________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હીરસૌભાગ્ય મહાકાવ્યને પૂર્વભવ સર્ગ પહેલા અંતિમ શ્લેકે (પૃષ્ઠ ૪૨, ૪૩) जापालयनिर्जलदरिवोर्षी मदाम्बुभिर्यस्य बभौ द्विपेन्द्रैः॥ दिग्रजप्रयात्रालु जितै दिंगीशेदिग्वारणेन्द्ररुपदीकृतैः किम् ॥ १३४॥
(પૃષ્ઠ ૪૨ ) सुत्रामाम्बुधिधामदिग्गिरिकुचद्वन्द्वाब्धिनेमीधवा, । पृथ्वीपालललाटचुम्बितपदप्रोहामकामाकुशः ॥ चां स्वर्णाचलसावभौम इव यो निःशेषविश्वंभरां, शासच्छात्रवगोत्रजिद्विजयते श्रीगुर्जरोर्वीपतिः ॥ १३७ ॥
इति पण्डितश्रीसिंहविमलगणिशिष्यपण्डितदेवयिमलगणिविरचिते स्वोपजहीरसौभाग्यकाव्यवृत्तौ प्रथमप्रारम्भे जम्बूद्वीप-भरतक्षेत्र-सतीर्थसरिनिरिकेदार-गोधनबन्धुरगुर्जरदेशप्रह्लादनपार्श्वनाथोपवनपरिखाप्राकारगृहहट्टयुवकयुवतीयुक्तपादनपुरमहमुन्दपातिसाहिवर्णनो नाम प्रथमः स्तर्गः॥
આ બન્ને કાવ્યોની તુલના કરવાથી નક્કી થાય છે કે, પં. દેવવિમલ ગણીએ પ્રથમ હીરસુંદર કાવ્યની રચના કરી હતી. જો કે તેનો એક જ સમાં મળે છે, બીજા ભંડારમાં કદાચ બીજા સર્ગો પણ સુરક્ષિત હશે કિન્તુ તે ગ્રંથ સંપૂર્ણ બન્યા હેય એમ લાગતું નથી. અમુક સમય પછી પં. દેવવિમલ ગણીએ તેને જ કાયાપલટ કરી હીરસૌભાગ્ય કાવ્યની રચના કરી છે અને તેની ઉપર મોટી ટીકા બનાવી તેને મહાકાવ્યની પંક્તિમાં સ્થાપિત કર્યું છે. એ જ્ઞાનીઓના જ્ઞાનની બલિહારી છે. ટૂંકમાં કહી શકાય કે, હીરસૌભાગ્ય મહાકાવ્યના પૂર્વભવ તે હીરસુંદર કાવ્ય છે.
બસ! વિદ્વાને તેનું પઠન-પાઠન કરી વિદ્યાસૌરભને ફેલાવે એ જ ઈછા પૂર્વક વિરમું છું..
For Private And Personal Use Only
