________________
૧૪
હારલી જિત મુનિ ધનપાલના માથામાંથી નીકળતા લોહીના રંગ સાથે હરીફાઈ કરો રહ્યા હતા. તે જ વખતે આચાર્ય ચંદ્રની નજર એ લોહી ખરડાયેલા શિષ્યના માથા પર પડી. એ દશ્ય જોતાં જ આચાર્ય દ્રજી ઉડ્યા, એને આત્મા પોકારી ઉઠ્યો.. હાય રે ! આ શું! પ્રભે! પ્રભો! મને સદબુદ્ધિ આપ. મારું જીવન વિવેકય બની રહ્યું છે. ક્રોધ અને અભિમાનની અસર મારા પર સામ્રાજય જમાવી ગઈ છે. જીવનના વાસ્તવિક માર્ગને ભૂલી મન આજે વિવક ભ્રષ્ટ બનતું જાય છે. હું નીકળ્યો હતો જીવનનો સાધના કરવા, જીવનને ઉચ્ચ બનાવવા, જીવનના મર્મને પામવા, ક્રોધને વિજય કરવા-પણ આજે ? આજ તે હું અવનતિની ગર્તામાં ગબડી રહ્યો છું. સમજ પડતી નથી કે આ વિપરીત ગતિ કેમ? એક ધ્યેયનિષ્ઠ જીવનને આ દિધા ! જ્ઞાની અને ક્રોધી ! ગઈકાલને સંયમી આવી ક્ષમા રાખે અને વર્ષોને સંયમી સળગતા લોખંડને ગોળ બને ! ધિક્કાર છે મને ! વર્ષો સુધી તપ કરું તેમાં શું વળે ક્રોધ આગળ પામર ને પરવશ બની જનારા આચાર્ય કરતાં આ નૂતન સાધક કેટલો શ્રેષ્ઠ છે ! જીવનની મહત્તા માળા, જપ, દીક્ષાના વર્ષો કે તપ ઉપર નથી પણ એની માનસિક સાધના ઉપર છે. માનસિક સાધનાવિહોણા સાધક માટે આ બધું કષ્ટ રૂપ જ ગણાય”આમ આત્મનિંદા કરતા આચાર્ય શિષ્ય પાસે ક્ષમા-માફી માગવા લાગ્યા, “ભાઈ ! મારા અપરાધની ક્ષમા આપ.” પશ્ચાત્તાપના આંસુ પાડતા આચાર્યશ્રીના જીવનમાં કૈવલ્ય જ્યોત પ્રગટી ગઈ. આત્મા પર ચોંટેલા પાપના મેલને જોવા માટે પશ્ચાત્તાપનાં આંસુ કરતાં પવિત્ર જળ બીજ કયું હોઈ શકે ? જીવનના અંધકારને ઉલેચી ગુરુ-શિષ્ય પૂર્ણ પ્રકાશમાં વિહરવા લાગ્યા કે
