________________
તા. ૧૬-૧૨-૯૩
પ્રબુદ્ધ જીવન
પરમાનંદ કાપડિયા જન્મશતાબ્દી ઉત્સવ
* વ્યાખ્યાનોનો કાર્યકમ
. D અહેવાલ : ચીમનલાલ એમ. શાહ, કલાધર શ્રી પરમાનંદ કાપડિયા સ્મારક નિધિ અને શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક શ્રી પરમાનંદ #પડિયા સ્મારક નિધિના મેનેજિંગ ટ્રસ્ટી શ્રી સૂર્યકાંત સંધના સંયુક્ત ઉપક્રમે પરમાનંદ કાપડિયા જન્મ શતાબ્દી વર્ષની ઉજવણી પરીખે પોતાના વક્તવ્યમાં કહ્યું હતું કે પરમાનંદભાઈ દંતકૂશ હતા. પ્રસંગે મુંબઈમાં બે દિવસનાં વ્યાખ્યાનોનો કૃર્યક્રમ યોજવામાં આવ્યો તેઓ આગળનું જોઈ શકતા અને તે મુજબ પોતાનો ચહ કંડારતા હતો. ચર્ચગેટ ખાતેના ઇન્ડિયન મરચન્ટરંમ્ રોમ્બરના સભાગૃહમાં પરમાનંદભાઈના જીવન પર દૃષ્ટિપાત કરતાં એક વાત એમના જીવનમાં બુધવાર, તા. ૧લી ડિસૈમ્બર, ૧૯૯૩ના સાંજના છ વાગ્યે શ્રી યદુવંત સળંગ તેવો મળે છે કે તેઓ સદાય નવા વિચારના પુરસ્કર્તા હતા.. પૈઈએ અને શ્રી હરીન્દ્ર દવેએ પરમાનંદ કાપડિયાં એક વિલક્ષણ કાર્યક્રમના પ્રમુખ સુપ્રસિદ્ધ લેખક અને ચિંતક છે. રમણલાવે પી. પ્રતિભા'એ વિષય પર વ્યાખ્યાનો આપ્યાં હતાં. ગુરુવાર, તા. ૨૪ શાહે પોતાના વક્તવ્યમાં જણાવ્યું હતું કે પરમાનંદભાઈની જન્મ થતાબ્દી ડિસેમ્બર,૧૩ના રોજ એક સ્થળ . ઉખાબહેન મહેતાએ 'સ્વતંત્ર એક ઐતિહાસિક ઘટના કહી શકાય. પસઠ વર્ષના જૈન યુવક સંઘની સંગ્રામમાં મહિલાઓનો ફાળો એ વિષય પર વ્યાખ્યાન આપ્યું હતું. આ
ઈતિહાસમાં પરમાનંદભાઈનો ફળો બહુમૂલ્ય રહ્યો છે. પરમાનંદભાઈ , દિવસના બીજ વ્યાખ્યાન શ્રી નારાયણ દેસાઈ અનિર્વીય સંજોગોને
એટલે બહુમુખી વ્યક્તિત્વ, પરમાનંદભાઈ એટલે સત્યના અને સૌંદર્યના કારણે વ્યાખ્યાન આપવા આવી શક્યા ન હતા. બંને દિવસની વ્યાખ્યાન
પૂજારી, પરમાનંદભાઈ એટલે પ્રસન્નતા, વિચારશીલતા, ગુણગ્રાહકતા, સભાનું પ્રમુખસ્થાન ડૉ. રમણલાલ ચી. શાહે લીધું હતું. ધર્યક્રમનો
સ્વસ્થતા, ક્લારસિકતા, સંનિષ્ઠ, ઉદારતા, નિભતા, નિર્ભિકતા, અહેવાલ નીચે પ્રમાણે છે.
વત્સલતા, વગેરેથી ધબકતું જીવન. એમનું વ્યક્તિત્વ એવું ચેતનવંતુ હતું પહેલા દિવસના પ્રથમ વ્યાખ્યાતા યશવંત દોશીએ કહ્યું હતું કે
કે હજીયે એમની સાથંના કેટકેટલા પ્રસંગો જીવંત બનીને નજર સામે પરમાનંદ કાપડિયામાં અનેક વિશિષ્ટ લક્ષણો હતાં. એટલે એક વિલક્ષણ પ્રતિભા કહેવામાં આપણે કંઈ વધારે પડતી વાત, કંઈ અયુક્તિ કરતા
કાર્યક્રમનો પ્રારંભ શ્રીમતી ગીતાબહેન પરીખ અને સૂર્યકાંત નથી. જો કે એમની ખૂબી એ હતી કે વિશેષતાઓને સામાન્યતાના
પરીખની પ્રાર્થનાથી થયો હતો. કાર્યક્રમના સંયોજક શ્રી સુબોધભાઈ શાહે દેખાવ નીચે તેઓ કી રાખતા. પરમાનંદભાઈ મિત્ર બનાવવાની અદભૂત કલા હતી. તમે એમના પરિશ્યમાં આવો પછી ધીમે ધીમે
સૌને આવકાર આપ્યો હતો. ડો. રમણલાલ શાહે બંને વક્તાઓનો કરતાં ક્યારે એમના મિત્ર બની ગયા નેનો તમને ખ્યાલ પણ ન રહે.
