Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arya vajasvAmI n pro. tArAbahena ramaNalAla zAha Ama dIkSAnA AvA soLa prakAra zAstrakAroe batAvyA che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA nirvANa pachI emanA zAsanakALamAM sudharmAsvAmInI paraMparAe lagabhaga pAMcaso varSe AvanAra Arya vajasvAmI chellA dasapUrvadhara mahAtmA hatA. Arya sUktinA gacchamAM teo teramA paTTadhara hatA. vajrasvAmI jaina zAsananI mahAna vibhUtiomAMnA eka gaNAya che. jaina dharma pramANe pUrvanI saMkhyA caudanI che. chellA zrutakevalI bhadrabApu svAmI cauda pUrvanA jANakAra hatA. sthUlibhadra cauda pUrvamAMthI dasa pUrva sUjhathI ane arthathI jANatA hatA ane chellA cAra pUrvanA mAtra sUtrathI jANakAra hatA, arthathI nahi. emanAmAM udbhavelA zika mAnabAyane kAraNe bharabApusvAmIe emane bAkInAM cAra pUrva arthathI bhaNAvyAM nahotAM. caudamAMthI dasa pUrvanA jANakAra athavA dhAraNahAra sAdhu bhagavaMta dasapUrvadhara kahevAya che. vajasvAmI evA dasapUrvadhara hatA. pUrva athavA pUrvakruta eTale zuM ? pratyeka tIrthaMkaranA zAsanakALamAM temanI pUrve thayelA tIrthaMkaranA kALanuM cAlyuM AvatuM zrutajJAna athavA zrutasAhitya te pUrvazruta kahevAya che. e pUrvazrutamAM te samaye pravartamAna tIrthaMkaranA kALanuM zrutasAhitya athavA dharmaviSayaka sAhitya umerAya che, ema pratyeka tIrthaMkaranA samayanuM sAhitya umerAIne dharmamAhityano rAzi vizALa banato jAya che. A rIte kula cauda pUrva banyAM che, kAraNa ke te punarAzi cauda viSayavibhAgamAM vaheMcAyelo che. prAcIna prAgaitihAsika kALamAM lekhana-mudrAno sAdhano nahotAM. gurumukhethI sAMbhaLIne dido jJAna grahaNa karatA. zruta eTale sAMbhaLeluM. tethI te sAhitya kahevAyuM. tIrthaMkara bhagavAna je dezanA Ape ne gaNadhara bhagavaMto jhIlIne hAdAMgInI racanA kare. dAdAgI eTale bAra aMgamAM athavA vibhAgamAM vaheMcAyelo tIrthaMkara bhagavAnano upadeza. bAramA aMganuM nAma che daSTivAda. te atyAre supta che. A vizALa pUrvadyuta te dariyAdano bhAga che. temAM jIvana ane jagatanA mahattvanA tamAma viSayonI atyaMta sUkSma rIte chaNAvaTa karavAmAM AvI che. cauda pUrvanAM nAma A pramANe che : 1. utpApravAha, 2, agrAyaNIyapravAha, 3. vIryapravAda, 4. astinAstipravAda, 5. jJAnapravAda, 6. satyapravAda, 7. AtmapravAda, 8. karmapravAda, 9. pratyAkhyAnapravAda, 11. kalyANapravAda, 12. prANa-AyupravAda, 13, kriyAvizAlapravAda ane 14. lokaniMndusArapravAda, ApaNA pUrvazrutanuM kada ApaNe kalpI na zakIe eTaluM moTuM che. e keTaluM moTuM che te batAvavA mATe ema kahevAya che ke phakta prathama pUrvazruta lakhavA mATe eka hAthInA vajana jeTalI zAhI joIe. bIjA pUrvamAM be hAthInA vajana jeTalI, trIjA pUrvamAM cAra hAthInA vajana jeTalI, ema uttarottara bamaNI bamaNI gaNIne, zAstrakAroe batAvyuM che te pramANe cauda pUrva lakhavA mATe soLa hajAra traNaso tyAzI, aMke 16383 hAthInA vajana jeTalI zAhI vaparAya. cauda pUrvamAM lakhAyelAM padonI saMkhyAno koI misAba nathI. A karoDo pado yAda rAkhe te pUrvadhara kahevAya. jenI grahaNazakti, smaraNazakti ane dhAraNAAti e jo zikta Azcaryajanaka rIte vikasI hoya te ja vyakti A vizALa zruta dhAraNa karI zake. dareka tIrthaMkaranA kALamAM munionI saMkhyA ghaNI moTI hoya che, paraMtu pUrvadhara sAdhunI saMkhyA ghaNI maryAdita hoya che, kAraNa ke pUrvaSThata mATenI yathAyogya dhArAkti bahu ochA muniomAM hoya. pUrvadhara banavA mATe pAtratA joIe. AtmAne ujvaLa kare evuM AdhyAtmika jJAna meLavavA mATe prajJA uparAMta mahattvanI AvazyaktA te munipaNuM che ane munipaNAmAM nirmaLa, niraticAra cAritra che. jIva mAtra pratye kruNAsabhara hRdaya tathA mana, vacana, kAyAthI brahmacaryapAlana A pUrvadharanAM atyaMta mahattvanAM lakSaNo che. bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsanakALamAM eka hajAra varSa sudhI pUrvatanI paraMparA cAlI hatI. tyAra pachI pUrveno viccheda thayo. Arya vajasvAmI bhagavAna mahAvIra pachI lagabhaga pAMcaso varSe thayA. vajasvAmIno janma vi. saM. 26mAM (vIra saM. 496mAM) gho to. temane bAlavaye dIyA ApavAmAM AvI hatI. zAsanamAM * bAladIkSita mahAtmAo thaI gayA che emAM vajasvAmInuM jIvana adbhuta che. emanA jIvananI bahu vigato ApaNane maLatI nathI. paNa je maLe che te ghaNI rasika che ane emanA ujjavaLa jIvanane samajavAmAM sahAyarUpa che. vajasvAmInA pUrvabhavano prasaMga paNa atyaMta pavitra ane preraka che. te A pramANe che : bhagavAna mahAvIrasvAmInA prathama gaNadhara 23 gautamasvAmI jyAre pavitra tIrtha aSTApada parvatanI yAtrAe gayA hatA tyAre svargamAMthI vaizramaNa jhuMbhakadeva paNa potAnA eka daiva mitrane laIne te ja sthaLe yAtrAe AvyA. bannee gautamasvAmInAM darzana karyAM, paraMtu adbhuta kAMtivALA gautamasvAmInuM puSTa zarIra joIne mitra devanA manamAM prazna thayo ke "sAdhu te kaMI AvA bharAvadAra zarIravALA hoya ? sAdhu to tapa kare, kaSTa sahana kare eTale te zakAya hoya, paraMtu gautamasvAmInuM zarIra to sukhI mANasa jevuM bharAvadAra che !'
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arya vajasvAmI e devanA caherA parathI enI mUMjhavaNano khyAla mana paryavajJAnI evA gautamasvAmIne tarata ja AvI gayo. mana:paryavajJAna eTale bIjAnA mananA bhAvo jANavAnI zakti. gautamasvAmIne thayuM ke have A daivanA mananuM samAdhAna kevI rIte karavuM ? sIdhesIdho khulAso karavAne badale gautamasvAmIe devone pArsa besADIne kaMDarIpuMDarIkano vRttAnA karyo. e vRttAnta nIce pramANe che : kaMDarIke ane puMDarIke nAmanA be rAjakumAra bhAIo hatA. banne bhAIo dIkSA levAno prabaLa bhAva dharAvatA hatA, paraMtu temanA pitAnuM mRtyu thatAM rAjya calAvavAno bhAra temanA zire AvI paDyo. nAnA bhAI kaMDarIke moTAbhAI puMDarIkane rAjA banavA mahAmahenate samajAvyA. puMDarIkanI saMmati maLatAM kaMDarIke dIkSA lIdhI. dIkSA jIvanamAM ati duSkara tapa karavAne lIdhe ane parISaho sahana karavAne kAraNe kaMDarIkane koIka asAdhya roga lAgu paDyo. vidyAra karatAM karatAM sAdhu kaMDarIka eka divasa potAnA bhAI puMDarIkanA rAjyamAM AvI pahoMcyo. rAjA puMDarIke emanuM svAgata karyuM ane potAnA rAjamahelamAM mukAma karAvyo. emane potAnA sAdhu banelA bhAIne AvI dazAmAM jaIne duHkha thayuM. emaNe rAjavaidyanI salAha anusAra yogya auSadhopacAra karAvyA ane uttama khorAka ApI kaMDarIka munine rogamukta banAvyA. paraMtu lAMbA samaya sudhI uttama pauSTika khorAka maLavAthI ane rAjamahelanI sagavaDo maLavAthI muni kaMDarIkanuM mana pramAdI thaI gayuM. dIyApAlana mATenA temanA bhAva badalAI gayA. rAjA thayelA potAnA moTAbhAI puMDarIka kevuM sarasa sukha mANe che e joI tenA manamAM IrSAno bhAva jAgyo. moTAbhAI puMDarIka nAnA bhAInA mananI A vAta samajI gayA. emane paNa pahelAM to dIkSA ja levI hatI. paNa rAjyanI javAbadArI AvI patAM rAjagAdI svIkArI hatI. emaNe potAnI dIkSA levAnI bhAvanAnI yAda apAvIne potAnuM rAjya nAnA bhAI ThaMDarIkane samajAvIne soMpI dIdhuM. have muni kaMDarIka rAjA thayA ane rAjA puMDarIka muni thayA. muni puMDarIka dIkSA grahaNa karIne tarata vihAra karI jaMgalamAM pahoMcyA. tyAM eka vRkSa nIce besIne rAjA tarIkenAM potAnAM kartavyone kAraNe baMdhAyelAM azubha karmone mATe tathA potAnA saMsArI jIvana mATe teo khUba pazcAttApa karavA lAgyA. ema karatAM karatAM teo zubha dhyAnanI utkRSTa zreNIe caDI gayA. ethI temanAM dhAtI karmono kSaya thayo ane temane kevaLajJAna utpanna thayuM. e vakhate temanuM mAtra eka ja divasanuM sAdhupaNuM hatuM. gautamasvAmIe pelA be devone kahyuMke 'puMDarIka rAjA hatA eTale bharAvadAra zarIra ane tejasvI mukha kAMtivALA hatA. have e ja vakhate jo koI temane june to manamAM zaMkA jAge ke sAdhu te kAMI AvA bharAvadAra dehavALA hoya ? eTale badhA sAdhuo haMmezAM durbaLa zarIravALA ane ochI kAntivALA ja hoya tevuM nathI.' 49 gautamasvAmIe kaheluM A kaMDarIka-puMDarIka-adhyayana sAMbhaLIne e devanI zaMkA nirmULa thaI gaI. rAjA puMDarIkanI dIkSAno prasaMga ane e kahenAra gautamasvAmInuM tejasvI svarUpa ane agAdha jJAna emane eTalA badhAM to sparzI gayAM ke devalokamAM pAchA pharyA pachI paNa teo roja DarIka puMDarIkanA adhyayananuM vAraMvAra smaraNa karavA lAgyA. keTalI vAra ? ApaNane Azcarya thAya paNa teoe roja pAMcaso vAra smaraNa karyuM. A rIte devalokanAM potAnA zeSa pAMcaso varSa sudhI emaNe gautama svAmIne vaMdana karavApUrvaka A kaMDarIkapuMDarIka-adhyayananuM smaraNa karyA karyuM. pote devabhavamAM hatA eTale dIkSA levAnuM temane mATe zakya nahotuM. paraMtu dIkSAnA temanA bhAva . eTalA prabaLa ane UMcA hatA ane gautamasvAmI pratyenI emanI bhakti eTalI dardI hatI ke devabhavanA sukhopabhoga bhUlI teo jANe gautamasvAmImaya banI gayA hatA. tethI jyAre e devanuM svargamAMpI avana thatAM, bharatakSetramAM manuSya tarIke avataraNa thayuM tyAre te vajAbhAra tarIke janmyA. pariNAme teo jANe gautamasvAmInuM ja bIjuM rUpa tevA tejasvI hatA. vajrasvAmInA pUrva bhavanuM upara pramANe pramANe vRttAnta maLe che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA nirvANa pachI pAMcaso varSe (eTale ke AjathI lagabhaga be hajAra varSa pahelAM) bhAratavarSamAM avaMtinagarImAM tuMbavana nAmanA gAmamAM dhanigira nAmanA eka atyaMta dhArmikavRttivALA yuvAna dhAvaka rahetA hatA. lagnane yogya emanI thaya pattAM emanAM mAtApitAne emane patrI nyAo batAvI, paraMtu dhaniMgarane dIkSA levAnI bhAvanA hatI. tethI teo dareka kanyAnAM mAtApitAne potAnI dIkSA levAnI sAcI vAta kahI detA. eTale emanA vivAha thatA aTakI jatA. e ja gAmamAM dhanapAla nAmanA eka zreSThI rahetA hatA. temane samita nAmano eka dIkaro hato ane sunaMdA nAmanI eka dIkarI hatI. teo baMnene paNa dIkSA levAnI bhAvanA hatI. paraMtu temanAM mAtApitAne baMne saMtAnone ane temAM paNa suMdara putrI sunaMdAne paraNAvavAno khUba Agraha hato. kumAra dhanagirinI hakIkata jANatAM sunaMdA temanI sAthe lagna karavA saMmata thaI ke jethI lagna pachI teo banne dIkSA laI zake. AvI rIte lagna karavAthI bannenAM mAtA-pitAne saMtoSa thAya ane lagna pachI dIkSA levAnI bannenI abhilASA paNa pUrI thAya. Ama paraspara anukULatA maLI jatAM ane baMnenAM mAtA-pitA saMmata thatAM dhanagiri ane sunaMdAnAM lagna thayAM. have banyuM evuM ke baMnenAM bhogAvalI karyuM kaMIka bAkI haze ke jethI lagna pachI sunaMdA sagarbhA banI. aSTApada parvata para gautamasvAmIe je devane puMDarIka-kaMDarIka adhyayana saMbhaLAvyuM hatuM te devano jIva avIne sunaMdAnA udaramAM garbharUpe Avyo. udaramAM rahelA A jJAnavAna ane puNyazAlI jIvanA pratApe ane prabhAve dhanagirinA gharamAM AnaMdanuM vAtAvaraNa chavAI gayuM. eka divasa dhanagirie sunaMdAne kahyuM, "sunaMdA ! tArA udaramAM
