________________
ધમધ-ગ્રંથમાળા : ૩૬ :
* પુષ્પ એક પૈડાથી રથ ચાલતું નથી, વળી આંધળે અને પાંગળો વનમાં ગયા ત્યાં ભેગા થયા તે નગરમાં પ્રવેશ કરી શયા; માટે જ્ઞાન અને ક્રિયાને સંગ થાય તે જ એક્ષફલની પ્રાપ્તિ થાય છે.” - અહીં આંધળા અને પાંગળાનું ઉદાહરણ આ રીતે સમજવાનું છે – (૨૧) આંધળે અને પાંગળ
કેઈ નગરના લેકે રાજાના ભયથી અરણ્યમાં ગયા, પરંતુ ત્યાં પણ શેરને ભય લાગવાથી પિતાપિતાનાં વાહનોને ત્યાગ કરીને ચાલ્યા ગયા. તે વખતે એક આંધળો અને એક પાંગળે ત્યાં જ રહી ગયા. એવામાં તે અરણ્યમાં દાવાનળ પ્રકટ્યો, એટલે અથડાતા–કૂટાતા તે બંને જણ એક સ્થળે ભેગા થયા અને “આફતમાંથી કેમ બચવું?” તેને વિચાર કરવા લાગ્યા.
આંધળાએ કહ્યું–“ભાઈ પંગુ! મારામાં ચાલવાની શક્તિ ઘણું છે પણ આંખે દેખાતું નથી, એટલે ખાડાખડિયામાં પડી જાઉં છું કે જાળઝાંખરામાં ભરાઈ જાઉં છું, તેથી મારું ચાલવું બેકાર છે, અરે રે ! આ આફતમાંથી આપણે કેમ બચી શકીશું ?”
પાંગળાએ કહ્યું-ભાઈ પ્રજ્ઞાચક્ષુ ! મારી આંખે ઘણી પાણીદાર છે અને દૂર દૂરને રસ્તે પણ બરાબર જોઈ શકે છે, પરંતુ મારા પગમાં ચાલવાની જરાયે તાકાત નથી. જરા ચાલવા જઉં છું કે ગબડી પડું છું, તેથી તદ્દન લાચાર છું. ખરેખર ! આપણે બંને આફતમાં આબાદ સપડાઈ ગયા છીએ !”
