________________
જ
શ્રી મહાવીર દર્શન (3) તો હવે ખરેખર પ્રયોજાવાન શું છે?
લોકમાં સોનાના સોળ વાલ પ્રસિધ્ધ છે. પંદર-વલા સુધી તેમાં ચૂરી આદિ પરસંયોગની કાલિમા રહે છે તેથી અશુધ્ધ કહેવાય છે અને તાપ દેતાં છેલ્લા તાપથી ઉતરે ત્યારે સોળવલું શુધ્ધ સુવર્ણ કહેવાય છે.
જે જીવોને સોળ-વલા સોનાનું જ્ઞાન-શ્રધ્ધાન તથા પ્રાપ્તિ થઈ તેમને પંદર-વલા સુધીનું કાંઈ પ્રયોજનવાન નથી અને જેમને સોળ-વલા શુધ્ધ સોનાની પ્રાપ્તિ નથી થઈ તેમને ત્યાં સુધી પંદરવલા સુધીનું પણ પ્રયોજનવાન છે.
એવી રીતે આ જીવ નામનો પદાર્થ છે, તે પુદ્ગલના સંયોગથી અશુધ્ધ અનેકરૂપ થઈ રહ્યો છે. તેના, સર્વ પરદ્રવ્યોથી ભિન્ન, એક જ્ઞાયકપણા માત્રનું જ્ઞાન-શ્રધ્ધાન-આચરણરૂપ પ્રાપ્તિ -એ ત્રણે જેમને થઈ ગયાં તેમને તો પુદ્ગલ સંયોગજનિત અનેક રૂપપણાને કહેનારો અશુધ્ધનય કાંઈ પ્રયોજનવાન (કોઈ મતલબનો) નથી, પણ જ્યાં સુધી શુધ્ધભાવની પ્રાપ્તિ નથી થઈ ત્યાં સુધી જેટલું અશુધ્ધનયનું કથન છે તેટલું યથા પદવી પ્રયોજનવાળું છે. હવે બે સ્થિતિ માટે માર્ગદર્શન છે. (અ) જ્યાં સુધી યથાર્થ જ્ઞાન-શ્રધ્ધાનની પ્રાપ્તિરૂપ સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિ ન થઈ હોય ત્યાં સુધી તો જેમનાથી યથાર્થ ઉપદેશ મળે છે એવા.
(૧) જિનવચનોનું સાંભળવું, (૨) 'જિનવચનોનું ધારણ કરવું, (૩) જિનવચનોને કહેનારા શ્રી જિન-ગુરુની ભક્તિ
(૪) જિનબિંબના દર્શન-પૂજા-ઈત્યાદિ વ્યવહારમાર્ગમાં પ્રવૃત થવું પ્રયોજનવાન છે. (બ) અને જેમને શ્રધ્ધાન-જ્ઞાન તો થયાં છે પણ સાક્ષાત્ પ્રાપ્તિ નથી થઈ તેમને...
(૧) પૂર્વકથિત કાર્ય (૨) પરદ્રવ્યનું આલંબન છોડવારૂપ અણુવ્રતનું ગ્રહણ (૩) મહાવ્રતનું ગ્રહણ (૪) સમિતિ-ગુપ્તિ આદિ પ્રવૃત્તિમાં રહેવું (૫) પંચપરમેષ્ઠિના ધ્યાનરૂપ પ્રવર્તન (૬) એ પ્રમાણે પ્રવર્તનારાઓની સંગતિ કરવી અને વિશેષ જાણવા માટે
(૩) શાસ્ત્રોનો અભ્યાસ કરવો ઈત્યાદિ વ્યવહારમાર્ગમાં પોતે પ્રવર્તવું અને બીજાઓને પ્રવર્તાવવું-એવો વ્યવહારનયનો ઉપદેશ અંગીકાર કરવો પ્રયોજનવાન છે.