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 koI asAdhAraNa puNyazALI jIva Avyo che. te mAtA banaze. gharamAM bALaka haze eTale tane eka AdhAra maLI raheze. ApaNe lagna pahelAM paraspara nirNaya karyo hato e pramANe mane tuM dIkSA levAnI have rajA Apa.' zrI yatIndrasUri dIkSAzatAbdi graMtha dhanagiri ane sunaMdAnI dharmabhAvanA UMcI hatI. eTale sunaMdAe dhanagirina dIkSA levA mATe samaya samani ApI dhanAdinA sALA samita paNa dIkSA levA taiyAra thaI gayA, baMnee siMhagiri nAmanA AcArya pAse dIkSA lIdhA. dhanagiri zreSThI have dhanagiri aNagAra ane samita have samita aNagAra banyA. dIkSA lIdhA pachI potAnA guru mahArAja sAthe teo tyAMthI vihAra karI gayA. sagarbhAvasthAnA nava mAsa pUrA thatAM sunaMdAe eka atyaMta suMdara, tejasvI putrane janma Apyo. AnaMdita thayelI sunaMdAnI sakhIo navajAta zizune joI kahevA lAgI, 'beTA, jo tArA pitAjIe dIkSI lIdhI na hota to teo tene joIne bahu ja rAjI ghAta ane emaNe tAro janmotsava bahu dhAmadhUmathI Ujaththo hota !' bALaka to nAnuM hatuM. bolatAM paNa te zIkheluM niha. paNa e strIonA A vAkyamAM bolAyelo dIkSA' zabda sAMbhaLatAM ja bALakane jJAnAvaraNIya karmonA lopAnane kAraNe atismaraNajJAna (pUrvabhavanuM jJAna) thayuM. jJAnavaraNIya karmo eTale jJAnanuM AvaraNa kare, jJAnane DhAMkI de tevA prakAranAM karmo, evAM karmo kevI rIte baMdhAya ? zAstrakAro kahe che ke jJAna ke jJAnIno avinaya karavo, akALe bhaNavuM, jJAnanI AzAtanA karavI, jJAnInI niMdA karavI ke irSA karavI, bahumAna ke bhaktibhAva vinA, mana vagara ayana karavuM, zAnane svArthe daMbha ke ahaMkArathI chupAvavuM. sUtrano irAdApUrvaka khoTI artha ke khoTo uccAra karavo, potAnA jJAnanuM abhimAna karavuM, ajJAna ke ajJAnInI hAMsI karavI, bIjAnI jJAnaprAptimAM vighno nAMkhavAM vagerethI azubha jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. bIjI bAju sAna ke jJAnI tarapha bhaktibhAva rAkhavo, temanuM bahumAna karavuM, vinayapUrvaka, bhAvapUrvaka jJAna prApta karavA prayatna karavo, jeno adhyayana karatA hoya temane vividha prakAre sahAya karavI tathA temanI jJAnopAsanAnI anumodanA karavI, temane te mATe anukULatA karI ApavI, zAnano sadupayoga karavo vagere karavAthI jJAnAvaraNIya karmono thopazama thAya che. kSaya eTale karmo kharI paDavAM ane upazama eTale zAMta thaI javAM. vajasvAmInAM jJAnAvaraNIya karmono lopazama ghaNo moTo hato. eTale ja temane potAnA pUrvanA daivabhavamAM AnaMdapramoda bhogavavAne badale aSTApadajInI tIrthayAtrAe javAnA bhAva thayA hatA. tyAM gaNadhara bhagavaMta zrI gautamasvAmInA darzanano lAbha maLyo hato. temanI pAsethI sAMbhaLelA DarIka-puMDarIka adhyayananuM teo roja smaraNa karatA ane manuSyabhavanI teo jhaMkhanA karatA, kAraNa ke mAnavabhava sivAya dIkSA zakya nathI. pachInA bhavanI temanI siddhi ane Azcaryajanaka, apAra zakti jotAM ema lAge ke mAtra chellA devabhavamAM ja nahi paraMtu ethIye pahelAMnA bhavamAM temaNe jJAnanI ane tapanI ArAdhanA karI haze. bALaka vajrakumAre mAtAnI sakhIonA mukhethI 'dIkSA' zabda sAMbhaLatAM ja manamAM saMkalpa karI lIdho ke potAne have jo manuSya bhava maLyo ja che, to pote avazya jaladImAM jaladI dIkSA grahaNa karavI. vaLI potAnI mAtAne paNa dIkSA levAnA bhAva che. jo pote dIkSA leze. to evI dIkSA levA mATe mAtAne paNa anukuLatA maLI. raheze. bALaka vajrakumAre vicAryuM ke pote haju bALaka che, mAtAno eka mAtra AdhAra che. vatsala mAtA potAne tarata ja dIkSA levA nahi de. paraMtu bIjI bAju dIkSA levAmAM ja mAtA-putra bannenuM kalyANa raheluM che. mATe mAtA thoDI duHkhI thAya to paNa pote dIkSA to levI ja. e mATe mAtAno potAnA parano vAtsalyabhAva ocho karavAno upAya temaNe zodhI kADhyo. mAtA emane khoLAmAM le ke tarata ja teo raDavA lAge. Ama rAta divasa teo raDIne mAtAne jANI joIne satAvavA lAgyA. mAtAe temane rAjI rAkhavA ramakaDAM, kapaDAM, khAdyapadArtho, mIThAM hAlaraDAM vagere dvArA aneka upAyo karyAM, paNa te badhA niSphaLa gayA. kyAreka bahu kaMTALIne mAtA jyAre temane dhamakI ApatI ke, 'basa, have, bahu DIza to tane tArA pitAne soMpI daIza.' paraMtu ATaluM sAMbhaLatAM ja teo tarata chAnA rahI jatA. ane thoDI vAra pachI pAchuM raDavAnuM cAlu karI detA. A trAsathI vajrakumAranI mAtA bahu thAkI gaI. temanI sakhIe temane kahyuM : `sunaMdA, A Akho divasa raDatA bALakane jotAM amArI tane salAha che ke tArA sAdhu pati jyAre A gAmamAM padhAre tyAre nuM A bALaka emane soMpI deje." sunaMdAne paNa lAgyuM ke A sivAya have bIjo koI upAya nathI. ethI te potAnA sAdhu thayelA patinA AgamananI rAha jovA lAgI. thoDA samaya pachI sAdhu Arya dhanagiri ane sAdhu Arya samita potAnA guru mahArAja sAthe vihAra karatA te nagaramAM padhAryA. gurunI rajA laI baMne sunaMdAnA ghare vahoravA padhAryA. sunaMdAne Arya dhanagirinA AgamananA samAcAra maLyA hatA, tethI te bALakane vahorAvavA utsuka hatI. dhanagiri sunaMdAnA ghare vahoravA padhAryA te vakhate sunaMdAne bALaka mATe phariyAda karatAM kahyuM, "ApA putranuM meM atyAra sudhI kALapUrvaka pAlA poza kyuche, paraMtu te divasarAta rahyA ja kare che. tethI huM bahu kaMTALI gaI chuM. e tamAro paNa putra che. tame enA pitA cho. mATe tame jo ene laI jAva to huM trAsamAMthI chUTuM.' te divase muni dhanagiri jyAre voravA nIkaLatA hatA tyAre bhAvinA jANakAra temanA gurue kahyuM, "dhanagara, Aje tamane je koI acita ke sacita vastu vahorAve te laI lejo.' sunaMdAe bALakane vahorAvavAnI vAta karI tyAre dhanagiri vimAsaNamAM paDI gayA, paraMtu guru mahArAjanA zabdo yAda AvyA. bALaka pina kahevAya. eTale dharie bALakane vAravA mATe sunaMdAne saMmati ApI, paNa kahyuM, 'tame bALakane vahorAvo bhale,
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arya vajasvAmI 51 paNa e mATe cAra-pAMca vyaktine sAkSI tarIke rAkhIne mane vahorAvA icchatA hoya tema sunaMdA sAthe AnaMdathI rahevA lAgyA. cAturmAsa ke jethI pAchaLathI koI prazna Ubho na thAya." sunaMdAe potAnI pUrNa thatAM sAdhu-sAdhvIo bIje vihAra karI gayAM. sakhIone sAkSI tarIke rAkhI. pachI khUba duHkha sAthe raDatA bALakane Ama karatAM karatAM traNa varSa vItI gayAM. vajakumAra traNa vahorAvI dIdhuM. muni dhanagirie jevuM bALaka potAnI jhoLImAM varSanA thayA. vihAra karatAM karatAM muni dhanagiri anya sAdhu samudAya mUkyuM ke tarata ja e zAMta thaI gayuM. sunaMdA AzcaryathI te joI sAthe pAchA e ja nagaramAM AvI pahoMcyA. te vakhate sunaMdAe rahI. muni dhanagirie jhoLI UMcakI to bALaka bahu ja vajanavALuM putrane potAne pAcho ApavA hakapUrvaka ane haThapUrvaka mAgaNI karI. lAgyuM. ATalA nAnA bALakanA vajanathI dhanagirinA hAtha nIcA Arya dhanagirie kahyuM, "have bALaka tamane pAchuM ApI zakAya namI gayA. bALakane vahorIne teo upAzraye pahoMcyA. je banyuM te nahi. sakhIonI sAkSIe vajakumArane tame mane soMpyo che, have vize guru mahArAjane vAta karI ane temanA hAthamAM bALaka ApyuM. tenA para tamAro koI haka raheto nathI. tame ene sAdhu banAvavA bALakane hAthamAM letAM ja guru mahArAjanA hAtha paNa bhArathI namI vahorAvyo che. ame tene have sAdhu banAvIzuM.' gayA. temanAthI bolAI gayuM ke "are A te bALaka che ke vaja che?" A sAMbhaLI sunaMdA nirAza thaI gaI. te haThe bharAI. bALakanA bALakanI atyaMta tejasvI mukhamudrAne joIne Arya siMhagirie mAlikIpaNA aMge banne vacce vivAda thayo. te divasomAM AvA tenuM bhaviSya bhAkhatAM potAnA ziSyone kahyuM, 'A kAMtimAna bALaka praznomAM jo kaMI samAdhAna na thAya to chevaTe rAjadarabAramAM vAta moTo thaIne mahAna dharmapravartaka thaze. jaina zAsanano zaNagAra thaze, laI javI paDatI. aMte banne vacce nakkI thayuM ke A bALaka aMge siddhagiri zatruMjaya mahAtIrthano uddhAraka paNa thaze. mATe enuM khUba rAjA je nirNaya kare te bannee svIkAravo. jatana karajo.' baMne pakSa rAjasabhAmAM gayA. rAjAe maMtrIonI salAha bALaka vaja jevuM baLavAna ane vajanadAra hatuM eTale Arya anusAra eka kasoTI mUkI ke rAjasabhAmAM eka bAju sunaMdA hoya, siMhagirie enuM nAma "vajakumAra' rAkhyuM. te bahu nAno hovAthI bIjI bAju Arya dhanagiri hoya. baMne bAju banne pakSanA mANaso tenI saMbhALanI vyavasthAnI javAbadArI potAnA samudAyanI beThAM hoya. vacamAM bALaka vajakumArane UbhA rAkhavA. tyAra pachI sAdhvIone soMpI. sAdhvIo bALakane sparzI na zake eTale teoe bALaka potAnI meLe jenI pAse jAya teno soMpI devo. nagaranI keTalIka zrAvikAne bolAvIne enI sAra-saMbhALa rAkhavAnuM rAjasabhA bharAI. banne pakSe mANaso AvIne beThAM. kahyuM. sAdhvIoe ane zrAvikAoe A rIte bALaka vajakumAranI vajakumAranI pAlaka zrAvikA vajakumArane suMdara vastromAM, vividha khUba vAtsalyapUrvaka saMbhALa levI zarU karI. pUrvajanmanA saMskArane alaMkArothI zaNagArIne lAvI hatI. tenA nAnakaDA pagamAM ghUgharIo lIdhe vajakumAramAM keTalIka viziSTa saMjJAo janmathI jovA maLatI paNa paherAvI hatI. vajakumArane bolAvavA mATe pahelo mAtAno hatI. teo jANe saMyamI sAdhuonA AcArane jANatA hoya ema hakaka svIkAravAmAM Avyo. sunaMdAe bALakane potAnA tarapha dekhAtuM. teo potAnA zarIranA nirvAha pUratAM AhArapANI letA. AkarSavA mATe bhAtabhAtanAM suMdara vastro, raMgaberaMgI ramakaDAM ane AhArapANI paNa acita hoya to ja letA. teo maLa-mUtra visarjana jAta jAtanI mIThI vAnagIo batAvI ane mIThA svare vahAlathI mATe saMjJA karI jaNAvatA. teo kyAreka potAnAM ke anyanAM kapaDAM bolAvyo; paraMtu vajakumAra temanI pAse gayA nahi, pachI sunaMdA ke kazuM bagADatA nahi. ramakaDe ramavAne badale sAdhuonAM nAnAM premabharyA vacano bolavA lAgI, "he vajakumAra, tuM mAro putra che. nAnAM upakaraNothI teo ramatA. bALakanI AvI sarasa ceSTAo tane janma ApIne huM dhanya banI chuM. huM mAruM sarvasva che. mArA joIne sAdhvIone ane zrAvikAone Azcarya sahita AnaMda thato. udaramAM te nava mAsa vAsa karyo che. Ava, mArA khoLAmAM besa lAkho karoDomAM koIka ja jovA maLe tevuM A bALaka hatuM. ane mArA haiyAne AnaMdathI chalakAvI de." A bAju bALaka vajakumAranI AvI sarasa sarasa vAto sunaMdAnAM AvAM lADakoDabharyA vacano sAMbhaLavA chatAM vajakumAra sunaMdAnA kAne AvI. AvuM aNamola ratna jevuM bALaka ApI devA tenA tarapha gayA nahi. vajakumAra bALaka hovA chatAM temanAmAM mATe ene khUba pazcAttApa thayo. pote moTI bhUla karI che ema ene koIka gUDha daivI samajazakti hatI. temaNe manamAM vicAryuM ke, "mArI lAgyuM. bALakane pAchuM meLavavA eNe zrAvikAo pAse jaIne vinaMtI. avajJAthI mArI mAtAne du:kha jarUra thaze. teno mArA para asIma karI. paraMtu zrAvikAoe bALaka ApyuM nahi ane kahyuM ke "A to upakAra che. paraMtu jo huM have mAtAne svIkArIza to saMghanI ane amArA guru mahArAje amane soMpelI javAbadArI che. guru mahArAje sAdhutvanI upekSA thaze. vaLI mAre saMsAranAM baMdhanamAM rahevuM paDaze. amane bALaka sAcavavA ApyuM che. tethI ame tamane e ApI dIkSA levAnI mArI bhAvanA apUrNa raheze. vaLI, mArI mAtA zakIe nahi, paraMtu mA tarIke tamAre ahIM AvIne bALakanI saMbhALa haLukarmI che tathA dIkSA levAnA bhAvavALI che. huM tenI pAse nahi levI hoya to jarUra laI zako." sunaMdAne vajakumArane maLavAnI jAuM to pahelAM tene anahada duHkha thaze, paNa pachIthI tenA citanuM chUTa maLI tethI te zrAvikAnI sAthe roja jaIne vajakumArane stanapAna samAdhAna jarUra thaze ane te avazya dIkSA grahaNa karaze.' AvA karAvatI, ramADatI, jamADatI ane AnaMda pAmatI. vajakumAra paNa vicArathI vajakumAra mAtA pAse gayA nahi. ethI mAtA sunaMdA pote mAtAne hetupUrvaka trAsa Apyo hato teno badalo vALavA atyaMta nirAza thaI raDI paDI.