Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna AAR cAritravicAra [ samyag cAritranu svarUpa ] 5 EJ!! ooo.. darzana Edi* puSpa : 9 : }}}} Cop darzana 23 TE (559na
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ che - * . - - - - - - ma - 7 che 0 che: che. *, - - - - - Ret dharmabodha graMthamALA-pupa navamuM 5 6 cAritravicAra [ samakyAritranuM svarUpa - : lekhaka : dhIrajalAla TokarazI zAha, - - - - - - - - - - - - - - : prakAzaka : 1 , - - zrI muktimala jina mehanagranthamALA. kAryAdhikArI-lAlacaMda naMdalAla zAha ke. rAvapurA, ghIkAMTA, vakIla bradharsa presa-vaDodarA. ooooo. a
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ : prakAzaka : muktikamala jaina meAhanagraMthamAlA rAvapurA, mahAjana pALa-vaDAdarA. AvRtti pahelI. pahelI vAra dasa AnA vi. sa. 2008 vasaMtapaMcamI, : mudraka zA. gulAba' lallubhAI zrI mahAdaya prIM. presa-bhAvanagara.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ N - * - - 10gs :: :: AbhAra mAnavAmAM Ave che. kheTamAM ApelI sahAya badala temane hArdika granthamALAnuM prakAzana sastu rAkhavAmAM janArI sau bahena zrI acarata bhAIcaMda zAhe A zreSThi zrI bhAIcaMda rUpacaMda zAha tathA akhaMDa gAma samaDhIyALAnA vatanI dharmazraddhALu AbhAra-darzana kApat- 11000 - -- -------- -- ----- --- - --- - -- -- .:: - - - - - ---- - - - - - ----
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama kAra 1 thI 40 viSaya 1 sammacAritra (1) samyayAritranuM mahatva (2) samyakyAritranI vyAkhyA (3) cha prakAranI lezyAo (4) jaMbUvRkSa ane cha puSe ( daSTAMta) (5) zuklalazyAnuM svarUpa (6) mohanAzanI jarUra (7) bakarIo siMha (dAMta) (8) "huM" deha nathI paNa AtmA chuM. (9) jaDa vastuo "mArI" nathI. (10) sagapaNa-saMbaMdhe kAlpanika che. (11) aDhAra nAtarAMne prabaMdha (daSTAMta) (12) lAbha badhAne paNa pApa pitAnuM (13) ratani bhIla ( daSTAMta), (14) paugalika sukhanI asAratA (15) mehanuM mahAtAMDava (16) mehathI utpanna thatA bhAve. (17) svabhAva (18) parabhAva
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 35 28 41 thI 43 44 (19) parabhAva TaLyAnI parIkSA (20) jJAna ane kriyAnA saMyogathI ja mokSa che. (21) AMdhaLe ane pAMgaLo (daSTAMta ) (22) zanya gharanuM daSTAMta (23) jJAna, saMyama ane tapa (24) ekanuM pratipAdana e bIjAne niSedha nathI. 2 cAritradharma (25) cAritradharmanA prakAro (26) pApa vyApAra (27) tyAganI vyAkhyA (subaMdhunuM daSTAMta ). (28) sarvatyAga ane deza tyAga (29) sarvavirati cAritra (30) paheluM prANAtipAta viramaNavrata (31) bIjuM mRSAvAdaviramaNavrata (32) trIjuM adattAdAnaviramaNavrata (37) cothuM methunaviramaNa-trata (34) pAMcamuM parigrahaviramaNavrata (35) rAtribhUjana viramaNavrata (36) savAra-sAMja pratikramaNa (37) caraNasittarI ane karaNasittarI (38) mRgAputranI kathA (39) dezavirati cAritra (40) upasaMhAra (41 ) subhASita 45
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ [: 1 : samyaka cAritra (1) samyapha cAritranuM mahatva. cAritranuM mahatva prakAzamAM adhyAtmanA UMDA anubhavI Arya maharSio kahe che ke - jema vahANane niyAmaka jJAnavALo hovA chatAM anukuLa pavana vinA Icchita baMdare pahoMcI zakto nathI, tema jIva paNa jJAnI hovA chatAM (samyaka) cAritrarUpI pavana vinA siddhisthAnane pAmate nathI. he devAnupriya! tuM ghaNI mahenate manuSyapaNuM pAmya ane mRtanuM ArAdhana karIne jJAnI thaye, paraMtu je (samyapha) cAritrathI rahita thaIza te pharI saMsAramAM DUbI jaIza, kAraNa ke ghaNuM sAruM jANanArA jJAnIo paNa (samyapha) cAritrathI rahita hevAnAM kAraNe A saMsAramAM DUbyA che. ghaNuM zrata bhaNele heya paNa (samyapha) caritrathI rahita hoya te tene ajJAnI ja jANe, kAraNa ke tenuM jJAna zUnya
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 2 : cAritravicAra phaLavALuM che, aMdha manuSya AgaLa lAkhe-koDe dIvAo prakaTAvyA hoya te paNa te zuM kAmanA ? cakSuvALAne eka dI paNa tyAga ane grahaNa Adi kSiAnA hetuthI prakAzaka thAya che, tema (samyapha) cAritravALAne thoDuM jJAna paNa prakAzaka thAya che. jema caMdanane bhAra vahana karanAra gadheDe tenA bhArane ja bhAgI thAya che, paNa tenI sugaMdhane bhAgI thatuM nathI, tema (samyaka ) cAritrathI rahita e jJAnI paThana-guNana-parAvartana-ciMtanAdi kaSTane bhAgI thAya che, paraMtu tenAthI prApta thanAra siddhilakSaNa sadgatine bhAgI thatuM nathI." (2) samyaka cAritranI vyAkhyA. samyak cAritra kone kahevAya? tene uttara ApatAM nigraMtha mahAtmAo jaNAve che ke"jANuM cAritra te AtamA, nija svabhAvamAM ramato re! lezyA zuddha alaMkaryo, meha-vane navi bhamato re!" (1) zuddha vezyAthI alaMkRta (2) mahavanamAM nahi bhamanAre ane (3) nija svabhAvamAM magna e AtmA te ja cAritra che." (3) cha prakAranI lezyAo. AtmAnI pariNatine athavA jIvanA adhyavasAya-vizeSane lezyA kahevAmAM Ave che. tenA raMganA dhoraNe cha prakAro pADavAmAM AvyA che. jema ke (1) kRSNa-kALI, (2) nIla
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 3 : vAdaLI, (3) kApAta-kaWAI, (4) pIta-pILI, (5) padya-gulAbI ane (6) zukala-ta. temAM kALA karatAM vAdaLI raMga che ghere hoya che, vAdaLI karatAM kaththAI raMga ochA ghere hoya che, kaWAI karatAM pILo raMga e che ghere hoya che, pILA karatAM gulAbI raMga e che ghere hoya che ane gulAbI raMga karatAM zveta raMga che ghere hoya che, te eTale sudhI ke temAM jarAye gherApaNuM dekhAtuM nathI. te rIte kRSNa lezyAvALAnA adhyavasAye ghaNu malina hoya che, nIla zyAvALAnA adhyavasAye tenAthI ochA malina hoya che, kApatalezyAvALAnA adhyavasAye tenAthI ochA malina hoya che, pItalezyAvALAnA adhyavasAye tenAthI ochA malina hoya che, calezyAvALAnA adhyavasAye tenAthI ochA malina hoya che ane zukalezyAvALAnA adhyavasAye tadana zuddha hoya che. adhyavasAyanI A taratamatA samajavA mATe jabUvRkSa ane cha puruSanuM daSTAMta vicAravA egya che, te A rIte, (4) jabUvRkSa ane cha puruSe. | kaI che puruSa pravAsa karatAM atyaMta kSudhAtura thayA. tevAmAM eka jabUvRkSa jovAmAM AvyuM, je pakava ane madhura phathI bhareluM hatuM. eTale pahelA puruSe kahyuM"A ja bUra vRkSane thaDamAMthI ja kApI nAkhe ke jethI tenA paranAM saghaLAM phaLe peTa bharIne khAIe." bIjAe kahyuM: 'tene thaDamAMthI kApavAnI zI jarUra che? tenuM eka moTuM DALuM ja teDI pADe, eTale ApaNuM kAma patI jaze.' trIjAe kahyuM: "meTuM
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ navam' = * 4 pha cAritravicAra 6 DALuM teADI pADavAnI AvazyakatA nathI, tenI eka nAnI DALI ja khasa che, kAraNa ke tenA para jAMbu ghaNAM che. ceAthAe kahyuM: mATI ke nAnI DALI tADavAnI jarUra nathI. mAtra phaLavALAM hyumakhAM ja tADA eTale ApaNuM kAma patyu, " pAMcamAe kahyuM: ' evuM zA mATe ? phaLa sAthe pAMdaDAM teADavAnI zuM jarUra ? mATe upara caDIne pAkAM jAMbu ja pADe. ' chaThThAe kahyuM : ' ahIM ghaNAM jAMbu paDelAM che, te upara caDIne navAM jAMbu pADavAnI zI jarUra che ? ApaNuM kAma udaratRptinuM che ane te enAthI kharAkhara thaI zake ema che.' A sAMbhaLI badhAe nIce paDelAM tAjAM jAMbu vINI lIdhAM ane tenAthI unnatRpti karI. tAtparya ke--jIvana dhAraNa karavA mATe bezumAra hiMsA ane nirarthaka pravRtti e kRSNalezyA che ane hiMsAvihIna sAthe pravRtti e zukalalezyA che, (5) zulalezyAnu svarUpa. zAstrakAra maharSi zukalalezyAvatanu. citra A rIte dvAre cheH aTTarudANi vajicA, dhammasukANi jhAyae / pasantacitte dantappA, samie gutte ya guttisu || sarAge vIyarAge vA uvasante jiindie / eyajogasamAutto, sukkalesaM tu pariName || (1) je ArttadhyAna ane rodradhyAna eTale du:kha ane hiMsAmaya vicArA cheDIne dharma ane zukaladhyAna eTale pavitra ane nila vicAra kare che. (2) jenuM citta game tevA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 5 : : 55 anukULa ke pratikULa prasaMgamAM paNa prasanna hoya che. (3) je AtmAnuM damana kare che eTale ke tene unmArge javA detuM nathI. (4) je IrSA, bhASA, eSaNa, AdAna nikSepa ane pAriSThApanikA e pAMca samitiothI--samyapha kriyAothI yukta hoya che. (5) je mane gupti, vacanagupti ane kAyamurtithI yukta hoya che. (6) je atyaMta a5rAgI ke vItarAgI hoya che. (7) jenA kodha, mAna, mAyA ane lebha e cAra kaSAye upazAMta thayelA hoya che ane (8) jenI pAMca iMdriye kAbUmAM hoya che. AvA guNethI yuktane zukalezyAnA pariNAmavALe jANa. (6) mehanAzanI jarUra. zukalezyAnuM A svarUpa samyapha cAritranuM saMpUrNa citra khaDuM kare che, paNa e avasthAe pahoMcavA mATe mehano nAza karavAnI jarUra che ke jenA lIdhe A jIvane mithyA bhramaNAo thAya che, asat kalpanAe UThe che ane svachaMde vartavAnI vRtti jAge che. mehanI A lIlA samajavA mATe ApaNuM potAnA jIvananuM temaja ApaNI AsapAsa patharAyelA jagatnuM ughADI AMkhe nirIkSaNa karavAnI jarUra che. vyavahAramAM ApaNe "huM" ane "mAruM" e be zabdone khUba ja upayoga karIe chIe, paNa kadI zAMta citte vicAra karIe chIe kharA ke "huM keNu chuM? ane kene mAruM mAnI rahyo chuM?" ApaNe dehane ja huM mAnIne prAyaH badhe vyavahAra calAvIe chIe, paNa te ApaNuM eka cirakAlIna bhUla che ke jevI bhUla bakarI A siMhe karI hatI." * 26 che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritravicAra (7) bakarIo siMha, eka bharavADa vanamAM bakarAM cArato hatuM, tyAM taratanuM janmeluM eka siMhanuM baccuM jovAmAM AvyuM eTale tene ghera lAvyuM ane bakarAnuM dUdha pAIne meTuM karyuM. have te siMha bakarAMnA vADAmAM rahetuM hatuM ane jyAre bakarAM caravA jAya tyAre temanI sAthe caravA jatuM hatuM. tyAM te bakarAMnI sAthe ja haratuM-pharate, bakarAMnI sAthe ja UThate-besata ane bakarAMnI sAthe ja khAte-pIte. Ama ghaNu samaya sudhI bakarAMnI sebatamAM rahevAthI te siMha pitAne bakaro ja mAnate hatA ane pitAne sarva jIvana-vyavahAra te mujaba ja calAvate hate. evAmAM eka divasa vanane bIje siMha tyAM AvI caDyo ane teNe pitAnA svabhAva mujaba meTI garjanA karI. eTale saghaLAM bakarAM nAsavA lAgyAM ane temanI sAthe pele bakarIo siMha paNa nAsavA lAgyuM. e joIne vananA siMhe kahyuM keH "are bhAI! mArI garjanAthI bakarAM te nAsI jAya, paNuM tuM kema nAce che? tuM te mArA je ja siMha che!" tyAre bakarIo siMha be ke "tAruM kahevuM mithyA che. huM siMha nathI paNa bakare chuM ane tAruM khAja hovAthI tArAthI bhaya pAmIne nAsI jauM chuM." A javAbathI vanane siMha samajI gayA ke A siMha ghaNuM divasa sudhI bakarAMnA saMgamAM rahyo che tethI pitAne bakare mAnI beThe che. paraMtu tene e bhrama bhAMga ghaTe che. eTale teNe kahyuM ke "bhAI ! mAruM kahevuM mithyA che ke sAcuM
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama madha-graMthamALA - puSpa che tenI khAtarI kara. kyAM makAnuM zarIra ane kyAM tAruM zarIra bakarAM karatAM tuM keTalA badhA mATA che? kadAca tu ema samajatA hAiza ke mAruM zarIra bahu moTuM che, tethI huM moTA khakA chuM, paNa e hakIkata sAcI nathI. tAruM mehu mArA moDhA jevuM gALa che, paNa akarAnAM meDhAM jevuM lAMkhuM nathI. tArI keDa mArI keDa jevI pAtaLI che paNa khakarAMnI keDa jevI jADI nathI. vaLI tArA page mArI mAphaka nahAra che pa bakarAMnI mAphaka kharIe nathI. temaja tAruM pUchyuM mArAM pUMchaDAnI jema lAMbu che paNa bakarAMnI pUMchaDInI jema tana TUMkuM' nathI, ane tArI garadana para suMdara kezavALI UgelI che ke jevI kezavALI mArI garadana para paNa UgelI che. zuM AvI suMdara kezavALI bIjA keAI bakarAMnI garadana para UgelI jaNAya che kharI? tathA bakarAmAM ane tArAmAM moTo taphAvata tA e che ke-dareka bakarAMnAM mAthA para ambe zIMgaDAM UgelAM che, jyAre tArA mAthA para eka paNa ziMgaDuM Ugelu nathI ke je pramANe mArA mAthA para paNa UgeluM' nathI, mATe bhramane dUra kara ane tuM paNa mArA jevA ja siMha che, ema samajI le.' * A zabdo sAMbhaLatAM ja bakarIA siMhanI AMkha UghaDI gaI, tene bhrama bhAMgI gayA ane te peAtAne siMha svarUpe jovA lAgyA. pachI te pelA siMhanI sAthe vanamAM gayA ane tyAM siMhanuM jIvana jIvIne sukhI thayA. (8) 'huM deha nathI paNa AtmA chuM. tAtparya ke ApaNe dIgha kAlanA mAhujanya sakArAthI
