Jiv Vichar Vivechan

Author(s): Darshanyashvijay
Publisher: Unpublished

Page 188

ના આયુષ્યના જઘન્ય, મધ્યમ અને ઉત્કૃષ્ટ એમ xe પ્રારૌ છે.જદાન્ય = ઓછામાં ઓછું ઉત્કૃષ્ટ : વધારેમાં વધારે અને મધ્યમ એટલે જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટની વચ્ચેનું. સર્વે ઔદારિક શરીરનું જઘન્ય આયુચ અંતર્ત પ્રમાQ હોય છે. સર્વે અપર્યાપ્તા જીવોનું ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય અંતર્મુહૂર્ત પ્રમાણ હોય છે. સર્વે સૂકમ જીવોનું (સ્થાવર એકેન્દ્રિય ઉતકૃષ્ટ આયુચ અંતર્મુર્ત પ્રમાણ હોય છે, સર્વે બાદર જુવો (સ્થાવર એકેન્દ્રિય) અને પથપ્તા જુવોવિકલૅન્દ્રિય અને પંચેન્દ્રિય જુવો) નુંd, આયુષ્ય અલગ- અલગહોય છે. તે નીચે પ્રમાણ જાણીએ :
- િકાળનું માપ:'.
અસંખ્ય સમય = એક આવલિકા ૨૫૬ માવલિકા - ૧ ૬ભવ ૧૭ | ફૂલક નવ = ૧ શ્વાસો-ધામ (પ્રાણ) કે પ્રણ = ૧ સ્તક ક સ્તોક = ૧ લવ
લય - ૧ મુહૂર્ત ૧ મુહ = ૪૮ મીનિટ = ૨ ઘડી ૩૦ મુહૂર્ત * ૧ દિવસ- રાત ૨૪ કલાક ૧૫ દિવસ ૧ ૧ પH ૨ ૫ત = ૧ માસ र भासवतु 3મનુ = " અયન ૨ અયન = ૫ વરસ ૮૪ લાખ વરસ : ૧ પ્રવા ૮૪ લાખ પૂર્વાગ - ૧ પૂર્વ = 50૫૬૦ અબજ વર્ષ ૧ પલ્યોપમ = [ યોજન ઊંડા , ૧ યોજન લાંબા , 1 યૌજન પહોળા વર્તુળાકાર કુવાને સાત દિવસની ઉંમરના યુગલિકના (એક વાળના અંગૂનના અસંખ્યાતમાં ભાગ પ્રમાણે અસંખ્ય ટુકડા કરીને) વાળના અસંખ્ય ટુકડાથી ખીચોખીચ ભરીએ. એ કૂવામાં વાળ એવા ઠાંસીઠાંસીને નર્યા હોય કે તેની પરથી ચક્રવર્તાની સેના, હજારો-લાખો સૈનિકો ચાલતાં પસાર થઈ જાય તો પણ ખાડો ન પડે. ફુવે આ ખાડામાંથી દર સો વરસે એક વાળનો ટુકડો કાઢતાં આખો કૂવો ખાલી થતાં જે સમય લાગે તેને 1 પલ્યોપમ' કહેવાય , ૧ ક્રોડ પલ્યોપમ * ૧ ક્રોડ પલ્યોપમ = ૧ દોડાદોડી પલ્યોપમ ૧૦ ક્રોડાક્રોડી પલ્યોપમ = 1 સાગરોપમાં ૧૦ ક્રોડા ક્રોડી સાગરોપમ = 1 ઉત્સર્પિણી 1 અવસર્પિણી૨૦ ક્રોડાકોડી સાગરોપમ = 1 ઉત્સર્પિણી + ૧ અવસર્પિણી કાળચક્ર અiતા કાળચક્ર
1 = 1 યુગલ પરાવર્તન
11.2 2 2 1 1 ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? * *
' જ છે કે 6 o o b IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
onun૧૧૧૧૧૧૧
-એન્દ્રિય જીવોનું ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય : સૂક્ષ્મ એકેન્દ્રિય અને અપર્યાપ્તા એકેન્દ્રિય અને બાર સાધારણ વનસ્પતિકાયનું ઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય અંતર્મુહૂર્તનું હોય. બાદર - પર્યાપ્તા એકેન્દ્રિયનું ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય : - પૃથ્વીકાય કે ૨૨૦૦૦ વર્ષ
વાઉકાય = ૩૦૦૦ વર્ષ અપકાય કે ૭૦૦૦ વર્ષ પ્રત્યેક વનસ્પતિકાચ ૧૦,૦૦૦ વર્ષ. તેઉકાય = ૩ ખોરાક બાદર-પર્યાપ્તા પૃથ્વીકાયનું ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય :-- ---- - સુંવાળી પૃથ્વીકાય = ૧૦૦ વર્ષ - પૃથ્વીકાય • ૧૨૦૦૦ વર્ષવાકારૂપ પૃથ્વીકાય -
વર્ષ - મંસિલ પૃથ્વીકાય * ૧૬૦૦૦ વર્ષ
- ઊંકરા રૂપ પૃથ્વીકાય = ૧૮૦૦૦ વર્ષ અતિ ડદન પૃથ્વીકાય રર૦૦૦ વર્ષ - ખંજય ગિરિરાજ ઉપર ઘણા જૂનાં ડાળનું રાયણનું ઝાડ વિદ્યમાન છે. પ્રયાગ પાસેભેંયરાનો વડ_1પ00 વર્ષ જૂનો ગણાય છે. જેરૂસલેમમાં ઓલીમ્બા ઝાડા વર્ષો પુરાણાં મળી આવે છે - પ૦૦૦ વર્ષ પુરાણાં હોવાના પુરાવા મળ્યાં છે. ઍટલે બાર પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય (પર્યાપ્ત ની ઉત્કૃષ્ટ આયુય મર્યાદા૧booo વર્ષની હોય તેમાં કોઈ રાંડા રહેતી નથી.