Book Title: Dalsukhbhai Malvaniya Pandit
Author(s): Vijaydharmsuri Jain Sahitya Survarnachandrak Samarpan Samaroh Bhavnagar
Publisher: Vijaydharmsuri Jain Sahitya Survarnachandrak Samarpan Samaroh Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005205/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saujanyazIla sArasvata paMDitazrI dalasukhabhAI mAlavaNiyA zrI yazovijaya jaina graMthamALA prerita zrI vijayadharmasUri jaina sAhitya suvarNacaMdraka (saM. 2030nA ) samapa Na samAroha bhAvanagara Education International Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saujanyazIla sArasvata paMDita zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyA marmasparza ane satyazodhaka jJAnasAdhanAne vidvattA ApameLe ja AvI maLe che. jyAre vyaktinI buddhi ane zakti jJAnopAsanAnI AvI maMgalakArI dizAmAM gati karavA lAge che tyAre vidyAnA keI paNa viSayamAM pAragAmI vidvattAnuM varadAna meLavavA mATe vidyAlaya ke mahAvidyAlayanI padavI prApta karavAnI kazI khevanA rahetI nathI. paNa AvA dAkhalAo duniyAmAM ati ati virala jovA maLe che. sva. parama pUjya prajJAcakSu paMDitavarya zrI sukhalAlajI saMghavI A yuganI AvI vidyAvibhUtiomAMnI eka javalaMta vidyAvibhUti hatA. guNavattA ane vyApaka tathA satyamUlaka jJAne pAsanA-e baMne daSTie pUjya paMDitajInA ziSyapaNAne jIvI, bhAvI ane gauravazALI banAvIne potAnA jIvanane vizeSa yazanAmI banAvI jANanAra, mArA sahRdaya suhada, paMDita zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyA AvA ja eka saujanyazIla ane Adarza vidyApuruSa che. emaNe ekamAtra nAnI sarakhI padavI kalakattAnI baMgALa saMskRta pariSadanI jema viSayanA "nyAyatIrtha"nI meLavI che, paNa jaina darzana, bauddha darzana, anya bhAratIya darzane, jaina sAhitya ane samagra jina Agama sAhityamAM nipuNatA meLavIne emanI vidvattAne je vistAra karyo che, te navAI upajAve evo ane emanI niSThAbharI vidyAsAdhanAnI kIrtigAthA banI rahe e che. A siddhahasta sarasvatIputrane jIvananI keTalIka vigatothI mAhitagAra thaIe. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuTuMba, sthiti ane prAraMbhika abhyAsa mArI jema emanuM paNa mULa vatana saurASTramAM jhAlAvADa jillAmAM sAyalA gAma. teonA vaDavAo mULa mAlavaNa gAmamAM rahetA, eTale emanuM kuTuMba "mAlavaNiyA" kahevAyuM. tA. 22-7-1910 nA roja emano janma. emanA pitAzrInuM nAma DAhyAbhAI; mAtuzrInuM nAma pArvatIbahena; jJAtie bhAvasAra, dharme sthAnakavAsI jaina. DAhyAbhAIne saMtAnamAM cAra dIkarA ane eka dIkarI. cAra bhAIomAM dalasukhabhAI sauthI moTA. kuTuMbanI sthiti AjanuM raLeluM kAle khAya evI sAva sAmAnyaH garIba kahI zakAya evI. DAhyAbhAI kaTalarI vagere paracUraNa vastuonI nAnI sarakhI dukAna calAvIne kamANI kare, ane pArvatIbahena TAMcAM sAdhane ane ochI kamANamAM DahApaNa ane koThAsUjhathI ghara calAve ane jJAtivyavahAra sAcave. sAyalAnI nizALamAM dalasukhabhAIe gujarAtI be dhoraNa pUrAM karyA. keTalIka vAra nAtane vyavahAra sAcavavo te dUra rahyo, kuTuMbane nirvAha calAvo paNa muzkela banI jAya evA kaparA e divaso hatA ! adhUrAmAM pUruM dalasukhabhAI daseka varSanA thayA evAmAM emanA pitAzrIne svargavAsa thayo ! kuTuMbanI sthiti, ekano eka AdhAra sthaMbha tUTI paDatAM ekadaMDiyA mahelanI jevI thAya tevI, nirAdhAra thaI gaI. pAMca saMtAnonI, bhaNatara vagaranI mAtAne mATe upara Abha ane nIce dharatI sivAya koI Azraya na rahyo. aMtaramAM kAryasUjha ane khamIra to hatAM ja, paNa jyAM vajapAta jevI Apatti varasI paDe tyAM kALA mAthAne mAnavI enI sAme keTaluM mUkI zake ? ane chatAM A kAramA saMkaTamAM paNa A kuTuMba kaMIka paNa TakI zakyuM hoya te te pArvatIbahenanI AvaData ane hiMmatane baLe ja ! zrI dalasukhabhAIe pitAnuM sukha te na joyuM, paNa mAtRsukhamAM teo bhAgyazALI che : emanAM hetanA kaTakA jevAM bA bANuM Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSanI uMmaranAM atyAre paNa jAjaramAna beThAM che. dalasukhabhAI upara emane apAra heta che. dalasukhabhAI paNa emanA pratye khUba bhakti dharAve che. dharmakaraNI upara emane ghaNe bhAva che. kevA duHkhanA dahADA joyA hatA ! Aje pitAnA mAtRbhA, karamI ane bhAgyazALI putranA pratApe sukhanA kevA sArA divaso anubhavavAno vakhata Avyo che ! duHkhanA divasomAM garIbane belI garIba ja thAya. ema surendranagaranA anAthAzrame dalasukhabhAI vagere cAre bhAIone Azraya Ape. ahIM sAta varSa rahIne dalasukhabhAIe aMgrejI pAMcamA dheraNa sudhI abhyAsa karyo. abhyAsanA A prAraMbhika samayamAM paNa emanI vidyAruci jAgatI hatI pitAnA phAjala samayane upayoga emaNe AzramanI lAyabrerInAM pustaka vAMcavAmAM karyo; sAthe sAthe avyavasthita banelI lAyabrerIne suvyavasthita paNa karI.A pravRttio, eka rIte, emanI jJAnapipAsAne protsAhita karI. A prAraMbhika abhyAsakALamAM paNa emanuM valaNa gekhavA karatAM vAMcavA-vicAravA tarapha vizeSa hatuM ane AzramamAM emanI nAmanA eka hoziyAra ane DAhyA vidyArthI tarIke hatI. dalasukhabhAI tophAna kare evuM te mAnyAmAM ja na Ave. paNa AzramanA vidyArthIone vAraMvAra herAna karIne vidyArthIonI AMkhe caDelA gRhapatine phasAvavA mATe vidyArthIoe emanA mAthe AzramanI kerIo upADI gayAnuM tahomata Ave evuM eka kAvataruM goThaveluM; emAM dalasukhabhAI paNa zAmela hatA. kyAreka teo duHkha sAthe e prasaMgane yAda karIne kahe che ke, mArA hAthe jANIjoIne A pApa thaI gayuM! AvI saraLa ane pApabhIru vRttinI bakSisa emane bacapaNathI ja maLI hatI; uttarottara vRddhigata thatA rahela emanA nirdoSa vikAsamAM A guNo ghaNo moTo phALo ApavAnA hatA. dalasukhabhAI garIbInA pAraNe khUlyA hatA, eTale sukha-sAhyabInI emane na te koI kalpanA hatI ke na te e mATe koI tRNAbharI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhaMkhanA hatI. aMdhakAragherI rAtanI jema ene paNa, jIvananA sahaja kamanI mAphaka, vadhAvI laIne ene pAra karavAno teo tema ja emanuM AkhuM kuTuMba prayatna karatAM rahyAM ane jevI sthiti AvI paDe emAM satiSa mAnatA rahyAM. zrI dalasukhabhAI kahe che ke, mAre jiMdagImAM bhAgye ja koI musIbata veThavI paDI che. paNa jyAM musIbatane zarUAtathI ja dostanI jema vadhAvI lIdhI hoya, tyAM duHkha duHkharUpe lAge ja kevI rIte? sukhasAhyabI ane saMpattinI tRSNA ja mAnavIne duHkhano kaTa anubhava karAve che. dalasukhabhAInA sukhI jIvananI gurucAvI emaNe saMtoSapUrvaka garIbIne amRtarUpe pacAvI jANI e ja lekhI zakAya. A rIte anAthAzramamAM sAta varSa pUrAM thayAM. pachIne bhAgyayoga kaMIka judA ja hato. zAstrIya abhyAsa samayane oLakhIne zrI sthAnakavAsI jaina kephiransa, e vakhatamAM, gRhastha jaina paMDite taiyAra karavAnI dizAmAM prayatno AdaryA hatA ane e mATe sthAnakavAsI jaina TreniMga kelejanI sthApanA karI hatI. mULa morabInA vatanI ane dAyakAothI jayapuramAM jaI vaselA zrI durlabhajIbhAI tribhovanadAsa jhaverI samAjautkarSanI bhAvanAvALA zrImaMta sajajana hatA. teo TreniMga kolejanA kevaLa maMtrI ja nahIM paNa prANa hatA. ane jana vidhAna taiyAra karavAnI emanI jhaMkhanA tIvra hatI. hoMziyAra vidyArthIone zodhavA ane sArA sArA vidvAno pAse rAkhIne emane taiyAra karavA mATe teo rAta-divasa prayatnazIla rahetA. A saMsthAmAM taiyAra thayela paMDite, traNa varSa sudhI, konpharansa batAvelI kAmagIrI bajAvavAnuM baMdhana hatuM. badalAmAM mAsika pagAra pahelA varSe rU. 4, bIjA varSe rU. 500 ane trIjA varSe rU. 65 maLato. - zrI dalasukhabhAInA kuTuMbI kAkA munizrI makanajI mahArAjane A ejanAnI jANa thaI, eTale emaNe dalasukhabhAIne A saMsthAmAM Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAkhala karavA vicAryuM. tyAM rahIne naciMtapaNe abhyAsa paNa thaze ane abhyAsa pUro karyA pachI traNa varSa sudhI uttarottara vadhatA pagAre nekarI paNa maLI raheze. emanA prayatnathI dalasukhabhAIne saMsthAmAM praveza te maLI gaye, paNa bikAnera jeTale dUra sudhI pahoMcavAnA paisA