Mahabharat Samhita Part 01

Author(s): Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 12

1. 1. 19 ] महाभारते [1. 1. 48 संहितां श्रोतुमिच्छामो धर्त्यां पापभयापहाम् // 19 राजर्षयश्च बहवः सर्वैः समुदिता गुणः / सूत उवाच / आपो द्यौः पृथिवी वायुरन्तरिक्षं दिशस्तथा // 34 आद्यं पुरुषमीशानं पुरुहूतं पुरुष्टुतम् / संवत्सरर्तवो मासाः पक्षाहोरात्रयः क्रमात् / ऋतमेकाक्षरं ब्रह्म व्यक्ताव्यक्तं सनातनम् // 20 यच्चान्यदपि तत्सर्वं संभूतं लोकसाक्षिकम् // 35 असच्च सञ्चैव च यद्विश्वं सदसतः परम् / यदिदं दृश्यते किंचिद्भूतं स्थावरजङ्गमम् / . परावराणां स्रष्टारं पुराणं परमव्ययम् // 21 पुनः संक्षिप्यते सर्वं जगत्प्राप्ते युगक्षये // 36 मङ्गल्यं मङ्गलं विष्णुं वरेण्यमनघं शुचिम् / यथावृतुलिङ्गानि नानारूपाणि पर्यये / नमस्कृत्य हृषीकेशं चराचरगुरुं हरिम् // 22 दृश्यन्ते तानि तान्येव तथा भावा युगादिषु // 35 महर्षेः पूजितस्येह सर्वलोके महात्मनः / एवमेतदनाद्यन्तं भूतसंहारकारकम् / प्रवक्ष्यामि मतं कृत्स्नं व्यासस्यामिततेजसः / / 23 अनादिनिधनं लोके चक्रं संपरिवर्तते // 38 आचख्युः कवयः केचित्संप्रत्याचक्षते परे / त्रयस्त्रिंशत्सहस्राणि त्रयस्त्रिंशच्छतानि च / आख्यास्यन्ति तथैवान्ये इतिहासमिमं भुवि // 24 त्रयस्त्रिंशच्च देवानां सृष्टिः संक्षेपलक्षणा / / 39 इदं तु त्रिषु लोकेषु महज्ज्ञानं प्रतिष्ठितम् / / दिवस्पत्रो बृहद्भानुश्चक्षरात्मा विभावसः / विस्तरैश्च समासैश्च धार्यते यहिजातिभिः // 25 सविता च ऋचीकोऽर्को भानुराशावहो रविः // 40 अलंकृतं शुभैः शब्दैः समयैर्दिव्यमानुषैः / पुत्रा विवस्वतः सर्वे मह्यस्तेषां तथावरः / छन्दोवृत्तैश्च विविधैरन्वितं विदुषां प्रियम् / / 26 देवभ्राट् तनयस्तस्य तस्मात्सुभ्राडिति स्मृतः // 41 निष्प्रभेऽस्मिन्निरालोके सर्वतस्तमसावृते। सुभ्राजस्तु त्रयः पुत्राः प्रजावन्तो बहुश्रुताः। बृहदण्डमभूदेकं प्रजानां बीजमक्षयम् // 27 दशज्योतिः शतज्योतिः सहस्रज्योतिरात्मवान् // 4H युगस्यादौ निमित्तं तन्महदिव्यं प्रचक्षते / दश पुत्रसहस्राणि दशज्योतेर्महात्मनः / यस्मिंस्तच्छ्रयते सत्यं ज्योतिर्ब्रह्म सनातनम् / / 28 ततो दशगुणाश्चान्ये शतज्योतेरिहात्मजाः // 43 अद्भुतं चाप्यचिन्त्यं च सर्वत्र समतां गतम् / भूयस्ततो दशगुणाः सहस्रज्योतिषः सुताः / अव्यक्तं कारणं सूक्ष्नं यत्तत्सदसदात्मकम् // 29 तेभ्योऽयं कुरुवंशश्च यदूनां भरतस्य च // 44 यस्मात्पितामहो जज्ञे प्रभुरेकः प्रजापतिः / ययातीक्ष्वाकुवंशश्च राजर्षीणां च सर्वशः / ब्रह्मा सुरगुरुः स्थाणुर्मनुः कः परमेष्ट्यथ / / 30 / संभूता बहवो बंशा भूतसर्गाः सविस्तराः // 45 प्राचेतसस्तथा दक्षो दक्षपुत्राश्च सप्त ये।। भूतस्थानानि सर्वाणि रहस्यं विविधं च यत् / ततः प्रजानां पतयः प्राभवन्नेकविंशतिः॥ 31 वेदयोगं सविज्ञानं धर्मोऽर्थः काम एव च // 46 पुरुषश्चाप्रमेयात्मा यं सर्वमृषयो विदुः।। धर्मकामार्थशास्त्राणि शास्त्राणि विविधानि च / विश्वेदेवास्तथादित्या वसोऽथाश्विनावपि // 32 लोकयात्राविधानं च संभूतं दृष्टवानृषिः // 47 यक्षाः साध्याः पिशाचाश्च गुह्यकाः पितरस्तथा / / इतिहासाः सर्वथाख्या विविधाः श्रुतयोऽपि च / ततः प्रसूता विद्वांसः शिष्टा ब्रह्मर्षयोऽमलाः // 33 / इह सर्वमनुक्रान्तमुक्तं ग्रन्थस्य लक्षणम् // 48