Book Title: Tattvarthadhigam Sutra Part 02
Author(s): Bhavyadarshanvijay
Publisher: Shripalnagar Jain S M Derasar Trust
View full book text
________________ 254 तत्त्वार्थाधिगमसूत्रम् [अध्यायः 1 सम्प्रति प्रायश्चित्तमिति शब्दं व्युत्पादयतिभां०-'चिती सज्ञानविशुद्धयोः' धातुः / तस्य चित्तमिति भवति ____ निष्ठान्तमौणादिकं च // एवमेभिरालोचनादिभिः कृच्छ्रेस्तपोप्रायश्चित्तशब्दस्य विशेषैनिताप्रमादः तं व्यतिक्रमं प्रायश्चेतयति, चेतयंश्च न व्युत्पादनम् पुनराचरतीति / अतःप्रायश्चित्तमपराधो वा प्रायस्तेन विशुध्यत इति / अतश्च प्रायश्चित्तमिति // 22 // टी-चिती सज्ञानविशुद्धयोर्धातुरित्यादि / भीमसेनात् परतोऽन्यैर्वैयाकरणैरर्थद्वये पठिनो धातुः सञ्ज्ञाने विशुद्धौ च / इह विशुद्धयर्थस्य सह सज्ञानेन ग्रहणम् / अथवाऽनेकार्था धातव' इति सज्ञाने पठितो विशुद्धावपि वर्तते / भाष्यकृता चोपयुज्यमानमेवार्थमभिसन्धाय विशुद्धिरपि पठिता तस्य चित्तमिति रूपं भवति निष्ठान्तमौणादिक च चेततीति चित्तं विशुद्धयतीत्यर्थः / भावविशुद्धिमुपजायमानां सञ्जानीते चेततिप्रणिदधान इति / 'अजृसिभ्यः क्तः' (उणादिसूत्रे 377) क्तस्य च निष्ठासज्ञा / औणादिकं चैतच्छब्दरूपं चित्तमिति नान्यलक्षणमन्वेष्यम् 'उणादयो बहुलं' (पा० अ० 3, पा० 3, मू० 1) इति चितेरपि क्तः कर्तरि / केन पुनः प्रकारेण विशुद्धिरित्याहएवमेभिरित्यादि / उक्तलक्षणैरालोचनादिभिः पारश्चिकावसानः कृच्छः-दुष्करैस्तपोविशेषैर्जनिताप्रमादः कृताप्रमादः, अप्रमत्त इत्यर्थः / तं च मूलोत्तरविषयं व्यतिक्रममतिचारमुपयुक्तः प्रायो-बाहुल्येन चेतयति / प्रायोग्रहणमत्यन्तसूक्ष्मातिचारव्युदासार्थम् / चेतयंश्च-सञ्जानानो न पुनराचरति-आसेवते तादृशमपराधमित्यतः प्रायश्चित्तमुच्यते / प्रायःशब्देन वाऽपराधोऽभिधीयते / तेनालोचनादिना सूत्रविहितेन सोऽपराधो विशुद्धयत्यपीति / अतश्च-अस्माच्च हेतोः प्रायश्चित्तमिति // 22 // उक्तं प्रायश्चित्तम् / अधुना विनयोऽभिधीयते / तत्प्रतिपादनायाहनयस्य चातु- सूत्रम्-ज्ञानदर्शनचारित्रोपचाराः // 9-23 // भा०-विनयश्चतुर्भेदः / तद्यथा-ज्ञानविनया, दर्शनविनयः, चारित्रविनयः, उपचारविनय इति / तत्र ज्ञानविनयः पञ्चविधो मतिज्ञानादिः / टी०-ज्ञानादयः कृतद्वन्द्वाः प्रथमाबहुवचनेन निर्दिष्टाः / एतद्विवरणायाह-विनयश्वतुर्भेद इति। विनयनिर्वचनमुपरि व्याख्यास्यते ताश्चतुर्धा भेदानामग्रोहमाचष्टे / तद्यथाशब्दस्तदुपन्यासार्थः / ज्ञानविनय इत्यादि / तत्र-तेषु चतुर्यु भेदेषु ज्ञानविनयस्तावत् पञ्च १'चिती सज्ञाने' इति पाणिनीये (धा० 39) / २'महणमा' इति ङ-पाठः /

Page Navigation
1 ... 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392