________________
[ પરમપદનાં સાધન લાકડીના દંડકામાત્રથી જ કામ થતું હેત તે કડિયાળી ડાં, તીર-કામઠાં અને બંદુકને ઉપયોગ થાત શા માટે? અથવા પાટિયાથીજ સાગર તરાતે હેત તે વહાણે, સ્ટીમરો અને સબમરીને શેધાત શા માટે ? તાત્પર્ય કે ઉક્ત સાધને અપૂર્ણ જણાયાં, એટલે આ સાધને અસ્તિત્વમાં આવ્યાં અને તે સારી રીતે કામ આપવા લાગ્યાં, એટલે જ તેને વપરાશ વધે.
મનુષ્ય એક પછી એક યંત્રે શેળે જાય છે, તેનું કારણ પણ એ જ છે કે સારાં ઉત્તમ સાધને મેળવવાં.
માણસ ગમે તેટલે કુશળ હોય તે પણ સારાં સાધને વિના કાર્યની સિદ્ધિ કરી શકતું નથી. એક વાર પુરુષને લાકડાની તરવાર આપી રણમેદાનમાં મોકલીએ તે. યુદ્ધમાં એ વિજયી થઈ શકે ખરે? અથવા એક કુશળ લહિયાને બુઠી કલમ, પાણી જેવી શ્યાહી કે તદ્દન ખરબચડા કાગળ આપીને લખવા બેસાડીએ તે સુંદર લેખન. થાય ખરું ? ત્યાં અણદાર કલમની, ઘટ સ્યાહીની તથા સુંવાળા સરખા કાગળની જરૂર અવશ્ય રહે છે.
• જે વ્યવહારનાં ક્ષેત્રમાં સાધનની ઉત્તમતા આવી ઉપયેગી નીવડે છે, તે આધ્યાત્મિક ક્ષેત્રમાં કે પરમપદની સાધનામાં તે અતિ ઉપયોગી નીવડે એમાં નવાઈ શું ? જેમણે સાધનની ઉત્તમતાને વિવેક ન કર્યો તે વામચાર સુધી પહોંચી ગયા અને મધ, માંસ, મત્સ્યદક્ષણ, મુદ્રા તથા મૈથુનથી મુક્તિ મળે છે, એવું પ્રતિપાદન કરવા લાગ્યા, જ્યારે વાસ્તવમાં એ બધાં સાધને ઘેર
