Shatrunjay Mahtmya Sarg 01

Author(s): Narvahanvijay
Publisher: Narvahanvijay

Page 4

અપરિમિત શોભાવાળું સૂર્યોદ્યાન અદ્દભુત જણાય છે, તેની પાસે દક્ષિણ દિશામાં સ્વર્ગોદ્યાન, નંદનવનના જેવી કાંતિથી ઝળકે છે, આ પશ્ચિમ દિશામાં મોટું ચંદ્રોદ્યાન ઘણું મનોહર લાગે છે અને ઉત્તર દિશામાં લક્ષ્મી લીલાવિલાસ નામે ઉદ્યાન આવેલું છે. ચાર દિશાઓમાંથી આવતી લક્ષ્મીઓના કેશપાશ જેવા એ ચાર ઉદ્યાનોથી આ ગિરિરાજ ઘણો દીપી નીકળે છે. આ એક તરફ સુધર્મા ઇંદ્રની આજ્ઞાથી કુબેરે રચેલો ઇંદ્રકુંડ સર્વ પાપનો નાશ કરે છે. આ તરફ ચંદ્રિકાના જેવા ઉજ્જવળ જલતરંગોના શબ્દોથી શોભતું ભારત સરોવર જાણે ભરત રાજાનો યશોરાશિ હોય તેમ શોભી રહ્યું છે. આ તરફ મંદ મંદ પવને કંપાવેલ ઊર્મિઓની શ્રેણી વડે લલિત થયું કપર્દિયક્ષનું કપર્દિ સરોવર સર્વને સુખકારી લાગે છે. આ એક તરફ મુક્તિરૂપી સદરીને પોતાની શોભા જોવાનું જાણે દર્પણ હોય, તેવું સર્વતીર્વાવતાર નામે સરોવર તપસ્વી મુનિઓના રાગને પણ વિકાસ કરી રહેલું છે. આ તરફ સુંદર જળવાળા સૂર્યકુંડ, ચંદ્રકંડ અને તે સિવાય બીજા પણ કુંડો તેઓના બનાવનારાના નામવાળા આવેલા છે.
“હે દેવતાઓ ! જુઓ આ એક તરફ જે વિશેષ બુદ્ધિવાળા મુનિ તપ કરે છે તે મહાત્માના વિચિત્ર ચરિત્રની વાર્તા ઘણી કૌતુકવાળી છે, તે તમે સાંભળો, આ મુનિ પૂર્વે કંડૂ નામે એક ચંદ્રપુર નામના નગરનો રાજા હતો. એ કંડૂરાજા પાપીઓનો પ્રભુ (બહુ પાપી) હતો અને યમરાજ જેવો ક્રૂર હતો. મદિરામાં મત્ત અને ધનથી ઉક્ત તે રાજા દેવ, ગુરુ, વૃદ્ધ અને માતાપિતાને જરા પણ માનતો નહીં. પાપીઓને પણ પૂર્વના પુણ્યોદયથી સંપત્તિઓ વૃદ્ધિ પામે છે પરંતુ પરિણામે ઘાસનો સમૂહ જેમ અગ્નિશિખાથી નાશ પામે તેમ સમૂળગી નાશ પામે છે. એ મૂઢ રાજા જ્યારે સુતો ત્યારે પણ અનેક ઉપાયો વડે અનેક પ્રકારનાં કષ્ટો ઉત્પન્ન કરીને પરસ્ત્રી અને પરધન હરણ કરવાનું તથા લોકોનો વિનાશ કરવાનું જ મનમાં ધ્યાન કરતો, અને પ્રાતઃકાલે ઉઠીને લોકોને બોલાવી તેઓની સંપત્તિઓ તથા સ્ત્રીઓને જરા પણ ક્ષોભ પામ્યા સિવાય લઇ લેતો હતો. જો કે રાજાઓ પ્રાયઃ પૂર્વપુણ્યથી જ સર્વ સંપત્તિઓ પ્રાપ્ત