________________
૧૪૬ સુવાસ : આષાઢ ૧૯૯૫ અપમાન માટે અડધા કલાકની સખત કેદની સજા જે વિશેષ પડતી લાગે તો તેમાં ઘટાડો કરવાને તેઓ નામદાર સ્વતંત્ર છે. ”
એક પ્રસંગે નગરમાં ફરવા નીકળેલા ફેડરિકે એક ભીંત પાસે લોકોનું ટોળું મળેલું જોયું. તેણે પાસે જઈ જોયું તે જણાયું કે ઊંચે ભીંત પર પિતાનાજ લોભની મશ્કરી કરતું ઠઠ્ઠાચિત્ર ચેડાયું હતું અને લેકે તે ઊંચે માથે જોઈ રહ્યાં હતાં. તેણે શાંતિથી પિતાની સાથેના અંગરક્ષકને કહ્યું ભાઈ, ચિત્ર જરા નીચે ચેડ કે જેથી લોકે તે સહેલાઈથી જોઈ શકે.”
ને એ શબ્દ સાંભળી શરમીંદા બનેલા લેકએજ તે ચિત્ર તરત સળગાવી મૂક્યું.
કેજો સાથેના યુદ્ધમાં જર્મન સૈન્યને વાવટો સાચવનારે એક વખત ભૂલથી વાવટ નીચે મૂકી દીધો. તે જોઈ ફેડરિક એ વાવટાનો દાંડ લઈ અમલદારની પાછળ પડે. અમલદારે માન્યું કે ચીડાયલ ફેડરિક પોતાને મારવા આવે છે અને તે તો નદીનાળાં કે પૂલ કૂદતો ભાગવાજ માંડ્યો. તેની વિરલ ઝડપ આગળ હારીને અને તે પર મુગ્ધ બનીને કેડરિક આખરે પાછો ફર્યો.
સવારમાં તે અમલદારના ઉપરીએ ફ્રેડરિકને અમલદારનું રાજીનામું બતાવ્યું, ને કંડરિકે અમલદારને પોતાની પાસે બોલાવી કહ્યું, “ભલા માણસ, હું તમને તમારે વાવટે, નાયકપદ ને બિલે આપવા દોડયો પણ તમે એ વખતે એવા ભાગ્યા કે મારા ઘરડા પગ તમને પહોંચી જ ન શકયા. કંઈ નહિ–હવે એ સંભાળી લ્યો.”
હિંદી ફીલ્મ–-ઉદ્યોગના સ્થાપક દાદા સાહેબ ફાળકેના તેજને ન સાંખી શકવાથી ફીલ્મ કંપનીના માલિકોએ કામ પતેજ સંભાળી લીધું. પણ પરિણામમાં ફીલ્મ જોઈ એ એવી વખણાઈ ન શકી. એ પરથી માલિકોએ જૂના નોકરને બોલાવી તેમને ફીલ્મ સંબંધમાં ફાળકેની યુક્તિ-પ્રયુક્તિ વિષે પૂછ્યું. તે પ્રસંગે એક ચાલાક નોકરે જવાબ દીધે, “સાહેબ, તેઓ તે હંમેશ રાત્રે ફલેમોને દૂધથી સારી રીતે ધોઈ નાંખતા.”
“ઓહ સમજાયું, ” માલિકોએ કહ્યું. ને તેમણે ફીલમો જોવાને હંમેશ રાત્રે સારી રીતે દૂધ મોકલાવવા માંડયું. ફીલ્મોને બિચારીને તો દૂધની જરૂર નહોતી પણ એ રીતે કરોને વગર ખર્ચ હંમેશની મહેફીલ ગોઠવાઈ ગઈ.
ફાળકે ઈગ્લાંડમાં એક શાકાહારી અંગ્રેજ કુટુંબમાં ઊતરેલા. ગૃહપતિની કન્યા મીસ રોઝ હિંદી પાકશાસ્ત્રમાં ખૂબજ રસ ધરાવતી. તેણે ફાળકે પાસે કોઈ નવી વાની શીખવાને આગ્રહ કર્યો ને ફાળકેએ એને ભજિયાં બનાવવાની રીત શીખવી તેમાં નાંખવાની વસ્તુઓનું પ્રમાણ લખી આપ્યું.
તે પછી મીસ રોઝે ભજિયાં બનાવ્યાં ને ફાળકે જમવા બેઠા. એક ભજિયું ચાખીને જ ફાળકે તે ભડકી ઊઠયા ને તેમણે ભજિયાં પાસેના ટેબલમાં પધરાવવા માંડયાં. થાળી ખાલી જોઈ મીસ રોઝે માન્યું કે ફાળકેને ભજિયાં માફક આવી ગયાં છે ને તે તે હસીને વધુ ને વધુ જ મૂકતી ગઈ. - છેવટે ફાળકેએ થાકીને ટેબલના ખાનામાંથી ભજિયાં કાઢીને એને ઢગલે કર્યો. એ જોઈ ગભરાઈ ઊઠેલ મીસ રેઝને એમણે સમજાવ્યું કે તેણે શેર વેસનમાં ચમચીભર હળદર નાંખવાને બદલે ચમચીભર વેસનમાં શેર હળદર મેળવી હતી.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
