Book Title: Jain Agam Sahityanu Swarup
Author(s): Kokila C Bhatt
Publisher: ZZZ Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/249042/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jaina Agama sAhityanuM svarUpa bhAratanI dharmatriveNI rUpe gaNAtA brAhmaNa, jaina ane karatA hoya che. ane paMthanAM mULa lakhANone zreSTha tathA baddha dharmanA mahAna (AcAryoe) dhArmika sAhityanuM aMtima AdhArarUpe gaNatA hoya che. teo ema mAne che ke sarjana karyuM ane A sAhitya dvArA bhAratanI prajAmAM zAstro Izvararacita che athavA koI puNyazALI AtmAonuM saMskAra sIMcana karyuM. sarjI che. jenadharma sAhityanuM sarjana pradhAnapaNe gaNadhare, bhAratanA siddho, tapasvIo, ArSadAo ane yogIo AcAryo, sUrio ke munio dvArAja thayuM che. bhagavAna dvArA ApavAmAM Avela A jJAnajyotanA vArasAne sateja mahAvIranAM vacanone AvarI letA mUla Agama para niryukti rAkhIne Ajaparyata aneka prakAranA dhArmika sAhityanI bhAgya, cUrNi, avacUrNi, TIkA, vRttinI racanA karavAmAM AvI che. uparAMta te Agamone anulakSIne dhArmika graMtho yugapuruSoe racanA karI che. dharmanA mULa tothI guMthAyeluM A dhArmika sAhitya Aje paNa bhAratane gaurava apAve che. temaja nATaka, kathA, (kALabarI) vyAkaraNa, chaMda, keza, ane jIvanavyavahAra mATe eTaluM ja pUratuta che. AcAryoe taSa, kAvya, mahAkAvya, nyAya, tarka jevuM anya sAhitya tyAgathI vizaddha banIne ApelA upadezamAM kevaLa zraddhAnA racAyuM che. saMsAratyAga karI zramaNa dIkSA laI dha padezaka tarIke sthAne sthAne viharatA AcAryoe ane temanI ziSyapIThabaLathI ja samAjamAM TakI rahevAnuM sAmarthya hatuM. vijJAnanA prabhAvanA pariNAme Aje zraddhAne ja abhAva paraMparAe AvuM vipula sAhityanuM sarjana karyuM che. jovAmAM Ave che. eTale dharmane sanAtana satyane paNa ne saMskRta bhASAmAM hindu dharmazAsa, veda, purANa, AjanA vaijJAnika yuganA pratyakSa pramANenI kasoTImAMthI pAra mahAbhArata, rAmAyaNa jevA aneka mahAgraMtho racAyAM che. te UtaravuM paDe che. dharmanA A satyone temanA astitvanI ardhamAgadhI bhASA (prAkRta) mAM racAyelA jainadharmazAstromAM sAbitI ane etihAsika sAbitIothI kasyA pachI ja AgamasUtro eTalAM ja mahattvanAM che te ja rIte pAli bhASAmAM Aje janasamAja temane apanAve che. dharmAcAryoe upadezelA boddha dharmazAstronA tripiTTaka graMthone paNa agatyanuM sthAna dharmatattvone paNa AjanA vaijJAnika yugamAM tarkanI kasoTI maLyuM che. Ama traNe paraMparAnA dharmazAstronI bhASA alaga para kasavAmAM Ave che. alaga che ane te judA judA mahAjJAnI puruSonI racanA che. jenadharmanA gauravane prAcIna aMtihAsika sAbitIo A kartRbheda hovA chatAM temAM nirUpAyelA sidhdhAMtomAM dvArA Aje pramANita karavAmAM bhAratIya ane videzI khUba ja sAmya jaNAyuM che. traNe dharmazAstronuM hArda traNa vidvAnoe bhAre jahemata uThAvI che. ane tenA dharmazAstro tamAM samAyeluM che. (1) karmavi pAka (2) saMsArabaMdhana dvArA rajU karavAmAM Avela tattvajJAnane A yuganI eka ane (3) mukta. traNe dharma saMskRtinuM AkharI dhyeya sarva mAtra AdhArazIlA gaNavA A keTalAMka vicArako prerAyA che. karmono kSaya karI mukti meLavavAnuM che. Ama traNe zidhAMtika ane tethI Aje dharma sAhityanA abhyAsa taraphanuM valaNa daSTie eka ja layabiMdue pahoMcavAno Azaya dharAve che. jovAmAM Ave che. jana sAhitya ane jena Agama sAhitya' e baMne samAna tAvika siddhAMto ane kriyAkAMDane mAnanArA. varacenI bhedarekhA vize keTalAMka abhyAsIomAM aspaSTatA ono eka saMpradAya bane che, ane temanA mArgadarzana mATe pravartatI jovAmAM Ave che. jaina sAhitya eTale evuM jedArzanika sAhitya sarjAya che. A sAhityanA prAmANika, dharmaviSayaka sAhitya ke jemAM jena dhArmika sidadhAMtasUtra maulika ane mAnanIya bhAga (zAsa) kahevAya che, sarvamAnya uparAMta vividha dhArmika viSayo paranA anya sAhityane gaNAya che ane pUjAya che. mAnyatAonI yathArthatA ke samAveza thato hoya. prAcIna bhAratIya vADamayanA lalita cogyatA ane caDhiyAtIpaNuM batAvavA AcAryo prayatna tema ja zAkhaMya tamAma prakAranA namUnA jenuM sAhityamAM paNa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDelA che. jaina Agama sAhitya" eTale jenonA mULa dhArmika taddana virodhI maMtavya dharAvatA hatA je A sarva phAMTAomAM - rikagna " athavA kenarA tathA te uparanuM bhASA- AcAraviSayaka matabheda uparAMta tatvaciMtananI bAbatamAMye maka ane TIkAmaka sAhitya. zApeTiyare "sidadhAMta " keTaleka matabheda jovAmAM Ave che. te janamatanA tamAma zabdano upayoga na Agama sAhityane anulakSIne ja karyo che. phAMTAo mAtra AcArabheda upara ja sarjAyelA che. temanAmAM jaina mAnyatA pramANe vizvanuM sarjana thayuM nathI ane tatvaciMtananI bAbatamAM koI molika bheda haju sudhI jovAmAM teno aMta paNa nathI. bIjA zabdomAM vizva kALakrame badalAyA AvatuM nathI. kare che. samayAnusAra ane jarUriyAta pramANe tenuM varupa vetAMbara mata pramANe Agama sAhitya mahAvIra praNita baMdhAta ane badalAtA rahe che. samagra brahmAMDamAM jaina dharma che ane gaNadharoe tene sutrabaddha karyuM che. jyAre digaMbara sadAne mATe jIvaMta che. ane tenuM dharma sAhitya paNa jIvaMta che. mata anusAra te mahAvIra praNita eTale ke temanAM mukhethI avasarpiNI kALamAM bhagavAna zAMtinAthanA samayamAM je uccArAyeluM che ane hAla je upalabdha che. te mULa nathI, jenazAdho racAyAM che sarva Aje paNa zabdazaH akabaMdha pAchaLathI lakhAyeluM che. temanA mate mULa Agama sAhitya ghaNuM che evuM nathI. te zAstro tenA mULa svarupamAM ke mAnasika nAza pAmyuM che. Ama chatAM temanA graMthamAM prAcIna Aga mono ulekha jovA maLe che. jaina paraMparAnusAra bhagavAne cetanAmAM rahelA che ema na paraMparA mAne che. pazcimanA vidvAnoe nazAstronuM mUlya ghaNuM UMcuM karyuM che. prA. AgamonuM nirUpaNa karyuM ane temanA gAdharae tene harmana yAkobInA jaNUAvyA pramANe na sUtra (classical) * sUtra rUpa ApyuM : praziSTa saMskRtathI paNa vadhu prAcIna che. ane temAMnA keTalAMka bartha mAsa bahA, mutta saMyaMti 17ha! ni3i' 1 sAnaNarasa hiyaDDAe to sutta payatteI / / te utara bI (mahAyAnI) paMthanA jUnAmAM jUnA pustakonI barAbarI karI zake tevAM che. sUtrabaddha karanAra gaNadhara ahI jaNAve che ke huM mAruM svataMtra kAMI kahetuM nathI. meM bhagavAna pAsethI Ama sAMbhaLyuM na dharmanAM maLamata siddhAMtane AvarI letAM maLane che ane bhagavAna maLa vaktA che. eka vyakti koInI Agama" sAhitya tarIke oLakhavAmAM Ave che. tenA pAsethI sAMbhaLelI vAta jyAre pharIthI kaMIne kahe tyAre zAbdika artha anusAra * Agama" eTale evuM ukaSTa temAM bhAva eka ja hovA chatAM zao, svarUpa, vara, zazI sAhitya je mAtra tapuranA mukhethI uccArAyeluM hoya, vageremAM pheraphAra thavAnI pUrepUrI zakyatA rahelI hoya che. so arthAta arahaMta bhagavaMtane upadeza athavA tIrtha svarUpa prathama bhagavAna pitAne Azaya pragaTa kare che. ane pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra ApelAM tatvaviSayaka pravacane e gaNadhare te pravacanAne pitAnI zailImAM rajU kare che ja Agame che, avuM paraMparAnuM mAnavuM che. jainadharma anusAra kevalajJAna prApta karyA pachI tIrthaMkara pratyeka aMgasUtranI vAcanA eka karatAM vadhu che evuM upadeza Ape che. tIrthakare upadezelA sarvocca mAne keTalAMka naMdIsUtra ane samavAyAMgamAM jaNAvavAmAM AvyuM che. bhagavAnanA bhavyAtmAo anusare che ane dIkSA le che. AvA anuyAthI agiyAra gaNadharamAMnA I-drakRti ane sudharmAsvAmI enA samRhanA cAra rabha che : sAdhu, sAthI, zrAvaka sivAyanA sarva gaNadharo mahAvIrasvAmInI hayAtImAM ja ane zrAvikA. saMpradAyanA agresarane gaNadhara kahe che. ane nirvANa pAmelA. sudhamAM svAmI dIrdhAyu hatA tethI bhagavAnanAM temaNe bhagavAnanA upadezane satrabaddha karyA che. gaNadharIe pravacanAnA pratyakSa lAbha temane viroSa mAryo hate. temane racelA je thaze te AmA. Ama AmAnA katAM gabadhA aMge Adi gUMthI zrImALIrane upadeza jALavI rAkhyA kahevAya che. mahAvIra svAmInA agiyAra gadhA hatA. ane