Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa30 AtmArthI guNagrAhI satsaMgayogya bhAI zrI mohanalAla pratye, Darabana muMbaI, Aso vada 6, zani, 1950 sapuruSane namaskAra AtmArthI guNagrAhI satsaMgayogya bhAI zrI mohanalAla pratye, Darabana. zrI muMbaIthI li0 jIvanmuktadazAicchaka rAyacaMdanA AtmasmRtipUrvaka yathAyogya pahoMce. atra kuzaLatA che. tamAruM lakheluM eka patra mane pahoMcyuM che. keTalAMka kAraNothI teno uttara lakhavAmAM DhIla thaI hatI. pAchaLathI tame A tarapha taratamAM AvavAnA cho ema jANavAmAM AvyAthI patra lakhyuM nahotuM; paNa hAla ema jANavAmAM AvyuM ke, hamaNAM lagabhaga eka varSa sudhI sthiti karavAnuM tyAM saMbaMdhInuM kAraNa che, jethI meM A patra lakhyuM che. tamArA lakhelA patramAM je AtmAdi viSayaparatve prazno che ane je praznonA uttara jANavAnI tamArA cittamAM vizeSa AturatA che, te banne pratye mAruM anumodana sahaje sahaje che, paNa evAmAM tamAruM te patra mane maLyuM tevAmAM tenA uttara lakhI zakAya evI mArA cittanI sthiti nahotI, ane ghaNuM karI tema thavAnuM kAraNa paNa te prasaMgamAM bAhyopAdhi pratyeno vairAgya vizeSa pariNAma pAmyo hato te hatuM. ane tema hovAthI te patranA uttara lakhavA jevA kAryamAM paNa pravRtti thaI zake tema nahotuM. thoDo vakhata javA daI, kaMI tevA vairAgyamAMthI paNa avakAza laI tamArA patrano uttara lakhIza ema vicAryuM hatuM, paNa pAchaLathI tema paNa banavuM azakya thayuM. tamArA patranI pahoMca paNa meM lakhI nahotI ane AvA prakAre uttara lakhI mokalavA paratve DhIla thaI tethI mArA manamAM paNa kheda thayo hato, ane jemAMno amuka bhAva haju sudhI varte che. je prasaMgamAM vizeSa karIne kheda thayo, te prasaMgamAM ema sAMbhaLavAmAM AvyuM ke tame taratamAM A dezamAM AvavAnI dhAraNA rAkho cho tethI kaMIka cittamAM ema AvyuM ke tamane uttara lakhavAnI DhIla thaI che paNa tamAro samAgama thavAthI sAmI lAbhakAraka thaze. kemake lekha dvArA keTalAka uttara samajAvavA vikaTa hatA; ane patra taratamAM tamane nahIM maLI zakavAthI tamArA cittamAM je AturapaNuM vardhamAna thayeluM te, uttara tarata samajI zakavAne samAgamamAM eka sAruM kAraNa gaNavA yogya hatuM. have prArabdhodaye jyAre samAgama thAya tyAre kaMI paNa tevI jJAnavArtA thavAno prasaMga thAya evI AkAMkSA rAkhI saMkSepamAM tamArA praznonA uttara lakhuM chuM. je praznonA uttara vicAravAne niraMtara tatsaMbaMdhI vicArarUpa abhyAsanI AvazyakatA che. te uttara saMkSepamAM lakhavAnuM thayuM che, tethI keTalAka saMdehanI nivRtti vakhate thavI kaThaNa paDaze, topaNa mArA cittamAM ema rahe che ke, mArA vacana pratye kaMI paNa vizeSa vizvAsa che, ane tethI tamane dhIraja rahI zakaze, ane praznonuM yathAyogya 1 mahAtmA gAMdhIjIe Darabana, AphrikAthI pUchela praznonA A uttara che.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhAna thavAne anukrame kAraNabhUta thaze; ema mane lAge che. tamArA patramAM 27 prazno che tenA saMkSepe nIce uttara lakhuM chuM :1. prazna-(1) AtmA zuM che ? (2) te kaMI kare che ? (3) ane tene karma naDe che ke nahIM ? u0- (1) jema ghaTapaTAdi jaDa vastuo che tema AtmA jJAnasvarUpa vastu che. ghaTapaTAdi anitya che, trikALa ekasvarUpe sthiti karI rahI zake evA nathI. AtmA ekasvarUpe trikALa sthiti karI zake evo nitya padArtha che. je padArthanI utpatti koI paNa saMyogothI thaI zakI na hoya, te padArtha nitya hoya che. AtmA koI paNa saMyogothI banI zake