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAta thavuM. pare zrI yatIndrasUri dIkSAzatAbdi graMtha have sAdhu dhanagirino vAro Avyo. temaNe mAtra potAnuM abhyAsa karatAM te mAtra sAMbhaLIne agiyAre aMganuM jJAna rajoharaNa UMcuM karyuM. teo bolyA. "he nirdoSa, niSpApa bALa vajasvAmIe meLavI lIdhuM. tIrthaMkara bhagavAna samavasaraNamAM vajakumAra ! jo tuM tattvajJa hoya ane tAre saMyamavrata dhAraNa karavuM tripadImAM dezanA Ape. te gaNadhara bhagavaMto jhIle ane autpAtikI hoya to dharmanA dhvaja jevuM rajoharaNa tuM laI le.' muni pitA buddhi vaDe teno vistAra karI tene dvAdazAMgImAM gUMthe. dvAdazAMgI dhanagirino avAja sAMbhaLatAM ja vajakumAra ghUgharIno madhura raNakAra eTale ke bAra aMga. gaNadhara bhagavaMtonI dezanA dvArA te loko karatA karatA harSapUrvaka dhanagiri pAse doDI gayA. jema bALahAthI sudhI pahoMce, A bAra aMgamAMthI agiyAra aMganuM jJAna kamaLane haLavethI potAnI sUMDhamAM laI le tevI rIte muni dhanagiri vajasvAmIne bALavayamAM ja prApta thayuM. pAsethI rajoharaNa laIne teo nAcavA lAgyA. tyAra pachI teo vajasvAmI ATha varSanA thayA tyAre sAdhvIo pAsethI tene sAdhupitAnA khoLAmAM besI rajoharaNane bhAvapUrvaka jovA lAgyA. sAdhusamudAya pAse laI AvavAmAM AvyA. vaya ghaNI nAnI hatI vajakumAranA AvA vartanathI rAjAe cukAdo jAhera karyo ke chatAM vajasvAmI cAritrapAlanamAM jAgRtipUrvaka cIvaTavALA hatA ane vajakumArane Arya dhanagiri rAkhe.' pralobhanothI calita thAya tevA nahotA. eka vakhata vajasvAmI rAjAnA A cukAdAthI sunaMdAnA duHkhano pAra rahyo nahi. paraMtu potAnA vaDIla sAdhusamudAya sAthe avaMtikAnagarI tarapha vihAra karI tyAra pachI thoDA divasamAM ja te kaMIka svastha thaI gaI. teNe vicAryuM rahyA hatA. e samaye temanA pUrvabhavanA mitra devoe temanA ke "mArA patie dIkSA lIdhI che, putra paNa dIkSAnI icchAvALo che cAritrapAlananI kasoTI karavAno vicAra karyo. teoe zrAvakonuM ane lagna pahelAM mArI potAnI paNa dIkSAnI ja bhAvanA hatI. rUpadhAraNa karIne rastAmAM moTo paDAva nAMkhyo. hAthI, ghoDA, ratha, vaLI vajakumAre to UlaTAnI dIkSA levAnI mane anukULatA karI taMbUo, sevako vagere e paDAvamAM hatA. vaLI temanI pAse vividha ApI.' Ama vicArI sunaMdAe paNa dIkSA levAno nirNaya karyo. prakAranI khAdya sAmagrI paNa hatI. evAmAM dhIme dhIme varasAda paDavo cAlu thayo. eTale vajasvAmI eka sthaLe Azraya laIne tyAra pachI anukULa samaye sunaMdAe gacchanA AcArya pAse dIkSA lIdhI. UbhA rahI gayA. e vakhate zrAvaka vezadhArI devoe temane vahoravA bhagavAna mahAvIra svAmInA jaina zAsananI paraMparAmAM traNa padhAravA vinaMtI karI. vajasvAmI vahoravA nIkaLyA, paraMtu varasAda varSanA bALakane dIkSA ApavAmAM AvI hoya evuM eka mAtra pharI cAlu thayo hovAthI apakAyanI virAdhanA thaze ema vicArI apavAdarUpa udAharaNa te vajakumAranuM che. sAmAnya rIte jaina teo pAchA pharyA. devoe potAnI zaktithI varasAda baMdha karAvyo zAsanamAM pAtranI yogyatA vicArIne vahelAmAM vahelI dIkSA ane pharIthI vajasvAmIne vahoravA mATe padhAravA vinaMtI karI. bALakanI ATha varSanI uMmara pUrI thayA pachI ApavAnI paraMparA che. vajasvAmI gocarI vahoravA gayA. devoe kuSmAMDapAka (koLApAka) paraMtu vajakumAre janmathI te traNa varSanI uMmaramAM UMDI samajazakti, vahorAvavA mATe hAthamAM lIdho. miSTAna joIne bAlasAdhunuM mana saMyamanI bhAvanA, jJAnanI abhiruci, cittanI svasthatA ane lalacAya che ke nahi te temane joyuM hatuM. paraMtu vahoratAM pahelAM vartananI pukhtatA je asAdhAraNa rIte darzAvI te jotAM teo vajasvAmIe vicAryuM ke atyAre varSARtu cAle che. eTale A niraticAra dIkSAjIvananuM pAlana karI zakaze ema emanA kALe avaMtinagarImAM A phaLa utpanna thavAnI zakyatA nathI. to gurubhagavaMtane spaSTapaNe samajAyuM hatuM. dIkSArthI vyaktinI pukhta uMmara pachI A lokoe koLApAka kevI rIte banAvyo haze ? Ama pote hoya, paripakva vicAra hoya, saMyamamAM sthiratA hoya pachI ja dIkSA vicAratA hatA te daramiyAna vajasvAmIe vahorAvanAra zrAvako devAya. paraMtu yogyatAnusAra bALadIkSA paNa ApavAmAM Ave che. sAme joyuM. emanA pagano sparza pRthvIne thato nahoto. temanI bALadIkSAnA keTalAka lAbha paNa che. bALadIkSArthInI tIvra yAdazakti AMkho animeSa hatI eTale ke maTakuM mAratI nahotI. A cihno hoya, kuzAgra buddhi hoya, vidyA prApta karavAnI adamya dhagaza hoya parathI teo tarata samajI gayA ke A zrAvakavezadhArI devo che. jo to hajAro zloko bahu nAnI uMmaramAM te kaMThastha karI zake che. jo teo devo che to devoe vahorAvavA taiyAra karelI vAnagI eTale dIrgha AyuSya maLe to lAMbo dIkSA paryAya hoya to te uttama ke devapiMDa to sAdhuone khape nahi. tethI vajasvAmI vahoryA vinA ArAdhanA ane svAra kalyANanAM aneka kAmo karI zake. ja tyAMthI pAchA pharI gayA. sAdhu tarIkenuM temanuM AvuM kaDaka cAritra vajakumArane dIkSA traNa varSe ApavAmAM AvI, paraMtu temanA pAlana joIne devo prasanna thayA. devoe pragaTa thaIne potAnI sAdhupaNAnA AcAro to niyama pramANe AThame varSe zarU thayA. sAcI oLakhANa ApI. ane vajasvAmIne vaikriya labdhi (icchA dIkSA lIdhA pachI teo vajasvAmI tarIke oLakhAyA. traNa varSanA pramANe svarUpa dhAraNa karavAnI zakti) ApI. vajasvAmIe pAchA vajasvAmInI saMbhALa rAkhavA mATe sAdhvIjIonI dekharekha nIce pharIne potAnA guru mahArAjane banelI hakIkatanI jANa karI. guru gRhasthone javAbadArI soMpAI. mahArAje emanA cAritrapAlananI anumodanA karI. janmathI ja vajasvAmIne padAnusArI labdhi prApta thaI hatI. devoe pharI ekavAra vajasvAmInI kasoTI karI hatI. ekavAra A labdhi eTale evI zakti ke sUtranuM eka ja pada sAMbhaLatAM unALAnA divasomAM devoe zrAvakano veza dhAraNa karyo ane AkhuM sUtra AvaDI jAya. upAzrayamAM sAdhvIjIo agiyAra aMgano vajasvAmIne vahoravA padhAravA vinaMtI karI. devo e ghebara
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arya vajasvAmI 53 vahorAvavA mAMDyAM. paraMtu vajasvAmIe teonA dekhAva parathI jANI karaze to vajasvAmI zaramAI jaze. eTale pravezatAM pahelAM dUrathI lIdhuM ke A devo ja che. tethI temaNe ghebara ke bIjI koI vAnagI teo moTethI 'nisipI bolyA. guru mahArAjano avAja sAMbhaLIne vahoryA nahi. AthI prasanna thayelA devo pragaTa thayA ane temane vajasvAmIe jhaDapathI sAdhuonAM vastro sahu sahune ThekANe mUkI AkAzagAminI vidyA ApI. Ama bALasAdhu vajasvAmI be vakhata dIdhAM. pachI teo doDatA upAzrayanI bahAra AvyA. vinayapUrvaka devonI kasoTImAMthI sArI rIte pAra UtaryA hatA. guru pAsethI daMDo lIdho. guru Asana para beThA eTale temanAM caraNa vajasvAmI sAthenA sAdhusamudAyamAM agiyAra aMganuM adhyayana dhoI, temane vaMdana karyA. vajasvAmInAM vinaya ane vidvatA joI cAlatuM hatuM. vajasvAmIe sAdhvIjIone agiyAra aMga bhaNatAM gurue vicAryuM ke zrutavidyAmAM nipuNa evA A mahAna AtmAnI sAMbhaLIne potAnI padAnusArI labdhi vaDe te kaMThastha karI lIdhAM yogya saMbhALa levAvI joIe. bIjA sAdhuo vajasvAmInI A hatAM. have sAdhuone e aMgonuM adhyayana karatA sAMbhaLIne temanuM zaktithI ajJAta che. eTale teo temane bALaka gaNIne temanI e jJAna vadhu ne vadhu daDha banatuM gayuM. vaLI jeTaluM pUrvagata zrata hatuM. avajJA na kare te paNa jovuM joIe. te paNa temaNe sAMbhaLIne prApta karI lIdhuM hatuM. bIjA sAdhuonI vajasvAmInI zaktithI sahu paricita thAya te mATe keTalAka jema eka Asane besIne e aMgonuM adhyayana karavAnI vajasvAmIne samaya pachI AcArya bhagavaMte eka yojanA vicArI. temaNe ziSyone khAsa jarUra nahotI eTale teo adhyayana karavA bahu besatA nahi. kahyuM, 'be traNa divasa mATe mAre anya sthaLe vicAravAnuM thayuM che, potAne prApta thayelI padAnusArI labdhinI jANa teo koIne thavA mATe mArI anupasthitimAM tamArA vAcanAcArya tarIke vajasvAmI detA nahi, tethI anya sAdhuo temane bhaNavAmAM ALasu gaNatA javAbadArI saMbhALaze." A sAMbhaLI ziSyone bahu Azcarya thayuM. ane temane bhaNavA mATe besavA samajAvatA. eTale bIjA sAdhuonA paraMtu A to jJAnI guru-bhagavaMtanI AjJA hatI. mATe jarUra emAM mAtra mananA samAdhAnane mATe vajasvAmI ghaNIvAra eka Asane kaMIka rahasya haze ema samajI teoe bhaktipUrvaka te AjJA svIkArI besIne jANe bhaNatA hoya tema dekhAva pUro gaNagaNATa karatA. paraMtu lIdhI. te vakhate temanuM dhyAna to anya sAdhuo je kaMI vizeSa adhyayana guru mahArAja potAnI yojanA pramANe vihAra karIne anya karatA hoya to e sAMbhaLIne grahaNa karavAmAM ja rahetuM hatuM. sthaLe gayA. bIje divase ziSyoe vajasvAmI pAsethI vAcanA levA vaLI, A vakhata daramiyAna eka divasa eka anokhI ghaTanA mATe emane saunI madhyamAM mukhya sthAne besADyA. pachI vinayapUrvaka banI hatI. eka divasa baporanA samaye anya sAdhuo bhikSA mATe teo saue vajasvAmIne vaMdana karyA. vajasvAmI paNa guruAjJAne bahAra gayA hatA. guru mahArAja paNa bahAra gayA hatA. te vakhate mAna ApI sAdhuone zAstrapATha ApavA lAgyA. vAcanA ApanAra vajasvAmI ekalA ja upAzrayamAM hatA. bAlasahaja kutUhalathI temane sAdhu nAnI uMmaranA hatA ane vAcanA lenAra sAdhuo moTI uMmaranA kaMIka navuM karavAno utsAha Avyo. temaNe potAnI AsapAsa hatA, paraMtu vajasvAmInA jJAnanI ane cAritranI evI adbhuta vartuLAkAre thoDe cheTe sAdhuonAM vastrone vIMTALIne sAdhunI jagyAe asara paDI ke je buddhizALI sAdhuo hatA teo to atyaMta jhaDapathI goThavI dIdhAM jANe tyAM sAdhuo beThA che tevuM lAge, pachI ziSyonI zIkhavA lAgyA, paraMtu jeo alpa buddhivALA ane alpa rucivALA vacce AcArya mahArAja jema bese tema teo beThA. sAme ziSyone hatA teo paNa sArI rIte rucipUrvaka abhyAsa karavA lAgyA. vaLI beThelA kalpIne meghagaMbhIra avAje teo vAcanA ApavA lAgyA. kudaratI maMdabuddhi ke jaDa buddhivALA sAdhuo hatA teo paNa hoMzapUrvaka vaLI vacce vacce teo sUtranA arthanI carcA karavA lAgyA. AvuM bhaNavA lAgyA. A vAcana daramiyAna keTalIkavAra mAtra kasoTI dazya teo bhajavatA hatA te samaye guru mahArAja bahArathI pAchA karavA khAtara ja keTalAka sAdhuo vajasvAmIne pote zIkhelA pATha pharI rahyA hatA. temaNe vAcanA Apato koIka avAja dUrathI pharI pUchatA, vajasvAmI sUtronI yogya vyAkhyA ApIne tene anurUpa sAMbhaLyo. temane Azcarya thayuM ke zuM badhA sAdhuo jaladI pAchA artha karI batAvatA. ethI sAdhuone saMtoSa thato. keTalAka evA AvIne svAdhyAya karavA lAgyA haze ! alpabuddhivALA sAdhuo hatA ke jeo AcArya bhagavaMta pAse pahelAM guru mahArAje dUra UbhA rahIne dhyAnathI barAbara sAMbhaLyuM. keTalIkavAra zIkhyA hovA chatAM barAbara nahotA samajI zakatA. teo teo AzcaryathI manamAM bolI UThyA. "are ! A to vajasvAmIno have vajasvAmI pAsethI phakta eka ja vAranI vAcanA levAthI tarata avAja ! e to agiyAra aMganI vAcanA Ape che.' guru mahArAja zIkhI levA lAgyA hatA. AthI samagra sAdhusamudAya atyaMta prasanna vicAramAM paDI gayA ke vajasvAmIe adhyayana to karyuM nathI, to thaI gayo hato. AcArya bhagavaMta pAchA padhAre te pahelAM zakya pachI zuM mAtAnA udaramAM rahIne ja A jJAna pAmyA haze ! kharekhara ! teTaluM vadhu zIkhI levA teo utsuka hatA. vajasvAmI haju to A to mahAna Azcarya kahevAya ! vajasvAmI zA mATe bhaNavAmAM bALaka hatA. chatAM temanI AvI anupama siddhine kAraNe sAdhuo ALasu lAgatA hatA tenuM kAraNa potAne samajAyuM. potAnA bALa temane guru bhagavaMta jeTaluM ja mAna ApavA lAgyA. vajasvAmInA ziSyanI AvI adbhuta ane anokhI siddhi joIne temanA Azcarya vaDIla gurubaMdhuo vajasvAmIne emanA guNo ane vizeSatAone ane AnaMdano koI pAra na rahyo. kAraNe potAnA guru mahArAja jevA ja gaNe te kharekhara gauravabharI guru mahArAje vicAryuM ke pote jo acAnaka upAzrayamAM praveza hakIkata gaNAya.