te phiya - praziSya paraMparAne prApta thayo. A paraM. pratyeka gaNadhara aMgAnI racanA kare che ( hAdazA mA " " "m " nArA kaMDa rAkhI ne jatana nAme oLakhAya che. prAcIna kALamAM e sAhityanI ThIkaThIka karyuM hatuM. pramANamAM racanA thaI hovA chatAM Aje temanuM badhuM ja zvetAMbara saMpradAya AgamonI pastALIsanI saMkhyA sAhitya pUruM upalabdha nathI. gaNAve che. A Agama sAhityane mukhya be vibhAgamAM jaina dharmanA baMne paMthe tAMbara ane digaMbara mahAvIra varSa ) , , . dhI, vahecI nAMkhavAmAM AvyuM che. nirvANa pachI acelava tathA bIjA aneka praznane kAraNe Agama ubhA thayelA. baMne paMthenuM sAhitya juduM juduM che. paraMtu janatattvajJAnanuM svarUpa baMne zAkhAomAM koIpaNa pheraphAra aMgasAhitya sivAya eka ja che. vedika temaja bIddhamatanA nAnAmoTA bAra aMga bAra upaga cAra che dasa be aneka phAMTAo paDyA hatA ane keTalAMka te ekabIjAthI mULasUtra chedasUtra prakaraNa cUlikA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama sAhityane samaya I.sa. pUrve 5mI zatAbdIthI thatA pakATa rItIdagI thatA puratArUDha karanAra tarIke maLe che. AvuM mahAprabhAvaka I.sa.nI 5mI sadI sudhI gaNAya che. mahAvIrasavAmIe dI sunila gaNAya che. marhAlAravAmAM kAma karanAra vize ApaNI pAse jhAjhI mAhitI nathI e sthApelA saMdha mATenA nItiniyamo ghaNAM kaDaka hatAM. eka kamanasIbI che. Ama devardhigaNi dvArA zratane uddhAra mahAvIranA pracAranuM kendra magadha hatuM ane tyAM ekadhArI thaye A vizene ulekha zilAlekhomAMthI maLe che. A kudaratI Aphato cAlI hatI. jyAre samrATa caMdragupta mauryanA prayatna mahArAjA khAravele kali'gadezamAM AvelA khaMDagiri zAsana daramyAna magadhamAM bAra varSano bhayaMkara dukALa paDayo ane udayagiri para zilAlekha katarAve che te A pramANe tyAre mAnavajIvana dohyaluM thaI paDayuM te vakhate tyAM zrata- che: mIyakALamAM vichinna thayelAM ane 64 adhyAyavALI kevalI bhadrabAhane lAgyuM ke A duSkALamAM te khorAka aMga sAhityano bhAga karIthI taiyAra karAvyuM ane paNa prApta nahIM thAya ane gRhasthIone bhArarUpa thavAze kAliMgI vAcanA kahevAmAM Ave che. ema vicArIne teoe vizALa ziSyasamudAya sAthe agamenuM mahattavaH- jena paraMparA pramANe agamenI dakSiNa bhArata tarapha vihAra karyo. vIra nirvANa pachI 160 varSe eTale Azare I. sa. pUrve 36lmAM sthalibhadra DAka racanA mahAvIra svAmInA gaNudharee karI che. temanA upadaMzane sutrarUpamAM bAMdhe. " turaM parid niTA nirvajo" ziyo sAthe magadhamAM ja rahyA. teo cauda pUrvadharanA jJAtA A dvAdazAMgane "nipiTa" paNa kahe che. vadika sAhityamAM hatA. aMga" (vedAMga) zabda saMhitAomAM je pradhAnada hatA. vIranirvANa pachI lagabhaga 827-840 varSa pachI (I. sa. tenA aMgabhUta graMtho mATe vaparAtI saMjJA che arthAta, vedika 300-313 mAM) Agamane suvyavasthita svarUpa ApavA vAphamayanA artha maulika nahIM paNa goNa dhA sAthe che. mATe Aryaska dhilanA sAnidhyamAM mathurAmAM eka saMmelana, jyAre jainomAM aMga zabdane A arthamAM lekhavAmAM nathI jAyuM hatuM. ahIM je zratanuM saMkalana karavAmAM AvyuM te Avane paNa bAra graMthonA banelA varganuM akA hovAthI kAlika zrata kahevAyuM. AgamazratanA be vibhAga pADavAmAM tene aMga kahevAmAM Ave che. te aMganA racanAra zratapuruSa AvelA che: (1) aMgabAhya (2) aMgapraviNa. aMgabAdhanA mAnavAmAM AvyA che. ane bAra aMgene zrata kevaLInAM bAra be bheda che (1) Avazyaka (2) Avazyaka vyatirikta ane aMge gaNavAmAM AvyA che. AvazyakanA sAmayika vi. cha bheda che, tevA Avazyaka upalabdha nigamo veda jeTalA prAcIna nathI paNa temane tiriktanA paNa kAlika ane utkAlika ema be bheda che. bauddha pikanA samakAlIna gaNavAmAM AvyA che. De. A saMmelana mathurAmAM jAyeluM hovAthI tene mayurIvAcanA yAkobInA jaNAvyA pramAdI samayanI daSTie jena Agamane nAma ApavAmAM AvyuM. racanAkALa koIpaNa mAnavAmAM Ave paraMtu temAM hita A samayamAM valabhImAM paNa nAgArjuna nAme eka zratadhara tathyane saMbaMdha rAcIna pUrvaparaMparA sAtheno che. jaina hatA. temaNe valabhImAM eka meLAvaDo joyo hato. temAM paraMparAnusAra bha la aneka tIrthaMkara thaI gayA, paraMtu temanA ekaThA thayelA sAdhuoe bhulAI gayeluM zata yAda karIne upadezamAM sAmya jarUra che. tatkAlIna prajA chellA tIrtha karanA satrArthane saMghaTanApUrvaka uddhAra karyo, ane valabhIvAcanA upadeza, zAsana ane vicArane vadhAre mahatva Ape e svAnAma ApavAmAM AvyuM ane tene nAdAnIya pAka tarIke bhAvika che. chellA tIrthaMkara mahAvIra svAmI che ane temane ulalekha maLe che. A vAcanAono ullekha ApaNane nadI. upadeza vadhu pracalita banyA che. satra ane samavAyAMgasUtramAM ja maLe che ane A uparAMta mahAvIra svAmIe je upadeza Ape tene gANa dharAe jyotiSa karaMTIkAmAM paNa maLe che. tenA racayitA AcArya satrabaddha karyo tethI arthopadezaka athavA ardharUpa zALAnA kartA malayagirinA matAnusAra "anugAra " sUtra mAthurI- bhagavAna mahAvIra gaNAya che ane zabdarUpa zAstranA kartA vAcanAne AdhAre lakhAyuM che ane jyotiSakaraMTIkA valabhI- gaNadhara manAya che. mahAvIra svAmIe pote ja jaNAvyuM vAcanAnA AdhAre lakhAI che. che ke mArA ane mArA pUrvavatI pArzvanAtha bhagavAnanA A uparAMta anya vAcanAo paNa thaI che. tyAra bAda upadezamAM kaI ja bheda nathI ane bAhyAcAramAM bheda dAvA vIra nirvANunA Azare 900 varSa pachI (I. sa. 453- chatAM paNa mAre upadeza eja pArzvanAthane 9 pradeza che, 466)mAM valabhImAM AcArya devArzvagaNi kSamAzramaNanA jaina paraMparA pitAnA dharmazAstrane AgamanA nAme netRtva nIce eka saMmelana bharAyuM tyAre samaya ghaNe vItI oLakhe che. prAcIna samayamAM tene zrata athavA samyaphata tarIke gayo hato. A samaye jene jeTaluM yAda hatuM te bheguM karIne oLakhavAmAM AvatuM hatuM. AnA uparathI zrutakevalI zabda devardhigaNie anya lipibaddha siddhAMtanI sAthe pustakamAM utarI Avyo che. sthaviranI gaNanAmAM zruta sthavirone mahatvanuM utAryuM tyArabAda zrata bhUlAI javAno bhaya jato rahyo. sthAna maLyuM che. AcArya umAsvAtie zratanA paryAyAne AcArya devardhigaNino ulekha vAMcanA pravartaka nahIM paNa saMgraha karyo che. zrata Aptavacana, Agama upadeza, ahiya, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain AkhAya, pravacana, jiAvacana vigera paryAye mAMthI Aje viSayono paricaya maLe che. cheva te Agama sAhityanuM Agama nAme pracalita che. sau prathama anuyAgadvAra sUtramAM prAcInatama mahAzAstra gaNAya che. temAM nigraMtha zramaNone kottara Aga mAM dvAdazAMga gaNipiTakano samAveza karavAmAM AhAra-vihAra, gamanAgamana, rogacikitsA, vidyAmaMtra, Avela hatA. tyArabAda tenA bheda pADavAmAM AvyA ane svAdhyAya, upasarga, bhikSa mahAmArI, tapaupavAsa prAyamahAvIra havAmInA upadezanI saMkalanA dvAdazAMgImAM karavAmAM zcita vigere viSayanI vipula mAhitI maLe che. tenA AvI tene gApiTaka nAma ApavAmAM AvyuM, kAraNa ke adhyayanathI tatkAlIna samAjanuM eka jIvaMtacitra upasI temAM gaNine mATe kutajJAna bhaMDAra hate. Ave che. bhASAzAstranI daSTie paNa agama sAhitya gaNadharo sivAya pratyeka buddha je upadeza Ape te agatyanuM che. upadezane teo kevalI thavAne lIdhe Agama sAhityamAM Agamono samaya - Agamane samaya nakkI karavA samAvavAmAM koI vidana na hatuM. tethI AgamonI saMkhyAmAM ghaNo muzkela che. teno samaya nirdhArita karavA mATe te graMthanA anekagaNe vadhAro thaI gayo. te upade samyam daSTivALo kevAthI tene koI virodha thayo nahIM. mUlAcAranI gAthAmAM viSaya, varNana, zalI vigereno tulanAtmaka abhyAsa karavo A vize ulekha che. Avazyaka che. A gAmanA samayanI bAbatamAM matabheda che. pazcimanA vidvAne mAne che ke devardhigaNie Agamone suttaM gaNadhara kathidaM taheba patteya buddhakathidaM ca / pustakArUDha karIne tene saMrakSaNa ApyuM, paraMtu temaNe tenI suyovaliNA kathidaM abhiNNA dasapunya kathidaM ca || racanA karI che te kahI zakAya nahIM kAraNake Agama te je dazakhavI jJAtA hoya teo ja Agama graMthamAM pravezI prAcIna che. tene vyavasthita karavAnuM mAna