ema jaNAtuM nathI. kemake jaDanA hajArogame saMyogo karIe topaNa tethI cetananI utpatti nahIM thaI zakavA yogya che. je dharma je padArthamAM hoya nahIM tevA ghaNA padArtho bheLA karavAthI paNa temAM je dharma nathI, te utpanna thaI zake nahIM, evo saune anubhava thaI zake ema che. je ghaTapaTAdi padArtho che tene viSe jJAnasvarUpatA jovAmAM AvatI nathI. tevA padArthonA pariNAmAMtara karI saMyoga karyo hoya athavA thayA hoya topaNa te tevI ja jAtinA thAya, arthAt jaDasvarUpa thAya, paNa jJAnasvarUpa na thAya. to pachI tevA padArthanA saMyoge AtmA ke jene jJAnI puruSo mukhya jJAnasvarUpa lakSaNavALo kahe che, te tevA (ghaTapaTAdi, pRthvI, jaLa, vAyu, AkAzI padArthathI, utpanna koI rIte thaI zakavA yogya nathI. jJAnasvarUpapaNuM e AtmAnuM mukhya lakSaNa che, ane tenA abhAvavALuM mukhya lakSaNa jaDanuM che. te bannenA anAdi sahaja svabhAva che. A tathA bIjAM tevAM sahasaMgame pramANo AtmAne nitya pratipAdana karI zake che. tema ja teno vizeSa vicAra karyo sahajasvarUpa nityapaNe AtmA anubhavavAmAM paNa Ave che. jethI sukhadu:khAdi bhogavanAra, tethI nivartanAra, vicAranAra, preraNA karanAra e Adi bhAvo jenA vidyamAnapaNAthI anubhavamAM Ave che, te AtmA mukhya cetana (jJAna) lakSaNavALo che, ane te bhAve (sthitie) karI te sarvakALa rahI zake evo nitya padArtha che, ema mAnavAmAM kaMI paNa doSa ke bAdha jaNAto nathI, paNa satyano svIkAra thayArUpa guNa thAya che. A prazna tathA tamArAM bIjAM keTalAMka prazno evAM che ke, jemAM vizeSa lakhavAnuM tathA kahevAnuM ane samajAvavAnuM avazya che. te prazna mATe tevA svarUpamAM uttara lakhavAnuM banavuM hAla kaThaNa hovAthI prathama 'Sadarzanasamuccaya' graMtha tamane mokalyo hato ke je vAMcavA, vicAravAthI tamane kaMI paNa aMze samAdhAna thAya, ane A patramAM paNa kaMI vizeSa aMze samAdhAna thAya eTaluM banI zake. kemake te saMbaMdhI aneka prazno UThavA yogya che, je pharI pharI samAdhAna prApta thavAthI, vicAravAthI samAveza pAme evI prAye sthiti che. (2) jJAnadazAmAM, potAnA svarUpanA yathArthabodhathI utpanna thayelI dazAmAM te AtmA nijabhAvano eTale jJAna, darzana (yathAsthita nirdhAra) ane sahajasamAdhipariNAmano kartA che. ajJAnadazAmAM krodha, mAna, mAyA, lobha e Adi prakRtino kartA che, ane te bhAvanAM phaLano bhoktA thatAM prasaMgavazAta ghaTapaTAdi padArthano nimittapaNe kartA che, arthAta ghaTapaTAdi padArthanA mULa dravyano te kartA nathI, paNa tene koI AkAramAM lAvavArUpa kriyAno kartA che. e je pAchaLa tenI dazA kahI tene jaina karma kahe che; vedAMta bhrAMti kahe che; tathA
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjA paNa tene anusaratA evA zabda kahe che. vAstavya vicAra karyothI AtmA ghaTapaTAdino tathA krodhAdino kartA thaI zakato nathI, mAtra nijasvarUpa evA jJAnapariNAmano ja kartA che, ema spaSTa samajAya che. (3) ajJAnabhAvathI karelAM karma prAraMbhakALe bIjarUpa hoI vakhatano yoga pAmI phaLarUpa vRkSapariNAme pariName che; arthAta te karmo AtmAne bhogavavA paDe che. jema agninA sparze uSNapaNAno saMbaMdha thAya che, ane tenuM saheje vedanArUpa pariNAma thAya che, tema AtmAne krodhAdi bhAvanA kartApaNAe janma, jarA, maraNAdi vedanArUpa pariNAma thAya che. A vicAramAM tame vizeSapaNe vicArazo, ane te paratve je kaMI prazna thAya te lakhazo, kemake je prakAranI samaja tethI nivRtta thavArUpa kArya karyuM jIvane mokSadazA prApta thAya che. 2. pra0- (1) Izvara zuM che ? (2) te jagatakartA che e kharuM che ? u.)