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 zrI yatIndrasUri dIkSAzatAbdi graMtha varasvAmInI zaktithI potAno sAdhusamudAya have suparicita thaI gayo haze ema vicArI thoDA divasa pachI AcArya bhagavaMta pAchA pharyA. varasvAmI sahita saune vinayapUrvaka guruvaMdana karyAM. guru mahArAje temanA svAdhyAya vize pUchyuM tyAre sau ziSyoe bahu umaLakAthI potAnI saMtoSakAraka pragatinA samAcAra ApyA. vaLI ziSyoe svIkAra paNa karyo ke vajasvAmI bALaka che ema mAnI zarUAtamAM temanI avajJA karavAno bhAva hato. potAnI bhUla badala teoe guru mahArAja pAse kSamAyAcanA karI. teoe kahyuM, 'vajasvAmI uMmaramAM bhale nAnA hoya, paNa potAnI jJAnazakti vaDe teo samasta gacchanA guru thavAne pAtra che. ame sahu Apane ApIe chIe evuM ja mAna temane ApatA hatA. havethI amArA vAcanAdanA vajasvAmI rahe tevI Apane vinaMtI karIe chIe AvAM vAcano sAMbhaLI guru mahArAje prasannatA ane dhanyatA anubhavI. emaNe ziSyone kahyuM, 'vajrasvAmI bhale bALaka hoya, paNa teo vidyAvRddha che. mATe mArI anupasthitimAM huM have temane ja vAcanAcArya tarIke sthApIne jaIza.' jainazAsananI paraMparA pramANe vajrasvAmIne kAyama mATe vAcanAcArya tarIke nImI zakAya nahi, kAraNa ke temaNe guru mahArAja pAsethI vidhisara vAcanA lIdhI nahotI. teo to mAtra parokSa rIte zravaNa karIne ja zruta bhaNyA hatA. eTalA mATe vajasvAmIne vidhisaranI vAcanA ApavAnI AvazyaktA hatI. vajasvAmI jANakAra hatA, eTale gurue 'saMkSepAnuSThAnarUpa utsArakalpa' (eTale * saMkSepamAM anuSThAna karAvI lIdhuM. taduparAMta pUrve apaThina eTale ke vajasvAmIe pUrve nita zIkheluM evuM putajJAna paNa arthasati zIkhavAnuM cAlu karyuM. vajasvAmIe bAkI raheluM zrutajJAna bahu jhaDapathI mahA karI lIdhuM. A adhyayana daramiyAna kyAreka evuM para banatuM ke vadhasvAmIne bhaNAvatAM bhaNAvatAM ane temanI sAthe carcA karatAM karatAM guru mahArAjanI potAnI keTalIka zaMkAo nirmULa thavA lAgI. AvuM thavAnuM eka kAraNa ema manAya che ke vajasvAmI pAse padAnusArI labdhi hatI. eTale sUtranI zarUAta thAya tyAM ja vajasvAmIne gaNadhara bhagavaMtoe raceluM mULa sUtra AvaDI jAya. guru mahArAja pAse zrutaparaMparAthI prApta thayelo pATha hoya, ethI emAM paraMparAprApta zravaNa-uccAraNa doSane kAraNe koIka sthaLe kAMIka pAThaphera thaI gayo hoya evo saMbhava raheto. AvI keTalIka zaMkAonuM samAdhAna vajrasvAmInI padAnusArI labdhinA kAraNe thayuM hatuM. guru mahArAje daSTivAda nAmanA bAramAM aMgano jeTalo bhAga pote jANatA hatA te paNa vajasvAmIne zIkhavI dIdho, kAraNa ke vayaMsvAmInA vakhatamAM bAraNuM aMga lupta thavA lAgyuM hatuM. tyArapachI eka vakhata guru mahArAja AcArya bhagavaMta siMhagiri potAnA ziSya samudAya sAthe vihAra karatAM karatAM dasapura nAmanA nagare padhAryA. tyAM temaNe jANyuM ke bhadragupta nAmanA AcArya ujjayinI nagarImAM birAjamAna che. teo dasa pUrvanA jJAtA che. vaLI Arya siMhagirinA jANavAmAM AvyuM ke teo koI sAdhune dasa pUrva bhaNAvavAnI bhAvanA dharAve che, paraMtu evI koI supAtra vyakti temane haju sudhI maLI nathI, kArajA ke dasa pUrva zIkhavAM e ghaNI ja kaThina vAta hatI. AcArya siMhagirie vicAryuM ke potAnA ziSya vajasvAmI pAse padAnusArI labdhi che. tethI teo avazya dasa pUrva bahu jhaDapathI bhatrI leze. potAnA bIjA koI ziomAM eTalI zakti jaNAtI nahotI. Ama vicArI AcArya siMhagirie vidyAprApti arthe vajasvAmIne bhadraguptAcArya pAse mokalyA. vajrasvAmIe ujjayinI nagarI tarapha vihAra karyo. A bAju evI ghaTanA banI ke bhadraguNAcAryane eka zubha svapna AvyuM, svapnamAM koI atithie AvIne potAnA hAthamAM rAkhelA pAtramAMthI khIranuM pAna karyuM ane parama tRpti anubhavI. prabhAte bhadraguptAcArye svapnanI vAta potAnA ziSyone kahI. temaNe ziSyone kahyuMke 'A svapnano saMketa mane evo lAge che ke koI buddhimAna tejasvI muni atithi rUpe AvIne mArI pAsethI dasa pUrvanAM sarva sUtro artha sAthe zIkhI leze.' svAmI vira karatAM karatAM vadhanI nagarI pAse AvI pahoMcyA. nagarInI bahAra rAtre rokAIne prabhAte teo bhadraguptAcAryanA upAzraye javA nIkaLyA. teo upAzraya tarapha cAlI rahyA hatA. barAbara te ja vakhate upAzrayamAM birAjamAna bhadraguptAcAryane dUrathI jANe tejanA puMja jevuM koI AvatuM hoya evuM jaNAyuM. tyAra pachI jANavA maLyuM ke koI bAlamuni upAzraya tarapha AvI rahyA che. e samaye vajasvAmInI eka tejasvI bAlamuni tarIkenI khyAti cAre bAju prasarI gaI hatI. eTale AvanAra muninI dedIpyamAna AkRti joIne te vajasvAmI ja hovo joIe evI temane khAtarI thaI. vajasvAmIne AvakAravA bhAcArya bahu Atura thaI gayA. vajasvAmI jevA pAse AvI pahoMcyA ke vaMdana karavAno samaya paNa temane AdhyAvinA bhagubhAcArye bAlamunine UMcakI lIdhA. potAnA khoLAmAM besADyA. atyaMta vAtsalyabhAva darzAvyo. pachI kuzaLa samAcAra pUchyA. te pachI vajrasvAmIe vinayapUrvaka vaMdana karIne kahyuM, 'bhagavaMta, mArA guru mahArAjanI AjJAthI ahIM ApanI pAse huM dasa pUrvanuM adhyayana karavA Avyo chuM. mATe kRpA karIne mane enI vAcanA Apazo.' AvI supAtra vyakti maLatAM bhadraguptAcAryanA harSano koI pAra rahyo nahi, kAraNa ke supAtranA abhAve samagra jaina samAjamAM dasa pUrvanuM jJAna lupta thatuM jatuM hatuM. dasa pUrvanA jJAtA eka mAtra bhadraguptAcArya ja have vidyamAna hatA. temaNe vajasvAmIne atyaMta bhAvathI ane ullAsapUrvaka dasa pUrvanuM adhyayana cAlu karAvyuM. keTalAka samaya pachI adhyana pUrNa thatAM bhadraguNAcAryanI anujJA laI vajasvAmI siMhagiri AcArya pAse pAchA AvyA. guru mahArAjane potAnA ziSya dasa pUrvanuM jJAna prApta karIne AvyA tethI atyaMta AnaMda thayo, kAraNa ke potAnA karatAM potAnA bAla ziSya ghaNI vizeSa siddhi prApta karI lIdhI hatI. temaNe samAraMbha yojAvIne vasvAmIne dasapUrvI athavA dasapurvadhara tarIke vidhisara jAhera karyA. dasapUrvadharanI mAnyatA maLatAM ja te avasare maMkadevoe vajasvAmI ja
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arya vajasvAmI upara divya puSponI vRSTi karI. A rIte devoe jJAnaprAptino adbhuta mahimA karyo. keTalIka kALa pasAra thatAM vayovRddha thayelA AcArya bhagavaMta siMhagirie potAnI asvastha rahetI tabiyatane lakSamAM laIne gacchanA nAyaka tarIkenI javAbadArI vajasvAmIne soMpavAnuM vicAryuM. emanA sarve ziSyoe e prastAva saharSa svIkAryo. vajasvAmIne gacchanAyaka tarIke jAhera karavAmAM AvyA ane emanA hAtha nIce ponAnA pAMcaso Adhuone mUkyA. vajrasvAmI te badhAthI vayamAM ghaNA nAnA hatA, paraMtu jJAnamAM sauthI moya hatA. keTalAka samaya pachI AcArya bhagavaMtanI tabiyata vadhu asvastha thaI. potAnA sALAcAramAM zithilatA na Ave e mATe AcArya bhagavaMta anazana svIkArI phALadharma pAmyA. vajrasvAmI gacchanA adhipati tarIke potAnA pAMcaso ziSyonA samudAya sAthe jude jude sthaLa vizvAra karavA lAgyA. teo jyAM jyAM vicaratA tyAM tyAM loko temanuM bahumAnapUrvaka svAgata karatA. teo eTalA tejasvI ane gauravavaMta lAgatA ke emane jovA emanAM darzana karavA loko doDatA. temanA ujjavala zIla ane lokottara zrutatAnI badhA bahuM ja prabhAvita thaI jatA. tenI dekhAvamAM jANe bIjA gautamasvAmI viharatA hoya tema saune lAgatuM. te samaye pATalIputramAM dhana nAmanA eka moTA zreSThI rahetA hatA. temaNe vihAra karatAM - jatAM AvatAM sAdhu-sAdhvIo mATe potAnI yAnazALAmAM UtaravAnI vyavasthA karI hatI. eka vakhata vajrasvAmInA samudAyanI keTalIka sAdhvIjIoe tyAM mukAma karyo hato. te vakhate dhana zreSThInI yuvAna rUpavatI putrI rukmiNI vaMdana karavA AvI. sAdhvIjIoe vAtacItamAM tenI AgaLa potAnA yuvAna guru bhagavaMta vajasvAmInI tejasvitAnI bahu prazaMsA karI. rukmiNIne sAdhujIvananI bahu khabara nahotI, parantu vasvAmInA guNagAna sAMbhaLIne eNe manamAM evI daDha saMkalpa karyo ke huM paraNIza to vajasvAmIne ja paraNIza.' sAdhvIjIne A vAtanI jANa thaI. teoe rukmiNIne samajAvI ke 'vajrasvAmI to paMcamahAvratadhArI sAdhu che. e tane kema paraNe ?' tyAre rukmiNIe kahyuM, 'vajrasvAmI jo sAdhu haze to huM paNa emanI pAse dIkSA laIza. jevI temanI gati haze tevI ja mArI thaze.' thoDA samaya pachI vajasvAmI pATalIputra padhAryA. emanA AgamananA samAcAra jANI rAjA potAnA parivAra sAthe nagara bahAra temanuM svAgata karavA lAgyA. paraMtu tyAM teo mUMjhavaNamAM paDyA, kAraNa ke tejasvI pratibhAvALA, AkarSaka AkRtivALA, madhurabhASI, samatAvaMta evA ghaNA sAdhuomAM vajasvAmI koNa che te teo tarata pArakhI zakyA nahi. je je sAdhuo AvatA gayA temane teo pUchatA ke 'Apa vajasvAmI cho ?' dareka kahetA ke nA R | pUjya AcArya bhagavaMta vajasvAmI to pAchA Ave che. ame emanA ziSyo chIe.' chevaTe jyAre vajasvAmI pote AvyA tyAre rAjA to emane 55 animeSa nayane joI ja rahyA. najara khaseDavAnuM mana na thAya evA prabhAvazALI teo hatA. rASTrae bhaktibhAvathI emane vaMdana karyAM. vajasvAmIe rAjA ane temanA parivArane je upadeza Apyo te sAMbhaLIne saue dhanyatA anubhavI. e vakhate rukmiNIe vajasvAmIne jotAM ja potAnA pitAne vinaMtI karI ke 'vajasvAmI sAthe mArAM lagna karAvI Apo. e sivAya huM jIvI nahi zakuM.' pitAe putrIne pachI samajAvI paNa te mAnI nahi. chevaTe putrInI icchAne mAna ApI, tene lagnane yogya zaNagAra sajAvyA. pachI teo tene laIne vajasvAmI pAse javA nIkaLyA. lagna mATe vajrasvAmI jeTaluM dhana mAge teTaluM dhana ApavuM ema vicArI temaNe sAthe dhana paNa laI lIdhuM. vajrasvAmIne A vAtanI agAuthI jANa thaI gaI hatI. rukmiNI to zuM paNa koI paNa strIne potAnA pratye kAmAkarSaNa na thAya te mATe temaNe potAnI labdhino upayoga karIne potAnA samagra dekhAvane thoDo virUpa banAvI dIdho. e vakhate vayasvAmInI upadezavANI sAMbhaLavA ghaNA loko AvatA, teo e sAMbhaLIne khUba prabhAvita thatA. paraMtu teo mAMhomAMhe vAto karavA lAgyA hatA ke, 'A mahAtmAno upadeza to adbhuta che. paraMtu upadeza pramANe emanI mukhAkRti jo AkarSaka hota to kevuM sAruM ?' vajrasvAmIe lokonA mananA bhAva jANI lIdhA. bIje divase emaNe vaipi sandhithI eka vizALa sAstradaLa kamaLa banAvyuM. pachI potAnuM mULa svarUpa dhArasa karI rAjahaMsanI jema te kamaLa para beThA. loko temanuM svarUpa koI AnaMda ane ArSathI mugdha banI gayA. dhana zreSThI pakSa vajasvAmInuM AvuM alaukika svarUpa joIne Azcaryacakita thaI gayA. potAnI dIkarIe vagara joye paNa yogya pasaMdagI ja karI hatI ema emane lAgyuM. teo mokavA thaI gayA hatA. eTale vajasvAmI sAdhu che e vAta teo visarI gayA. vajasvAmIno vairAgyavAsita upadeza temane spardho nahi. temaNe potAnI kanyA sAthe lagna karavA mATe vajasvAmI pAse prastAva mUkyo ane e mATe bahu Agraha karyo. pote sAthe ja je dhana lAvyA hatA te svIkAravA mATe kahyuM ane lagna samaye bIjuM paDyuM vadhAre dhana pote Apaze evI vAta paNa karI, game tevo mANasa chevaTe dhanane vaza thaI jAya che evI zreSThI tarIke temanI mAnyatA hatI. vajasvAmIe kahyuM, "bhAI, huM to dIpti chuM.' paMcamahAvratadhArI sAdhu chuM. eTale meM AjIvana brahmacaryavrata dhAraNa kareluM che. paraNavAnI vAta to bAju para rahI, paNa strI mAtrano sparza ke sahavAsa paNa amAre sAdhuone varjya hoya che. tamArI kanyA kharekhara mArA pratye anurAgavALI hoya to ene samajAvo ke lagna to bhavabhramaNa karAvanAra che. emAMthI chUTavA mATe dIkSA laI saMyama dhAraNa kare.' dhana zreSThIe rukmiNIne vAta karI. eno jIva haLukarmI hato.