kyAMthI lAvavA? chevaTe bAvana gAma bhAvasAra keLavaNI maMDaLe paisAnI sagavaDa karI ApI, ane teo sane 1927mAM bikAnera pahoMcyA. A maMDaLane A upakAra zrI dalasukhabhAI Aje paNa bhUlyA nathI, eTaluM ja nahIM, samaye samaye enuM RNa paNa adA karatA rahe che. A saMsthAmAM rahevA-jamavAnI tathA bhaNavAnI sagavaDa sArI hatI, ane zrI dalasukhabhAInI vidyAbhyAsanI dhagaza paNa ghaNI hatI, eTale emane te, potAnI vidyAvAMchAne pUrI karavA mATe, jANe bhAvatAM bhejana maLI gayAM. teo pUrA yogathI vidyAbhyAsamAM lAgI gayA. te vakhate bikAneramAM zrI bheredAnajI zeThiyA eka jaina pAThazALA calAvatA. AmAM jaina zAstronA abhyAsI paMDite kAma karatA emanA lAbha TreniMga kolejanA vidyArthIone paNa maLato. paMDita zrI bhAcaMdajI bhAritna tathA zrI vIrabhadrajI UMDA abhyAsI hatA. teo vidyArthIone khUba lAgaNIpUrvaka bhaNAvatA. paMDita velazIbhAI paNa evA ja sArA zikSaka hatA. uparAMta, TreniMga kolejane zirasto evo hato ke, jyAM jyAM vidvAne ke vidvAna munirAje hoya tyAM, amuka mahinA mATe, vidyArthIone laI javAmAM AvatA. Ane lIdhe vidyArthIo, majAkamAM, A saMsthAne TreniMga kolejanA badale TrAveliMga koleja kahetA ! dalasukhabhAIe sane 1927-28mAM bIkAneramAM ane 19282bhAM jayapuramAM abhyAsa karyo. sane 1929-30mAM khyAvaramAM jaina gurukuLamAM rahI abhyAsa karyo. sane 1930nA comAsAmAM teo tathA bIjA vidyAthIo kacchamAM aMjAramAM zatAvadhAnI, pUjya paMDitaratna munivarya zrI ratnacaMdrajI mahArAja pAse rahyA. munijI moTA vidvAna ane [7 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhadra prakRtinA sAdhupuruSa hatA. comAsA bAda badhA vidyArthIo khyAvara jaina gurukuLamAM rahyA. sane 1931mAM dalasukhabhAI "nyAyatIrtha' thayA; uparAMta saMsthA taraphathI emane "jaina vizArada'nI padavI maLI. A cAra varSamAM dalasukhabhAIe saMskRta-prAkRtabhASA ane dharmazAstronA abhyAsamAM je nipuNatA batAvI tethI zrI durlabhajIbhAI jhaverIe bhaviSyanA A chUpA jhaverAtanuM hIra pArakhI lIdhuM. AgamonA abhyAsa mATe emaNe dalasukhabhAIne tathA zrI zAMtilAla vanamALIdAsa zeThane amadAvAdamAM pUjya paMDitavarya zrI becaradAsabhAI jIvarAja dozI pAse mokalyA. paMDitajI jaina AgamasUtra tathA saMskRta-prAkRta vyAkaraNa zAstronA samartha ane marmajJa vidvAna hovA sAthe etihAsika tema ja tulanAtmaka dRSTie Agamone samajavA-samajAvavAdI maulika daSTi dharAve che. zrI dalasukhabhAIne emanI pAse AgamonA abhyAsanI jANe mukhya cAvI maLI tema ja, paMthamukta thaIne, satyane zodhavA ane svIkAravAnI viziSTa dRSTi paNa maLI. sAthe sAthe emanI rASTrabhAvanA paNa vadhAre khIlI. A rIte savA varSa A abhyAsa cAlyo. ema kahevuM joIe ke, dalasukhabhAInA vidyAvikAsamAM tema ja jIvanavikAsamAM paMDita zrI becaradAsajI sAthe A samaya viziSTa sImAstaMbharUpa banI rahe e rIte vI. amadAvAdanA A nivAsa daramiyAna ja emane pUjya prajJAcakSu paMDitavarya zrI sukhalAlajInI paNa oLakha thayelI. 1932mAM satyAgrahanI laDatamAM paMDita becaradAsajIne jelanivAsa maLe, ane dalasukhabhAIno amadAvAdane abhyAsakALa pUre thayo. paNa zrI durlabhajIbhAI jhaverI to abhyAsI vidyArthIone AgaLa vadhAravAmAM pAchA paDavAne badale e mATe je kaMI karavuM paDe te mATe pUro ullAsa ane utsAha dharAvatA hatA. te vakhate gurudeva TAgoranuM zAMtiniketana bhAratIya vidyA uparAMta pauraya vidyAnA adhyayananuM vizva vikhyAta kendra lekhAtuM hatuM. ahIM eziyAnA tema ja yuropanA paNa Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ diggaja vidvAnone adhyayana adhyApana mATe meLe jAmata. sAMskRtika adhyayana-adhyApana karavA IcchatA vidvAnuM e moTuM milanasthAna hatuM, ane tyAM, nahIM jevA vetane adhyApana karavAmAM moTA moTA vidvAno paNa dhanyatA anubhavatA. zrI durlabhajIbhAIe dalasukhabhAI zAMtibhAI vagerene vizvasaMskRtinA saMgamasthAna samA A vidyAdhAmamAM mokalI ApyA. zrI durlabhajIbhAInI A dUraMdezI, samaya jatAM, keTalI badhI upakAraka nIvaDI ! zAMtiniketanamAM mahAmahopAdhyAya zrA vidhuzekhara zAstrI bhaTTAcArya jevA Adarza zikSaka pAse pAli bhASA ane bauddha dharmazAstronA abhyAsane to lAbha maLe ja, uparAMta eka vidyAtapasvI RSi jevA emanA dhyeyaniSTha, niHsvArtha, sAdA, nirmaLa ane ghaDiyALa jevA niyamita jIvananI UMDI asara paNa jhIlavA maLI. pUjya purAtattvAcArya munizrI jinavijayajI pAse prAkRta bhASA ane jaina AgamanuM vizeSa adhyayana karavAno avasara paNa ahIM maLe. ane gurudeva TAgoranI vidhavAtsalya ane vizvazAMtinI bhAvanAnI subhaga chAyA te RSiAzrama samA e vidyAdhAmamAM sadAkALa patharAyelI ja rahetI. vaLI, tyAMnA samRddha ane sahune mATe sadAya ughADA rahetA pustakAlayano lAbha paNa dalasukhabhAIe khUba lIdhe. jana Agamo tathA anya graMthanuM potAnI jAte ja bahALuM vAcana ane manana karavAne apUrva avasara emane ahIM maLe. be varSa zAMtiniketanamAM rahyA ane abhyAsakALane-vidyAthIjIvanano-eka mahattvano tabakko pUro thA. zAMtiniketanamAM dalasukhabhAInI vidyAvRtti, zatadaLa kamaLanI jema, evI pAMgarI ke emanI gaNanA have vidyAthInA badale vidvAna ke paMDitanI kakSAmAM thavA lAgI. sAta varSa anAthAzramamAM ane sAteka varSa TreniMga kolejanA sahAre abhyAsa karIne sane 1934mAM emaNe zAMtiniketana choDyuM. 3 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagna ane nokarI A abhyAsakALa daramiyAna ja, 1932mAM, rara varSanI uMmare dalasukhabhAInAM lagna dhrAMgadhrAnAM zrImatI mathurAbena (mathurAgIrI ) sAthe thaI cUkyAM hatAM. eTale have potAnI manameja khAtara vadhu abhyAsamAM samaya vitAvavo e pharajanI upekSA karavA jevuM ke manovilAsamAM rAcavA jevuM hatuM. have te kamANI e ja mukhya dhyeya banAvavAnI jarUra hatI. eTale, TreniMga kolejanA niyama pramANe, mAsika rU. 40)nA pagArathI, sthAnakavAsI jaina konpharansanA mukhapatra jana prakAzanI ophisamAM, muMbaImAM, zrI dalasukhabhAI nekarImAM joDAI gayA. dalasukhabhAInA kuTuMbajIvana aMge ahIM ja saMkSepamAM nirdeza kare ucita che. emanuM lagnajIvana sAdu ane sukhI hatuM. mathurAbahena paNa dalasukhabhAInI jema zAMta svabhAvanA, sAdAM, ekAMtapriya ane ochAbolAM hatAM. paNa mAre kaMIka emanI sAthe evI leNAdeNI hatI ke, kaMIka ne kaMIka nimitta zodhIne, ame mana bharIne vAta na karIe te nirAMta na thatI. kamanasIbe emane DAyAbiTisano vyAdhi lAgu paDyo ane sane 1965nA jAnyuArInI 24mI tArIkhe muMbaImAM emanuM akALa avasAna thayuM ! zrI dalasukhabhAInA sukhI jIvana upara A eka prakArane vajapAta hato. garavI, zAMta ane svastha prakRtinA zrI dalasukhabhAI A asAdhAraNa Apattine zAMti, svasthatA ane samabhAvapUrvaka baradAsta karI rahyA. chatAM eno chUpe jakhama emanA aMtara upara ke ghere paDyo hato, te emanI eka prasaMge vahelI mitAkSarI dardabharI vANImAM jovA maLe che. mathurAbahenanA avasAna pachI ekAda varSe dalasukhabhAInuM nAma zuM vAna na' nAme pustaka AgarAnA sanmati jJAnapITha taraphathI pragaTa thayuM hatuM. e pustaka mathurAbahenane arpaNa karatAM emaNe kaI karuNa rasanA kavinI 10 ] Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema lakhyuM che : priya patnI mayura jarI , jidane kriyA kucha nahIM, vidyA da DyiA hai dalasukhabhAIne saMtAnamAM mAtra eka putra-bhAI rameza-ja che. bAreka varSa pahelAM enAM lagna thayAM che. putravadhU cArulatA zANI, samaju ane dalasukhabhAI pratye khUba bhaktizIla che. ane have to dalasukhabhAI hasatAM. khelatAM ane gharane killelabharyuM banAvatAM be pautre ane be pautrIonA dAdA paNa banyA che. potAnA bhAIo, bahena tathA anya kuTuMbIjano pratye teo eka zirachatra vaDalAnA jevuM vAtsalya dharAve che; ane sahajabhAve saunA sukhadukhanA sAthI bane che. paMDita sukhalAlajI sAthe banArasamAM jana prakAza" nA rUA. 40 uparAMta be TayUzano karIne bIjA 40 rUpiyA teo raLI letA. seMghavArInA e samayamAM ATalI kamANa sArI gaNAtI. paNa ahIM moTe bhAge emane kArakunInuM kAma karavuM paDatuM, ane