArI jharukhAmAM bese che. zreSThaputra rUpasena rAja Ave che. paraspara STi meLApanA amAjaLanA siMcanathI prema vRkSa phUlavA phUlavA ane vadhavA lAgyuM. banne jaNAM prema sAMkaLathI dRDha balAtAM gayAM. visA javA mAMDayA tyAM kArtikI pUrNimAnA kaumudI mahAtsava AvyA, rAjAe nagaramAM uddhe ASaNA karAvI. dareka prajAjanAe nagara bahAra udyAnamAM AvavuM ane kaumudImAtsava ujavaveA. AbhA vRddha dareke udyAnamAM javuM. ghera kAI na rahe. rAjakumArIe sakhIdrArA zreSDI putra rUpasenane kahevaDAvyuM: kaumuI pUrNimAe ghera rahejo ane rAtrinA prathama paheAra jatAM rAjamahelamAM padhAro. ApaNe premagASThI, snehAlApa ane paricaya sAdhIzuM. huM paNu rAjamahelamAM ja rahIgra. udyAnamAM nahi jAuM, bagIcAnI bArIe doraDuM. badhAvI zakhIza, tame AvIne tene halAvajo, ame tamane upara khe'cI laizu'. For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 ] zrI jaina satya prakAza [varSa 15 zreSThIputra A sAMbhaLI prasanna thaye. aneka kAvyo, padya, pAdapUrtio taiyAra karI lIdhI. rAjakumArIe paNa pUrNa taiyArI karI ane barAbara prAtaHkALamAM ja rAjamAtAne kahevaDAvyuM, mAruM mAthuM dukhe che mATe atyAre nahi avAya. ThIka haze to bapore AvIza, rAjamAtA A sAMbhaLI sunaMdA pAse AvI ane joyuM tyAre mAthe lepa karyo hato. oDhIne ardha nimilita AMkhe rAkhIne te sUtI hatI. rAjamAtAH beTA kema che, tane ? mAthuM dukhe che? sunaMdAH mAtAjI? Apa ciMtA na karaze. mAthuM dukhe che paNa ciMtAnuM kAraNa nathI. bahAranI zaradI na lAge, mATe nahi AvuM. chatAMye ThIka haze to bapore joIza. basa, A sAMbhaLI rAjamAtA vagere aMtaHpura udyAnamAM gayuM. ahIM zreSThIputra rUpane paNa pitAjIne kahyuM ke dukAnanuM jarUrI kAma che mATe huM Aje udyAnamAM nahi AvuM. baMne jaNe pita- pitAnA ghera rahyAM che. N [cAlu) praznottara-kiraNuvalI prayojaka :-pUjya AcArya mahArAja zrI vijayapadArijI [ kramAMka aMka 11-pRSa 211thI cAlu ] 15 prazna-chapu kuMthunAtha cakravartAnA jIvananA mukhya mukhya muddAo kyAM kayA? uttara-1 nAma-kuMthunAtha bhagavAna. 2-janmabhUmi hastinApuranagara. 3-pitAnuM nAma-surasena rAjA. 3-mAtAnuM nAma-zrIdevI rANI. 5- temanuM paMcANuM hajAra varSanuM AyuSya hatuM. 6-zArIranuM pramANa, pAMtrIsa dhanuSya. 7-kuMthunAtha cakravatI tevIsa hajAra sAtaso pacAsa varSa sudhI kuMvara paNe rahyA. 8-ane tevIsa hajAra sAtaso ne pacAsa varSa saMkalika sajA paNe rahyA. 9-prabhune chakhaMDanI sAdhanAmAM cha varSa gayAM. 10- tevIsa hajArane doDhaso varSa sudhI cakravatIpaNuM bhogavyuM. 11-zrI ratnanuM nAmakRSNa zrIrANI. 