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritravicAra ApaNuM mULasvarUpa bhUlI gayA chIe ane dehane ja huM mAnavA lAgyA chIe, paNa e vicAra karatA nathI ke : : (1) ApaNA AtmA sparza, rasa, gaMdha, zabdathI rahita evA caitanya deva che, jyAre deha mAMsa, carakhI, hADakAM ane cAmaDAMrUpa pudgalanI che, teA te 'huM' kema hAi zake ? (2) ApaNA AtmA zasrothI chedyAtA nathI, astrothI bhedAtA nathI, rAgathI gherAtA nathI ke kadI vikRti pAmatA nathI, jyAre deha teA zastrothI chedAya che, astrothI bhedAya che, rAgathI gherAya che ane game tyAre vikRti pAme che, te te kema hAi zake ? 6 e varNa ane tA leAhI, banAvaTa (3) ApaNA AtmA kadI janmelA che, kadI vRddha thatA nathI eTale ajara che pAmatA nathI eTale amara che, nathI eTale aja ane kadI mRtyu jyAre deha teA janmelA che, vRddhAvasthAne pAmanArA che ane mRtyu Avye tene AdhIna thanAza che, tA te * kema hAi zake ? huM (4) ApaNA AtmA pavitra che, zuddha che tathA anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ane anaMta vIyanA svAmI che, jyAre deha tA apavitratAthI bharelA che, azucinuM dhAma che ane tenA daza daravAjethI lIMTa, lALa, prasveda vagere gaMdakInA pravAha niraMtara vahyA kare che, te te 'huM" kema hAI zake ? eTale 'huM deha nathI, paNa AtmA chuM' evA vicAra kharAkhara sthira thavA ghaTe che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamabodha-caMthamALA : 9 : : puSpa (9) jaDa vastuo "mArI nathI. mahanA paribaLane lIdhe ApaNe trAMbA, jasata, rUpa tathA sonAnA caitanyahIna TukaDAone "mArA" mAnI laIe chIe; hIrA, mANeka, nIlama tathA metI jevA nirjIva padArthone "mArA" mAnI laIe chIe ane IMTa, patthara, cunA tathA lAkaDAM-leDhAnAM jaDa makAnene paNa "mA" mAnI laIe chIe; paNa e vicAra karatA nathI ke je vastuo caitanyahIna che, nirjIva che, jaDa che, te mArI kema hoI zake? zuM bakarInuM baccuM ghoDAnuM thAya che? ghoDAnuM baccuM UMTanuM baccuM thAya che? ke UMTanuM baccuM hAthInI saMjJA dhAraNa kare che? je ene javAba nakAramAM hoya-nakAramAM ja hoya-te pachI jaDa varatuone AtmAnI mAnI levAmAM kaI buddhimattA che? eTale "jaDa vastuo "mArI nathI, paNa jJAna-darzanacAritra-tapa mArAM che" e vicAra sthira the ghaTe che. (10) sagapaNu-saMbaMdhe kAlpanika che. mehanA paribaLane lIdhe, ApaNe "mArI mAtA" "mArA pitA," "mArI patnI, " "mAra yu, "mArI putrIo," mArAM kuTuMbIo," "mArAM svajane," "mArAM saMbaMdhIo" ema judAM judAM sagapaNa saMbaMdho mAnI laIe chIe paNa te vAstavika nathI. kAraNa ke- " jaNaNI jAyaha jAyA, jAyA mAyA piyA ya putto y| aNavatthA saMsAre, kammavasA savvajIvANaM // "
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 10 : cAritra-vicAra ' je eka bhavamAM jananI hAya che, te bIjA bhavamAM jAyA (patnI) ane che ane je eka bhavamAM jAyA hAya che, te khIjA bhavamAM jananI bane che. te ja rIte je eka bhavamAM pitA hAya che, te khIjA bhavamAM putra bane che ane je eka bhavamAM putra hAya che, te khIjA bhavamAM pitA bane che. eTale karmane vaza thayelA jIvAne A saMsAramAM vAstavika sagapaNu-sabaMdha jevu kaMi ja nathI, '" navapu vaLI eka ja bhavamAM sa'sAranAM sagapaNu-sa...badhA evI rIte zu'cavAI jAya che ke--eka bALakane bhAI, putra, diyara, bhatrIjo, kAkA ane pautra kahevAnA prasaMga Ave che; eka ja puruSane bhAI, pitA, vaDadAdA, bharatAra, putra ane sasarA kahevAne prasaMga Ave che; ane eka ja strIne mAtA, dAdI, bheAjAI, putravadhU, sAsu ane zAkya kahevAnA prasa`ga Ave che. A vAtanI vizeSa pratIti kuberadattAnI kathA yAne aDhAra nAtarAMne prakha dha jANavAthI thai zakaze. (11) aDhAra nAtarAMnA praNaya. dhanadhAnyathI samRddha, RddhisiddhithI bharapUra ane vaibhavavilAsathI pUrNa mathurA nAme nagarI hatI. tyAM vividha prakAranA leAkeA vasatA hatA ane vividha prakAranA vyavasAya karatA hatA. temAM keTalIka strIo durbhAgyanA cege peAtAnA deha vecIne jIvananirvAha karatI hatI. A vargamAM kuberasenA nAmanI eka sra hatI, je peAtAnA rUpa-lAvaNyane lIdhe ghaNI praza'sA pAmI hatI. eka vakhata tenA peTamAM pIDA utpanna thaI eTale tenI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma graMthamALA : 11 : : pukha rakhevALI karanArI kuTinI-mAtAe cikitsAnipuNa vaidyane belA ane tenI yogya cikitsA karavAnuM jaNAvyuM. vaidhe tenuM zarIra tapAsIne tathA nADI parIkSA karIne kahyuM ke "AnA zarIramAM keIpaNa prakArane roga nathI, paNa putra-putrInuM joDaluM utpanna thayuM che tethI ja A pIDA pravarte che." A zabda sAMbhaLIne kudinIe vaidyane vidAya karyo ane kuberasenAne kahyuM ke "he putrI ! A garbha tArA prANune nAza karaze, mATe rAkhavA egya nathI." kuberasenA vezyAno vyavasAya karatI hatI, paNa cheka hRdayahIna na hatI eTale apatya-premanI eka avyakta Urmi tenA hadayane sparzI gaI ane teNe kahyuM ke "mAtA ! bhavitavyatAnA yege mArA udaramAM garbha utpanna ja thayuM che, te te kuzala rahe. tenA mATe huM game te kaThina kaleza sahana karIza, paraMtu gabhapAta te nahi ja karuM. meM sAMbhaLyuM che ke jeo kAcA garbhane gALe che, kaI paNa prakAre bhraNanI hatyA kare che, teo anya janmamAM narakanI bhayaMkara yAtanAo sahana kare che ane temanA kalezane keI sImA hotI nathI. tenA karatAM huM atyAre De kaleza sahana karI lauM te zuM cheTuM che ?" - kuberasenA pitAnA A nizcayane makkamatAthI vaLagI rahI ane samaye teNe putra-putrInuM eka cheDaluM prasavyuM. te vakhate pelI kudinI mAtAe kahyuM ke "dIkarI ! putra-putrInA A jeDalAne ucheratA tArI juvAnIne nAza thaze, mATe vijhAnI peThe tene tyAga kara ane jenA para AjIvikAne mukhya AdhAra che te juvAnIne jALavI rAkha."
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 11 : cAritravicAra karAvavA A zabdo sAMbhaLIne kuberasenAe jaNAvyu ke " mAtA ! tamAruM kahevu. eka rIte ThIka che, paNa mane A putra-putrI para mamatva che, mATe thADA divasa temane stanapAna do. pachI huM tamArA kahyA pramANe karIza. " ane kuberasenAe e putra--putrIne daza divasa premapUrvaka stanapAna karAkhyuM, pachI agiyAramA divase putranuM nAma kuberadatta ane putrInuM nAma kuberadattA pADI, te pramANenA akSaro senAnI e mudrikA para kotarAvIne, te te mudrikAvALA sonAnA achoDo temanA gaLAmAM paherAvye ane te baMnene lAkaDAnI eka peTImAM mUkIne saMdhyAsamaye te peTIne jamanA nadInA pravAhamAM taratI mUkI dIdhI. garbhAvasthAmAM jemanI pUrepUrI rakSA karI hatI, jemane premapUrvaka daza divasa sudhI stanapAna karAkhyu hatuM, temane A rIte nadInA pravAhamAM vahAvI detAM kuberasenAne akathya vedanA thai, paraMtu anya upAya nahi hovAthI teNe e vedanA sahana karI lIdhI ane pAchI peAtAnA vyavasAyamAM lAgI gai. A tarapha pelI lAkaDAnI peTI nadInA pravAhamAM taNAtI taNAtI prabhAtasamaye zApura nagare AvI ane snAna karavA mATe AvelA e zreSThIputrAnI najare caDI. eTale temaNe e peTIne sAcavIne bahAra kADhI ane ughADIne joyu te temAM e bALako najare paDyAM. temAM putranA arthI hatA teNe putrane lIdhA ane putrInA arthI hatA teNe putrIne lIdhI ane e rIte te baMnee pAtAnA ghera jaine temaNe peAtAnI patnIone soMpyA. tyAM mudrikAmAM lakhelA akSarA anusAra temanAM kuberadatta ane kuberadattA evAM nAmo pADavAmAM AvyAM ane te ane
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamAla-saMthamALA : 13 : sukhacenathI ucharatAM meTAM thayAM tyAre pelI mudrikAe temane paherAvavAmAM AvI.. have kuberadattane yuvAna thayele jANI tene pAlaka pitA tenA mATe egya kanyAnI zodha karavA lAge ane A bAju kuberadattAne yuvAna thayelI jANIne tene pAlaka pitA paNa gya varanI tapAsamAM paDyo. paraMtu ghaNI ghaNI tapAsa karavA chatAM na te kuberadattane yogya kanyA maLI ke na te kuberadattAne yogya vara maLe. tethI te baMne pAlaka pitAee kuberadatta ane kuberadattAno ja mAMhamAMhe saMbaMdha karyo ane ghaNuM utsavapUrvaka temanAM lagna karI potAnI javAbadArIne beja halake karyo. - kuberadattane sahAmaNI sahacAriNuM joI AnaMda thaye. kuberadattAne keDIle kaMtha maLavAthI nirAMta thaI ane te baMne jaNa premanA pahelA pagathiyArUpa segaThAbAjI ramavA beThAM. te vakhate hAthanuM jorathI halanacalana thatAM kuberadattanA hAthamAMthI mudrikA nIkaLI gaI ane te kuberadattAnA khoLAmAM jaI paDI. eTale kuberadattAe te mudrikA uThAvI lIdhI ane pitAnI AMgaLImAM paherI paraMtu tema karatAM baMne mudrikAo eka sarakhI ja lAgI ane temAM katarelA akSaro paNa samAna maroDavALA ja jaNAyA. AthI catura kuberadattA samajI gaI ke " kahe, na kaho, paNa kuberadatta mAre sago bhAI che ane amAro vivAha thayo te ghaNuM ja anucita thayuM che. " pachI teNe e baMne mudrikAo kuberadatta AgaLa mUkI, eTale tene paNa e mudrikAo samAna lAgI ane temAMnAM akSare eka ja hAthe ketarAyelA jaNAyA. AthI te paNa samajI gaye.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : 14 : cArivavicAra ke " kuberadattA mArI bahena che ane tenI sAthe mArAM lagna thayAM, te ghaNuM ja khoTuM thayuM che. " na pachI A vAtanI vizeSa khAtarI karavA temaNe pitAnI mAtAone segana daIne pUchayuM ke "amArI utpatti zI rIte thaI che, te kahe." tyAre temanI mAtAoe nadInA pravAhamAM - piTI taNAtI AvI hatI tyAMthI mAMDIne badhI hakIkata akSarazaH kahI saMbhaLAvI. A sAMbhaLIne kuberadatte pitAnA pAlaka mAtApitAne kahyuM ke "he mAtA ! he pitA ! ame sAthe janmelAM chIe, ema jANavA chatAM tame amArA vivAha-saMbaMdha kema karyo?" tyAre pAlaka mAtA-pitAe kahyuM ke "ame ghaNe ghaNe prayatna karyo paNa tArA anya kanyA nahi jaDavAthI A kAma karyuM che. paraMtu hajI kaMI bagaDI gayuM nathI. mAtra tamAro hastamalApa ja thaye che paNa zarIrasaMga thaye nathI, eTale A vivAha pheka karIne tene bIjI kanyA paraNAvIzuM." - kuberadatte kahyuM "Apane A vicAra che, paNa hAla te huM paradeza jaIne dhana kamAvAnI IcchA rAkhuM chuM ane te prApta karyAbAda ja bIjA lagna karIza; mATe mane AjJA Ape." kuberadattanAM AvAM vacana sAMbhaLIne tenA pAlaka mAtApitAe tene paradeza javAnI rajA ApI ane eka zubha divase teNe ghaNAM kariyANuM laIne paradeza bhaNuM prayANa karyuM. have te kuberadatta pitAnI pAsenAM kariyANune vecate ane temAMthI upajelAM nANAMmAMthI navAM navAM kariyANuM kharIda
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhramaNa-graMthamALA : 15 : : puSpa karatA eka divasa mathurA nagarIe AvI paheAMccA ane tyAM aheALA vepAra karIne khUba dhana kamAvA lAgyA. sApanA karaDiyAne sAcavavA ane juvAnIne jALavavI e ane kAma sarakhAM che. jo sApanA karaDiye jarAye khullA rahI gayA ke temAMnA sApa mahAra nIkaLI Ave che ane galatamAM rahelA tenA mAlIkane Iza daine tene prANa harI le che, te ja rIte juvAnI kharAkhara na jaLavANI ke temAM chupAI rahelA kAmavAsanArUpI sarpa bahAra nIkaLI Ave che ane tenA mAlIkane daza daIne tenA cAritrarUpI prANa harI le che. kuberadatta peAtAnI juvAnIne jALavI zakayA nahi, kAmavAsanAe tene tIA daza dIdhA, ane eka sadhyAkALe te mathurAnA rUpakhajAramAM nIkaLI paDyo. ahIM nAnI--mATI aneka ramaNIe peAtAnAM rUpanu. chaDecoka lIlAma karI rahI hatI ane je saudAgara vadhAre mUlya ApatA tene peAtAnA deha samarpaNu karatI hatI. kuberadatta pAse dhananI kamI na hatI, eTale teNe mathurAnA rUpabajAranuM sarvazreSTha rUpa kharIdavAnA niya karyAM ane ema karatAM te kuberasenAnA dvAre AvI UbheA. eka ra'gIlA paradezI jIvAnane joine kuberasenAe tenA sArI rIte AdarasatkAra karyAM ane aneka prakAranA hAvabhAvathI tenA dilane rajita karyuM. kuberasenA AdheDa umare pahAMcI hatI paNa teNe petAnI juvAnI jALavI rAkhI hatI ane hAvabhAva tathA abhinayamAM tA te ajoDa hatI. eTale kuberadatta tenA para laTu banyA ane
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavamuM : " : 16 : cArivicAra meM-mAgyuM dhana ApIne tene tyAM ja rahevA lAge. kuberasenAne joItuM dhana maLavAthI teNe anya puruSo sAthe mahAbata karavI choDI dIdhI ane eka kuberadattamAM ja mana parovIne rahevA lAgI. ema karatAM te eka putranI mAtA thaI. A bAju kuberadattAe saMsAranA viSama svarUpathI vairAgya pAmIne pavitra pravajyA grahaNa karI ane AkarA tapanA yogathI thoDA ja vakhatamAM avadhijJAna prApta karyuM. A jJAnanA baLathI te amuka aMtare rahelA padArthone paNa sAkSAta jevA lAgI. temAM teNe mathurAnagarI joI, pitAnA bhAI kuberadattane je, potAnI mAtA kuberasenAne joI tathA tene utpanna thayelA putrane paNa je. ane tenA mukhamAMthI ekAeka zabda sarI paDyA ke "dhikkAra ho A saMsArane ! jemAM prANIo viSayAdhIna thaIne game tevuM akArya karatAM paNa acakAtA nathI !" pachI te kuberadattA sAdhavI pitAnI mAtA tathA bhAIne uddhAra karavAnA hetuthI anya sAthIo sAthe mathurAmAM AvI ane kuberasenAne tyAM dharmalAbha ApIne UbhI rahI. eka yuvAna Ayane pitAnA apavitra AMgaNAmAM keTalIka sAvIo sAthe UbhelI joIne kuberasenA prathama te kaMIka saMkeca pAmI paNa pachI hAtha joDIne namaskAra karatAM belI ke "he mahAsatI ! mArI kaI paNa vastu svIkArIne mArA para anugraha kare." tyAre kuberadattA sArvIe kahyuM ke "amAre vasati(utaravAnI jagyA)ne khapa che.' - A zabda sAMbhaLIne kuberasenAe kahyuM ke "he mahAsatI!
