________________
સ્વરોદય જ્ઞાન
એ-એ નાડીએ તીરછી જાય છે – આમ સઘળી મલી ચાવીસ નાડીઓ છે. આમાં જે દશ નાડીએ વાયુને વહેનારી છે તે છે – એમ મનમાં નક્કી માન. (૪૩૫)
મુખ્ય નાડીએ
૯૬
इंगला पिंगला सुखमना, गांधारि कहीवाय । દન્ત નીદ પંચમ સુધી, પુષ્ના તેર વતાય ! ૪૨૬ || सप्तम जाण यशस्विनी, अलंबुखा चित्त धार । હું સંલળી નારી', ઢાળે નામ વિચાર ॥ ૪૩૭ ॥ (૧) ઇંગલા, (૨) પિંગલા, (૩) સુષુમ્જા, (૪) ગાંધારી, (૫) હસ્તિજિન્ના, (૬) પૂષા, (૭) યશસ્વિની, (૮) અલંષુષા, (૯) કુહૂ અને (૧૦) શંખિની - એ ( ઉપર્યુક્ત ) દશ નાડીઓનાં દશ નામ છે. એમ જાણ. (૪૩૬–૪૩૭)
d
वामभाग हे इंगला, पिंगला दक्षण धार |
नासापुटमें संचरत, सुखमन मध्य निहार ॥ ४३८ ॥
(૧) ડાખી તરફ ‘ઈંગલા' છે, (૨) જમણી તરફ ‘પિંગલા' છે, (૩) નાસાપુટમાં ( અર્થાત્ નાસિના મધ્યભાગમાં બંને નસકારામાં) સંચાર કરતી ‘સુષુણ્ણા' મધ્યમાં છે— એ તું જો. (૮૩૮) વામનક્ષુ બંધારિયા, ક્ષિળ, નયન મનાર | દૂતનીઃ પુષ્યા સુધી, ક્ષળ જાન મચાર || ૪૩૬ ||
હૈ સુધી! (૪) ડાબા નેત્રમાં ‘ગાંધારી’ છે, (૫) જમણા નેત્રમાં ‘હસ્તિજિહ્વા’ છે તથા (૬) જમણા કાન તરફ ‘પૂષા’ ફેલાયેલી છે. (૪૩૯)
11
वामे कान यशस्विनी, अलंबुखा मुखधान ।
'
कहुं लिंग अस्थान है, गुदा संखणी जाण ॥ ४४० ॥
(૭) ડાબા કાન તરફ ‘યશસ્વિની,’ છે, (૮) મુખ-સ્થાનમાં ‘અલંષુષા’, છે (૯) લિંગ-સ્થાનમાં ‘કુહૂ’ છે અને (૧૦) ગુદામાં ‘ખિની’ છે પ્રમાણે મુખ્ય નાડીઓનાં સ્થાન ) જાણુ. (૪૪૦)
o નાડીÇ V |
૨ પુTM V |
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
