________________
• ૩૯૬ : ઘરની લક્ષ્મી;
ખંહાર પાડયો કે, આ વર્ષે આ નગરમાં ક્રાફ્ટના ધરે દીપક–રાશર્તી પ્રગટાવવી નહિ. ક્રૂક્ત રાજ્યમહેલમાં પ્રગટાવવામાં આવશે, નવાબના હુકમ પ્રજાને માન્ય રાખવા પડયા.
તારામતીને આવે! હુકમ પસંદ ન પડયા. જંખતે માતીલાલની સ્ત્રી લલિતા ગર્ભવતી હતી. સમયે તેણે હીરાલાલને નવા પાસે મેકક્લ્યા અને પહેલાનુ વચન યાદ દેવરાવી આપણાં ધરમાં દીપકશૅશની પ્રગટાવવાની અનુમતિ-રજા માંગવા કહ્યું, નવાબ તે વચનથી બંધાઈ ચૂકયા હતા તેથી તેને રજા દેવી પડી. આ પ્રમાણે દીપોત્સવીનાં દિને નવાબ અને હિરાલાલ અન્તના ધરે દીપક ઝળહળી રહ્યા હતા. જ્યારે હિરાલાલના મકાન પર, માત્ર એકજ દીપક ઘીના ઝળહળી રહ્યો હતા.
આ
આ
દીપાત્સવીના દિવસે સાંજના સમય વખતે તારામતી પાણી ભરવા નદીતટે ગઇ હતી. ત્યાં તેણે લક્ષ્મીદેવીને એક નાવડીમાં ઉતરતી દેખી. લક્ષ્મીદેવીનાં મુખ ઉપર વિષાદની ભાવના હતી. તે નવાબના મહેલ તરફ જતી હતી.
કયાતના નાશ માટે દોષ રહિત ઉપાય
લક્ષ્મી છાપ સત ઇસબગુલ વાપ
“ મારી પસંદગીની વાત કયાં છે? '' લક્ષ્મીએ પ્રેમપૂર્વક કહ્યું. “ તુ નિહાળે છે કે, આજ દીપા
સવી દિન હૈ!વા છતાં દીપકની હાર માત્ર રાજમહેલમાં ઝળહળી રહી છે. ''
મળવાનાં સ્થળે.— કચ્છી મેડીકલ સ્ટોર-પાલીતાણા મહારાજા મેડીકલ સ્ટા-ભાવનગર ગાંધી રવજી દેવજી-જામનગર શાહ મેડીકલ સ્ટોર્સ–રાજકોટ
‘જી’ શાંતિથી તારામતી ખેાલી. રાજ્યમહેલમાં લાખા દીપક પ્રગટેલ છે, ઝગમગતા છે, પરંતુ, મારી ઝુંપડીમાં માત્ર એક શુદ્ધ ઘીના દીપક પ્રગટી રહ્યો છે. તો આપ મારે ત્યાં નહિ આવી શકે ?
‘ જરૂર આવું” લક્ષ્મીએ પ્રેમપૂર્ણાંક કહ્યું.
આપ આગળ જાએ તારામતીએ ઘણીજ નમ્રતાથી હું પાણી ભરીને પાછળ-પાછળ આવુ છું, પણ
કહ્યું.
મારા આવ્યા પહેલાં આપ ન જતાં.
“નહિ જાઉં” આ પ્રમાણે કહી તારામતીના ધર તરફ લક્ષ્મીદેવીએ ચાલવા માંડયું.
k
વ્હેન ! રસ્તામાં જતાં-જતાં તારામતીએ વિન-ધરમાં યથી પૂછ્યું', આપે શુ નવાબના મહેલ પસંદ કર્યો છે ?'
66
અહીં તારામતીએ વિચાર કર્યું કે, જો હું ઘરે પાછી ન જાઉં તે વચનથી બંધાયેલી લક્ષ્મી મારા ધરને કદી નહિ છેડી શકે. અને તારામતી સ્વપતિના ઘરમાં લક્ષ્મીનું સ્થાન બનાવવા માટે ગંગાનદીના અગાધ જળમાં પડી પાણીના ધામ પ્રવાહમાં ડૂબી ગઇ.
વર્ષો સુધી લક્ષ્મી તારામતીની રાહ જોતી હીરાલાલના રહી. લલિતાના પુત્ર જગત્શેઠ અન્યા. તેમણે તારામતીની સ્મૃતિ રાખી. અને જ્યાં સુધી તારામતીની સ્મૃતિ રહી ત્યાં સુધી લક્ષ્મી ત્યાંજ રહી.
આ સ્મૃતિ પ્લાસીના યુદ્ધ વખતે દૂર-સુદૂર જતી રહી, લક્ષ્મીએ પણ પછી તે ધરને ત્યજી દીધું.
જૈન પાઠશાળા ઉપયોગી
નિત્યનેાંધ
પાઠશાળા તથા કન્યાશાળામાં ભણતા વિદ્યાર્થી, વિદ્યાર્થીનીઓને હંમેશના પૂરવાના કાર્યક્રમ છે, એક બુક પાંચ મહીના ચાલે છે.
૧૦૦ ના રૂા. ૧૨-૦-૦.
સામદ થી, શાહ...
પાલીતાણા.
