________________
છેવટે તેને આત્મા જાગે
શ્રી ચીમનલાલ શાહ તેમણે ધીમે ધીમે બાલ્યાવસ્થા, કુમાર- કે, શેઠને પ્રાણુ ખરેખર ગયે ન હતો. થાકના વસ્થા અને યુવાવસ્થા પસાર કરી, લગ્નની કારણે ગુંચળું વળી પડી રહેતા. તૈયારીઓ કરવા માંડી. યુવાવસ્થામાં પગરણ આ સંસારમાં બધું મૂકી જતા રહ્યા. માંડ્યા, ત્યાં લગ્નનની તડામાર તૈયારી થઈ રહી. ઘર બંધાવેલા તે પણ મૂકી ગયા. જે જવું અને એક દિવસે મિઢળબધી નવેઢા તેમના હતું તે અમને પહેલેથી કહેવું હતું ને? ઘરમાં આવી પહોંચી.
સ્વપનેય અમને આવો ખ્યાલ ન હતો. અમારા તેના આવતા તેમની પેઢી તરતી થવા
આધાર ! અમને છેડીને કયાં ચાલ્યા ગયા?” લાગી. દરેકમાં અચાનક લાભ જણાયે. વળી
વગેરે શબ્દો અને વાનાં ઉચ્ચારણ સ્ત્રી-પુરૂષ, વ્યવહારમાં શું કે ધમમાં, લગ્નમાં શું કે
મોટાં-નાનાં, આડોશી-પાડોશી સર્વે કરવા લાગ્યા. મૃત્યુ પ્રસંગે તેમને હાજર રહેવું પડતું. *
સ્ત્રીઓ તે બહુ જ છાતી ફાટ રૂદન કરવા લાગી. ગામના પ્રતિઠિપ્ત સદ્દગૃહસ્થ તરીકે તેઓની લાકડા મહાજનમાંથી સ્મશાન મોકલવા ગણતરી થતી. તેઓ ગામનું નાક ગણાતા. ઓર્ડર મૂકાઈ ગયે. ધીમે ધીમે નનામી પણ ધીમે ધીમે અનુભવે પણ પીઢ થયા. તેમના પુરાએ તૈયાર કરી લીધી. ગામમાં સાધુઓ આવે તે પણ ઓળખે અને
પણ એક પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થયેઃ ગુંચળું વહેપારી પણ ઓળખે. તેઓ એક જાણીતા વળેલું મુડદું નાનકડા બારણામાંથી કેવી રીતે શેઠ થયા.
કાઢવું? ઘણા વિચારના અંતે એમ નક્કી કર્યું ' ધીમે ધીમે તેમને સાધુસંત સમાગમ કે, બારણા અને બારશાખ તેડી નાખવા. અને થવા લાગે. અને સંતો પણ તેમની ફરજ સહુ ડાઘુઓ તેમ કરવા લાગ્યા. મુજબ અસાર સંસારનો ત્યાગ કરવાને બધ- શેઠની સ્ત્રી એકદમ આવ્યા. અને જોરથી પાઠ આપવા લાગ્યા. સાચા માગે ચડાવવા કહેવા માંડયું “આ શું કરવા માંડયું છે ? અવનવી રીતથી શેઠને સમજાવતા; પણ શેઠ ના. ના. એમ કરતા નહિ. હવે, હું તે થઈ એકના બે ન થતા. શેઠ મહાજીદ્દી હતા. વિધવા. મારે હવે કઈ કરે તેમ નથી. આ
એક વખત શેઠના માથે ખૂબ કામ આવી નબાપા છેકરાને હવે કેણુ ઊછેરી મેટા કરપડયું. બેજે એટલો બધો વધી ગયો કે શેઠ વાનાં છે. જે બારણું તૂટશે તે પછી સમું કંટાળી ગયા. અને ખરેખર જ થાકી ગયા. કેણુ કરાવી આપશે ? એ કરતાં એક બીજી કેઈ દિવસ તેમને આટલે થાક લાગ્યો ન હતે. રીત અજમાવે. મારા ધણનું તે જે થવાનું વૈદ લાવ્યા, હકીમ લાવ્યા? શાન્તન માટે હતું તે તે થઈ ગયું. તેના હવે હાથ અને ગવૈયા લાવ્યા, પણ શેઠને કઈ ફેર પડે નહિ. પગ કાપી નાખે એટલે સુગમતાથી મુડદુ | શેઠ તે ગુંચળું વળીને પડી રહે છેડા લઈ જઈ દિવસ ગયા પછી જણાવ્યું કે, શેઠ મૃત્યુ પામ્યા આ સાંભળી અચાનક ચેતના આવતા,
છે. એટલે પૂરી તપાસ કર્યા બાદ શેઠની પાછળ પેલે શેઠ બરાડી ઉઠે કે, “રાંડ! મારો શિક વ્યક્ત કરવા હેય-વૅય થવા લાગી. જે હાથ પગ કાપી નાખવા છે કેમ?”