કરે છે, પણ જ્યારે તે (પુણ્ય) તેનું દ્રષી થાય છે ત્યારે તે રાજાઓ દુર્ગતિમાં જનારા થાય છે. આવી રીતે કોક પક્ષીને જેમ ચંદ્ર પીડા પમાડે તેમ લોકોને અનેક પ્રકારની કદર્થના પમાડ્યા પછી પ્રાંતે તે કંડૂ રાજાને ક્ષયરોગ થયો; એ રોગથી તેનો દેહ ક્ષીણ થવા માંડ્યો એટલે તેને મિત્રની માફક ધર્મનું સ્મરણ થયું. મૂઢબુદ્ધિવાળાઓ, જ્યાં સુધી સર્વ તરફથી સુખ હોય છે ત્યાંસુધી ધર્મને કિંચિત્માત્ર પણ માનતા નથી, પણ જયારે યમરાજાનો પાસ પ્રાપ્ત થાય છે ત્યારે તેઓ ધર્મને સંભારે છે.”
એક વખતે ક્રૂર લોકોએ સેવેલો કંડૂરાજા સભામાં બેઠો હતો અને પોતે કરેલા પરદ્રોહની ચિંતાથી તેનું મન કલેશ પામવા લાગ્યું હતું. તેવામાં કલ્પવૃક્ષના પત્ર ઉપર લખેલો અને કોઇએ આકાશમાંથી મુકેલો એક દિવ્ય શ્લોક તેની આગળ આવીને પડ્યો. તે શ્લોક આ પ્રમાણે હતો.
धर्मादधिगतैश्वर्यो धर्ममेव निहंति यः !
कथं शुभायतिर्भावी स स्वामिद्राहपातकी ।।१।। (ધર્મથી ઐશ્વર્ય મેળવી જે માણસ તે ધર્મને જ હણે છે, તે સ્વામિદ્રોહ વડે પાપી થયેલાનું શુભ પરિણામ કેમ આવે ?) આવી રીતે પત્રલિખિત શ્લોકને હર્ષપૂર્વક વાંચી તેનો અર્થ જાણી કંડૂરાજા ચિત્તમાં વિચાર કરવા લાગ્યો-અહો ! મહામોહ અને માયાવાળા ચિત્તથી મેં જે પાપ કર્યું, તેનું સ્પષ્ટ રીતે આ કષ્ટકારી ફળ મને પ્રાપ્ત થયું. માછલાની પેઠે જાળમાં કાંટાએ ભરાવેલા આમિષ (માંસનો કટકો) જેવી સંપત્તિ મેળવી, તેના ગ્રાસમાં લુબ્ધ થએલા મેં આ સંસારરૂપી જાળમાં મારા આત્માને ફોગટ બંધનમાં નાખ્યો. જો રાજા ન્યાયમાર્ગ અનુસરે તો આ લોક ને પરલોક બન્નેમાં અભય પામે છે, અને જો અસન્માર્ગે અનુસરે તો તે લોકોનો, કુળનો અને રાજ્યનો ક્ષય કરે છે. તે ફળ મને ખરેખર પ્રાપ્ત થયું. આવી રીતે ચિંતાતુર થએલો એ મૂર્ખશિરોમણી રાજા રાત્રિના વખતે એકલો રાજય છોડી મરવાની ઇચ્છાએ સમુદ્રપાત કે ગિરિથી ઝંપાપાત કરવાને માટે ચાલી નીકળ્યો. પ્રચંડ ભુજદંડવાળો એ રાજા જેવો નગર બહાર નીકળ્યો તેવી જ પોતાની સામે એક સુંદર ગાય તેના જોવામાં આવી. અકસ્માત ક્રોધથી પોતાનું પુચ્છ ઉછાળતી તે સ્વેચ્છાચારી ગાયે જાણે વૈરિણી હોય તેમ રાજા પાસે
Page 4 of 24