devadhiMgaNuinA zakatA. jyArathI dazavI" na rahyA tyArathI AgamonI saMkhyA phALe jAya che. De. yAkebInA kathana pramANe teo mAtra vadhatI baMdha thaI ema manAya che. AgamanA udhAraka che. Agamono keTaloka bhAga vichinna che AgamonI saMkhyA vadhavAnI sAthe sAthe temane vazI. paNa A vichinnatAne lIdhe sarva Agamane samaya devadhi keTalAka bhAga maulika karaNa paNa thatuM gayuM tethI gaNadharakata prathAne aga sahi. gaNinA samaya gaNI zakAya, temAM paNa che. tethI sarva Agamono koI eka ja samaya nathI. tyamAM gaNuvAmAM AvyA ne bAkInAne aMgabAhya graMthomAM paNa samAvavAmAM AvyA. mahatvanI daSTie jovAmAM Ave to sAmAnya rIte vidvAnoe AgamAne samaya pATalIputranI vAcanAno samaya mAnya che. upalabdha Agama sAhitya prAcIna jaina paraMparAonI anukRtio, lokakathAo, tatkAlIna rItarivAjo, dharmopadezanI A pATalIputranI vAcanA mahAvIra svAmInA nirvANa paddhatio, AcAra vicAra, saMyamapAlananI vidhio vagerenAM pachI AcArya bhadrabAhanA samayamAM thaI hatI. tene kALa darzana thAya che. vyAkhyA prajJaptimAMthI mahAvIra svAmInuM I. sa. ne bIje sake manAya che. tatvajJAna temanI ziSya paraMparA ane tatkAlIna rAjA mahArAjAo . yAkobIe uDe abhyAsa karIne nizcita karyuM ke ane tithi kene ulekha maLe che. keIpaNa hAlatamAM Agamane prAcIna bhAga I. pR. cothInA kalpasUtramAM mahAvIra svAmInA jIvana vize temanI aMtathI laIne I. pU. 3 nI zaruAtathI vadhAre prAcIna vihArayAtrA ane jaina zramaNonI ravirAvalInI mAhitI maLe gaNAto nathI. A Agane pANI gaNAtuM nathI. Ama Agamane prAcIna aMza I. pU. ne che. kaniSka rAjAnA samayanA mathurAnA jena zilAlekhomAM te gaNAya che. valabhImAM Agamane lekhanakALa I. sa. sthavirAvalInA judA judA gaNa ane kulanI zAkhAone 453 manAya che. te samaye keTalA agama lipibaddha thayA ulekha maLe che. jJAtAdharma kathAmAM nigraMtha pravacananI urdu hatA tenI koI ja mAhitI maLatI nathI. paraMtu te mRtarUpe bAdhaka aneka bhAvapUrNa kathAo, upamAo ane dRSTAMtene jaLavAyevA aMgasAhityanuM aMtima lekhita saMkalana manAya 'graha che. temAM mahAvIra svAmInI sarala upadeza paddhatine che. keTalAka vidvAne Agana lekhana kALane ja racanA paricaya thAya che. jyAre AcArAMgA, suvavRtAMza, uttarAdhyayana kALa gaNavAnI bhUla kare che. ane dazavaikAlikamAMthI jainamunionA kaThora saMyama pAlanane paricaya thAya che. samagra Agamone jotAM aMgasAhitya gaNadhara racita che. te teno samaya gaNadharono ja samaya hovo joIe. jayAre che. vinTaranije A prakAranA sAhityane pravaNa kAvya aMgabAhya graMthA anya mahApuruSonI racanA che. tethI temane nAma ApyuM che. AvuM sAhitya mahAbhArata tathA buddhanA samaya graMthanI racanA kALa parathI nakkI thaI zake che. aMga 5mapada ane suttaniyAtamAM paNa maLe che. rAjanIya bAhyamAM prajJApanA sUtranA kartA AryazayAma che. tethI tene jIvAbhigama ane prApanA jevA sUtromAM vAstuzAstra, samaya vIranirvANu saMvata 335 thI 376 varaceno koIpaNa saMgIta, nATayakalAo, prANIvijJAna, vanaspati vijJAna vigere samaya hovo joIe eTale tene racanA kALa I. pU. 192 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thI I. sa. pU. 151 nI vacce hoI zake. eTale vAMcanAra mATe te vakhate siddhAMto ane Aga.' vidhamAna hovA ja joI e. sUrya, caMdra ane jaMbuprajJAti e traNe 2thI khUba ja prAcIna che. temAM kaI zaMkA nathI. A traNe prajJationo baMne patha pavitra Agama graMthane svIkAra kare che. ane ulekha vetAMbara ane digaMbara paMthanA sAhityamAM Ave che. prathama aMgasAhityanA bAra aMgone sauthI prAcIna ane tethI e nizcita che ke digaMbara ane tAMbara ema be paMtha upayogI thavAmAM teo eka mata che. anya bAbatamAM paDayA te pahelAM A traNe prajJaptionI racanA thaI hovI matabheda che te ApaNe AgaLa upara vicArIzuM. eTaluM che joIe. temane samaya vikrama saMvata pUrvane hoI zake. satya che ke siddhAMtanAM graMthe eka ja samaye astitvamAM AvyA hoya tema nathI. jyAre saMgha vyavasthita thaye tyArathI chedasUtromAMnA dazAzruta skaMdha, baha7ya ane vyavahAranI sAhityika kheDANa zaru thayuM. Ama vIra nirvANa pachI bahu racanA bhadrabAhue karI hatI. temane samaya I. sa. pU. 357 ja lAMbA samaye A banyuM che. tethI AgamanA prAcInatama bhAga nI AsapAsanuM manAya che. tethI A samaya chedatrono paNa mahAvIra svAmInA pahelA ziSyanA samayamAM hoya athavA gaNI zakAya. yAkobI tathA zubriganA jaNAvyA pramANe prAcIna vIranirvANathI bIjA saMkAmAM caMdragupta mauryanA samayanAM hoya chedasUtrono samaya I. sa. pU. cothInA aMtathI I. sa. trIjI ane te samayamAM pATalI putranI vAcanA thaI ema mAnavAmAM sadInI sudhIno gaNe che. jItaka95 AcArya jinabhadranI kRti Ave che. temAMnA keTalAMka uttara kAlIna bhAge devardhigaNita hovAthI tene samaya nakkI che. mahAnizIthanuM saMzodhana samayanAM hoI zake. haribhadrasUrie karyuM che. mUlasUtromAM dazavaikAlikanI racanA zaabhava sUrie karI che, temano samaya vIranirvANa saMvata digaMbaranA Agame : 75 thI 90 no gaNAya che, eTale temane samaya I. pU. 4para digaMbaranI Agama vizenI mAnyatA pramANe hAla upathI 429 ne che. labdha Agama sAhitya che e mULa Agama nathI, pa0 pAchaLathI racAyelA che ane tenA kartA tarIke teo mahAvIra uttarAdhyayanasatra eka ja lekhakanI kRti nathI paNa e svAmI pachInA gautama, sudharmA, jaMbusvAmI ane bhadrabAhune eka saMkalana che. vidvAne tene samaya I. trIjI-cothI teo svIkAratA nathI. prAcIna paraMparA pramANe upalabdha zatAbdI mAne che. Avazyaka sUtra te aMgasAhitya jeTaluM ja Agama sAhityanA viSaya ane gAthAe samAna hatA. prAcIna che. tethI tene samaya mahAvIra nirvANanI Asa bhagavatI ArAdhanA, mUlAcAranA viSaya ane gAthAo pAsane gaNavAmAM Ave che. temaja saMthAraga, bhaktiparijJA, maraNasamAdhi, piMDaniyukti, nadIsarva devavAcakanI kRti che. tene samaya pAMca-cha Avazyakaniyukti ane bahatpa mAkhya vigere zatAbdI manAya che. anugadvAra vikrama saMvata pUrvanA A akSarazaH samAna che. AthI sAbita thAya che ke baMne saMprasamayane graMtha che. tenI vyAkhyA AvakasatramAM Ave chedaryAnI ata eka ja hate. prakIrNakamAM catuH zaraNa, AturapratyAkhyAna ane bhakta I. sa. pahelI zatAbdInI AsapAsanA samayamAM alavapariNA vIrabhadranI racanAo che. e eka mata che. temano nA prazna para na paMraparAmAM be paMtha paDI gayA ane AgaLa samaya I.sa. 951 che. Ama samagra vyaktigata graMthono abhyAsa jatAM Agama saMbaMdhI mAnyatAmAM paNa matabheda ubhA thayA. karyA pachI ja ApaNe temane nizcita samaya batAvI zakIe. mULa Agamana teo vichinna thayeluM gaNe che, Ama chatAM temanA graMthomAM prAcIna Agamano ullekha jarUra maLe che. Aga vize matabhedo : zvetAMbarIya nadImAM AgamanI saMkhyAmAM bAra vinTaranijanA jaNAvyA pramANe boddha dharma karatAM jaina upAMgano ullekha nathI tema diMgabaro upAMgone AgamAM dhame tyAgadharma tathA saMdhaniyamana para vizeSa bhAra mUkyo gaNatA nathI. vetAMbare dvAdazAMga Agamane gaNadhakRta che. buddhanA mukAbalAmAM mahAtIre tatvajJAnanI eka vadhu gama , a * bhASA ardhamAgadhI mAM che. jayAre vikasita paddhati eTale ke AtmazraddhAno upadeza Apyo che. digaMbare Agamone gaNadhara-cita tathA zIronI bhASAmAM I. sa. pahelA-bIjA sikAnA zilAlekha parathI jaNAya che racAyelAM mAne che. baMne paMtha daSTivAdanA pAMca bhedane svIkAre ke mahAvIra nirvANa pachI acelavanA prazna para jenadharmanA che, ane jemAM coda pUne samAveza thAya che. digaMbare zvetAMbara ane hiMgabara evA be phAMTA paDI gayA hatA. A agama sAhityane be bhAgamAM vahecI nAMkhe che. (1) aMgasamaye jaina dharmamAM gaNo hatA ane temAM AcAryonI paraMparA bAhya (2) aMgapraviNa. aMgabAghanA zoH bedo che. hatI ema agamAmAM jaNAvyuM che. te lekhomAM vAcakanuM sAmAyika, catRvaMzati-stava, vaMdanA, pratimA, vinAyaka, birUda pAmelAno ullekha che, te parathI jaNAya che ke vAcaka kRtikarma, dasa vakAlika, uttarAdhyayana vyavahAra, kapA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapa, mahAka95, puMDarIka, mahApuDarIka, niSiddhikA. chedasUtramAM