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 17 : : 55 huM vezyA chuM, paNa hamaNAM eka bhataranA sagathI kulastrI banelI chuM, te mArA gharane eka bhAga Apa sukhethI vApare ane amane rUDA AcAramAM pravartAve." kuberasenAe ApelA upa-AzrayamAM kuberadattA ane bIjI sAvIo rahe che ane prasaMgopAtta dharmane upadeza kare che. ema karatAM kuberasenAnuM mana maLyuM, eTale eka divasa bapore te pitAnA putrane sAcavIonI AgaLa jamIna para ramata mUkIne gharakAmamAM guMcAI, paraMtu mAtA dUra jatAM te putra meTethI raDavA lAgyo, eTale kuberadattA sAvI tene chAne rAkhavA mATe kahevA lAgI keH "he bhAI! tuM raDamA. he putra! tuM 23 mA. he diyara ! tuM raDa mA. he bhatrIjA! tuM 27 mA. he kAkA tuM raDa mA. he pautra tuM 27 mA." A zabda bAjunA oraDAmAM beThelA kuberadatte sAMbhaLyA eTale te bahAra AvyuM ane kuberadattA sAthvIne kahevA lAge keH "he Aya ! AvuM ayukta zuM bole che? Ama bolavuM tamane zobhatuM nathI. tyAre kuberadattA sAvIe kahyuM ke "mahAnubhAva! huM ayukta belatI nathI. mAre te mRSAvAda nahi karavAnuM vrata che." eTale kuberadatte adhika Azcarya pAmIne kahyuM. "te zuM tame kAM te badhAM sagapaNo A putramAM saMbhavI zake che?" kuberadattA sAdhavIe kahyuM ke "hA. te badhAM sagapaNe A bAlakamAM saMbhave che, te A rIte-(1) A bAlakanI ane mArI mAtA eka ja che, eTale te mArA bhAI che. (2) te mArA bhartArane putra che, eTale mAre putra che. (3) te
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM 3 : 18 : cAritravicAra mArA bhartAranA nAnA bhAi che, eTale mArA diyara che. (4) te mArA bhAInA putra che, eTale mArA bhatrIjo che. (5) te mArI mAtAnA patinA bhAI che, mATe mArA kAkA che ane ( 6 ) mArI zAkyanA putrane putra che, eTale mArA pAtra che. vaLI vadhArAmAM teNe kahyuM ke (7) A bALakanA pitA ane huM eka ja mAtAnA udare janmelA chIe eTale te mArA bhAi che. (8) ane te mArI mAtAne bhartAra thayA, tethI mArA pitA che. (9) ane te mArA kAkAnA pitA thayA, tethI mArA vaDadAdA che. (10) ane te prathama mane paraNelA che, tethI mArA bhaura che. (11) ane te mArI zAkyanA putra che, tethI mArA paNa putra che. tathA ( 12 ) mArA diyaranA pitA thAya che, tethI mArA sasarA che. ane ( 13) A mAlakanI mAtA che, te mane janma ApanArI che, mATe mArI mAtA che. (14) ane mArA kAkAnI mAtA che, tethI mArI dAdI che. (15) ane mArA bhAInI strI che tethI mArI bhAjAi che. (16) ane mArI zAkyanA putranI strI thai tethI mArI putravadhU che. (17) ane mArA bhartAranI mAtA che tethI mArI sAsu che. tathA ( 18) mArA bhAInI bIjI strI thaI, mATe mArI zAkya che. A rIte kuberadattA sAdhvIe aDhAra saMbaMdhI-aDhAra nAtarAM kahI batAvyAM. te sAMbhaLIne kuberadatta atyaMta kheda pAmyA ane vairAgyathI vAsita thayA. kuberasenAe paNa dUra UbhAM UbhAM A badhu... sAMbhaLyuM hatuM eTale te pazu atyaMta pazcAttApa karavA lAgI ane saMsAranA mithyA svarUpathI vairAgya pAmI. pariNAme kubera
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-caMthamALA : 19 : - : puSpa datte e nagarImAM birAjatA eka paMcamahAvratadhArI munirAja AgaLa dIkSA lIdhI ane kuberasenAe kuberadattA AgaLa samyaktva sahita zrAvakanAM bAra vate dhAraNa karyA. A rIte kuberadattA sAdhavI baMdhu ane mAtAne uddhAra karIne anyatra vihAra karI gayA ane zama-damathI pitAnA AtmAne bhAvita karatA pRthvIpaTa para vicaravA lAgyA. tAtparya ke-saMsAranAM sagapaNu-saMbaMdhe kAlapanika che ane temAM sthira vyavasthA jevuM kaMI ja nathI. eTale sAMsArika sagapaNa-saMbaMdhonI pikaLatA manamAM vasavI ghaTe che. (12) lAbha badhAne paNa pApa potAnuM mehathI mUrNita banIne ApaNe kuTuMbane "mAruM-mAruM" karIe chIe ane tenA nirvAha, rakSaNa tathA ezaArAma mATe nyAya-nItine neve mUkIe chIe, durAcAranI dostI karIe chIe ane adharmathI AvakAra ApatAM jarA ya acakAtA nathI. paraMtu e vicAra karatA nathI ke A pApanuM phaLa jyAre udayamAM Avaze tyAre temAMnuM kaI paNa ADe hAtha devA Avaze nahi. matalaba ke-lAbha badhAne paNa pApa pitAnuM, e sAcI sthiti che ane tethI pApanuM phala pitAne ekalAne ja bhegavavuM paDaze. je kuTuMbIjane pApamAM bhAgIdArI karavA taiyAra hota te rataniyA bhIlane temane tyAga karIne tapazcaryAne mArga aMgIkAra karavAne vakhata Avata ja nahi. (13) rataniye bhIla. rataniyA bhIlane tenA pitAe dhanurvidyAmAM kuzala banAvyuM
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM 3 * 20 : hatA ane dhADa kema pADavI ? 6 cArivicAra vATa kema mAravI ? ' tathA ' jatA AvatA musAphAne yuktithI kevI rIte lUMTI levA ?' tenuM prayogAtmaka zikSaNa ApyuM hatuM. tethI lUMTanA kAmamAM te pAvaradhA banyA hatA ane tenA vaDe ja pAtAnA tathA peAtAnA kuTu'bIonA nirvAha karatA hatA. " ' eka divasa ratanice dhaMdhA arthe araNyamAM pharatA hatA tyAM eka maharSi pAsenA rastethI pasAra thayA. eTale rataniyAe temanA rastA AMtaryAM ane temanI pAse je kaI hAya te mUkI daIne cAlatA thavAnuM jaNAvyuM. paraMtu maharSi pAse khAsa zuM hoya ? temaNe eka bhagavI kaphanI paherI hatI, khabhe garama kAMbaLI nAkhI hatI, eka hAthamAM kamaDaLa pakaDayuM hatuM ane khIjA hAthamAM daMDa dhAraNa karyAM hatA. temane A vastuo para jarAye mamatva na hatuM, paraMtu rataniyAnI hAlata joIne dayA AvI, eTale tenA para anugraha karavAnA hetuthI kahyuM ke 'hai bhAI ! tAre mArI pAsethI je kaI joItuM hAya te khuzIthI laI le, paNa tane eka savAla pUchuM chuM, tenA javAma Apa ke-tuM AvA nIcA konA mATe kare che ?' rataniyAe kahyuM': ' mArA kuTuMba patnI, putrA ane putrInuM maheNuM nirvAha huM. A dhaMdhA vaDe karuM chuM. mATe mAre mAtA, pitA, kuTuMba che. te badhAnA mahiSae kahyuMH 8 bhAI ! tu jemane mATe A ghera pApa karI rahyo che, te srI, putra vagere zu tArA A pApamAM bhAgIdAra thaze kharAM ??
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmadha-caMthamALA : 21 : rataniyAe kahyuM: "alabatta. te badhAne mATe ja huM pApa karuM chuM te mArAM pApanAM bhAgIdAra teo kema nahi thAya?' maharSie kahyuM: "tArI A mAnyatA bhUlabharelI che. tAruM kareluM pApa tAre ekalAne ja bhegavavuM paDaze. je tenI khAtarI karavI hoya te ghera jaIne badhAM kuTuMbIone pUchI Ava ke tArAM karelA pApamAM temano bhAga keTale? tuM e praznano javAba laIne AvIza tyAM sudhI huM ahIM ja Ubhe rahIza." maharSinA A zabdoe rataniyAnA dila para asara karI eTale te ghera gaye ane darekane pUchavA lAgyuM ke "huM je pApa karuM chuM temAM tamAre bhAga keTale? A prazna sAMbhaLIne mAtA mIna rahI, pitAe cUpakIdI pakaDI, patnI kaMI paNa belI nahi ane putra-putrIo paNa Tagara Tagara sAmuM joI rahyA. eTale rataniyAne bhAre Azcarya thayuM. 'eka sIdhI-sAdI vAtane uttara kema keI ApatuM nathI? " ane teNe badhAne e ja savAla pharIne pUchyo, chatAM tene kaMI uttara maLe nahi tyAre rataniyAe e prazna trIjI vAra pUchayo ane jaNAvyuM ke "mArA praznane je hoya te uttara Ape. te lIdhA vinA huM rahevAne nathI." te vakhate badhAnI vatI tenA pitAe kahyuM ke "tuM je kaMI pApa kare che te badhuM tAruM ja che, ame te mAtra tArA lAvelAM dravyanA ja bhoktA chIe." A javAba sAMbhaLatAM ja rataniyAnI AMkhe aMdhArAM AvI gayAM. "zuM A badhAM pApanuM phala mAre ekalAne ja bhegavavAnuM che? temAM keIne kaMI paNa bhAga nahi? khare
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : - cAritravicAra khara! Aja sudhI huM aMdhArAmAM ja AthaDyo chuM, paraMtu sAruM thayuM ke Aje A maharSine bheTe thaye ane temaNe mArI AMkhe khelI nAkhI." - - - rataniye gherathI pAcho pharyo ane sIdhe maharSinA caraNe paDyo. "kRpALu! tamAruM kahevuM sAcuM paDayuM, paraMtu mAruM have zuM thaze? huM mahApApI chuM, ghera aparAdhI chuM, mATe mAro hAtha pakaDe, mAro uddhAra kare. tamArA sivAya anya keInuM mane zaraNa nathI." ane maharSie rataniyAne jIvana viSe sAcI samajaNa ApI tathA tapanuM mahatva samajAvI tene Azraya levAnuM jaNAvyuM. te pramANe rataniyAe ghora tapane Azraya letAM tenA AtmAnI zuddhi thaI, tenuM cAritra nirmaLa banyuM ane te eka maharSi banyuM. tAtparya ke-kuTuMbIo svArthanAM sagAM che ane temAMnuM keI paNa pApamAM bhAgIdAra thatuM nathI. eTale pratyeka mumukSue kuTuMba mATe adharma na karavAno nirNaya kare ghaTe che. (14) paigalika sukhenI asAratA. jema AtmAne deharUpa mAnave e ajJAna che, jaDa vastuone "mArI" mAnavI e mithyAtva che ane kAlpanika sagapaNu-saMbaMdhane sthira mAnavAM e bhramaNA che, tema pudgalanAM nimittathI utpanna thatAM sukhane vAstavika sukha mAnavAM e ajJAna, mithyAtva ke bhramaNA ja che. paraMtu mehane vaza thayela jIva te prakAranuM ajJAna sevavAmAM AnaMda anubhave che, te prakAranuM
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 23 : : puSpa mithyAtva sevavAmAM mAja mANe che ane te prakAranI bhramaNAnA bhAga banavAmAM gArava le che, e zuM evuM khedakAraka che ? jo A jIva peAtAnA anubhavAnu' taTasthatAthI tAraNa kADhe te tarata ja samajI zake ema che ke pudgalanAM nimittathI utpanna thatAM tamAma sukhA kSaNika che eTale ke sparzanuM sukha sparza thAya tyAM sudhI ja Take che, rasanuM sukha khArAka jIla parathI kaMThe sudhI pahoMce tyAM sudhI ja Take che, vAsanuM sukha suvAsanA paramANue nAkamAM rahe tyAM sudhI ja Take che, rUpanuM sukha rUpa najare paDe tyAM sudhI ja Take che ane zabdanu' sukha zabda saMbhaLAya tyAM sudhI ja Take che. vaLI e sukhA gavAyA pachI tRpti ke sa MtASanA anubhava thavAne badale te prakAranAM vadhAre sukhA bhAgavavAnI tRSNA ke lAlasA jAgRta thAya che eTale parAdhInatAnI meDI gaLAmAM nakhAya che ane e sukhA jarA paNa mRddha thaIne bhAgavAyA ke zIghra bhayaMkara pariNAma lAve che. > dhamedha-graMthamALA sparza sukhamAM Asakta aneleA hAthI kAdavamAM khU'cI jAya che ke ajADImAM paDIne jiMdagIbharanA gulAma bane che. rasasukhamAM Asakta baneluM mATu galanA kAMTA gaLAmAM bharAvAthI zIghra macchImAranA hAthamAM jai paDe che. suvAsasukhamAM Asakta anele bhamare kamaladalamAM khIDAI jAya che ane savAra thatAM kamalAnI sAthe hAthIonA udaramAM jaI paDe che. rUpasukhamAM Asakta aneluM pataMgiyuM dIvAnI jyeAtamAM jhaMpalAve che ane tarata ja khaLIne khAkha thAya che. te ja rIte zabda sukhamAM Asakta anelu' haraNa pAridhanA bANuthI vIMdhAi pAtAnA prANa gumAve che. A rIte eka eka viSayasukhanI AsaktithI prANIonA prANa
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : * 24 : cAritravicAra hoDamAM mUkAya che tyAre pAMca viSayanAM sukhamAM Asakta bananAranI sthiti zuM thAya te dareke svayameva vicArI levuM ghaTe che. jeo viSayasukhamAM aMdha bane che, teo vezyAgAmI thAya che, parastrI para kudaSTi kare che ke pitAnI paraNetara sAthe paNa anucita vyavahAra karI tiraskArane pAtra bane che. vaLI vIryane saMgraha jaladI khalAsa thatAM temanA zarIra ane mana kamajora bane che tathA nAnA prakAranA vyAdhio utpanna thaI temane dIrgha kALa paryata satAve che. jeo rasanA atibhegI bane che teo bhayAbhaNyanuM bhAna bhUlI jAya che, samaya-kusamayane khyAla cUkI jAya che tathA mAna-apamAnane visarI jaI mUnI paMktimAM virAje che. vaLI temane ajIrNa, apa, atisAra, maraDe ane evA ja bIjA roga lAgu paDe che ke je temanI jIvAdorIne TuMkAve che. jeo vAsa, rUpa ane zabdanA lAlacuo bane che, temanI sthiti paNa AvI ja kaDhaMgI bane che ane tenAM viSama pariNAme bhegavatAM jIvananI bhayaMkara barabAdI thAya che. eTale viSaya sukhamAM lubdha na banatAM Atmika sukhanI abhilASA rAkhavI e ja DahApaNabhareluM che. (15) mehanuM mahAtAMDava. ItihAsanAM pRSTho uthalAve eTale mehanuM mahAtAMDava najare paDaze. dIrgha rAjAnA premamAM paDelI cUlaNa rANI pitAnA putra brahmadattane jIvato saLagAvI mUkavAnuM kAvataruM kare
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-thamALA : 25 : puSpa che. rAjyanA mohamAM phasAyele kRSNarAja panAnA tamAma putranAM age chedAvI nAkhe che. viSayamAM lubdha banelI rANI sUkiMtA pitAnA pati pradeza rAjAne jhera Ape che. siMhAsananA mehamAM paDele keNika pitAnA pitA zreNikane lehanA piMjarAmAM pUre che. rAjadvArI pratiSThAnA mohathI gherAyele cANakya pitAnA khAsa mitra parvatarAyane jAna le che. kIrti mahathI vyathita thayela bharatezvara pitAnA sagAbhAI bAhubali sAthe khataranAka yuddha khele che ane svakAyAnA mehathI kaMsarAya pitAnA sarva bhANejone janmatAM ja mArI nAkhavAne hukama kare che. mehanuM mahAtAMDava kaMI eTalethI ja aTakayuM nathI. te judA judA svarUpe sadA-sarvadA cAlu rahyuM che ane ApaNuM AjanA jIvanavyavahAra sudhI pahoMcyuM che. bhAI bhAInuM gaLuM bhIMsI rahyo che, bahena bahenanI badabaI karI rahI che, putra patnInA premamAM paDI mAtAne mahAduHkha ApI rahyo che, pitA pitAnA tAnamAM mastAna banI putra-parivAranI kaMI dekharekha rAkhate nathI, mAlika nekara pratye hRdayahIna banyuM che, ane nekara mAlikanuM gaLuM reMsavAnI peravAImAM paDyo che. zarAphI lUMTa, kALA bajAra, kartavyahInatA, kuTilatA, harAmakhorI, dagA-phaTakA, vizvAsaghAta, chaLaprapaMca pura bahAramAM cAlI rahyA che. eTale mahanA mahAtAMDave A duniyAne barabAda karI che, tenI zAMti luMTI lIdhI che, tenI pavitratA AMcakI lIdhI che ane tene jhAMjhavAnA nIra tarapha doDatI karI che ke je deDane kadI aMta Ave ja nahi.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 26 : cAritravicAra (16) mehathI utpanna thatA bhAve. mehathI utpanna thatA bhAve mukhyatve be prakAranA cheH (1) samyaktvane redha karanArA ane (2) cAritrane redha karanArA. temAM samyakatvane rAdha karanArA bhAve traNa prakAranA che. (1) mithyAtvamehanIya-jenA udayathI jIvane mithyAtva utpanna thAya che, eTale vItarAge prarUpelAM tenI viparIta sahaNa zraddhA) thAya che. (2) mizra mehanIya-jenA udayathI jIvane samyakatva ane mithyAtvanA mizra pariNAme thAya che. (3) samyakatva mehanIya-jenA udayathI jIvane kSAyaka samyakatva (karmanA saMpUrNa kSayathI utpanna thatuM atyaMta nirmaLa samyatva) thatuM aTake che. cAritrane rAdha karanArA bhAve be prakAranA cheH (1) kaSAyarUpa ane (2)nekaSAyarUpa. kaSa eTale karma athavA bhava, temane Aya eTale lAbha, jenAthI, je vaDe ke je chate thAya te kaSAya. je kaSAya jeTalA prabala nathI te nekaSAya. athavA je kaSAyanI apekSAe ghaNu gauNa che te nekaSAya, athavA krodhAdi kaSAyanA je uttejaka che te nokaSAya. kaSAyarUpa bhAve mukhyatve cAra prakAranA cheH (1) krodharUpa (2) mAnarUpa (3) mAyArUpa ane (4) lebharUpa. ane te darekanA paNa taratamatAthI cAra-cAra vibhAge paDe che. te A rIteH (1) anaMtAnubaMdhI (2) apratyAkhyAnI (3) pratyA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama odha-graMthamALA : 27 : : puSpa khyAnI ane (4) saMjavalana. temAM jenA vaDe anaMtA saMsAra maMdhAya, je yAtrajIva rahe ane jenA lIdhe samyaktvanA lAbha na thAya te anaMtAnubaMdhI kahevAya che; jenA vaDe jANavA chatAM thADuM paNa pratyAkhyAna( tyAga ) na thai zake, je eka varSa sudhI rahe ane dezavirati cAritranA ghAta kare te apratyAkhyAnI kahevAya che; jenA vaDe savirati pratyAkhyAna na thaI zake, je cAra mAsa Take ane sarvavirati cAritranA ghAta kare te pratyAkhyAnI kahevAya che; jenA vaDe saMyamI AtmA paNa koI vAra AkuLavyAkuLa khanI jAya, je para divasa sudhI Take ane yathAkhyAta cAritra-vItarAga dazAnA ghAta kare te saMjvalana kahevAya che. eTale kaSAyeA uttarabhedathI nIce mujaba sALa prakAranA bane che. (1) ana'tAnuba'dhI krodha-re parvatanI rekhA jevA hAya che. ( 2 ) apratyAkhyAnI krodha-je sukAyelA taLAvanI rekhA jevA hAya che. (3) pratyAkhyAnI krodha-je retInI rekhA jevA hAya che. (4) saMjavalana krodha-je pANInI rekhA jevA hAya che. (5) ana MtAnubaMdhI mAna-je pASANunA thAMbhalA jevu hAya che. ( 6 ) apratyAkhyAnI mAna--je hADakAnA thAMbhalA jevu hAya che. (7) pratyAkhyAnI mAna--je lAkaDAnA thAMbhalA jevu... hAya che.. (8) saMjavalana mAna- je netaranA thAMbhalA jevuM hAya che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ navanuM : 28 : thArivavicAra (9) anaMtAnubaMdhI mAyAje vAMsanA mULa jevI hoya che. (10) apratyAkhyAnI mAyA-je meMDhAnA zIMgaDA jevI hoya che. (11) pratyAkhyAnI mAyA-je baLadanA mUtranI rekhA jevI hoya che. (12) saMjavalana mAyA-je vAMsanI chala jevI hoya che. (13) anaMtAnubaMdhIbha-kIramajanAraMga jevo hoya che. (14) apratyAkhyAnI le-je nagaranI khALanA kAdavanA raMga je heAya che. (15) pratyAkhyAnI le-je gADAnI maLInA raMga jevo hoya che. (16) saMjavalana lebha-je haLadaranA raMga je heya che. cAritra guNane mukhya ghAta karanArA A soLa kapAye che. eTale jema jema temanI tIvratA ochI thatI jAya che tema tema AtmAne cAritrya--guNa khIlato jAya che, ane jyAre te seLe kaSA dUra thaI jAya che tyAre AtmA rAga ane dveSathI rahita thaIne vItarAga dazAne pAme che. nekaSAyanA be vibhAge cheH (1) hAsyaSaka ane (2) veda. temAM hAsyaSakanA cha bhAve nIce pramANe hoya che. (1) hAsya-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA hasavuM Ave che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaNA che, dhamadha-raMthamALA : 29 : * puSpa (2) rati-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA haSa thAya che. (3) arati-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA kheda thAya che. * (4) bhaya-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA bIka lAge che. (5) zeka-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA pari tApa thAya che. (6) jugupsA-jenA vaDe nimittathI ke nimitta vinA dhRNA upaje che. veda eTale kAmavAsanA. te nIce pramANe traNa prakAranI hoya che. (1) puruSaveda-jethI strIne bhegavavAnI IcchA thAya te tRNunA agni jevA hoya che. (2) strIveda-jethI puruSane bhegavavAnI IrachA thAya, te bakarInI lIMDInA agni jevo hoya che. (3) napuMsada-jethI strI-puruSa baMnene bhegavavAnI IcchA thAya. te nagaradAha jevo hoya che. A rIte samyakatvane rodha karanArA traNa vikArI bhAve ane cAritrane rodha karanArA pacIza vikArI bhAve maLIne mehanA (mohanIya karmana) kula bhAva 28 thAya che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 30 : cAritravicAra jIva jyAre A aThThAvIza prakAranA bhAvamAM bhramaNa na kare tyAre mahavane navi bhamate" kahevAya che. (17) svabhAva. je svabhAva nathI te parabhAva che ane parabhAva nathI te svabhAva che. A dRSTie AtmAnuM svarUpa svabhAva kahevAya che ane pudgalanuM svarUpa parabhAva kahevAya che. AtmA aneka guNothI alaMkRta che, paNa mukhyatve jJAna ane sukhanAM ke cit ane AnaMdanAM lakSaNothI yukta che, eTale cidAnaMda-svarUpa kahevAya che. A cidAnaMda-svarUpamAM magna thavuM ane koI paNa paugalika bhAne sparza thavA na de e "svabhAva sthiti" "nijAnaMdanI mastI" "sahajAnaMdanuM sukha" "AtmaramaNutA" ke "mannatA" kahevAya che. A avasthAnuM varNana karatAM anubhavI puruSoe jaNAvyuM "jene jJAnarUpI amRtanA samudra jevA parabrahma(AtmA)mAM magnapaNuM che, tene paramAtmA sivAya bIjA viSayamAM pravRtti karavI haLAhaLa jhera jevI lAge che. je AtmasukhamAM magna che ane syAdvAdathI zuddha thayelI daSTivaDe jagatanA tamAma tatvanuM avalokana kare che, tene anya bhAnuM kartApaNuM rahetuM nathI, paNa mAtra sAkSIpaNuM ja rahe che. parabrahmamAM magna thayelAne pudgalanI vAte nirasa lAge che,
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ - dharmabodha-caMthamALa : 31 : : puSpa te suvarNane unmAda kayAMthI hoya? ane strInAM pralobhaka AliMganemAM Adara paNa kayAMthI hoya? arthAt tene kaMcana ke kAminIne leza mAtra paNa meha hete nathI. ' "AtmasvarUpamAM magna thayelAne je sukha hoya che, tenuM varNana karavuM zakya nathI. vaLI te sukha priyatamAnA AliMgana sAthe ke bAvanAcaMdananA lepa sAthe sarakhAvI zakAya tevuM paNa nathI. tAtparya ke-priyatamAnA AliMganathI ane bAvanAcaMdananA lepathI je sukha utpanna thAya che, te AtmanimagnatAnA sukha AgaLa ekadama tuccha che." - - (18) parabhAva khAna-pAnanuM sukha, vastra-AbhUSaNanuM sukha, nokara-cAkaranuM sukha, uThavA-besavAnuM sukha, manohara mahAlamAM rahevAnuM sukha, vAhananuM sukha, dhanamAlanuM sukha, vyApAra-rojagAranuM sukha, pratiSThAnuM sukha, adhikAranuM sukha, patnInuM sukha, putranuM sukha, kuTuMbanuM sukha, mitra ane svajanenuM sukha e pIgalika rahevAthI parabhAva kahevAya che. te mATe nigraMtha maharSioe kahyuM che ke- saghaM viviyaM nIyaM, navuM naE vivighaM . savve AbharaNA bhArA, savve kAmA duhAvahA // " * "tAtvika daSTie badhAM gIte eka prakArane vilApa che, badhAM nRtye eka prakAranI viDaMbanA che, sarva AbharaNe bhAra samAna che ane sarva prakAranA kAmo ekAMte duHkhane ja ApanArA che. "
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 32 : cAritravicAra mahIpationA mahelamAM, dhanapationA dhAmamAM ane jAhera sthAnAmAM manane mahulAvavA sAru gAyako ane gAyikAenAM gAna thAya che, aneka prakAranA aMgamarADA ane hAvabhAvathI alaMkRta nRtyeAnA jalasA goThavAya che, vaLI rUDA-rUpALA dekhAvA mATe hIrA-metI-mANeka ane suvarNanA anekavidha AbharaNA ekaThA karavAnA prayAsa thAya che ane viSayanI tRpti thAya te mATe vividha prakAre oraDAnI sajAvaTa karavAmAM Ave che, temAM bahumUlya rAcarAcIluM geAThavavAmAM Ave che, tene viSayAttejaka citrAthI sutheAbhita karavAmAM Ave che ane poSTika davAo-mAtrAo-yAkrutiovaDe vIyanA saMcaya karavAmAM Ave che, paraMtu te khadhAne AkharI aMjAma khUrA hAya che. tethI ja anubhavI puruSAe kahyuM ke-suMdara lAgatAM gItA e Akhare khUba raDAvanAra vilApeA che, maneAhara jaNAtAM nRtye ghaNu. kaSTa ApanArI viDaMbanA che, ramaNIya jaNAtAM AbhUSA phAgaDhanA bhAra che ane mIThuM-madhuruM lAgatuM viSayasukha aneka prakAranAM duHkhAne laI AvanArI berahama khalA che. jyAM sudhI pauddagalika sukhanI asAratA samajAya nahi, jyAM sudhI kAmabhoganI Asakti dUra thAya nahi, ane jyAM sudhI parabhAvamAM ramavAnI lAMkhA samayanI bUrI Adata badalAya nahi tyAM sudhI svabhAvamAM sthiti thaI zakatI nathI, eTale parabhAvane TALavA e ja svabhAvamAM sthira thavAnA-nija svabhAvamAM magna thavAnA sAcA upAya che. (19) parabhAva tyAnI parIkSA. " 'ahaM bhrahmAsmi / ' 'huM brahma chuM navaDyuM': brahma satyaM jJamicchA 'i
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 33 : cArivavicAra brahmasatya che ane jagata mithyA che." "arA: saMtADA kharekhara! A saMsAra asAra che" " jAmA phuvA" sarve kAmage duHkhane lAvanArA che" evAM evAM vacana uccAravA mAtrathI ja parabhAva TaLe che ane svabhAvamAM sthiti thaI che, tema samajavAnuM nathI. athavA vasatimAM rahevAnuM cheDIne jaMgalamAM vasavA-mAtrathI ke vividharaMgI vastrone va5rAza choDIne kevaLa bhagavAM kevaLa pILAM ke kevaLa veta vastro dhAraNa karavA mAtrathI athavA mastakanuM mUMDana karI nAkhavAthI ke khullA page pharavAthI ja parabhAva TaLe che, tema samajavAnuM nathI, paraMtu parabhAva TaLe tyAre ja samajavAne che ke jyAre iMdriyanA viSaye ane mananA vikAre bilakula satAve nahi. je suMvALAM vastro pasaMda paDatAM hoya ane jADAM ke kharabacaDAM vastro akArAM lAgatAM hoya, je suMvALI pathArI gamatI heya ane kharabacaDI jamIna aruci utpanna karatI heya, je UnALAmAM ThaMDakanI apekSA rahetI hoya ane ziyALAmAM garamInI jarUra jaNAtI hoya ke kaI paNa svarUpamAM suMvALe sahavAsa gamatuM hoya te samajavuM ke hajI sparzane jItI zakAye nathI, pazanendriyane jItI zakAI nathI. je mIThAIo para mana eTatuM hoya ane jArabAjarI ke makAInAM DhebarAM para napharata thatI hoya, je mevA ne phaLa ArogavAmAM AnaMda AvatuM hoya ane maga-aDadanA bAkaLA ke javane sAthe phAkavAmAM aprIti utpanna thatI hoya, je amuka aMze khAruM, amuka aMze khATuM ane amuka aMze
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha bAdha-graMthamALA : 34 : : puSpa tIkhuM ja pasaMda paDatu hAya ane tethI echuM ke vastu thatAM nAkanuM Teravu' UMcu' caDatu. hAya te samajavuM ke hajI rasane jItAyA nathI, rasane driyane jatI zakAI nathI. jo attara, senTa, phUle ane bIjA sugaMdhI padArthAnI vAsathI mana prasanna thatuM hoya ane koI paNa kAraNe utpanna thayelI kharAma vAsa ke durgaMdhathI cIDa caDatI haiAya te jANavuM ke hajI gaMdhane jItAyA nathI, dhrANeMdriyane jItI zakAI nathI. jo cauvana tarapha AkarSaNa thatu hoya ane vRddhAvasthA joine cIDa caDatI hoya, je khAdya bhapakA mana para asara karatA hoya ane AMtarika guNA tarapha upekSA thatI hAya, jo vastrAbhUSaNu ane TApaTIpa taraph mana leAbhAtuM hAya ane sAdAI tathA sughaDatAmAM prasannatA na anubhavAtI hoya te jANavu' ke hajI rUpane jItI zakAyuM nathI, cakSuridriyane jItI zakAI nathI. jo maneAhara sagIta sAMbhaLIne haSa thatA hoya ane karuNa kuMdana sAMbhaLIne cIDa caDatI hAya athavA khuzAmatanAM vAye sAkara jevA mIThAM lAgatAM hoya ane hitabhAve kahevAyelA zabdo vaSa samAna kaDavA jaNAtA hAya teA samajavuM ke hajI zabdane jItI zakAyA nathI, zrotra'driyane jItI zakAI nathI. jo koI paNa kAraNe gusso AvatA hoya, leAhI tapatu hoya, anyane zikSA karavAnuM mana thatuM hAya ke vaira levAnI vRtti jAgatI haiAya te samajavuM ke hajI krodhakaSAyane jItI zakAyA nathI.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : .: 35 4 cAritravicAra - je kaI paNa kAraNe ahaMkAra AvatuM hoya, "huM maTe chuM, badhAthI caDiyAta chuM, mArA karatAM ke zreSTha nathI, have mAre bIjA AgaLathI kaMI zikhavAnuM nathI," evI vRtti jAgatI hoya te samajavuM ke hajI mAnakaSAyane jItI zakAyuM nathI. je kaI paNa kAraNe daMbha ke dekhAva karavAnuM mana thatuM hoya ane bIjAne chetaravAnI, bhUlathApa ApavAnI ke ADA mArge doravAnI vRtti jAgatI hoya te samajavuM ke hajI mAyAkaSAyane jItI zakAye nathI. je kaI paNa kAraNe paugalika vastumAM mamatvabhAva pedA thata hoya, athavA tene meLavavAnI Asakti ke tRSNa jAgatI hoya to samajavuM ke hajI le bhakaSAyane jItI zakAyuM nathI. tAtparya ke viSaya ane vikArone jItavAnuM kAma atyaMta agharuM che ane te viziSTa sAdhanA vinA siddha thatuM nathI. (ra) jJAna ane kiyAnA sAgathI ja mekSa che. viSaya ane vikArone jItavAnI viziSTa sAdhanAne jJAnIo sadAcAra, puruSArtha, cAritra ke sakyiA kahe che ane tene jJAnanI sAthe saMga thAya te ja mokSamArganI prApti thAya ema mAne che. A rahyA temanI e mAnyatAne darzAvanArA suMdara zabdo - saMjogIda karuM ghauMti, na hu egacakkeNa raho payAi / aMdho ya paMgU ya vaNe sameccA, . te saMpattA nA vidyA "
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-graMthamALA : 36 : * puSpa eka paiDAthI ratha cAlatuM nathI, vaLI AMdhaLe ane pAMgaLo vanamAM gayA tyAM bhegA thayA te nagaramAM praveza karI zayA; mATe jJAna ane kriyAne saMga thAya te ja ekSaphalanI prApti thAya che." - ahIM AMdhaLA ane pAMgaLAnuM udAharaNa A rIte samajavAnuM che - (21) AMdhaLe ane pAMgaLa keI nagaranA leke rAjAnA bhayathI araNyamAM gayA, paraMtu tyAM paNa zerane bhaya lAgavAthI pitApitAnAM vAhanone tyAga karIne cAlyA gayA. te vakhate eka AMdhaLo ane eka pAMgaLe tyAM ja rahI gayA. evAmAM te araNyamAM dAvAnaLa prakaTyo, eTale athaDAtA-kUTAtA te baMne jaNa eka sthaLe bhegA thayA ane "AphatamAMthI kema bacavuM?" tene vicAra karavA lAgyA. AMdhaLAe kahyuM-"bhAI paMgu! mArAmAM cAlavAnI zakti ghaNuM che paNa AMkhe dekhAtuM nathI, eTale khADAkhaDiyAmAM paDI jAuM chuM ke jALajhAMkharAmAM bharAI jAuM chuM, tethI mAruM cAlavuM bekAra che, are re ! A AphatamAMthI ApaNe kema bacI zakIzuM ?" pAMgaLAe kahyuM-bhAI prajJAcakSu ! mArI AMkhe ghaNI pANIdAra che ane dUra dUrane raste paNa barAbara joI zake che, paraMtu mArA pagamAM cAlavAnI jarAye tAkAta nathI. jarA cAlavA jauM chuM ke gabaDI paDuM chuM, tethI taddana lAcAra chuM. kharekhara ! ApaNe baMne AphatamAM AbAda sapaDAI gayA chIe !"