- (1) ame tame karmabaMdhamAM vasI rahelA jIva chIe. te jIvanuM sahajasvarUpa, eTale karmarahitapaNe mAtra eka AtmatvapaNe je svarUpa che te IzvarapaNuM che. jJAnAdi aizvarya jene viSe che, te Izvara kahevA yogya che; ane te IzvaratA AtmAnuM sahajasvarUpa che. je svarUpa karmaprasaMge jaNAtuM nathI, paNa te prasaMga anyasvarUpa jANI, jyAre AtmA bhaNI draSTi thAya che tyAre ja anukrame sarvajJatAdi aizvaryapaNuM te ja AtmAmAM jaNAya che; ane tethI vizeSa aizvaryavALo koI padArtha samasta padArtho nIrakhatAM paNa anubhavamAM AvI zakato nathI, jethI Izvara che te AtmAnuM bIjuM paryAyika nAma che, ethI koI vizeSa sattAvALo padArtha Izvara che ema nathI, evA nizcayamAM mAro abhiprAya che. (2) te jagatakartA nathI, arthAta paramANu, AkAzAdi padArtha nitya hovA yogya che, te koI paNa vastumAMthI banavA yogya nathI. kadApi ema gaNIe ke, te IzvaramAMthI banyA che, to te vAta paNa yogya lAgatI nathI, kemake Izvarane jo cetanapaNe mAnIe. to tethI paramANa. AkAza vagere utpanna kema thaI zake ? kemake cetanathI jaDanI utpatti thavI ja saMbhavatI nathI. jo Izvarane jaDa svIkAravAmAM Ave to saheje te anaizvaryavAna Thare che, tema ja tethI jIvarUpa cetana padArthanI utpatti paNa thaI zake nahIM. jaDacetana ubhayarUpa Izvara gaNIe, to pachI jaDacetana ubhayarUpa jagata che tenuM Izvara evuM bIjuM nAma kahI saMtoSa rAkhI levA jevuM thAya che; ane jagatanuM nAma Izvara rAkhI saMtoSa rAkhI levo te karatAM jagatane jagata kahevuM, e vizeSa yogya che. kadApi paramANu, AkAzAdi nitya gaNIe ane Izvarane karmAdinAM phaLa ApanAra gaNIe topaNa te vAta siddha jaNAtI nathI. e vicAra para "SaTradarzanasamuccaya'mAM sArA pramANo ApyAM che. 3. pra0- mokSa zuM che ? u0- je krodhAdi ajJAnabhAvamAM, dehAdimAM AtmAne pratibaMdha che tethI sarvathA nivRtti thavI, mukti thavI te mokSapada jJAnIoe kahyuM che. te sahaja vicAratAM pramANabhUta lAge che.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. pra0- mokSa maLaze ke nahIM te cokkasa rIte A dehamAM ja jANI zakAya ? u0- eka doraDInA ghaNA baMdhathI hAtha bAMdhavAmAM Avyo hoya, temAMthI anukrame jema jema baMdha choDavAmAM Ave, tema tema te baMdhanA saMbaMdhanI nivRtti anubhavamAM Ave che, ane te doraDI vaLa mUkI chUTI gayAnA pariNAmamAM varte che ema paNa jaNAya che, anubhavAya che. tema ja ajJAnabhAvanA aneka pariNAmarUpa baMdhano prasaMga AtmAne che, te jema jema chUTe che, tema tema mokSano anubhava thAya che; ane tenuM ghaNuM ja alpapaNuM jyAre thAya che tyAre, sahaja AtmAmAM nijabhAva prakAzI nIkaLIne ajJAnabhAvarUpa baMdhathI chUTI zakavAno prasaMga che, evo spaSTa anubhava thAya che. tema ja kevaLa ajJAnAdi bhAvathI nivRtti thaI kevaLa AtmabhAva A ja dehane viSe sthitimAna chatAM paNa AtmAne pragaTe che, ane sarva saMbaMdhathI kevaLa potAnuM bhinnapaNuM anubhavamAM Ave che; arthAta mokSapada A dehamAM paNa anubhavamAM AvavA yogya che. 5. pra0- ema vAMcavAmAM AvyuM ke mANasa deha choDI karma pramANe janAvaromAM avatare, patharo paNa thAya, jhADa paNa thAya, A barAbara che ? u0- deha choDI upArjita pramANe jIvanI gati thAya che, tethI te tiryaMca (janAvara) paNa thAya che ane pRthvIkAya eTale pRthvIrUpa zarIra dhAraNa karI bAkInI bIjI cAra iMdriyo vinA karma bhogavavAno jIvane prasaMga