vidyApravRtti karavAne khAsa koI avasara na maLato. ane zikSaka tarIkenuM kAma karavAthI ke "jana prakAza" mATe ekAda lekha lakhavAthI emanA vidyAraMgI cittane saMtoSa vaLe ema na hatuM. eTale emanuM mana vidyAvRddhi tarapha dorI jAya evI koI managamatI pravRttio mATe jhaMkhyA karatuM hatuM. dilanI adamya ane nirmaLa jhaMkhanAne kyAreka te saphaLatAne upAya maLI Ave che. dalasukhabhAIne A mATe vadhAre rAha jovI nA paDI. muMbaImAM, sane 1934nA DisembaramAM, emane pUjya paMDita zrI sukhalAlajIne vizeSa paricaya thayo. paMDitajIe emanuM hIra pArakhI lIdhuM. paMDitajI e vakhate banArasa hiMdu yunivarsiTInI oriyenTala kolejamAM jana tAMbara mUrtipUjaka konpharansa sthApela jana ceranA adhyApaka hatA. emaNe dalasukhabhAIne pitAnA vAcaka tarIke banArasa AvavA kahyuM. pagAra mAsika rU. 35. [11 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghara ane kuTuMba mATe paisAnI kaMI ochI jarUra na hatI; ane banArasa javAmAM te mAsika rU. 800nI kamANI choDIne mAtra rU. 35 thI ja calAvavAnuM hatuM. paNa dalasukhabhAInuM dhyAna Arthika bhIMsamAM paNa dhana karatAM jJAna tarapha vizeSa kheMcAyeluM rahetuM. tethI emaNe paMDitajInI mAgaNI svIkArI lIdhI. ane sane 1935nA phebruArImAM banArasa gayA. Aje ema lAge che ke, A nirNaya subhaga dizA palaTA jevo bhAre mahattvano nirNaya hate; ane emAM, dharatImAM chupAyelA bIjanI jema, vikAsagAmI bhavitavyatAne yoga chupAye hato. chatAM, Arthika dRSTie te, dalasukhabhAIne mATe e eka sAhasa ja hatuM. paMDitajInI mAnavIne ane khAsa karIne vidyAsAdhakane pArakhavAnI kasoTI bahu AkarI hatIH pUrvagraha, kadAgraha, sAMpradAyika karatA, pathika aMdhazraddhA ke buddhinI saMkucitatAthI jenuM mana gherAyeluM hoya, e te emanI pAse TakI ja na zake. emanI pAse rahenAre te kevaLa nirbheLa satyanA zodhaka ane khapI thaIne, kaTu ke aNagamatA satyane svIkAra karavA ane potAnA manamAM pavitrarUpe vasI gayelI mAnyatA paNa, je e nirAdhAra hoya to, eno tyAga karavA taiyAra rahevuM joIe. zAstronA abhyAsa pAchaLa paNa jUnavANI paNAnA samarthananI nahIM paNa satyanI zodhanI ja daSTi hovI joIe. dalasukhabhAI paMDitajInI e kasoTImAM soe so TakA pAra UtaryA. pachI te yogya gurune yogya ziSya maLe enA je bIjo koI lAbha nathI hoto. tarata ja paMDitajInI amIdaSTi dalasukhabhAI upara varasavA. lAgI. teo paMDitajInA ziSya uparAMta mitra ane sAthI paNa banI gayA. pitAputranI jema bane snehataMtue baMdhAIne ekarasa banI gayA! paMDitajIe bhAratIya tatvajJAnanI cAvIrUpa keTalAMka graMtho dalasukhabhAIne bhaNAvyA. zarUAtamAM te gharaAMgaNe paMDitajInA vAcaka tarIke kAma karavAnI sAthe sAthe teo adhyayana paNa karatA rahyA, tema ja paMDitajInA vargone lAbha paNa letA rahyA, paNa pachI te, dalasukha 12 ] Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAInI yogyatA joIne, paMDitajI emane pitAnA vargo levAnI kAmagIrI soMpatA gayA tema ja pitAnA graMtha-saMzodhananA kAmamAM paNa emano upayoga karavA lAgyA. paMDitajI pitAnI jAta pUratA to bhAre karakasarathI kAma levA devAyA hatA; paNa pitAnA sAthIne koI jAtanI muzkelI na paDe e mATe teo pUrepUrA udAra hatA. dalasukhabhAInI arthaciMtA e emanI pitAnI ciMtA banI gaI banArasa gayA pachI thoDA ja vakhate, e ja varSanI unALAnI rajAomAM "pramANamImAMsA'nA saMzodhana mATe paMDitajIne pATaNa pUjya pravartaka zrI kAMtivijayajI tathA pUjya AgamaprabhAkara munivarya zrI puNyavijayajI pAse javAnuM thayuM. dalasukhabhAI emanI sAthe ja hatA. vimaLa sAdhutA, samatA ane jJAnanA sAgara samA A munimahArAje sAthe zrI dalasukhabhAIne no paricaya thayo, je kAyamane mATe moTo lAbhakAraka banI rahyo. jana ceranA adhyApaka tarIke paMDitajIne yunivarsiTI taraphathI mAsika doDhaso rUpiyAno pagAra maLato. bIjA prophesaronI sarakhAmaNImAM to A vetana ghaNuM ochuM hatuM ja. sAthe sAthe, paMDitajIne kAyamane mATe eka vAcaka rAkhavAnuM kharca paNa karavuM paDatuM hatuM, eTale, jarUriyAtanI dRSTie paNa, doDhaso rUpiyA jeTalI rakama ochI paDe evI hatI. tethI konpharansanA zANA saMcAlakoe, dara mahine, bIja doDhaso rUpiyA khAnagI rIte paMDitajIne ApavAnuM nakakI karyuM. paMDitajIe thoDAka mahinA to A rakama lIdhI. paNa pachI, teo ochAmAM ochI jarUrIyAtathI nirvAha karavAne TevAyela hovAthI, emane lAgyuM ke e rakama vagara paNa kAma ThIka rIte cAlI zake ema che, eTale emaNe e rakama levI baMdha karI. paMDitajInI AvI nirlobhavRttithI dalasukhabhAI khUba prabhAvita thayA-jANe jIvanano eka bahumUla pATha maLyo. banArasamAM dalasukhabhAIe paMDitajInA graMthasaMzodhanamAM [ 13 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asAdhAraNa sahAya karI, tema ja svataMtra graMthasaMpAdana paNa karyuM, ucca koTInA vidvAnono paNa emane saMsarga thayo. A rIte vidyAvRddhimAM AgaLa vadhatAM vadhatAM, sane 1944mAM, paMDitajI nivRtta thayA tyAre, emane sthAne dalasukhabhAI jana ceranA prophesara banyA. te vakhatanA upakulapati rDo. rAdhAkRSNane dalasukhabhAI jevA yuvAna vidvAnane saharSa vadhAvI lIdhA. adhyApaka tarIke teo vidyArthIo ane saMzodhaka tarIke vidvAnomAM khUba prItipAtra banyA. jApAnanA prophesara ane barmAnA bauddha bhikSuo paNa emanI vidvattAne lAbha levA AvatA, eTaluM ja nahIM, emanA saujanyasabhara talasparzI pAMDitye vRddha, jJAnavRddha ane adhikAravRddhone paNa eka prakAranuM kAmaNa karyuM hatuM. e sau emanI pAse vinA saMkoce AvatA ane saMtoSa pAmIne jatA. ane, vidyAvRddhi mATe, dalasukhabhAIne te nAnA bALaka pAse javAmAM paNa saMkoca na hato. ane have te mAtA sarasvatInA A lADakavAyA upara lakSmIdevI paNa kRpA varasAvavA lAgyAM hatAM. ane chatAM dalasukhabhAInuM jIvana to evuM ja karakasarabharyuM, saraLa ane sAduM hatuM- ratnAkara sAgara kayAreya na chalakAya ! amadAvAdamAM zrI dalasukhabhAI banArasamAM hatA te daramyAna, pUjya puNyavijayajI mahArAjanI bhalAmaNa ane sadgata rASTrapati rDo. rAjendrabAbunA prayAsathI, sane 1952mAM, prAkRta TekSa esAyaTInI dillImAM sthApanA thaI hatI. bIjI bAju AgamaprabhAkara pUjya puNyavijayajI mahArAjanI preraNA ane zeTha zrI kasturabhAI lAlabhAInI udAra sakhAvatathI, sane 1957mAM amadAvAdamAM lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranI sthApanA thaI. zeThazrI kasturabhAI prAkRta TekSa sosAyaTInA sthApanA samayathI ja enI kAryavAhaka samitimAM che. te dahADe zrI dalasukhabhAI prAkRta TekSa sosAyaTInA mAnada maMtrI banyA. te 14] Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI sAyaTInA kAma aMge emanI ane zeThazrI kasturabhAI vacce je patravyavahAra thayA ene lIdhe zrI kasturabhAI zeThanA mana upara, zrI dalasukhabhAInI vidvattA, niSThA ane kAryadakSatA saMbaMdhamAM, kaMIka evI chApa paDI ke emaNe zrI dalasukhabhAIne emanI A navI saMsthAnuM DirekaTara pada sabhALavA sUcavyuM. dalasukhabhAIe e sUcanA svIkAra karyAM ane sane 1959nA DisembaramAM lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA DirekaTara banIne teo amadAvAda AvyA. banArasa jeTale dUrathI amArI vacce ja teo AvIne vasyA tethI amane apAra AnaMda thayA. mane te! emanu Agamana prabhunI moTI mahera jevu lAgyuM. sane 1976 sudhI, chellAM sattara varSa daramayAna satata kAma karIne dalasukhabhAie vidyAmaMdiranI pratiSThA khUba vadhArI ane vidvAnonI puSkaLa sahAnubhUti paNa meLavI, eTaluM ja nahIM, enI nAmanAtA paradeza sudhI vistAra karyAM. tethI A vidyAtIne lAbha levA. paradezanA vidvAne paNa avAranavAra AvatA rahe che. Ama thavAmAM jema saMsthAmAM ekatrita thayela sAmagrIneA tema zrI dalasukha bhAInI nirbheLa ane saujanyapUrNa vidvattAnA paNa mahattvane phALe che. uparAMta, AvI meATI saMsthAne saphaLa vahIvaTa karavAnI emanI kuzaLatAne paricaya paNa saune maLI rahyo. sane 1976nI sAlamAM, vayamaryAdAnA kAyadAne kAraNe, saMsthAnA saMcAlakAte, potAnI icchA na hovA chatAM, zrI dalasukhabhAI