________________
ખ્યાત દીપો અને સમુદ્રો મધ્યલોકમાં છે. અહીં જંબૂદ્વીપનું વર્ણન કરાશે.
જબૂદ્વીપના પદાર્થો-૧ ખંડ (પરદ જોજન દર કલા પ્રમાણ ૧ ખંડની પહોળાઈ), ૨. જોજન (ક્ષેત્રફળ), ૩ વર્ષ (ક્ષેત્રો), ૪. વર્ષધર (પર્વતો), ૫ શિખર, ક તીર્થ (આરા) ૭ શ્રેણિ (વૈતાઢય પરનાં શહેરભવનોની પંક્તિ) ૮. વિજય (ચકવર્તીને જીતવાનાં ક્ષેત્ર). ૯. દ્રહ (સરોવર, કુંડ), ૧૦. નદીઓ-આ પદાર્થોનું વર્ણન તે સંગ્રહણી.
૧. ખંડો-થાળી જેવા ગોળ જંબૂદીપની ૧ લાખ જોજનની પહોબાઈને ૧૯૦એ ભાગતાં પ૨૬ જો૬ કલા (પ૨૬, જો૧/ જો =૧ કલા) આવે, તે ૧ ખંડ કહેવાય. એ ભરતક્ષેત્રની પહોળાઇ છે. લંબાઈ તો પૂર્વથી પશ્ચિમ સુધી. એવા કુલ ખંડો ૧૯૦ છે. તે આ રીતે - ભરત ક્ષેત્ર-પર્વત-ક્ષેત્ર-પર્વત એમ કુલ ૭ ક્ષેત્ર અને ૬ પર્વતમાં દક્ષિણથી ઉત્તર સુધીના ૧ લાખ જોજન સમાઈ જાય છે. ભરતથી ઉત્તર તરફ આગળ આગળના ક્ષેત્ર પર્વતો બમણા બમણા પહોળા, અને વચલા મહાવિદેહથી આગળ ઐરવત તરફના અર્ધા અર્ધા પહોળા છે.
ઉ. જયંતદ્વાર
ઐરવત વૈજયન્ત
) પૂ. વિજય દ્વાર ૫. મહા (મેરુ) વિદેહ,
દ્વાર - ભરત દ. અપરાજિત દ્વાર
Jain Education International
For Privateliérsonal Use Only
www.jainelibrary.org