paNa Ave che; tathApi te kevaLa paththara ke pRthvI thaI jAya che, evuM kAMI nathI. paththararUpa kAyA dhAraNa kare, ane temAM paNa avyaktapaNe jIva jIvapaNe ja hoya che. bIjI cAra iMdriyonuM tyAM avyakta(apragaTa)paNuM hovAthI pRthvIkAyarUpa jIva kahevA yogya che. anukrame te karma bhogavI jIva nivRtta thAya che tyAre, phakata paththaranuM daLa paramANurUpe rahe che, paNa jIva tenA saMbaMdhathI cAlyo javAthI AhArAdi saMjJA tene hotI nathI, arthAta kevaLa jaDa evo paththara jIva thAya che evuM nathI. karmanA viSamapaNAthI cAra indriyono prasaMga avyakta thaI phakata eka sparzendriyapaNe dehano prasaMga jIvane je karmathI thAya che, te karma bhogavatAM te pRthvI AdimAM janme che, paNa kevaLa pRthvIrUpa ke paththararUpa thaI jato nathI. janAvara thatAM kevaLa janAvara paNa thaI jato nathI. deha che te, jIvane veSadhArIpaNuM che, svarUpapaNuM nathI. pra0 6-7. chaThThA praznanuM paNa AmAM samAdhAna AvyuM che. sAtamAM praznanuM paNa samAdhAna AvyuM che ke, kevaLa paththara ke kevaLa prathvI kaMI karmanA kartA nathI. temAM AvIne Upajelo evo jIva karmano kartA che, ane te paNa dUdha ane pANInI peThe che. jema te banneno saMyoga thatAM paNa dUdha te dUdha che ane pANI te pANI che, tema ekendriyAdi karmabaMdhe jIvane paththarapaNuM, jaDapaNuM jaNAya che, topaNa te jIva aMtara to jIvapaNe ja che; ane tyAM paNa te AhArabhayAdi saMjJApUrvaka che, je avyakta jevI che. 8. pra0- (1) Aryadharma te zuM ? (2) badhAnI utpatti vedamAMthI ja che zuM ?
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ u0- (1) AryadharmanI vyAkhyA karavAmAM sau potAnA pakSane Aryadharma kahevA icche che. jaina jainane, bauddha bauddhane, vedAMtI vedAMtane Aryadharma kahe ema sAdhAraNa che. tathApi jJAnI puruSo to jethI AtmAne nijasvarUpanI prApti thAya evo je Arya (uttama) mArga tene Aryadharma kahe che, ane ema ja yogya che. badhAnI utpatti vedamAMthI thavI saMbhavatI nathI. vedamAM jeTaluM jJAna kahyuM che tethI sahasragaNA AzayavALuM jJAna zrI tIrthakarAdi mahAtmAoe kahyuM che ema mArA anubhavamAM Ave che, ane tethI huM ema jANuM chuM ke, alpa vastumAMthI saMpUrNa vastu thaI zake nahIM, ema hovAthI vedamAMthI sarvanI utpatti kahevI ghaTatI nathI. vaiSNavAdi saMpradAyonI utpatti tenA AzrayathI mAnatA aDacaNa nathI. jaina, bauddhanA chellA mahAvIrAdi mahAtmAo thayA pahelAM, veda hatA ema jaNAya che; tema te ghaNA prAcIna graMtha che ema paNa jaNAya che, tathApi je kaMI prAcIna hoya te ja saMpUrNa hoya ke satya hoya ema kahI zakAya nahIM, ane pAchaLathI utpanna thAya te asaMpUrNa ane asatya hoya ema paNa kahI zakAya nahIM. bAkI veda jevo abhiprAya ane jaina jevo abhiprAya anAdithI cAlyo Ave che. sarva bhAva anAdi che; mAtra rUpAMtara thAya che. kevaLa utpatti ke kevaLa nAza thato nathI. veda, jaina ane bIjA saunA abhiprAya anAdi che, ema mAnavAmAM aDacaNa nathI; tyAM pachI vivAda zAno rahe? tathApi e saumAM vizeSa baLavAna, satya abhiprAya kono kahevA yogya che, te vicAravuM te amane tamane saune yogya che. 9. pra0- (1) veda koNe karyA ? te anAdi che? (2) jo anAdi hoya to anAdi eTale zuM? u0- (1) ghaNA kALa pahelAM veda thayA saMbhave che. (2) pustakapaNe koI paNa zAstra anAdi nathI; temAM kahelA artha pramANe to sau zAstra anAdi che, kemake tevA tevA abhiprAya judA judA jIvo jude jude rUpe kahetA AvyA che, ane ema ja sthiti saMbhave