________________ કે પ્રબુદ્ધ જીવન | તા. 16-11-93 સ્વ. જેઠાલાલ ઝવેરી A 0 રમણલાલ ચી. શાહ - ૧૯૩૦ના જમાનાના વિઘન શાખાના ગ્રેજયુએટ, સાધનસંપન્ન, અનઇનના ૧૯મા દિવસે રાત્રે નવ વાગ્યે અમે સપરિવાર એમનાં દેશ-વિદેશમાં પ્રવાસ કરનાર, સક્સ ઉઘોગપતિ, પ્રખર તત્ત્વચિંતક, દર્શન કરવા માર્યા હતાં. એ વખતે એમના સુપુત્ર શ્રી રરિમભાઈ ઝષે પ્રાધ્યાનના આરાધક, જૈન સમાજના એક અગ્રણી એવા શ્રી જેઠાલાલ તથા પરિવારના સભ્યો અને દર્શનાર્થીઓ એમની પાસે બેસીને સ્તુતિ, ઝવેરીએ 83 વર્ષની ઉંમરે સંથારો લઈ ૧૭મી નવેમ્બર, ૧૯૯૩ના નોત્રો, પદો વગેરે મધુર કંઠે ગાઈ રહ્યાં હતાં. શ્રી જેઠાલાલભાઈ ત્યારે રોજ અનશનના ૪૧મા દિવસે સમાધિપૂર્વક દેહ છેડયો. 4. જેઠાલાલ અત્યંત સ્વસ્થ અને પ્રસન્ન હતા. મને તેમની પાસે બેસવાની તક ઝવેરીની એક શ્રાવક તરીકેની અંતિમ આરાધના અત્યંત વિરલ, પ્રેરક મળી. તેમણે ધર્મ અને તત્ત્વજ્ઞાનની કેટલીક સરસ વાતો કરી. પોતે રાગ અને અનુમોદનીય રહી. રહિત દશામાં રહેવાનો પ્રશસ્ય પુરુષાર્થ કરી રહ્યા હતા. પરિવારના સભ્યો કેટલાક સમય પહેલાં તે જેઠલાલભાઈની તબિયત બગદ્ધી ની તરફ એમની આસક્તિ રહી નહોતી. તેઓ અત્યંત સ્વસ્થ, દંત અને હતી. ઉમરને કારણે તેમને હૃદયરોગની, દમની અને સારણગાંઠની, એમ આત્મનિમગ્ન હતા મૃત્યુ માટેની એમની માનસિક તૈયારી પૂરેપૂર હતી. ત્રણ મોટી બીમારી ચાલુ હતી. એ બીમારીએ જ્યારે ગંભીર સ્વરૂપ એ માટે એમનો ઉલ્લાસ ધણો હતો, કારણ કે આ પ્રસંગ એમને માટે પકડયું ત્યારે તેમને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યાં. 83 વર્ષની શોકનો નહિ, પરંતુ ઉત્સવનો હતો. એમની સાથે સંથારા વિશે કેટલીક ઉમરે આવી ગંભીર બીમારીમાં જેઠાલાલભાઈને એમ લાગ્યું કે પોતાનું વાતચીત થઈ. તેમણે કહ્યું. ધરનાં સ્વજનોએ મને વિનંતી કરી હતી કે શરીર હવે સાધના માટે કશું કામનું રહ્યું નથી, એટલે એમણે સંક૬૫ છે મારી દેવગતિ થાયે નો કે પછી મારે દેવ તરીકે કુટુંબની સંભાળ ર્યો કે હોસ્પિટલમાંથી ઘરે પાછા ચાલ્યા જવું અને યતિથી દેહ છોડવો. - રાખવા કોઈ કોઈ વખત પધારવું, પરંતુ મેં તેઓને કહ્યું હતું કે તમારે ઓક્સિજન અને દવાઓ વગર તેઓ એકાદ બે દિવસથી વધારે ટકી મારા તરફથી એવી કોઈ આશ રાખવી નધિ અને મારા પ્રત્યે એવી નહિ શકે એવી ડોક્ટરની ચેતવણી નાં જેઠાલાલભાઈ પોતાના નિર્ણયમાં કોઈ આસક્તિ રાખવી નધિ, કારણ કે હું રાગરહિત રહેવા ઝંખું છું અને તમે ૫ણ સૌ રાગરહિત થાવ એમ હું ઈચ્છું છું. ' અડગ રહ્યા. તેમને ઘરે લઈ જવામાં આવ્યા. તા. ૫મી ઓક્ટોબર, શ્રી જેઠલાલભાઈની આવી ઉચ્ચ આત્મદશ જોઈને તેમના પ્રત્યે ૧૯૯૩ના રોજ કુટુંબના સર્વે સભ્યો સમક્ષ એમણે સંધારો લેવાનો અમને ખૂબ આદરભાવ થયો હતો. પોનનો સંકલ્પ જાહેર કર્યો. પૂ. આચાર્ય તુલસીજી, 5, યુવાચાર્ય સ્વ. જેઠાલાલભાઈનો આત્મવિશ્વાસ કેટલો બધો દઢ હતો તે બીકૃત મઢપ્રજ્ઞ૪, 5, મહેન્દ્રમનિ વગેરેની સંમતિ અને આશીર્વાદ મેળવીને એક પ્રસંગ પરથી પણ જાય છે. દિવાળીના દિવસો પાસે આપી ત૭મી ઓક્ટોબરે તેમણે પૂ. સાધ્વી શ્રી સોહનકુમારી પાસે જતા હતા. એ દિવસોમાં પોતે દેહ છોડે નો ભલે ઉત્સવરૂપ હોય ! પચ્ચકખાણ લઈ સંથારે શરૂ કર્યો. આ દેહ મને છોડી જાય એ પહેલાં પણ બાળજીવોમાં ગમગીની ફેલાય. એટલે જેઠલાલભાઈએ કુટુંબીજનો હે દેહને છોડી દેવા ઈચ્છે છે. એવી ભાવના સાથે તેમનો સંથારી ચાલુ કરી દીધું હતું કે દિવાળીના પર્વની તમે કોઈ ચિંતા કરો ની થયો. આચાર્યની વાત તો એ છે કે સંથારો લીધા પછી તેમનો દેહ ભલે . દિવાળી અને નૂતનવર્ષના દિવસ પછી જ દેહ છોડ. અનશની થો જરિત થયો હતો તો પણ તેમનું મનોબળ અને આત્મબળ વધતું ત્રીસમા દિવસે પણ આવી દઢતાથી કહેવું એમાં એમનું કેટલું કી ગયું. તેમà કદંબના સભ્યોને કહ્યું કે ' તમારો મોહ છોડી દઉં છે, આત્મબળ રહેલું હતું તે જણાય છે. ખરેખર એમણે પોતાના સંતા અને તમારે મારો મોહ છોડી દેવો.' એમનાં પત્ની સૂરજબહેન અને અનસાર સંવત 2050 ની શરૂઆત થયા પછી જ દેહ છોડયો. સંતાનો વગેરે પાસે એવો સંકલ્પ કરાવ્યો કે આ ઉત્સવનો પ્રસંગ છે, - સ્વ. જેઠાલાલભાઈનો પરિચય મને મુંબઈ જૈન યુવક સંધની પર્યુષણ માટે કોઈએ શોક કે રૂદન કરવું નહિ, પણ પ્રસન્નતા ધારણ કરવી. વ્યાખ્યાનમાળામાં પ્રાધ્યાન વિશે વ્યાખ્યાન આપવા માટે પધાર્યા એમની સલાહ કટુંબીજનોએ સહર્ષ સ્નારી અને આખો પ્રસંગ ધણી ત્યારથી થયો હતો. મને