પરિચય આપ્યો હતો. પરમાનંદભાઈની સુપુત્રી શ્રીમતી મીનાબહેન એમના વિશાળ મૈત્રી નિર્માણની એક ચાવી એમની ઉગ્રતા વિનાની
ગાંધીએ પોતાના પિતાના અંગત સંસ્મરણો કહ્યા હતાં. શ્રી પ્રદીપભાઈ તાર્કિકતી હતી. એ તમારી સાથે હંમેશા ચર્ચા કરવા તૈયાર હોય પણ
અમૃતલાલ શાહે આભાર વિધિ કર્યા બાદ પ્રથમ દિવસના આ યાદગાર પોતાની વાત તમારા મનમાં ઉતારવાની ઉતાવળ ન હોય. ચર્ચાનો માર્ગે
| કાર્યક્રમની સમાપ્તિ થઈ હતી. પન્ન પૂરેપૂરો સાંકળવાની એમનામાં ધીરજ હતી અને પોતાની વાત
બીજા દિવસે છે. ઉષાબહેન મહેતાએ 'સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં તર્કબદ્ધ રીતે યુવાની કથળતા હતી. સામા પક્ષ અકળાઈ જાય તો મહિલાઓનો ફાળો એ વિષય ઉપર બોલતાં જણાવ્યું હતું કે આપણો તેના હથિયાર મકાવી તેને શાંત કરી દેવાની આવડત તેમનામાં સ્વતંત્ર સંગ્રામ મુખ્યત્વે અહિંસક રૉ હતો. આઝાદીની આ લડાઈમાં
મહાત્મા ગાંધીના નેતૃત્વ નીચે એક તરફ જેમ અનેકે સત્યાગ્રહી વીરોએ પહેલા દિલના બીજા વ્યાખ્યાતા શ્રી હરીન્દ્રભાઈ દવેએ કહ્યું હતું જે સાઈસ, શૌર્ય અને સ્વાર્પણની ભાવના દાખવી હતી તેમ ભારતની કે મને વૈષણવ સેવાનું જેટલું ગૌરવ છે એટલું જ ગૌરવ મને જૈન હોવાનું મહિલાઓએ પણ સામી છાતીએ ગોળી ઝીલી હતી. નાના નાના છે. આવો દકિોટ કેળવવા માટે જરૂરી એવી ધર્મની વિકાળના મને ભૂલકાંઓને લઈને જેલમાં ગઈ હતી અને અનેક પ્રકારની યાતનાઓ પરમાનંદભાઈપાસેથી જાણવા મળેલી. મારા જીવનને, વિચારોને તેમના મા ભોમની સ્વાતંત્ર્યતા કાજે સહન કરી હતી. લખાણોએ ૧ સમૃદ્ધ કર્યું છે. પરમાનંદભાઈની વાત જોડે તમે સંમત આઝદી જંગમાં સૌથી મહત્વનો ફાળો કરતુરબાનો રહ્યા હતો, થતા નથી રમ તેઓ જણે ત્યારે ક્યારેય તેમને જુદી પંગનના ગાણી તેમણે સત્યાગ્રહની લડતમાં સ્ત્રીઓ ભાગ લઈ શકે તે માટે બાપુને તેઓ તમારીઅવગણના નહિ કરે, એ તમારી સાથે બેસ, તમારી જોડે સતત પ્રેરણા આપી હતી. આ લડતમાં ભાગ લેનાર મેડમ ભીખાજી, ચર્ચા કરશે અને એમનું રિબિંદુ સમજાવવા મળશે. તમારું દૃષ્ટિબિંદુ સરોજિની નાયડુ, કમલાદેવી ચટોપાધ્યાય, અરુણા અસફઅલી, કેરને સમજવા પ'પ્રબુદ્ધજીવનનું પરમાનંદભાઈએ બત્રીસ વર્ષ સુધી લક્ષ્મીબાઈ વગેરેનો સ્મરણો તથા પોતાના જેલ જીવનનાં સ્મરણો તેમણે તંત્રીપદ શમાવ્યું હતું. સામાજિક, રાજકીય, સાહિત્યિક અને બીજા ઘણા નાન્ન કર્યા હતાં. સ્તરની ધનાઓને નિરપેક્ષ રીતે અને એક જ ત્રાજવા પર મૂલવનાર બીજા દિવસના આ મર્યક્રમનો પ્રારંભ શ્રીમતી કોકિલાબહેન પત્રોમાં 'બુદ્ધજીવનનું સ્થાન મોખરે હતું.
વકની પ્રાર્થનાથી થયો હતો. કાર્યક્રમના પ્રમુખ છે. રમણલાલ વી. સંધા પ્રમુખ શ્રી ચીમનલાલ જે શાહે ઉદ્દબોધન કરતાં જણાવ્યું શાહે સ્વાગત પ્રવચન કરવાની સાથે વક્તા ડો. ઉષાબહેન મહેતાનો હતું કે ૧૨માનંદભાઈનો અને મારો ચાર દાયકાનો સંબંધ હતો.
પરિચય આપ્યો હતો. પરમાનંદભાઈની સુપુત્રી ગીતાબહેન પરીખે પરમાનંખાઈ સૌની સાથે એક કુટુંબની જેમ ભળી જાય. પરમાનંદભાઈ પરમાનંદભાઈની જન્મશતાબ્દી નિમિતે રચેલ સોનેટ ગાયું હતું. કાર્યક્રમનું માણસની તા. પરમાનંદભાઈના બે પ્રિય વિષયો હતા એક
સંચાલન ચીમનલાલ જે. શાહે કર્યું હતું. આભારવિધિ શ્રી પ્રવીણચંદ્ર કે. 'પ્રબુદ્ધવન અને બીજી પર્યુષણ વ્યાખ્યામાળા.
શાકે કરી હતી.
હતી.