paMcaka9pane gaNatA nathI. mULasUtronuM chelluM jyAre aMgapraviNanA bAra graMtha che. AcArAMga, sUtra niryuktimAM gayuM che. jayAre anya graMze nIce pramANe che. kRtAMga , rathAnAMga, samavAyAMga vyAkhyA prajJapti, jJAtA dharma ka9pasUtra, jinaka95, yatiAjanaka95, zrAdhyajinaka95, pAkSika, kathAo, upAsakadazAo, aMtakRtadazAMga, anuropa. kSamaNa. vaMdig, RSibhASita trIsa prakIrNa graMthe - cauzaraNa, pAtika dazAMga, prazna vyAkaraNa, vipAka sUtra ane daSTivAda. Atura pratyAkhyAna, bhakta parajJA, saMtAraka, tala vaicArika, dRSTivAdanA pAMca bheda gaNe che. parikarma, sUtra, prathamAnuga caMdraveyaka, devedrastava, gaNuividhA, mahApratyAkhyAna, vIrastava, pUrvagata, cUlikA, te parikarmanA pAMca bheda gaNe che, ajIvaka95, garaSTAcAra, mANasamAdhi, siddha prAkRta tIrthoddhAra, caMdra prajJapti, sUrya prajJapti, jaMbudvipaprajJapti, dvipasAgara ArAdhanA patAkA, dvIpasAgara prajJapti, jyotiSa karaMDaka, prApti, vyAkhyA prajJapti, sUtraadhikAramAM jIva tathA aMgavidyA, tithi prakIrNaka, piMDaniyukti, sArAvalI, paryatAtrarAzikavAdano ullekha che. niyativAda, vijJAnavAda, zabda- rAdhanA, jIvavibhakti, kavaca, yoniprAbhUta, aMgacUlikA, vAda, pradhAnavAda, dravyavAda, ane puruSavAdanuM varNana che. vaMgacUlikA, buddhacatu zaraNa, jaMbupayannA. prathamAnugamAM purANane, upadeza che pUra gata adhikAramAM , bAra niryuktio - Avazyaka, dasakAlika, uttarAutpAda, vyaya ane prIvyanuM kathana che. tenI saMkhyA cauda che. dhyayana, AcArAMga, sUtrakRtaga, bUDaka5 vyavahAra, dazAzruta, cUlikAnA jalagatA, sthalagatA, mAyAgatA, rUpagatA ane kalpasUtra, piMDaniryukti, ghaniyukti, zasaktaniyukti, AkAzagatA jevA pAMca bheda che. ane eka graMtha te vizeSAvazyaka bhASya, Ama 84 (cAryAzI) digabaranI mAnyatA pramANe dAjavAdano keTaloka bhAga Agame che. barA che. ane te SaTakhaDAgama nAme mejuda che. digaMbaroe : Agama sAhitya akhaMDapaNe dravya-kALa-kSetra ane bhAvanA jaina Agamane cAra vibhAgamAM vaheMcI nAMkhyuM che, prathamanu pariNAme hAla upalabdha nathI. have mAnya 45 Agamo che. gamAM raviNanuM padamapurANa jinasenanuM harivaMzapurANa, jemAM bAra aMge jemAM chelluM daSTivAda vichinna thayeluM manAya jinasena (bIjA) ane temanA ziSya guNabhadranuM AdipurANa che. (12) bAra upAMgasUtra, cAra mULasUtre, cha dasUtra, ane uttarapurANa. karaNAnuyogamAM sUrya prApti, caMdraprApti, be cUlikAsUtra, ane 10 prakIrNaka graMtha gaNAya che. pakhaMDAgama - dhavalA, jayadhavAlA, gemmasAra vagerene samAveza thAya che. - (1) AcArAMgasUtra - AcArAMgamAM be mukhya vibhAgo che. zramaNa nirgone suprazasta AcAra, gocarI levAne dravyAnuyegamAM kuMdakuMdAcAryanI racanAo jevI ke pravacana- vidhi, vinaya, vanacika, kAryo sauMde, sthAna vihAra-bhUmi sAra, paMcAstikAya, samayasAra vigere, umAsvAtinuM tattvArtha AdimAM gamana, saMkramaNa (eTale zarIrane zrama dUra karavA sava ane tenI TIkAo, samaMtabhadranI AptamImAMsA ane bIjA sthAnamAM gamana ) AhArAdi padArthonuM mApa, svAdhyATIkAo che. caraNAgamAM vaphTaveranuM mUlAcAra, trivarNacAra, yAdimAM niyoga bhASAsamiti, gupti, zayyA, upadhi, bhaktaane samatabhadranA ratnakaraMDa- zrAvakAcArane samAveza thAya pAna, udagama Adine lagatA doSonI vizuddhi, zuddhAzuddha che. A sarva digaMbaranuM Agama sAhitya gaNAya che. grahaNa, vrata, niyama, tapa ane upadhAna, Adi viSayone temAM samAvI levAmAM AvyA che. ema kahevAya che ke mahAvIra svAmI pachI 7 paMthe paDI nema gayA hatA. Aje temAMnA ghaNAM lupta thaI gayA che athavA (2) sUtrakRtAMgasUtra:- svasiddhAMta, parasidvAMta, jIvanAmazeSa rahyA che. temAM sthAnakavAsI pitAnA AgamonI achava, vAjIva, loka, aleka, lokAloka, pApa-puraya, saMkhyA batrIsa gaNAve che. agiyAra aMge, bAra upAMgo Asava, saMvara, nija, baMdha, mokSa Adi padArtho, Itara sAthe saMkhyA trevIsa thAya che. temAM cAvIsamuM nizitha, darzanathI mahita, saMdigdha ane navadIkSitanI zuddhi mATe pacIsamuM bahakapa, chavvIsamuM vyavahAra ane sattAvIsamuM kiyAvAdanA mata, akriyAvAdanA mata, ajJAnavAda, vinayavAda, dazAnakaMdha uparAMta anugAra, naMdIva, dasa vekAlika maLIne 363 anya dRSTinA matane parikSepa karIne svasamayauttarAdhyayana ane Avazyaka Ama pAMca umaratA saMkhyA sthApana, vagerenI carcA AmAM karavAmAM AvI che. Ama batrIsanI thAya che. keTalAMkane mate (84) ceyAMzI AgAme sUtAM sUtramAM pradhAnapaNe bhinna bhinna dazananuM Alekhana paNa che, agiyAra aMge, bAra upAMge pAMca kara za, traNa che. ethI A sUva dravyAnuyogane lagatuM kahevAya. mUlasUtra, be cUlikAo, ADa chUTaka graMthA, trAsa prakIrNaka, bAra niryuktio, eka svataMtra niyaMti (vizeSAvazyaka (3) sthAnAMgasUtra - dasa adhyayano che. eka saMkhyAthI bhASya) Ama cAyaMTaNI AgamAM gaNa , mAMDIne dasa saMvyAM sudhI kamika vastuonuM varNana che, jIva, pagala, dharma, adhama, kALa ane AkAza A cha dravyanuM AmAM agiyAra aMgo ane upAMga. sarva svIkRta che. varNana che. 783 sUtra che. kRta sAhityanA aMgabAhya ane Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gain aMgapraviNa bheda batAvyA che. niMtha ane nirgathinIonA (6) jJAtAdhUmakathA -- jaina Agama sAhityamAM vANamayanA vastra ane pAtrone, cAturyAma dharmane, traNa prakAranI dIkSAno, prakAranI daSTie dharmakathAnuga nAmano eka Akho cAra prakAranAM hAthI, cAra nokare, cAra prakAranI vikathAo, svataMtra vibhAga ja karavAmAM Avela che. ane jJAtAdharma pAMca mahAvrata, pAMca rAjacihno, pAMca prakAranI AjIvikA, kathA nAmanA A Agamane e vibhAganA nirdezaka tarIke tathA varSARtumAM vihAra Adina nidhi batAvyo che. vAsu gaNavAmAM Ave che. hAlamAM 19 adhyayano ja upalabdha che. pUravAmi, mallInAtha ane ariSTanemi, pArzva tathA A graMthamAM rAjapuranAM nAmo, nagaro, udyAne, cA, bhagavAna mahAvIranI pravajyAno ullekha che. divAdanA dasa vanakhaMDa, samavasaraNo. dharmAcAryo, dhamakathAo, Ihalokika, nAmo batAvyA che. ane daza AzcaryomAM bhagavAna mahAvIranA pAralaukika, Rdhivize, bhagapariyAgo pravajayA, garbhaharaNanI bInA ane zrI bhave tIrthaMkara thayAno ullekha che. zrata parigraho, tapa, upadhAna, paryAya, saMlekhana, bhaktapratyA (4) samavAyAMga satra - A satramAM eka saMkhyAthI khyAne, pAdapapagama, devalokagamane, sukulamAM patyavatAra, bodhilAbha ane aMta kiyAo vize mAhitI ApavAmAM zaru karIne karoDonI saMkhyA sudhInI vastuono saMgraha che. bAra aMga cauda pUrvAnA viSayavarNana, aDhAra prakAranI lipio, AvI che. naMdisUtrane, ulekha che. abhayadevasUrie AnA para TIkA (7) upAsakadasAe sUtra :- A graMthamAM adhyayana lakhI che. AtmA, java, ajIva traNa gupti cAra kaSAya pAMca dasa che. ane bhagavAna mahAvIranA dasa upAsanA AcAranuM mahAvata, cha javanikAya, sAta samughAta, ATha mada, navataravuM varNana che. abhayadevasUrie AnI para TIkA lakhI che. AnaMda dasa prakAranA zramaNa dharma, agiyAra gaNadharo, bAra bhikSa upAsaka, kAmadeva upAsaka, calaNI pitAgRhapati, suradeva pratimA, tera diyArathAne, sattara prakArano asaMyama, A gRhapati, culazataka, kuMDalika, zrama pAsaka, sadAlaputra uparAMta bhagavAna mahAvIra neminAtha pArzvanAtha maMdilanAtha ane kuMbhAranI, mahAzataka gRhapati, naMdinIpitA ane sAli vAsupUjya sivAyanA tIrthakaronI dIkSAno ullekha che. hI ipatAnI kathAonA varNana che. varNanamAM vividhatA gozAlakanA AjIvika saMpradAyane ullekha maLe che. khUba ja ochI che. Ama A graMthamAM upAsakenA saMkSipta jIvananI mAhiti che, (5) vyAkhyA:jJati - (bhagavatIsUtra) - A sUtramAM je (8) aMtagaDadasAo :- jemanA karmone kSaya thayo che chavAdi padArthonI vyAkhyAonuM prarupaNa karavAmAM AvyuM ? tene aMtakata kahevAya che. jemanA karmono kSaya thayo che tevA hovAthI tene vyAkhyA prajJapita nAma ApavAmAM AvyuM che. kevalIonA kathana kaheto A che pATha vargamAM racAyelo mahAvIranA jIvanane lagatI keTalIka vigate maLe che. gItama che. prathama varga mAM gautama