________________
૫૯૨
શ્રી જિનચન્દ્રકાન્ત-ગુણમાળt
૧. પિપટ, પારેવાં, ચકલાં, કુકડા, મોર વગેરે. તે રૂંવાટાની પાંખવાળાં છે.
૨.વડવાગોળ, ચામચીડિયાં વગેરે ચામડાની પાંખવાળાં છે.
૩. સમુચ્ચ પક્ષી–જેની પાંખો બેસતાં સૂતાં સંકોચાયેલી રહે છે.
૪. વિતતપક્ષી-જેની પાંખો હંમેશા વિસ્તારેલી રહે છે. આ બે જાતિનાં સમુચ્ચ પક્ષીઓ અને વિતત પક્ષીઓ અઢીદ્વીપની બહાર હોવાથી તે લેકમાં પ્રસિદ્ધ છે.
ઉપર પ્રમાણે—પાંચ સૂક્ષ્મ સ્થાવર, પાંચ બાદર સ્થાવરક એક પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય તે અગિયાર પર્યાપ્તા અને અગિયાર અપર્યાપ્તા મળી બાવીશ થયા, ત્રણ વિકસેંદ્રિયના પર્યાપ્તા ને અપર્યાપ્તા મળી અઠાવીશ ભેદ થયા. જળચર, સ્થળચર, ખેચર, ઉરપરિસર્પ, ભુજપરિસર્પ, એ પાંચના ગર્ભજ અને સંમૂઈિમ મળી દશ અને તેને પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્ત મળી વીશ ભેદ થયા, તે ઉપરના અઠાવીશ સાથે મેળવતાં તિર્યંચ પચંદ્રિયના ૪૮ ભેદ જાણવા.
મનુષ્યના જી–૧૫ કર્મભૂમિના, ૩૦ અકર્મ ભૂમિના અને ૫૬ અંતદ્વીપના મળીને કુલ ૧૦૧, તે ગર્ભજ પર્યાપ્તા અને ગર્ભજ અપર્યાપ્તા મળીને ૨૦૨ થયા અને સંમૂઈિમ અપર્યાપ્તાના ૧૦૧ ગણતાં ૩૦૩ ભેદ થાય છે.
પ્રીતિ ઊંડે કૂપ ચતુર હોય તો
છે, જેમાં પડવું ચેતજે, નીકળવું
સહેલ; મુશ્કેલ
