________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ઓગણીસમું
: ૫૩ : ' જીવનવ્યવહાર કલાજનને સામાન્ય અર્થ એ છે કે-અવસરે ભોજન કરવું; એટલે રોજ સવારે અગિયાર વાગે અને સાંજે છ વાગે જમતાં હોઈએ તે તે પ્રમાણે જ જમવું, પણ એક દિવસ અગિયાર વાગે, બીજા દિવસે બાર વાગે અને ત્રીજા દિવસે બપોરના એક વાગે એમ વિના અવસરે જમવું નહિ. સાંજને માટે પણ તેમજ સમજવું. આમ અવસરે ભજન કરવાનું કારણ એ છે કે તે સમયે સુધાને ઉદય બરાબર થયેલ હોય છે, એટલે જોજન પર રુચિ થાય છે અને ખાધેલું બરાબર પચી જાય છે.
“નિયત સમયે સુધાને ઉદય બરાબર થયું ન હોય તે શું કરવું ?” એને ઉત્તર એ છે કે “સુધાને ઉદય બરાબર થાય ત્યારે જ જમવું, કારણ કે સુધાને ઉદય એ જ વાત મુખ્ય છે.” “સુધાને ઉદય રેજના સમય કરતાં વહેલો થયે હોય તે શું કરવું ?” એને ઉત્તર પણ એ જ છે કે “તે વખતે જમી લેવું, કારણ કે અગ્નિ બૂઝાઈ ગયા પછી ઇંધણા હેમવાને કંઈ જ અર્થ નથી.” પણ આ વસ્તુઓ આપવાદિક છે, એટલે સામાન્ય નિયમ એ ઘડવામાં આવ્યું છે કે “પ્રકૃતિને અનુકૂળ અવસરે ભજન કરવું.”
અહીં શાસ્ત્રકાર મહર્ષિઓની એક આજ્ઞાને ઉલ્લેખ કર એગ્ય ગણાશે કે ઢૌરા રૂતિ અવસરે ભેજન કરવામાં પણ રુચિ ઉપરાંત જમવાની લેલુપતા રાખવી નહિ, કારણ કે બહુ કરેલું ભેજન વમન, ઝાડે કે મૃત્યુ કર્યા વિના વિરામ પામતું નથી. ઊણાદરી રહેવામાં કેવા અને કેટલા ફાયદા છે, તેનું
For Private And Personal Use Only
