________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધર્મબોધ ગ્રંથમાળા : ૫૬ :
: ૫૫ તેમને અન્નપાન આપવા, પછી તેમના ગુણે પ્રત્યે આપણાં હૃદયમાં પક્ષપાત ભલે ન હોય. તે જ રીતે દીન જનને દાન આપતી વખતે પાત્રાપાત્ર વિચાર કરે નહિ, કારણ કે જિનેશ્વરાએ અનુકંપાદાનને કેઈ સ્થળે નિષેધ કરેલ નથી.
વીસમો ગુણ
કદાગ્રહી થવું નહિ, એક વસ્તુ ન્યાયનીતિથી વિરુદ્ધ છે, પિતાને કરવા યોગ્ય નથી, પિતે તેનું આચરણ કર્યું તે ભૂલ હતી, એમ જાણ્યા પછી પણ તેને પકડી રાખવી અને પિતાનું બેલેલું અન્યથા કેમ થાય? એ વિચારે તેને સાચી ઠેરવવા પ્રયાસ કરે એ કદાગ્રહ છે. આ પ્રકારને કદાગ્રહ રાખવાથી સરલતાને નાશ થાય છે, નવીન હિતશિક્ષાની પ્રાપ્તિ થતી નથી અને લેકમાં અપકીર્તિ થાય છે, તેથી જ મહાપુરુષે કહ્યું છે કે –
सर्वत्रानभिनिवेश इति ।
સર્વત્ર અભિનિવેશ રહિત થવું. અભિનિવેશને સામાન્ય અર્થ કદાગ્રહ છે, પરંતુ બીજાને પરાભવ કરવાના પરિણામથી નીતિમાર્ગને ન પામેલા કાર્યને આરંભ કરે, તેને પણ અભિનિવેશ કહેવામાં આવે છે. નીતિનું ઉલ્લંઘન થાય તેવું કાર્ય કરવાની ઈચ્છા થવી એ નીચનું લક્ષણ છે. કહ્યું છે કે
दर्पः श्रमयति नीचानिष्फलनय विगुणदुष्करारंभैः। स्रोतो विलोमतरणव्यसनिभिरायास्यते मत्स्यैः ।।
For Private And Personal Use Only