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 37 : cAritravicAra bhAI 5zu ! Ama nirAza thaye ApaNA paNa yukti zodhI nathI, te kAma kaLathI e mATe kaIka navasu : AMdhaLAe kahyuM- dahADA zuM vaLaze ? kADhavI joIe. je kAma maLathI thatuM jarUra thAya che. ' pAMgaLAe kahyuM' deosta ! tArI vAta tadna sAcI che, paraMtu A AphatathI huM eTalA badhA gabharAI gayA chuM ke mArI akkala kaI kAma ApI zake tema lAgatuM nathI.' AMdhaLAe kahyuM:- Aphta samaye buddhine sthira rAkhavI e zANA manuSyanuM kartavya che, mATe tuM buddhine sthira rAkha ane koI paNa upAya zodhI kADha; nahi te ApaNAM sAce varSe ahIM ja pUrAM thayAM samajaje. ' A zabdoe pAMgaLAmAM sphUrti ANI ane eka upAya tenA manamAM ekAeka jhabakI gayA. teNe AMdhaLAne kahyu :* Dhosta ! mane eka upAya maLI AvyeA che. tuM zarIre ghaNA majabUta che ane tArI khAMdha upara mane ucakI zake tema che. ethI tArI khAMdha para mane ucakI le ane huM tane rastA khatAvuM tema cAlavA mAMDa, AthI khADAkhaDiyAmAM paDI javAnA ke jALAM-jhAMkharAmAM bharAi javAnA bhaya raheze nahi. A rIte ApaNe A jaMgalamAMthI salAmata raste bahAra nIkaLI jaIzuM ane pAsenA nagaramAM paheAMcI zakIzuM. ' pAMgaLAnA skUrelA upAya sAcA hatA. e upAya kAme lagADatAM te ane dAvAnaLamAMthI khacI gayA. ane pAsenA nagaramAM sahIsalAmata praveza karI zakyA. e rIte jJAna ane
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 38 : : puSpa kriyAne saMga thAya te saMsAranA dAvAnaLamAMthI bacIne mokSanagarIe sahIsalAmata pahoMcI zakAya. (22) zUnya gharanuM daSTAMta jJAna ane kriyAnA saMganuM vizeSa mahattava zUnya gharanA daSTAMtathI samajAya che, te e rIte ke-aneka bArI-bAraNuM tathA chidrovALuM eka ghara ghaNA vakhatathI ughADuM paDeluM che ane temAM keIne vAsa nathI. have eka manuSyane temAM rahevAnI IcchA thAya che, tethI dIva laIne temAM praveza kare che ane tenAM badhAM bArI-bAraNAM baMdha karIne, sAvaravaDe temAM badhe kacaro sApha karI nAkhe che, tethI e ghara rahevA lAyaka bane che ane temAM pele puruSa sukhethI nivAsa kare che. te ja rIte AsavarUpa ughADA dvAravALe jIvarUpa oraDo mekSanA sukhathI zUnya che ane mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yogarUpa pavanavaDe AvelA karmarUpI kacarAthI bharAyela che. tene mokSasukhanA nivAsa mATe zuddha karavAnuM che. tethI AtmaanAtma vagerene bheda batAvanArA jJAnarUpI dIvAnI jarUra che; navAM karmo praveza na pAme te mATe bArI-bAraNuM baMdha karavAnI kriyArUpa saMyamanI agatya che ane lAgelAM karmo nAza pAme te mATe saMmArjananI yiArUpa tapanI paNa AvazyakatA che. A rIte jJAna tathA kriyAne saMga thAya te ja jIva mokSasukhane pAmI zake che. (ra3) jJAna, saMyama ane tapa. - eka sthaLe Arya maharSioe kahyuM che ke -
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 39 : cAritravicAra nANaM payAsayaM sohao, tavo saMjamo ya guttikro| tiNhaM pi samAoge, mokkho jiNasAsaNe bhnnio| jJAna prakAzaka che, saMyama guptikara che ane tapa zedhaka che. e traNenA saMgathI ja jinazAsanamAM mokSa kahelo che." ahIM koIne e prazna thAya ke AgaLa te "jJAna ane kriyAnA saMgathI muktisukha kahyuM ane ahIM jJAna, saMyama ane tapathI mokSanI prApti kahevAmAM Ave che, to bemAM sAcuM zuM? ene uttara e che ke "saMyama ane tapa e yiArUpa che, tethI baMnene artha eka ja che." ahIM bIjo prazna e paNa pUchavAno saMbhava che ke sasthAnazAnavAritrA imokSamA ! " " samyagudarzana, samyajJAna ane samyak cAritra e traNa mokSane mArga che," evuM sUtra prasiddha che ane ahIM te mAtra jJAna ane kriyAnA sagathI ja mekSa kahevAmAM Ave che, te temAM pUrvApara virodha nathI zuM? " enuM samAdhAna e che ke "samyagadarzana vinAnuM jJAna e samyajJAna nathI, tethI jJAna zabdamAM samyagadarzana aMtarbhata che ane kriyA e spaSTapaNe cAritrane ja paryAyavAcI zabda che, tethI e baMne vidhAnamAM pUrvApara virodha jevuM kaMI ja nathI.' (24) ekanuM pratipAdana e bIjAne niSedha nathI. pAThaka mahAzayoe eka vAta spaSTapaNe samajI levAnI jarUra che ke Arya maharSie vastunI aneka bAjune joIne
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 40 : tenuM pratipAdana karanArA che, tethI jyAM paNa eka vastunI upayogitA samajAvavAnI jarUra lAge, tyAM tenuM vividha yuktio ane dRSTAMte vaDe samarthana kare che, paraMtu tenI pUraka bIjI vastuone niSedha karatA nathI. dAkhalA tarIke jyAre teo zraddhA ke samyakatvanuM mahattva prakAzatA hoya che tyAre tene dharmanuM mULa kahe che, sarva saddaguNene bhaMDAra kahe che ane mokSamArgamAM javAne daravAje kahe che (je apekSAe sAcuM che), paNa tene artha e nathI ke samyagRjJAna ane samyacAritra jarUranAM nathI. te ja rIte jyAre teo jJAnanuM apUrva mahattva prakAzatA hoya che, tyAre tene ajJAna ane mahine nAza karanAruM kahe che, sakalasiddhinuM sadana kahe che ane muktine ananya upAya kahe che (je apekSAe sAcuM che), paNa tene artha e nathI ke-samyagadarzana ane sammacAritra nakAmAM che. te ja rIte jyAre teo cAritranuM mahatva prakAzatA hoya che, tyAre tene jJAnanA sArarUpa, sarva karmane nAza karanAra ane mokSanuM ananya kAraNa kahe che (je apekSAe sAcuM che), paraMtu tene artha e nathI ke-samadarzana ane samyagajJAna nigI che. tAtparya ke-badhAM sAdhane potapotAnAM sthAne mahatvanAM che, tethI ekanuM pratipAdana e bIjAne niSedha nathI.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 2 . cAritradharma (25) cAritra dharmanA prakAre samyaka cAritrane utpanna karanAra dharma cAritradharma kahevAya che. je be prakArano cheH (1) sarvavirati ane (2) dezavirati. temAM sarvavirati e pApa vyApAranA sarva tyAgarUpa che ane dezavirati e pApavyApAranA deza tyAgarUpa che. (26) pApavyApAra - "pApa vyApAra kone kahevAya ?" ane te keTalA prakAre thAya che? ene uttara e che ke-je vyApAra, pravRtti ke AcaraNathI avazya karmane baMdha thAya te pApa-vyApAra kahevAya, te asaMkhya prakAre thAya che, paNa vyavahAranI saralatA khAtara zAstrakAroe tenA aDhAra prakAre pADyA che ane temAM paNa mukhyatA pahelA pAMcanI ja mAnI che, te A rIte - 1) prANAtipAta-hiMsA karavI te.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ - papa dharmabodha graMthamALA : 4ra : (2) mRSAvAda-jUThuM bolavuM te. (3) adattAdAna cerI karavI te. (4) maithuna-abrahma sevavuM te. (5) parigraha-mamatva buddhithI vastune saMgraha kare te. (6) ka -gu kare te. (7) mAna-abhimAna rAkhavuM te. (8) mAyA-kapaTa karavuM te. (9) lebha-tRSNa rAkhavI te. (10) rAga-prIti karavI te. (11) dveSa-aprIti karavI te. (12) kalaha-kaMkAsa kare te. (13) abhyAkhyAna-ALa caDAvavuM te. (14) pazunya-cADI khAvI te. (15) rati-arati-harSa ane zeka karavo te. (16) para parivAda-anyane avarNavAda bela te. (17) mAyAmRSAvAda-prapaMca kare te. (18) mithyAtvazalya-viparIta zraddhA karavI te. krodha-mAna-mAyA-labha-rAga-dveSa-kalaha-abhyAkhyAnaaizunya--rati arati-para parivAda--mAyAmRSAvAda ane mithyAtvazalya vaDe yA te hiMsA thAya che, yA te jUThuM bolAya che, yA te cerI karAya che, yA te abrA sevAya che ke vastune mamatvapUrvaka saMgraha thAya che, tethI prANutipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha e pAMcane ja mukhya pApa mAnavAmAM AvyAM che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritravicAra (27) tyAganI vyAkhyA tyAga kene kahevAya ? " ene uttara e che ke-heya vastune pitAnI IcchAthI choDI devI tene tyAga kahevAya che, paraMtu subaMdhunI mAphaka anicchAthI choDavI tene tyAga kahevAtuM nathI. samrATa caMdraguptanA mRtyu pachI tenI gAdIe biMdusAra AvyuM, tyAre naMda rAjAne saMbaMdhI subaMdhu tene pradhAna thaye. A subaMdhune cANakaya upara ghaNe TheSa hatuM, eTale teNe aneka prakAranI yukti-prayuktio ajamAvIne rAjAnuM mana tenA pratye abhAvavALuM karyuM. A vastusthiti catura cANakya tarata ja pAmI gayo ane pitAnuM apamRtyu na thAya te mATe pitAnI saghaLI mAlamilakatanI vyavasthA karIne teNe aNusaNa(AhAratyAga)ne rAha lIdhe. paraMtu e rIte maratAM pahelAM teNe eka DAbalI taiyAra karI ane tene potAnA paTArAmAM rAkhI mUkI. have cANakya mRtyu pAmatAM subaMdhue tenuM ghara rahevAnA miSathI rAjA pAsethI mAgI lIdhuM ane temAMnI badhI vastuo kramazaH tapAsavA mAMDI. te veLA pele paTAre paNa tapAsya, te temAMthI eka baMdha peTI nIkaLI. subaMdhue e peTIne paNa ughADI nAkhI, te temAMthI bIjI baMdha peTI nIkaLI. Ama peTInI aMdarathI peTI nIkaLatAM chevaTe pelI DAbalI nIkaLI ane tene ughADatAM temAMthI eka prakAranI sugaMdha nIkaLI tathA eka kAgaLa maLI AvyuM. te kAgaLamAM lakhyuM hatuM ke "je manuSya A DAbalInI sugaMdhane suMghe, teNe tyArathI mAMDIne jIvanaparyata strI, palaMga, AbhUSaNa ane svAdiSTa bhajanane tyAga kare tathA kaThera jIvana gALavuM, anyathA tenuM mRtyu thaze."
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 44 : subaMdhue A vAtanI khAtarI karavA te DAbalI eka bIjA puruSane suMghADI joI, pachI tene svAdiSTa bhojana karAvyuM ane suMdara vastrAbhUSaNethI sajaja karIne palaMga para sUvADyo ke tarata ja te mRtyu pAme. AthI tene khAtarI thaI ke cANakya kAgaLamAM je lakhyuM te sAcuM hatuM, eTale jIvananI rakSA mATe teNe paNa strI, palaMga, vastrAbhUSaNa ane svAdiSTa bhajanane tyAga karavo joIe. tethI te divasathI mAMDIne subaMdhue e dareka vastuno tyAga karyo. A anicchAe karAyele tyAga e vAstavika tyAga nathI. bIjA zabdomAM kahIe te A jAtane tyAga e bAhya tyAga ke dravyatyAga che paNa AMtarika tyAga ke bhAvatyAga nathI. (28) sarvatyAga ane deza tyAga. ahIM sarvatyAga ane deza tyAga zabdothI zuM abhipreta che?" tene uttara e che ke pApavyavahAra manathI paNa thAya che, vacanathI paNa thAya che ane kAyAthI paNuM thAya che. vaLI te pite karavAthI thAya che, bIjA pAse karAvavAthI paNa thAya che ane kaI karatuM hoya tene anumodana ApavAthI paNa thAya che. A sarva prakAre tyAga kare te sarvatyAga che ane tethI e che tyAga kare te dezatyAga che. eTale prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna ane parigraha e pAMca pApane mana, vacana ane kAyAthI karavAM nahi, karAvavAM nahi ane anamedavAM paNa nahi e pApavyApArane sarvatyAga che ane sarvaviratirUpa cAritra che, jyAre te pApanI sthala eTale meTI meTI bAbateno tyAga kara te dezaviratirUpa cAritra che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM cAritravicAra (ra9) sarvavirati-cAritra saMsAranI asAratAne pUrepUrI jANa cUkele, bhavabhramaNathI kheda pAmela ane vinayAdi guNethI yukta virakta AtmA sarvavirati cAritrane adhikArI gaNAya che ane tene grahaNa karavAthI sAdhu, yati ke zramaNa thayela manAya che. A cAritra grahaNa karatI vakhate sarva pApAcAranA tyAga mATe nIcenuM pratyAkhyAna karavAmAM Ave che. karemi bhaMte ! sAmAiyaM, savvaM sAvajjaM joge paccakkhAmi, jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe koeNaM, na karemi, na kAravemi, karataMpi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! vAmi, niMdAma, anidAna, vosirAmi " "he bhadaMta! huM sAmAyika (nAmanuM cAritra grahaNa ) karuM chuM. te aMge sarva pApavyApAranuM pratyAkhyAna karuM chuM, mAvajajIva trividha trividhe, manathI, vacanathI ane kAyAthI karuM nahi, karAvuM nahi, anya karatA hoya tene sAruM jANuM nahi, he bhadaMta ! te saMbaMdhI bhUtakALamAM je pApa karyuM hoya tenAthI huM pAcho pharuM chuM, tenI huM AtmasAkSIe niMdA karuM chuM, tenI huM gurusAkSIe niMdA karuM chuM ane tevI pApI vRttivALA AtmAne-pApI vRttione tyAga karuM chuM." zAstrakAroe sarvavirati cAritrane (1) sAmAyika (2) chede sthAnIya (3) parihAravizuddhi (4) sUmasaM5rAya (5) yathAkhyAta ema pAMca prakAranuM mAneluM che, eTale sAmAyika e prathama prakAranuM cAritra che ane tene dhAraNa karavA mATe ja prastuta pratyAkhyAna karavAmAM Ave che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : puSpa A pratyAkhyAna ryA pachI prANAtipAtAdi pAMce pApanuM kramazaH pratyAkhyAna karavAmAM Ave che, jene pAMca mahAvratanI dhAraNa kahevAya che. A pAMca mahAvratanA 252 bhAMgAnI gaNatarI nIce mujaba thAya che. (30) paheluM prANutipAta viramaNavrata, tenA bhAMgA 81 9 pRthvIkAyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, | haNave nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. (3*3=9) 9 apakAyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, haNave nahi ane haNatAne bhale mAne nahi, 9 teukAyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, have nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. 9 vAukAyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, have nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. 9 vanaspatine mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, have nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. 9 beITriyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, haNAve nahi ane haNatAne bhale mAne nahi. 9 teIdriyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, haNave nahi ane haNatAne bhalo mAne nahi. 9 cauriTriyane mana, vacana ane kAyAthI haNe nahi, have nahi ane haNatAne bhale mAne nahi.