Shashti Shatak Prakaran

Author(s): Nemichandra Bhandari, Bhogilal J Sandesara
Publisher: Maharaja Sayajirav Vishvavidyalay

Page 231

षष्टिशतक प्रकरण
— बंदोर बंदीवान, केदी.' प्र. ब. व. पु. ११८-१४. [सं. तेम ज फा.मां 'बंदी' शब्द 'केदी 'ना अर्थमां छे. 'बंदोर' शब्द सं. बन्दी + कार > प्रा. बंदियार-मांथी उच्चारणभेदे थयो हशे? जू. गुज.मां अन्यत्र पण क्वचित् आ शब्द मळे छे, जेम के ' कान्हडदेप्रबन्ध' (सं. १५१२)मां-'एक लूस्या दीसइ बंदोर' ( खंड २, कडी ७.). जो के अहीं ए काव्यना संपादक श्री. डाह्याभाई देरासरीए ' बंदोर 'नो अर्थ · बंदर' एवो आप्यो छे ए बंधबेसतो नथी. जिनसागरसूरिना बालावबोधमां ' बंदी बंदोर बांदि झाल्या लोक' एवो अर्थ समजाव्यो छे, तेम ज सन्दर्भ उपरथी पण 'बंदोर 'नो 'केदी' ए अर्थ देखीतो छ.] . बांदि 'केदीपणामां.' स. ए. व. स्त्री. ११८-१४. [ सं. बन्दि ].
भट्ट 'भाट.' द्वि. ब. व. पु. ८३-१५-१८. [सं.] भणां 'कहुं.' वर्तमान पहेलो पु. ए. व. ४५-४, ६८-९. [ सं. / भण्]
'भणी' 'माटे, तरफ.' अनुग. १-८, ४-१७, १९-१-१५, २४-३-४, ४८-१६, ८३-३, ८५-११, ८७-१०-१४, ९७-१५, १०२-१७, १०७-२१, १०९-७, १४०-१२, १४१-२१-२२, १४९-१५, १५६-२१, १५७-२२. [ 'भण' क्रियापदनुं आ संबंधक कृदन्त छे. एनो अनुग तरीकेनो प्रयोग एक विशिष्ट अर्थविकासनुं उदाहरण छे. ' भणी' एटले ‘बोलीने' अर्थात् ' माटे, खातर.'] . भवाडिवर्ड · शोभा देखाडवी ते.' द्वि. ए. व. न. १२७-११. [आ प्रयोगर्नु अर्वाचीन गुज. रूपान्तर ‘भवाडवू' एवं थाय. पण अर्वाचीन काळमां एनो अर्थ नीचे ऊतर्यो छे; 'भवाडो' ( फजेतो) शब्द एजें. उदाहरण छे. * कान्हडदेप्रबन्ध 'मां भवाड' क्रियापद सारा अर्थमां छे–'चहूआणनूं गिरूउं राज, रूडूं अह्म भवाई आज' (खंड २, कडी १४८). सं. भू (भव् ) धातुमांथी एनी व्युत्पत्ति हशे. गुजराती लोकनाट्यना वाचक ‘भवाई' शब्दनो व्युत्पत्तिगत संबंध आ बधा प्रयोगो साथे होय ए असंभवित नथी. ]
मइगल° 'हाथी.' ष. ब. व. पु. १६४-१२. [सं. मदकल > प्रा. मयगल. सर० गुज. 'मेगळ.' ' मेगळ' विशेष नाम पण छे. 'ध्रुवाख्यान 'नो कर्ता मेगळ नामे एक गुजराती कवि विक्रमना १७मा सैकामां थई गयो छे. ]
महूंता ‘मंत्री, गुज. महेता.' अं. वि. ब. व. पुं. ५३-१. [सं. महत् , प्रा. महंत, अप. महंतउ. जूनी गुज.मां महंतउ, महतउ, महुतउ, महितउ, महितु आदि एनां स्वरूपान्तरो छे. सर० हिं. महता, मा. मुंता. चौलुक्ययुगीन गुजरातना