________________
ગોચરી
Inside Europe' ના જગવિખ્યાત લેખક હૈાન ગન્થરે તાજેતરમાં ‘ Inside Asia ' ( એશિયાની ભીતરમાં ) નામે એક પુસ્તક પ્રગટ કર્યું છે. તેમાં શ્રી મહાત્મા ગાંધીજીને યુદ્ધ પછીના હિન્દના મહાનમાં મહાન પુષ તરીકે ઓળખાવતાં તેમના વિષે તે લખે છેઃ 'ગાંધીજી કે જેગ્મા બ્રિટિશ સલ્તનત સામે શાંતિની લડત લડયા છે તેએજ હિન્દમાં બ્રિટનના સૌથી મહાનમાં મહાન મિત્ર છે. હમણાં હમણાં પ્રા એમ ધારી એસે એમ છે કે તેએ તેમના છેલ્લાં મહાન વીશ વર્ષોમાં બની ગયા છે; તેમની હિન્દમાં કશી ગણતરી નથી. પણ એના જેવું જુઠાણું ખીજું એકે ન હોઇ શકે. તેા હજી પણ જીવંત હિન્દીમાં અદ્વિતીયપણે વધુમાં વધુ મહત્વની વ્યક્તિ છે......તેએ માનવાને તે પ્રજાને વશ કરી શકે છે. તેઓ દ્રઢ સિદ્ધાંતવાદી છે.'
અર્નાર્ડ શાના એક ભત્રીજાએ હમણાં ‘ Bernard's brethren ' નામે એક પુસ્તક બહાર પાડયું છે. તેમાં સા ના કુટુંબ અને તેના પૂરાગામીએ વિષે રમિક વિગતે આપવામાં આવી છે. રા ક્રોમવેલ સાથે લાહીના સંબંધ ધરાવે છે. બર્નાડ નામ એ સંબંધમાંથી જ ઊતરી આવેલું છે. રાના ધણાય. પૂર્વÒ સાહિત્યકારા હતા. એક બે જણે એન્કા સ્થાપેલી. આસ્ટ્રે લિયામાં પ્રથમ જઈ પહોંચનાર શૅાનાજ પૂર્વજો હતા. શાની દાદીએ બાવીશ વર્ષમાં પંદર તંદુરસ્ત સંતાનેાને જન્મ આપેલા. શાનેા જન્મ ૧૮૫૬ ના જુલાઈમાં થયેલે. તેનું બાળપણ ગરીબાઈમાં વીતેલું. વીશ વર્ષની ઉંમરે તેણે લખવાની શરૂઆત કરી અને ત્રીશ વર્ષની ઉંમર સુધીમાં તે કુલ ૬૮ રૂપિયા કમાયા. તે પછી યુક્તિપ્રયુક્તિઓથી તે લેખક તરીકે વિખ્યાત બન્યા. તેણે નેલ પ્રાઇઝની રાવા લાખની રકમના અસ્વીકાર કર્યો. એક અમેરિકન કાયાધિપતિએ એની કૃતિઓના સીનેમા હક્ક માટે પચીશ લાખ રૂપિયા ધામ્યા તે પણ તેણે નકાર્યા. તે પછી તે તે એટલે નામાંકિત બની ગયા કે તેના હરતાક્ષર માટે પણ લેકા ૧૫૦ થી ૨૦૦ રૂપિયા આપતા.
રયલ એસ્ટ્રાનેમીકલ મેાસાયટીએ ચ્છામાં આવે એટલેા સમય સૂર્ય ગ્રહણ ટકાવી રાખવાની શોધ માટે ખાંડ લ્યેાટ નામના ફ્રેન્ચ વિદ્વાનને સુવર્ણચંદ્રક આપ્યા છે.
અમેરિકન લેખકૅાના મિત્રમંડળ તરફથી દુર્બટ ક્રાઉઝને તેની ‘ Wind without Rain' નામની નવલકથા માટે એક હજાર ડાલરનું ઇનામ આપવામાં આવ્યું છે. અભ્યાસ કરી લેવા જેઈ એ. મેગલ શહેનશાહે દિલ્હીપતિએ કહેવાતા હશે પણ એમનું રાજ્ય તા બિરબલ-ટાડરમલ જેવાં અનેક વિણકરત્નાને આભારી હતું.
આ કથન મુસ્લીમ કામ સામે નથી; પણ મી. હડસનના શબ્દોમાં ‘ પેાતાના અંગત સ્વાર્થ કે મહત્વાકાંક્ષાથી ઘેરાયેલા ' જે કેટલાક કામીવાદી આગેવાને મુસ્લીમ પ્રશ્નને અને સાથે જ હિન્દને પણ ખાડામાં પાડી રહ્યા છે તેમની સામે છે. આજે તે બંને કામેાએ પેાતાનું જીવન ટકાવવાને પણ એક થઈ સામાન્ય દુશ્મન સામે ઝઝૂમવાનું છે. એ પ્રસંગે આંતિરક રઘુરાટ અસ્થાને ગણાય.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