te vidyAmaMdiranA adhyakSa padethI (DirekaTara tarIkenA hai|ddA uparathI) nivRtta karavAnI pharaja paDI; paNa A rIte chUTA karyA pachI paNa saMsthAnA kAryavAhakoe saMsthAnA salAhakAra tarIke zrI lasukhabhAInI sevAo levAnuM cAlu rAkhyuM, e bInA paNa zrI dalasukhabhAInI niSThA, kAryakuzaLatA ane nirabhimAna vidvattAnI kIrtigAthA banI rahe evI che. [ 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM e vAta paNa dhyAnamAM levI joIe ke, ATalA lAMbA samaya daramyAna zrI dalasukhabhAIne pitAnA saMzodhananA satyane gAvavAne kyAreya vakhata nathI Avyo ane saMsthAnA saMcAlakoe paNa emane evuM karavAno kayAreya IzAre sarakhoya nathI karyo. saMsthAno TUMka samayamAM ATale vikAsa thayo emAM A bAbatane paNa moTo phALo che e svIkAravuM joIe. vidyAupArjanamAM jema teo uttarottara AgaLa vadhatA gayA, tema vidvAna tarIkenuM ucca, uccatara, uccatama pada paNa emane vagara mAgyuM ane vagara lAgavage maLatuM rahyuM : sAce ja zrI dalasukhabhAI bhAre bhAgyazALI puruSa che. paMdareka varSa pahelAM sane 1963mAM, dillImAM AMtararASTrIya prAcya vidyA pariSada bharAI hatI. ane 1966mAM aligaDhamAM akhila bhAratIya prAcya vidyA pariSada bharAI hatI. banne vakhate huM dalasukhabhAI sAthe hate. A banne prasaMgoe dezanA judA judA pradezanA tema ja thoDAka paradezanA paNa vidvAnenI zrI dalasukhabhAI pratyenI je lAgaNI jovA maLI e kayAreya vIsarI zakAya evI nathI. vi. saM 2023nA paryuSaNa daramyAna beMgalaramAM bhAratanI yunivarsiTIomAM, dharmonA abhyAsanA sthAna aMge eka jJAnagoSTi yojavAmAM AvI hatI; emAM mAtra ucca koTinA pacIseka vidvAnone ja AmaMtravAmAM AvyA hatA. emAM paNa jaina dharmanA abhyAsa aMge dalasukhabhAIne sthAna maLyuM hatuM. e bInA paNa emanI vidvattA ane lekacAhanAnuM sUcana kare evI che. dalasukhabhAI janasaMskRti saMzodhaka maMDaLa, prAkRta TekSa sesAyaTI, prAkRta vidyAmaMDaLa jevI vidyA saMsthAonuM mAnada maMtrIpada, taddana niHsvArtha bhAve, saMbhALI rahyA che; jJAnodaya TrasTanA TrasTI ane pArzvanAtha vidyAzramanA salAhakAra che; ane vidyAvRddhinA hetuthI emanA jJAti maMDaLanI kAmagIrI paNa vahana kare che. 16] Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keneDAnuM AmaMtraNa zrI dalasukhabhAI, daseka varSa pahelAM, sane 1968nA jAnyuArI mAsanI bIjI tArIkhe, keneDAnI TorenTa yunivarsiTImAM, bhAratIya darzana ane vizeSa karIne bauddha darzananA adhyApana mATe gayA hatA; ane tyAM soLeka mahinA sudhI kAma karIne khUba cAhana ane kIti meLavIne pAchA AvyA hatA. A prasaMga kevI rIte bane enI vigatothI paNa niSThAbharI ane mUka vidyAsAdhanA, vidyAsAdhanA aMtaramAM kevo Adara ane AtmIyatAbharyo bhAva jagAve che, enI pratIti thAya che. e vigate preraka ane jANavA jevI hovAthI ahIM thoDIka rajU thAya e ISTa che. eka divasa keneDAnI TerenTa yunivarsiTI taraphathI zrI dalasukhabhAIne aNadhAryo patra maLyo. tA. 9-4-1967 no e patra TorenTo yunivarsiTInA saMskRta vibhAganA prophesara ane DipArTamenTa opha IsTa eziyana sTaDIjha (pUrva eziyAne lagatI vidyAonA vibhAga)nA adhyakSa prophesara e. ke. vAre lakhe hato. emAM emaNe lakhyuM hatuM ke, "amAre tyAM cAlatA A vibhAgamAM bhAratIya tattvajJAnanA adhyApanane mATe tame ToronTo Avo evI koI zakayatA che ke kema te jANavA mATe huM A patra lakhuM chuM. tamane anukULa hoya e pramANe, kAyamane mATe ke mulAkAtI adhyApaka (vijhITIMga prophesara ) tarIke eka varSa mATe, ame tamArI nimaNUka karI zakIe ema chIe. evuM paNa thaI zake ke, zarUAtamAM eka varSa mATe mulAkAtI adhyApaka tarIke ane te bAda, keneDAmAM rahevuM tamane pasaMda paDe te, kAyamane mATe tamArI nimaNUka karavAmAM Ave. A mATe pagAra tarIke tamane vArSika tera hajAra Dolara ApavAmAM Avaze. (pachIthI paMdara hajAra Dolara ApavAmAM AvyA hatA.) uparAMta tamAruM ahIM AvavA javAnuM pravAsa kharca paNa ApavAmAM Avaze." [ 17 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ latAM prAraMbha ane mANavA vidhAna A rIte ToronTo yunivarsiTImAM joDAvAnuM sIdhesIdhuM AmaMtraNa ApyA bAda, e mATe zrI dalasukhabhAInI pasaMdagI karavAnuM kAraNa darzAvatAM prophesara vAIre lakhyuM hatuM ke-- bhAratamAM vizvatattvanuM vizleSaNa karatAM darzanenI anya zAkhAo tema ja bauddha darzananA pramANavAda saMbaMdhI khulAse ane samajUtI ApI zake evA sAva gaNyAgAMThayA vidvAnomAMnA eka tarIke huM tamArA kAmane ghaNA vakhatathI pichAnuM chuM; tethI ja mAruM dhyAna tamArA tarapha gayuM che.' zrI dalasukhabhAInI jana Agama ane bhAratIya darzananI vyApaka tathA marmasparzI vidvattA tema ja nirbheLa vidyAniSThAnuM mUlyAMkana ApaNA dezanA tema ja videzanA paNa keTalAka prAcyavidyA ane tattvajJAnanA vidvAnoe, ghaNAM varSa pUrve, ThIka ThIka pramANamAM karIne emanuM e rIte bahumAna paNa karyuM ja che. Ama chatAM jyAre emanI vidvattAne A rIte paradezamAMthI biradAvavAmAM AvI ane emanI vidvattAno lAbha levAnI jhaMkhanA vyakta karavAmAM AvI tyAre zrI dalasukhabhAIne tema ja emanA paricita saukoIne Azcarya sAthe vizeSa AnaMda thAya e svAbhAvika hatuM. zrI dalasukhabhAInI satyazodhaka, sAragrAhI ane sarvaspazI vidvattA tathA akhaMDa ane dhyeyaniSTha sarasvatI upAsanAnA zikhara upara A prasaMge jANe suvarNa kaLaza caDAvyo hoya ema lAgyuM hatuM. bAkI te, e hema ja hatuM ane hemanuM hema ja che; A prasaMgathI ApaNane enI vizeSa pratIti thavA pAmI hatI eTaluM ja ! ahIM e jANavuM paNa AhUlAdakArI banI raheze ke, pitAnI kAmagIrIne saphaLatApUrvaka pUrI karIne, bhArata pAchA AvyA pachI paNa, keneDA sarakAra taraphathI emane kAyamane mATe amuka DolaranuM mAsika penzana maLe che, tema ja emanI vidvattAne lAbha levA prophesara vAra kyAreka kyAreka emanI pAse AvIne paNa rahe che. 18] Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmanAnI emane jarAya jhaMkhanA nathI. paise emane lebhAvI zakato nathI. ane AvA prakhara pAMDityane emaNe evuM pacAvI jANuM che ke emane paMDita tarIke saMbodhatAM paNa saMkoca thAya che. emanA namra, nikhAlasa ane nirmaLa mana upara pAMDityanuM Adhipatya kayAreya jevA nahIM maLe. tethI ja teo sadA svastha ane prasanna rahI zake che. aviveka kare nahIM ane koIne Dara rAkhavo nahIM e emanI vidyopAsanAnI vizeSatA che. pUjya paMDita sukhalAlajI ane emanI vacce kAyA ane chAyA jevo ekarUpa saMbaMdha hatA, chatAM koI zAstrIya ke bIjI bAbatamAM potAnuM maMtavya juduM hoya te te teo vinA saMkeca rajU karatA ja. satyane vaphAdAra rahevAnI paMDitajInI Tevane dalasukhabhAIe paNa A rIte apanAvI jANuM che. nirmaLa jIvana ane saumya vyaktitva zrI dalasukhabhAInuM nirvyAja jIvana joIne kayAreka mIThI mUMjhavaNabharyo evo ramUjI savAla thaI Ave che ke, emanuM pAMDitya vadhe ke emanuM saujanya vadhe ? emanI chAbelI chatAM mULa sudhI pahoMca nArI agAdha vidvattA ApaNane emanA pAMDityanI prazaMsA karavA prere che, to emanI sahaja saraLatA, nirabhimAnavRtti, samatA, anAsakti, sahRdayatA, tana-mana-dhananA bhoge paNa keInuM kAma karI chUTavAnI paragajuvRtti, vivekazIlatA, anAgrahadaSTi, vera-virodha ke rAga-dveSanI kaThora lAgaNano abhAva vagere guNo emanA roma romamAM dhabakatA saujanyanI zAkha pUre che. eTale ApaNe te ema ja mAnavuM rahyuM ke emanuM pAMDitya emanA saujanyathI ane emanuM saujanya emanA pAMDityathI zobhI UThe che; ane e bannenA virala sumeLathI bhI UThe che emanuM jIvana. je saguNa bIjAne prayatnathI paNa sAdhya thavA muzkela che te emane sahajapaNe maLyA che, te ema batAve che ke, emanI sAdhanAno taMtu A jIvanathI AgaLa vadhIne pUrva janmanA [ 19 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keIka sImADA sudhI pahoMcele ho joIe. eNe emanA jIvanane sphaTika samuM nirmaLa ane vyaktitvane caMdra jevuM saumya banAvyuM che. - zrI dalasukhabhAInI sAdhanAnA kendramAM mAtA sarasvatI birAje che. e upAsanAnuM phaLa emane kevuM jIvanadAyI ane samabhAvapUrNa