________________
શ્રી જિન-ચન્દ્ર-કાન્ત-ગુણમાળા
(૫) ઋનુસૂત્ર નય-વસ્તુના વર્તમાન પર્યાય જોઈ
,
કહી નાખવું, તે વર્તમાનગ્રાહી ‘ ઋજુસૂત્ર નય ’ કહેવાય છે. દા. ત. જે વિચાર શબ્દપ્રધાન કેટલાક શાબ્દિક ધર્મો તરફ લક્ષ રાખીને અભેદ ક૨ે તેને ‘ શબ્દ નય કહે છે. જેમ કાઈ શ્રાવકમાં સાધુના જેવા ગુણ જોઈને તેને સાધુ કહેવા તે ‘ઋજુસૂત્ર નય ’ના આધારે ખરું છે.
(૬) સમભિરૂદ્ધ નય-પર્યાય શબ્દોના ભેદથી અના ભેદ માનવા અને વ્યુત્પત્તિભેદ પણ અથ ભેદક છે એટલે કા ના કાંઈક અંશ ઓછો હોય, પણ તે કાને પૂછ્યુંતાથી કર્યું" તેમ કહેવું તે ‘સમિભરૂઢ નય' કહેવાય છે. ‘ દા.ત. કેવળી સિદ્ધ થવાના છે, તેમને સિદ્ધ કહેવા ’ ‘ સમભિરૂઢ નય” ને આધારે ખરું છે.
૪૦
(૭) એવભૃત નય-જે વિચાર, શબ્દથી ફલિત થતા અ ઘટતા હાય ત્યારે જ તે વસ્તુને તે રૂપે સ્વીકારે; ખીજી વખતે નહિ તેને ‘એવ ભૂત નય' કહે છે. અર્થાત્ · કાર્ય પૂરું થયે જ કાય થયું' તેમ જે કહેવું તે. દા. ત. –સ્ત્રી ઘડામાં પાણી ભરીને જતી હાય ત્યારે જ તેને ઘડો કહેવા તે એવભૂત નયના આધારે ખરું' છે.
આ સાતે નયની બાબત ઘણી જ સૂક્ષ્મ છે, માટે ગુરુગમથી જાણવા પ્રયત્ન કરવેશ.
港
************#v
જન્મદુઃખ જરાદુઃખ’, મૃત્યુદુઃખ પુનઃ પુનઃ
સંસારે સાગરે દુઃખ, તસ્માત્ જાવ્રત વ્રત.