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 zrI yatIndrasUri dIkSAzatAbdi graMtha vajasvAmInA upadezanI vAta sAMbhaLatAM ja tenA mana upara bhAre phUlo kharIdavA para pratibaMdha pharamAvyo. jainoe vajasvAmIne potAnI dasa2 thaI. eNe vajasvAmInI vAta maMjUrI rAkhI. eNe A muzkelInI vAta kahI. paryuSaNa parva najIkamAM AvatAM hatAM. nAtApitAnI saMmati laI vajasvAmI pAse dhAmadhUmapUrvaka dIkSA lIdhI. puSpapUjA vagara potAnI jinapUjA adhUrI rahetI hatI. nagaranA eka vakhata vajasvAmIe uttara dizAmAM vihAra karyo hato. te badhA jainone jo puSpa maLI zake to paryuSaNa parva sArI rIte UjavI zakAya. vakhate tyAM bhayaMkara duSkALa paDyo hato. annanI achatanA kAraNe vajasvAmIe teone sahAya karavAnuM vacana ApyuM. teo lokone peTapUratuM khAvA maLatuM nahotuM. AvI paristhitimAM lokonI potAnI AkAzagAminI vighAthI devanI jema AkAzamAM UDyA. AtithyabhAvanA ghaTI jAya e svAbhAvika che. zrImaMtoe potAnI mAhezvarI nagarImAM hutAzana nAmanA vizALa suMdara puSmaudyAnamAM dAnazALAo baMdha karI hatI. annanA abhAve evI bhISaNa teo UtaryA. tyAMno mALI vajasvAmInA pitA dhanagirino mitra paristhiti pravartatI hatI ke garIba mANaso dahIM vecavAnAM khAlI hato. mALIe temano khUba AdarapUrvaka satkAra karyo. ATale varSe thayelAM mATalA phoDIne tenA tUTelA TUkaDAmAMthI dahIM cATatA hatA. paNa vajasvAmI temane bhUlyA nahotA tethI tene bahu suvAsita, keTalAka loko to eTalA dubaLA thaI gayA hatA ke jANe jIvatAM raMgaberaMgI tathA jinezvara bhagavAnanI pratimAne caDAvavA yogya phUlo hADapiMjara pharatAM hoya tevuM lAge. koI sAdhu gocarI vahoravA Ave ekatra karI ApavAnuM kahyuM. vajasvAmI tyAMthI UDIne himavaMtagiri tyAre vahorAvavuM na paDe e mATe zrAvako AghApAchA thaI jatA ke para gayA. tyAM padhasarovara laherAtuM hatuM. devatAo paNa jyAM darzana jAta jAtanAM bahAnAM batAvatA. nagara zUnyavat banI gayuM hatuM. karavA jatA evAM siddhAyatano tyAM zobhatAM hatAM. camarI gAyanA loko zArIrika azaktine kAraNe bahAra jaI zakatA nahi ethI avAjathI guphAo guMjatI hatI. vidyAdharakumAro jinamaMdiramAM darzana rastAo padasaMcAranA abhAve nirjana banI gayA hatA. karavA jatA hatA. vajasvAmIe paNa jinamaMdiramAM jaI darzana karyA. AvA bhISaNa duSkALamAMthI lokone ugAravA saMghe vajasvAmIne pachI teo padmasarovare gayA. te vakhate lakSmIdevI pUjA karavA jaI vinaMtI karI. lokonA kalyANArthe vidyAno upayoga karavAmAM koI rahyAM hatAM. vajasvAmIne joIne lakSmIdevIe potAnuM sahastradala doSa nathI ema vicArI vajasvAmIe potAnI viziSTa labdhithI kamaLa temane arpaNa karyuM. te laIne teo pAchA hutAzana udyAnamAM eka vizALa paTanuM nirmANa karyuM. tenA para nagaranA badhA lokone gayA. tyAM potAnI vidyA vaDe temaNe vividha prakAranI zobhAvALA besADIne e paTane AkAzamArge uDADyo. paTa thoDo UMce caDyo eka vimAnanuM nirmANa karyuM. temAM vacamAM kamaLa mUkyuM. tenI evAmAM nIce daMta nAmano eka zrAvaka AvI pahoMcyo. te potAnA AjubAju phUlo goThavyAM. e mATe jaMbhakadevoe temane sahAya karI. svajanone bolAvavA gayo hato eTale pAchaLa rahI gayo hato. vajasvAmInuM vimAna tyAMthI UDyuM. e vimAnanI sAthe sAthe vajasvAmIe paTa pAcho nIce jamIna upara utAryo. daMtane enA potapotAnA vimAnamAM besIne gIto gAtA, vAdyo vagADatA svajano sahita paTa para besADI dIdho. paTa upara besIne AkAzamAM jUbhakadevo paNa temanI sAthe cAlyA. teo badhA purInagarI pahoMcyA. UDavAno loko mATe A eka adabhuta anubhava hato. teo jANe phUlo maLavAthI nagaranA jainoe paryuSaNa parvanI bhavya ujavaNI karI. AMbAnA vRkSa nIce beThA hoya tevI zAMti anubhavatA hatA. devoe paNa A mahotsavamAM bhAga lIdho. A asAdhAraNa mRtyumAMthI bacI javAne kAraNe lokono bhaktibhAva UbharAto hato. camatkArika bhavya ghaTanAthI purInA rAjA prasanna thayA eTaluM ja nahi pote AkAzamAM UDatA hatA te vakhate nIce pRthvI para dekhAtAM temaNe jaina dharmano svIkAra karyo. vajasvAmInA pratApe jaina dharmanA maMdiro joIne teo jinezvara bhagavAnane be hAtha joDI vaMdana karatA thayelA mahinAthI loko paNa sahu AnaMdita thayA. hatA. UDatAM UDatAM nIce mArgamAM pRthvI paranA parvato, nadIo jaina zAsananI paraMparAmAM vajasvAmI chellA dasa pUrvadhara gaNAya ane nagaro jotAM teo Azcarya pAmatA hatA. AkAzamArge AvA che. teo pote koI suyogya pAtrane dasa pUrvanuM jJAna ApavA viziSTa paTane UDato joIne vyaMtara devo, jyotiSka devo, vidyAdharo icchatA hatA. te vakhate ArakSitasUri nAmanA AcAryamAM evI vagere Azcarya pAmyA hatA. AkAzamArge UDIne vajasvAmI badhAM pAtratA hatI. vajasvAmIe temane pUrvakRtanuM adhyayana karAvyuM, paraMtu nagarajanone purI nAmanI samRddha nagarImAM laI AvyA ane tyAM saMjogavazAt AryarakSitasUri dasamuM pUrva pUruM karI zakyA nahi. eTale badhAne utAryA. vajasvAmInA kALadharma pAmyA pachI dasa pUrvano uccheda thayo. dhanadhAnyathI sukhI evI A purInagarInA rAjAe bauddha dharma Arya rakSitasUrino prasaMga nIce pramANe che : aMgIkAra karyo hato, paraMtu rAjyanI moTA bhAganI prajA jaina dharma dasapura nagaramAM somadeva nAmano eka brAhmaNa raheto hato. pALatI hatI. dharmanI bAbatamAM jaina ane bauddha loko vacce spardhA tenI patnInuM nAma rUsomAM hatuM. temane AryarakSita ane phalyurakSita ke vivAdano e jamAno hato. purI nagarImAM phUla jevI bAbatamAM nAme be putro hatA. AryarakSita vidyAbhyAsa mATe pATalIputra gayA paNa caDasAcaDasI thatI hatI. mALIne vadhAre nANAM ApIne jaino. hatA. tyAM cauda vidyA, cha aMga, cAra veda, mImAMsA, nyAya, sArAM sArAM phUlo kharIdI le che evI bauddhonI phariyAda hatI. ethI purANa, dharmazAstra vagerenuM adhyayana karIne teo pAchA AvatA bauddha maMdiromAM pUjA mATe sastAM sAmAnya phUlo vaparAtAM hatAM. hatA. ATalI badhI vidyAmAM pAraMgata thavA mATe potAno AnaMda bauddhoe rAjAne phariyAda karI. eTale bauddhadharmI rAjAe jainone darzAvavA rAjAe temane hAthI para aMbADImAM besADI, bahumAnapUrvaka
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arya vajasvAmI 57 temano nagarapraveza karAvyo. temanA svAgata mATe rAjAe toraNo joIe, paraMtu hAlamAM e mAtra bhadraguNAcAryane ane vajasvAmIne baMdhAvyAM ane temane ghaNI bheTasogAdo ApI. nagaramAM pravezatAM ja e bene ja AvaDe che. paraMtu bhadraguNAcArya have vayovRddha thayA che. AvA sanmAna samAraMbhamAM rokAvAne kAraNe AryarakSita potAne ghare adhyayana karAvavA mATe teo azakta thatA jAya che. mATe tamAre e pahoMcavAmAM moDA paDyA. vaLI kiMmatI vastrAdi alaMkAro bheTa bhaNavA vajasvAmI pAse javuM joIe.' maLavAne lIdhe teo sArI rIte sajja thaIne potAne ghare gayA ke ArakSitano adhyayana mATeno utsAha vadhato gayo hato. jethI te joIne potAnAM mAtapitA bahu rAjI thAya. paraMtu ghare gayA dasamuM pUrva bhaNavAnI have temane tAlAvelI lAgI hatI. tethI temaNe tyAre mAtAe eTaluM ja kahyuM, 'beTA, tuM kuzaLa che ne ? AyuSyamAna vajasvAmI pAse javA purI nagarI tarapha vihAra karyo. thaje !' mAtAe harSa na batADyo tethI ArcarakSitane Azcarya thayuM. ArakSita vihAra karatA purI nagarI tarapha jatA hatA tyAM temaNe mAtAne tenuM kAraNa pUchyuM. mAtAe kahyuM, "beTA, tuM ghaNI mArgamAM temane jANavA maLyuM ke vajasvAmIne dasa pUrva bhaNAvanAra sarasa vidyA bhaNIne Avyo che. paraMtu tuM je vidyA bhaNIne Avyo vayovRddha sthavira bhadraguNAcArye tabiyatanA kAraNe have eka sthaLe che te vidyAno upayoga barAbara samajIne nahi kare to te tane sthiravAsa karyo che. enI tapAsa karI teo dasapUrvI bhadraguptAcArya durgatimAM laI jaze. mATe tArA jIvanane jo kharekhara sArthaka karavuM pAse pahoMcyA. temane vaMdana karI tyAM rokAyA. AryarakSita dasa pUrva hoya to tAre jaina dharmanAM bAra aMga paNa bhaNavAM joIe. emAM bhaNavA nIkaLyA che e jANIne bhadraguptAcAryane bahu ja AnaMda paNa daSTivAda nAmanuM chelluM bAramuM aMga bhaNI levuM joIe, kAraNake thayo. temaNe ArcarakSitatuM zAstrajJAna mATenuM sAmarthya tarata pArakhI e atyaMta kaThina manAtuM aMga bhaNavAnI tArAmAM zakti ane lIdhuM, ane temanI jJAnopAsanAnI khUba anumodanA karI. temaNe yogyatA che. paraMtu e bhaNavA mATe tAre zrAvaka banavuM paDaze." AryarakSitane bhalAmaNa karatAM kahyuM, "mAruM AyuSya have puruM thavA ArakSita vidyApremI hatA: mAtAnI sUcanAnusAra teo zrAvaka AvyuM che. mAre anazanavrata levuM che. A vrata mATe nirdhAmaNA thayA. te samaye bAramuM aMga koIkane ja AvaDatuM hatuM. tosalIputra karAvanAra koI hoya to te vadhAre sArI rIte pAra paDe. tame gItArtha nAmanA AcArya daSTivAda nAmanuM bAraNuM aMga bhaNAvatA hatA. eTale sAdhu cho. eTale tamArAmAM e yogyatA mane jaNAya che. tame ahIM temanI pAse bhaNavA javAnI AryarakSite taiyArI karI. tosalIputra jo thoDA divasa vadhu rokAI jAva to huM anazanavrata sArI rIte laI daSTivAdanA nava pUrva saMpUrNa jANatA hatA paraMtu dasamuM pUrva temane pUruM AvaDatuM nahotuM. AcArya to lIputra pAse jaIne AryarakSita emane atyaMtabhAvathI, viyanathI vaMdana karyA ane pote daSTivAda bhadraguNAcArya jevA mahAna dasapUrvI sthavirAcAryanI pAse emanA bhaNavA AvyA che tema jaNAvyuM. tosalIputre kahyuM, "bhAI, e aMtakALe rahevA maLe e mATe moTuM sadbhAgya gaNAya. AryarakSita bhaNavAno adhikAra mAtra sAdhuono ja che. eTale e mATe tamAre atyaMta bhaktibhAvathI bhadraguptAcAryanI vinaMtIno svIkAra karyo. teo pahelAM jaina dharmamAM sAdhu tarIke dIkSA grahaNa karavI paDe, tyArapachI teTalo samaya tyAM ja rokAyA. tamAre sAdhu jIvananA AcAranuM pAlana karavA sAthe zAstrasiddhAntonuM bhadraguNAcArye eka divasa AryarakSitane eka evI zikhAmaNa adhyayana karavAnuM rahe. tyAra pachI mane tamArI yogyatA barAbAra paNa ApI ke "he vatsa ! tame pAMcaso ziSyo sAthe vicaratA. jaNAya te pachI ja huM tamane daSTivAda bhaNAvI zakuM.' vajasvAmI pAse jaI dasa pUrvanuM jJAna pAmo te atyaMta Avazyaka AryarakSite emanI pAse dIkSA levAnI ane zAstro bhaNavAnI che. hAla mArA pachI dasa pUrvadhara ekamAtra teo ja che. paraMtu tame pUrI taiyArI batAvI, paNa sAthe sAthe aMgata vinaMtI karI ke "dIkSA vajasvAmI pAse emanA upAzrayamAM rAtre saMthAro karavAnuM rAkhazo lIdhA pachI A sthaLa tarata ja choDIne mAre bIje vihAra karavo nahi. bIjA judA upAzrayamAM rAkhajo." paDaze, kAraNa ke hiMdu rAjAno ane nagarajanono mArA pratye evo AcAryanA AvA sUcanathI AryarakSitane bahu Azcarya thayuM. anurAga che ke teo mArI pAse jaina sAdhupaNAno tyAga karAvaze.' temaNe bhadraguNAcAryane enuM kAraNa pUchyuM. bhadraguptAcArye kahyuM ke guru tosalIputre e vAta svIkArI lIdhI. 