mayuM che ene khyAla 14 varSa pahelAM dillImAM maLela gujarAtI sAhitya pariSadanA 24mA adhivezana prasaMge pragaTa karavAmAM Avela saMbhAraNAM mAM chapAyela nAnA sarakhA savAla-javAbathI paNa maLI zake che :: "savAla : Apa kayA darzanane anusaro cho ? dalasukhabhAI: huM koI darzanane anusarato nathI. mAtra sarva darzanane abhyAsa karuM chuM ane samanvayanI bhAvanAmAM mAnuM chuM." jIvanamAM sarvadarzanasamabhAva tathA sarvadarzanamamabhAvanI udAratA UtarI hoya ane huM kSIranIra nyAye game tyAMthI sAra grahaNa karavAnI vimaLa dRSTi pragaTI hoya, te ja samanvayanI bhAvanA pratye AvI abhiruci jAge. AvA eka vinamra, saraLa ane saujanyazIla paMDita puruSane vi. saM. 2030nI sAlana zrI vijayadharmasUri-jana sAhityasuvarNa caMdraka enAyata thAya che, te eka khUba uttama suyoga che. ethI caMdraka tathA zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyA, e bane vizeSa gauravAnvita banavAnA che. jIvanabharanI AvI yazasvI vidyAyAtrAmAM, have pachI paNa, zrI dalasukhabhAIne mATe emanI prazAMta puruSArthaparAyaNatA, kAryaniSThA ane paropakAravRtti ja sadAne mATe sAcA AzIrvAda rUpa banavAnI che. ApaNe to emane teo AthI paNa anekagaNI vadhAre kIrti, saphaLatA ane vidvattA prApta kare evI zubhecchA ApIne ja saMtoSa mAnIe. 6, amUla se sAyaTI; amadAvAda-7 - ratilAla dIpacaMda desAI tA. 29-5-1978 20] Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahumAna pIeca. DI. nA gAIDa ane parIkSaka-gujarAta yunivarsiTI, banArasa hiMdu yunivarsiTI, dillI yunivarsiTI, muMbaI yunivarsiTI, Idara yunivarsiTI, ujaina yunivarsiTI vagerenA.. pramukha-zrI gujarAta bhAvasAra samAja (sane 1961 thI 67); bAbana gAma bhAvasAra keLavaNI maMDaLa (1968 thI). vibhAgIya pramukha-dhI ola InDiyA eriyenTala konpharansa sane 1957nA rajata jayaMtI adhivezananA prAkRta ane jana vibhAganA; gujarAta sAhitya pariSada, porabaMdara adhivezananA saMzodhanavibhAganA (sane 1976); jaina sAhitya samAroha, muMbaI, tatvajJAna vibhAganA (sane 1976). salAhakAra-amadAvAdanA lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA (sane 1976thI). ceramena-gujarAta yunivarsiTInA borDa opha prAkRta-pAli sTaDIjhanA. sabhya-gujarAta sarakAra niyukta myujhiyama paracejha kamITInA; jabalapura yunivarsiTInA saMskRta-prAkRta-pAli borDa opha sTaDIjhanA; mahesura yunivarsiTInA jinoleja beDanA; bihAra yunivarsiTInA janolojI berDanA; vaizAlI prAkRta InsTITayuTanI janarala kAunsIlanA; tirupatinI veMkaTezvara yunivarsiTInI orienTala rIsarca kamITInA. padavI, suvarNacaMdraka ane pAritoSika-bhagavAna mahAvIranA 2500mA nirvANa mahotsava nimite upAdhyAya vidyAnaMdajI prerita zrI vIra nirvANa bhAratI dvArA, dArzanika sAhityanI racanA mATe [ 21 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''siddhAMtabhUSaNa"nI mAnada padavI; suvarNa caMdraka, pacIsaseA rUpiyAnuM pAritoSika ane prazastipatra (liImAM, sane 1974mAM). padavI-bhArata jaina mahAmaMDala taraphathI 'samAjagaurava" nI padavI (haidarAbAdamAM, sane 1976mAM). perIsanI mulAkAta--sane 1977 mAM perIsamAM maLela AMtara rASTrIya saMskRta pariSadanA trIjA adhivezanamAM khAsa AmatraNathI hAjara rahI 'bharata-bAhubalInI kathAne vikAsa" nAme nibaMdhanu vAcana; te pachI perIsanI yunivarsiTImAM atithi tarIke paMdara divasa mATe rAkANa. vIjhITI'ga preAphesara-keneDAnI ToronTo yunivarsiTImAM bhAratIya da'nA, bauddha dana, umitibhavaprapaMca kathA vagerenuM 16 mAsa sudhI adhyApana (sane 1968-69); barlinanI phrI yunivarsiTImAM eka saptAha rahI vyAkhyAno ApyAM. (1969); banArasanA saMpUrNAna da saMskRta vizvavidyAlayamAM be aThavADiyAM rahI cha vyAkhyA ApyAM (sane 1978). suvarNa caMdraka--jaina sAhityanI viziSTa sevA badala vi. saM. 2030 teA "zrI vijayadharmAMsUri jaina sAhitya suvarNa` caMdraka (bhAvanagaramAM sane 1978mAM). sekreTarI--prAkRta TekSTa seAsAyaTInA tathA prAkRta vidyA ma`DaLanA. 22] Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka-pustikA 1. jaina dArzanika sAhityake vikAsakI rUparekhA -jaina saM. saM. maMDala patrikA-1. pra. AvRtti 1946. dUsarI A. 1952. 2. bha. mahAvIra --jaina saM. saM. maMgla patrikA-8, nave. 1947. 3. Agama yugakA anekAMtavAda -jaina sa. saM. maMDala patrikA-13, 1947. 4. jaina Agama -jaina saMskRti saMzodhana maMDala patrikA-13, 1947. 5. jaina dArzanika sAhityakA siMhAvalokana -jaina saM. saM. maMDala patrikA-21, 1949. premI abhinaMdana graMtha, 1946. 6. AtamamImAMsA -jaina saM. saM. maMDala, 1953. 7. nizItha-eka adhyayana -sanmati jJAnapITha, AgrA, 1959. ---nizItha cUNi bhA. 4 kI prastAvanA 8. hindu dharma -pazyiya TrasTa, 1814. 9. janadharmaciMtana - mohana // 2 // 2bhA24 purata: bhASA, azaka kAMtilAla kerA; muMbaI, 1965. 10. AgamayugakA jainadarzana ---sanmati jJAnapITha, AgrA, 1966. [23 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. prabhu zrI mahAvIra svAmIne jIvanasaMdeza -saurASTra yuni. rAjakoTa, 1972. 12. prajJAcakSu paM. sukhalAlajI -gujarAtI graMthakAra zreNI-7, 1977. anuvAdo 13. gaNadharavAda -gujarAta vidyAsabhA, 1952. 14. sthAnAMga-samavAyAMga -gujarAta vidyApITha, 1955. nibaMdha (gujarAtI) 1. naphaLo 2 magaphaLo mane prAkRta jaina ane jainetara -jana prakAza, 4-9-29. 2. sudhArAnA rAha para -jana prakAza, 4-9-29. 3. thekaDA sAhitya -jana prakAza, 18-10-31. thekaDA zikSaNa -jana prakAza, 8-11-31. 5. saMyamamArga ---uthAna, eprila 32. 6. tapasI paDe lapasI -uthAna, jaina prakAza pUrti, ogasTa, 1932, 7. vivAdanAM kAraNe -jana prakAza, 15-1-'33, 22-1-'33. 8. samayadharma -uthAna, Disembara '33. a. bha. mahAvIrane saMdha ane pAzvapatyika utthAna, 1933, 24] Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. sarvamAnya zrAvaka pratikramaNa -jana prakAza, 18-2-34, 25-2-34, 4-3-34, 1-3-34, 18-3-34 10. ApaNe pAmara ? -jaina prakAza, 27-pa-34. 11. dhArmika parAdhInatA - jaina prakAza, 3-6-34. 12. nayavAdane prAraMbhika ItihAsa -jana prakAza, 22-7-34, 29-7-34, 5-8-34, 12-8-34. 13. prAyazcittanA saraLa mArga -jaina prakAza, 9-9-34. 14. jaina jIvananI kalpanA -jana prakAza, 28-10-34. 15. divALI -jana prakAza, 4-11-14 16. janma ane mRtyu -jana prakAza, 3-3-35. 17. UgatI prajAmAM dhArmika saMskAro zI rIte sacavAya ? -jana prakAza, 12-2-37, 25-2-37, 4-3-37. 18. navavicArake ane dAna -mahAvIra jaina vidyAlaya rajata smAraka, 1940, 19. vyavahAra ane nizcaya -prabuddha jaina, 1pa-2-42. 20. nivRtti ane pravRtti -prabuddha jana, 15-1-43. 21. dharmanI kasoTI -prabuddha jaina, 15-8-43. [ 25 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. jaina yunivarsiTI : eka svapna -jaina, 27-2-44. 23. vyAvahArika anekAMta -prabuddha jaina, 15-10-44, 1-11-44. 24. ulaTI gaMgA jaina, 1-9-45. 25. janadharmanA ucca zikSaNane prazna -prabuddha jaina, 1-4-46. 26. bha. mahAvIra ane gAMdhIjI -prabuddha jana, 1-1-47. 27. cAle karI pratikramaNa -prabuddha jana, 15-9-47. 28. sanyAsa mAga-utthAna, patana ane parivartana -jana, 29-9-47. 29. bhagavAna mahAvIra jaina saM. saM. patrikA naM.-8ne guja. anuvAda, jana dha. ciM; jaina siddhAMta, nave-47. 30. mAnavatA pAchI lAvo -jana, 29-8-48. 31. AvaraNo dUra karI detAM zIkha -prabuddha jIvana, 15-9-48. 32. sAMvatsarika pratikramaNa -taruNa jana, sapTembara 48. 33. kSamAzramaNa gAMdhIjI -akhaMDa AnaMda, jAnyu. '49. 26 ] Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. sAMskRtika pracArane avasara -jana 20-8-4935. bhautika ane AdhyAtmika dRSTine samanvaya zAMti', muMbaI. 150. 36. nivRttinA cakranuM bhedana -prabuddha jena, 1-9-51. 37. bhAratIya saMskRtino pokAra --prabuddha jIvana, 1-10-5138. bihAranAM tIrthonI yAtrAe -prabuddha jana, 1-12-51. 39. zAstrAjJAone hetu -akhaMDa AnaMda, ogasTa para. 40. kSamAparva -prabuddha jIvana, 1-10-para. 41. jIvo jIvasya vanam -prabuddha jaina, 1-1-53. 