________________
શ્રાવિકા સુબોધ.
અસલ એવો સમય હતો તે પુસ્તક મળવાં મુશ્કેલ થઈ પડતાં; હાલમાં છાપખાનાની શોધને લીધે પુસ્તક સસ્તાં અને જથાબંધ બહાર પડે છે, તે છતાં જેઓ તેને લાભ ન લે, તેમને વિષે શું કહેવું? ચાણક્ય નીતિમાં કહેલું છે કે – 2. वलीपलितकायेऽपि कर्तव्यः श्रुतसंग्रहः ।
न तत्र धनिनो यान्ति यत्र यान्ति बहुश्रुताः ॥ "श्रुत्वा धर्म विजानाति, श्रुत्वा त्यजति दुर्मतिम् । श्रुत्वा ज्ञानमवाप्नोति श्रुत्वा मोक्षं च गच्छति ॥ पदं पदाध पादं वा आहरेच्च सुभाषितम् ।।
मूर्वोऽपि प्राज्ञतां याति नदीभिः सागरो यथा ॥
ચામડીમાં કરચલી પડી હેય, અથવા વાળ ઘળા થયા હોય, તો પણ જ્ઞાનને સં. ગ્રહ કરો. જ્યાં જ્ઞાની જાય છે, ત્યાં ધનવાનને સારૂ ગતિ નથી. શ્રવણું કરવાથી, વાંચવાથી જ ધર્મ જણાય છે, ખરાબ બુદ્ધિને ત્યાગ થાય છે, જ્ઞાન પમાય છે અને મોક્ષ પણ મળી શકે છે. સારા વચનનું ( સુભાષિતનું ) એક પદ, અર્ધ પદ, અથવા પદને ચે ભાગ પણ ગ્રહણ કરવામાં આવે તો જેમ સમુદ્ર નદીઓને લીધે વિશાળ બને છે, તેમ મૂર્ખ પણ જ્ઞાની બને છે. માટે ઉત્તમ પુસ્તકો પસંદ કરીને તે વાંચવા જોઈએ. વળી પુસ્તમાંથી જે જે ઉપયોગી સૂચનાઓ લાગે તે એક નોંધ પિથીમાં ઉતારી લેવી જોઈએ, અને તે પુસ્તકમાંના ઉત્તમ વિચારો બની શકે તેટલા પિતાના દરરોજના જીવનવ્યવહારમાં ઉતારવા જોઈએ. આવી રીતે પુસ્તકો ઉપર ટપકેથી વાંચી નહિ જતાં દરેક પુસ્તકને વિચાર પૂર્વક વાંચવું, તેમાં આપેલી સૂચનાઓ પર વિચાર કરવા અને તેમાંથી યોગ્ય સાર ગ્રહણ કર.
ઉપર પ્રમાણે આપણે પુસ્તકોના વાંચનથી મળતા લાભનો વિચાર કર્યો. હવે આ વિશાઓસવાળ જૈન કલબનું એક પુસ્તકાલય છે, તેને લાભ તેના સભાસદો લે છે, અને જે કલબને કોઈ સભાસદ જોખમદારી માથે તે એસવાળની નાતના કોઈ પણ ગૃહસ્થને પુસ્તક વાંચવા સારૂ આપવામાં આવે છે. પુરૂષો તે વર્તમાનપત્રો વાંચીને, બીજા પુરૂષોના સંબંધમાં આવીને, જાહેર વ્યાખ્યાનેનું શ્રવણ કરીને, અને બીજી અનેક રીતે - તાના જ્ઞાનને વધારે છે, પણ આપણી બહેને, માતાઓ અને દીકરીઓને આવા પુસ્તકાલયનો લાભ મળે તો તેમના જ્ઞાનમાં ઘણું વધારો થાય, અને તેમના વિચારો સંકુચિત મટી વિશાળ થાય, તેઓ બહારનું જગત કેવું છે, તે સંબંધી કાઈક ખ્યાલ બાંધી શકે પિતાની ફરજો બરાબર કેમ બજાવવી તે જાણી શકે, અને પિતાનું જીવન ઉચ્ચ પ્રકારનું નીતિમય અને સમાજને લાભકારી બનાવી શકે. આપણી ઘણી બહેનને વાંચવાની રૂચિ હોય છે, પણ લગ્ન પછી તે રૂચિને ખીલવવાનાં સાધન નહિ મળવાથી તે મંદ પડી જય છે અને છેવટે અસ્ત થઇ જાય છે. તે આવા પુસ્તકાલયથી તે રૂચિ જાગ્રત થશે, નવરાશના સમયને સદુપયોગ થશે, અને જે જ્ઞાન આ રીતે મળશે તેથી તેમનું પિતાનું અને