'vajasvAmIno AtmA eTalI badhI UMcI koTino che, tathA evI ArakSitane dIkSA ApyA pachI guru tosalIputra potAnA ziSyo labdhivALo che ke sopakrama AyuSyavALI koIpaNa vyakti eka rAta sAthe tarata tyAMthI vihAra karI gayA. dIkSA laIne AryarakSita para vajasvAmI sAthe rahe to vajasvAmIne jevA bhAva jANe tevA adhyayana mATe evo to puruSArtha karyo ke agiyAre aMga temaNe guru bhAva e vyaktimAM paNa jAge. vajasvAmIne have uMmara thatAM rAtre mahArAja pAse bhaNI lIdhAM. teo gItArtha banyA. guru pAse have saMthAro karatI vakhate anazana karI deha choDavAnA bhAva rahe che. daSTivAda nAmanuM bAraNuM aMga bhaNavAnuM cAlu karyuM. temanI yogyatA eTale temanI najIka sUnAra vyaktine paNa evA ja anazana karavAnA joIne to lIputra bahu prasanna thayA. daSTivAda aMganuM jeTaluM jJAna bhAva jAge. temanI sAthe ja te kALadharma pAme. paraMtu tame haju potAne hatuM ke temaNe AryarakSitane ApyuM. AryarakSitanI yogyatA ane sAmarthya joIne temaNe kahyuM ke "tamArAmAM daSTivAdanuM dasamuM yuvAna cho. tame zAsananAM mahAna kAryo karI zako tema cho. mATe pUrva bhaNavAnI pUrI yogyatA che. mATe e paNa tamAre bhaNI levuM tamAre tamArA dIrgha AyuSyano vicAra karIne emanI sAthe rAtre
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 saMdhAro na karavo evI mArI bhalAmaNa che.' AryarakSite e bhalAmaNano svIkAra karyo. zrI patIndrasUri DIsArAnA DisTa saMca bhadraguNAcAryanA anazanavrata levAmAM nirNAyaka tarIke Aryazcite kartavya bajAvyuM. bhadraguNAcArya kALadharma pAmyA. tyArapachI AryarakSita vihAra karatA karatA purI nagarImAM pahoMcyAM. sAMja thavA AvI hatI. eTale teo vajasvAmInA upAzraye na jatAM bhagubhAcAryanI salAha anusAra nagara bahAra eka sthaLe rAta rokAyA. e rAtre vajasvAmIne eka zubha svapna AvyuM. svapnamAM emaNe yuM ke koI eka atiSi temanI pAse Avyo che. e anidhie temanA pAtramAMthI dUdha pIdhuM, paraMtu thoDuMka dUdha pAtramAM bAkI rahI gayuM. prabhAte vajasvAmIe potAnA ziSyone svapnanI vAta karI ane enuM rahasya samajAvyuM ke 'koI prazAzIla sAdhu mArI pAse ahIM Avaze, te mArI pAsethI pUrvata maNa karaze paraMtu te potAnuM adhyayana pUruM nahi karI zake. chelluM thoDuMka adhyayana bAkI rahI jaze.' A svapnanI vAta thayA pachI thoDI vAramAM ja AryarakSita tyAM AvI pahoMcyA. vajasvAmIne hAdAvartapUrvaka vaMdana karIne te temanI pAse beThA. pote nAsIputranA ziSya che. ane pUrvadyutanuM jJAna meLavavAnI bhAvanAthI AvyA che e vAta karI. e jANIne vajrasvAmIne atyaMta AnaMda thayo. vAtavAtamAM khabara paDI ke AryarakSita to AgalI sAMje ja AvI gayA hatA, ane nagaranI bahAra rahyA hatA. vaLI teo tyAM ja rahIne rojeroja bhaNavA AvavA icche che. vajrasvAmIe kahyuM, 'nagara bahAra rahIne tame kevI rIte bhaNazo ? adhyayana mATe to ahIM mArI pAse ja AvIne raho to vadhu anukULatA rahe. Artharacita tata ja bhadraguptAcArye ApelI zikhAmaNanI vAta kahI. sAdhu mahAtmAone kazuM chupAvavAnuM na hoya. temanAmAM mAyAcAra na hoya. AryarakSite ja vajasvAmIne bhagubhAcAryanA kALadharmanA samAcAra ApyA. bhadraguNAcArye ja potAne bahAranA upAzrayamAM rahevAnI bhalAmaNa karI che e paNa jaNAvyuM. bhadraguptAcArye AvI salAha kema ApI haze te vajasvAmIne tarata samajAyuM nahi. eTale A vAtanuM rahasya samajavA mATe vajrasvAmI aMtarmukha banI gayA. emane potAnI jJAnalabdhithI tarata jANavA maLyuM ke potAnA jIvanano aMtakALa have najIkamAM che ane potAne jo anazana karavAno bhAva jAgaze to AryarakSitane paNa potAnI sAthe rahevAthI evo bhAva jAgaze. jo ema thAya to AryarakSita pote meLavelA pUrvazrutanA jJAnano upayoga kevI rIte karI zake ? yuvAna AryarakSita dIrghajIvana jIve to ja teo bIjAone pUrvazruta bhaNAvI, zAsananI sevA sArI rIte karI zake. mATe bhagumAcArye A kAraNathI ja AryarakSitane potAnAthI judA rahevAnuM kahyuM che ema temane tarata samajAI gayuM. bhadraguptAcAryanI AvI dIrghadaSTithI vajrasvAmIne UlaTAno AnaMda thayo. AryarakSitanA nirNathI teo prasanna thayA ane Arthayitane rAtri mukAme bIje karavA mATe saharSa saMmati ApI. vajasvAmIe AryarakSitane abhyAsa karAvavAnuM zarU karI dIdhuM. buddhimAna ane tejasvI AryarakSite jhaDapathI navapUrvano abhyAsa pUro karI lIdho. tyArapachI dasamA pUrvanA yamakono abhyAsa zarU karyo. A abhyAsa ghaNo ja kaThina ane dIrghakALa cAle evo hato. emAM vAcanA levAmAM, artha samajavAmAM tathA sUkSma rahasyo grahaNa karavAmAM ThIka ThIka vAra lAgatI hatI. Aryaracanane ahIM AvyAne ghaNo vakhata thaI gayo hato. bIjI bAju emanAM mAtApitA tathA guru mahArAja tasalIputra AturatApUrvaka temanA pAchA pharavAnI rAha jotAM hatAM. Aryakitane potAnA mukAme pAchA pharavA vAraMvAra teo saMdezA mokalAvavA lAgyAM. paraMtu samA pUrvano abhyAsa pUro karAvavAnI bhAvanAthI guru vajasvAmI rajA ApatA nahotA, kAraNa ke bhagubhAcAryanA kALadharma pacha dasapUrvadhara tarIke have mAtra vajasvAmI pote ekalA ja rahyA hatA. chevaTe AryarakSitane levA emanA bhAI phalgurakSita jAte AvyA. to paNa AryarakSita gayA nahi. paraMtu tyArapachI to uparAuparI saMdezAo dvArA dabANa AvavA lAgyAM tethI teo nirupAya thaI gayA. eTale AryarakSite svAmI pAse eka vakhata potAnA nagaramAM jaIne pAchA AvavA mATe AjJA mAgI. vajasvAmIe potAnA viziSTa sAnathI jANI lIdhuM ke Aryadina ahIMthI gayA pachI pAchA AvI zakaze nahi. vaLI potAnuM AyuSya paNa have bahu ochuM bAkI rahyuM che. eTale dasanA pUrvano keTaloka bhAga bhaNAvyA vinAno ja rahI jaze. paraMtu e to banavAnuM nirmAyeluM lAge che. vajasvAmIe Aryazitane javA mATe rajA ApI. varasvAmInI rajA laI Aryakita potAnA nagaramAM pahoMcyA. emanAM mAtApitA ane svajanone bahu AnaMda thayo. AryarakSite rAjAne tathA prajAjanone jainadharmanI mahattA samajAvI. emanA upadezathI prabhAvita thaI temanAM mAtA rudrasomAe tathA pitA somadeve emanI pAse jaina dharmanI dIkSA aMgIkAra karI. chevaTe vajasvAmIe dhAryuM hatuM te pramANe ja thayuM. ArakSita potAnA nagaramAM gayA pAchI evAM kAryomAM parovAI gayA ke teo tarata ATalo lAMbo vihAra karIne AvI zakyA nahi. Ama chatAM vajasvAmIe AryarahitasUrine navapUrvenuM adhyayana karAvI dIdhuM e eka moTuM ane mahattvanuM kArya thayuM. AryarakSita dasapUrvadhara thaI zakyA nahi. eTale svAmI ja chellA dapUrvadhara rahyA. vajrasvAmInA hAthe je eka bIjuM mahattvanuM kArya thayuM te zatruMjaya tIrthanA uddhAranuM hatuM. zatruMjaya tIrthano adhiSThAtAdeva kadarpI yakSa prabhuno bhakta hato, paraMtu mohanIya karmanA kAramA udayane kAraNe tenI buddhi bhramita thaI gaI hatI. je rakSaka hato te ja bhakSaka banI karyA hato. tenAM apakRtyo vadhavA lAgyAM. tIrthabhUmimAM madyapAna, mAMsabhakSaNa, zikAra jevI ghaNI pApalIlAo cAlavA lAgI. eTale lokonI tyAM yAtrAe javAnI hiMmata cAlatI nahi, jeo hiMmata karIne tyAM javAno prayatna karatA teo jIvatA pAchA AvatA nahi. vajrasvAmIe jyAre A jANyuM tyAre temane thayuM ke have tIrthanA dvArano samaya pAkI gayo che. teo paMca mahAvratadhArI sAdhu mahAnA
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatA. temanI uMmara paNa vadhatI jatI hatI. vaLI, AvA bhagIratha kArya mATe supAtra ane samartha gRhastha evA koI sahAyakanI jarUra rahe evI aai koNa che teno vicAra karatAM temanI najaramAM bhAvaDazAnA putra jAvaDazA jaNAyA. paraMtu te samaye jAvaDazAne mleccho upADI gayA hatA ane baMdIvAna banAvyA hatA. tethI temanI madadanI koI AzA nahotI. vaLI AryarakSitane nava pUrva sudhI bhaNAvavAmAM paNa ghaNo samaya vItI gayo hato. chevaTe anukULa saMjogo prApta ghanAM vajasvAmIe saMgha laIne jAvaDazAnI nagarI madhumatI tarapha prayANa karyuM. Arya vajasvAmI jaina itihAsamAM jAvaDazA nAmanA be mahAna zreSThI thaI gayA. vajasvAmInA samayanA jAvaDazAno piracaya A pramANe che : madhumatI nagarInA mukhya zreSThI bhAvaDazA zeTha ane saubhAgya zeThANInA putra jAvaDazA saMskArI, zIlavAna, zUravIra, prajAvatsala ane prabaLa dharmabhAvanAvALA hatA. temanA janma samaye jyotiSIoe evuM bhaviSya bhAkhyuM hatuM ke A bALaka bhaviSyamAM moTo thaIne mAnavakalyANanAM moTAM moTAM kAryo karaze; te lokono bahu Adara pAmaze ane te zatruMjaya tIrthano uddhAraka banaze.' jAvaDazA yuvAna thatAM suzIlA nAmanI saMskArI kanyA sAthe temanAM lagna thayAM. pitA bhAvaDAe jAvaDAnI apratima vIstA, vyavahArakuzaLatA, kArabhAra calAvavAnI dakSatA ane mAnavakalyANa mATenI bhAvanA joIne potAnI madhumatInA vArasadAra tarIke jAvaDazAne jAhera karyA hatA. temanA kArabhAra daramiyAna mleccho bAhubalIe marAvelI RSabhadeva bhagavAnanI pratimAne upADI gayA hatA ane jAvaDazAne paNa baMdhanamAM rAkhyA hatA. paraMtu jAvaDazAe ugra tapazcaryA sahita cakrezvarIdevInI ArAdhanA karI. ethI cakrezvarIdevI prasanna thayAM. temanI sahAyathI jAvaDazAe takSazilA nagarI najIka mleccho pAsethI RSabhadeva bhagavAnanI pratimAM pAchI meLavI hatI ane tyAMthI teo zemALa madhumatI nagarImAM pAchA pharyA hatA. teo bAra varSe pAchA AvyA hatA, tethI nagarInA lokoe khUba umaLakAbhera utsavapUrvaka jAvakanuM svAgata karyuM hatuM. eka divasa jAvaDazA sabhA bharIne beThA hatA. e vakhate eka sAthe be zubha samAcAra temane maLyA. eka samAcAra te guru vajasvAmI gAmanI najIka saMgha sAthe padhAryA hatA. bIjA samAcAra e hatA ke kariyANAthI bharelAM emanAM vahANo je samudramAM ghaNA vakhatathI guma thaIgayelAM manAtAM hatAM te pAchAM pharyAM hatAM eTaluM ja nahi, tejabhatturI nAmanI sonuM banAvavAmAM kAma lAge evI kiMmatI mATI bharIne pAchAM AvyA hatAM. jAvaDAe vicAra ryo ke pahelAM konuM svAgata karavuM ? parama upakArI guru bhagavaMtanuM