42. jIvana ane adhyAtma -prabuddha jIvana, 1-6-pa3. 43. vyakti ane samAjano samanvaya -akhaMDa AnaMda, nave. 'pa3. 44. AjanA samAjane bhikSAnirbhara sAdhu saMsthAnI jarUra che ke nahi ? -prabuddha jIvana, 1-2-54. 45. navAnuM prAcInIkaraNa -prabuddha jIvana, 1-11-54. hindI anuvAda-jana jagata, jAnyu. 'papa. 46. ekAMta pApa ane puNya -prabuddha jIvana, 15-6-1pa [ raka Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47. bAladIkSA -prabuddha jIvana, 1-2-56. 48. adhikAravAda ane dayAdAnanuM pApa --prabuddha jIvana, 15-3-56. 49. karakaMDu rAjA -savitA zatAMka, julAI 56. 50. AtmadIpa bhava -jana prakAza, 1-11-56. 51. jainadharma -prabuddha jIvana, 1-12-16, 15-12-16, 15-3pa7, 1-4-57, 15-4-17. para. zramaNa ane brAhmaNa -prabuddha jIvana, 1-12-16, 15-12-56. 53. jainadharma -prabuddha jIvana, 1pa-3-57. 54. paMDita sukhalAlajInI vicAradhArA -prabuddha jIvana, 1-4-17. hindI-taruNa, 1-3-57. 55. saMgharSa vi. samanvaya --jIvanamAdhurI, Dise. 1957. 56. jenadharma ane bauddha dharma -prabuddha jIvana, 15-5-58, 1-6-58. pa7. jaina sAhitya - janayuga, navembara 1958. 58. maiitrI sAdhanA -jIvanamAdhurI, Dise. 1958. 59. jaina AcAranA mULa siddhAMto -prabuddha jIvana, 16-7-58, 1-8-59. 60. samAjanuM pratikramaNa -jana prakAza, 15-8-60. 28 ] Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61. bhagavAna mahAvIranuM kArya-eka vicAraNA -prabuddha jIvana, 16-8-6 .. (mahAvIranuM kArya-zrI. zaMkararAva devanA vyAkhyAnanI vicAraNA) 62. Agama graMthonA viccheda viSenI vicAraNA - jaina, 20-10-60. 63. darzana ane jIvana -prabuddha jIvana, 1-4-61, 16-4-61. 64. karuNavicAra viruddha upayuktatAvAda -jana prakAza, 8-6-61. 65 bha. mahAvIranI eka vizeSatA -jana, da tsavI, aMka (2018) 1961. 66. vyakti ne samAjanI pArasparika prabhutA -prabuddha jIvana, 1-3-6ra.. 67. tIrtha zabdane bhAvArtha -vizvavijJAna, 28-10-62. 68. kuvalayamAlAkathA ane tenAM saMdhyAvaNane --svAdhyAya, aMka 1-1, okaTo. '13.. 69 hindudharma ane jainadharma -prabuddha jIvana, 16-11-63, 1-12-63, 16-12-63.. 70. bhagavAna mahAvIrane anekAMta ane bha. buddhane madhyamamArga -jana, 24-4-64. 71. bha. mahAvIranI jIvanakathAno vikAsa -jina, 3-9-64. 72. bha. buddha ane mahAvIra -prabuddha jIvana, 1-11-64, 16-11-64.. 73. zrI kAzAha ane temano mata -svAdhyAya,ri-2, phebru. '65.. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74. sabhedanA pApanA bhAgI na banIe 75. 76. dhasamanvayanI bhAvanA 77 navI duniyAmAM 19. 80. 78. amAridhoSa karanAra cInane bhAdazAha vu 4. 85. tIrthAnA sa dha miTAvavAne sAce mAga 0 ] --jaina prakAza, 23-2-66. 3. -pramudde jIvana, 16-10-66. --ciMtana parAga, 1966. 81. ApaNI sAdhu saMsthA --prabuddha jIvana, 1-6-70. 22. jainadhama ane bhAratIya saMskRti --smRti ane saMskRti, rAjaratna zrI. nAnajI kAlidAsa smRtigra Mtha, 20-11-71. 83. tattvArtha sUtragata dhyAnalakSaNamAMnA 'ASitAniA' vize noMdha --vidyA, ogasTa, 1971. --prabhu jIvana, 1-3-68, 16-3-68, 1-4-68, 1-5-68, 16-5-68, 1-6-68, 16-6-68, 1-7-68, 16-10-68, 1-12-68,16-2-69, 1-3-69. --prabuddhe jIvana, 16-8-68. AgamayuganA vyavahAra-nizcaya --mahAvIra vidyAlaya suvarNa mahotsava graMtha, 1968. bhagavAna mahAvIra ane mahAtmA gAMdhI --prabuddhe jIvana, 16-4-70, AcArya tulasInI 'agniparIkSA' AtmAnA dhama --prabuddha jIvana, 1-9-72. --IMTa ane ImArata-gujarAta samAcAra, 7-9-72. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86. gujarAtamAM saMskRta-prAkRta bhASAonuM adhyayana-adhyApana ~~~gujarAtamAM bhAratIya bhASAone vikAsa, gujarAta vidyA pIThamAM seminAra, 7-5-mArca 73, (aprakAzita). jainadharmanA ArAdhya deveza 87. 88. 89. jainadharmAMtA prANa 9. --vidyA, Vol. xvi No. 3 Aug,, 73. vizva saMskRta sa Mmelana --prabuddha jIvana, 1973. --prabuddha jIvana, 1-10-73. --jana prakAza, 8 nave. 1974. jainadharmAMnA kendravatI siddhAMtA--ahiMsA, aparigraha ane anekAMta 91. sarakAra ane dhArmika zikSaNa 92. jaina mahAbhArata kathA : sAhitya : AsvAda -mahAbhArata seminAra, gujarAta yuni. 18-5-75. --janasattA, 13-11-74. 93. bauddha yogAcAra sa Mmata vijJAnAdvaita (aprakAzita) --sagASThi, 1-6-77nuM vyAkhyAna (aprakAzita) 94. perisane pravAsa -IMTa ane ImArata -gujarAta samAcAra, 28-7-77. 5. perisanI saMskRta pariSadamAM -paraba, ogasTa, 1977. 96. bhagavAna mahAvIranAM prAcIna varNakA --'saMprasAda', zrI caturbhuja pUjArA abhinaMdana graMtha, 1977. 97. sadAcAra : sAmAjika ane vaiyaktika 28. jainadhama ane zaivadha --janakalyANa, sadAcAra vizeSAMka. (aprakAzita) [ 31 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nibaMdha ( hindI ) strioko unake adhikAra do jaina saMskRtikA saMdeza : jaina dArzanika sAhityakA siMhAvalokana : : jaina prakAza 4-6 -'29. bhagavAna mahAvIra aura mahAtmA gAMdhI : saMnyAsamArga -- utthAna, patana aura parivartana : Adhunika gujarAtI sAhityakA : prANazakti kahA~ gaI kSamAzramaNa gAMdhIjI (guja. se anu.) : bhaktimArga aura jaina darzana : zramaNa mahAvIrakA saMgha dharmakA punaruddhAra aura saMskRti kA navanirmANa : digdarzana : janavANi, maI '48. banArasa meM eka sAMskRtika anuSThAna : jainadharma aura jAtivAda bAladIkSA mata do : dakSiNa hindustAna aura jainadharma bauddhadharma cAturmAsa 32 ] taruNa jaina, maI jUna '48. nayAsamAja, agasta 148. janavANI, aprila 49. : zramaNa, julAI 49. vizvavANI, sitaMbara, '42. premI abhinaMdana - graMtha, okTobara '46 : taruNa jaina, sitaMbara 47. : taruNa jaina, janavarI '48 mUla gu. 'jaina' 23-9-247. : : taruNa, disaMbara, 149. zramaNa, jAnyu. 50 nayA samAja, aktU '49. zramaNa, 1. 1. nave. '49. zramaNa, 1. 2. Dise. '49. zramaNa, mArca 150. zramaNa 1. 7 maI 50. zramaNa agasta 50. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina aura hindu - : zramaNa 1. 11 sita. '50. bha. mahAvIra aura mArksavAda : zramaNa akatU . 0. 'nyAyasaMpannavibhavaH' : zramaNa 2. 1 nave. ',0. Atmahita banAma parahita : zramaNa 2. 3 janavarI '51. 'mujhe zIghra bhUla jAnA' : taruNa pharavarI-mArca '51. saMnyAsamArga aura mahAvIra : 'Aja 1-4-'51, zramaNa mArca '53. banArasase jainoMkA saMbaMdha : zramaNa 2. 7 maI 51. bhaktimArgakA siMhAvalokana : zramaNa 2. 6, julAI '51. sAdhusamAja aura nivRtti zramaNa 3. 2 disaMbara '51. zraddhA kA kSetra : zramaNa 3. 5 mArca '52. mArgadarzaka mahAvIra : zramaNa 3.6 aprila '52. sAdaDIke do saMmelana : zraraNa 3. 7-8 maI-jUna '52. zraddhAkA kSetra : zramaNa mArca '52. kyA maiM jaina hU~ : zramaNa 3. 10 agasta '52. gujarAtake lokakavi meghANI : janapada '52. 'asaMyata jIvakA jInA cAhanA rAga hai' : zramaNa 4. 3 janavarI '.3. bhautikatA aura adhyAtmakA samanvaya : zramaNa 4. 6, aprela '53. vyaktiniSThAkA pApa : taruNa 15-5-53. maladhArI abhayadeva aura hemacandrAcAryaH zramaNa 4. 12 akaTo. '53. bhagavAna mahAvIra : jaina jagata, apraila-maI '56. siddhivinizcaya aura akalaMka : jaina saMdeza, zramaNa 5. 4, phebru. 54. bha0 mahAvIrake gaNadhara : zramaNa 5. 5, mArca 54. upazamanakA AdhyAtmika parva : zramaNa 5. 11, sitaM 54. jaina sAhityake itihAsa kI pragati : zramaNa 6. 2 Disambara 54. [33 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | Adi zramaNa-brAhmaNa bha. mahAvIrakA mArga : zramaNa 6. 6-7, apraila-maI '55. ekAnta pApa aura puSya : jaina bhAratI 5-10-'55. (guja. se anuvAda) : zramaNa 6. 12 aktU . 55. bAladIkSA : taruNa 1-2-56. mahAvIra bhUle : zramaNa apraila-me 56. prajJAcakSu pa. sukhalAlajI : rASTrabhAratI 6. 10 aktU . '56. AcArya mallavAdIkA nayacakra : zrImad rAjendrasari smArakagrantha '57, Agama jhUThe haiM kyA ? : zramaNa 8. 6, apraila '57. AcArAMgasUtra : zramaNa aktU . '57 se agasta '58 taka. pArzvanAtha vidyAzrama Adi prajJA '58, zramaNa 11. 