che. krodhAdibhAva paNa anAdi che, ane kSamAdibhAva paNa anAdi che. hiMsAdi dharma paNa anAdi che, ane ahiMsAdidharma paNa anAdi che. mAtra jIvane hitakArI zuM che ? eTaluM vicAravuM kAryarUpa che. anAdi to beya che. pachI kyAreka ochA pramANamAM ane kyAreka vizeSa pramANamAM koInuM baLa hoya che. 10. pra0- gItA koNe banAvI ? IzvarakRta to nathI ? jo tema hoya to teno kAMI purAvo ? u0- upara ApelA uttarothI keTaluMka samAdhAna thaI zakavA yogya che ke, IzvarakRtano artha jJAnI (saMpUrNajJAnI) evo karavAthI te IzvarakRta thaI zake; paNa nitya akriya evA AkAzanI peThe vyApaka Izvarane svIkAryuM tevA pustakAdinI utpatti thavI saMbhave nahIM, kemake te to sAdhAraNa kArya che, ke jenuM kartApaNuM AraMbha pUrvaka hoya che, anAdi nathI hotuM. gItA vedavyAsajInuM kareluM pustaka gaNAya che, ane mahAtmA zrIkRSNa arjunane tevo bodha karyo hato, mATe mukhyapaNe kartA zrIkRSNa kahevAya che, je vAta saMbhavita che. graMtha zreSTha che, tevo bhAvArtha anAdithI cAlyo Ave che, paNa te ja zloko anAdithI cAlyA Ave ema banavA yogya nathI; tema akriya IzvarathI paNa tenI utpatti hoya ema banavA yogya nathI. sakriya eTale koI dehadhArIthI te kriyA banavA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogya che. mATe saMpUrNajJAnI te Izvara che, ane tenAthI bodhAyelAM zAstro te IzvarIzAstra che ema mAnavAmAM aDacaNa nathI. 11. pra0- pazu AdinA yajJathI jarAye puNya che kharuM ? u0- pazunA vadhathI, homathI ke jarAye tene duHkha ApavAthI pApa ja che; te pachI yajJamAM karo. ke game to IzvaranA dhAmamAM besIne karo. paNa yajJamAM je dAnAdi kriyA thAya che te, kAMIka puNyahetu che, tathApi hiMsAmizrita hovAthI te paNa anumodanayogya nathI. 12. pra0- je dharma uttama che, ema kaho teno purAvo mAgI zakAya kharo ke ? u0- purAvo mAgavAmAM na Ave ane uttama che ema, vagara purAve pratipAdana karavAmAM Ave to to artha, anartha, dharma, adharma sau uttama ja Thare. pramANathI ja uttama anuttama jaNAya che. je dharma saMsAra parikSINa karavAmAM sarvathI uttama hoya, ane nijasvabhAvamAM sthiti karAvavAne baLavAna hoya te ja uttama, ane te ja baLavAna che. 13. pra0- khristIdharma viSe Apa kAMI jANo cho ? jo jANatA ho to ApanA vicAra darzAvazo. u0- khristIdharma viSe sAdhAraNapaNe huM jANuM chuM. bharatakhaMDamAM mahAtmAoe jevo dharma zodhyo che, vicAryo che tevo dharma bIjA koI dezathI vicArAyo nathI, ema to eka alpa abhyAse samajI zakAya tevuM che. temAM (khristIdharmamAM) jIvanuM sadA paravazapaNuM kahyuM che, ane mokSamAM paNa te dazA tevI ja rAkhI che. jIvanA anAdisvarUpanuM vivecana jemAM yathAyogya nathI, karmasaMbaMdhI vyavasthA ane tenI nivRtti paNa yathAyogya kahI nathI, te dharma viSe mAro abhiprAya sarvottama te dharma che, ema thavAno saMbhava nathI. khristI dharmamAM meM je upara kahyA tevA prakAranuM yathAyogya samAdhAna dekhAtuM nathI. A vAkya matabhedavaze kahyuM nathI. vadhAre pUchavA yogya lAge to pUchazo to vizeSa samAdhAna karavAnuM banI zakaze. 