Yogshastra

Author(s): Hemchandracharya, Kesharsuri
Publisher: Balchand Sakarchand Shah

Page 15

સ્મરણ કરવાનું કારણ એમ જણાવ્યું છે કે, કુમારપાળ એક વખત જમવા બેઠો હતો, તે વેળા ભોજનમાં વસ્તુ સાદૃશ્યતાથી, જૈન ધર્મ પ્રાપ્ત થવા પહેલાં ભક્ષણ કરેલું માંસ યાદ આવ્યું. તેના પ્રાયશ્ચિત નિમિત્તે ગુરુવર્યાને જણાવ્યું. ગુરુશ્રીએ આ યોગશાસ્ત્રના બાર પ્રકાશ અને વીતરાગ સ્તવન વીશ પ્રકાશ એમ બત્રીશ પ્રકાશ દતશુદ્ધિ અને આત્મશુદ્ધિ કરવા માટે પ્રાથશ્રિતમાં નિરંતર એકવાર યાદ કરવા ફરમાવ્યું હતું. આવાં પ્રાયશ્ચિતો આપવાં તે, આચાર્યશ્રીની દીર્ઘદ્રષ્ટિ અને કુમારપાળની ભાવી શીધ્ર કલ્યાણુતાને સૂચવી આપે છે, કેમકે આત્મઉપગની કે લક્ષની જાગૃતિ રહેવી, એના જેવું કર્મ ખપાવવામાં બીજું કોઈ પણ પ્રબલ સાધન નથી.
આથી સ્પષ્ટ સમજાઈ શકાય છે કે આ ગ્રંથ અતિ ઉપયોગી હોઈ શીઘ કલ્યાણ કરવામાં પ્રબલતર સાધન સમાન છે. ગ્રંથને મુખ્ય વિષય મન, વચન કાયાના વેગોને સ્થિર કરી, મુમુક્ષુઓને મોક્ષ માર્ગ બતાવવાને છે. તેથીજ આ ગ્રંથમાં માર્ગનુસારીથી, મેક્ષની હદ સુધીની સર્વ વાતે સમાવવામાં આવી છે.
આ ભાષાંતર કરવાની પ્રવૃત્તિ સ્વ પર ઉપકારાર્થે થઈ છે એટલે કે વેગ માર્ગના અભ્યાસહારા મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવાના મેં આરંભેલા કામમાં આ ભાષાંતર કરવારૂપ કાર્યથી મારે કાળ સારી રીતે વ્યતીત થાય અને સાથે સાથે આ ભાષાંતર પ્રસિદ્ધ થાય છે, તેથી કેવળ ગુર્જર ભાષા જાણનારા અધિકારી વર્ગને પઠન પાઠનમાં સુલભતા થઈ, તેઓને પણ મેક્ષ સાધનમાં આ ગ્રંથ નિમિત્ત રૂપ થાય. એવા હેતુથી આ ગ્રંથનું (પૂર્વે ભાષાંતર થયેલું છતાં) મેં લખ્યું છે. આ ગ્રંથના સવિસ્તર ભાષાંતર માટે ભેગના અનુભવની પૂર્ણ જરૂર છે, અને મને તેટલો યોગને અનુભવ નથી. એટલે આ મંથના વિસ્તાર વાળા વિવેચન કરવા માટે મારી યોગ્યતા નથી, એમ હું સમજી શક છું. છતાં શુભ કાર્યમાં યથા શકિત પ્રયત્ન કરો એમ ધારી શકત્યનુસાર કાંઈક પ્રયત્ન કર્યો છે. વળી આવા અતિ ઉપયોગી પ્રથા પર એક, બે, નહિ પણ અનેક ભાષાંતરે થવાની જરૂર છે, તે કઈ બુદ્ધિમાન અનુભવી મહાશય આના કરતાં અધિક રપુટ, અને વિસ્તાર કરી યેગના સંબધમાં વિશેષ અજવાળું પાડશે, તે અધિક ઉપકાર થશે, એમ મારું માનવું છે.
વળી આ ભાષાંતર કરવાનું બીજું એ પણ કારણ હતું કે મારું ગયું ચાતુર્માસ, મારા ગુરૂવર્ય શ્રીમાન્ પંન્યાસજી મહારાજ શ્રી કમળવિજયજી