Shashti Shatak Prakaran

Author(s): Nemichandra Bhandari, Bhogilal J Sandesara
Publisher: Maharaja Sayajirav Vishvavidyalay

Page 224

: शब्दकोश '...
१८१
चलइ “चांगळाभी.' तृ. ए. व. न. ८६-६. [सं. चुलुकेन > अप. चुलुअइ] . चाड . 'दुर्जन, कपटी.' प्र. ए. व. पुं. ६७-१३. [ दे. चाड] __चाही ‘जोईने.' सं. कृ. १३८-१४. [ प्रा. चाह 'इच्छवू.' जूनी गुजरातीमां 'चाह 'नो प्रयोग ‘जोवा' ना अर्थमां छे–'अखा आणी. मंदिरिमाहि, चित्रसालि परि परिनि चाहि' (वीरसिंहकृत 'उषाहरण,' पंक्ति ३३८); चतुरपणूं अति चाहवा नारि जंपिइ-नाह' (ए ज, पंक्ति ६००). सरखावो अर्वाचीन गुजराती 'चाहन' (सौ जुए तेम, खुल्ली रीते), 'चाहीने' (जाणी जोईने ), इत्यादि. अलबत्त, 'चाहवू'नो 'इच्छवु' ए अर्थ पण जूनी गुजरातीमा छे ('सम चाहु सारुं ए हाथ, दीइ न जां को दूजण बाथ'-वीरसिंहकृत 'उषाहरण,' पंक्ति १०५), अने अर्वाचीन गुजरातीमां तो ए अर्थ सामान्य छे.]
चिणी 'चणेली' (भीत.) भू. कृ. प्र. ए. व. स्त्री. १२५-१०. [सं. चिनोति > प्रा. चिणइ उपरथी चिण > चण क्रियापद व्युत्पन्न थयेल छे.] .
छमस्थ 'अ-सर्वज्ञ.' प्र. ए. व. पु. ६०.२१. [सं. छद्मस्थ. केवली-सर्वज्ञ न होय ते बधा छद्मस्थ कहेवाय. आ जैन पारिभाषिक शब्द छे.] . .
छाला 'बकरा.' अं. वि. ब. व. पुं. ७८-२०, ७९-४. [सं. छागल > प्रा. छाअल.]
. . .
. छेडहह 'छेडे.' स. ए. व. पुं. १४०-१. [सं. छेद > प्रा. छेअ> अप. छेह. स्वार्थिक प्रत्यय “ड' तथा सप्तमी प्रत्यय 'इ' लागतां छेहडइ, व्यत्ययथी छेडहइ. एनुं पाठान्तर 'छेहडइ' मळे छे ए नोंधपात्र छे.] ___ छेहनउं 'नुकसान.' ष. ए. व. न. २१-१८. [ व्युत्पत्ति माटे जुओ छेहडइ. बन्ने शब्दोनी व्युत्पत्ति एक ज मूळमांथी होवा छतां बन्नेनो विभिन्न अर्थविकास ध्यान खेंचे छे.]
. छोह 'चूनानी छो.' स. ए. व. स्त्री. १२५-७. छोहि प्र. ए. व. स्त्री. १२४-११, १२५-११. छोहि तृ. ए. व. स्त्री. १२५-१०. [सं. सुधा > प्रा. छुहा, छोहा.]
जमलउ । साथे.' अ. १०२-४. [सं. यमल > प्रा. जमल. जूनी गुजरातीमां अराढमा सैका सुधी 'जमलउ-जमलो 'नो प्रयोग छे. सर०. म. 'जवळ ' = पासे.]