Prachin Tatha Navya Karmgranth Chatushka

Author(s): Vijayhemprabhsuri, Pareshbhai J Shah
Publisher: Vijaynitisuri Jain Tattvagyan pathshala

Page 164

૧૪૧
કર્મવિપાક કર્મગ્રન્થ
ओसन्नं सुरमणुए, सायमसायं तु तिरियनिरएसु । मजं व मोहणीयं, दुविहं दंसणचरणमोहा ॥ १३ ॥
ગાથાર્થ દેવ-મનુષ્યગતિને વિષે પ્રાયઃ સાતાનો અને તિર્યંચ તથા નરકને વિષે પ્રાયઃ અસાતાનો ઉદય છે. મોહનીય કર્મ મદિરા જેવું છે અને દર્શનમોહનીય તથા ચારિત્રમોહનીયના ભેદથી બે પ્રકારે છે. ૧૩. दसणमोहं तिविहं, सम्मं मीसं तहेव मिच्छत्तं । सुद्धं अद्धविसुद्धं, अविसुद्धं तं हवइ कमसो ॥ १४ ॥
ગાથાર્થ દર્શનમોહનીય કર્મ ત્રણ પ્રકારે છે. ૧) સમ્યકત્વમોહનીય, (૨) મિશ્ર મોહનીય, (૩) મિથ્યાત્વમોહનીય. તે ત્રણે કર્મ અનુક્રમે શુદ્ધ, અર્ધશુદ્ધ અને અશુદ્ધપૂજ સ્વરૂપ છે. ૧૪. નીય-ભગીય-પુ0-પાવાડડસંવ-સંવર-વંથ-મુq-નિઝરVITI ને સંહફ તાં, સમું રૂડું-વેદું-મે
ગાથાર્થ- જીવ-અજીવ-પુણ્ય-પાપ-આશ્રવ-સંવર-બંધ-મોક્ષ અને નિર્જરા આ નવ તત્ત્વોની જેના વડે શ્રદ્ધા કરાય છે તે તત્ત્વોની રુચિસ્વરૂપ આત્મપરિણામને સમ્યક્ત કહેવાય છે અને તે સમ્યકત્વ ક્ષાયિકાદિ બહુભેટવાળું છે. ૧૫. मीसा न रागदोसो, जिणधम्मे अंतमुहु जहा अन्ने । नालिअरदीवमणुणो, मिच्छं जिणधम्मविवरीअं ॥१६॥
ગાથાર્થ- જેમ નાલીકેર દ્વીપવાસી મનુષ્યને અન્ન ઉપર પ્રીતિ-અપ્રીતિ હોતી નથી, તેમ મિશ્રમોહનીય કર્મના ઉદયથી જીવને જૈનધર્મ ઉપર રાગ કે દ્વેષ હોતો નથી. તેનો કાળ અંતર્મુહૂર્ત છે. અને જૈનધર્મથી વિપરીત શ્રદ્ધા તે મિથ્યાત્વ મોહનીયકર્મ કહેવાય છે. ૧૬. सोलस कसाय नव नोकसाय, दुविहं चरित्तमोहणीयं । अण-अप्पच्चक्खाणा, पच्चक्खाणा य संजलणा ॥ १७ ॥