14. pra0- teo ema kahe che ke bAIbala Izvaraprerita che; Isu te Izvarano avatAra, teno dIkaro che, ne hato. u0- e vAta to zraddhAthI mAnyAthI mAnI zakAya, paNa pramANathI siddha nathI. jema gItA ane vedanA IzvarapreritapaNA mATe upara lakhyuM che, tema ja bAIbalanA saMbaMdhamAM paNa gaNavuM. je janma maraNathI mukta thayA te Izvara avatAra le te banavA yogya nathI, kemake rAgadveSAdi pariNAma ja janmano hetu che; te jene nathI evo Izvara avatAra dhAraNa kare e vAta vicAratAM yathArtha lAgatI nathI. Izvarano dIkaro che, ne hato, te vAta paNa koI rUpaka tarIke vicArIe to vakhate baMdha bese; nahIM to pratyakSa pramANathI bAdhA pAmatI che. mukta evA Izvarane dIkaro hoya ema zI rIte kahevAya ? ane kahIe to tenI utpatti zI rIte kahI zakIe ? bannene anAdi mAnIe to pitAputrapaNuM zI rIte baMdha bese ? e vagere vAta vicAravA yogya che. je vicArethI mane ema lAge che ke, e vAta yathAyogya nahIM lAge. 15. pra0- jUnA karAramAM je bhaviSya bhAkhyuM che te badhuM IsAmAM kharuM paDyuM che.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ u0- ema hoya topaNa tethI te banne zAstra viSe vicAra karavo ghaTe che. tema ja evuM bhaviSya te paNa Isune IzvarAvatAra kahevAmAM baLavAna pramANa nathI, kemake jyotiSAdikathI paNa mahAtmAnI utpatti jaNAvI saMbhave che. athavA bhale koI jJAnathI tevI vAta jaNAvI hoya paNa tevA bhaviSyavettA saMpUrNa evA mokSamArganA jANanAra hatA te vAta, jyAM sudhI yathAsthita pramANarUpa na thAya, tyAM sudhI te bhaviSya vagere eka zraddhAgrAhya pramANa che. tema bIjAM pramANothI te hAni na pAme evuM dhAraNAmAM nathI AvI zakatuM. 16. pra0- 'Isu khristanA camatkAra' viSe lakhyuM che. u0- kevaLa kAyAmAMthI jIva cAlyo gayo hoya, te ja jIva te ja kAyAmAM dAkhala karyo hoya, athavA koI bIjA jIvane temAM dAkhala karyo hoya, to te banI zake evuM saMbhavatuM nathI; ane ema thAya to pachI karmAdinI vyavasthA paNa niSphaLa thAya. bAkI yogAdinI siddhithI keTalAka camatkAra utpanna thAya che, ane tevA keTalAka Isune hoya to temAM taddana khoTuM che ke asaMbhavita che, ema kahevAya nahIM; tevI siddhio AtmAnA aizvarya AgaLa alpa che, AtmAnuM aizvarya tethI anaMtaguNa mahatu saMbhave che. A viSayamAM samAgame pUchavA yogya che. 17. pra0- AgaLa upara zo janma thaze tenI A bhavamAM khabara paDe ? athavA agAu zuM hatA tenI ? u0- tema banI zake. nirmaLajJAna jenuM thayuM hoya tene tevuM banavuM saMbhave che. vAdaLAM vagerenAM cihno parathI varasAdanuM anumAna thAya che, tema A jIvanI A bhavanI ceSTA uparathI tenAM pUrvakAraNa kevAM hovAM joIe, te paNa samajI zakAya; thoDe aMze vakhate samajAya. tema ja te ceSTA bhaviSyamAM kevuM pariNAma pAmaze, te paNa tenA svarUpa uparathI jANI zakAya, ane tene vizeSa vicAratAM kevo bhava thavo saMbhave che, tema ja kevo bhava hato, te paNa vicAramAM sArI rIte AvI zakavA yogya che. 18, pra0- paDI zake to kone ? u0- Ano uttara upara AvI gayo che. 19. pra0- je mokSa pAmelAnAM nAma Apo cho te zA AdhAra uparathI ? u0- mane A prazna khAsa saMbodhIne pUcho to tenA uttaramAM ema kahI zakAya ke atyaMta saMsAradazA parikSINa jenI thaI che, tenAM vacano AvAM hoya, AvI tenI ceSTA hoya, e Adi aMze paNa potAnA AtmAmAM anubhava thAya che, ane tene Azraye tenA mokSaparatve kahevAya; ane ghaNuM karIne te yathArtha hoya ema mAnavAnAM pramANo paNa zAstrAdithI jANI zakAya. 20. pra0- buddhadeva paNa mokSa nathI pAmyA e zA uparathI Apa kaho cho ? u0- tenA zAstrasiddhAMtone Azraye. je pramANe temanAM zAstrasiddhAMto che, te ja pramANe jo temano abhiprAya hoya to te abhiprAya pUrvApara viruddha paNa dekhAya che, ane te lakSaNa saMpUrNa jJAnanuM nathI.