12-kuMthunAtha cakravatI e eketera hajAra base pacAsa varSanI uMmara vItyAbAda saMsArane anitya jANIne muktinA avyAbAdha sukhane ApanArI dIkSA aMgIkAra karI ane tenI tevIsa hajAra sAtaso ne pacAsa varSa sudhI nimala ArAdhanA karI. 13- aMtima samaye bAkI rahelAM vedanIya vagere cAra AdhAtI karmono nAza karIne mokSe gayA. 14-pote tIrthakara paNa hatA. (15) 16 prazna-sAtamA aranAtha cakravartInA jIvananA mukhya mukhya muddAo kayA kayA? For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1 ] praznottara-kiraNAvalI [ 31 uttara--1 nAma aranAtha cakravatI. ra--janmabhUmi hastinApura nagara. 3~~ pitAnuM nAma sudarza na rA9. 4--mAtAnuM nAma-devI rANI. pa--temanu ceArAzI hajAra varSanuM AyuSya hatuM. }--zarIranuM pramANa trIsa dhanuSya. chaekvIsa hajAra varSa sudhI kuMvarapaNe rahyA 8--ekavIsa hajAra varSoM sudhI maMDalika rAjApaNe rahyA. ha--chakhaMDanI sAdhanAmAM pAMcaso varSe gayAM. 10--vIsa hajAra ne pAMcaseA varSa' sudhI cakravatI'paNuM bhAgavyuM. 11--zrI ratnanuM nAma--surazrI rANI 12-ekavIsa hajAra varSa sudhI dIkSAnI nima La sAdhanA karI. 13-aMtima samaye mAkSa gayA. 14 --pote tIrthaMkara paNa hatA. (16) 17 prazna--AThamA subhrama cakravatInA jIvananA mukhya mukhya muddAo kayA kayA? uttara--1 nAma AThamA subhUma cakravatI. 2--janmabhUmi-vANArasI nagarI . 3-- pitAnuM nAma kAti vIya rAjA --mAtAnuM nAma tArA rANI pa--temanu' sATha hajAra va'nuM AyuSya hatuM. huM--zarIranuM pramANa azpAvIza dhanuSya. --pAMca hajAra varSa sudhI kuvarapaNe rahyA. 8----pAMca kajAra vaSaeN sudhI mAlika rAjApaNe rahyA. 9-cha kha'DanI sAdhanAmAM cAraso varSe gayAM. 10--egaNapacAsa hajArane chaso varSa sudhI cakravatI paNa bhAgaLyu. 11--strI ratnanuM nAma damazrI ANI. 12--temaNe dIkSA lIdhI nathI. 13 a'tima samaye maraNa pAmIne sAtamI tamastamA nArakImAM utpanna thayA. 14-subhrama cakravatI aDhAramA tItha kara zrIaranAthanA tIthamAM thayA. (17) 18 prazna--navamA mahApadma cakravartI nA jIvananA mukhya mukhya muddAo kayA kayA? uttara--1 nAma mahApadma cakravatI. 2--janmabhUmi-hastinApura nagara, 3--pitAnu' nAma padmaratha rAjA. 4--mAtAnu nAma jvAlA rANI. 5--temanuM trIsa hajAra varSanu AyuSya hatuM. 6zarIranu pramANu vIsa dhanuSya. cha--pAMca hajAra varSa sudhI kuvaMrapaNe ravA. 8--pAMca hajAra varSa sudhI maMDalika rAnapaNe rahyA. --cha khaMDanI sAdhanAmAM traNusA vaSaeN gayAM. 10--aDhAra hajAra te sAtase| varSa sudhI cakravatI' paNa bhAgavyu. 11 zrI ratnanuM nAma--vasuMdharA rANI. 12--eka hajAra varSa sudhI dIkSAnI ArAdhanA karI 13--tima samaye krama rahita thaIne mAkSe gayA. 14 mahAna cakravatI' munisuvratasvAmInA tIthamAM thayA. (18) 19 prazna--dasamA hariSeNu cakravatI'nA jIvananA mukhya mukhya muddAo kayA kayA? uttara-1 nAma hariSaNa cakravatI. 2--janmabhUmi ka'pilapura nagara. 