Book Title: Padarth Prakash 10 Karmprakruti Bandhankaran
Author(s): Vijayhemchandrasuri
Publisher: Sanghvi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust
View full book text
________________ દ્વાર ૧૨મુ-જો-યુગ્મ, દ્વાર ૧૩મુ-પર્યવસાન 107 રસબંધસ્થાનોની સંખ્યા - 1 સમયમાં સૂક્ષ્મ અગ્નિકાયમાં ઉત્પન્ન થતા જીવો થોડા છે. તે અસંખ્યલોકાકાશપ્રદેશ પ્રમાણ છે. તેના કરતા અગ્નિકાયમાં પૂર્વ ઉત્પન્ન થયેલા જીવો અસંખ્ય ગુણ છે. તેના કરતા અગ્નિકાયની કાયસ્થિતિ અસંખ્ય ગુણ છે. તેના કરતા રસબંધસ્થાનો અસંખ્યગુણ છે. (12) ઓજો-યુગ્મ - ઓજ એટલે એકી સંખ્યા. યુગ્મ એટલે બેકી સંખ્યા. જે સંખ્યાને 4 થી ભાગતા શેષ 1 રહે તે સંખ્યાને કલ્યોજ કહેવાય છે. દા.ત., 13. જે સંખ્યાને 4 થી ભાગતા શેષ 2 રહે તે સંખ્યાને દ્વાપરયુગ્મ કહેવાય છે. દા.ત., 14. જે સંખ્યાને 4 થી ભાગતા શેષ 3 રહે તે સંખ્યાને ત્રેતૌજ (ત્રોજ) કહેવાય છે. દા.ત., 15. જે સંખ્યાને 4 થી ભાગતા શેષ 0 રહે તે સંખ્યાને કૃતયુગ્મ કહેવાય છે. દા.ત., 16. રસના અવિભાગ, રસબંધસ્થાન અને કંડકની સંખ્યા કૃતયુગ્મ સંખ્યા છે. (13) પર્યવસાન - રસબંધના પસ્થાનકમાં પૂર્વે કહ્યા મુજબ અનંતગુણવૃદ્ધ રસબંધસ્થાનો 1 કંડક પ્રમાણ થયા પછી મૂળથી પ્રથમ અનંતગુણવૃદ્ધ રસબંધસ્થાનની પૂર્વેના રસબંધસ્થાન સુધીના રસબંધસ્થાનો ફરી આવે. ત્યાં સ્થાનક પૂરું થાય છે. જસ્થાનકનું ચરમ રસબંધસ્થાન તે અનંતભાગવૃદ્ધ રસબંધસ્થાન છે. તેને ષસ્થાનકનું પર્યવસાન કહેવાય છે. પછી પછીના સ્થાનકનું [ રસબંધસ્થાનોના ઉત્કૃષ્ટકાળની અપેક્ષાએ યવની આકૃતિની સ્થાપના અને રસબંધસ્થાનોની સંખ્યાની અપેક્ષાએ વજની આકૃતિની સ્થાપના પૂર્વે યોગસ્થાનમાં બતાવેલ યવની આકૃતિની સ્થાપના અને વજની આકૃતિની સ્થાપના પ્રમાણે જાણવી. A અહીં રસના અવિભાગોનો અર્થ એક વર્ગણામાં રહેલા કુલ રસના અવિભાગો અને એક રસબંધસ્થાનમાં રહેલા કુલ રસના અવિભાગો એવો સંભવે છે.
