________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નાની-પાતળા લીંબડાવાળી ધાર ઝુડવડલી-મુંડા જેવા વડવાળું આંબલા-અબાવાળું
વડલી-વડની લધુ આકૃતિ વડલીવાળું ખિજડિયા-ખીજડાવાળું
બરડી-જ્યાં પુષ્કળ બે રડી થાય છે દિવાળી––દીવાળું ગામનાની ગંદીને બીલડી-બીલીવ છું. બીલી પવિત્ર વૃક્ષ મનાય છે.
કટન્દી પણ કહે છે, એનાં ફળ મીઠાં હોય છે. એનાં પાન શિવને ચડાવાય છે. આ વૃક્ષ બહુ અબળાશ-આંબળાવાળું
અલ્પ સંખ્યામાં જોવા મળે છે, કરમદડી-કરમદીવળુિં ગામ. કરમદાનાં વૃક્ષ ઘાટ કરી-કરવાનું
ઘેઘૂર ને નીચાં હોય છે. સિંહ એની છાયાને કણઝા-જ્યાં કણજો થાય છે તેવું ઉપયોગ કરે છે.
કણઝડી-કણઝાનું વૃક્ષ સીધું ઊંચું હોય છે. એનાં ખાખરાવાલા-ખાખરાવાળું
ગૂડ-પાન-બી-મૂળ વગેરે ઔષધ તરીકે ચિત્રાવડ-ચિત્રાનામની વ્યક્તિએ વસાવેલું વડવાળું
વપરાય છે. જાનવડલા-જાન” એ કોઈ સ્ત્રીનું નામ છે. એણે ડમરાળા-ભરાવાળું ડમરાનાં મૂળ અને છાલ ઔષધ વસાવેલ વટલાવાળું ગામ. દેરડી' ગામ પણ
તરીકે વપરાય છે. જાનબાઈની દેરડી' તરીકે ઓળખાય છે,
ઉંબરી-જ્યાં ઊમરા-ઉંબરીનું વૃક્ષ છે. મૈત્રક દાનએ અમરેલી જિલ્લામાં છે. ધાબાવડ-ધટાદાર વડવાળું
શાસનનાં તામપત્રોમાં “ઉદુબરુ ગામ ભાખરવડ
નામ મળે છે. ઊમરા-ઉંબરાને સંસ્કૃતમાં વડવાળા-વડવાળું
ઉદુમ્બર' કહે છે, એ ઓષધ માટે પણ પાટવડ–ઉપરથી પાટ-સપાટ જેવા લાગતા વડવાળું
ઉપયોગી વૃક્ષ છે. વાંદરવડ–જયાં વાંદરા રહે તે વડવાળું
હડમતિયા–બજૂરી. હડમત નામની વ્યક્તિએ વસાવેલું માંડાવડ-માંડા” નામની વ્યક્તિએ વસાવેલું વડવાળુ ખજૂરીવાળું નાગવડલા જ્યાં નાગ રહે છે તેવા વડલાવાળું , ખાખરા.ખાખરા ઊગે છે તે. કાલાવડ-કલા-કાલાએ વસાવેલું વડવાળું ગામ અથવા નકા-આ એક વિશિષ્ટ ગામનામ છે નડ અર્થાત્
એકદમ લીલાશ થઈ જતાં નડકામાં દૂરથી નેતર ! એટલે કે જ્યાં નડ–નેતર થાય છે. જે વડ કાળો દેખાય છે તેની નજીકનું ગામ, મહુડા-જ્યાં મહુડા થાય છે કૃષ્ણવટ'
મહુડી–મહુડાને રસ નશાકારક છે. જેતલવડ-જેતલજી નામની વ્યક્તિએ વસાવેલું વડ- ખજૂર-ખજુરીવાળું
વાળું ગામ અથવા એની સ્મૃતિમાં વસેલું ખાખરાવાળી-ખાખરાવાળું
વડવાળું પીરવડ-કોઈ પીરના સ્થાનકવાળા વડવાળું
શેરડી-થેરવાળું. થરડી એ એક જાતને પથ્થર વિછાવડ–વીછા-બિછ (આ નામ કાઠી જ્ઞાતિમાં હેય
પણ થાય છે. સંભવત: થર જેવા લીલા છે) નામની વ્યક્તિએ વસાવેલું વડવાળું
રંગની ને પે હેવાથી એને થોરડી'
કહ્યો હોય. સુડાવડ–જ્ય ધણ સૂડા-પોપટ રહે છે તેવું વડવાળું આંબાવડ–જ્યાં છે અને વડ એક સાથે ગેલ કાંકચિયાળા-કાંકચિયા નામના કાંટાળા વેલા જેથી છે તેવું
થાય છે. ખીલાવડ-એકદમ ખલા જેમ ઊભા વાવાળું ગડુગડુ અર્થાત ગળે. (સં.) ગુચી વાડ કે વૃક્ષચાંચવડ
આધારિત ઘણી ઉપયોગી વનસ્પતિ છે. સપ્ટેમ્બર ૧૯૯૧
પથિક
૧૨
For Private and Personal Use Only
