Sambodhi 2014 Vol 37

Author(s): J B Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 220

212 સુરેખા કે. પટેલ
SAMBODHI પ્રચલિત તેમજ આર્યા, હરિણી, કુતવિલંબિત, રથોદ્ધતા, મહર્ષિણી અને મંજુભાષિણી જેવા ઓછા પ્રચલિત લગભગ ૧૭ જેટલા છંદોનો ઠેર-ઠેર કરેલો પ્રયોગ કવિની વિદ્વતાનાં દર્શન કરાવે છે.
પદ્ય – ૧, ૩૬, ૨૬, ૬૪, ૭૫, ૯૧, ૯૫ માં અનુષુપ છંદ પ્રયોજયો છે. પદ્ય – ૮, ૯, ૧૫, ૧૬, ૨૬, ૨૭, ૨૮, ૩૩, ૪૧, ૪૨, ૪૮, ૪૯, ૫૭, ૬૬, ૬૭, ૮૦, ૮૩, ૮૬ અને ૮૭ માં વસંતતિલકા પ્રયોજયો છે. પદ્ય – ૧૧, ૨૧, ૨૫, ૩૧, ૪૩, ૫૯, ૯૨ અને ૯૯ માં મન્દાન્તા પ્રયોજયો છે. પદ્ય - ૫૯, ૩૪, ૩૫, ૪૫, ૬૧, ૮૨, ૮૮, ૯૦ અને ૯૪ માં શિખરિણી છંદ પ્રયોજયો છે. પદ્ય – ૬૮ અને ૬૯ માં પૃથ્વી છંદ પ્રયોજ્યો છે. પદ્ય - ૩૭, ૩૮, ૫૫, ૬૦,૬૫, ૭૬, ૮૫, ૮૯, ૯૬ અને ૧૦૭ માં શાર્દૂલવિક્રિડિત છંદ પ્રયોજયો છે. પદ્ય – ૧૨માં ઉપજાતિ, પદ્ય - ૧૦૫માં સ્ત્રગ્ધરા તેમજ પદ્ય – ૫ માં ઉપેન્દ્રવજા છંદ પ્રયોજ્યો છે. પદ્ય - ૪, ૧૭, ૨૪, ૧૯, ૨૨, ૨૩, ૨૪, ૩૦, ૩૨, ૪૦, ૪૬, ૫૦, ૫૧, પર, પ૩, ૫૮, ૬૨, ૬૩, ૭૦, ૭૨, ૭૩, ૭૪, ૭૮, ૯૩, ૯૮, ૧૦૧ અને ૧૦૩ માં માલિની છંદ કવિએ પ્રયોજ્યો છે. પદ્ય – ૩, ૬, ૨૦, ૧૦૨ અને ૧૦૬ માં ઇદ્રવજ તેમજ પદ્ય – ૧, ૪૪, ૭૧ અને ૧૦૦ માં આર્યા છંદ પ્રયોજયો છે. પદ્ય-૮૪ માં હરિણી છંદ, પદ્ય-૮૧ માં રથોદ્ધતા, પદ્ય-૧૦૪ માં મહર્ષિણી, પદ્ય - ૯૭ માં
મંજુભાષિણી તેમજ પદ્ય-૭, ૧૪ અને ૮૧ માં કવિએ કુતવિલંબિત છંદ પ્રયોજયો છે. પાદટીપ १. 'अज्ञात्वा ते महत्त्वं यदिह निगदितं विश्वनाथ क्षमेथाः स्तोत्रं चैतत्सहस्रोत्तरमधिकतरं त्वत्प्रसादाय भूयात् । हेधा - નારાયણીયં કૃતિ૬ ૨ નનુષાં સ્તુત્યતાવર્ગનેન તું તીતાવતારરિદ્રમદ ગુરુતા આયુરોપ સૌમ્ ' -.
(‘વવ્યમાતા' ચતુર્થ ગુચ્છકમાં પ્રકાશિત “સ્વાહા સુધાર’ ની ટિપ્પણીમાંથી) "आयुरारोग्यसौख्यम् इत्यस्मात्पदादार्यभरसिद्धान्तादिन्योतिः शास्त्रप्रसिद्धेन वाररुचेन कटपयादिक्रमेण પ્રસ્થનિર્માણ સમયે (૧૭ ૧૨ ૨૧૦) પતાવતી તિતિવિરસંથાસિિત જ્ઞાતે તેન ૨૬૬૦ મતે વ્રિતાણે વિરથે “નારાયણીય' નામ સ્તોત્ર પ્રણીતવાન " (‘વ્યમાતા' ચતુર્થ ગુચ્છકમાં પ્રકાશિત સ્વાહા સુધાવર:
ની ટિપ્પણીમાંથી) ૨. “પ્રક્રિયા સર્વસ્વ' નું આ મંગલાચરણ છે :
. 'रासविलासलोकं स्मरत मुरारेमनोरमं रूपम् । प्रकृतिषु यत्प्रत्ययवत्प्रत्येकं गोपिकासु संमिलितम् ॥' इति
- ‘વ્યમાતા' ચતુર્થ ગુચ્છકમાં પ્રકાશિત “સ્વાદીસુધાવર: ની ટિપ્પણીમાંથી.