2 / vidyAsaMsthAeM : disa. '56. : jainayuga, aprila, '56. akalaMka anuyoga abhisamaya hindI vizva koSa '60. avadhijJAna AjIvika darzana aura jIvana (guja. se hindI anu.) : vijayAnaMda : nave. '61 se phebru. '62 taka. AcAryazrI AtmArAmajIkA mArga : jaina prakAza 15-2-62. saMthArA AtmahatyA nahIM haiM : zramaNa aktU , '62. lokAzAha aura unakI vicAradhArA : gurudeva zrI ratnamUni smRti ' grantha '64. bha. buddha aura bha. mahAvIra : zramaNa, pharabarI '65 (guja. se anu.) _ vijayAnaMda, mArca '65. lokAzAhake matakI do pothiyA~ : munizrI hajArImala smRti grantha '65. 34] Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghabheda ke pApake bhAgI na baneM : jaina prakAza 22-4-'66, (guja. se anuvAda).. jaina guNasthAna aura bodhicaryAbhUmi : vArANaseya saM. vizvavidyAlayake bauddha yoga aura anya bhAratIya sAdhanA oMkA samIkSAtmaka adhyayanaseminArakA nibaMdha 21-2-'71 saMbodhi 1, 2. AcArAMgakA zramaNamArga : magadha yuni. bodhagayA kI saMgoSThi Contribution of Prakrit and Pali to Indian Culture, 26-2-'71. nirgantha kA cAturyAma dharma- jarnala-gaMgAnAtha jhA kendrIya saMskRta' ___'sarvavArivArito' kA artha : vidyApITha, julAI-akaTu. '71. bhagavAna mahAvIrakI ahiMsA : udayapura yuni. seminAra 2-6-73.. bha. mahAvIrakA mArga : jaina sadeza 27-12-'73. bha. mahAvIrake prAcIna varNaka : munidvaya abhinaMdana grantha '73. bha. mahAvIra-samatAdharma ke prarUpaka : zramaNa nave.-disa. '74. bha. mahAvIra smRti grantha lakhanau 3-11-'75. bha. mahAvIrakA dharma-sAmAyika : 'vIra parinirvANa' 1.10 mArca'75. nizcaya aura vyavahAra-puNya aura pApa : guja. se anu. zramaNa, agasta, '74. bha. mahAvIrakI ahiMsA : Seminar on-"Contri bution of Jainism to Indian Culture", Ed. Dr. R. C. Dwivedi; Motilal Banarsidass, Delhi, '75. [ 35. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ English "Lord Mahavira's Anudharmika Conduct haya, 812-37f13, '& o. Some of the Common features in the life-stories of the Buddha and Mahavira. ---Proceedings of AIOC, Gauhati 1965 : -Study of Jainism in Indian Universities. Seminar on the Study of Religion in Indian Universities. --Bangalore 4-9-67, fat-sa -88-'&u; T. 97. Dharmakirti-His Life and Works --For Govt. of India, 1968 (37971fata). Prajnapana and Satkhandagama -J. 0. I. Baroda, Vol. 19, 1969. Jain Theory and Practice of Non-violence, Dalla' P. ?. -Written for Seminar on Non-violence, Delhi University, 11-10-'69. Study of Titthogalia -bhAratIya purAtattva-muni jinavijaya abhinaMdana grantha, '71. Though an ethical system, Jainism is a religion - Punjabi Uni. Patiala; seminar on Approaches to the Study of religion- Jan. '71 (37991fta) Jain Catagories in Sutrakrtanga --Bom. Uni. Seminar on Prakrit Studies, Bombay , 27 to 30 Oct., '71. 3.5 ] Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Epithets of Lord Mahavira in Early Jaina. Canons, Proce. AIOC. -Ujjain, 1972, dalle f. 8. Sources of Pancastikaya in Jain Canon, -Seminar on Life and Works of Kundakunda-- charya, Mysore Uni. 3-10-'77 (24841fwa). Tirthankara Mahavira -J.O. I. Baroda, Vol. 24 p. 11, 1974. Nothing is dead in Indian Philosophy : Semi nar on What is living and what is dead. in Indian Philosophy,' -Andhra Uni. 6-10-'75 (37981f33a). Jain Concept of Deity -Aspects of Jaina Art, '77. A Note on Lord Mahavira's Clan -- Pro. Prakrit Seminar, Gujarat University, L. D. S. 1978. Story of Bharata and Bahubali, Sambodhi, 6. 3-4, '77-'78. (Read at the International Sanskrit Conference at Paris, 1977.) prastAvanA prastAvanA- jainadharmane prANanI prastAvanA 1962. " H" 449 $9 24'} : 33-38, d. 20-6-52., 312814415 AE29F1 slaaia H17-?, qara, 9655. [ 30 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA-vaM. mandrakumArasaMvArita ja nasamuca, mAratIya jJAnapITha, hiMdI. prastAvanA-pramANamAmAMsA (hindI anu.) prastAvanA-rAvaivATikavR-saM. munizrI puSyavinAnI, prAkRta TesTa sosAyaTI, 1973. prastAvanA-bha. mahAvIra-eka anuzIlana (mUlyAMkana) 174. graMthAvalokana 1. jJAnodraya -samAcanA, zramaNa 1. 5, mArca 20. 2. kalyANa - hindu saMskRti aMka -samAlocanA, zramaNa 1. 8, jUna 50. 3. jaina yogA (mo. nI. kAriyA) -samAlocanA, zramaNa 5. 10, ogasTa 24. 4. mahAvIravANa -samAlocanA, prabuddha jIvana, 15-5-55. 5. mahAvIrA antastastra (satyamata) -samAlocanA, prabuddha jIvana, 15-8-55. gazataka (saM. IndukalA jhaverI) -samAlocanA, pra. jI., 1-8-56. 7. nigraMtha bhagavAna mahAvIra (jayabhikhu) -samAlocanA prabuddha jIvana, 1-9-56. 8. AcAryazrI vijayavallabhasUri smArakagraMtha -samAlocanA, prabuddha jIvana, 1-9-56. 9. zrI morArajIbhAI desAI (aMbelAla jozI) -samAlecanA pra. jI, 1-7-60. 10. bhAratane lekadharma (De. vAsudeva zaraNa agravAla) -samAcanA, graMtha, jUna 6pa 99. Padmananda-Pancvim sati (Review) : --J.O.I. Baroda Vol. 12, P. 461, 1963. 38 ] Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92. Atmanusasana (Review) -J.O.I. Vol. 12, P. 460, 1963. 13. Pras'astapadabhasya (Review) -J.O.I. Baroda, Vol. 15, P. 108, 1965. 14. vinobAnuM adhyAtmadarzana vinobAkRta adhyAtmadarzana'nuM avalokana graMtha, Dise. 1965. 15. Critique of Indian Realism (Review) - Journal of O. I. Baroda, Vol. 16, P. 389, June 1967. 16. Society at the time of Buddha ---(Review) J. O. I. Baroda Vol. 18 P. 265 1969. 17. nyAya ane vaizeSika darzanenI samIkSA - Do. nagIna zAhanA nyAya-vaizeSika graMthanI samAlocanA, graMtha, okaTo. 1974. 18. sAMdAyikatAne kAra vaTo . . 3 jaina -zrI naina zikSaNa saMgha, kAno, 1976. 19. svAdhyAya-e mathALe graMthonAM avelekano saMbadhi 4. 3-4 1975-76, 5. 1 eprila-'76, 6. 1-2 (1977, 6. 3-4 1977-78. 20. "mAro jI samAronanA saMbaMdhi 6. 3-4 1977-78. [ 39 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidvAna vyakti viSe noMdha 1. ahiMsAne vijaya (gAMdhIjI vize mRtyuneAMdha) 2. 3. 4. 5. 10. 11. 12. ahiMsAkA vijaya -taphaLa -- varI-mArce 'bu 6. vidyAmUrti 5. sukhalAlajI, 3. aminana (Dho. TATiyA) 8. vidyAmUrti paM. sukhalAlajI amara yazovijayajI kumAra, 1951. zramaNa 2. 7 maI 51 --taphaLa, mArce '2. yaze|vijaya smRti graMtha 1957, 9. Agama prakAzana aura AcArya tulasI - zramaNa 10- 5, mArca 159. Dr. Mahendrakumar Shastri 15. 16. 17. 40 ] --pramud jIvana, 15-2-48 --taddana naina, varI '48 (mULa pramuddha jIvanamAM). --zrama 2. 2, nave. 60. -zrama 2-4, vI. sva. mohanalAla jhaverI jaMgama Agama saMzodhana maMdira mujhe zIghra bhUla jAnA ( barnArDa zo) zokA saMdeza - mujhe bhUla jAo -zramaLa maR-jUna 'bura 13. sAhitya tapasvI sva. premIjI sva. bhairoMdAnajI zeThiyA 14. --hindI ~~(Obituary) J. O. I. Baroda, Vol. 8, P. 449, June 1959. anagArika dhama pAla DaoN. vAsudevazaraNu agravAla mAnavatA pASaka (jayabhikhkhu) -prabuddhe jIvana, 16-2-60. -pramud jIvana, 1-10-61. anu. jaina prakAza 15-10-61, --prabuddha jIvana, 1-11-65. --dharmasaMdeza 18-8-66. -~-~zrI jayabhikhkhu STipUti smaraNikA, 1968 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. jJAnatapasvI muni zrI puNyavijayajI -jJAnAMjali, 1969. 19. sva. zrI bAlAbhAI vIracaMda desAI (jayabhikhu) -prabuddha jIvana, 1-1-70. 20. zrI paramAnaMdabhAI viSe zuM kahevuM?-prabuddha jIvana, 16-5-71. 21. vidyAniTa saukhyamUrti duoN. hIrAtraDha na, - jainajharata' ma '72 (rUriya). 22. AgamaprabhAkara sva. munizrI puNyavijayajI -prabuddha jIvana, 1-7-71. -AtmAnaMda prakAza, munizrI puNyavijayajI zraddhAMjali vizeSAMka, 1974. 23. vidyAniSTha Do. zAha -daSTi, 10-1-72. 28. Agamaprabhakara Muni Punyavijayji -J. V.V.R.I. Vol. X, 1972. 25. jUnA-navAnA setu (zrI cImanabhAI ca. zAha) -zrI cImanalAla cakubhAI zAha sanmAna samAraMbha smaraNikA 26-3-72. 26. vidyAniTha zrI karuNAzaMkara mAstara -madhuparka, 1973. 27. vidyAniSTha saujanyamUrti hai. hIrAlAla jaina, -prabuddha jIvana, 1-4-73. 