Book Title: Tattvarthadhigam Sutra Part 02
Author(s): Bhavyadarshanvijay
Publisher: Shripalnagar Jain S M Derasar Trust
View full book text
________________ 296 तत्त्वार्थाधिगमसूत्रम् [ अध्यायः 10 निष्ठा / बुध्यतेरकर्मकत्वात् सुप्तविबुद्धवल्लोके प्रयोगदर्शनादकर्मकत्वम् / बुध्यत इति बुद्धा, ज्ञानस्वभाव इत्यर्थः / केवलज्ञानेन सर्व जानीत इति सर्वज्ञः / केवलदर्शनेन सर्वे पश्यतीति सर्वदर्शी / रागद्वेषमोहजिजिनः / केवली केवलज्ञानदर्शनसम्भवात् / तत उत्पन्नकेवलज्ञाना प्रतनूनि स्वल्पानुभावानि शुभविपाकानि च प्रायश्चत्वारि कर्माण्यवशेषाणि यस्य वेद्या-ऽऽयुर्नाम-गोत्राणि स चायुषः कर्मणः संस्कारवशात्, प्रतिक्षणमनुवृत्तिः संस्कारः, तशाद विहरति भव्यजनकुमुदवनबोधनाय शीतरश्मिरिव कदाचिद् ध्याति विहरति तिष्ठनपि वा / विविधं रजो हरतीति विहरति // 2 // ततोऽस्य विहरत उक्तेन विधिना आयुष्ककर्मपरिसमाप्तावितराण्यपि त्रीणि कर्माणि क्षीयन्ते / अतः-- सूत्रम्-कृत्स्नकर्मक्षयो मोक्षः // 10-3 // टी-कृत्स्नं सम्पूर्ण निरवशेष ज्ञानावरणाद्यन्तरायपर्यवसानमष्टविध मूलप्रकृतिवाच्य, उत्तरप्रकृतीनां तु द्वाविंशत्युत्तरं शतम् / एतत् कृत्स्नं कर्म तस्य क्षयः-शाटः आत्मप्रदेशेभ्योऽपगमः / कर्मराशेर्मोक्षः, आत्मनः स्वात्मावस्थानमिति // भा०-कृत्स्नकर्मक्षयलक्षणो मोक्षो भवति / टी.-कृत्स्नकर्मक्षयलक्षण इत्यादि भाष्यम् / कृत्स्नकर्मक्षयो लक्षणं यस्य मोक्षस्य / कृत्स्नकर्मविमुक्त्या आत्मा मुक्त इति लक्ष्यते / स एव मोक्षः सकलकर्मविमुक्तस्य ज्ञानदर्शनोपयोगलक्षणस्यात्मनः स्वात्मन्यवस्थानं मोक्षः, न पुनरात्माभाव एव / परिणामिनो निरन्वयनाशे न तेदुपपत्तिदृष्टान्तौ परिणामित्वादेव ज्ञानाद्यात्मा न सोऽभावः / स च कर्मणामपगमः क्रमेणामुनेति दर्शयति भा०-पूर्व क्षीणानि चत्वारि कर्माणि पश्चाद् वेदनीय-नाम-गोत्रा-ऽऽयुष्कक्षयो भवति / तत्क्षयसमकालमेवौदारिकशरीरवियुक्तस्यास्य जन्मनः प्रहाणम् / हेत्वभावाचोत्तरस्याप्रादुर्भावः / एषाऽवस्था कृत्स्नकर्मक्षयो मोक्ष इत्युच्यते॥३॥ किश्चान्यत् टी०-केवलज्ञानोत्पत्तेः प्राक्-पूर्व मोहनीयज्ञानदर्शनावरणान्तरायाख्यानि चत्वारि घातिकर्माणिक्षीणानि / ततः केवलज्ञानोत्पत्तिः पवाद घेदनीय-नाम-गोत्रा-ऽऽयुष्कक्षयो भवतीति / केवलज्ञानोत्पादात् पश्चावेदनीयादीनि चत्वारि कर्माणि क्षयं प्रतिपद्यन्ते भवधारणीयानि / तत्र का प्रकृतिः क गुणस्थाने क्षीणेति प्रपञ्चेन प्रदर्श्यते-अविरतसम्यग्दृष्टि-देशयति-प्रमत्ताप्रमत्तस्थानानामन्यतमस्थाने मोहनीयप्रकृतयः सप्त क्षीणाः, अनन्तानुबन्धिनश्चत्वारः सम्यक्त्व-मिथ्यात्व-तदुभयानि च / अतोऽनिवृत्तिस्थाने मोहनीयप्रकृतयो विशतिः क्षीणाः, 'तदुत्पत्ति ' इति -पाठः।।

Page Navigation
1 ... 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392