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpUrNa jJAna jo na hoya to saMpUrNa rAgadveSa nAza pAmavA saMbhavita nathI. jyAM tema hoya tyAM saMsArano saMbhava che. eTale kevaLa mokSa tene hoya ema kahevuM banI zake evuM nathI, ane temanAM kahelAM zAstromAM je abhiprAya che te sivAya bIjo temano abhiprAya hato, te bIjI rIte jANavAnuM amane tamane kaThaNa paDe tevuM che; ane tema chatAM kahIe ke buddhadevano abhiprAya bIjo hato to te kAraNapUrvaka kahevAthI pramANabhUta na thAya ema kAMI nathI. 21. pra0- duniyAnI chevaTa zI sthiti thaze ? u0- kevaLa mokSarUpe sarva jIvanI sthiti thAya ke kevaLa A duniyAno nAza thAya, tevuM banavuM mane pramANarUpa lAgatuM nathI. AvA ne AvA pravAhamAM tenI sthiti saMbhave che. koI bhAva rUpAMtara pAmI kSINa thAya, to koI vardhamAna thAya, paNa te eka kSetre vadhe to bIje kSetre ghaTe e Adi A sRSTinI sthiti che; te parathI ane ghaNA ja UMDA vicAramAM gayA pachI ema jaNAvuM saMbhavita lAge che ke, kevaLa A sRSTi nAza thAya ke pralayarUpa thAya e na banavA yogya che. sRSTi eTale eka A ja pRthvI evo artha nathI. 22. prI- A anItimAMthI sunIti thaze kharI ? u0- A praznano uttara sAMbhaLI je jIva anIti icche che tene te uttara upayogI thAya ema thavA devuM yogya nathI. sarva bhAva anAdi che, nIti, anIti; tathApi tame ame anIti tyAgI nIti svIkArIe to te svIkArI zakAya evuM che ane e ja AtmAne kartavya che, ane sarva jIvaAzrayI anIti maTI nIti sthapAya evuM vacana kahI zakAtuM nathI, kemake ekAMte tevI sthiti thaI zakavA yogya nathI. 23. pra0- duniyAno pralaya che ? u0- pralaya eTale jo kevaLa nAza evo artha karavAmAM Ave to te vAta ghaTatI nathI, kemake padArthano kevaLa nAza thaI javo saMbhavato ja nathI. pralaya eTale sarva padArthonuM IzvarAdine viSe lInapaNuM to koInA abhiprAyamAM te vAtano svIkAra che, paNa mane te saMbhavita lAgatuM nathI, kemake sarva padArtha, sarva jIva evAM samapariNAma zI rIte pAme ke evo yoga bane, ane jo tevAM samapariNAmano prasaMga Ave to pachI pharI viSamapaNuM thavuM bane nahIM. avyaktapaNe jIvamAM viSamapaNuM hoya ane vyaktapaNe samapaNuM e rIte pralaya svIkArIe topaNa dehAdi saMbaMdha vinA viSamapaNuM zA Azraye rahe? dehAdi saMbaMdha mAnIe to sarvane ekendriyapaNuM mAnavAno prasaMga Ave, ane tema mAnatAM to vinA kAraNe bIjI gationo asvIkAra karyo gaNAya, arthAta UMcI gatinA jIvane tenA pariNAmano prasaMga maTavA Avyo hoya te prApta thavAno prasaMga Ave. e Adi ghaNA vicAra udabhave che. sarva jIvaAzrayI pralaya saMbhavato nathI. 24. pra0- abhaNane bhaktithI ja mokSa maLe kharo ke? u0- bhakti jJAnano hetu che. jJAna mokSano hetu che. akSarajJAna na hoya tene abhaNa kahyo hoya, to tene bhakti prApta thavI asaMbhavita che, evuM kaMI che nahIM. jIva mAtra jJAnasvabhAvI che. bhaktinA baLe jJAna nirmaLa thAya
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. nirmaLa jJAna mokSano hetu thAya che. saMpUrNa jJAnanI AvRtti thayA vinA sarvathA mokSa hoya ema mane lAgatuM nathI, ane jyAM saMpUrNa jJAna hoya tyAM sarva bhASAjJAna samAya ema kahevAnI paNa jarUra nathI. bhASAjJAna mokSano hetu che tathA te jene na hoya tene AtmajJAna na thAya, evo kAMI niyama saMbhavato nathI. 