3--pitAnuM nAma mahAhira rAjA. 4--mAtAnuM nAma gerAdevI rANI pa--temanuM daza hajAra varSanuM AyuSya hatuM. 6--zarIranuM pramANu paMdara dhanuSya. cha--traNusA pacIsa varSa sudhI kuMvarapaNe ravA. --traNaseAne pacIsa varSa" sudhI maMDalika rAjApaNe rahyA. 9--cha khaMDanI sAdhanAmAM doDhaso varSI gayAM. 10--eka hunnara AThase| sIttera varSa sudhI cakravatI pazu bhogavyuM. 11-srI ratnanuM nAma devIrANI. 12--sAta hajAra traNaso trIsa varSa sudhI dIkSAnI nimLa ArAdhanA karI. 13--aMtima samaye meAkSa gayA. 14-hariSaNa cakravatI ekavIsamA tIrthaMkara zrInaminAthanA tIrthamAM thayA. (19) For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kara ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 15 20 prazna--agiyAramA jaya nAmanA cakravatInA jIvananA mukhya mukhya muddA kyA kayA? uttara--1 nAma jaya cakravartI, 2-janma bhUmi-rAjagRhInagara. 3-pitAnu nAma samudravijaya rAjA. 4--mAtAnu" nAma niprA rANI, 5--temanuM traNa hajAra varSanuM AyuSya hatuM. huM--zarIranuM pramANu khAra dhanuSya che--traNusA varSa kuvarapaNe rahyA. 8--traNaseA varSa mAlika rAjApaNe rahyA. --cha khaMDanI sAdhanAmAM eka so vaSaeN gayAM. 10--eka hajArane navasA varSa sudhI cakravatI paNa bhAgavyuM. 11-- au ratnanu nAma lakSmaNA rANI. 12saMsArane anitya jANIne dIkSA aMgIkAra karI cArasA vaka sudhI tenI niLa sAdhanA karI. 13 ---aMtima samaye kevaLajJAna pAmI meAkSe gayA. 14--jaya cakravatI ekavIsamA tIrthaMkara zrInaminAthanA ane neminAthanA aMtarAmAM thayA. (20) 21 prazna--khAramAM brahmadatta cakravatInA jIvananA mukhya mukhya muddA kayA kayA? uttara--1 nAma brahmatta cakravatI. 2-janmabhUmi kaeNpilapura nagara. 3--pitAnu nAma mA rAjA. 4--mAtAnu nAma culaNI rANI. pa--temanu sAtaseA varSanu AyuSya hatuM. 6--zarIranuM pramANu sAta dhanuSyanuM hatuM. cha--aThThAvIsa varSa sudhI ku MvarapaNe rA. 8--chappana varSa sudhI maMDalika rAjANe rahyA. 9 --chakhaMDanI sAdhanAmAM sAla varSa thayAM. 10-- seA varSa sudhI cakravatI paNu. bhAgavyu. 11--zrI ratnanu nAma kurumatI rANI. 12--temaNe dIkSA lIdhI nathI. 13----aMtima samaye maraNa pAmIne sAtI tamastamA prabhA nArakamAM nArakapaNe utpanna thayA. 14 khruhmadatta cakravatI minAtha prabhu ane pArzvanAthanA AMtarAmAM thayA. ayasarpiNI kALanA evA svabhAva che ke, jemAM AyuSya vagere ghaTatAM jAya. A niyama pramANe bAre cakravatI AnI bAbatamAM pazu kramazaH AyuSya vagere Te ema samajavuM. (21) For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org graMtha svIkAra 1. kSakSatijAprajALa (najI mathrantha) mULa prAkRta sahita hiMdImAM sapAdaka ane anuvAdakaH 5. phUlacaMdrajI siddhAMtazAstrI. prakAzakaH zrI AtmAnanda jaina pustaka pracAraka maMDaLa, rAzana muddallA, AgarA. sane 1948, mUlya rUA. 4-0-0 3. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2. sakSamI-nacadravIpaprajAma--mULa saskRtamAM--kartA: mahAmaheApAdhyAya zrImad yazovijaya zui. tenA upara bAlamAdhinI vidyutikartIH zrImad vijayalAvaNyasUrIzvarajI. prakAzaka: jaina graMtha prakAzaka sabhA. amadAvAda. AgamannAra--hiMdImAM anuvAdakaH vIraputra zrI AnaMdasAgarajI mahArAja. prakAzakaH vIraputra zrI Ana'dAgara jJAnabhaMDAra. prAptisthAnaH maMtrI zrI Ana dajJAnamadira. sekSAnA ( mAlavA ). 4. jIvanapravAha : lekhakaH cadulAla ema. zAha. prakAzakaH saMskRtirakSaka sastuM sAhitya kAryAlaya, vaDAdarA, kiMmata rUA. 3-0-0 5. vidyoddhAraka zrI mahAvIra bhA. 1, 2, lekhakaH maphatalAla sadhavI. prakAzakaH upara mujaba kiMmataH be bhAganA rUA. 6-0-0 6. tavA uSA--mULa sUtrakAra, zrI umAsvAti vAcaka; arthAlekhakaH muni zrIbhAnuvijayajI. prakAzaka: Aha tatattvadAnapremagraMthazreNi. prAptisthAnaH mAstara saMprItacaMda, jaina pAThazALA, vIsanagara, kiMmata ATha AnA. mAnada 7. zrIbhAvArivAraNapAdapUrtyAdistotrasaMgraha / 8. zrIsuvidhatilinastuti / 2. caturviMzati jinendrastavanAni / uparyukata traNe pustakAnA sazASakaH munizrI vinayasAgarajI. prAptisthAnaH zrI hiMdI jainAgama prakAzaka sumati kAryAlaya, jaina presa, kATA (rAjapUtAnA ). For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Jaina Satya Prakasha. Regd. No, B. 3801 zrI jaina satya prakArA dareke vasAvavA cogya, zrI jaina satya prakAzanA be vizeSAMka (1) zrI mahAvIra nirvANa vizeSAMka bhavAna mahAvIrasvAmInA jIvana saMbaMdhI aneka lekhAthI samRddha aMke : mUlya cha AnA (TapAlakharcanA eka Ano vadhu ). (2) kramAMka 100 vikrama-vizeSAMka samrATa vikramAditya saMbaMdhI atihAsika bhinnabhinna lekhAthI samuha 240 pAnAMnA daLadAra sacitra aMka 4 mUlya phoDha rUpiyeA. zrI jana satya prakAzanA be viziSTa a kaeN [1] kramAMke 43-jainadarzanamAM mAMsAhAra hovAnA AkSepanA javAba lekhAthI samRddha maMka : mUlya cAra AnA, [2] kramAMka 45-ke. sa. zrI hemacaMdrAcAryanA jIvana sabandhI aneka lekhothI samRddha aMka : mUlya traNa AnA kAcI tathA pAkI phAIla * zrI jaina satya prakAzA'nI trIjA, pAMcamA, AThamA, dazamA, agiyAramA, bAramA, teramA tathA caudamA varSanI pAkI phAIla taiyAra che. mU5 darekanA aDhI rUpiyA -@Daa zrI jainadharma satyaprakAzaka samiti jesiMgabhAInI vADI, ghIkAMTA, amadAvAda. mudrakaH-maganabhAI choTAbhAI desAI. zrI vIravijaya prInTIMga presa, salApasa kosADa, pe. bA. na. 6 zrI bhaktimArga" kAryAlaya,amadAvAda. prakAzaka:- cImanalAla gokaLadAsa zAha, jainadharma" satya prakAza samiti kAryAlaya, jezi'gabhAInI vADI, ghIkAMTA rATha-amadAvAda. For Private And Personal use only