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritravicAra nahi, * 47 2 9 pace driyane mana, vacana ane kAyAthI haNe hAve nahi ane haNutAne bhale mAne nahi. 81 ( 31 ) bIjuM mRSAvAdaviramaNu-vrata, tenA bhAMgA 36 9 krodhathI mana, vacana, kAyAe jUThuM mele nahi, jUThuM khelAve nahi ane khelatAne bhalA jANe nahi. 9 hAMsIthI mana, vacana, kAyAe jUThuM mele nahi, jUhu' khelAve nahi ane khelatAne bhale jANe nahi. 9 bhayathI mana, vacana, kAyAe tU huM bele nahi, jUM huM' lAve nahi ane khelatAne bhaleA jANe nahi. 9 lAbhathI mana, vacana, kAyAe jhU hai' mele nahi, khelAve nahi ane khelatAne bhaleA jANe nahi. 36 (32) trIjI adattAdAnaviramaNu-vrata, tenA bhAMgA 54 9 mana, vacana, kAyAe alpa cArI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhalA jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAe ghaNI cArI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhaleA jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAe nAnI cArI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAe mATI cArI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhalA jANe nahi.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : 48 : 9 mana, vacana, kAyAe sacittanI corI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAe acittanI cerI kare nahi, karAve nahi tathA karatAne bhale jANe nahi. (33) cothuM mithunaviramaNavrata, tenA bhAMgA ra7 9 mana, vacana, kAyAthI devatAnI strI bhegave nahi, bhega vAve nahi ane bhegavatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAthI manuSyanI strI bhegave nahi, bhega vAve nahi ane bhegavatAne bhale jANe nahi. ' mana, vacana, kAyAthI tiryaMcanI strI bhagave nahi, bhegavA nahi ane bhegavatAne bhale jANe nahi. (34) pAMcamuM parigrahaviramaNu-vata, tenA bhAMgA 54 9 mana, vacana ane kAyAthI thoDe parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi ane rAkhatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAthI ghaNe parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi ane rAkhatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAthI nAne parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi ane rAkhatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAthI meTe parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi ane rAkhatAne bhale jANe nahi.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 49 : cAritravicAra - mana, vacana, kAyAthI sacitta parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi ane rAkhatAne bhale jANe nahi. 9 mana, vacana, kAyAthI acitta parigraha rAkhe nahi, rakhAve nahi ane rAkhanArane bhalo jANe nahi. 54 (35) rAtribhejana viramaNavrata - pAMca mahAvrata dhAraNa karanAre rAtribhojananuM paNa sarvathA viramaNa karavAnuM hoya che. eTale pAMca mahAvrata ane chaThThA zatribhejanaviramaNa vratathI sarvavirati cAritrane prAraMbha thAya che. (36) savAra-sAMja pratikamaNu vrata dhAraNa karyA pachI tenuM pAlana karavA mATe pUrepUrI kALajI ane sudaDha prayatna karavAnI AvazyaktA che, eTale yatanA ane puruSArtha e be vratanA prANa gaNAya che. Ama chatAM zaratacUkathI ke ajANatAM je vrata pAlanamAM kaI skUlanA thaI jAya che tenI niMdA karavI ghaTe che, gaha karavI ghaTe che ane te mATe megya prAyazcitta laIne vizuddha thavuM Avazyaka che. A mATe savAre ane sAMje pratikramaNa karavAnI cejanA che. pratikramaNa eTale mithyAtva, avirati, pramAda ane kaSAyamAMthI pAchA pharavuM ane pitAnA mULa sthAne AvI javuM. A mahatvapUrNa AdhyAtmika yiAnAM mukhya aMge "cha" che, tethI te paDAvazyaka paNa kahevAya che. A cha aMgenAM nAme tathA kAme nIce mujaba samajavA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhodha-graMthamALA : ve : : puSpa (1) sAmAnya sAmAyika, niravagha rahevuM, samabhAva keLavaveA, jJAnamAM vRddhi karavI. ( 2 ) caGathIlatho-caturvizati jinastavana. cAvIza tIrthaMkarAnu'guNakIrtana karavuM, bhaktibhAva vadhAravA, darzana guNanI zuddhi karavI. ( 3 ) vaMza-va'dana, gurune parama vinayapUrvaka vaMdana karavuM, temanA pratye samarpaNubhAva keLavavA ane temanI pAsethI anubhavasiddha AtmajJAna meLavavu. (4) pattiAmaLa-pratikramaNu, vratamAM lAgelA aticArAnu zodhana karavu, AtmanirIkSaNa karavuM ane temAM je DhASA thayelA jAya tenI nidA ane gA~ karavI. AtmAne tenA mULa sthAne pAcho lAvave. ( 5 ) SEEN-kAyAtsaga, thayelAM pApAnI vizeSa zuddhi mATe manane dhyAnamAM joDavuM, vANIne mAna rAkhavI ane kAyAne ekasthAne sthira rAkhI tenA vaDe kAI paNa icchApUrvakanI pravRtti karavI nahi. ( 6 ) padmavALa-pratyAkhyAna. AtmaguNAnI vRddhi karavI ane nAnI mATI kAi paNa tapazcaryAM karavAnA niNya karavA. (37) caraNasittarI ane karaNasittarI savirati cAritranA sapUrNa vikAsa karavA mATe caraNasittarI ane karaNasittarI Avazyaka manAya che. caraNasittarI eTale cAritrane lagatAM sittera melA ane karaNasittarI eTale kriyAne lagatA sittera khelA. tenI gaNatarI nIce mujakha thAya che--
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 pa1 : cAritravicAra vA(5) samAdhaH( 20 ) saMgama ( 27) veyAvaccaM(10) ca baMbhaguttIo (9) / nALArUti() tava( 2) vohanihA(4) rame " pAMca mahAvrata, daza prakArane zramaNadharma, sattara prakArane saMyama, daza prakAranuM vaiyAvRtya, nava brahmacaryanI vADe, traNa jJAnAditrika, bAra prakAranuM tapa ane cAra prakArane krodhAdi nigraha e sittera belathI caraNasittarI kahevAya che." pAMca mahAvratanuM varNana upara AvI gayuM. daza prakAranA zramaNadharma(yatidharma) mATe kahyuM che ke tti-va-va-tti-tA-saMje javo . saccaM soaM akiMcaNaM ca baMbhaM ca jaidhammo // " (1) kSAnti-kSamA ke krodhane abhAva. (2) mArdava-mRdutA ke mAnane abhAva. (3) Arjava-saralatA ke mAyAne abhAva. (4) mukti-saMteSa ke lebhano abhAva. " (5) tapa-IcchAone niSedha. (6) saMyama-idri para jaya. (7) satya-vastunuM yathAsthita kathana. (8) zauca-badhA ja sAthe anukULa vyavahAra (9) akiMcanatA-sarva prakAranA parigrahane tyAga. (10) brahmacarya-abrahmane savathA tyAga ke kuzalAnuSThAna.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamaNa graMthamALA ka para H : puSa manu mahArAje manusmRtimAM dharmanAM daza lakSaNNA A rIte khatAvelAM che; 46 dhRtiH kSamo yamossteyaM, zaucamindriyanigrahaH / dharvidyA satyamakrodho, dazakaM dharmalakSaNam // " (1) dhRti-satASa, ( 2 ) kSamA-krodhanAM kAraNeAnI hAjarI ke gerahAjarImAM samabhAva ( 3 ) krama-vikAranAM kAraNeA hAvA chatAM vikriyAne prApta thavuM nahi. (4) asteya-cArI karavI nahi. ( 5 ) zaiAca-antaHkaraNane pavitra rAkhavuM. (6) indriyanigraha-pAMca indriyAne kAbUmAM rAkhavI. (7) dhIzAstra, anubhava ane saMpradAyamAM tattvanuM ciMtana karavu. ( 8 ) vidyA-AtmajJAna prApta karavuM. ( 9 ) satya-je vAta jevI hoya tevI ja batAvavI, (10) akrodha-krodhanu game tevuM kAraNa maLe te paNa kreAdha na karavA. sattara prakAranA saMyama mATe kahyuM che ke 19 "paMccAsavAviramaNaM, paMcadiyaniggaho kasAyajao / daMDatiyassa viraI, sattarasahA saMjamo hoi // pAMca Asave(prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha )thI viramaNu, pAMca iMdriyAne nigraha, cAra kaSAyane jaya ane manaDa, vacanadaMDa tathA kAyada DathI viratie sattara prakAranA sayama DAya che. (AmAMnAM keTalAka bheAnI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 53 : zArivavicAra gaNanA svataMtra thayelI che paNa saMyamanuM citra A guNavaDe pUrNa thatuM hoI tenI ahIM punarukti karelI che.) daza prakAranA vaiyAvRtya mATe kahyuM che ke - " AyariyauvajjhAe, tavassisehe gilANasAhUsu / samaNunasaMghakulagaNa, veAvacaM havai dasahA // " (1) AcArya, (2) upAdhyAya, (3) tapasvI, (4) zakSaka ( zikSA lete), (5) plAna (bimAra), (6) sAdhu, (7) samajJa (8) zramaNusaMgha, (9) kula ane (10) gaNa e daza prakAranuM vaiyAvRtya hoya che. eTale A dezanI sevAzuzraSA karavI e. daza prakAranuM vaiyAvRtya che. brahmacaryanI nava vaDe mATe kahyuM che ke - "vasahi kahanisijindiya, kuDatara putvakIlie paNie / aimAyAhAravibhUsaNAI, nava baMbhaceraguttIo // " (1) vAda-vivAtisevA-strI, pazu ane napuMsakanA vAsathI rahita evA ekAMta vizuddha sthAnamAM vAsa kare. (2) du-strIthauhA-strIo saMbaMdhI vAta karavI nahi. (3) rivijha-nivaghADakurAnama-je pATa, pATalA, zayana, Asana vagere para strI beThelI hoya, te be ghaDI sudhI vAparavAM nahi. (4) $rika-kriyApora-rAgane vaza thaI strInAM aMgepAMgenuM nirIkSaNa karavuM nahi.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ dho-graMthamALA : 54 H puSpa (5)kuMtara-janyAtApasthayajJanam-bhIMtanA AMtare srI- puruSanuM yugala raheluM hAya, tevA sthAnamAM rahevuM nahi ( 6 ) pujAhipa-pUrvanIhitAsmRti:--strI sAthe pUrvakALe karelI krIDAnuM smaraNa karavu' nahi. (7) nir-pranIsAojJanam-mAdaka AhAra vAparavA nahi. arthAt ane teTale nIrasa AhAra vAparavA. ( 8 ) mAyAdAra-pratimAtrAdArAmoLa:-nIrasa AhAra paNa pramANuthI vadhAre levA nahi, vadhAre AhArathI idricA uzkerAya che ane kAmavAsanA jAgRta thAya che. (9) vimUlaLA-vimULavijJanam-zarIrane zeAbhAvavA mATenI TApaTIpanA tyAga karavA. jJAnatrika eTale jJAna, darzana ane cAritranI upAsanA karavI. khAra prakAranA tapa mATe kahyuM che ke-- " aNasaNamuNoariA, vittIsaMkhevaNaM rasaccAo / kAya kile so saMlINaA ya, bajjho tavo hoi // pAyacchitaM viNao, veAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ussaggo via, abhitarao tavo hoi // * (1) anazana (2) UnAdarikA ( 3 ) vRttisakSepa (4 ) rasatyAga ( 5 ) kAyakaleza ane ( 6 ) saMlInatA e bAhya tapa che ane (7) prAyazcitta ( 8 ) vinaya (9) vaiyAvRtya (10) svAdhyAya ( 11) dhyAna ane ( 12 ) kAyAtsaga e abhyaMtara tapa che.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ navayuga : 44 : cArivicAra (1) anazana--upavAsa. (2) UnAdarikA--pramANa karatAM ochuM khAvuM. (3) vRttisakSepa--khAvAnAM dranyAmAM ghaTADo karavA athavA abhigraha dhAraNa karavA (4) rasatyAga--ghI, dUdha, dahIM, tela, gALa ne pakavAna e cha rasamAMthI bane teTalAnA ke badhAne tyAga karavA. ( mAMsa, mAkhaNu, madha ane mAi e cAra mahAvikRtinA sAdhu tathA zrAvaka upacAga karatA nathI. ) ( 5 ) kAyakaleza--TADha, tApa sahana karavA, UghADA page tathA UghADA mAthe rahevu', parISahA sahana karavA vagere. (6) sa lInatA-ekAMtanu sevana karavuM tathA aMgepAMga sa'kAcIne rahevu.. (7) prAyazcitta-thayelA DhoSA aMge gurudatta prAyazcittanA svIkAra karavA. (8) vinaya-deva, guru ane dharmanA vinaya karavA. (9) vaiyAvRtya-daza prakAre vaiyAvRtya karavuM' ke jenA ullekha upara AvI gayA che. (10) svAyAya-vAcanA, pRcchanA, parivartanA, anuprekSA ane dhamakathA e pAMca prakAranA svAdhyAya karavA. (11) dhyAna--Artta ane raudradhyAna cheDI dharmadhyAna tathA zukaladhyAnanA abhyAsa karavA,
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ imabodha-caMthamALA : 56 : (12) kAtsarga-kAyAne eka sthAne sthira karavI ane IcchApUrvakanI pravRtti cheDI devI, vANIthI mauna rahevuM ane manane dayAnamAM joDavuM. krodha, mAna, mAyA ane lebha e cAra kaSAyane nigraha kara. karaNasittarI mATe kahyuM che ke- jiMgvasodI(4) samakSa) mAvaja(22), himA(22) va vinirodyo(1) | pahidA (5) kurIyo(2), mahA(4) jevA zai tu " cAra prakAranI piMDavizuddhi, pAMca samitie, bAra bhAvanA, bAra pratimAonuM vahana, pAMca indriyane nirodha, pacIza pratilekhanA traNa gupti ane cAra prakAranA abhigraha e sittera belathI karaNasittarI kahevAya che. AhAravizuddhi, zayyAvizuddhi, vastravizuddhi ane pAtravizuddhi e cAra prakAranI piMDa vizuddhi che. Isamiti-nIcI daSTi rAkhIne yatanA pUrvaka cAlavuM; bhASAsamiti-jarUra jeTalI nirdoSa ane hitakAraka bhASA yatanApUrvaka balavI; eSaNasamiti-AhArapALu deSarahita meLavavA AdAna-nikSepasamiti-vastra, pAtra vagere yatanAthI levAM mUkavAM ane pAriSThApanikAsamiti-maLa, mUtra Adi tyAgavA ke paraThavavA yogya vastuo yatanApUrvaka paraThavavI. e pAMca samitio che. anitya, azaraNa, saMsAra, ekatva, anyatva, azucitva, Asava, saMvara, nirjarA dharmasvAkhyAta, leka ane bedhidurlabha
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava : 57 : cAritraviyAra e khAra bhAvanAo che. temAM sarva padArthA anitya che, e ci'tavu' te anitya bhAvanA che; saMsAramAM prANIne kAInuM zaraNu nathI, ema ciMtavuM te azaraNu bhAvanA che; janma, jarA ane maraNathI A saMsAra bharelA che tathA anAdi paribhramaNanu kAraNu che, ema ciMtavavuM e saMsAra bhAvanA che; huM ekalA ja chuM, ekalA AvyA chuM ne ekale javAnA chuM, esa citavavuM e ekatva bhAvanA che; A AtmA dhana, baMdhu tathA zarIrathI judo che, ema ciMtavavuM e anyatva bhAvanA che; zarIranuM apavitrapaNuM ciMtavavu e azuci bhAvanA che; karmanA hetuone ciMtavavA e Asrava bhAvanA che; saMyamanuM svarUpa ciMtavavuM e saMvara bhAvanA che; tapanA mahimA ciMtavavA e nirjarA bhAvanA che; jinezvarAe kahelA dhama mahAprabhAvazALI che, ema ciMtavavu. e dharmasvAkhyAta bhAvanA che; cauda rAjaleAkanuM svarUpa citavavu e loka bhAvanA che ane samyaktvanI durlabhatA ciMtavavI e dhidubha bhAvanA che. 59 bAra prakAranI bhikSupahimA-bhikSupratimA mATe kahyuM che ke-- " mAsAI saMtatA paDhamA biitaiasattarAyadiNA / aharAha egarAI bhikkhupaDimANa bArasaMga || (1) mAsikI, ( 2 ) traimAsikI, ( 3 ) traimAsikI, (4) cAturmAsikI, (5) paMcamAsikI, (6) SAmAsikI, (7) saptamAsikI, ( 8) prathama samarAtri'ddivA, (9) dvitIya samarAtridivA (10) tRtIya saptarAtriDhivA, (11) aheArAtrikI ane (12) ekarAtrikI--e khAra bhikSupratimAo che. pAMca iMdriyAnA nirAdha prasiddha che,