25. pra0- (1) kRSNAvatAra ne rAmAvatAra e kharI vAta che ? ema hoya to te zuM ? e sAkSAta Izvara hatA ke tenA aMza hatA ? (2) temane mAnIne mokSa kharo ? u0- (1) banne mahAtmApuruSa hatA, evo to mane paNa nizcaya che. AtmA hovAthI teo Izvara hatA. sarva AvaraNa temane maTyAM hoya to teno mokSa paNa sarvathA mAnavAmAM vivAda nathI. Izvarano aMza koI jIva che ema mane lAgatuM nathI, kemake tene virodha ApatAM evAM hajAro pramANa draSTimAM Ave che. Izvarano aMza jIvane mAnavAthI baMdha mokSa badhA vyartha thAya kemake Izvara ja ajJAnAdino kartA thayo; ane ajJAnAdino je kartA thAya tene pachI saheje anaizvaryapaNuM prApta thAya ne IzvarapaNuM khoI bese, arthAta UlaTuM jIvanA svAmI thavA jatAM Izvarane nukasAna khamavAno prasaMga Ave tevuM che. tema jIvane Izvarano aMza mAnyA pachI puruSArtha karavo yogya zI rIte lAge ? kemake te jAte to kaMI kartAhartA TharI zake nahIM, e Adi virodhathI IzvaranA aMza tarIke koI jIvane svIkAravAnI paNa mArI buddhi thatI nathI, to pachI zrIkRSNa ke rAma jevA mahAtmAne tevA yogamAM gaNavAnI buddhi kema thAya ? te banne avyakta Izvara hatA ema mAnavAmAM aDacaNa nathI. tathApi temane viSe saMpUrNa aizvarya pragaTyuM hatuM ke kema te vAta vicAravA yogya che. (2) temane mAnIne mokSa kharo ke ? eno uttara sahaja che. jIvane sarva rAgadveSa ajJAnano abhAva arthAta tethI chUTavuM te mokSa che. te jenA upadeze thaI zake tene mAnIne ane tenuM paramArthasvarUpa vicArIne svAtmAne viSe paNa tevI ja niSThA thaI, te ja mahAtmAnA AtmAne AkAre (svarUpe) pratiSThAna thAya tyAre, mokSa thavo saMbhave che. bAkI bIjI upAsanA kevaLa mokSano hetu nathI; tenA sAdhanano hetu thAya che, te paNa nizcaya thAya ja ema kahevA yogya nathI. 26. pra0- brahmA, viSNu, mahezvara, te koNa ? u0- sRSTinA heturUpa traNa guNa gaNI te Azraye rUpa ApyuM hoya to te vAta baMdha besI zake tathA tevAM bIjAM kAraNothI te brahmAdinuM svarUpa samajAya che. paNa purANomAM je prakAre temanuM svarUpa kahyuM che, te prakAre svarUpa che, ema mAnavA viSemAM mAruM vizeSa valaNa nathI, kemake temAM keTalAMka upadezArthe rUpaka kahyAM hoya ema paNa lAge che. tathApi ApaNe paNa teno upadeza tarIke lAbha levo, ane brahmAdinA svarUpanA siddhAMta karavAnI jaMjALamAM na paDavuM. e mane ThIka lAge che. 27. pra0 -mane sarpa karaDavA Ave tyAre mAre tene karaDavA devo ke mArI nAkhavo ? tene bIjI rIte dUra karavAnI mArAmAM zakti na hoya ema dhArIe chIe. u0- sarpa tamAre karaDavA devo evuM kAma batAvatAM vicAramAM paDAya tevuM che. tathApi tame jo "deha anitya che' ema jANyuM hoya to pachI A asArabhUta dehanA rakSaNArthe, jene dehamAM prIti rahI che, evA sarpane, tamAre
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAravo kema yogya hoya ? jeNe Atmahita icchavuM hoya teNe to tyAM potAnA dehane jato karavo e ja yogya che. kadApi Atmahita icchavuM na hoya teNe kema karavuM ? to teno uttara e ja apAya che ke teNe narakAdimAM paribhramaNa karavuM, arthAt sarpane mAravo evo upadeza kyAMthI karI zakIe ? anAryavRtti hoya to mAravAno upadeza karAya. te to amane tamane svapna paNa na hoya e ja icchavA yogya che. have saMkSepamAM A uttaro lakhI patra pUruM karuM chuM. 'Sadanasamuccaya' vizeSa samajavAnuM yatna karazo. A praznonA uttaramAM mArA lakhANanA saMkocathI tamane samajavuM vizeSa mujhavaNavALuM thAya evuM kyAMya paNa hoya topaNa vizeSatAthI vicArazo, ane kaMI paNa patra dvArAe pUchavA jevuM lAge te pUchazo to ghaNuM karIne teno uttara lakhIza. vizeSa samAgame samAdhAna thAya te vadhAre yogya lAge che. li0 AtmasvarUpane viSe nitya niSThAnA hetubhUta evA vicAranI ciMtAmAM rahenAra rAyacaMdanA praNAma.