________________
ચંદ્ર એટલે ચંડક! Bધ એ તે એમને જ. એ જમાનામાં એમના જેવા અજોડ તપસ્વી કઈ નહિ-તે-એમના જેવા અજેડ ક્રોધી પણ કોઈ નહિ! એમની આંખ ફરે અને શિષ્યો ફફડી ઉઠે, એમની હાક પડે ત્યાં શિષ્ય થંભી જાય. | ફૂલ અને ફળથી લચી પડતી વેલડીઓવાળા અવંતીના ઉપવનમાં આચાર્ય ચંદ્ર વિહાર કરતા આવી ચઢયા. ઉપવનનું મનોહર શાંત વાતાવરણ જોઈ એમનું ચિત્ત ત્યાં કર્યું. માણસની ધમાલભરેલી પ્રવૃત્તિથી ત્રાસેલા ચંડસકને કુદરતના વાતાવરણે ઠાર્યા. એમણે એક વિશાળ વડલા નીચે પોતાની બેઠક જમાવી. ઉપવનને સુગંધમિશ્રિત શીતળ વાયુ એમના શરીર સાથે ગેલ કરવા લાગ્યો, ત્યારે એમને આત્મા વિચારની દુનિયામાં વિહરવા ઉપડ્યો -
આજે સંયમ લીધાને ચાળીસ વર્ષ થયાં. દેશ-દેશમાં વિહાર કર્યો, લાખોને ઉપદેશ દીધે, કાજળને પણ ધોઈને ધોળું કરે એવી ઉજજવળ કીર્તિ મેળવી, અનેક માણસોને શિષ્ય બનાવ્યા, શિષ્ય અને ભકતોનું એક મેટું મંડળ ઊભું કર્યું. આ બધી બાહ્ય પ્રવૃત્તિમાં આત્માને તે હું સાવ જ વિસરી ગયો. હાય રે! મેં જગતને પ્રધ્યું પણ મારો આત્મા તે ક્રોધ અને કીર્તિના મેહમાં ડૂબી ગયો!
આજે ગણ્યા ગણાય નહિ એટલા તે શિષ્યો છે. એમાંથી રોજ કો'કની ભૂલ તે થાય જ. એ ભૂલ હું જોઈ શકતા નથી. ટક્યા વિના રહી શકતો નથી. અને એક વાર કહ્યા છતાં પણ ન સુધરે એટલે હું ક્રોધ કર્યા વિના રહી શકતો નથી. આ સંયોગોમાં શિષ્યો તે. સુધરે કે ન સુધરે પણ હું તે ક્રોધ કરી મારું આત્મધન સ્પષ્ટ રીતે ખાઈ રહ્યો છું. એના કરતાં આ સાધુઓમાંના એક યોગ્ય સાધુને ગણુને નાયક બનાવી, એને જ આ સમુદાય સોંપી, હું આ પ્રકૃતિ-મઈયાના શાંત ખોળામાં ચિંતનમય જીવન કાં ન વ્યતીત કરું?