kevalInI kaThora tapazcaryAnuM varNana gaNadhara zramaNa bhagavAna mahAvIrane jaina siddhAMta vize je te A je che. bIjA vargamAM ATha adhyayana che. trIjA vargamAM aNIyasa prazno pUche che tene viratArapUrvaka uttara Ape che, anya 5 che, anya gRhapatinI vAta Ave che. jeNe zatruMjaya parvata para jaIne matavAdIo sAthenA bhagavAna mahAvIrane vAdavivAdanuM paNa vilana vivAdanuM_paNa kevalajJAna prApta karyAne ullekha che. cAthApAMcama vargamAM AmAM varNana karavAmAM AvyuM che. bhagavAna mahAvIra ApalA dasa - dasa adhyayana che. bhagavAna araThane mane ulekha A uttara dravyaguNa, kSetra, kAla - paryAva pradeza ane Ave che. chaThA vargamAM soLa adhyayana che. abhayadevasUrinI pariNAmanA anagama, nikSepaNa tathA pramANa che. A graMthanuM TIkA maLe che. AThamAM chellA vargamAM aneka prata, upavAsa, jenomAM vizeSa mahatva che. vyAkhyA prajJAtinI vyutpatti, tapanA prakArone ulekha che. rava. paMDita becaradAsa dozI A rIte kare che. "vi - vividha (9) anuttara apAtika ratra - anuttara vimAnamAM - avadhi havA - kathana prajJA - prarUpaNa.", * utpanna thanAra vizALa 33 punA AkhyAna che. janadharma A uparAMta mahAvIranA prathama ziSya gozAlaka je graMthamAM aneka graMthamAM anuttaravimAna nAmanA svarganuM varNana karavAmAM aMtima samaye bhagavAnane pratispardhI tarIke ne ulekha ApyuM che. A paMthamAM mULa dasa adhyayana hatA. traNa maLe che, tathA tene AjIvika saMpradAyane paNa ullekha che. vargamAM vahecAyelo che, jAlikumAra, dIrdhasena sunakSatra, dhanya, tathA tene cAivika saMpradAyane paNa ullekha che seLa vidAsa, palaka, rAmaputra, caMdrakumAra, pepTIputra, peDhAlakumAra janapadano, viSayavarNanamAM kamabaghatA nathI. keTalAMka ati- pATilakumAra, ane vahalakumArane AkhyAnA che. A zaya lAMbA te keTalAMka saMkSipta che. abhayadevasUrina TakA che. sUtra saMkSipta che. A graMthanA padanI saMkhyAmAM matabheda che. abhayadevanA mAtAnusAra chatrIsa hajAra prazno ane be lAkha ayAzI hajAra pado (10) praznavyAkaraNa dazA - vidyA saMbaMdhI vyAkarAnuM che jyAre samavAyAMga ane naMdIsUtra pramANe coryAzI hajAra vivecana, pratipAdana evo artha thAya che. temAM dasa adhyayane prazno ane eka lAkha cummAlIza hajAra pado che. avacULI che. Asava ane saMvaranuM varNana maLe che. mULasUtra nAza nI racanA thaI che. brAhama lipine namaskAra karavAmAM AvyA pAmyuM hoya tema jaNAya che. maMdiranA ullekha pramANe che. ardhamAgadhI bhASAno ullekha che. viSaya koI ja dekhAtA nathI maLatuM nathI. abhayadeva TIkA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain.. : (2) rAjapranIya :- rAyapaleNIya graMthamAM prathama sUryAbhadeva bhagavAna mahAvIrane vadavA jAya che. tyArabAda pArzvanAthana zrI kezInA zrAvastI nagarImAM pradezIrAjA sAthene gaNadhara saMvAda che. sAhityika dRSTie A rasaprada graMtha che, e vanTaraninja kahe che. AnA para malayagirinI TIkA che. (3) jIvAbhigama :- jemAM jIvanuM abhigama-jJAna hai tenuM nAma jIvAbhigama, A graMthamAM jIva, ajIva, jaMbu dvipanu kSetra, paryaMta vageretu vistRta varNana che. A graMthana gaNanA utkAlika zruta sAhityamAM karavAmAM AvI che. bhagavAna mahAvIra ane gotama gaNadharanI vaccenA jIva-jIvA prabhedanA praznane-uttarAnu` varNana che. malayagirinI TIkA che AcArya haribhadrasUri anedevasUrie AnA para laghuvRttie lakhI che. nava prakaraNamAM vahecAyelA che. * (12) dRSTivAda--chellu khAramuM aMga hAla upalabdha nathI temAM vibhinna dRSTinI prarUSaNA hovAthI tene dRSTivAda kahevAmAM Ave che. vizeSa nizItha cU'imAM jaNAvyA pramANe A graMthamAM dravyAnuyAga, caraNAnuyAga, dharmAnuyA, ane (4) prajJApanA :- AnA kartA vAcakavazIya A zyAmA zruta kahevAmAM AvyuM che. dRSTivAdanA viSaya vastune pAMca vabhAgamAM vaheMcavAmAM AvI che. (1) parikama, sUtra, pUrva anuyAga ane cUlikA, uparyukta jaNAvelAM 12 agAnI viSayasAmagrI vartamAnakALe pUrNarUpe upalabdha nathI. dRSTivAdanA prathamabhAga parikama sAta prakAranA che. (1)siddha zraNika parikama, manuSya zreNika, puSTa zreNika, avagraha zreNika, upasa'pAdana zreNika, vipajata zreNika, yutAcyutazreNika, sUtra vibhAganA 88 bhedA che. pUrvA-14 prakAranAM che(1) utpAda, agrAyaNI, vIryapravAda, astinAsti, jJAnapravAda, satyapravAda, AtmapravAda, samayapravAda, pratyAkhyAnavAda, gaNitAnuMyeAganA viSaye hAvAthI chedasUtronI jema tene ubhayacAya che. 36 padAmAM vibhakta che. agasAhityamAM je sthA bhagavatIsUtra' che tevuM sthAna prajJApanA graMthanuM upAM sAhityamAM che. A graMthamAM jIva, ajIva, Asava, khaMdha savara, nirjarA ane meAkSanuM varNana che. jemAM jIvAjIH padArthonI prajJApanA arthAt suvyavasthita jANukArI che tenu nAma prajJApanA che. lezyA, samAdhi ane leAkasvarUpanI samajara ApI che. vidyAnupravAda, avadhaya, prANavAda, kriyAvizAla ane lAkabindusAra. A 14 pUrvanA vistRta viSaya samavAyAMganI TIkAmAM che. anuyAga e prakAranA batAvyA che. (1) mUla prathamAnuyAga (2) gaDakAnuyAga sUpivabhAgamAM anya tIthi kAnA matamatAMtaranuM khaMDana karavAmAM AvyuM che. cUlikAnI (5) sUryaprajJaptiH- A graMthamAM sUryAryAke yAtiSacakranuM vaMna che, bhadrabAhue AnA para niyukti racI che. Ama 20 prAbhuta che (1) maMDalagati saMkhyA, sUrya'nA tirthaMka paribhrama, prAkAzya kSetraparimANa, prakAzasa sthAna,lezya prattighAta, eja sasthiti, sUryAvAraka udayasa'sthiti, paurUSa chAyApramANa yeAgasvarUpa, sasarAnA Adi ane aMta sa'vatsaranA bhe, caMdranI vRddhi-avRddhi, jayeza sanApramAha zIghragati nirNaya AsanA lakSajI myavata ane upapAta saMkhyA khatrIza batAvI che. dRSTivAdanA je viSaya parakama,caMdrasUryAdinI uMcAI, temanu parimANu ane ca'drAdine anubhAva Adi viSayeAnI vistRta carcA che. A gra'ra khagoLazAstranA abhyAsIne uttama preraNA Ape teve che. sUtra, pUrva ane anuceAgamAM nathI khatAvyA te badhAne samAveza cUlikAmAM karyo che. gRha kalpaniyuktinA jaNAvyA pramANe, abhimAna, caMcala svabhAvavALI, ane madabuddhivALI strIone mATe dRSTivAdanA aghyayadanamA niSedha karavAmAM AvyA che. lakhI che. ahiMsA vratanI pAMca bhAvanAonA ullekha chevratanI pAMca bhAvanAo, brahmacaryanA pratipAdana mATe batrIsa prakAranI upamAe batAvIne pAMca bhAvanAone ullekha che. (11) vipAkasUtra - A sUtramAM pApa ane puNyanA phaLanu nirdezana heAMvAthI tenuM nAma vivAka sUtra rAkhavAmAM AvyuM. che. A graMthamAM jakakhAyatana maMdiranA ullekha Ave che. baeNzrutaka'dhamAM ane darekamAM dasa dasa adhyayanAmAM vaheM'cAyelA che. mRgAputra, ujita abhagnasena, zakaTa, bruhaspatidatta, nadiSeNu, umbaradatta seAriyadatta, devadattA, jUdevI tathA subAhu ane bhadrAdi vigere para TUMkA adhyayano che. upAMga sAhitya A sAhityamAM bAra graMthA che. (1) aupapAtikasUtra upapAta eTale janma. deva ke narakaleAkamAM janma athavA siddha gamana ane tenA adhikAravALA A graMtha che. janA, tApasA, zramaNA, paritrAjaka AdinAM svarUpe temAM darzAvyAM che. abaDa parivrAjakanA adhikAra Ave che. zramaNeA, AjIvikA, nirhavA, Adi batAvI kevalI samudRghAta ane siddha svarUpanuM nirUpaNa karyu" che. (6) jaMbudvipa prajJaptiH- AmAM ja buddhIpatu' vistAratha vana che. bhRgeALa viSayaka graMtha che. AnA para zAMticadrana TIkA maLe che. AmAM bhArata varSoMnA vaSa~namAM rAjA bharatana ghaNI kathAo Ave che. graMtha e bhAgamAM che. pUrva mAM cA ane uttarArdhamAM traNa vakSaskAra che, prathama vakSaskAramAM bharatakSetranuM varNana che, khInamAM avasarpaNI ane utsarpiNI kALanA cha bheda batAvyA che. trIjAmAM bharatarAjAnA digvijayanuM varNana che. pAMcamAM vakSaskAramAM tIrthaMkarenA janmasavanuM varNana che. (7) caMdraprajJapti :- ca'draprajJaptinA viSaya sUrya*prajJaptinA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayane maLato Ave che. 20 prAbhatomAM caMdranA paribhramaNanuM vizeSAvazyaka bhASyanI racanA karI che, jinadAsagaNi mahattare varNana che. Ama caMdratiSane lagata graMtha che. vinTara cUrNa lakhI che, AcArya