ke lakSmIthI bharelAM vahANonuM ? e vakhate temane bharata cakravartInA prasaMganuM smaraNa thayuM. ekavAra bharata cakravartIne paNa AvI ja vimAsaNa thaI hatI. temane be samAcAra sAthe maLyA hatA. eka te RSabhadeva bhagavAnane kevaLajJAna thayuM ane bIjA samAcAra te potAne cakraratnanI prApi thaI. A bemAM pahelAM kono mogala karavo ? temarI dIdha nirNaya 59 lIdho ke cakraratna to bhautika sukhamAM lapaTAve ane naraka gatimAM paNa laI jAya, paraMtu kevaLajJAna to mokSagatinuM durlabha sAdhana kahevAya. tethI temaNe bhagavAna RSabhadevanA kevaLajJAnano mahotsava pahelAM karyo ane dharmanI pUjA pachI karI. e prasaMgane yAda karI jAvaDazAe paNa pahelAM gurU bhagavaMta thasvAmI ane temanA saMdhanuM bahumAna sAthe svAgata karyuM. tyArapachI teo vahANonI vyavasthA karavA gayA. nagaramAM padhArelA Arya vajasvAmIe potAnA vyAkhyAnamAM zatruMjaya tIrthano mahimA samajAvyo : 'RSabhadeva bhagavAna kevaLajJAna pAmyA pachI navvANuM vAra yAtrArthe zatruMjaya 52 gayA hatA. bhagavAnanA mukhya gaNadhara puMDarIka svAmIe pAMcaso sAdhuo sAthe tyAM anazana karyuM hatuM. aneka jIvo tyAM siddhagatine pAmyA hovAthI e siMhagiri tarIke vikhyAta che. asaMkhya sAdhu-sAdhvIonAM pagalAMthI te pavitra banyo che. AvA mahAna tIrthanI atyAre bhayaMkara AzAtanA thaI rahI che. tyAM ghora pApAcAra thaI rahyo che. mATe teno have uddhAra karavAnI AvazyaktA che. A kArya koI samartha puruSa ja upADI zake musvAmInI preraka udezAvANI sAMbhaLIne te kArya karavA mATe jAvaDazAe utsAhapUrvaka tarata potAnI taiyArI darzAvI. teja vakhate kadarpI nAmano koI eka yakSa tyAM Avyo. te eka lAkha yakSano svAmI hato. teNe potAnI oLakha ApI. vajasvAmI tenA jIvanaparivartananA nimitta banyA hatA tethI te temanI kaMIka sevA karIne mukta thavA AvI pahoMcyo hato. A karmI ghakSa pUrvabhavamAM dhanavAnano putra hato. tene dArUnA bhAre nazAnI Teva paDI gaI hatI. pitA ene A durAcAramAMthI choDAvavA vajasvAmI pAse laI gayA hatA. vajasvAmIe tene upadeza ApI. basanomAMthI mukta thavA samajAvyuM hatuM ane kadI dArU na pIvAnAM paccakhANa levaDAvyAM hatAM. paraMtu mitronI halakI sobatane kAraNe paccakhANano bhaMga karIne paNa te pharI dArU pIto thaI gayo. hato. eka vAra te potAnA gharanI agAzImAM besI dArU pIna to te samaye AkAzamAM tyAMthI tenI eka samaDInI cAMcamAM pakaDelA sarpanA mukhamAMthI jheranuM TIpuM sIdhuM nIce enA dArUnA pyAlAmAM paDyuM, paraMtu enI tene khabara paDI nahi. dArU pItAM yuvAnane jhera caDavA lAgyuM. te taraphaDavA lAgyo. dArU nahi pIvAnI pratijJAno pote bhaMga karyo tethI te khUba pastAyo. paNa jherane kAraNe te mRtyu pAmyo. mRtyu samaye teNe karelA pazcAttApanA prabaLa bhAvathI tenAM azubha karyo haLavAM thayAM. te mRtyu pAmIne kadarzI nAme paNa thayo. atyAre te kADhI paNa rajasvAmIe karelA upakAranA badalAmAM tIrthoddhAranA kAryamAM madada karavA AvI pahoMcyo hato. vajasvAmI zatruMjaya tIrthanI durgama, jekhamabharelI yAtrA sulabha karavA mAMgatA hatA. te kALamAM zatruMjaya tIrthane surakSita karavAnuM kArya ghaNuM ja kaparuM hatuM. koI mahA bhAgyavAna ane sAhasika vyakti ja AvA kalyANakArI kArya mATe hiMmata darzAvI zake. vajasvAmI pAse jAvaDazAe khUba AnaMda ane zraddhAthI A kArya karavAnI
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 zrI yatIndrasUri dIkSAzatAbdi graMtha potAnI taiyArI darzAvI. lokoe jAvaDazAne A zubha kArya mATe bhayabhIta karavAnA prayAso karyA. paraMtu navA kadarpa yakSe te badhAno AziSa ApyA. temanA kAryamAM koI vighna na naDe e mATe hiMmatathI sAmano karIne sahune kSemakuzaLa parvata upara caDavAmAM madada karI. zAsanadevanI prArthanA karavAmAM AvI. zubha zatruMjaya tarapha prayANa Ama, keTalAMye varSo pachI zatruMjaya mahAtIrthanI A rIte pharIthI karyuM. sAthe jAvaDazA, temano putra jAjanAga, temanA parivAranA yAtrA cAlu thatI hatI. lokonA utsAhano koI pAra nahoto. sabhyo tathA samasta saMghanA mANaso temAM joDAyA. navo kadarpa yakSa bhagavAnanAM darzanapUjana thaze e vicAre apUrva AnaMda pravartato paNa potAnA yakSo sAthe AkAzamArge AvavA nIkaLyo. zAsananuM hato. paraMtu upara pahoMcyA pachI girirAja paranAM dazyo joIne A punita kArya karavAno utsAha sahu hRdayamAM UbharAto hato. lokonA du:khano koI pAra na rahyo. cAre bAju mANasonAM tathA AnaMdamagna banIne lakSyasthAna prati yAtrAsaMgha AgaLa vadhavA lAgyo. pazu ane paMkhIonAM hADakAM, cAmaDAM ane mRta phlevaro paDelAM zatruMjaya paranA asura ane julmI kadarpIne tenA sevakoe hatAM. keTaleka sthaLe jamIna lohI ane mAMsathI kharaDAyelI hatI. samAcAra ApyA ke jAvaDazA saMgha laIne zatruMjaya tarapha AvI rahyA vaLI maMdiro to khaMDiyera jevI hAlatamAM hatAM. jAvaDazAe e badho che. AthI asure jAvaDazAne AvatA aTakAvavA potAnA anucarone kacaro upaDAvIne bhUmine cokhkhI karAvI. cAre bAju pavitra jaLa mokalyA. paNa vajasvAmInA prabhAvane kAraNe anucaro temane chaMTAvyuM ane maMdironAM punarnirmANano daDha saMkalpa karyo. aTakAvI zakyA nahi. kadaIne jANavA maLyuM ke vajasvAmI nAmanA kadarpa asure vicAryuM ke tenI vAraMvAra hAra thAya che tenuM kAraNa labdhidhArI prabhAvaka AcAryane kAraNe potAnA prayatna niSphaLa jAya kadAca jAvaDazA sAthe AvelI camatkArI pratimA hoI zake. tethI che. eTale teNe potAnA anucaronI saMkhyA vadhArIne jAvaDazAne teNe rAtri daramiyAna parvata parathI pratimAne nIce utArI taLeTImAM AvatA rokavA pharI prayatno karyA. anucara asuroe vAraMvAra bhayaMkara mUkI dIdhI. prAtaHkALe pratimAne tenA sthaLa na jotAM vajasvAmIe yuktio ajamAvI, paraMtu vajasvAmInI labdhithI temanA badhA viziSTa jJAnathI jANyuM ke asura pratimAne nIce mUkI Avyo che. Akramaka prayatno pharIthI niSphaLa gayA. asuroe megha utpanna karyo vajasvAmInI AjJAthI navo kadarpa yakSa pratimAne upara laI Avyo. to vajasvAmIe meghane vikheravA bhayaMkara vaMToLiyo utpanna karyo. bIjI rAtre paNa pratimAne asura nIce laI gayo. paraMtu prabhAte asuroe vaMToLiyo utpanna karyo to vajasvAmIe tene aTakAvavA navo kadarpa yakSa te pharI upara laI Avyo. ekavIsa divasa sudhI parvato sajaryA. asuroe parvato utpanna karyA to vajasvAmIe roje roja A pramANe ghaTanA banyA karI. vajathI te parvatonA TukaDA karyA. taduparAMta vajasvAmIe potAnI asurone harAvavAno eka upAya vajasvAmIe vicAryo. temaNe labdhithI asuroe utpanna karelA hAthIonI sAme siMha, siMhanI dharmaparAyaNa ane pavitra evA jAvaDazAne kahyuM ke tame patipatnI sAme aSTApada, dAvAnaLanI sAme muzaLadhAra megha, sarponI sAme banne zIlavAna cho, dharmajJa cho, brahmacaryanA ArAdhaka cho, tame garuDa utpanna karyA. vaLI dareka vi vakhate navA kadaIe paNa banne bhagavAna RSabhadevanuM dhyAna dharI, paMcaparameSThInuM smaraNa karI potAnA yakSo sAthe sahAya karI ane asuranA bhayaMkara upasargono pratimA je rathamAM padharAvyAM che te rathanAM AgalAM be cakro pAse sAmano karyo. Ama, vAraMvAra parAjita thavA chatAM zarama ane rAtre sUI jAva. tame rAtre aMdhArAmAM jarA paNa gabharAzo nahi, daMDanA bhayathI asura kadarpanA anucaroe potAnA svAmI kadarpane game tevA baLavAna asuro paNa tamane kazuM nukazAna nahi karI zake. kahevA javAnI hiMmata batAvI nahi. teo badhA anya sthaLe bhAgI gayA. huM, mArA ziSyo tathA sakaLa saMghanA sabhyo bhagavAnanuM smaraNa asuronA trAsamAMthI saMgha have nirbhaya banI gayo hato. saMdhe karIne prAtaHkALa sudhI kAusagga dhyAne rahIzuM." sahue A vAtano zatruMjaya pAse AdipuramAM paDAva nAkhyo paraMtu haju tenI kasoTI khUba zraddhApUrvaka svIkAra karyo. vajasvAmInI sUcanA pramANe saue pUrI thaI nahotI. parvata paranA kadarpa asurane potAnA sAthIonI ArAdhanA karI. rAtre asura Avyo. pratimA sudhI pahoMcavA prayatna hAranI khabara paDI. eTale have teNe pote saMghane Avato aTakAvavA karyA. paraMtu tenuM baLa niSphaLa gayuM. nAsIpAsa thaIne te cAlyo jAta jAtanA bhayaMkara upAyo ajamAvyA. teNe jAvaDazAnAM patnI gayo. prAtaHkALe saue kAusagga pAryo ane joyuM to pratimAjI suzIlAdevInA zarIramAM tIvra jvara pedA karyo. suzIlAdevI asahya | hemakhema tyAM ja hatAM. ethI sau harSollAsathI nAcI UThyA. vedanAthI taraphaDavA lAgyAM. vajasvAmIe pavitra maMtrathI jAvaDazAe navAM pratimAnI sthApanA karAvavA mATe pavitra jala, suzIlAdevIno jvara dUra karyo. asure zatruMjaya parvatane kaMpAyamAna auSadhi, sugaMdhI dravyo dvArA maMdirane pavitra karAvyuM. pachI jUnAM karyo. ethI loko bhayabhIta banI gayA. paraMtu vajasvAmIe pavitra jarjarita pratimAnuM utthApana karavAnuM kAma cAlu karyuM. tyAM vaLI jaLa, akSata ane kuMkumathI parvatanI pUjA karAvI. ethI parvata sthira asuroe jUnAM pratimAne e jagyAethI khasavA na dIdhAM. thaI gayo. vajasvAmIe maMtra bhaNI pavitra vAsakSepa nAkhyo eTale asuronuM tyArapachI zubha mUhurte vajasvAmI, jAvaDazA ane saMgha RSabhadeva baLa naSTa thayuM. ethI jUnAM pratimAne khaseDI zakAyAM. jAvaDazAe bhagavAnanI pratimA laIne parvata para caDavA lAgyA. AkAzamArge jUnAM pratimAne maMdiranI bahAra lAvIne mUkyAM tyAre asuroe eTalA navo kadarpa yakSa ane tenA sAthIo paNa AvI pahoMcyA. mArgamAM badhA bhayaMkara pokAro karyA ke vajasvAmI, jAvaDazA ane navA kaMdarpa asure bhUta, preta, DAkaNa vagerenAM bhayaMkara rUpa laIne lokone yakSa sivAyanAM bAkInAM badhAM mANaso bhayabhIta thaI bhAgAbhAga