28. TaoN. rIpAtrATa yathArtha zraddhAMTi--"samati" majanU . nava. 7 rU. 29. satyaniSTha DaoN. zrIrAstranI, Vaishali Institute Research Bulletin No. 2, Dr. Hiralal Jaina Memorial Number 2, 1974. 30. terApaMthane navI dizA denAra AcArya tulasI janasattA, 23-12-75. 31. AcArya muni jinavijayajI -graMtha, jUna 1976. [ 41 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32. vidyAniSTha rASTrabhakta AcArya jinavijayajI --prabuddha jIvana, 16-6-76. 33. vidyAvyAsaMgI zrI nAhaTAjI -agaracanda nAhaTA abhinaMdana grantha, bikAnera '76. 34. kavi nahIM paNa saMta ziSya -kavivarya zrI nAnacaMdajI janma zatAbdi smRtigraMtha, 1977. saMpAdana 9. Sanmati-Tarka (Eng. edition) Jain Svetambar Education Board, _Bombay, 1939. 2. vAvatA zArtivRtti, siMdhI jaina grathanAra, naM. 20, vaMa, '41. 3. dharmottarapradIpa ke. pI. jayasvAla risarca InsTITayuTa, paTanA, 1955, 1971. 4. pramANavArtika banArasa yuni., 1959. 5. zrI lekazAhanI eka kRti (lu kAnA sadda hiyA aThAvana bola) svAdhyAya 2 1, nave. '64. 6. 2nAvatArijA 2-2 lA. da. sirIja, 1965-68. 7. vizeSavazyakabhASya 1-2 1966-69. 8. Dictionary of Prakrit Proper Names, Vol. 1-2, 1970-'72. 9. bhagavAna mahAvIra-AcArya zrI tulasI, amadAvAda, 1975. sahasaMpAdana 1. pramANamImAMsA-1939 jJAnabindu -1940 5. sukhalAlajI sAthe. tarka bhASA -1939 42 ] Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. tatvArthasUtra (hindI) 1939 -me. 1950-julAI 'para. 3. patrikA-saMpAdana zrimaNa saMbaMdhi Journal of Indian Philosophy (Member Board of Consulting Editors.). 4. darzana ane ciMtana-1, 2 1957. darzana aura ciMtana - 17. 5. zrI rAjendrasUri smArakagrantha '8. 1. pAiyasaddamahaNNavo (dvitIya AvRtti) DaoN. bAsudeva zaraNa agravAlake sAtha. 7. gurudeva zrI ratnamuni smRtigrantha 1964. 8. muni zrI hajArImala smRtigrantha 'dra. 4. jaina sAhityakA bRhad itiha'sa bhA. 1-2 '62-'7 rU. jainadharmane prANa-paM. sukhalAlajI 1962. 11. naMDhI - manuyogadvAra sUtra 12. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvarNa mahesava graMtha 1968. 13. prajJApanA sUtra bhAga-1 1969. 1971. 14. munizrI puNyavijyajI zraddhAMjali vizeSAMka, -AtmAnaMda prakAza 1974. 15. AcArya zrI Ananda RSi abhinaMdanagrantha 217 che. 16. pUjya gurudeva kavivarya paM. nAnacaMdajI mahArAja janmazatAbdi smRtigraMtha (2033) 1977. 17. saMskRta-prAkRta jaina vyAkaraNa aura kozakI paraMparA --mahAmanasvI A kAlU gaNi smRti grantha, chApara 1977. '68, bhAga-1 [43 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAne 1. janadharmamAM vizvadharma bane evAM tare che kharAM ? -paryuSaNa parvanI vyAkhyAnamALA 1937. 2. jaina adhyayanakI pragati ALOC, Delhi uta jaina vimA adhyakSase vyAyAna, 28-12-'17. -saM. saM. paMraDha triA -23, 68 Pre. A.I.D.C. Delhi 1957; ane mArca, 18. . dharmanI be jUnI vyAkhyA (prArthanA samAjamAM 21-2-60) pragaTa : prabuddha jIvana, 16-7-60. 4. anekAMtavAda (paryuM paNa vyAkhyAnamALAmAM muMbaI, 1962) pragaTa : prabuddha jIvana, 1-3-63. 5. bhAratIya saMskRtimAM gujarAtanuM sthAna (lAyansa kalabamAM vyAkhyAna pa-6-63) pragaTa : prabuddha jIvana. 6. nacakra -AtmAnaMdaprakAza maNimahotsava vizeSAMka, 1967. 19. Development of Jaina Philosophy Seminar fur Indische Philogie, Freie University at, Berlin. 12-5-69 (aprakAzita). 8. karmasiddhAMta (paryuSaNa vyAkhyAnamALA 8 9-69) pragaTa : prabuddha jIvana 1-4-70. 44] Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. Life of Lord Mahavira, Bom. Uni. Seminar on Prakrut Studies 27-30 Oct. 1971. 90. Prohibition and Indian Culture This was a lecture at All India Prohibition worker's Training Camp, Ahmedabad on 6-2-71 to 12-2-71. saMdhi 2. 2. 11. bha. mahAvIrane jIvanasaMdeza (paryuSaNa vyAkhyAnamALA, muMbaI, 1972) pragaTa : prabuddha jIvana, 16-10-72. 12. bhAratIya saMskRtimAM jana-bauddha dharmanuM pradAna (gujarAta vidyApIThamAM vyAkhyAna) vidyApITha, julAI-ogasTa, 1972. 13. jaina darzana ane jIvanasAdhanA (paryuSaNa vyAkhyAnamALA 1973) pragaTa : prabuddha jIvana, 16-10-73, 1-11-73. 14. zunyavAda ane syAdvAda (darzana pariSadanuM udghATana vyAkhyAna, amadAvAda, 27-12-73) -AcArya pravara AnaMda RSi abhinaMdana graMtha 1975. 15. ArAdhanA (valasADamAM cunIlAla vorA ArAdhanA hAlanuM udghATana vyAkhyAna) pragaTa : prabuddha jIvana, 1-8-74. 16. saMskRta adhyayana saMskRta dinanI ujavaNI nimitte bhASAbhavana, gu. yuni. mAM vyAkhyAna tA. 5-9-74. (aprakAzita).. [45 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. gu. yuni. itihAsa vibhAgamAM--tA. 13-2-75 nuM (aprakAzita). vyAkhyAna 18. bhAratIya saMskRti 19. jaitAnI itihAsa iSTa yuni. vyAkhyAna, leAkabhAratI, saurASTra yuni. 1975 (aprakAzita). bha. mahAvIrakA upadeza aura Adhunika samAja 'Ajake saMdarbha meM bha. mahAvIra ke vicAroMkI saMgati' soSThima, uddepura udghATana lyANyAna 2-20-'76. (aprakAzita). 20. gujarAtI sAhitya pariSada, 1976nA pAradaranA adhivezananA sa'zAdhana vibhAganA pramukhanuM vyAkhyAna, 1976. 21. jaina sAhitya samAre|ha-tattvajJAna vibhAganA pramukhanuM vyAkhyAna mahAvIra jaina vidyAlaya hIraka mahAtsava prasa Mge 21-23 jAnyu, 1977, pra. mahAvIra jaina vidyAlaya 62meA vArSika riporTa', '76-'77, 32. zUnyavAda '99. --sa MgeSThi vyAkhyAna, sakheAdhi, nyu. 23. bauddhasaMmata vijJAnAdvaita ----sagASThimAM tA. 4-5-'77 (aprakAzita). 46 ] 24. nainAnama sAhitya jainadarzanakA udbhava aura vikAsa 25. DaeN. e. ena. upAdhye citranA anAvaraNa prasaMge rAjArAma kAleja, kAlhApura, tA. 8-10-77 (maukhika). DaoN. e. ena. upAdhye smAraka vyAkhyAnamALA, zivAjI yuni, kAlhApura tA. 7, 8-10-7 (aprakAzita). Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. hindu jaina-bauddha dharmanuM tattvajJAna boTAdakara kaoNleja, beTAdamAM yuni. vyAkhyAna rapa-1-78 (aprakAzita). 27. janadharmanuM prAcIna svarUpa pATaNanI ArTasa ane sAyansa kolejamAM yunivarsiTI vyAkhyAna, 3-2-1978 (aprakAzita). 28. saMpUrNAnaMdra saMskRta vizvavidyA vijhaTIMga prophesara tarIkenAM vyAkhyAno. (1) jainadharmakA udbhava 13-2-'78. (2) jainadharma aura bauddhadharma 17-2-'78. (3) nainAma sAhitya 18-2-78. (4) jainadarzanakA prAraMbha 20-2-78. (5) janadarzana kA vikAsa 21-2-'78. (6) naina-mAvAra 25-2-'78. (7) maina-sAhitya 26-2-'78. (maukhika) AkAzavANI vArtAlApa 1. vedomAM jIvikA, udyoga ane jJAnavijJAna 5-11-65 (aprakAzita). 2. AdipurANa 1-9-6 6 (aprakAzita). 3. tibeTa ane bhAratIya saMskRti 21-9-69 (aprakAzita). 4. raNamAM eka rAta -raMga raMga vAdaLiyA-7-3-71. bhagavAna mahAvIra ane ahiMsA 3-4-74 (aprakAzita). 6. syAdvAda, 19-9-74 (aprakAzita). 7. jana sthApatya-kalAtattvanI dRSTie 1-ra-75 (aprakAzita). [ 47 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. bhagavAna mahAvIrano gaNadharavAda 23-4-75 (aprakAzita). 9. visarjana - amRtadhArA-AkAzavANI, 10-4-75. guru -amRtadhArA-AkAzavANI, 11-4-75. Izvara-paramAtmA -amRtadhArA-AkAzavANI, 12-4-75 (aprakAzita). 10. Jainism - Its place in Indian Thought. -AkAzavANI, muMbaI, 11-7-75 (aprakAzita). 11. jaina dharmanA mAratIya vijJAnadhAra para amArA suvAhiMdu', navaMvara che. 12. nyAyasaMpanna vaibhava -amRtadhArA, 25-2-76 (aprakAzita). 13. bhAratIya saMskRtino strota-anekatAmAM ekatA. 4-11-77 (aprakAzita). prakAzaka : zrI yazovijaya jana graMthamALA, bhAvanagara. mudraka : harIza prinTarI zAhapura, amadAvAda AvaraNa : naTavarasmRti prinTarsa, amadAvAda. 48 ] Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Private & Personal use only rASTrapati bhavanamAM juyelA prAkRta Tekasa sosAyaTInI kArya kAriNI mITIMga : Do. e. ena. upADyuM, rASTrapati rAjendraprasAda, De. rAdhAkumuda mukharajI, zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyA ane sAmenI haroLamAM DaeNA. vAsudevazaraNa agravAla,