haribhadranI ziSyahitA nAmanI ninjanA mata pramANe A prajJaptitrayI vaijJAnikagraMtha che. TIkA che. malayagirinI paNa TIkA che. haribhadrasUrie potAnI AnA para malayagirinI TIkA maLe che. sthAnAMgasUtramAM TIkAmAM che prakaraNonuM pAMtrIsa adhyayanamAM varNana karyuM che, caMdraprajJapti, suryaprajJapti, jaMbUDhipaprApti ane dvIpasAgara jemAM saMskRta ane prAkRta kathAo maLe che. tilakAcAye prajJaptinI gaNanA aMgabAhyazratamAM karavAmAM AvI che. laghuvRtti lakhI che. prathama Avazyaka sAmAyikamAM mana, vacana | (8) kapikA - AnuM bIjuM nAma nirayAvali paNa che. ane kAyA vaDe sarva kAmano tyAga karI samabhAvathI sAmA yika vrata laI eka Asane 48 miniTa sudhI svAdhyAya karavuM. niraya eTale narakaninI Avali karanAra graMtha te nirayAvali. bIjA AvazayakamAM covIsa tIrthaMkaronA stavano Ave che. A graMthamAM magadhanA rAjA zreNikanuM mRtyu tenA putra keNikathI : thayelI vAtane ullekha che. je bauddha sAhityamAM paNa che. trIjAmAM vaMdana ane stuti karavAmAM AvI che, pratikamaNa karatAM nirayAvali graMthamAM dasa adhyayana che. zreNikanA dasa putro sarva jIvone mana, vacana ane kAyika rIte kSamA karavAnI tathA mAgavAnI hoya che. kAyotsarvAvasthAmAM sarva vikRttiothI mana kAlikamAra Adi temanA pitAmaha vaizAlinA rAjA ceTaka ane zarIrane haTA'eka ja dhyAnamAM riyana karavAnuM, chaThThImAM sAthe yuddhamAM laDatAM marAyA ane narakamAM jaI mokSa pAmaze azana, pAna, khAvuM, ane svAdane tyAga karavAnuM kaheluM che. tevI hakIkata che. A (9) puSpikA - dasa adhyayanamAM vaheMcAyeluM che. puSpaka (2) dasakAlika sUtraH - AnA racayitA AcArya vimAnamAM besI devadevIo bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA zayyabhavasUri che. zirve ke pramANe dasa adhyAyanA che. vekAAve che, ane temanA pUrvabhava vize mahAvIra gItamane likane artha kAlathI nivRtta-vikAle adhyayana thaI zake te samajAve che. caMdra ane sUryanI pUrvakaraNI, mahAzukadevano dasa vakAlika. AcArya zayaMbhavasUrie potAnA putra manaka pUrvabhava, somalabrAhmaNa, bahaputtIyA devInA pUrvabhava-samadrA mATe pUrvamAMthI laIne racyuM hatuM. prathama gAthAmAM ja paNa sAvI, pUrNabhadra devane bhava, mANibhadra, dattadeva, balanAma ' rAzi ahiM' sA saMrane tave. ahiMsA saMyama ane tapa deva, zivadeva, ane anAditadevanA pUrvabhavanuM varNana Ave e utkRSTa maMgalarUpa dharma che. uttamatama che. AcArya bhadra. che. bhagavatIsUtra jema AmAM paNa brAhmaNa zAstrone ulekha che. bAhue AnA para niyukti racI che. A graMthamAM AvatAM udAharaNo jevA ja bauddha dharmanA dhammapadamAM ullekho (1) puSpalikA-A dasa adhyayana graMtha che. pupikA Ave che. A graMthanuM adhyayana saMdhyA samaye karavAmAM pramANe zrI hari vagere dasa devIonI pUrvakarANInuM varNana AvatuM hatuM. A graMtha para ane gasAyasiMha ane ji: dAsagaNi che. zrIne pUrvabhava bhUtA nAmanI strI hatuM tene pArthabhagavAne mahattare cUrNi lakhI che. ane AcArya hArabhadrasUrie TIkA nigraMtha pravacanamAM zraddhA karAvI hatI. racI che. A uparAMta tilakAcAryanI, sumatisUrinI ane vR@idazA:- 12 adhyayanamAM A graMtha racAya che. vinayasanI vRttio upalabdha che. vRSNivaMzane balabhadranA 12 putro bhagavAna neminAtha pAse volTara zUbrige A graMthano bhUmikA sAthe tathA che. dIkSA laI mahAvideha kSetramAM mele jaze tenuM varNana che. lAyamane mUlasUtra ane niryuktine jarmana bhASAmAM anuvAda karyo che. pizalanA matAnusAra bhASAzAstranI dRSTie A graMtha mUlasUtro cAra prakAranAM che. Avazyaka, dasa vekAlika, ati mahattavane mAnya che. uttarAdhyayana, piMDaniryukti ke ghaniryukti. mUlasUtrane artha (3) uttarAdhyayana sUra - A graMthanA 36 adhyayanamAM pramANe joI e sarva navadikSita sAdhuone mULamAM eTale ke bhagavAna mahAvIrane aMtima upadeza lakhavAmAM Avyo che. sauthI prathama paThana karavAnuM sUtra, bIjAnA mate mULasUtra bhagavAna mahAvIra prabhue nirvANanA samaye seLa pahoranI eTale jenA para niyuktio racAI hoya tene mULasUtra dezanA A temAM paMcAvana adhyayane puchayarUpa vipAkanA kahevAmAM Ave che, vebaranA mate uttarAdhyayana, Avazyaka, ane paMcAvana adhyayane pAparUpa vipAkanA kahyA che, tyAra dasavaikAlika ane piMDaniryukti e sUtrona kema che. pachI apRSTa evA uttarAdhyayananAM ka6 adhyayane prakAzyAM (1) Avaka satra:- Avazyaka sUtra aMga Agama che. tethI tenuM bIjuM nAma apRSTa vyAkaraNa paNa kahevAya che. jeTaluM prAcIna che. A graMthamAM jaina sAdhuo mATe pratidina vinTara nija A graMthane zramaNa-kAvyanuM nAma ApI dika Avazayaka kriyA saMbaMdhI karavAnA pATha che, tenA cha prakAra sAhitya mahAbhArata, boddhanA dhamapada ane sattAnapAtanI che. sAmayika, caturvizatistava, vaMdanakA, pratikamaNa, kAye- sAthe tulanA karI che. jAuM zApeTiyare aMgrejI bhASAmAM tsarga ane pratyAkhyAna. A sUtra para AcArya bhadrabAhunI prastAvanA sAthe mUla pADanuM saMzodhana karyuM che. AnA para niryukti ane bhASya che, kSamAzramaNa jinabhadrANie vyAkhyA sAhitya ghaNuM badhuM lakhAyuM che. jemAM AcArya mUlasUtra Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ den= bhadrabAhunI niyukti, jinadAsagaNI mahattaranI cUNI, kalpa, kriyA ane sAmAnya niyamamArgonuM pratipAdana karyuM" vAdivetAla zAMtIsUrinI ziSyahitA nAmanI prAkRta TIkA,che. tenI sAthe dravya, kSetra, kAla ane bhAva utsaga apavAdI nemica MdrasUrie sukhabAdhA nAmanI TIkA, A uparAMta mArgonuM paNa samayAnusAra nirUpaNa karyuM che. lakSmIvallabha, jayIta, kamalasayama, bhAvavijaya, vinayaha'sa, haphUla Adi vidvAnAnI TIkAo lakhAI che. hana yAkIvIesakeDa bukasa opha dha IsTanA 45 mA bhAgamAM 'grejI anuvAda sAthe prasiddha karelu che. (4) piMDa niyukti : piMDa eTale AhAra-te saMbaMdhI varNana che. A graMthamAM pi'DanirUpaNa, uddagamadoSa, utpAdanadayA, eSaNAdAyonu varNana karatI 671 gAthAe ATha adhikAramAM racAyelI che. AnA racayitA AcArya bhadrabAhu che. udgama, utpAdana, eSaNA, sa`yeAjanA, pramANa, aMgAra, 'dhUma ane kAraNa piMDanA 9 bheda batAvyA che. udgamanA 16 prakAra, utpAdananA 16 bheda, eSaNAnA dasa bheda, svAdane mATe gaucarImAM prApta vastuone meLavI khAvI te sacenjanA daSa che, AhAranA pramANane ( mApane ) dhyAnamAM laIne bhikSA grahaNa karavI nahI' te pramANudoSa che. AgamAM sArI rIte pakavelA bhAjanamAM Asakti rAkhavI te agAradASa che. bhAjananI niMdA karavI te dhUma doSa ane sayama, dhyAna ne lakSamAM lIdhA vinA bhojana karavuM te kAraNadoSa mAnavAmAM AvyA che. - athavA-edhaniyukti eva eTale sAmAnya ke sAdhAraNa Ave a niyuktimAM karavAmAM AvyeA che. AnA raciyatA bhadrakhAhu che. Ane Avazyaka-niyu'ktinA aMza manAya che. sAdhuonA sAmAnya AcAravicAranuM varNana 811 gAthAomAM kareluM' che. droNAcArya. AnA para cUNI jema prAkRta pradhAna TIkA racI che. malayagirinI vRtti ane avasUri paNa maLe che. AdhaniyuktimAM pratilekhana, piMDadvAra, upiinarUpaNuM, anAyatanavana, pratiyevaNAdvAra, AAcana dvAra ane vizuddhidvAra ema caraNu karaNanuM varNana che. -: chedasUtrA-- chaMdasUtrAnI sakhyA cha che. (1) nizItha, bRhatkalpa, vyavahAra, dazAzrutaka"dha, paMcakalpa, ane mahAnizItha, A grAmAM nizItha, pa`cakapa, ane mahAnizItha gaNadharacita che. jyAre bRhatkRpa, ane dazAzrutaskaMdhanA racayitA bhadrabAhu svAmI che. temAM paMcakalpa nAmanu chedasUtra vichinna thayeluM che. tenA `para saMghadAsagaNie bhASya racyuM che. te Aje upalabdha che. A chaMdyasUtrA para niyukti, bhAgyeza, bahubhASya, cUNI', avasUri ane TippaNa sAhitya lakhAyu che. tene viSaya sAdhusAdhvIonA AcAra, gecarI, bhikSA, sAmAnya rIte A chedyasUtreA apavAda mArganA sutre gaNAya che. AmAM vizeSataH sAdhuonA AcAranu' pratipAdana che. chatAM kayAMka kathAMka zrAvakanA AcAra saMbaMdhI paNa carcA che. jevAM ke agiyAra pratimAe (teA), gurunI tetrIsa prakAranI AzAtanA TALavI. keAI AcArya padavIdAnane cAgya nahAya te te padavI cheDAvavI ane AleAcanA karavI vagere AcArAnuM nirUpaNa che. vinTaraninja kahe