Book Title: Jain Shwetambar Conference Herald 1919 Book 15
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Jain Shwetambar Conference
View full book text
________________
પૂર્વતીનું છેલ્લું નિવેદન. (૬) પુસ્તકની સ્વતંત્ર સમાલોચના કરી તેના લેખકોને સૂચનાઓ કરી સવળે માર્ગે દોરવા અને સમાજને તે સંબંધી ખરે તેલ બતાવવો.
(૭) પ્રાચીન જૈન અગ્રણીઓ અને હાલના ઉદારચિત્ત જનનાં ચરિત્રો આલેખવાં.
આ ઉદેશો–આદર્શો જોઈએ તેટલા પ્રમાણમાં મારાથી સચવાયા છે કે નહિ તે કહી શકતો નથી, કારણ કે તંત્રી તરીકે જ કાર્ય કરવાને માટે બંધ હતું નહિપત્રકાર તરીકે ધંધો લઈ કાર્ય કરનાર પિતાના વિશિષ્ટ આદર્શોને બહોળા પ્રમાણમાં અમલમાં મૂકી શકે. - આ માસિક કૉન્ફરન્સનું મુખપત્ર હેઈ તેને ચલાવવામાં છે કે કોન્ફરસના આધારભૂત એવા આખા સંધના મોટા ભાગની વૃત્તિઓને જાળવી ન શકાય તે પણ તેની સાથે તેને ક્ષોભ પણ પમાડી. ન જ શકાય. આથી આ માસિક ચલાવવાનું કાર્ય મારા માટે કેટલું વિકટ હતું તે પહેલાથી સમજી શકાય તેમ છે. “સ થાપે અહમેવ ” એ ડગલે ને પગલે વિચારવાનું શાણા ગણાતા તરફથી કહેવામાં આવે છે, ત્યારે “સ શાણે એક મત’ એવું પણ શાણાઓ ભાર દઈને કહે છે. આ બે વચ્ચે કદાચ ધર્મ સંકટ’ જેવું થઈ આવે છે. વળી સત્ય નિડરપણે જણાવવામાં અપ્રિયતા હારવાનો સમય આવે છે, છતાં “રવેવ કથતિ – મારું તે સારું માને મૂરખ જન, સારું તે મારું માને પંડિત જન –એ લક્ષમાં રાખી સત્યાગાદિતવ્યું–રાત્ય કહેવા-કરવાથી પ્રસાદ ન રાખવો એ સુત્ર ઈષ્ટ છે–આવા સર્વ વિચારને લક્ષમાં રાખી મેં તંત્રીનું પદ
સ્વીકાર્યું હતું; અને (૧) હવે મને મારા અનેક વ્યવસાયમાં અવકાશ રહેતું નથી, (૨) તંત્રીની જગાએ રહી અનેક જાતના વિચારોની ચિંતા સ્વાભાવિક રીતે કરવી પડે તે પિલાઈ શકતું નથી, (૩) સમાજની હાલની સ્થિતિ જોતાં ઘણી વખત સત્ય પિકાર કરવો એ અરણ્યરૂદન સમાન જણાય છે, (૪) તંત્રી તરીકે નાના નાના લેખો કે પ્રાસંગિક ને લખવામાં કાળ અને શકિતને વ્યય કરવા કરતાં એક અખંડ કાર્ય પુસ્તકના રૂપે કરવું એ વિશેષ ઉપયોગી લાગે છે કારણ કે માસિકનું સાહિત્ય પુસ્તકનાં સાહિત્ય કરતાં અલ્પ છવી છે, (૫) સંકુચિત દષ્ટિથી બદ્ધ થયેલા સમાજમાં સ્વતંત્ર લેખોથી ક્ષેભ કે અરૂચિ ઉત્પન્ન કરવી તેના કરનાં વિશાલ જૈનેતર સમાજમાં જૈન અને જૈન ધર્મની ઝીક બતાવે તેવા લેખોદરા જેન ધર્મ પ્રત્યે આદર ઉત્પન્ન કરે એ વધારે ઉપયોગી છે—એવા એવા અનેક સંજોગો અને વિચારોથી વશ થઈ ભારે આ એક રીતે કીંમતી અને સમાજોપયોગી જગ્યા માટે રાજીનામું આપવું પડયું છે તે માટે હું ઘણે દિલગીર છું પરન્તુ લાચાર છું કે તે સિવાય બીજો ખરે ભાગે મને સાંપડતો નથી.
સંધના સેવકે વજ જેવી પાઠ રાખીને સંધની સેવા યથાશકિત કરવી એ તેની ફરજ છે-તે ફરજ અદા કરવામાં કોઈ પણ જાતને કેઈપર ઉપકાર કરવામાં આવે છે એવું મારે કે કોઈએ સમજવાનું નથી; છતાં જ્યારે તે ફરજ-જોખમદારી ભરી ફરજ વિશેષ વખત સુધી બજાવવામાં મને ઉપરના સંજોગો અને વિચારોથી પ્રત્યવાય નડે છે ત્યારે મારે મારા કરતાં વિશેષ ગ્યને અથવા બીજા કોઈને સમર્પણ કરવી તેજ માર્ગ મારા માટે બાકી રહ્યો છે. મારા જવાથી માસિક ચાલતું બંધ ન થાય તે માટે મેં આ એકનું કાર્ય કર્યું છે અને મારા વિદ્વાન મિત્રો રા. પરમાનન્દ કુંવરજી કાપડિયા B. A. I L. B. અને
