Rishi Bhashit Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 51

ਵੀਹਵਾਂ ਅਧਿਐਨ (ਉਤਕਲਵਾਦ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ਿ ਭਾਸ਼ਿਤ)
“ਪੰਜ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਉਤਕਲ ਅਰਥਾਤ ਧਰਮ ਰਹਿਤ ਚੋਰ ਦੱਸੇ ਗਏ ਹਨ। ਦੰਢ ਉਤਕਲ, ਰਜੂ ਉਤਕਲ, ਸਤੈਨ ਉਤਕਲ, ਦੇਸ਼ ਉਤਕਲ, ਸਰਵ ਉਤਕਲ”। ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਹੇ ਭਗਵਾਨ ਦੰਢ ਉਤਕਲ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ: ਦੰਢ ਉਤਕਲ ਉਸ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਆਦਿ, ਮੱਧ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਹੋਏ ਦਾ ਵਿਖਿਆਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੂਹ ਮਾਤਰ ਅਭਿਦਾਨ ਹੈ ਸ਼ਰੀਰ ਤੋਂ ਭਿੰਨ ਕੋਈ ਆਤਮਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੋ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਹੀ ਦੰਢ ਉਤਕਲ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਰਜੂ ਉਤਕਲ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਰਜੂ ਉਤਕਲ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਰੱਸੀ ਦੀ ਉਧਾਰਨ ਦੇ ਕੇ ਸਮੁਦਾਏ ਦਾ ਵਿਖਿਆਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਹ ਜੀਵਨ ਪੰਜ ਮਹਾਂ ਭੂਤਾਂ ਦਾ ਸਕੰਦ ਮਾਤਰ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੈ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੋ ਸੰਸਾਰ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਛੇਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਰਜੂ ਉਤਕਲ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਸਤੈਨ ਉਤਕਲ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ:ਸਤੈਨ ਉਤਕਲ ਉਸ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਹੋਰ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੀਆਂ ਉਦਾਰਨਾ, ਗਾਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਪਣੇ ਪੱਖ ਦੀ ਗੱਲ ਵਿਖਿਆਨ ਕਰਨਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਇਹ ਸ਼ਾਸ਼ਤਰ ਮੇਰੇ ਹਨ ਅਜਿਹਾ ਆਖ ਕੇ ਦੂਸਰੇ ਦੀ ਕਰੂਣਾ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖਣਾ ਹੀ ਸਤੈਨ ਉਤਕਲ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਦੇਸ਼ ਉਤਕਲ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਦੇਸ਼ ਉਤਕਲ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਤਮਾ ਦੀ ਹੋਂਦ ਮੰਨ ਕੇ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਅਕਰਤਾ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਉਹ ਆਤਮਾ ਦੇ ਇਕ ਦੇਸ਼ (ਹਿੱਸੇ) ਦਾ ਛੇਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਇਹੋ ਦੇਸ਼ ਉਤਕਲ ਹੈ।
[44]