Karikavali Muktavali Vivaran Part 03

Author(s): Chandraguptasuri
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 91

'ह्रदः' 'वह्निमान्' त्या२६ अनुभव भने स्म२।त्म ४ ત્યાં જ્ઞાનદ્રય થાય છે. અને વ્યાપ્યતભેદાગ્રહના કારણે अयोगोलकं वह्निमद् छत्या।२६ अनुमिति थाय छे. ५२-तु त्यां વિશિષ્ટજ્ઞાન કારણ નથી. આથી સ્પષ્ટ છે કે અન્યથાખ્યાતિ માનવાનો પ્રસંગ નથી આવતો. આ આશયથી अन्यथाज्यातिसाच प्रत्यक्षमाए। ०४६॥ छे - इत्थञ्च... ઈત્યાદિગ્રંથથી - આશય સ્પષ્ટ છે કે “રશ્ને રજતરૂપે જાણું છું.' ઇત્યાઘાકારક અનુવ્યવસાય જ અન્યથાખ્યાતિના અસ્તિત્વમાં પ્રમાણ છે. આ પ્રમાણે સંક્ષેપથી અન્યથાખ્યાતિનું અહીં નિરૂપણ કર્યું છે. II૧૩૬
॥ इत्यन्यथाख्यातिवादः ॥
कारिकावली । , व्यभिचारस्याग्रहोऽपि सहचारग्रहस्तथा । हेतुर्व्याप्तिग्रहे, तर्कः क्वचिच्छङ्कानिवर्तकः ॥१३७॥
मुक्तावली । . पूर्वं व्याप्तिरुक्ता तद्ग्रहोपायस्तु न दर्शित इत्यतस्तं दर्शयति - व्यभिचारस्येति । व्यभिचाराग्रहः सहचारग्रहश्च व्याप्तिग्रहे कारणमित्यर्थः । व्यभिचारग्रहस्य व्याप्तिग्रहे प्रतिबन्धकत्वात् तदभावः कारणम् । एवमन्वयव्यतिरेकाभ्यां सहचारग्रहस्याऽपि हेतुता । भूयोदर्शनं तु न कारणं, व्यभिचारास्फूर्ती सकृद्दर्शनेऽपि क्वचिद् व्याप्तिग्रहात्, क्वचिद् व्यभिचारशङ्काविधूननद्वारा भूयोदर्शनमुपयुज्यते ।
यत्र तु भूयो दर्शनादपि शङ्का नापैति तत्र विपक्षे बाधकस्तर्कोऽपेक्षितः । तथा हि - वनिविरहिण्यपि धूमः स्यादिति यद्याशङ्का भवति तदा सा वह्निधूमयोः कार्यकारणभावस्य प्रतिसन्धानान्निवर्त्तते । यद्ययं वहनिमान् न स्यात्तदा धूमवान् न स्यात्, कारणं विना कार्यानुत्पत्तेः । यदि क्वचित् कारणं विनाऽपि भविष्यत्यहेतुक एव भविष्यतीति तत्राप्याशङ्का भवेत् तदा सा