Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1919 Book 15
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
પૂર્વતીનું છેલ્લું નિવેદન. લઈ યથામતિ કરેલ છે અને તેમાં હું કેટલો સંતોષ આપી શકો છું, કેટલે વિજયી નિવડયો છું અને કેટલે રૂચિકર અરૂચિકર સમાજને લાગે છું તેને તેલ હું કહી શકું તેમ નથી, તેથી તેના ઝવેરીઓને-સમાજને તે કાર્ય સે પું છું અને આ પત્ર બીજાં જેનપત્રમાં કઈ કક્ષા ભોગવવા પામ્યું છે તેની પરીક્ષા કરવાનું પણ તેમને સંપું છું. અંકમાં આવતા લેખો સંબંધી જૈન અને જૈનેતર ખાનગી ગ્રહો અને જાહેરપત્રો તરફથી મળેલા અભિ'પ્રામાનો કેટલોક ભાગ આ પત્રમાં પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવ્યો છે.
પર્યુષણ નિમિત્તે ઉત્તમ, વિશિષ્ટ અને વિસ્તૃત આકારમાં વાંચન પૂરું પાડવાને રવેયા શરૂ કરી સામાજિક અને ધર્મ-તત્ત્વજ્ઞાન-ઇતિહાસ સાહિત્યને લગતા ખાસ વિષયોથી ભરપૂર એવા અસામાન્ય દળદાર અંકે સને ૧૮૧ર અને ૧૮૧૩ માં કાઢ્યા હતાશ્રીમૂન મહાવીર પ્રભુનાં જીવન અને કાર્યો સંબંધી બે ખાસ દળદાર અંક “શ્રીમન મહાવીર અક” એ નામથી પર્યુષણ અને દીવાળી પ્રસંગે સને ૧૯૧૪ માં પ્રસિદ્ધ કર્યા હતા. સને ૧૯૧૫ માં “ જૈન ઇતિહાસ-સાહિત્ય” અંક એ નામનો ઇતિહાસને વિશેષ લગતેં દળદાર અંક કાઢયો હતો. સન ૧૯૧૬ માં મુખ્યત્વે તત્વજ્ઞાન-ન્યાય સંબંધને અને સન ૧૯૧૭ માં વિવિધ વિષયોને દળદાર ખાસ અંક પ્રકા કર્યો હતો. સન ૧૮૧૮ માં વ્યવસ્થા ને નિયમિતતાની ખામી અનેક સંજોગો વશાત આવવાથી પ્રથમના છ અંક વર્ષની આખરે નીકન્યા, પછી ૧૮૧૮ ના જાન્યુઆરીથી શરૂઆત કરવી પડી છે.
આ હદયની ઈચ્છા એવી હતી કે હવે પછી પર્યુષણ નિમિત્તે જૈન તત્વજ્ઞાનને, વ્યાપારકળા વિષયક લેખેને, શરીવાર મહાવીર પ્રભુના જીવન કાર્ય-સમય સંબંધીને, જેને અને જૈન ધર્મના ઈતિહાસને લગત-એમ એક પછી એક દળદાર અંક કાઢવા, પરંતુ આ દર્યા અધરા રહે” એવું બને છે તો મરથ તે અપૂર્ણ રહે તેમાં શી નવાઇ છે!
તંત્રીની જોખમદારીઓ અનેક છે અને તે ધ્યાનમાં રાખી મારા એક પરમ સ્નેહી મિત્રવર્ય શ્રીયુત મકનજી જૂઠાભાઈ મહેતા બાર-એટ-લોના ખાસ આગ્રહથી આ પત્રના તંત્રીનું પદ મેં સ્વીકાર્યું હતું. અત્યાર સુધી તે જોખમદારીઓ યથાશક્તિ યથામતિ - ળવવા પ્રયત્ન કર્યો છે અને તેમાં હું કેટલો ફત્તેહમંદ થયો છું તે વિચારવાનું પ્રજાને અને ખાસ કરી તેના સભ્ય અને સંપું છું. મને ઇતિહાસ, તત્ત્વજ્ઞાન, સાહિત્ય, સમાજ વગેરે સંબંધીના વિષયને શેખ હેવાથી તે તે સંબંધી લેખ લખી કે મેળવી આ માસિક લોકપ્રિય થતું જાય એવું જોવાની મેં દિન પ્રતિદિન આશા રાખી હતી.
તેમ છતાં વિધ વિધ આક્ષે કોઈ કઈ તરફથી કરવામાં આવેલા કર્ણનેચર થયા છે તેને ખુલાસે હવે અહીં કરી દે આવશ્યક ગણાશે.
(૧) કેન્ફરન્સને લગતાજ સર્વ વિષય કે તેમને ઘણો ભાગ આવતો નથી. (૨) બહુ સ્વતંત્ર અને સર્વ દેશી થવાનું બને છે. (૩) કદાચ રાજકીય વિષય આવે છે.
આ સંબંધે જણાવવાની રજા લઉં છું કે (૧) કોન્ફરન્સના જુદા જુદા પ્રાન્તના મંત્રીઓ આંગળીના વેઢે ગણીએ તેવું કે તેટલું કાર્ય કરતા નથી-પિતપતાના પ્રાંતોની સ્થિતિ તપાસી તેને અહેવાલ રજુ કરતા નથી–સુધારાઓ સૂચવતા નથી-સંગીન કાર્ય કઈ પણ કરી શક્તા નથી યા કરતા નથી, જૂદી જૂદી સંસ્થાઓ પિતાનું કામ કેન્ફરન્સ સાથે સંદેશ કે વ્યવહાર ધરાવ્યા વગર પિતાને ફાવે તેમ યે જાય છે. કેન્ફરન્સનું -