એમની સાધના માટે ધણો આદરભાવ ઈનો સારી રીતે પાર પાડયો. પ્રાધ્યાન એમનો ખાસ રસનો અને અભ્યાસનો વિષય હતો. - સ્વ. જેઢલાલભાઈએ સંથારો લેવાનો વિચાર તો પંચેક વર્ષો પૂર્વે સ્વ. જેઠાલાલભાઈ ઝવેરીનો જન્મ કચ્છમાં ભુજ નગરમાં ઈ. સ. પોતાના જન્મદિને પૂ આચાર્ય શ્રી તુલસીજીને વંદન કરવા ગયા હતા. ૧૯૧૧ના એપ્રિલની ૧૭મી તારીખે થયો હતો. એમણે અભ્યાસ ત્યારે કરી લીધો હતો. સંથારામ અન્ન અને પાણીના ભાગ દ્વારા દેહને મુંબઈમાં આવીને કર્યો હતો. ઈ. સ. 1930 માં એમણે મુંબઈ ફશ કરીને અનુક્રમે છેડી દેવાનો હોય છે. દેહનાં પાતળા થવા સાથે યુનિવર્સિટીની B. Sc.ની ડિગ્રી પ્રથમ વર્ગમાં ઉત્તીર્ણ થઈને પ્રાપ્ત કરી માયોને પણ પાતળા કરી નાખવાના હોય છે. એટલે સ્વ. હતી. આમ તેમણે વિજ્ઞાન શાખાનો અભ્યાસ કર્યો હતો. ગણિત અને જેઠલાલભાઈએ જ્યારથી સંલેખના લેવાનો વિચાર કર્યો ત્યારથી જ ભૌતિક વિજ્ઞાન એમના પ્રિય વિષયો હતા. તેમનની કારકિર્દી તેજસ્વી ! દેહના પોષણને મિક અટકાવવાનો સંકલ્પ કરી લીધો હતો. આરંભમાં હતી ત્યાર પછી તેમને વ્યવસાયમાં ઝંપલાવ્યું હતું. ઉત્તરૌત્તર પ્રગતું, દર મહિને એક ઉપવાસ કરવાનું તેમણે ચાલુ કરી દીધું હતું. ત્યાર પછી કરતાં કરન તેમણે હિન્દુસ્તાન ટયર્સ લિમિટેડમ તથા ભારત બિંદ તે વધારાના 2 મહિના બે ઉપવાસ ત્રણ ઉપવાસ એમ તેઓ લિમિટેડમાં મેનેજિંગ ડાયરેકટર તરીકે કુશળ કામગીરી બજાવી દસ ઉપવાસ સુધી પહોંચી ગયા હતા. આ રીતે સંથારા માટે તેમણે તેઓ એક સફળ ઉદ્યોગપતિ રહ્યા હતા. કાનને નિમિત્તે શારીરિક અને માનસિક એમ બંને રીતે પૂર્વ તૈયારી સારી રીતે કરી વ્યાખ્યાનો આપવા માટે તેમણે દુનિક્તના ઘણા દૂર દૂરના દેશોનો પણ ઊંધી હતી. એ તૈયારી સાથે એમનું શ્રદ્ધાબળ પણ અનોખું વધતું જતું પણ કર્યો હતો. ઈ. સ. ૧૯૭૯માં વ્યવસાયમાંથી તેઓ નિવૃત્તી , (અનુસંધાને પૃષ્ઠ ૧૯મું) | મલિક : શ્રી મુંબઈ જન યુવક સંઘ મદ્રક, પ્રકા,ક : પી ચીપરલાલ જે થાણે, પ્રકાશન સવ. ૩૫સરદાર વી પી વૌડ, મુંબઈ-૪૦૦ 04 4. | ફોન : 3503 હા, પુત્રધાન : રિલાયન્સ ઓફસેટ પિટર્સ, 19, ખાંડિમા સ્ટ્રીટ, મુંબઇ 400 008. વેરટાઇપ સેટિંગ : યુદ્ધીકર, મુંબઈ - 40 0 092.
