________________
હાનિ થઈ હોય; એવાં અનેક કારણોને લીધે દુ:ખગર્ભિત વૈરાગ્ય થાય છે, અને તેવા વૈરાગ્ય વડે દીક્ષા ગ્રહણ કરવાની ઇચ્છા થાય છે. પરંતુ કૃપારામનો વૈરાગ્ય એવો નહોતો. કારણ કે એમની સંસારી સ્થિતિ ગર્ભશ્રીમંત હોવાથી કોઈ પ્રકારની ન્યૂનતા નહોતી. સ્ત્રીપુત્રની ઉપાધિ તો વળગાડી જ નહોતી. અને બીજું કોઈ પણ કારણ એવું નિષ્પન્ન થયેલું નહોતું. તેમના દિલમાં તો પૂર્વના ક્ષયોપશમથી અને ગુરુમહારાજના ઉપદેશથી નિરંતર એવા વિચાર આવ્યા કરતા હતા કે – સંસારીપણામાં પણ જેમની દેવેંદ્રો સેવા કરતા હતા એવા તીર્થંકરોએ અને ષટ્ખંડ રાજ્યના અધિપતિ ચક્રવર્તીઓએ પણ સંસારને અનિત્ય જાણીને રાજઋદ્ધિ અને કુટુંબ-પરિવારાદિકને છોડી ચારિત્ર અંગીકાર કર્યું તો તેઓ પરમાનંદ સુખના ભોક્તા થયા છે. પણ જેઓ વિષયસુખમાં મગ્ન રહી ક્ષણિક સુખમાં ખૂંચી ગયા, રાજ્યસુખ છોડી શક્યા નહીં તેઓ ચક્રવર્ત્યાદિ છતાં પણ નરકની અતિ તીવ્ર અને અસહ્ય વેદના ભોગવવાવાળા થયા છે. ચક્રવર્ત્યાદિના સુખ આગળ આપણું સાધારણ મનુષ્ય પ્રાણીનું સુખ મહાસમુદ્રમાંના એક બિન્દુતુલ્ય નથી, તે છતાં તેમાં મોહ પામીને તેને છોડી શકતા નથી એ તેમની કેવી મૂઢતા છે ? આ સંસારનું સ્વરૂપ ઇન્દ્રજાળ, વિદ્યુત્તા ચમકાર અથવા સંધ્યાના રંગ જેવું ચપળ છે. આ પંચમ કાળમાં પ્રાયઃ ઘણા જીવો અલ્પ પુન્યવાન્ હોવાથી, જીવિતપર્યંત અવિચ્છિન્નપણે
૯