che. ke A chaMdasUtreAmAM kharI upayogI vAta trIjAthI pAMcamA iMdra sUtreAmAM ja che. je ghaNAM prAcIna che. TUMkamAM A AkhA graMtha TUMkamAM sAdhusaCghanA niyamanatha che. Ane maLatA AvatA bauddhagraMtha vinayapiTaka che. chedasUtreAmAMnuM mahattkalpa sUtra e prAcIna kalpasUtra che. sakSipta zailImAM lakhAyelAM che. (1) nizIthasUtra skhalana karanAra sAdhuone prAyazcita rUpe karavAnI kiyAe vize nizIthasUtramAM kahevAmAM AvyuM che. ekavAra ajANye paNu akRtya thayu... hAya te AlecanA karI zuddha thavu, pharI te akRtya na thAya tenI takedArI rAkhavI Ama dha niyamAna khajAnA che. 20 uddezakamAM racAyelA che. prathama uddezakamAM 60 khAla che. khIjAmAM 60, 80, 100, 8, 77, 91, 17, 28, 47, 92, 30, 60, 45, 154, 50, 111, 64, 36 ema kramika khela che. jyAre vIsamA uddezakamAM AlAcanApUrvakanA prAyazcitA -- mAsika, laghumAsika caturmAsika, Adi prAyazcitAnI vidhinu varNana che. (2) bRhatkalpasUtra - cha uddezakamAM sAdhusAdhvIonA AcAra veMcAranu varNana che vinTara nijanAnA mata pramANe bahu prAcIna bhASAnuM dasUtra che. amuka aparAdha mATe amuka prAyazcita karavu' te A grUdhamAM batAvyuM che. A prAcInatama AcArasUtranuM mahAzAya che. TIkAkArAe bIjA AgameAnI jema AmAM paNa ghaNAM pheraphAra karyA che. prathama uddezakamAM 51 sUtreA che, temAM sAdhusAdhvIonA AhAra, vihAra, gamanAgamananI kSetramaryAdA nakkI karela che. sivAya AgaLanAM kSetramAM vihAra niSedha gaNAvyA che. upAzrayanI jagyA paNa svaccha ane ahi'sAyukta hovI joIe. pAMca prakAranAM va ane rajoharaNanu kathana che. A uparAMta sAdhusAdhvIee eka bIjAnA sthAne ( upAzrayamAM) AvavA javAnI maryAdAne ullekha karyo che. prAyazcita ane AcAravidhinA ullekha che. AhAra levA - vAparavA vigerenA niyameA batAvyA che. chellA uddezakamAM sAdhusAdhvIone cha prakAranAM durvAMcane khelavAnA niSedha karyA che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ =gain. (3) vyavahAra A graMthanA dasa uddezakamAM AcArathI patita thayelA munie karavI paDatI AlecanA ane te AlecanA sAMbhaLanAra ane karanAra munie kevA hovA joIe te kevA bhAvathI karavA joIe tenu' vaNDana karavAmAM AvyuM che. temanA vihAra varNavyA che. OMne gaNi, muni, AcAya,ane upAdhyAyanI padavI ApavI te batAvyuM che. geAcarI mATenA nitiniyamAnuM varNana che. vyavahArasUtrane dvAdazAMganuM navanIta kahevAmAM Avyu' che. svAdhyAya karavAnA, gocarI ApanAra gRhastha sAthe kevI rIte vartavuM, kema AjJA levI, kaMvu ane keTaluM bheAjana levuM, kayAre lejita karavuM', Agamenu' adhyayana karavuM te kathAre karavuM vigerenu varNana che, Ama sAdhusAdhvIonA vyavahArAnuM varNanahAvAthI te vyavahArasUtra nAma yathArtha che. AnA kartA zrutakevalI bhadrabAhu che jemaNe niyukti lakhI che; bhASya paNa maLI Ave che paNa nAme lekha nathI. maLatA malayagirie bhASya para vivaraNu lakhyu che. avasUri paNa lakhAI che. (4) dazAzruta ska Mdha : para dasAzrutaskaMdha isa adhyayanAmAM bhadrabAhue racIne tenA niyukti lekhI che. cUrNi paNa lakhAI che. brahmarSi' pAca, AnA para vRtti lakhI che. puruSa peAtAnI prakRtithI pratikULa AcaraNa kare te asamAdhinuM kAraNa thAya che. te pramANe muni pAtAnA sayamathI pratikULa AcaraNa kare teA sayamamAM asamAdhi meLave che. tethI asamAdhinA 20 sthAne darzAvyAM che sabala prahAra thAya teA azakti Ave che tema sAdhune cAritramAM azakti lAvanAra 21 sakhaLa doSa, gurunI tretrIsa AzAtanA, AcAryanI ADa sa MpadA tenA bheda, ziSya mATenI cAra prakAranI vinaya pravRtti ane tenA prabheda, cittasamAdhinAM dasa sthAna, zrAvakanI agiyAra pratimA, bhikSupratimA, vIraprabhunA cyavana, janma, saharaNa, dIkSA, kevalajJAna, ne meAkSa kayAre pAmyA te sabaMdhInu paryuSaNA kalpa, mAhanIya krama kha'dhana vizenu' vivaraNa ane tenA trIsa sthAna, nava nidAna temAM batAvyA che. (5) paMcakalpasUtra : A chedasUtra hAla mULa rasvarUpe upalabdha nathI. AnA para saMdhadAsagaNie bhASya racyuM che. cUNI' paNa lakhAI che je upalabdha nathI. pa'cakalpa bhAgya e bRhatakalpa bhASyane aza mAnavAmAM Ave che. malayagiri ane kSemakirtisUrie ullekha karyo che. (6) mahAnizItha sUtraH-- mahAnizItha sUtrane samagra pravacanane paramasAra pazu kahevAmAM Avyu' che. A sUtra mULa naSTa pAmyuM hatuM. tenA udhdhAraka AcAya haribhadrasUri che. A graMthamAM taMtra saMbaMdhI tathA jainAgamAnA atirikta anya graMthAne ullekha che. cha adhyayanA AvelAM che. prathamamAM 18 pApasthAnakA, karmAMnAM vipAka phaLanuM vivecana, vIjhA ceAthAmAM kuzIla sAdhuonA saMsa'nA niSedha karyA che. navakAramatra ane upadhAna, dayA, anukaMpAnA adhikAronuM vivecana che. pAMcamA adhyayanamAM guruziSyanA saMbaMdhane varNavI gacchanuM varNana che. AnA prakaraNanA AdhAre 'gacchAcAra' nAmanuM prakINa ka graMtha racavAmAM Avyu` che. chaThThA adhyayanamAM prAyazcitanA dasa ane AleAcanAnA cAra prakAronuM varNana che. A uparAMta kamalaprabhA ArdinI kathAe, tAMtrika kayanA tathA anya graMthAnA ullekha che. vinTara nitsanA mate Agama pachInA A graMtha hoya tevuM jaNAya che. dasa prakIrNAMka-- A prakI graMthA chUTA che. te racanA paddhatimAM vedanAM pariziSTAne maLatAM Ave che. te padyamaddha che. bhagavAna mahAvIranA samayamAM prakIrNAMka prathAnI racanA 14000 batAvI che temAMthI Aje dasa upalabdha che. (1) catuHzaraNa, Atura pratyAkhyAna, mahAprayAkhyAna, bhaktaparijJA, talavaicArika, sastAraka, gacchAcAra, gaNividyA, devendrastava, maraNasamAdhi (1) catuHzaraNa:-AnuM bIjuM nAma ' kuzalAnubha'dhi ' paNa che. 63 gAthAomAM rahata, siddha, sAdhu ane dharma e cAranu` zaraNa levAtu' kahyu' che. AnA kartA vIrabhadra avara che. gAranuM zaraNa levAthI duSkRtanI niMdA ane manAya che. AnA para bhuvanatuMganI vRtti ane guNaratnanI sukRtanI anumedanA thAya che tenu varNana che. (2) Atura pratyAkhyAnaH--70 gAthAeAmAM bAlamaraNa, Alapati maraNuM, ane patimaraNa kAnAM thAya che tenu vana che. AnA kartA vIrabhadra che. bhuvanatuMganI vRtti ane guNaratnanI avasUri maLe che. A uparAMta pAMDene Atura rogAvasthAmAM zenAM zenAM pratyAkhyAna levA, zu' za veAsarAvavuM, ( tyajavu' ) kevI kevI bhAvanA bhAvavI, sarva jIvAne khamAvavA ane uttama maraNa kevI rIte thAya che te batAvyuM che. (3) mahA pratyAkhyAna --moTAM pratyAkhyAne te 142 AnAgAthAone anuSTupa chaMdamAM racavAmAM AvyA che. je pApA thayA hAya, tene yAda karI, tenA tyAga karavA, bhAva zakya kADhI nAMkhavuM, paDita maraNa thAya tevI Amasthita jAgRta karI sa asat pravRtti ne tyajavI, duHkhamaya soMsAra pratye vairAgya bheA karavA vigere pratyAkhyAna karavAthI siddhi maLe che. tenu varNana che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (Ci (4) bhakta parIkSA benanA parzane niSedha karyo che. AnA paranI TIkAmAM vIrabhadracita 172 gAthAomAM atyaghata maraNathI ArAdha. varAhamihirane bhadrabAhunA bhAI tarIkeno ullekha che. A nA thAya che. te maraNa bhaktaparikSA,iganI ane pAdapa gamana ema uparota caMdrasUrajJati vagereno abhyAsa karIne varAhamihire traNa prakAranuM varNavyuM che. bhakta parIkSA pramANe maraNa savicAra vArAhasaMhitAnI racanA karyAno ulalekha maLe che. ane avicAra ema be prakAranuM che. saMsAranI nirgaNatA oLakhI pazcAttApa pUrvaka sarva deva tyajI AlocanA che' saMsAramAM ghaNuM bhegavyuM vagerene vicAra karI bhakata parIkSA A jyotiSanI che. temAM divasa, rAtri, tithi, maraNanI anazanavidhi ane bhAvanA AcaravAnuM kahyuM che. nakSatra, karaNa, grahaidavasa, murta, zakuna lagna ane nimittanA mane mAMkaDA sAthe sarakhAvyuM che. ahIM strI jAtine bhuja. khalana darekanuM 82 gAthAmAM varNana kare che. horA zabdano ulakha a gInI, avizvAsanI bhUmi, zAkanI nahIM, pApanI guphA, maLe che. kapaTanI kuTI, kaleza karanArI, ane duHkhanI khANa evI (8) devendrastava :upamA ApI che. 207 gAthAomAM devendra bhagavAna mahAvIranI ratuti (5) taMdulacArika : kare che te 32 prakAranA devanuM svarUpa tenA peTAvibhAge, A graMthamAM 586 gAthAomAM