________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઓગણીસમું : ૫૧ :
જીવનવ્યવહાર વખતે મૃત્યુ પણ નિપજે છે. અજીર્ણ થતાં નીચેનાં ચિહ્નો જણાય છેઃ
(૧) પેઠેથી દુધવાળ વાયુ છૂટે છે. (૨) ઝાડામાં વાસ આવે છે.
(૩) ઝાડે બંધાયા વિનાને છેડે થોડે ભાં-તૂટ્યો આવે છે.
(૪) શરીર ભારે લાગે છે. (૫) અન્ન પર રુચિ થતી નથી. (૬) ઓડકાર અવિશુદ્ધ (ખરાબ) આવે છે.
અજીર્ણ ચાર પ્રકારનું છેઃ (૧) આમ, (૨) વિદગ્ધ, (૩) વિરુધ્ધ અને (૪) રસશેષ. તેમાં આમ અજીર્ણ હોય તે ઝાડો નરમ આવે છે ને તેમાંથી ફેરેલી છાશ જેવી દુર્ગંધ છૂટે છે; વિદગ્ધ અજીર્ણ હોય તે ઝાડામાં ખરાબ ધૂમાડાના જેવી દુર્ગધ આવે છે; વિષ્ટબ્ધ અજીર્ણ હોય તે શરીર ભાગે છે અને ત્રેડ કે કળતર થાય છે, તથા રસશેષ અજીર્ણ હેય તે આખું શરીર અકડાઈ જાય છે અને સાંધાઓ ઢીલા પડે છે.
અજીર્ણને દૂર કરવાના ઉપાયે અનેક છે, પણ તેમાં સહુથી સારે ઉપાય આહારત્યાગ છે તેથી જ શાસ્ત્રકાર મહર્ષિઓએ કહ્યું છે કે
अजीर्णे अभोजनमिति । અજીર્ણ થતાં ભેજન કરવું નહિ.
For Private And Personal Use Only