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arya vajasvAmI karavA lAgyAM. navA kadarpa yakSe asurono pratikAra karI lokone AcArane anusaranAra vajasvAmI dakSiNa dezamAM padhAryA. tyAMnA nirbhaya banAvyA. lokonA AnaMdano koI pAra nahoto. dharmanA sAkSAt avatAra jAvaDazAe AdinAtha bhagavAnanAM navAM pratimAjInI samAM ane dharmatattvane prakAzanora vajasvAmI pratye loko apAra vajasvAmInA hAthe pratiSThA karAvI, te pratimAjInA adhiSThAtA' Adara darzAvatA. devonI pratimA paNa jUnAM pratimAnI sAthe ja prasthApita karyA. baMne vajasvAmI have vRke pratA jatA hatA. eka vakhata emane zaradI ThekANe AratI, pUjA vagerenI vyavasthA karAvI. Ama, zatruMjaya thaI hatI. temanA eka pya temane mATe sUMThano gAMThiyo vahorI tIrtha para maMdiranA jIrNoddhAranuM kArya pUruM thayuM eTale chelle maMdiranA lAvyA. AhAra lIdhA -: cho sUMTha laIza ema vicArI vajasvAmIe zikhara para dhajA caDAvavA AjIvana caturtha-vratadhArI jAvaDazA ane potAnA kAnanI pAchaLa te gAMThiyo bharAvI dIdho ke jethI AghopAcho temanAM patnI suzIlAdevI sAthe caDavAM. akathya vipno vacce paNa mukAI na jAya ane tarata hAthavago rahe. paraMtu AhAra lIdhA pachI nirdhArita kArya pAra paDyuM, ane prabhAvaka gurudeva vajasvAmInA teo svAdhyAya ane dhyAnamAM lIna thaI gayA. suMTha levAnuM teo potAne AzIrvAda sAMpaDyA, amUlya sahAya maLI eno apUrva bhUlI gayA. sUMThano gAMThiyo kAnanI pAchaLa bharAvyo che te paNa AnaMdollAsa bane anubhavatAM hatAM. teo baMnee jIvananuM eka temane yAda na rahyuM. sAMje pratikramaNanI kriyAmAM mUhapattInuM paDilehaNa aNamola kArya pAra paDyAnI dhanyatA maMdiranA zikhara upara karatI vakhate mastaka nIcuM namAvatAM suMThano gAMThiyo nIce paDyo. anubhavI. AvA vicAre bane eTalA badhAM bhAvavibhora banI tarata ja temane potAne thayelI vismRtino khyAla Avyo. pote gayAM ke temanAM hRdaya eTalo akathya AnaMda jIravI zakyAM nahi. AcArya che. AvI vismRti thavI, pramAda thavo e temanA padane bane tyAM ne tyAM ja hRdaya baMdha paDavAne kAraNe svargavAsa pAmyAM. anarUpa nathI, ema temane lAgyuM. vismRti ane pramAda thAya to zatruMjaya tIrthano uddhAra thayo. pratiSThA thaI, paraMtu uddhAranA kAryo niraticAra saMyama jIvananuM pAlana barAbara thaI zake nahi. potAnA koI saMketapUrvakano vaLAMka lIdho. rakSaka devoe temanAM pavitra zarIrane niraticAra saMyama jIvananuM pAlana dehanI avasthAne kAraNe have thaI kSIrasAgaramAM padharAvyAM. zake ema nathI ema jaNAya tyAre mahAna AtmAo anazana vrata maMdiramAM nIce raMgamaMDapamAM vajasvAmI ane sakaLa saMgha, jAvaDazA dhAraNa karI dehano aMta ANavAnuM vadhu pasaMda karatA hoya che. potAnA ane temanAM patnInAM uparathI pAchAM AvavAnI rAha jotAM hatAM. jIvanano aMtakAla najIkamAM che tema vajasvAmIe jANyuM eTale samaya ghaNo thayo tethI saune ciMtA thaI. vajasvAmIe potAnA emaNe paNa yogya samaye anazana levAno nirdhAra karyo. viziSTa jJAnathI jANyuM ke adbhuta harSanA kAraNe bannenA jIvano A samaya gALA daramiyAna bIjI eka ghaTanA banI. aMta Avyo che. teo bannenA jIva mahendra devalokamAM deva tarIke bhayaMkara duSkALa cAlu thayo hato. te kyAre pUro thaze te kahI utpanna thayA che. zakAya tema nahotuM. vajasvAmIe potAnA ziSya vajasena svAmIne - vajasvAmIe badhAMne A hakIkatanI jANa karI. jAvaDazA ane kahyuM, 'A duSkALa satata bAra varSa suthI cAlaze. divase divase temanAM patnInA svargavAsanA samAcArathI sakaLa saMghamAM tIvra duHkhanI anna moMghu thatuM jaze. ghaNAM loko mRtyu pAmaze. anAja tyAM sudhI ane nirAzAnI lAgaNI prasarI. thoDI ghaDI pahelAM jyAM apUrva vadhatuM vadhatuM moghuM thaze ke chevaTe eka lAkha dravyanA cokhAmAMthI mAtra harSollAsa pravartato hato tyAM tIvra zoka pravaryo. jAvaDazAno putra eka hAMDalI jeTalo bhAta raMdhAze. je divase eTalA badhA moMghA jAjanAga to mUrNita thaI gayo. vajasvAmIe maMtra bhaNIne tene bhAve cokhA raMdhAze tyAra pachI bIjA divasathI sukALa cAlu thaze jAgrata karyo ane sAMtvana ApatAM kahyuM ke tArAM mAtApitA to ema samajavuM. mATe tame tamArA ziSyo sAthe anyatra vihAra karI devalokamAM parama sukhamAM che. teo bannee potAnuM jIvana saphaLa jAva.' guru bhagavaMtanI AjJAnusAra keTalAye ziSyo tyAMthI jhaDapathI ane dhanya karyuM che. teoe eka mahAna kArya siddha karI batAvyuM che. vihAra karI gayA. tuM paNa AvAM mahAna kAryo karI tArA mAtApitAnA vArasAne duSkALanA divasomAM vajasvAmI potAnA bAkInA ziSyone dIpAvaje. tuM tArAM zakti, samaya ane samRddhino sadupayoga karaje. laIne vihAra karatA hatA. paraMtu temane kyAMyathI gocarI maLI dharmanI mahattA vadhAravAmAM sAdhuonI jema zrAvako paNa mahattvanuM nahotI. tethI keTalAka ziSyo vidyApiMDano upayoga karavA lAgyA kArya karI zake che.' hatA. vajasvAmIe ziSyone kahyuM, "apavAdarUpa koIka divasa dharmanA vajasvAmInI AvI protsAhaka vANI sAMbhaLI jAjanAga svastha kAraNe, zAsananA hita mATe potAnI vidyAthI utpanna karelo piMDa thayo. dhairya dhAraNa karI potAnAM mAtApitAnA nAmane ujjavaLa karavA levo paDe te judI vAta che. paraMtu satata vidyApiMDano upayoga karavo eNe saMkalpa karyo. zatruMjaya tIrthakSetramAM yAtriko mATe jarUrI evI paDe to te ApaNA saMyamadharmane bAdhaka gaNAya. mATe AvA viSama badhI ja vyavasthA teNe karAvI. baMdha paDI gayelI yAtrikonI avarajavara bhayaMkara saMjogomAM jo tamane badhAne yogya lAgatuM hoya to ApaNe pharI pAchI cAlu thaI. tyAra pachI jAjanAga giranAra vagere tIrthonI ApaNA zarIrano anazana karIne svecchAe tyAga karIe.' yAtrA karI, dharmano mahimA vadhArI svagRhe pAcho pharyo. dharmAnurAgI jJAnI sAdhuo vajasvAmI sAthe anazana karI zatruMjaya uddhAranuM mahattvanuM kArya pUruM karyA pachI saMyamadharmanA zarIrano tyAga karavA saMmata thayA. nirNaya karyA pramANe anazana
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI yatIndrasUri dIkSAzatAbdi graMtha karavA mATe zubha divase zubha mUhurte saune laIne vajasvAmI eka nAmanI nagarImAM padhAryA. nagarInA rAjAnuM nAma jitazatru hatuM parvata upara caDavA lAgyA. temanI sAthe eka bALa sAdhu paNa cAlyA. ane rANInuM nAma dhAriNI hatuM. nagaramAM jinadatta nAmanA atyaMta potAnA gurunI sAthe jaIne anazana karavAnI temanI paNa tIvra dhanADhya zreSThI rahetA hatA. emanAM patnInuM nAma izvarI hatuM. e bhAvanA hatI. eTale teo pAchaLa rokAyA nahi, paraMtu vajasvAmIe vakhate sopArA nagarImAM paNa bhISaNa duSkALanI paristhiti pravartatI jyAre jANyuM ke bAlamuni paNa anazana karavA sAthe joDAI gayA che hatI. anAja divase divase moMdhuM ane durlabha banatuM jatuM hatuM. tyAre temaNe te bAlamunine potAnI sAthe have na AvavA mATe vadhAre dhana ApavA chatAM zrImaMto paNa anna meLavI zakatA nahotA. AjJA karI. bALamuni guru mahArAjanA Azayane samajI gayA. paraMtu temanA manamAM dharmasaMkaTa UbhuM thayuM, eka tarapha sAthe na AvavA A duHkhada paristhitimAMthI chUTakAro meLavavA izvarIe potAnA mATe guru mahArAjanI AjJA hatI ane bIjI bAju anazana levAnI kuTuMbIjanone kahyuM, "A bhayaMkara dukALa have asahya banI gayo che. potAnI bhAvanA hatI. teo pote gurumahArAjanI AjJA mAnya mane lAge che ke have koI upAya nathI mATe ApaNe annamAM viSa rAkhIne parvata upara vadhu AgaLa na gayA, paNa tyAM ja rokAIne bheLavIne te khAI laIe ane e rIte ApaNe badhAM jIvanano aMta emaNe AhArano tyAga karyo. anazanavrata laI eka zilA para ANIe.' izvarInI vAta sarva svajanoe svIkArI. teoe anAja besIne teo dhyAnastha thaI gayA. baporanA sUryanA prakhara tApathI meLavavA prayatna karyo. eka lAkha dravyanuM eka hAMDalI jeTaluM anAja zilA para beThelA bALamunino deha mAkhaNanA piMDanI jema ogaLI kharIduM. te rAMdhIne izvarI temAM viSa nAMkhavA jatI hatI tyAM ja gayo. teo kALadharma pAmyA. e bALamunino jIva devalokamAM deva vajasena AcArya vahoravA padhAryA. sAdhu mahArAjane potAnA AMgaNe tarIke utpanna thayo. eTale devoe harSa pAmI svargamAM temano satkAra AvelA joIne izvarIne anahada AnaMda thayo. teNe vicAryuM ke karyo. tyAra pachI devo pRthvI para temanA zarIranA tyAgano mahimA bhaviSyamAM sAdhu jevA supAtrane vahorAvavAnuM sadbhAgya maLe ke na karavA AvyA. devone nIce AvatA joI koIka sAdhue vajasvAmIne maLe. Avo lAbha jato kema karAya ? teNe AcArya mahArAjane tenuM kAraNa pUchyuM. vajasvAmIe kahyuM ke "ApaNI sAthe je bAlamuni atyaMta bhAvapUrvaka anna vahorAvyuM. tenI sAthenI vAtacIta daramyAna hatA ane emane upara na AvavA meM AjJA karI hatI temaNe tyAM ja anazana karIne dehatyAga karyo che. eTale emano mahimA karavA vajasena svAmIne tyAMnI paristhiti vize jANavA maLyuM. eka lAkha dravyanuM mUlya cUkavIne teo eka hAMDalI cokhA lAvyA hatA. temAM devo AvI rahyA che." A preraka vAta jANIne anya sAdhuonI anazana levAnI bhAvanA vadhu daDha thaI. viSa bheLavIne parivAranA sahu sabhyo jIvanano aMta ANavA vajasvAmInI sAthe emanA ziSyoe anazana levAno saMkalpa icchatA hatA. vajasena AcAryane guru mahArAja vajasvAmInA zabdo karyo hato. teo parvatanA zikhara para caDhI rahyA hatA. teo AgaLa yAda AvyA. temaNe IzvarIne hiMmata ApI ane kahyuM, "bahena, have pAchaLa cAlatA hatA. te vakhate keTalAka sAdhuonI parIkSA karavA ciMtA na karazo. AvatI kAle savAre anAja AvI pahoMcaze ane mATe eka mithyAdaSTi deva vaNikanuM rUpa dhAraNa karIne, hAthamAM lADu pharI sukALanI sthiti pravartaze.' ane pANI laIne sAdhuone lalacAvavA AvI pahoMcyo. paraMtu izvarIe pUchyuM, 'bhagavaMta, Apa e kevI rIte kahI zako ?' svAdiSTa AUra jovA chatAM koI paNa sAdhu jarA paNa calita thayA nahi. AcArya mahArAje kahyuM, "bahena, amArA guru mahArAja pUjya - sAdhuo tyAMthI bIjA parvata para gayA. vajasvAmI tyAM pahoMcI vajasvAmIe amane kahyuM hatuM ke jyAre tamane lakSamUlyanA bhAtanI gayA hatA. vajasvAmInI sAthe sarva sAdhuoe tyAM besIne anazana gocarI maLaze tyAre tenA bIjA divase savAre sukALa cAlu thaze. vrata dhAraNa karyuM. thoDA divasamAM vajasvAmI ane anya sarva sAdhuo mATe eka divasa rAha juo.' kALadharma pAmatA gayA ane devalokamAM deva tarIke utpanna thatA vajasvAmInI AgAhI sAcI paDI. bIje divase suprabhAte gayA. te vakhate IdrarAjA rathamAM besI sAdhuonA zarIrano mahimA dhanadhAnyathI bharelAM vahANono kAphalo sopArA baMdare AvI pahoMcyo. karavA tyAM AvI pahoMcyA. potAno pUjya bhAva vyakta karavA Idra baMdare anAja UtaryuM. ethI annanI bAbatamAM sau koI have nizcita rathamAM besI parvata pharatI cAre bAju pradakSiNA karI. eTale e banI gayAM. cAre bAju AnaMda AnaMda phelAyo. dukALamAM bacI parvatanuM 'rathAvarta' evuM nAma prasiddha thayuM hatuM. IdrarAjAe kALadharma gayelA lokonA jIvamAM jIva Avyo. pAmelA sarva sAdhuone bhaktibhAvapUrvaka vaMdana karyA. e vakhate jinadatta zeThe vajasvAmIne sopArAmAM vadhu divasa rokAvA vinaMtI parvata paranAM vRkSo paNa bhaktibhAvathI nIcAM namyAM. karI. teo tyAM rokAyA. jinezvara bhagavaMtanI pUjAno mahotsava - vajasvAmI chellA dasa pUrvadhara hatA. temanA kALadharma thavAnI karyo. dIna-du:khIne annanuM dAna devAmAM AvyuM. vajasenasvAmIe sAthe dasamuM pUrva viccheda pAmyuM. vaLI cothuM saMghayaNa paNa viccheda pAmyuM. sahunA kalyANa mATe upadeza Apyo. emanI preraNAthI zeTha-zeThANIe A bAju dukALanAM varSo pUrAM thatAM hatAM. vajasvAmIe sukALa vicAra karyo ke "Ama to ApaNe viSa khAIne jIvanano aMta vize je AgAhI karI hatI te sAcI paDI. vajasvAmInA mukhya ANavAnA hatAM. guru mahArAjanA suyogathI ane upadezathI ApaNe ziSya vajasenasvAmI potAnA ziSyo sAthe vihAra karI sopArA bacI gayAM chIe. to pachI bAkInAM varSo dharmamaya jIvanamAM kema
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arya vajasvAmI pasAra na karavAM ?' Ama vicArI jinadatta zeTha ane izvarI Arya vajasvAmInA jIvananI thoDIka mAhitI jANavA maLatAM zeThANIe vajasenasvAmI pAse dIkSA grahaNa karI. Ama, Arya paNa kevo harSa-romAMca anubhavAya che ! evI mahAna vibhUtinA vajasvAmInI sAcI bhaviSyavANInA pratApe ja jinadatta zeThanA sAkSAta darzanathI ke emanA pratyakSa paricayamAM AvavAnuM maLe to parivAranuM rakSaNa thayuM. eTale ja zeTha-zeThANIe paMcamahAvrata dhAraNa keTalo badho harSollAsa thAya ! AvA mahAna jJAnI, tapasvI, dasa karI potAnuM jIvana ujjavaLa banAvyuM. pUrvadhara, saMyamanA ArAdhaka, labdhidhArI ane dharmopadezaka Arya vajasvAmIne nata mastake koTizaH vaMdana ! * * *