garbhano kALa, lenina, caMdra, sUrya, graha, nakSatrAdina' nAma, sthiti, bhavana, parigraha ravarUpa, garbhavatI strIonA khAvApIvAnI tathA mAtA-pitAnA vagerenuM kathana karavAmAM AvyuM che. vIrabhadra racayitA aMgonuM varNana che. A uparAMta joDakA varNana tadulagaNanA, mAnavAmAM Ave che. viMgerenuM vivecana gAthAo A uparAMta gadyamAM paNa che. (10) maraNaramAdhi - jIvanI dasa avasthAonuM varNana che. strInI upamAomAM 66 gAthAo che. samAdhithI maraNa kema thAya che tenuM prakRtinI viSama, priya vacana bolanAra, baLane vinAza, vidhipUrvakanuM varNana che. ziSyanA maraNanA praznanA javAbarUpe karanArI, varI svabhAvavALI, Ama puruSane kAmuka banAvanArI ArAdhanA, ArAdhaka, AlocanA, saMlakhanA, kSAmaNa, kAla, tarIke ullekha karyo che. vijayavimalanI vRtti maLe che. usarga, avakAza, saMskAraka, nisarga, virAgya, mekSa, eka varSanA AyuSyavALe puruSa pratiMdina taMdula bhAta dhyAnavizeSa, laDyA, samyakatva, ane pAda gamana vigere khAya tenI saMkhyAnA vicAranA upalakSaNathI A sUtranuM nAma cauda dvAronuM vivecana che. aMtamAM bAra bhAvanAonuM taMdula-vaicArika rAkhavAmAM AvyuM hoya tema lAge che. varNana che. (6) saMratAraka - A dasa prakIrNaka uparAMta bIjA prakIrNa kenI racanA 123 gAthAomAM maraNa thayAM pahelAM saMthAro karavAmAM thaI che. temAM RSibhASita, tIthoddagAra, ajIvaka65, siddhaAve che tenA mAhAsyanuM varNana che. eka ja sthaLe eka pAhuDa, ArAdhanA patAkA, dvIpasAgara prajJapti, jyotiSaAsana para mRtyu sudhI anazana levAmAM Ave che tene karaka, aMgavidyA, niprAkRta vigere che. varNana che. (2) cUlikAo guNarAnanI avara maLe che. jema maNiomAM viryamaNi (1) nadI (2) anuyoga dvAra-naMdisUtranI gaNane sugaMdhita padArthomAM gaMbhISacandana ane ratanamAM vaja zreSTha che anagadvAra sAthe karavuAmAM Ave che. naMdIsUtramAM 60 tevI rIte saMtArakane sarva zreSTha gaNavAmAM Ave che. padyAtmaka gAthAo ane 56 sUtra che. zarUAtanI gAthAomAM mahAvIra, saMdha ane zramaNanI ratuti karavAmAM AvI che. (7) gacchAcAra : jJAnanA pAMca bheda varNavyA che. dvAdazAMga galipaTaka graMthono garanuM svarUpa batAvyuM che. sArI garacha sArA ulekha ahIM maLe che. naMdIsatramAM zratanA be bhAga paDavAmAM AcAryathI bane che. temAM AcAryanA lakSaNo, ziSyanI AvyA che. (1) gamikakRta (2) amita, gamitimAM dazA, gachanA lo batAvI zathe sArA garachamAM guranI daSTivAda ane AgamikamAM kAlikazratane samAveza karavAmAM AjJApUrvaka nivAsa karavAnuM jaNAvyuM che. 137 gAthA Avyo che. zratasAhityanA be bheda pADayA che. aMgabAdha anurupa chaMdamAM ane AmAM chaMdamAM che. AnA para AnaMda- ane aMgapraviSTha TIkAkAranA mate pravinI racanA gaNadharoe vimalAnA vijayavamalanI TIkA maLe che. AcAra ane aMgakhAdyanI racanA pathaviro e karelI che. aMgakhAdyanA bhraSTa karavAvALA ane 9 mA sthita AcArya mArgane nAza paNa be bheda, Avakathaka ane Avazyaka vyatirita ema karanAra gaNavAmAM AvyA che. AmAM traNa adhikAra che. pADavAmAM AvyA che. Ane paNa prabheda pADayA che. 72 A graMthamAM sAdhune bAlikA, vRdA, nAtina, duhitA ane kalAo ane sAMge pAMga cAra vedone ulekha maLe che. AnA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Elain racayitAmAM matabheda che. keTalAkane mate devavAcaka che. keTalA AcArya gacchanA upAzrayane jJAna bhaMDAra thANekazAhane jJAna kane mate devadhiMgANu kSamAzramaNa che. keTalAMka baMnene eka ja bhaMDAra, garacha yati jJAna bhaMDAra, lokAgacchane jJAna bhaMDAra, mAne che. paraMtu devavAcaka ane devadhiMgANanA ga7 judI tapAgacchano jJAna bhaMDAra.. jIdA hatA A graMtha para jInadAsagaNanI cUrNa, bhadrabAhunA jesalameramAM amuka dastaprato pATaNathI paNa Avela che. pATaNamAM ane malayagirinI TIkAo upalabdha che. mahArAja kumArapALane avarAna bAda, Avelo rAjA ajepALa A uparAMta A sUtramAM virAvalimAM bhadrabAhu, sthUlabhadra, jaina vepI hato. ajayapALanA DarathI tyAMnI amUlya hastaprato mahAgari, AryazyAma, Arya samudra Arya maMgu, Aya- chAnAmA jesalamera khaseDAmAM AvI nI. - jima rAvata nAgaharita, kaMdilAcArya nAgArjuna, bhUtadina vigerene 2006 mAM pharI pAchI pATaNa lai javAmAM AvI che. pATaNamAM u9lekha maLe che. hemacaMdAcAryanA samaya daramyAna jaina sAhityamAM abhUtapUrva pragati A uparAMta kAlika zruta ane utkAlika mRta ne bheda- thai, nyAya, vyAkaraNa, ga, kAvyazAstra, kathAnuyoga tathA jene prabheda batAvyA che. sidhdhAMta vipaka aneka graMthonuM nirUpaNa thayuM hatuM. pATAno jJAna (2) anuyogadAra bhaMDAra vizAla che. amadAvAdanA jJAna bhaMDAromAM mogala kALathI mAMDIne gai sadI pIne alabhya graMtho che. have jo A A graMtha Arya rakSita sUrikata mAnavAmAM Ave che bhASA jJAnabhaMDAronI hastaprato ne sArI rIte sAcavIne rAkhavAmAM Avela ane viSaya jotA A graMtha arvAcIna lAge che. AnA para che. dareka hastaprata para kAgaLa mUkIne tene kramAMka tathA noMdha jInadAsagaNimahattaranI caNI, haribhadra abhayadevanA ziSya ApavAmAM Ave che. vastramAM bAMdhIne rakhAyelI pro elyumInIyamaladhArI hemacaMdranI TIkAo maLe che. AnI zailI praznottarI che. AmAM pramANa - papama, sAgaropama, saMkhyAta, - manI nAnI peTImAM rakhAya che. sUcipatra paNa sArI rIte taiyAra thayAM asaMkhyAta ane anaMtanA pakAro nayanuM svarUpa batAvyuM che. keTalIka amUlya hananI mAIke phIlma paNa levAmAM che. nAmanA dasa prakAra, kAvyarasanA prakAra, mithyAzAstra AvelI che. keTalAMka prathAnI nakala ane presakopI paNa karavAnuM ravaranA nAma sthAna, tenA lakSaNa, grAma, mUchanA vigerenuM kAma cAlu ja che. atyAre dilhImAM paNa Atmavallabha smAraka varNana maLe che. Agamalopa, prakRti ane vikAranuM pratipAdana bha*AmAM vizALa - bhaMDAranuM jame che. karatA vyAkaraNa saMbaMdhI udAharaNa che. A uparAMta AmAM paradezamAM barlIna (jarmana) mAM tathA laMDana, okasapharDamAM jaina Avazayaka zrutaskaMdhanA nikSepo, upakramAdhikAra, anupUvI pramANuDhAra adhikAra, nikSepa adhikAra anugama adhikAra hastapratone noMdhapAtra saMgraha che. A sivAya perIsa, vienA, ane naya no adhikAra che. AmAM mahAbhArata, rAmAyaNa voziMgaTana tathA nyuyorkamAM paNa jaina hastaprata saMgrahAyelI che. kauTiya, ghoTakamukha vi. ullekha maLe che. paradezamAM je hastaprato rakhAyela che tenA keTaloga bahAra paDelAM che. paraMtu keTalAka keTalAna to so varSathI vadhAre jUne che. keTaloga zrI kokilA si. bhaTTa bahAra paDayAM pachI hanapratA anya sthaLe khaseDavAmAM AvI che. tathA amUka navA keTaloga paNa bahAra pADavAmAM AvyAM che. A ( jene zAstra bhaMDAro: rIte jotAM paradezagI harananomAM gA thoDo vADo jarUra che. paraMtu ekaMdare laMDana ane khAsa karIne briTIza myujhIyamanI lAyabrerIonI hastaprane vadhAre vyavasthita svarUpamAM che. A laIne hajAro gratho jaLavAI rahyA che. derAsaronA bhayarAmAM hastapratonA saMzodhanamAM uMDo rasa laine navA keTaloga bahAra mukhamai gratho mUkI rAkhavAnI prathA hatI ane hajIye che. A rIte pADavAnI pUrI AvazyakatA che. muslIma AkramaNakhorothI ApaNA gratho bacAvI zakAya che. Aje A rIte 2 lAkhathI paNa vadhAre jaina haranamano bhAratamAM digaMbara hastaprato mukhya dakSiNa bhAratamAM vadhAre pramANamAM vividha bhaMDAromAM paDelI che. jesalamera, pATaNa, khaMbhAta, lImaDI, upalabdha che. dakSiNa bhAratanAM padomAM jJAna bhaMDAra paNa che tyAM amadAvAdanA bhaMDAro vizeSa jANItA che. pATaNa, khaMbhAta ane vizALa saMgraha che. A daranI bhASA mukhyatve kanaDe che. jesalameramAM tADapatra paranI aneka hastaprata vidyamAna che. jaina prAcIna sAhitya ApaNe amulya vAraso che. temAM ApeluM jesalameramAM kula 10 jaina jJAna bhaMDAra che. killAmAM zrI jJAna mAtra jainoneja upayogI che tevuM nathI paraMtu sahu koIne saMbhavanAthajI nA maMdiranA bhoMyarAmAM Avelo zrI jinabhadasUri upayogI thai zake che. sarva dharma jJAnee A bAbatamAM rara jJAna bhaMDAra, vegaDagacchIya jJAna bhaMDAra, paMcano jJAna bhaMDAra, keLavIne jaina sAhitAnA navanInane sadupayoga karavo ghaTe.