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-vaMthamALA : 58 ke - savAre ane sAMje vastro, upakaraNe tathA pAtrane sUkSamatAthI jevAM e pratilekhanA kahevAya che. temAM savAranI pratilekhanAmAM badhI maLIne 14 vastuonuM pratilekhana karavAnuM hoya che. ane sAMjanI pratilekhanAmAM 11 vastuonuM pratilekhana karavAnuM hoya che. e rIte pratilekhanA pacIza prakAranI gaNAya che. managumi, vacanagupti ane kAyamumi e traNa guktio che. temAM manane ochAmAM ocho upayoga karo ke tene zubhepagamAM ekAgra rAkhavuM e mane guNi che. vANane ochAmAM ocho upayoga kare ane temAM jayaNuM rAkhavI athavA sarvathA mauna levuM, e vacanagupti che ane kAyAvaDa ochAmAM ochuM jANapUrvaka halanacalana karavuM e kAyagupti che. | abhigraha cAra prakAre thAya che. (1) dravyathI, (2) kSetrathI, (3) kALathI ane (4) bhAvathI. amuka dravya maLe te ja levuM e dravyathI abhigraha kahevAya che, amuka gharamAMthI ke amuka latA vageremAMthI maLe te ja levuM e kSetrathI abhigraha kahevAya che, amuka kALe maLe te ja levuM e kALathI abhigraha kahevAya che ane amuka sthiti-saMgamAM maLe te ja levuM e bhAva abhigraha kahevAya che. prabhu zrI mahAvIranA je abhigrahanuM mahAsatI caMdanabAlAnA hAthe pAraNuM thayuM hatuM te abhigraha A cAre prakAranA hatA. A rIte caraNasittarI ane karaNasittarInuM pAlana karavAthI sarva cAritrane saMpUrNa vikAsa thAya che. A cAritra dhAraNa karanAranI samajaNa ane kriyA kevI hoya che, te para mRgAputranI kathA suMdara prakAza pADe che.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava? cAritravicAra (38) mRgAputranI kathA aneka udyAnethI suzobhita ane samRddhithI ramaNIya sugrIva nAmanuM eka nagara hatuM. temAM balabhadra nAme rAjA rahetuM hatuM. tene mRgAvatI nAme rANI hatI, jenAthI balazrI nAmane eka kumAra utpanna thaze. A kumAra mRgAputra tarIke savatra oLakhAtuM hatuM. te dogundaka jAtinA devenI mAphaka manahara ramaNIo sAthe naMdana nAmanA mahelamAM hamezA AnaMdapUrvaka kIDA karate hato. eka vAra te e mahelanA gekhamAM besIne nagaranA traNa rastA, cAra rastA ane moTAM cagAnene jete hatuM, tevAmAM tapazcaryA, saMyama ane niyamone dhAraNa karanAra, apUrva brahmacArI ane guNanI khANarUpa eka saMyamI-sAdhu tenA jovAmAM AvyA ke te ene dhArI dhArIne jevA lAge ane AMkhanuM eka paNa maTakuM mAryA vinA temanI sAme tAkI rahyo. tema karatAM tene vicAra AvyuM ke "AvuM svarUpa, Avo veza meM pahelAM kyAMka avazya joyo che." A pramANe ciMtana karatAM zubha ayavasAya jAgRta thayA ane mehanIya karmane udaya maMda thavAthI tyAM ne tyAM jAtismaraNajJAna utpanna thayuM. A jJAna thavAthI teNe pitAnA gata janmane joyA ane. temAM AdareluM sAdhupaNuM yAda AvyuM, tethI cAritramAM prIti udbhavI ane viSayamAM virakti thaI eTale teNe mAtApitAnI pAse AvIne kahyuM - he mAtApitA! pUrvakALamAM meM pAMca mahAvratarUpa saMyama
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha Adha-graMthamALA : 60 : * puSpa * dhama pALelA tenu smaraNu thayu che ane tethI naraka, tiryaMca Adi gatinA aneka duHkhothI bharelA saMsArasamudrathI nivRtta thavAne icchuM chuM, mATe mane AjJA ApeA. huM pavitra pratrajyA (savavirati cAritranI dIkSA) grahaNa karIza. he mAtApitA ! pariNAme kapAka phaLanI peThe niraMtara kaDavAM phaLa denArA ane ekAMta duHkhanI para parAthI ja vIMTaLAcelA evA bhAge me' khUba lAgavI lIdhA che. vaLI A zarIra azucithI utpanna thayeluM hoi kevaLa apavitra ane anitya che tathA duHkha ane klezanu bhAjanapAtra che. pANInA phINu ke parapoTA jevA kSaNika zarIramAM Asakti zI? te hamaNAM ke pachI jarUra javAnu che, temAM huM kema lAbhAuM ? pIDA ane rAganA ghara samAna tathA jA ane maraNuthI gherAyelA A asAra ane kSaNabha'gura manuSyadehamAM have eka kSaNamAtra huM AnaMda pAmI zakuM tema nathI, ahA ! A AkhA saMsAra duHkhamaya che, ane temAM rahelAM prANIo janma-jarA-rAga- maraNanAM duHkhAthI pIlAI rahyAM che. huM mAtApitA ! A ghara, suvaNuM, putra, strI, khaMdhuo, bahena ane zarIrane choDIne mAre vahelu ke meADu avazya javAnu che. he mAtApitA! ghara baLatuM hoya tyAre te gharanA mAlIka asAra vastuAne cheDI pahelAM bahu mUlyavALI vastuo ja kADhI le che, tema A AkhA leAka jarA ane maraNuthI khaLI rahyo che. Apa mane AjJA Ape te temAMthI tuccha kAmaleAgAne tajIne kevaLa mArA AtmAne ja ugArI lauM." evA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 61 : cAritravicAra taruNu putranI AvI tAlAvelI joi mAtApitAe kahyuM: "huM putra ! sAdhupaNuM ghaNuM kaThina che, sAdhupuruSane jIvanaparyaMta prANImAtra para samabhAva rAkhavA paDe che, zatru ane mitra anene samAna STie jovAnA hAya che ane hAlatAM, cAlatAM, khAtAM ema pratyeka kriyAmAM thatI sUkSma hiMsAthI paNa viramavu paDe che. A sthiti kharekhara ghaNI durlabha che. nava sAdhune jIvana paryaMta bhUlecUke paNa asatya khelavAnuM hetuM nathI. satata sAvadhAna rahIne hitakArI chatAM satya khelavuM e ghaNuM kaThina che. sAdhune dAMta khAtaravAnI saLI paNa rAjIkhuzIthI dIdhA vinA laI zakAtI nathI. tevI rIte dveSarahita bhikSA meLavavI e paNa ati kaThina che. kAmabhAgAnA rasane jANanArAe maithunathI sAva virakta rahevuM e kai sAmAnya vAta nathI. Avu* dhAra brahmacarya pALavu ati kaThina che. dhana, dhAnya ke dAsAdi koi paNa vastunA parigraha na rAkhavA, temaja sa"sAranI hiMsAdi sarva kriyAonA tyAga karavA te duSkara che. tyAga karIne kAI vastu para mamatA paNu na rAkhavI te ati duSkara che. anna, pANI, mevA ke mukhavAsa e cAra prakAranA AhAramAMthI kAipaNunA upayoga rAtre karI zakAya nahi, temaja kAI
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA : dara : * puSpa paNa vastune bIjA divasane mATe saMgraha karI zakAya nahi, evuM je chaThuM vrata te paNa ati kaThina che. saMyama jIvana, dAruNa kezakuMcana ane duSkara brahmacaryapAlana A badhuM zaktivALAne paNa kaThina thAya che. he putra! tuM sukomaLa ane sumajita (bhAgamAM DUbele) che ane legasukhane egya che, tethI sAdhupaNuM pALavAne samartha nathI. veLune keLiye jeTale nirasa che, eTale ja saMyama (cAritra) paNa nirasa che. talavAranI dhAra para cAlavAnuM jeTaluM kaThina che, teTaluM ja tapazcaryAnA mArgamAM prayANa karavAnuM kaThina che. jema baLatI agninI jhALa pIvI dehalI che, tema karuNa vayamAM sAdhupaNuM pALavuM duSkara che; mATe he putra! tuM zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane speza e pAMce viSayanA manuSya saMbaMdhI bhegene bhegava ane bhuktabhegI thaIne pachI cAritradharmane khuzIthI svIkAraje." - mAtApitAnAM AvAM vacane sAMbhaLIne mRgAputre kahyuM: "he mAtApitA ! Ape kahyuM te satya che paraMtu nispRhIne A lekamAM kazuMya azakya nathI. vaLI A saMsAracakramAM duHkha ane bhaya upajAvanArI zArIrika ane mAnasika vedanAo huM anaMtI vAra sahana karI cUka chuM mATe mane pravajyA levAnI rajA Ape." A sAMbhaLI mAtApitAe kahyuM: "he putra! tArI IcchA hoya te bhale dIkSita thA, paraMtu cAritra dharmamAM duHkha paDyuM pratikriyA (duHkhane haTAvavAne upAya) nahi thAya."
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : : 13: cAra vicAra mRgAputra kahyuM : " Apa kaheA che te satya che, paraMtu Apane huM pUchuM chuM ke jaMgalamAM pazupakSIo vicaratAM DAya che, tenI pratikriyA koNa kare che? jema jaMgalamAM mRga ekale sukhethI vihAra kare che, tema saMyama ane tapazcaryAvaDe huM ekAkI cAritradharma mAM sukhapUrvaka vicarIza. " A pramANe putrane dRDha vairAgya joine mAtApitAnAM hRdaya pIgaLI gayAM. temaNe kahyuM: " huM putra! tane jema sukha upaje tema kara. ,, te vakhate pAkI AjJA levA mATe mRgAputre pharIthI kahyuM: " ApanI AjJA hAya te hamaNAM ja sava du:khamAMthI choDAvanAra mRgacaryarUpa sayamane Adaru, " A sAMbhaLIne mAtApitAe prasanna citte kahyuH putra! yatheccha vihAra karI. ' 6 pyAsa A pramANe mAtApitAne samajAvIne ane temanI AjJA laIne mahAna hAthI jema akhtarane zeDhI nAkhe tema eNe sa mamatvane bhedI nAkhyuM ane samRddhi, dhana, mitrA, srI, putra ane svajanAnA tyAga karyAM. have mRgAputra muni pAMca mahAvratA, pAMca samiti ane traNa guptithI yukta banIne AbhyaMtara tathA bAhya tapazcaryAmAM udyamavaMta thayA. tathA mamatA, ahaMkAra, Asakti ane gavane ADI trasa temaja sthAvara jIvA para peAtAnA AtmA samAna vartavA lAgyA. vaLI lAbhamAM ke alAbhamAM, sukhamAM ke du:khamAM,
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ * puSpa dharmabodha-caMthamALA : 64 : jIvitamAM ke maraNamAM, niMdAmAM ke prazaMsAmAM ane mAna ke apamAnamAM samavatI banyA ane keI zarIrane caMdana lagADe ke vAMsalAthI kApe e baMne dazAmAM samAvatI thayA. pachI aprazasta evAM pApanA AsavathI ( AgamanathI) sarva prakAre rahita thayA temaja dhyAnanA baLathI kaSAyone nAza karIne prazasta zAsanamAM sthira thayA. e pramANe jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vizuddha bhAvanAothI pitAnA AtmAne vizuddha banAvIne ghaNAM varSo sudhI cAritra-(sAdhupaNuM) pALIne eka mAsanuM aNusaNa karIne zreSTha siddhigatine pAmyA. tAtparya ke-je AtmA vairAgyathI pUrepUre raMgAyeluM hoya ane mahAbate dhAraNa karyA pachI tenuM yathArtha pAlana kare, temaja pAMca samiti, traNa gupti ane dazavidha yatidharmane barAbara anusare tenuM sAdhupaNuM sArthaka che. (39) dezaviraticAritra zrI arihaMta bhagavaMtane deva mAnanAre paMcamahAvratadhArI nigraMtha mahAtmAone guru mAnanArA ane sarvajJakathita tane dharma mAnanAre bhavabhIru AtmA dezavirati cAritrane adhikArI gaNAya che ane tene grahaNa karavAthI zrAvaka ke upAsaka thayela gaNAya che. - A cAritra sadgatinA kAraNarUpa che, gRhastha dharmanA alaMkArarUpa che ane AvatAM navIna kamene amuka aMze rekI zake che. tenI dhAraNuM samyakatva sAthe nIcenAM bAra vate grahaNa karavAthI thAya cheH
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ navasu' : : 65 : pAMca aNuvrateH (1) sthUla prANAtipAtaviramaNu-vrata, (2) sthUla mRSAvAdaviramaNa-vrata, (3) sthUla adattAdAnaviramaNu-vrata, ( 4 ) svadArasaOASa ( 5) parigrahaparimANa vrata, traNa guNavratA: (6) dikparimANu-vrata ( 7 ) bhAge 5bhAgaparimANu-vrata ( 8 ) anatha da viramaNu-vrata. cAritravizAra cAra zikSAtrAH (9) sAmAyika-vrata, (10) dezAvakAzika-vrata, ( 11 ) pauSadheApavAsa-vrata, (12) atithisavibhAga-nata, " savirati cAritramAM pAMca vrate grahaNa karAya che, tA dezavirati cAritramAM paNa pAMca ja teA kema nahi ? ' tene uttara e che ke ' dezavirati cAritramAM paNa mULa tratA ke mukhya tratA te pahelAM pAMca ja che, paraMtu te ghaNI chUTachATavALAM hAvAthI khIjA sAta tratAnI cAjanA karavAmAM AvI che ke jenA pAlanathI aNuvratadhArI AtmA uttarAttara pragati karatA sarvavirati cAritra sudhI pahoMcI zake. ' 'aNuvrata, guNuvrata ane zikSAvratanA artha zuM?? ene uttara e che ke ' mahAvratanI apekSAe je vrata aNu eTale nAnuM che, te aNuvrata. je vratavaDe guNunI eTale cAritraguNanI puSTi thAya te guNuvrata. ane je te vAravAra AdaravA ceAgya hAvAthI AtmAne zikSArUpa ( zikSaNurUpa ) che, te zikSAtrata, eka apekSAe zikSAtratA paNa guNutratA ja che, eTale aNutratA sivAyanAM bAkInAM sAte tene guNavatA mAnavAmAM
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha madha-graMthamALA H 66 : puSpa paNa kaMI harakata nathI. prAcIna sAhityamAM sAta guNavratAnA ullekha Ave che, te A ja dRSTie. '. sthUla prANAtipAtaviramaNu-vrata. sthUla prANAtipAtaviramaNu-vrata eTale sthUla hiMsAnA tyAga. A vratamAM niraparAdhI trasa jIvAne sakalpIne nirapekSapaNe mAravA nahi, evu pratyAkhyAna karavAmAM Ave che. tenA spaSTA e che ke-je trasa jIvAe mArA kaI paNu aparAdha karelA nathI temane huM vinA prayAjane mAravAnI buddhie mArIza nahi. AvuM pratyAkhyAna karavAnuM kAraNa e che ke--A jagamAM jIvA e prakAranA cheH eka trasa ane khIjA sthAvara. ( trasa eTale eindriya, teindriya, caurindriya ane paMcendriya, sthAvara eTale pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAukAya ane vanaspatikAya. ) temAMthI gRhastheA trasanI dayA pALI zake paNa sthAvarenI yA pALI zake nahi, kAraNa ke temanI hiM'sA karyAM vinA khAvA-pIvA vagerenAM sAdhane meLavI zakAtAM nathI. A jIveAnI jayaNA thaI zake eTale ke temanI ochAmAM ochI Rsi'sA kema thAya ? tevA prayatna thaI zake. vaLI trasa jIvAmAM paNa gRhasthA niraparAdhInI krayA pALI zake paNa aparAdhInI dayA pALI zake nahi, kAraNa ke tema karavA jatAM rAjya jhuMTavAI jAya, deza parAdhIna khane, cAra-lUMTArA guMDA-badamAzanuM caDI vAge ane teo zrI, khALA, mAlamattAM vagere tamAma vastuone uThAvI jAya. tAtparya ke-aparAdhIne zikSA karavAnI chUTa na rAkhe te gRhasthatuM kAma-gRhasthanA vyavahAra cAlI zake nahi. vaLI gRhasthAne AjIvikAdi kAraNe khetarA kheDavAM paDe, ghara tathA hATA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM: : 67 : cArivavicAra banAvavAM paDe, kuvA tathA vAva taLAva khodAvavAM paDe, keTakillA caNavavA paDe, ema keTalAMka AraMbhanA kAme avazya karavAM paDe, temAM niraparAdhI trasa jIvenI dayA pALI zake nahi eTale tenAthI eTaluM ja banI zake ke niraparAdhI trasa jInI saM5pUrvakaIrAdApUrvaka-jANI joIne hiMsA karavI nahi. vaLI niraparAdhI trasa jIvone saMkalpita AraMbhanA prayajana sivAya paNa tAlIma ApavA vagerenA hetuthI mAraphaDa vagere karavI paDe che. jo tema na kare te jAnavara keLavAya nahi tathA putra-putrIo sarakhAM cAle nahi ke egya rIte keLavAya nahi. eTale sApekSapaNe vadha-baMdhanAdi karavAnI chUTa rAkhavI paDe che. A rIte gRhastha vIsa vasA dayAmAMthI savA vase dayA pALI zake che. savA vasAnI gaNatarI nIce mujaba thAya che. trasa ane sthAvaranI saMpUrNa dayA te 20 vasA. temAMthI sthAvaranI dayA bAda thaI eTale 10 vasA bAkI rahyA. trasanI dayAmAM niraparAdhI trasanI dayA ane sAparAdhI trasanI dayA. temAMthI sAparAdhI trasanI dayA bAda thaI eTale 5 vasA bAkI rahyAM. niraparAdhI trasa jIvenI hiMsA projanapUrvaka ane niSNajana ema be rIte thAya, temAMthI prajanapUrvakanI hiMsA TaLI zake nahi eTale rAA vasA bAkI rahyA. temAM paNa nirapekSa hiMsA TaLI zake paNa sApekSa hiMsA TaLI zake nahi eTale bAkI rahyo 1 vasA. " ahiMsA sarva vratamAM mukhya che, eTale tenA pAlanamAM pUrepUruM lakSya rAkhavuM ghaTe che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodhagraMthamALA : 68 : sthUla mRSAvAdaviramaNa-trata. sthUla mRSAvAdaviramaNavrata eTale sthUla mRSAvAdane tyAga. te nIcenI rIte karavAmAM Ave che. (1) kanyA ke vara saMbaMdhI kheTuM belI keIne chetaravA nahi. (2) gAya, bheMsa vagere jAnavara saMbaMdhI baTuM bolI keIne chetaravA nahi. (3) jamIna, khetara vagere saMbaMdhI khoTuM bolI keIne chetaravA nahi. (4) keInI thApaNa eLavavI nahi. (5) kerTa-kacerImAM beTI sAkSI pUravI nahi. sthUla adattAdAnaviramaNa-trata. sthUla adattAdAnaviramaNavrata eTale sthala cArIne tyAga, te nIcenI rIte karavAmAM Ave che. (1) khAtara pADavuM nahi. (2) gAMTha choDIne ke piTI-paTArAM ughADIne keInI vastu kADhI levI nahi. (3) dhADa pADavI nahi. (4) tALA para kuMcI karIne eTale tALAM ughADIne keInI vastu kADhI levI nahi. (5) parAI vastune pitAnI karI levI nahi.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava ke cAriaivicAra svadArAsateSa-vrata svadArAsateSa eTale parastrIne tyAga karI potAnI pariNIta strImAM ja saMtoSa mAne. A vrata dhAraNa karanAra je rakhAta rAkhe, vidhavAne bhegave ke kuMvArI kanyA sAthe A vyavahAra rAkhe che enuM vrata malina thAya. e keInI strI nathI ema mAnIne tene bhegavI zakAya nahi. parigraha parimANu-vata parigraha parimANa vrata eTale mAla-milaktanI maryAdA karavAnuM vrata. temAM (1) dhana, (2) dhAnya, (3) kSetra (khetara-jamIna), (4) vAstu (ghara-hATa), (5) uM, (6) sonuM, (7) anya dhAtuo(nAM vAsaNe vagere), (8) dvipada (nekara-cAkara vagere) ane (9) catuSpada (Dhera-DhAMkhara) e nava jAtanA parigrahanI maryAdA nakkI karavAmAM Ave che. eTale nakkI karelI maryAdAthI ochI vastu rAkhI zakAya paNa vadhAre vastu rAkhI zakAya nahi, amaryAdita tRSNane ghaTADIne saMtoSa tarapha vaLavAnI A vratamAM suMdara jogavAI che. diparimANu-grata. diparimANa vrata eTale dizAonuM pramANa nakkI karatuM vrata, temAM Urva, adho ane tirya dizAmAM vadhAremAM vadhAre keTaluM dUra javuM tenI maryAdA nakkI karavAmAM Ave che. A jAtanI maryAdA karavAthI prANAtipAtaviramaNa ane parigrahaparimANane puSTi maLe che. lebhane thebha nathI ane kSetra anaMta
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabodha-caMthamALA : 70 : pukha che, tethI kSetranI maryAdA nakkI karIne temAM saMtoSapUrvaka rahevuM e upAsakane mATe ISTa che. - bhegepabhegaviramaNavrata, bhogapabhogaviramaNa vrata eTale bhAgya ane upagya vastuonI maryAdA karatuM vrata. temAM nIce pramANe vastuonI maryAdA karavAmAM Ave che. bAvIza abhakSya, rAtribhejana, calitarasa ane anaMtakAyane dhAraNuM pramANe tyAga. bAvIza abhakSya. (1) mAMsa, mAchalI, IMDA, kaMDalIvara (mAchalInuM) Ila. (2) madha-madhapuDAnuM, madhapuDAnA mukhanuM TapakeluM. (3) mAkhaNu-dUdhanuM mAkhaNa, dahIMnuM mAkhaNa ( mAkhaNa chAsamAM DUbatuM hoya tene AmAM samAveza thato nathI.) (4) madirA-dAru. tADI, siMdhI, caDaza, gAMjA, madaka ( AmAM Asavane samAveza thato nathI.) (5thI 9) uMbare, kAluMbara, pIpara, pIpaLe, vaDanAM phaLa. (10) barapha-barapha phekaTarIne AIsa, AIsakrIma, kulaphI, rekIeTara, mazInane barapha. (11) jhera-aphINa, samala, vachanAga, haratAla, piTAzIema ane sAInAIDa (AmAM aNuhArI aphINa ane mArela semala vagerene samAveza thato nathI. )
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ navara : : 71 : cAritravicAra (12) karA. (13) kAcI mATI-mATI, daMtamaMjanamAM vaparAtI mATI. (14) rIMgaNa-rIMgaNanI jAti ( AmAM TameTAne samAveza thatuM nathI.) (15) bahubIja-jemAM gabha judo na paDe teTalA bIja hoya - te, jemake -paTela, paMpoTA, aMjIra, khasakhasa. (16) baLe-traNa divasa pachInA athANAM, rAyatA, caTaNI, lIMbu, chuMde. ( AmAM murabbo ane zarabatane samAveza thato nathI.) (17) vidala-kaThoLa, kumaTIA, guvAra, methIdANuM ke tenI bhAjI, kAcA dUdha, dahIM ane chAsa sAthe vidaLa thAya che. pahelA kAcuM meLavIne garama kare, te paNa vidaLa che, tenI jayaNA. (18) tucchaphaLa-jemAM khAvAnuM a5 ane nAkhI devAnuM ghaNuM hoya te; jemake caNabora, jaMgalI bera, pIluM, pIcu, pAlasA. (19) ajANyA phaLa-jene keIna oLakhatuM hoya tevA pAMdaDAM tathA phaLa. (20) rAtribhejana-samyaktva vratamAM lakhyA mujaba tyAga. (21) calita rasa-vAsIjanaekatAravALI kAcI cAsaNInI cIja, vAsI dUdha, svayaM jAmeluM dUdha, paTeluM dUdha,
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamadha-caMthamALA che 72 : * puSpa navI prasUtinuM dUdha, vilAyatI dUdha, vAsI mA, be rAta pachInuM dahIM, be rAta pachInI chAza. mevA ke vanaspatinuM be rAta pachInuM rAyatuM. sAMje chAsamAM tarabaLa rAkhela ATha pahora pachInA bhAta. AdrA nakSatra pachI kerI, comAsAmAM 15 divasa, unALAmAM 20 divasa, ziyALAmAM 30 divasa pachInI mIThAI, gAMThIA, dALIA vigere. phAgaNa mAsI ane aSADa mAsamAM mevA, bhAjI, pAMdaDA, mIThA lIMbaDe, aLavI, piI, ajame, nAgaravela, phedIne, tulasI, cA, kothamIra, mevAvALI mIThAI mevAvALI ThaMDAI (badAma, nALIera, sopArI, magaphaLI ane kALI drAkSane mevAmAM samAveza thato nathI.) rUpa, rasa, gaMdha ke sparza badalAI jatAM cAre AhAra. (32) batrIsa anantakAya--lIlI, sUkI. 1 surakaMda - 10 khIrasuAkaMda 2 vAkaMda ( kALA vALavALA nAnA 3 Adu kaMda-kasere) 4 baTeTA 11 thega 5 hIralIkaMda 12 lIlI methI 6 lasaNa 13 mULA kaMda 7 gAjara 14 kaMdabhALa 8 lauDhI (pazvinIkaMda) 15 lIle kacu 9 garamara 16 zatAvarI
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM : cAritra vicAra 17 kuMAra pAThAM 25 bhUmIphADA 18 rajAlI 26 vabhulAbhAjI 19 lIlI gaLe 27 suara vela (sUkI gaLo aNuhArI) 28 pAlaka bhAjI 20 vAMsa-kArelI 29 kemaLa AMbalI 21 luNInI chAla 30 tAlu 22 luNa 31 pIMDALuM 23 khIleDA 3ra kamaLa vanaspati 24 agratavela (kIsalaya, cakurA-phaLa-varU dArU sevALa) bAvIza abhakSya, rAtribhojana, calitarasa ane batrIsa anantakAyane upara pramANe yathAzakti tyAga. jyAM jyAM jyaNa lakhI che tenI jayaNa. ajANapaNumAM davAmAM ke bheLaseLamAM jaya|. lIlI vanaspatimAM ( . ) jAtithI vadhAre vanaspati bhakSaNane tyAga. jemAM lIlA anAja, mazAlA, kaThoLa, zAkabhAjI, pAMdaDA, phUla, phaLa, mevA, dAtaNa ane auSadhIne samAveza thAya che. bIjI vanaspatinI davAmAM jayaNa. sukavaNInI jayaNa. A vratamAM karmAdAna tarIke gaNAtAM nIcenAM paMdara prakAranA dhaMdhAone paNa tyAga karavAmAM Ave che. (1) IgAlakasma-jemAM agnine pracura upayoga thata hoya tevA dhaMdhA.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumabAMdha-gra thamALA : 74 : pura (ra) vanakemsa-jemAM vanaspatinuM chena-bhedyana karavAnA ahu prasaMga paDatA hAya tevA dhadhA. (3) sADIkama-gADA, ekko vagere vAhunA manA vavAnA dhadhA. (4) (5) phADI*-bhUmi tathA patthara vagere phADavAnA dhaMdhA, (6) daMtavANijaja--hAthIdAMta, kastUrI, chIpa, metI, zIMgaDA, cAmaDAM, nakha vagere padArthAnA vepAra. (7) kesavANija--Una, camarI gAyanA pUcha, mAthAnAM vALa tathA dAsIne vepAra. bhADIma-jAnavarA vagere rAkhIne bhADuM upajAvavAnA dhadhA. (8) lakhavANija-lAkha, kasuMba vagerenA vepAra. (9) rasavANija-carabI, mAMsa, iMDA, dArU, madha, mAkhaNu, dUdha, ghI vagerenA vepAra. (10) visavANijaja-kAkIna, aphINa, vachanAga, sAmala vagere jherI vastuone vepAra. (11) japilaNukama-tela--khIyAM vagere pIsavAnA dhaMdhA, (12) nila'chaNukaeNmsa-jAnavarone khasI karavAM, DAma devA vagerenA dhA. (13) devadANuma-pa ta, jaMgala vageremAM va mUkavAnA dho.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava : : 75 : cAritravicAra (14) saradahatalAvasesaNukama-sarovara, dharA, taLAva vagerenAM pANI sUkavavAne dhadha. (15) asapisakama-hiMsaka jAnavarone ucheravAne tathA vecavAno dhaMdho temaja vezyAo, dAsIo vagere rAkhIne kuTTaNakhAnAM calAvavAne dhaMdhe. anarthadaMDaviramaNavrata anarthadaMDaviramaNa vrata eTale AtmA vinA-prajane daMDAya tevI pravRttiomAMthI aTakI javAnuM vrata. temAM apadhyAna eTale AdradhyAna ane raudradhyAnane tyAga karavAmAM Ave che, pramAda AcaraNa eTale magha, viSaya, kaSAya (vadhAre paDatI) nidrA ane vikathAne tyAga karavAmAM Ave che, hiMsApradAna eTale jenAthI hiMsA thAya tevI vastuo bIjAne na ApavAne tyAga karavAmAM Ave che ane pApakarmopadeza eTale pApa thAya te upadeza karavAne tyAga karavAmAM Ave che. verIonuM nikaMdana kADhe, mAchalAM pakaDavAne jALa nAMkhe, vAcharaDAonI khasI karI, vagere vacanaprayogone samAveza pApakarmopadezamAM thAya che. sAmAyika-vata | sarva sAvadha vyApAro cheDIne be ghaDI sudhI niravagha vyApAra kare eTale ke jJAna, darzana, cAritra ane tapanI ArAdhanA karavI te sAmAyika kahevAya che. tenA vaDe samatA keLavAya che, tathA mana, vacana ane kAyA para kAbU Ave che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ - dhadhadhamALA : 76 : - dezAvakAzaka-trata tramAM rAkhelI sAmAnya maryAdAne dainika jIvana pUratuM saMkeca kare te dezAvakAzika vrata kahevAya che. temAM reja prAtaHkALe nIcenI cauda vastuone lagatA niyame dhAravAmAM Ave cheH (1) sacitta vastu, (2) dravya, (3) vikRti, (4) upAna, (5) tabela, (6) vastra, (7) kusuma-puSpa, (8) vAhana, (9) zayana, (10) vilepana, (11) brahmacarya, (12) dizA, (13) snAna ane (14) bhajana. ATha sAmAyika ane savAra sAMja be pratikamaNa ema daza sAmAyika AkhA divasamAM karIne dezAvagAsika trata karavAne vyavahAra Aje A dazamA vratamAM pravarte che. piAdhepavAsa-vata parvatithi vagerenA divase paNa AhAra, zarIrasatkAra, gRhavyApAra ane abrahmacaryane tyAga karI cAra prahara athavA ATha prahara sudhI sAmAyikanI karaNI karavI te pauSadhopavAsa kahevAya che. atithivibhAga-vrata pauSadhane uttarapAraNe atithi eTale sAdhuone parama vinayapUrvaka nirdoSa vastuone saMvibhAga kare eTale ke temane zuddha vastuonuM dAna karavuM te atithisaMvibhAga drata kahevAya che. A cAre zikSAvratanuM pAlana karavAthI AtmAne niravadyaniSpApI jIvana gALavAnI zikSA-tAlIma maLe che, jethI sarva virati cAritra pALavAnI cegyatA Ave che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAvidhio navamuM: (40) upasaMhAra nizcayanayanI daSTie zuddha vezyAthI alaMkRta, mehathI rahita ane svabhAvamAM sthira e AtmA e ja cAritra che ane vyavahAranI daSTie saMvaranI karaNe te cAritra che. A kAraNe jyAre utkRSTa tyAgabhAvanAthI karavAmAM Ave che tyAre sarva virati kahevAya che ane sAmAnya tyAgabhAvanAthI karavAmAM Ave che tyAre dezavirati kahevAya che. tethI mumukSu AtmAoe saMsArathI virakta banIne sarvavirati cAritrane aMgIkAra kara ghaTe che ane te na ja banI zake te dezavirati cAritrane grahaNa karavuM ghaTe che, paraMtu ubhaya cAritrathI rahita rahIne manuSya bhava hArI ja yogya nathI. zAstrakArone e spaSTa sAmiprAya cha , 'aguNissa natthi mokkho natthi nivvANaM amojavara !" "jene cAritrane guNa spazela nathI tene mekSa nathI ane jene mekSa nathI tene nivaNa nathI." A sAthe e paNa yAda rAkhavuM ghaTe che ke-pitAthI bane teTaluM cAritranuM pAlana karavuM ane na bane tene mATe bhAvanA rAkhavI, tathA jeo cAritranuM pAlana karI rahyA che temanuM bahumAna karavuM ane temanA satsaMgamAM AvI AtmabalamAM vRddhi karavI, paNa cAritrahInanI sebatamAM AvI svachaMdacArI thavuM nahi. dhamane sAra cAritra che. cAritrane sAra mekSa che.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASita. dIkSA gRhItA dinamekameva, yenogracittena zivaM sa yAti / na tat kadAcit tadavazyameva, vaimAnikaH syAtridazapradhAnaH // je manuce ugra cittavaDe eka ja divasa dIkSA grahaNa karI hAya eTale dIkSA pALI heAya te te mAkSe jAya che; kadAca mekSe na jAya tA avazya devAnI madhye uttama evA vaimAnika dhruva tA thAya ja che. cAritraratnAnna paraM hi ratnam, cAritravittAnna paraM hi vittam / cAritralAbhAnna paro hi lAbha - cAritrayogAnna paro hi yogaH || cAritrarUpI ratnathI khajuM kei zreSTha ratna nathI, cAritrarUpI dhanathI bIjI koi zreSTha ana nathI, cAritrarUpI lAbhathI bIjo koi zreSTha lAbha nathI ane cAritrarUpI yAgathI bIjo Ai zreSTha cAga nathI.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ do EN -: turata grAhaka bane :sahu koi samajI zake tevI zailI ane bhASAmAM taiyAra thaelI sahu koIne vAMcavI gamI jAya tevI dhamadha granthamALAnAM - 20 pustakanA grAhaka banI jAva. jaina dharmanA ucca siddhAnta ane tenA AcArane suMdara Dhabe samajAvatI, harakoIne uttama jIvana jIvavAmAM ati upayogI lagabhaga eMsI eN sI pAnAnI, AkarSaka pustikAo 1 thI 10 nI saMkhyAmAM hAra paDI gaI che. jenAM nAma anukrame:1 traNa mahAna take, 2 saphaLatAnI sIDI, sAcuM ane beThuM (svAvAda ) 4 Adaza deva, 5 guru dazana, 6 dharmAmRta, 7 thavA ane zakita, 8 jJAnopAsanA, 9 zAritra vicAra, 10 detAM zIkhe, e che.. have bAkInI 10 pustikAo zIla, tapa, bhAva, dhyAna, yoga vagere viSayo uparanI bahAra paDanAra che. A granthamALA dharma pracArArthe, hajajAro rUpIAnI khoTa sahana karIne sastI kIMmate dharma sevA bajAve che te judA judA viSaye upara lakhAelI AkarSaka chapAI, dviraMgI kalAtmaka TAiTala, kula 1600 pAnAnuM vAMcana, chatAM piraTeja sAthe rUA. 12 mAM grAhaka thavA lakhe: chuTaka pustako paNa maLI zakaze. - grAhako thavAnAM tathA pustaka meLavavAnAM ThekANAM - zA. lAlacaMda naMdalAla sI. zAMtilAla zAhanI ku. The. rAvapurA ghIkAMTA-vaDAza The. 86, prinsesa sTrITa-muMbaI sarasvatI pustaka bhaMDAra medharAja jaina pustaka bhaMDAra The. ratanapoLa hAthIkhAnA, The. gulAlavADI gaDIjInI cAla na. 1 amadAvAda muMbai